Ορισμός

Ο καρκίνος των όρχεων αποτελεί νεοπλασία που αναπτύσσεται πρωτοπαθώς στους όρχεις, τους γεννητικούς αδένες του άρρενος.


Εναλλακτικές ονομασίες

Καρκίνος – όρχεις, σεμίνωμα, μη σεμινωματώδης καρκίνος των όρχεων, όγκοι από γεννητικά κύτταρα.


Αίτια, επίπτωση, και παράγοντες κινδύνου

Η ακριβής αιτία του καρκίνου των όρχεων παραμένει άγνωστη. Δεν υφίσταται αιτιώδης συσχέτιση ανάμεσα στην αγγειεκτομή του σπερματικού πόρου και την ανάπτυξη καρκίνου στους όρχεις. Παράγοντες που ενδέχεται να αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου των όρχεων περιλαμβάνουν:

• δυσπλασίες των όρχεων
• οικογενειακό ιστορικό καρκίνου των όρχεων
• ιστορικό κρυψορχίας
• σύνδρομο Klinefelter

Επιπλέον πιθανοί παράγοντες κινδύνου αποτελούν η έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες καθώς και η λοίμωξη από τον HIV. Το θετικό οικογενειακό ιστορικό μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου στους όρχεις.

Ο καρκίνος των όρχεων αποτελεί τον πλέον συχνό τύπο καρκίνου στους άνδρες ηλικίας από 15 ως 35 ετών. Μπορεί να εμφανισθεί και σε μεγαλύτερες ηλικίες, ενώ σε μικρότερες είναι σπάνιος.

Απαντάται με μεγαλύτερη συχνότητα στους λευκούς σε σχέση με τους μαύρους ή τους ασιάτες.

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι καρκίνου των όρχεων: τα σεμινώματα και οι μη σεμινωματώδεις όγκοι. Αμφότερες οι μορφές αυτές καρκίνου αναπτύσσονται από τα γεννητικά κύτταρα τα οποία παράγουν το σπέρμα.

Σεμίνωμα: αποτελεί έναν βραδέως αναπτυσσόμενο τύπο καρκίνου των όρχεων. Απαντάται συνήθως σε άνδρες ηλικίας 30 με 40 ετών. Στις περισσότερες πρωτοδιαγνωσθείσες περιπτώσεις εντοπίζεται στους όρχεις, ωστόσο μπορεί να εμφανίσει διασπορά σε επιχώριους λεμφαδένες ή και απομακρυσμένες μεταστάσεις. Τα σεμινώματα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στην ακτινοθεραπεία.

Μη σεμινωματώδης καρκίνος: αυτός ο τύπος τείνει να αναπτύσσεται ταχύτερα απ'ότι τα σεμινώματα. Οι μη σεμινωματώδεις όγκοι περιλαμβάνουν τους ακόλουθους ιστολογικούς τύπους:

• το χοριοκαρκίνωμα (σπάνιο)
• το εμβρυογενές καρκίνωμα
• το τεράτωμα
• όγκους του λεκιθικού ασκού

Οι στρωματικοί όγκοι της γεννητικής χορδής αποτελούν σπάνιο τύπο καρκίνου των όρχεων. Σε αυτούς περιλαμβάνονται, κυρίως, όγκοι από κύτταρα του Leydig και όγκοι από κύτταρα του Sertoli. Αυτοί συμβαίνουν συνήθως κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας.


Συμπτώματα

Ενδέχεται ο ασθενής να είναι ασυμπτωματικός. Τα συμπτώματα που μπορεί να εκδηλωθούν περιλαμβάνουν:

• δυσφορία ή πόνο στον όρχι, ή ένα αίσθημα βάρους στο όσχεο
• αμβλύ πόνο στην περιοχή της οσφύος ή την κάτω κοιλία
• διόγκωση του όρχι ή αλλαγή της μορφολογίας του
• γυναικομαστία, ωστόσο αυτή μπορεί να εκδηλωθεί και σε άρρενες εφήβους που δεν έχουν αναπτύξει καρκίνο των όρχεων
• ψηλαφητή μάζα ή οίδημα στον όρχι

Συμπτώματα από την προσβολή άλλων μερών του σώματος- όπως των πνευμόνων, της κοιλίας, της πυέλου, της οσφυϊκής χώρας, ή του εγκεφάλου- μπορούν επίσης να εκδηλωθούν σε μεταστατική νόσο.


Σημεία και διαγνωστικός έλεγχος

Η φυσική εξέταση συνήθως αποκαλύπτει την ύπαρξη μάζας σε έναν από τους όρχεις. Στον διαγνωστικό έλεγχο περιλαμβάνονται:

• υπολογιστική τομογραφία κοιλίας και πυέλου
• ορολογικές εξετάσεις για τη μέτρηση καρκινικών δεικτών: άλφα φετοπρωτεΐνη , β- ανθρώπειος χοριακή γοναδοτροπίνη, και γαλακτική αφυδρογονάση
• ακτινογραφία θώρακος
• υπερηχογράφημα του οσχέου

Η βιοψία του όρχεως διενεργείται συνήθως μετά την ορχεκτομή.


Θεραπευτική αντιμετώπιση

Η ενδεικνυόμενη θεραπευτική προσέγγιση της νόσου εξαρτάται από:

• τον ιστολογικό τύπο του όγκου
• τη σταδιοποίηση του καρκίνου

Πρωταρχικό βήμα στον καθορισμό της κατάλληλης θεραπείας αποτελεί ο προσδιορισμός του ιστολογικού τύπου του όγκου. Αυτός μπορεί να είναι σεμινωματώδης, μη σεμινωματώδης, ή να παρουσιάζει μικτά στοιχεία.


Ακολουθεί η σταδιοποίηση της νόσου.

• στάδιο Ι, η νόσος είναι εντοπισμένη στον όρχι
• στάδιο ΙΙ, η νόσος εμφανίζει διασπορά σε λεμφαδένες της κοιλίας
• στάδιο ΙΙΙ, η νόσος περιλαμβάνει απομακρυσμένες μεταστάσεις (όπως στο ήπαρ, τους πνεύμονες, ή τον εγκέφαλο)

Εφαρμόζονται τρία είδη θεραπείας.

1. Η χειρουργική αντιμετώπιση συνίσταται στην αφαίρεση του όρχι (ορχεκτομή) και των επιχώριων λεμφαδένων. Εφαρμόζεται σε αμφότερους τους σεμινωματώδεις και μη σεμινωματώδεις όγκους.
2. Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί υψηλές δόσεις ακτίνων Χ ή άλλες ακτινοβολίες υψηλής ενέργειας. Μπορεί να εφαρμοσθεί μετεγχειρητικά προκειμένου να εμποδίσει την υποτροπή της νόσου. Η χρήση της αφορά σε ασθενείς με σεμινωματώδεις όγκους.
3. Η χημειοθεραπεία χρησιμοποιεί αντινεοπλασματικά φάρμακα, όπως η σισπλατίνη, η μπλεομυκίνη, και η ετοποσίδη, για την εξάλειψη των καρκινικών κυττάρων. Αυτού του είδους τα θεραπευτικά σχήματα έχουν βελτιώσει σημαντικά την επιβίωση των ασθενών με σεμινωματώδεις ή μη σεμινωματώδεις όγκους.


Πρόγνωση

Ο καρκίνος των όρχεων είναι από τις πλέον αντιμετωπίσιμες και θεραπεύσιμες μορφές καρκίνου.

Τα ποσοστά επιβίωσης για τους άρρενες με σεμίνωμα πρώιμου σταδίου (ο λιγότερο επιθετικός τύπος καρκίνου των όρχεων) υπερβαίνουν το 95%. Τα αντίστοιχα ποσοστά για νόσο σταδίου ΙΙ και ΙΙΙ είναι ελαφρώς χαμηλότερα. Αυτά εξαρτώνται από το μέγεθος του όγκου και τον χρόνο έναρξης της θεραπείας.


Επιπλοκές

Ο καρκίνος των όρχεων μπορεί να εμφανίσει διασπορά σε άλλα μέρη του σώματος. Οι πλέον συνήθεις θέσεις μεταστάσεων περιλαμβάνουν:

• την κοιλία
• τους πνεύμονες
• την οπισθοπεριτοναϊκή χώρα
• την σπονδυλική στήλη

Δυνητικές επιπλοκές από την εφαρμογή της χειρουργικής θεραπείας περιλαμβάνουν:

• μετεγχειρητική αιμορραγία ή λοίμωξη
• στειρότητα (σε περίπτωση αφαίρεσης αμφότερων των όρχεων)

Για τους ασθενείς που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία υπάρχουν μέθοδοι διατήρησης σπέρματος, ώστε αυτό να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.


Πρόληψη

Δεν υπάρχει ακόμη αποτελεσματική μέθοδος προσυμπτωματικού ελέγχου.

Η εξέταση των όρχεων από το ίδιο το άτομο σε μηνιαία βάση ενδέχεται να βοηθάει στην πρώιμη ανίχνευση της νόσου. Νεαροί άρρενες μπορούν να διδαχθούν τεχνικές αυτοεξέτασης μετά την εφηβεία.

Oρισμός

Η εμμηνόπαυση είναι η μεταβατική περίοδος στη ζωή μιας γυναίκας κατά την οποία οι ωοθήκες της παύουν να παράγουν ωάρια, το σώμα της παράγει λιγότερα οιστρογόνα και προγεστερόνη, ενώ η έμμηνος ρύση της γίνεται ολοένα και σπανιότερη μέχρι που διακόπτεται οριστικά.

Εναλλακτικοί όροι

Περιεμμηνόπαυση, Μετεμμηνόπαυση


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Η εμμηνόπαυση είναι ένα φυσικό γεγονός που εμφανίζεται κανονικά στις ηλικίες μεταξύ 45 και 55 χρόνων.
Όταν η εμμηνόπαυση είναι πλήρης (αποκαλούμενη μετεμμηνόπαυση) και δεν είχατε περίοδο για 1 χρόνο, δεν υπάρχει πλέον κίνδυνος εγκυμοσύνης.

Τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης προκαλούνται από τις αλλαγές στα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης. Οι ωοθήκες παράγουν λιγότερες τέτοιες ορμόνες με την πάροδο του χρόνου. Τα συγκεκριμένα συμπτώματα και πόσο σοβαρά είναι (ήπια, μέτρια ή έντονα) ποικίλλουν από γυναίκα σε γυναίκα.

Μια βαθμιαία μείωση των οιστρογόνων επιτρέπει γενικά στο σώμα σας να προσαρμοστεί βαθμιαία στις ορμονικές αλλαγές. Οι εξάψεις και η εφίδρωση είναι στη χειρότερη φάση τους στα πρώτα 1 - 2 χρόνια. Η εμμηνόπαυση μπορεί να διαρκέσει 5 ή και περισσότερα χρόνια.
Τα επίπεδα οιστρογόνων μπορούν να πέσουν ξαφνικά ως συνέπεια ορισμένων θεραπειών, όπως για παράδειγμα όταν αφαιρούνται χειρουργικά οι ωοθήκες (χειρουργική εμμηνόπαυση). Άλλα παραδείγματα είναι η χημειοθεραπεία και η θεραπεία του καρκίνου του μαστού με αντι-οιστρογόνα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα συμπτώματα μπορεί να είναι εντονότερα και να αρχίσουν πιο απότομα.

Ως αποτέλεσμα της πτώσης των ορμονικών επιπέδων, εμφανίζονται αλλαγές σε ολόκληρο το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα. Τα τοιχώματα του κόλπου χάνουν την ελαστικότητά τους και λεπταίνουν. Ο κόλπος γίνεται μικρότερος. Οι λιπαντικές εκκρίσεις του κόλπου γίνονται υδαρείς. Ο εξωτερικός γεννητικός ιστός λεπταίνει. Αυτό ονομάζεται ατροφία του αιδοίου.


Συμπτώματα

Σε ορισμένες γυναίκες, η περίοδος διακόπτεται ξαφνικά. Συνηθέστερα, σταματά σταδιακά με την πάροδο του χρόνου. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, οι περίοδοι γενικά έρχονται είτε συχνότερα από το κανονικό είτε αραιότερα. Αυτή η ανωμαλία μπορεί να διαρκέσει 1 - 3 χρόνια προτού τελικά παύσει εντελώς η εμμηνόρροια. Πριν από αυτό, ο κύκλος της περιόδου μπορεί να συντομευτεί και να έχει διάρκεια μόνο 3 εβδομάδων.

Τα κοινά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης είναι:

• Ταχυκαρδίες
• Εξάψεις
• Νυχτερινή εφίδρωση
• Αναψοκοκκινίσματα
• Προβλήματα στον ύπνο (αϋπνία)

Άλλα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης μπορεί να είναι:

• Μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας, ενδεχομένως μειωμένη ανταπόκριση στη σεξουαλική διέγερση
• Αφηρημάδα (σε μερικές γυναίκες)
• Ανωμαλίες στην περίοδο
• Μεταβολές ψυχολογικής διάθεσης που περιλαμβάνουν ευερεθιστότητα, κατάθλιψη και νευρικότητα
• Διαρροή ούρων
• Κολπική ξηρότητα και πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή
• Κολπικές μολύνσεις
• Πόνοι στις αρθρώσεις και αλλού
• Ανώμαλοι καρδιακοί παλμοί

Ενδείξεις και εξετάσεις

Εξετάσεις αίματος και ούρων μπορούν να χρησιμεύσουν για τη μέτρηση των αλλαγών στα επίπεδα των ορμονών που μπορεί να αποτελούν ενδείξεις για το πότε μια γυναίκα πλησιάζει στην εμμηνόπαυση ή έχει περάσει ήδη στην εμμηνόπαυση. Παραδείγματα τέτοιων εξετάσεων είναι:

• Οιστραδιόλη
• Θυλακιοτρόπος ορμόνη (FSH)
• Ωχρινοτρόπος ορμόνη (LH)

Η εξέταση της πυέλου μπορεί να δείξει μεταβολές στον βλεννογόνο του κόλπου που οφείλεται στα χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων. Ο γιατρός μπορεί να σας κάνει και εξέταση οστικής πυκνότητας, αφού τα χαμηλά επίπεδα οστικής πυκνότητας συνδέονται με την οστεοπόρωση.


Θεραπεία

Η θεραπεία με ορμόνες μπορεί να είναι χρήσιμη εάν έχετε έντονα συμπτώματα όπως είναι οι εξάψεις, η νυχτερινή εφίδρωση, μεταπτώσεις ψυχολογικής διάθεσης ή κολπική ξηρότητα.

Συζητήστε λεπτομερώς με τον γιατρό σας την απόφαση να πάρετε ή όχι ορμόνες, ζυγίζοντας τους κινδύνους σε σχέση με τα πιθανά οφέλη. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στις πολλές επιλογές που υπάρχουν σήμερα εκτός από τη λήψη ορμονών. Κάθε γυναίκα είναι διαφορετική. Ο γιατρός σας πρέπει να γνωρίζει ολόκληρο το ιατρικό ιστορικό σας όταν εξετάζει την πιθανότητα ορμονικής θεραπείας.

Εάν έχετε μήτρα και αποφασίσετε να πάρετε οιστρογόνα, πρέπει να πάρετε και προγεστερόνη για να αποφύγετε τον καρκίνο του ενδομητρίου. Εάν δεν έχετε μήτρα, η προγεστερόνη δεν είναι απαραίτητη.

ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Διάφορες σημαντικές μελέτες έχουν εξετάσει τα οφέλη για την υγεία και τους κινδύνους της θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου για καρκίνο του μαστού, έμφραγμα, εγκεφαλικό και θρόμβωση.

Οι τρέχουσες πρακτικές υποστηρίζουν τη χρήση ορμονικής υποκατάστασης για τη θεραπεία των εξάψεων. Συγκεκριμένες συστάσεις:

• Η θεραπεία μπορεί να αρχίσει μόνο σε γυναίκες που έχουν μπει πρόσφατα στην εμμηνόπαυση.
• Ορμονική θεραπεία δεν πρέπει να γίνεται σε γυναίκες που μπήκαν στην εμμηνόπαυση πριν από πολλά χρόνια.
• Το φάρμακο δεν πρέπει να λαμβάνεται για περισσότερα από 5 χρόνια.
• Οι γυναίκες που κάνουν ορμονική θεραπεία ανήκουν πιθανόν στην ομάδα χαμηλού κινδύνου για εγκεφαλικό, καρδιοπάθεια, θρόμβωση ή καρκίνο του μαστού.

Για να μειώσετε τους κινδύνους της ορμονικής θεραπείας με οιστρογόνα αλλά να αποκομίσετε τα οφέλη από τη θεραπεία, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει:

• Χρήση θεραπευτικών αγωγών οιστρογόνων ή προγεστερόνης που δεν περιέχουν τη μορφή προγεστερόνης που χρησιμοποιείται στη μελέτη
• Χορήγηση χαμηλότερης δόσης οιστρογόνων ή διαφορετικής μορφής οιστρογόνα (για παράδειγμα, κολπική κρέμα αντί για χάπι)
• Συχνές και τακτικές εξετάσεις της πυέλου και τεστ Pap για την ανίχνευση τυχόν προβλημάτων όσο το δυνατό νωρίτερα
• Συχνές και τακτικές φυσικές εξετάσεις, συμπεριλαμβανομένης εξέτασης του στήθους και μαστογραφίας

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ
Διατίθενται φάρμακα που βοηθούν στις ψυχολογικές μεταπτώσεις, στις εξάψεις και σε άλλα συμπτώματα. Σε αυτά περιλαμβάνεται χαμηλή δοσολογία αντικαταθλιπτικών χαπιών όπως η παροξετίνη, η βενλαφαξίνη, η μπουπροπριόνη και η φλουοξετίνη, ή η κλονιδίνη που συνήθως χορηγείται για τον έλεγχο της υπέρτασης. Η γκαπαπεντίνη είναι επίσης αποτελεσματική για τις εξάψεις.


ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ
Το καλό νέο είναι ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι για να μειώσετε τα συμπτώματα που έχετε, χωρίς τη λήψη ορμονών:

• Να αποφεύγετε την καφεΐνη, το οινόπνευμα και τα πικάντικα φαγητά
• Να ντύνεστε ελαφρά
• Να καταναλώνετε προϊόντα σόγιας
• Να λαμβάνετε αρκετό ασβέστιο και βιταμίνη D είτε από τροφές ή/και από συμπληρώματα
• Να ασκήστε πολύ
• Να εκτελείτε καθημερινά τις ασκήσεις Κέγκελ για να ενισχύσετε τους μυς του κόλπου και της λεκάνης σας
• Να μάθετε να αναπνέετε βαθιά την ώρα που ξεκινάει μια έξαψη (δοκιμάστε να παίρνετε 6 αναπνοές ανά λεπτό)
• Να παραμείνετε σεξουαλικά ενεργή
• Να δείτε έναν ειδικό στον βελονισμό
• Να δοκιμάστε τεχνικές χαλάρωσης όπως η γιόγκα, το τάι τσι ή η περισυλλογή
• Να χρησιμοποιείτε λιπαντικά του κόλπου που έχουν βάση το νερό, όταν έχετε σεξουαλική επαφή

Επιπλοκές

Μπορεί να εκδηλωθεί αιμορραγία μετά την εμμηνόπαυση. Αυτή η αιμορραγία συνήθως δεν είναι ανησυχητική. Ωστόσο, ο γιατρός σας πρέπει πάντα να ελέγχει οποιαδήποτε αιμορραγία μετά την εμμηνόπαυση, επειδή μπορεί να αποτελεί ένα πρώτο σημάδι άλλων προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου.

Τα μειωμένα επίπεδα οιστρογόνων συνδέονται επίσης με τα ακόλουθα μακροχρόνια αποτελέσματα:

• Απώλεια οστικής μάζας και ενδεχομένως οστεοπόρωση σε μερικές γυναίκες
• Μεταβολές στα επίπεδα χοληστερόλης και μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας

Καλέστε τον γιατρό σας εάν:

• Έχετε σταγόνες αίμα από τον κόλπο μεταξύ των περιόδων
• Είχατε 12 διαδοχικούς μήνες χωρίς περίοδο και ξαφνικά ξεκινά κολπική αιμορραγία ή βλέπετε σταγόνες αίματος από τον κόλπο

Πρόληψη

Η εμμηνόπαυση είναι μια φυσική και αναμενόμενη φάση στη ζωή μιας γυναίκας και δεν πρέπει να εμποδίζεται. Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι να μειωθούν ή και να εξαφανιστούν μερικά από τα συμπτώματά της.

Μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο μακροχρόνιων προβλημάτων όπως η οστεοπόρωση και οι καρδιακές παθήσεις με τη λήψη των ακόλουθων μέτρων:

• Ελέγχετε την πίεσή σας, τη χοληστερίνη και άλλους παράγοντες κινδύνου για καρδιακές παθήσεις.
• Μην καπνίζετε. Το κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει πρόωρη εμμηνόπαυση.
• Ακολουθείτε μια διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά.
• Ασκήστε κανονικά. Οι λεγόμενες ασκήσεις αντίστασης ενισχύουν τα οστά και βελτιώνουν την ισορροπία.
• Εάν παρουσιάζετε πρόωρα σημάδια απώλειας οστικής μάζας, συζητήστε με τον γιατρό σας για τα φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν να ανακοπεί η περαιτέρω απώλεια.
• Παίρνετε ασβέστιο και βιταμίνη D.

Ορισμός

Η κατάθλιψη, γνωστή επίσης και ως καταθλιπτική διαταραχή ή μονοπολική κατάθλιψη, είναι μια ψυχική ασθένεια η οποία χαρακτηρίζεται από μια βαθιά και επίμονη αίσθηση της θλίψης ή απελπισίας και / ή απώλεια ενδιαφέροντος για πράγματα που κάποτε ήταν ευχάριστα. Επίσης κοινό χαρακτηριστικό είναι η διαταραχή στον ύπνο, την όρεξη και στις διανοητικές λειτουργίες.

Περιγραφή

Ο καθένας βιώνει αισθήματα θλίψης και δυστυχίας περιστασιακά. Ωστόσο, όταν αυτά τα καταθλιπτικά αισθήματα αρχίζουν να κυριαρχούν στην καθημερινή ζωή χωρίς να έχει συμβεί κάποια πρόσφατη απώλεια ή τραυματική εμπειρία προκαλώντας σωματική και ψυχική φθορά, αυτό είναι γνωστό ως κατάθλιψη.

Μία στις τέσσερις γυναίκες είναι πιθανότερο να παρουσιάσει ένα επεισόδιο βαριάς κατάθλιψης στη διάρκεια της ζωής της, με επικράτηση 10-20%, σε σύγκριση με το 5-10% για τους άνδρες. Η μέση ηλικία που συμβαίνει το πρώτο καταθλιπτικό επεισόδιο είναι στα μέσα της ηλικίας των 20, αν και η διαταραχή πλήττει όλες τις ηλικιακές ομάδες αδιακρίτως, από τα παιδιά μέχρι τους ηλικιωμένους.

Υπάρχουν δύο κύριες κατηγορίες κατάθλιψης: η μείζων καταθλιπτική διαταραχή και η δυσθυμική διαταραχή. Η μείζων καταθλιπτική διαταραχή είναι ένα μέτριο έως σοβαρό επεισόδιο κατάθλιψης διάρκειας δύο ή περισσοτέρων εβδομάδων.

Τα άτομα τα οποία βιώνουν μείζων καταθλιπτική διαταραχή, αντιμετωπίζουν διαταραχές στον ύπνο, χάνουν το ενδιαφέρον τους για δραστηριότητες που άλλοτε τους προκαλούσαν ευχαρίστηση, έχουν μεταβολή στο βάρος τους, αντιμετωπίζουν δυσκολία συγκέντρωσης, αισθάνονται άχρηστοι και αβοήθητοι ή έχουν εμμονή με τον θάνατο ή την αυτοκτονία.
Στα παιδιά, η μείζων καταθλιπτική διαταραχή μπορεί να εμφανιστεί ως ευερεθιστότητα.

Ενώ το μείζων καταθλιπτικό επεισόδιο μπορεί να είναι οξύ (έντονης αλλά μικρής διάρκειας), η δυσθυμική διαταραχή είναι μια συνεχής και χρόνια κατάθλιψη που διαρκεί δύο ή περισσότερα έτη (ένα ή περισσότερα χρόνια σε παιδιά) και έχει μέση διάρκεια 16 χρόνια.

Η ήπια έως μέτρια κατάθλιψη δυσθυμικής διαταραχής μπορεί να αυξηθεί και να μειωθεί στην ένταση. Μπορεί να εμφανίσουν επίσης ορισμένες χρονικές περιόδους μη καταθλιπτικής διάθεσης διάρκειας μέχρι και δύο μηνών.
Η Έναρξη γίνεται σταδιακά, και οι δυσθυμικοί ασθενείς μπορεί να μην είναι σε θέση να εντοπίσουν πότε ακριβώς άρχισαν να αισθάνονται κατάθλιψη. Τα άτομα με δυσθυμική διαταραχή μπορεί να εμφανίσουν μεταβολή στον ύπνο και στις διατροφικές τους συνήθειες, χαμηλή αυτοεκτίμηση, κόπωση, δυσκολία στη συγκέντρωση και συναισθήματα απόγνωσης.

Η κατάθλιψη μπορεί επίσης να εμφανιστεί ως διπολική διαταραχή. Μια ψυχική ασθένεια που προκαλεί ριζικές αλλαγές και εναλλαγές της διάθεσης από εξαντλητική κατάθλιψη μέχρι και αδιάκοπη μανία. Η πλειοψηφία των ανθρώπων με διπολική διαταραχή αντιμετωπίζει εναλλασσόμενα επεισόδια μανίας και κατάθλιψης.


Αίτια και συμπτώματα

Τα αίτια της κατάθλιψης είναι πολύπλοκα και δεν έχουν γίνει ακόμα πλήρως κατανοητά. Η ανισορροπία ορισμένων νευροδιαβιβαστών, οι χημικές ουσίες δηλαδή στον εγκέφαλο που μεταδίδουν μηνύματα μεταξύ των νευρικών κυττάρων πιστεύεται ότι είναι το κλειδί για την κατάθλιψη. Εξωγενείς παράγοντες, όπως η ανατροφή (περισσότερο σε δυσθυμία από ότι σε μείζονα κατάθλιψη) μπορεί να παίζουν επίσης ρόλο. Για παράδειγμα, εικάζεται ότι, αν ένα άτομο έχει κακοποιηθεί και παραμεληθεί κατά την παιδική ηλικία και την εφηβεία, μπορεί να προκύψει ένα μοτίβο αρνητικής σκέψης και χαμηλής αυτοεκτίμησης και από αυτό μπορεί να ακολουθήσει, μια διά βίου κατάθλιψη. Μια μελέτη του 2003 ανέφερε, ότι τα δύο τρίτα των ασθενών με μείζονα κατάθλιψη ανέφεραν επίσης ότι υποφέρουν από χρόνιο πόνο.


Συμπτώματα κατάθλιψης σε ενήλικες

• Συνεχόμενη θλίψη
• Αισθήματα ενοχής και αναξιότητας
• Έλλειψη ενδιαφέροντος για σεξ
• Αδυναμία συγκέντρωσης
• Έλλειψη ενδιαφέροντος για δραστηριότητες
• Κούραση
• Απώλεια ή αύξηση σωματικού βάρους
• Περισσότερος ή λιγότερος ύπνος
• Άγχος
• Σκέψεις αυτοκτονίας
• Επιβράδυνση ομιλίας και σωματικής κίνησης

Η κληρονομικότητα φαίνεται να παίζει ρόλο στην ανάπτυξη της κατάθλιψης.
Άτομα τα οποία έχουν ανθρώπους με μείζονα κατάθλιψη, στο στενό οικογενειακό τους περιβάλλον, έχουν μέχρι και τρεις φορές περισσότερες πιθανότητες να πάσχουν από τη διαταραχή τους.

Φαίνεται ότι βιολογικοί και γενετικοί παράγοντες μπορούν να κάνουν ορισμένα άτομα με προδιάθεση επιρρεπείς σε καταθλιπτικές διαταραχές. Επίσης διαταραχή μπορούν να προκαλέσουν και οι περιβαλλοντικές συνθήκες.

Οι εξωτερικοί παράγοντες άγχους καθώς και οι σημαντικές αλλαγές στη ζωή, όπως τα χρόνια ιατρικά προβλήματα, ο θάνατος ενός αγαπημένου προσώπου, το διαζύγιο, ή αποξένωση ή αποβολή ή απώλεια της θέσης εργασίας μπορεί να οδηγήσει σε μια μορφή κατάθλιψης γνωστή ως διαταραχή προσαρμογής.


Μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο

Άνθρωποι που έχουν βιώσει μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο, έχουν καταθλιπτική διάθεση και μειωμένη διάθεση η ευχαρίστηση για διάφορες δραστηριότητες.
Παιδιά τα οποία έχουν βιώσει μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο, μπορεί να νιώσουν ή να δείχνουν ευερέθιστα αντί καταθλιπτικά.

Επιπλέον, πέντε ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα θα εμφανιστούν σε σχεδόν καθημερινή βάση σχεδόν για ένα χρονικό διάστημα τουλάχιστον δύο εβδομάδων:

• Σημαντική αλλαγή στο βάρος
• Αϋπνία ή υπερυπνία ( Υπερβολικός ύπνος )
• Ψυχοκινητική διέγερση ή επιβράδυνση
• Κόπωση ή απώλεια ενέργειας
• Αίσθημα αναξιότητας ή ενοχής
• Μειωμένη ικανότητα σκέψης ή συγκέντρωσης ή αναποφασιστικότητα
• Επαναλαμβανόμενες σκέψεις θανάτου ή αυτοκτονίας ή / και απόπειρες αυτοκτονίας


Συμπτώματα παιδικής / εφηβικής κατάθλιψης

• Πτώση της σχολικής επίδοσης
• Απώλεια ή αύξηση σωματικού βάρους
• Στομαχόπονοι
• Αϋπνία
• Κοινωνική απόσυρση
• Χρήση ναρκωτικών ή αλκοόλ
• Απομόνωση
• Απάθεια
• Κούραση
• Έλλειψη συγκέντρωσης

Δυσθυμική διαταραχή

Η Δυσθυμία συνήθως εμφανίζεται σε συνδυασμό με άλλες ψυχιατρικές και φυσικές διαταραχές.
Μέχρι και το 70% των δυσθυμικών ασθενών πάσχουν από δυσθυμική διαταραχή μαζί με μείζων καταθλιπτική διαταραχή, γνωστή και ως διπλή κατάθλιψη.

Πολλοί ασθενείς με δυσθυμία, κάνουν χρήση ουσιών και εμφανίζουν επίσης διαταραχές πανικού , διαταραχές της προσωπικότητας, κοινωνικές φοβίες και άλλες ψυχιατρικές παθήσεις. Η δυσθυμία είναι διαδεδομένη σε ασθενείς που πάσχουν από κάποιες ιατρικές παθήσεις, όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας, το AIDS, ο υποθυρεοειδισμός, το σύνδρομο χρόνιας κόπωσης, η νόσος του Πάρκινσον, ο διαβήτης, καθώς και σε ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε μεταμόσχευση καρδιάς.

Η σύνδεση μεταξύ δυσθυμικής διαταραχής και των άνωθεν ιατρικών καταστάσεων είναι ασαφής, αλλά μπορεί να σχετίζεται με τον τρόπο που η ιατρική πάθηση και / ή φαρμακευτική αγωγή επηρεάζει τους νευροδιαβιβαστές.

Επίσης η δυσθυμική διαταραχή μπορεί να επιμηκύνει ή να περιπλέξει την αποκατάσταση των ασθενών που πάσχουν από ιατρικά προβλήματα.

Οι άνθρωποι με δυσθυμική διαταραχή, εκτός από το αίσθημα της κατάθλιψης, βιώνουν δύο ή περισσότερα από τα ακόλουθα συμπτώματα σχεδόν σε καθημερινή βάση και για χρονικό διάστημα δύο ή περισσότερα χρόνια (οι περισσότεροι υποφέρουν για πέντε έτη) ή ένα χρόνο ή περισσότερο για τα παιδιά.

• Ανορεξία ή υπερφαγία
• Αϋπνία ή υπερυπνία
• Χαμηλή ενέργεια ή κούραση
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση
• Φτωχή συγκέντρωση ή δυσκολία λήψης αποφάσεων
• Μεταβαλλόμενη λίμπιντο
• Μεταβαλλόμενη όρεξη
• Μεταβαλλόμενα κίνητρα
• Συναισθήματα απόγνωσης


Διάγνωση

Οι κατευθυντήριες γραμμές για τη διάγνωση της μείζονος καταθλιπτικής και δυσθυμικής διαταραχής υπάρχουν στο Διαγνωστικό και Στατιστικό Εγχειρίδιο των Ψυχικών Διαταραχών, τέταρτη έκδοση (DSM IV).

Μεταξύ αυτών των τεστ είναι τα ακόλουθα: Η βαθμολογική κλίμακα του Hamilton για την κατάθλιψη, η καταγραφή της παιδικής κατάθλιψης, η κλίμακα της Γηριατρικής κατάθλιψης, Το ερωτηματολόγιο του Beck για την κατάθλιψη και η κλίμακα αυτό – αξιολόγησης κατάθλιψης του Zung.
Αυτά τα τεστ μπορούν να διεξαχθούν σε εξωτερικά ιατρεία ή νοσοκομεία από γενικούς ιατρούς, κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχιάτρους η ψυχολόγους.


Θεραπεία

Μια σειρά από εναλλακτικά φάρμακα έχουν αποδειχθεί ότι συμβάλλουν στην θεραπεία της κατάθλιψης.
Μια πρόσφατη έκθεση τόνισε ότι όλο και περισσότεροι γιατροί θα πρέπει να ενθαρρύνουν εναλλακτικές θεραπείες, όπως προγράμματα συμπεριφοράς και αυτοβοήθειας, προγράμματα άσκησης υπό την επίβλεψη ειδικού, και προσεκτική συνταγογράφηση αντικαταθλιπτικών φαρμάκων για την ήπια κατάθλιψη.

Η Σοκολάτα, ο καφές, η ζάχαρη και το αλκοόλ μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη διάθεση και θα πρέπει να αποφεύγονται. Ενώ τα λιπαρά οξέα είναι απαραίτητα για την μείωση της κατάθλιψης και την αύξηση της διάθεσης. Εκφράζοντας τις σκέψεις και τα συναισθήματα σε ένα ημερολόγιο είναι επίσης θεραπευτικό.

θετική επίδραση στην κατάθλιψη έχει και η αρωματοθεραπεία, ιδιαίτερα τα εσπεριδοειδή αρώματα. Η ψυχοθεραπεία ή συμβουλευτική αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της θεραπείας, διότι μπορεί να βρει και να θεραπεύσει την αιτία της κατάθλιψης.


Ψυχοκοινωνική θεραπεία

Η Ψυχοθεραπεία διερευνά τη ζωή ενός ατόμου και φέρει στο προσκήνιο τις πιθανές αιτίες που συμβάλλουν στην κατάθλιψη. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας, ο θεραπευτής βοηθά τον ασθενή να συνειδητοποιήσει τον τρόπο σκέψης του / της και το πώς προήλθε. Υπάρχουν αρκετοί διαφορετικοί τύποι ψυχοθεραπείας, αλλά όλες έχουν ως κοινό στόχο να βοηθήσουν τον ασθενή να αναπτύξει υγιείς τρόπους επίλυσης προβλημάτων καθώς και δεξιότητες αντιμετώπισης τους.

Ο θεραπευτής βοηθά τον ασθενή να εντοπίσει τα αρνητικά ή διαστρεβλωμένα πρότυπα σκέψης καθώς και τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά που τα συνοδεύουν. Στη συνέχεια επανεκπαιδεύει τον ασθενή να αναγνωρίσει την σκέψη και να αντιδράσει σε αυτό με διαφορετικό τρόπο.


Ορθομοριακή θεραπευτική

Η Θεραπεία Ορθομοριακής παραπέμπει σε αγωγή που επιδιώκει να επιτύχει το βέλτιστο χημικό περιβάλλον για τον εγκέφαλο. Η θεωρία πίσω από αυτήν την προσέγγιση είναι ότι η ψυχική ασθένεια προκαλείται από χαμηλές συγκεντρώσεις συγκεκριμένων χημικών ουσιών. Ο Linus Pauling πίστευε ότι η ψυχική ασθένεια οφείλεται σε χαμηλές συγκεντρώσεις των βιταμινών Β, βιοτίνης, βιταμίνης C, ή φολικού οξέως. Τα συμπληρώματα βιταμινών Β1, Β2, Β6 βελτιώνουν τα συμπτώματα της κατάθλιψης σε ηλικιωμένους ασθενείς που λαμβάνουν τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά. Τα αμινοξέα τρυπτοφάνη, τυροσίνη και φαινυλαλανίνη έχει αποδειχθεί ότι έχουν θετικές επιπτώσεις στην κατάθλιψη. Ωστόσο θα πρέπει να πραγματοποιηθουν μεγαλύτερες και ελεγχόμενες κλινικές μελέτες για να επιβεβαιωθούν τα συμπεράσματα.


Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα

Τα ομοιοπαθητικά φάρμακα μπορεί να είναι χρήσιμα για την θεραπεία της κατάθλιψης. Για τις δόσεις θα πρέπει να ζητείται η γνώμη του ομοιοπαθητικού ιατρού.

Φωτοθεραπεία

Η φωτοθεραπεία χρησιμεύει στον έλεγχο της κατάθλιψης που προκαλείται από την εποχική συναισθηματική διαταραχή. Η θεραπεία περιλαμβάνει την έκθεση του ασθενούς σε φως υψηλής έντασης

Οι περισσότεροι άνθρωποι θα δουν αποτελέσματα μέσα σε τρεις έως τέσσερις εβδομάδες. Οι παρενέργειες περιλαμβάνουν πονοκεφάλους, ασθενωπία, ευερεθιστότητα και αϋπνία. Η εποχική κατάθλιψη μπορεί να βελτιωθεί, μετά από μιας εβδομάδας ή και περισσότερο παραμονής σε ηλιόλουστο κλίμα.

Αλλοπαθητική θεραπεία

Η κατάθλιψη συνήθως αντιμετωπίζεται με αντικαταθλιπτικά ή ψυχοκοινωνική θεραπεία. Όταν χρησιμοποιούνται από κοινού σωστά, η θεραπεία και τα αντικαταθλιπτικά είναι ένα ισχυρό σχέδιο θεραπείας για τον καταθλιπτικό ασθενή.


Ηλεκτροσπασμοθεραπεία

Η ηλεκτροσπασμοθεραπεία, συνήθως χρησιμοποιείται όταν όλες οι άλλες θεραπείες και φαρμακευτικές επιλογές έχουν διερευνηθεί και εξαντληθεί.

Ωστόσο, μερικές φορές χρησιμοποιείται στην αρχή της θεραπείας, όταν υπάρχει σοβαρή κατάθλιψη και ο ασθενής αρνείται την φαρμακευτική αγωγή ή αφυδατώνεται, γίνεται ψυχωτικός ή παρουσιάζει ισχυρές τάσεις αυτοκτονίας.

Η θεραπεία αποτελείται από μια σειρά ηλεκτρικών παλμών, που κινούνται στον εγκέφαλο μέσω των ηλεκτροδίων που τοποθετούνται στο κεφάλι του ασθενούς.

Η ηλεκτροσπασμοθεραπεία χορηγείται κατόπιν γενικής αναισθησίας και στους ασθενείς χορηγείται μυοχαλαρωτικό για την πρόληψη των σπασμών. Αν και δεν είναι γνωστοί οι ακριβείς μηχανισμοί πίσω από την επιτυχία της ηλεκτροσπασμοθεραπείας, υπάρχει η πεποίθηση ότι το ηλεκτρικό ρεύμα τροποποιεί τις ηλεκτροχημικές διαδικασίες του εγκεφάλου και κατά συνέπεια την ανακούφιση από την κατάθλιψη.

Πιθανές παρενέργειες μετά την διαδικασία της ηλεκτροσπασμοθεραπείας είναι οι π
όνοι στους μυς, πονοκέφαλοι, ναυτία και σύγχυση.
Άλλη παρενέργεια που αναφέρεται συνήθως είναι η παροδική απώλεια μνήμης.
Στα τέλη του 2001, μια μελέτη ανέφερε, ότι μια συσκευή παρόμοια με βηματοδότη που χρησιμοποιείται για την θεραπεία της επιληψίας προσαρμόστηκε για τους ασθενείς με κατάθλιψη.

Μια εμφυτευμένη ηλεκτρονική συσκευή στέλνει διακοπτόμενα σήματα στο πνευμονογαστρικό νεύρο, το οποίο με τη σειρά του μεταφέρει τα σήματα στον εγκέφαλο, συνδέοντας περιοχές που είναι γνωστές για τη ρύθμιση της διάθεσης.

Αν και αυτή τη στιγμή είναι ακόμα σε πειραματικό στάδιο, τα πρώτα αποτελέσματα για την θεραπεία της κατάθλιψης είναι πολύ ενθαρρυντικά.


Αναμενόμενα αποτελέσματα

Η σωστή θεραπεία ανακουφίζει από τα συμπτώματα της κατάθλιψης στο 80-90% των ασθενών. Μετά από κάθε μείζον καταθλιπτικό επεισόδιο, ο κίνδυνος υποτροπής ανεβαίνει σημαντικά κατά 50% μετά από ένα επεισόδιο, το 70% μετά από δύο επεισόδια, και το 90% μετά από τρία επεισόδια. Για το λόγο αυτό, οι ασθενείς πρέπει να γνωρίζουν τα συμπτώματα των επαναλαμβανόμενων επεισοδίων κατάθλιψης για τα οποία μπορεί να απαιτείται η τήρηση μιας μακροχρόνιας θεραπείας.

Συνολικά, οι κλινικοί ιατροί προτείνουν ότι, η διαδικασία ανάκαμψης για τους ασθενείς με κατάθλιψη λειτουργεί καλύτερα όταν οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας επικεντρώνονται ολοκληρωμένα στο άτομο και όχι μόνο στην διαταραχή του.

Εκτός από την συνταγογράφηση φαρμάκων, ο γιατρός πρέπει να αντιμετωπίσει την αυτοεκτίμηση, το αίσθημα του ελέγχου και την αποφασιστικότητα του ασθενή.
Τονίζουν δε, ότι οι ασθενείς με κατάθλιψη χρειάζονται μια αίσθηση αισιοδοξίας και θα πρέπει να ενθαρρύνονται να επιδιώκουν την υποστήριξη των μελών της οικογένειας και των φίλων.

Πρόληψη

Η εκπαίδευση των ασθενών με τη μορφή της θεραπείας ή ομάδων αυτοβοήθειας είναι ζωτικής σημασίας για τους ασθενείς με καταθλιπτικές διαταραχές ώστε να αντιλαμβάνονται τα πρώτα συμπτώματα της κατάθλιψης και να λάβουν ενεργό μέρος σε πρόγραμμα θεραπείας τους. Σε μερικούς ασθενείς μπορεί να απαιτείται εκτεταμένη θεραπεία συντήρησης με αντικαταθλιπτικά ώστε να προλαμβάνεται η υποτροπή. Η πρώιμη παρέμβαση στα παιδιά που πάσχουν από κατάθλιψη είναι αποτελεσματική όσον αφορά την ανάσχεση της ανάπτυξης σε πιο σοβαρά προβλήματα.