Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι ένα σύνθετο κλινικό σύνδρομο που οφείλεται σε μορφολογικές ή λειτουργικές διαταραχές της καρδιάς. Τα συμπτώματα που βασικά προεξάρχουν και τα οποία περιορίζουν τη λειτουργική ικανότητα του ασθενούς είναι η δύσπνοια και η κόπωση. Ενα άλλο σύμπτωμα είναι η κατακράτηση υγρών που οδηγεί σε εμφάνιση περιφερικού οιδήματος και πνευμονική συμφόρηση, γεγονός που επηρεάζει δυσμενώς την ποιότητα ζωής των ασθενών.

Δεδομένα από τις ΗΠΑ δείχνουν ότι περίπου 5 εκατομμύρια άτομα πάσχουν από καρδιακή ανεπάρκεια, ενώ κάθε χρόνο διαγιγνώσκονται περίπου 550.000 νέες περιπτώσεις. Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται αύξηση στον αριθμό των πασχόντων λόγω της χορηγούμενης θεραπείας, της γήρανσης του πληθυσμού, αλλά και της «διάσωσης» των ασθενών έπειτα από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι τα σύγχρονα φάρμακα και οι εμφυτευόμενες συσκευές αμφικοιλιακής βηματοδότησης και απινίδωσης της καρδιάς έχουν συμβάλει σημαντικά στην παράταση και κυρίως στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια. Ενα μικρό, όμως, ποσοστό ασθενών με καρδιακή ανεπάρκεια δεν έχει την ανάλογη κλινική ανταπόκριση στην προαναφερθείσα θεραπευτική αγωγή, παρουσιάζοντας συχνά απορρύθμιση με επανειλημμένες νοσηλείες και αυξημένη θνητότητα. Σε αυτή την κατηγορία ασθενών, οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στις παραπάνω στρατηγικές, στοχεύει η τοποθέτηση των συσκευών υποβοήθησης της αριστερής κοιλίας. Οι συσκευές υποβοήθησης της αριστερής κοιλίας παίζουν σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση των μη ανταποκρινόμενων στην υπόλοιπη θεραπεία ασθενών, γιατί η μεταμόσχευση καρδιάς, που αναμφισβήτητα αποτελεί την τελική θεραπεία της καρδιακής ανεπάρκειας, δεν είναι πάντα εφικτή λόγω περιορισμένης προσφοράς μοσχευμάτων και αδυναμίας ανεύρεσης σε σύντομο χρονικό διάστημα κατάλληλου συμβατού δότη. Επιπλέον, η μεταμόσχευση καρδιάς δεν είναι δυνατή σε άτομα προχωρημένης ηλικίας και σε αυτούς που έχουν σοβαρά συμπαρομαρτούντα προβλήματα υγείας.

Οι συσκευές υποβοήθησης της αριστερής κοιλίας τοποθετούνται μέσα στο θώρακα. Οι συγκεκριμένες συσκευές παρακάμπτουν την αριστερή κοιλία της καρδιάς και προωθούν το αίμα από την πνευμονική κυκλοφορία κατευθείαν στην αορτή και στα όργανα του σώματος. Οι συσκευές αυτές δέχονται ενέργεια από μια εξωτερική μπαταρία, την οποία φέρει ο ασθενής σε μια μικρή θήκη που μπορεί να τοποθετήσει γύρω από τη μέση του.

Τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια σημαντική διεθνής κλινική εμπειρία από τη χρήση τέτοιων συσκευών είτε ως θεραπεία-γέφυρα, κατά το στάδιο της αναμονής στη λίστα μεταμόσχευσης, είτε ως θεραπευτική προσέγγιση σε άτομα που δεν μπορούν να υποβληθούν σε μεταμόσχευση καρδιάς. Μάλιστα, σε μια πρόσφατη μελέτη που συμπεριέλαβε άτομα που δεν επρόκειτο να υποβληθούν σε μεταμόσχευση καρδιάς, διαπιστώθηκε ότι η επιβίωση στα δύο χρόνια ήταν σημαντικά μεγαλύτερη στους ασθενείς που είχαν τη συσκευή σε σχέση με εκείνους που δεν την είχαν. Από την άλλη πλευρά, παρά τη βελτίωση της επιβίωσης, τα άτομα με συσκευή υποβοήθησης της αριστερής κοιλίας παρουσίασαν κάποιες σημαντικές επιπλοκές, όπως αιμορραγία, λοίμωξη, θρομβοεμβολικά επεισόδια και μηχανικό πρόβλημα της συσκευής.

Η βελτίωση και εξέλιξη των συσκευών υποβοήθησης της αριστερής κοιλίας θα προσφέρει στο μέλλον μια μονιμότερη λύση. Γι' αυτό, η σύγχρονη έρευνα στοχεύει στη συνδυαστική αντιμετώπιση με μεταμόσχευση κυττάρων, έγχυση αγγειογενετικών αυξητικών παραγόντων και τοποθέτηση συσκευών υποβοήθησης σε ασθενείς με τελικού σταδίου καρδιακή ανεπάρκεια.


Χριστόδουλος Ι. Στεφανάδης
Καθηγητής Καρδιολογίας
Πρόεδρος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών