Αρτηριακή πίεση

Αρτηριακή πίεση είναι η δύναμη με την οποία το αίμα σπρώχνει τα τοιχώματα των αρτηριών καθώς κυκλοφορεί στο σώμα. Όπως ο αέρας σε ένα μπαλόνι, το αίμα γεμίζει τις αρτηρίες που έχουν συγκεκριμένη χωρητικότητα – και όπως ο υπερβολικός αέρας μπορεί να κάνει ζημιά σε ένα μπαλόνι, η υψηλή αρτηριακή πίεση μπορεί να προξενήσει ζημιά στις αρτηρίες. Η αρτηριακή πίεση καταγράφεται με δύο αριθμούς – τη συστολική πίεση και τη διαστολική πίεση. Συστολική είναι η πίεση του αίματος όταν η καρδιά συστέλλεται και στέλνει το αίμα σε όλο το σώμα, αλλιώς η «μεγάλη». Διαστολική είναι η πίεση όταν η καρδιά διαστέλλεται έτσι ώστε να γεμίσει με αίμα, το οποίο στο επόμενο στάδιο (συστολή) θα το εξωθήσει στα αγγεία, αλλιώς η «μικρή». Η πίεση συνήθως μετριέται στη βραχιόνια αρτηρία με σφυγμομανόμετρο (πιεσόμετρο) σε χιλιοστά στήλης υδραργύρου (mm Hg) και εμφανίζεται ως συστολική σε σχέση με τη διαστολική.

Ετσι η πίεση εμφανίζεται με δύο τιμές. Η υψηλότερη είναι η συστολική πίεση, που είναι το σημείο της μεγαλύτερης δύναμης του αίματος κατά τη συστολή της καρδιάς. Η χαμηλότερη τιμή είναι η διαστολική πίεση, δηλαδή η πίεση του αίματος κατά τη στιγμή που η καρδιά γεμίζει ή ξεκουράζεται πριν την επόμενη συστολή. Η ομαλή πίεση σε έναν ενήλικα είναι 120/70 mm (κατά μέσο όρο), αλλά το φυσιολογικό για καθένα διαφέρει ανάλογα με το ύψος, το βάρος, τη φυσική κατάσταση, την ηλικία και τη γενικότερη κατάσταση της υγείας του ατόμου.

Τι είναι η υπέρταση

Ως υπέρταση (ή υψηλή πίεση αίματος), ορίζεται η μέτρηση που δείχνει 140/90 mm Hg σε τρεις διαδοχικές μετρήσεις με απόσταση τουλάχιστον έξι ωρών η μία από την άλλη. Αυτό διαφέρει στις εγκύους γυναίκες, όπου ως υπέρταση θεωρείται το 140/90 mm Hg σε δύο διαδοχικές μετρήσεις με έξι ώρες διαφορά. Επίμονα υψηλή πίεση κάνει τη καρδιά να δουλεύει εντονότερα από ότι πρέπει και μπορεί να βλάψει τις στεφανιαίες αρτηρίες, τον εγκέφαλο, τα νεφρά και τα μάτια. Η υπέρταση είναι η κύρια αιτία του εγκεφαλικού επεισοδίου.



Συμπτώματα


Τα συνήθη συμπτώματα της υπέρτασης περιλαμβάνουν ανωμαλίες στον καρδιακό ρυθμό, πονοκέφαλο, στυτικά προβλήματα (στους άντρες) και θωρακικό πόνο (πόνο στο στήθος), ο οποίος σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να χαρακτηριστεί από πολύ έντονος έως και συντριπτικός.

Τύποι υπέρτασης

Η υπέρταση χαρακτηρίζεται είτε ως πρωτοπαθής (ή ιδιοπαθής) υπέρταση ή ως δευτεροπαθής υπέρταση. Η πρωτοπαθής υπέρταση δεν έχει συγκεκριμένη αιτιολογία αλλά συνδέεται στενά με τον τρόπο ζωής. Είναι υπεύθυνη για το 90-95% των διαγνωσμένων περιπτώσεων υπέρτασης και αντιμετωπίζεται με διαχείριση του άγχους, αλλαγές στο διαιτολόγιο, αυξημένη φυσική άσκηση και φαρμακευτική αγωγή (αν χρειαστεί). Η δευτεροπαθής υπέρταση είναι υπεύθυνη για το 5-10% των περιπτώσεων διαγνωσμένων περιπτώσεων υπέρτασης. Οφείλεται σε προϋπάρχουσα ασθένεια όπως η καρδιακή ανεπάρκεια, η νεφρική ανεπάρκεια, η ηπατική ανεπάρκεια, ή βλάβη στο ενδοκρινικό (ορμονικό) σύστημα.

Η υπέρταση των εγκύων (PIH) μπορεί να εμφανιστεί σε κατά τα άλλα υγιείς γυναίκες μετά την εικοστή εβδομάδα της εγκυμοσύνης. Είναι πιθανότερο να εμφανιστεί σε γυναίκες που είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες. Η υπέρταση των εγκύων μπορεί να είναι ήπια ή οξεία, και συνοδεύεται από κατακράτηση υγρών και ύπαρξη πρωτεΐνης στα ούρα. Περίπου το 5% των περιπτώσεων υπέρτασης των εγκύων εξελίσσεται σε προεκλαμψία. Η προεκλαμψία χαρακτηρίζεται από ζάλη, πονοκέφαλο, διαταραχές στην όραση, πόνο στην κοιλιά, οίδημα στο πρόσωπο, μείωση της όρεξης, ναυτία και εμετούς. Η οξεία προεκλαμψία επηρεάζει το αιματολογικό σύστημα, τα νεφρά, τον εγκέφαλο και άλλα όργανα. Σε σπάνιες περιπτώσεις, η γυναίκα μπορεί να πεθάνει. Η προεκλαμψία είναι πιθανότερο να εμφανιστεί κατά την πρώτη εγκυμοσύνη, σε περιπτώσεις πολλαπλών εμβρύων, σε γυναίκες με προϋπάρχουσα υπέρταση και σε γυναίκες μικρότερες από 25 χρόνων ή μεγαλύτερες από 35. Αν με την προεκλαμψία εκδηλωθούν και σπασμοί, έχουμε εκλαμψία. Η προεκλαμψία εκλείπει μέσα σε λίγες εβδομάδες μετά τον τοκετό.

Αιτίες της υπέρτασης

Πολλές συνταγές και φάρμακα που δεν χρειάζονται συνταγή μπορεί να προκαλέσουν ή να επιδεινώσουν την υπέρταση. Για παράδειγμα, κορτικοειδή και ανοσοκατασταλτικά φάρμακα αυξάνουν την αρτηριακή πίεση στους περισσότερους μεταμοσχευμένους ασθενείς. Φάρμακα που λαμβάνονται για τον πόνο ή τη φλεγμονή, όπως τα μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (NSAIDs) και οι εκλεκτικοί αναστολείς της κυκλοοξυγενάσης 2 (COX-2) μπορεί να ανεβάσουν την πίεση δεδομένου ότι οι αντιπροσταγλαδινικές τους ιδιότητες επηρεάζουν τα νεφρά.

Τα προϊόντα καπνού (τσιγάρα, πούρα, καπνός που μασιέται) περιέχουν νικοτίνη, η οποία προσωρινά αυξάνει την αρτηριακή πίεση (για περίπου τριάντα λεπτά ή λιγότερο). Η αρτηριακή πίεση των καπνιστών πρέπει να ελεγχθεί εκ νέου μετά από μισή ώρα αν οι αρχικές τιμές είναι υψηλές. Τα τσιρότα νικοτίνης που χρησιμοποιούνται για τη διακοπή του τσιγάρου δεν φαίνεται να αυξάνουν την πίεση.

Δεν φαίνεται να υπάρχει ευθεία σχέση μεταξύ καφεΐνης και χρόνιας υπέρτασης, αν και η πρόσληψη καφεΐνης μπορεί να προκαλέσει απότομη αλλά σύντομη αύξηση στην αρτηριακή πίεση. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι η ανοχή του οργανισμού στην καφεΐνη αναπτύσσεται με ταχύτητα.

Η χρόνια κατάχρηση αλκοόλ είναι μια δυνητικά αναστρέψιμη αιτία υπέρτασης. Το 5% των περιπτώσεων υπέρτασης οφείλεται σε κατανάλωση αλκοόλ και 30-60% των αλκοολικών πάσχει από υπέρταση. Η σχετιζόμενη με το αλκοόλ υπέρταση είναι πιθανότερο να εμφανιστεί στις γυναίκες παρά στους άντρες.

Διαιτολόγιο και υπέρταση

Ο περιορισμός κατανάλωσης νατρίου (κυρίως αλάτι) είναι ο πρωταρχικός στόχος στον έλεγχο της υπέρτασης, αν και κατατάσσεται στην 4η θέση παραγόντων σε σχέση με τον τρόπο ζωής, που συνδέονται με την υπέρταση. Περίπου 50% των ανθρώπων φαίνεται πως είναι ευαίσθητοι στο νάτριο. Αυτό σημαίνει ότι υπερβολική κατανάλωση νατρίου τείνει να αυξήσει την αρτηριακή πίεση σε εκείνες τις ομάδες ανθρώπων που δεν φαίνεται να αποβάλλουν την πλεονάζουσα ποσότητα αλατιού δια των νεφρών. Ευαίσθητοι στο νάτριο είναι μεταξύ άλλων οι ηλικιωμένοι, οι παχύσαρκοι και οι Αφροαμερικανοί. Οι Διατροφικές Οδηγίες για τους Αμερικανούς συνιστούν στους ενήλικες να μην καταναλώνουν περισσότερο από 2,4 g νατρίου ημερησίως. Υπάρχουν αρκετοί τρόποι να περιορίσει κανείς το νάτριο από τη διατροφή του:

• Μην χρησιμοποιείτε αλάτι στο τραπέζι
• Ελέγχετε στην ετικέτα των τροφίμων την περιεκτικότητά τους σε νάτριο
• Επιλέγετε μη μεταποιημένα τρόφιμα
• Περιορίστε τα μεταποιημένα κρέατα και τυριά
• Περιορίστε τα τουρσιά κρεάτων και λαχανικών
• Περιορίστε τα αλατισμένα σνακ
• Περιορίστε την κατανάλωση σάλτσας σόγιας, σάλτσας τύπου barbecue και άλλα καρυκεύματα ή τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε νάτριο

Καλιούχα συμπληρώματα (2-4 γρ. ημερησίως) έχει αποδειχθεί ότι μειώνουν σχετικά την αρτηριακή πίεση. Τα φρούτα και τα λαχανικά είναι εξαιρετικά πλούσια σε κάλιο. Οι Διατροφικές Οδηγίες συνιστούν στους ενήλικες να καταναλώνουν τουλάχιστον 3,5 γρ. καλίου ημερησίως. Mια δίαιτα πλούσια σε φρούτα και λαχανικά μειώνει τον κίνδυνο εμφάνισης υπέρτασης και εγκεφαλικού επεισοδίου. Τροφές με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά οξέα ωμέγα-3 έχουν θετική επίδραση στην υπέρταση και τα καρδιαγγειακά νοσήματα, αφού αραιώνουν το αίμα και ανακουφίζουν τις αρτηρίες. Επιπλέον, αρκετές μελέτες έχουν αποδείξει ότι τα άτομα με υπέρταση ωφελούνται από την κατανάλωση ημερήσιων δόσεων ασβεστίου (800 mg) ή μαγνησίου (300 mg).

Φαρμακευτική Αγωγή για την Υπέρταση

Η υπέρταση συνήθως αντιμετωπίζεται με φάρμακα ή συνδυασμό δύο ή και περισσοτέρων φαρμάκων. Στους ασθενείς συνήθως χορηγείται ένα διουρητικό που τους βοηθά να αποβάλλουν τα πλεονάζοντα υγρά. Ωστόσο, τα περισσότερα διουρητικά επίσης προκαλούν αποβολή καλίου με τα ούρα, γι’ αυτό οι υπερτασικοί πρέπει να αναπληρώνουν τις ποσότητες καλίου που χάνουν. Στα φάρμακα που δίνονται για τον έλεγχο της υπέρτασης περιλαμβάνονται οι β-αναστολείς που δρουν στη μείωση των καρδιακών παλμών και προκαλούν αγγειοδιαστολή (διεύρυνση του αυλού, ή εσωτερικού των αιμοφόρων αγγείων). Φάρμακα που περιέχουν αποκλειστές ασβεστίου ή αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου αγγειοτασίνης επίσης προκαλούν αγγειοδιαστολή.

Καταπολέμηση της υπέρτασης με την υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής

Οι περισσότεροι παράγοντες που ευνοούν την εκδήλωση πρωτοπαθούς υπέρτασης μπορούν να αποφευχθούν, αλλά και η μεταβολή του τρόπου ζωής μπορεί να προλάβει ακόμα και να θεραπεύσει την υπέρταση. Η δευτεροπαθής υπέρταση αντιμετωπίζεται με τη θεραπεία της αιτίας που την προξενεί (υποκείμενη ασθένεια). Ατομα με αρτηριακή πίεση στο ανώτατο φυσιολογικό και οι ασθενείς με υπέρταση στο πρώτο στάδιο θα πρέπει να προσπαθήσουν να μειώσουν την πίεσή τους με τη σωστή διατροφή και αλλαγές στον τρόπο ζωής προτού καταφύγουν σε αυστηρές δίαιτες ή φάρμακα. Συνιστάται να:

• Σταματήσετε το κάπνισμα κάθε είδους
• Ελέγξετε το άγχος
• Διατηρήσετε ένα βάρος κατά τουλάχιστον 15% μικρότερο του επιθυμητού
• Περιορίσετε την κατανάλωση αλκοόλ σε δύο το πολύ ποτά την ημέρα για τους άντρες και ένα για τις γυναίκες (ένα ποτό ισούται με 0,35 lit. μπύρας ή 0,14 lit. κρασιού ή 0,02 lit. ουίσκι)
• Περιορίσετε την κατανάλωση νατρίου σε 1,5 – 2,5 γρ. την ημέρα (4-6 κουταλάκια του γλυκού αλάτι)
• Ασκήστε 5-7 φορές την εβδομάδα επί 60 λεπτά κάθε φορά
• Αυξήσετε την κατανάλωση φρούτων και λαχανικών
• Αυξήσετε την κατανάλωση γαλακτοκομικών προϊόντων με χαμηλά λιπαρά


Διαβάστε επίσης
Μέτρηση αρτηριακής πίεσης

Ορισμός

Ουρηθρίτιδα ονομάζεται η φλεγμονή της ουρήθρας (ανεξάρτητα από την αιτία πρόκλησής της ).

Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Η ουρηθρίτιδα μπορεί να προκληθεί από βακτηρίδια ή ιούς. Τα ίδια παθογόνα βακτηρίδια που είναι υπεύθυνα για λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος (E. coli), όπως και κάποια άλλα που είναι υπεύθυνα για σεξουαλικά μεταδιδόμενες νόσους (chlamydia, gonorrhea), δύναται να οδηγήσουν σε ουρηθρίτιδα. Οι ιογενείς ουρηθρίτιδες οφείλονται συνήθως στον απλό ιό του έρπη και τον κυτταρομεγαλοϊό.

Άλλα αιτία περιλαμβάνουν:

• Ευαισθησία στην χημική σύσταση σπερματοκτόνων ή αντισυλληπτικών προϊόντων (ζελέ), κρεμών ή αφρών
• Τραυματισμό

Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:

• Υψηλού κινδύνου σεξουαλική συμπεριφορά (όπως πρωκτικό σεξ χωρίς τη χρήση προφυλακτικού)
• Ιστορικό σεξουαλικά μεταδιδόμενων νόσων
• Άνδρες ηλικίας 20 - 35 ετών
• Πολλαπλοί ερωτικοί σύντροφοι
• Νεαρές γυναίκες κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής τους ηλικίας

Συμπτώματα


Στους άνδρες:

• Πρόσμιξη αίματος στα ούρα ή στο σπέρμα
• Καυσαλγία κατά την ούρηση (δυσουρία)
• Πεϊκές εκκρίσεις
• Πυρετός (σπάνια)
• Συχνή ή οξεία έπειξη προς ούρηση
• Κνησμός, ευαισθησία ή οίδημα του πέους ή της βουβωνικής χώρας
• Άλγος κατά τη σεξουαλική επαφή ή την εκσπερμάτωση

Στις γυναίκες:

• Κοιλιακό άλγος
• Καύσος κατά την ούρηση
• Πυρετός με ρίγη
• Συχνή ή οξεία έπειξη προς ούρηση
• Πυελικό άλγος / άλγος υπογαστρίου
• Κολπικές εκκρίσεις

Σημεία κι εξετάσεις

Ο ιατρός οφείλει να προβεί σε φυσική εξέταση, που περιλαμβάνει στο άρρεν φύλο, την εξέταση της κοιλίας, της ουροδόχου κύστεως, του πέους και του όσχεου. Από την εξέταση αυτή πιθανόν να αναδειχθεί:

• Πεϊκή έκκριση
• Ευαισθησία και διόγκωση των λεμφαδένων της βουβωνικής χώρας
• Ευαισθησία και οίδημα του πέους

Επίσης απαιτείται και δακτυλική εξέταση του ορθού.

Στις γυναίκες, η φυσική εξέταση περιλαμβάνει την εξέταση της κοιλιακής και πυελικής χώρας. Πιθανά ευρήματα είναι:

• Εκκρίσεις της ουρήθρας
• Ευαισθησία του υπογαστρίου
• Ευαισθησία της μήτρας

Πιθανόν να διεξαχθούν οι ακόλουθες παρακλινικές εξετάσεις:

• Ποσοτικός προσδιορισμός ερυθρών (CBC) – συνολικός όγκος ερυθρών
• Εξέταση / προσδιορισμός της C – αντιδρώσας πρωτεΐνης
• Υπέρηχος πυέλου (στις γυναίκες μόνο)
• Εξέταση εγκυμοσύνης
• Γενική ούρων και ουροκαλλιέργεια
• Εξέταση ανίχνευσης της γονόρροιας, της χλαμύδια κι άλλων σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων.

Θεραπεία

Στόχοι της θεραπευτικής αγωγής είναι:

• Η βελτίωση των συμπτωμάτων
• Η πρόληψη μετάδοσης της νόσου / της λοίμωξης
• Η απομάκρυνση της αιτίας πρόκλησης της λοίμωξης

Η αντιβιοτική αγωγή οφείλει να είναι ανάλογη του αιτιοπαθογόνου βακτηριδίου και ενίοτε απαιτείται η ενδοφλέβια χορήγησής της. Συνήθως, χορηγείται παράλληλα και συμπληρωματική παυσίπονη αγωγή (συμπεριλαμβανόμενου του pyridium, με εκλεκτική δράση στο ουροποιητικό σύστημα).

Σε άτομα, υπό αγωγή για ουρηθρίτιδα, συνίσταται η αποφυγή σεξουαλικών επαφών ή έστω η χρήση προφυλακτικού κατά τη διάρκεια αυτών. Στην περίπτωση λοιμώδους αιτιοπαθογένειας της φλεγμονής, ο ερωτικός σύντροφος συνίσταται να λάβει κι αυτός θεραπευτική αγωγή.

Η αγωγή της ουρηθρίτιδας που οφείλεται σε κάκωση ή χημικό ερεθισμό, συνίσταται σε αποφυγή του ενοχοποιητικού παράγοντα πρόκλησης της κάκωσης ή του ερεθισμού.


Προσδοκίες

Με την έγκαιρη διάγνωση και την κατάλληλη αγωγή, η ουρηθρίτιδα ως επί το πλείστον, παρουσιάζει ίαση και μη ανάπτυξη επιπλοκών. Ωστόσο, δύναται να οδηγήσει και σε μόνιμη βλάβη της ουρήθρας (ουλώδης ιστική βλάβη που ονομάζεται ουρηθριτική στένωση), καθώς κι άλλων οργάνων του ουροποιητικού συστήματος, τόσο στους άνδρες, όσο και στις γυναίκες.


Επιπλοκές

Άνδρες με ουρηθρίτιδα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης:

• Κυστίτιδας
• Επιδιδυμίτιδας
• Ορχίτιδας
• Πυελονεφρίτιδας
• Προστατίτιδας
• Ουρηθρικής στένωσης

Γυναίκες με ουρηθρίτιδα διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης:

• Τραχηλίτιδας
• Κυστίτιδας
• Έκτοπης κύησης
• Διαταραχές γονιμότητας
• Αποβολής
• Φλεγμονώδης νόσου της πυέλου (PID)
• Επιπλοκές κυήσεως
• Πυελονεφρίτιδας
• Σαλπιγγίτιδας (λοίμωξη των ωοθηκών)

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Καλέστε τον ιατρό σας εάν παρουσιάσετε συμπτώματα ουρηθρίτιδας.


Πρόληψη

Κάποιες από τις αιτίες πρόκλησης της ουρηθρίτιδας μπορούν να αποτραπούν με τη σωστή ατομική / προσωπική υγιεινή, καθώς και με τη διατήρηση ασφαλής ερωτικής συμπεριφοράς, όπως τη μονογαμία (ύπαρξη ενός μόνου ερωτικού συντρόφου) και τη χρήση προφυλακτικού.