O Τομέας Δημόσιας Υγείας της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ) με τη στήριξη του Υπουργείου Υγείας επισημοποίησαν από κοινού το Δεκέμβριο του 2012 την πρώτη διεθνή συνεργασία της Ελλάδος με το World Health Organization και το Centers for Disease Control των Ηνωμένων Πολιτειών για τον έλεγχο της καπνιστικής συνήθειας.

Η συνεργασία αυτή βασίστηκε στην θέσπιση και λειτουργία ενός ολοκληρωμένου συστήματος επιτήρησης της καπνίσματος σε εθνικό επίπεδο αλλά και στην αξιολόγηση της εθνικής ικανότητας της χώρας μας να εφαρμόσει αποτελεσματικά τη Σύμβαση-Πλαίσιο για τον ‘Έλεγχο του Καπνίσματος στην Ελλάδα και έτσι να ανταποκριθεί στην πρόκληση για τον περιορισμό της καπνιστικής συνήθειας.

Στα πλαίσια του ιδίου προγράμματος ξεκίνησε η διαδικασία αξιολόγησης της εθνικής ικανότητας της χώρας μας, σε πολιτικό και διοικητικό επίπεδο, για τον έλεγχο του καπνίσματος.

Το διεθνές αυτό πρόγραμμα συνεργασίας αποτελεί στο σύνολό του το πρώτο βήμα της χώρας μας για τη σταδιακή μείωση του καπνίσματος στο πληθυσμό γενικά αλλά και στους νέους ειδικότερα που αποτελούν την πιο ευάλωτη κοινωνικά ομάδα.

Η μελέτη GATS περιλαμβάνει γενικές πληροφορίες για τους συμμετέχοντες, τις καπνιστικές τους συνήθειες, τη διακοπή του καπνίσματος, την έκθεση στο παθητικό κάπνισμα, οικονομικά στοιχεία, το ρόλο των μέσων ενημέρωσης και τις γνώσεις, αντιλήψεις και συμπεριφορές σχετικά με τα προϊόντα καπνού. Η μελέτη διεξήχθη στη χώρα μας το 2013 με τη μέθοδο της καταγραφής σε επίπεδο νοικοκυριών και προσωπικές συνεντεύξεις σε άτομα μεγαλύτερα των 15 ετών , από την Εθνική Σχολή Δημόσιας Υγείας, το τμήμα Υγιεινής και Επιδημιολογίας του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, και την MRB Hellas. Χρησιμοποιήθηκε πολύσταδιακή δειγματοληψία συστάδων με ειδικά γεωγραφικά κριτήρια ώστε να εξασφαλίζεται η αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος. Το δείγμα αποτέλεσαν 6,600 νοικοκυριά και ένα άτομο από κάθε νοικοκυριό επιλέχθηκε τυχαία για τη μελέτη. Οι πληροφορίες συλλέχθηκαν ηλεκτρονικά με τη χρήση φορητών υπολογιστών. Οι ολοκληρωμένες συνεντεύξεις έφτασαν τις 4,359 και το ποσοστό ανταπόκρισης το 69.6%.

Απο την έρευνα προέκυψε ότι:

•51.2% των ανδρών, 25.7% των γυναικών και 38.2% του πληθυσμού (3.5 εκ. ενήλικες) καπνίζουν.

•Στις ηλικίες 25 έως 44, 64.2% των ανδρών, 37.0% των γυναικών και 50.7% στο σύνολο καπνίζουν.

•72.2% των καπνιστών παρουσιάζουν μεγάλη εξάρτηση από τη νικοτίνη αφού καπνίζουν το πρώτο τους τσιγάρο μέσα στα πρώτα 30 λεπτά από το πρωινό ξύπνημα

•Μόνο 2 στους 10 καπνιστές έκανε προσπάθεια διακοπής τους τελευταίους 12 μήνες.

•5 στους 10 καπνιστές προγραμματίζουν ή σκέφτονται να διακόψουν το κάπνισμα ενώ 4 στους 10 δεν ενδιαφέρονται καθόλου για τη διακοπή του.

•52.3% των ερωτηθέντων που δουλεύουν σε εσωτερικούς χώρους (1.6 εκ.) εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα στη δουλειά τους καθημερινά.

•65.7% εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα στο σπίτι τους. καθημερινά.

•72.2% έχουν εκτεθεί σε παθητικό κάπνισμα σε εστιατόρια.

•84.1% των μη καπνιστών υποστηρίζουν το νόμο για την απαγόρευση του καπνίσματος στα εστιατόρια.

•3 στους 10 πήραν αντικαπνιστικές πληροφορίες από την τηλεόραση ή το ραδιόφωνο.

•3 στους 10 είδαν διαφημιστική προώθηση τσιγάρων σε καταστήματα πώλησης καπνικών προϊόντων.

•3 στους 10 παρατήρησε τη διαφημιστική προώθηση τσιγάρων (σε χώρους εκτός των σημείων πώλησης τους) ή τη χορηγία αθλητικών εκδηλώσεων.

•92.4% πιστεύει ότι το κάπνισμα προκαλεί σοβαρές ασθένειες.

•84.9% πιστεύει ότι η έκθεση στο παθητικό κάπνισμα προκαλεί σοβαρά προβλήματα υγείας στους μη καπνιστές.

•16.9% των αγοριών, 12.9% των κοριτσιών και 15.0% των παιδιών στο σύνολό τους καπνίζουν.

•10.3% των αγοριών, 9.9% των κοριτσιών και 10.1% των παιδιών στο σύνολό τους καπνίζουν τσιγάρα.

•2.5% των αγοριών, 1.3% των κοριτσιών και 1.9% % των παιδιών στο σύνολο τους κάνουν χρήση μη καπνικών προϊόντων καπνού.

•18.0% των αγοριών, 13.8% των κοριτσιών και 16.0% των παιδιών στο σύνολο τους κάνουν χρήση προϊόντων καπνού.

•6 στους 10 καπνιστές προσπάθησε να διακόψει τους τελευταίους 12 μήνες.

•4 στους 10 καπνιστές θέλουν να διακόψουν το κάπνισμα.

•56.7% των μαθητών εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα στο σπίτι τους.

•67.4% των μαθητών εκτίθενται στο παθητικό κάπνισμα μέσα σε κλειστούς δημόσιους χώρους.

•67.9% των καπνιστών αγόρασε τσιγάρα από κατάστημα ή περίπτερο.

•Μεταξύ όσων καπνιστών αγοράζουν τσιγάρα το 87.3% δεν αντιμετώπισε κανένα πρόβλημα στην αγορά τους λόγω της ηλικίας τους.

•5 στους 10 μαθητές είδαν αντικαπνιστικά μηνύματα στα μέσα μαζικής ενημέρωσης.

•4 στους 10 μαθητές είδαν διαφημίσεις/προώθηση καπνικών προϊόντων σε σημεία πώλησής τους.

•1 στους 10 μαθητές έχουν κάτι με το εταιρικό λογότυπο κάποιας καπνοβιομηχανίας.

•77.2% των μαθητών δηλώνουν ότι γνωρίζουν ότι σίγουρα η έκθεση τους στο παθητικό κάπνισμα βλάπτει την υγεία τους.

82.1% των μαθητών υποστηρίζουν την απαγόρευση του καπνίσματος σε κλειστούς δημόσιους χώρους.