Παρά τις μεγάλες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας του περιβάλλοντος, η θερμοκρασία του ανθρώπινου σώματος διατηρείται αξιοσημείωτα σταθερή. Αυτό επιτυγχάνεται με ένα πλήθος ομοιοστατικών μηχανισμών που ρυθμίζονται από τον υποθάλαμο. Πρόκειται για μια νευρική δομή που λειτουργεί ως θερμοστάτης: όταν η θερμοκρασία του σώματος ανεβαίνει, συντονίζει την αύξηση της καρδιακής παροχής, τη διαστολή των περιφερικών φλεβών και την αύξηση της παραγωγής ιδρώτα, ώστε τελικά να αυξηθεί ο ρυθμός αποβολής θερμότητας και να επανέλθει η θερμοκρασία σε φυσιολογικά επίπεδα.

Ωστόσο, υπό ορισμένες συνθήκες, οι μηχανισμοί αυτοί μπορούν να καταστούν ανεπαρκείς. Το αποτέλεσμα είναι η σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος, η οποία σχετίζεται με ένα φάσμα συμπτωμάτων. Στα αρχικά στάδια, εμφανίζονται τα χαρακτηριστικά του συνδρόμου της θερμικής εξάντλησης:

- Κράμπες (επώδυνες μυικές συσπάσεις)
- Αίσθημα γενικευμένης αδυναμίας
- Αίσθημα ζάλης
- Πονοκέφαλος
- Ναυτία ή έμετοι
- Υπερβολική εφίδρωση
- Ταχύπνοια (γρήγορες αναπνοές) και ταχυκαρδία
- Δίψα
- Θερμοκρασία >37°C

Εάν η θερμική εξάντληση δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, ενδέχεται να οδηγήσει στην εξαιρετικά σοβαρή και επείγουσα θερμοπληξία, η οποία χαρακτηρίζεται από:

- Θερμοκρασία > 40 °C
- Κατάρρευση των θερμορυθμιστικών μηχανισμών
- Συμπτώματα διάχυτης δυσλειτουργίας του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος (σύγχυση, ψευδαισθήσεις, δυσαρθρία, τρόμο, αδυναμία συντονισμού των μυών, ληθαργικότητα, σπασμούς)
- Ανεπάρκεια πολλαπλών οργάνων του σώματος

Ποια άτομα είναι πιο ευπαθή στις υψηλές θερμοκρασίες;

Η θερμική εξάντληση και η θερμοπληξία συμβαίνουν συχνότερα σε άτομα με χρόνια προβλήματα υγείας, καθώς και στις περιπτώσεις που η απομάκρυνση από το ζεστό περιβάλλον είναι δυσχερής.

Ιδιαίτερα ευπαθείς ομάδες είναι:

- Οι ηλικιωμένοι, ιδιαίτερα με συνυπάρχουσες καρδιοαναπνευστικές παθήσεις
- Τα βρέφη και τα νήπια
- Τα άτομα με χρόνιες νευρολογικές παθήσεις
- Τα άτομα που λαμβάνουν φάρμακα που επηρεάζουν τους θερμορυθμιστικούς μηχανισμούς:

Διουρητικά και β-blockers (καρδιολογικά σκευάσματα)
Αντιχολινεργικά
Νευροληπτικά (αντιψυχωσικά)
Αντι-ισταμινικά

Συμβουλές για την πρόληψη της θερμικής εξάντλησης και της θερμοπληξίας

- Πίνετε άφθονα υγρά ανά τακτά χρονικά διαστήματα: η αφυδάτωση παραβλάπτει σημαντικά τις θερμορυθμιστικές ικανότητες του οργανισμού. Μην περιμένετε να νιώσετε αίσθημα δίψας για να πιείτε νερό, χυμούς ή αναψυκτικά.

- Αποφύγετε τη σωματική άσκηση υπό ακραίες θερμοκρασίες. Προτιμήστε τις πολύ πρωινές ή τις βραδινές ώρες. Εάν κατά τη διάρκεια της άσκησης νιώσετε ασυνήθιστη καταβολή, ναυτία, ζάλη ή πονοκέφαλο, σταματήστε άμεσα τη δραστηριότητα.

- Αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ, διότι αυξάνει την πιθανότητα αφυδάτωσης.

- Ντυθείτε με ελαφριά και άνετα ρούχα, ώστε να μην παρεμποδίζεται η εξάτμιση του ιδρώτα.

- Κάνετε ντους με κρύο νερό

- Προτιμήστε τα ελαφριά γεύματα, με άφθονα φρούτα και σαλάτες.

- Εάν πάσχετε από Σκλήρυνση κατά Πλάκας, οι ακραίες θερμοκρασίες μπορεί να επιδεινώσουν προσωρινά τα συμπτώματα (φαινόμενο Uhthoff).

- Προτιμήστε τη χρήση κλιματιστικού κατά τη διάρκεια του καύσωνα.



Ανδρέας Μούστρης
Νευρολόγος MD, MSc

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...