Δεν έχει λαλιά και δεν μπορεί να σας πει από τι υποφέρει. Αλλά μιλούν τα συμπτώματα: πολυδιψία και πολυουρία, που ίσως φτάσει ώς την ακράτεια, πρέπει να σας υποψιάσουν. Η νεφρική ανεπάρκεια είναι συνήθως αθόρυβη και προοδευτική.

Συμβατικά και με βάση την κλινική εικόνα (συμπώματα και εργαστηριακά ευρήματα και κυρίως τη συγκέντρωση της κρεατινίνης) διακρίνονται τέσσερα στάδια εξέλιξης της νεφρικής ανεπάρκειας στο σκύλο:

Το πρώτο στάδιο ή στάδιο πολυουρίας-πολυδιψίας: Η εισβολή του συνδρόμου είναι συνήθως προοδευτική και αθόρυβη, μάλιστα όταν η καταστροφή των νεφρώνων είναι μικρότερη των 2/3, μόνο με πολύ ειδικές μεθόδους εξέτασης μπορεί να εντοπιστεί. Πέρα από την πολυουρία-πολυδιψία, συχνά τα ζώα δεν παρουσιάζουν άλλες εκδηλώσεις.

Στη φάση αυτή είναι αναγκαία η καταφυγή στον κτηνίατρο, που θα συστήσει τις συνήθεις εργαστηριακές εξετάσεις, οι οποίες μπορεί να αποκαλύψουν οριακή ή μικρή αύξηση της συγκέντρωσης στο αίμα της κρεατινίνης (τιμές που κυμαίνονται από 1,5 ώς 2,5 mg/100 ml). Ενδεικτικότερη μπορεί να είναι η αύξηση της συγκέντρωσης του φωσφόρου (Ρ) ή οι μεταβολές στις συγκεντρώσεις καλίου (Κ) και νατρίου (Na) και κυρίως στη μεταξύ τους σχέση.

Το πρώτο αυτό στάδιο μπορεί να υφίσταται μακροχρόνια και η διάρκειά του εξαρτάται από την εξέλιξη της υποκείμενης νόσου (βασικό αίτιο), ενώ καταστάσεις stress, χειρουργικές επεμβάσεις, χορήγηση φαρμάκων και η τυχαία ή σκόπιμη στέρηση ύδατος μπορούν να οδηγήσουν στο επόμενο στάδιο ή και σε οξεία και βαρύτατη νόσο. Το δεύτερο στάδιο χαρακτηρίζεται μέτρια νεφρική ανεπάρκεια, τα ζώα εξακολουθούν να παρουσιάζονται ως φυσιολογικά ή να παρουσιάζουν σποραδικά εμετούς ή «εκλεκτική» όρεξη.

Στο στάδιο αυτό οι αντισταθμιστικοί μηχανισμοί μπορεί εύκολα να «σπάσουν» ακόμα και κάτω από συνήθεις δυσμενείς καταστάσεις (π.χ. υπερκόπωση) και τα ζώα να παρουσιάσουν βαρέα συμπτώματα.

Στο τρίτο στάδιο, που ονομάζεται συνήθως και ουραιμικό σύνδρομο, η συγκέντρωση της κρεατινίνης υπερβαίνει τα 5 mg/100 ml και τα ζώα έχουν την εικόνα ενός βαριά άρρωστου ζώου: απώλεια βάρους, συχνούς εμετούς, ακόμη και αιμορραγικούς, αναιμία, αφυδάτωση κ.ά.

Τέλος, στο τέταρτο στάδιο τα ζώα προσκομίζονται στον κτηνίατρο σε ουραιμικό κώμα. Είναι αφυδατωμένα, υπόθερμα, με ολιγουρία ή και ανουρία και σε μικρό χρονικό διάστημα καταλήγουν στο θάνατο.

Στο δεύτερο και το τρίτο στάδιο η διάγνωση συχνά είναι εύκολη. Αντιθέτως, στο πρώτο στάδιο απαιτούνται επανειλημμένες ή και εξειδικευμένες εργαστηριακές και κλινικές δοκιμές.

Η αντιμετώπιση βασίζεται κατ' αρχάς στην απομάκρυνση του πρωτογενούς αιτίου και ταυτόχρονα, στην απάλειψη των συμπτωμάτων, γεγονός που συχνά απαιτεί νοσηλεία του ζώου (ορούς, αντιεμετικά, ηλεκτρολύτες κ.λπ.).

Ετσι, σε ζώα του πρώτου και δεύτερου σταδίου, αλλά ακόμα και αυτών του τρίτου, η αρχική σταθεροποίηση μπορεί να οδηγήσει σε μακροχρόνια επιβίωση και σπανιότερα σε πλήρη ίαση. Γενικά απαιτείται συνεχής και τακτική κλινική και εργαστηριακή παρακολούθηση, ειδική διατροφή και διαβίωση ακόμη.

Η πρόληψη βασίζεται στον τακτικό (τουλάχιστον ετήσιο), προσυμπτωματικό έλεγχο των ζώων, κυρίως σε ό,τι αφορά ορισμένα λοιμώδη νοσήματα, τα οποία υποκρύπτονται και τελικά ευθύνονται για την εμφάνιση της χρόνιας νεφρικής ανεπάρκειας.


ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ ΚΟΝΤΟΣ
Διδάκτωρ Κτηνιατρικής Σχολής Α.Π.Θ. & Τέως
Επικ. Καθηγητής της Παθολογικής Κλινικής της
Καθηγητής στην Εθν. Σχολή Δημόσιας Υγείας
Αντιπρόεδρος στο Δ.Σ. της Ελλ. Κτην. Εταιρείας