ΡΕΠΟΡΤΑΖ ΥΓΕΙΑΣ
17/12/2014

Πρωτοποριακό έργο πραγματοποιεί ο Ελληνας επιστήμονας Ευάγγελος Κισκίνης στο Harvard Stem Institute τα τελευταία τρία χρόνια χρησιμοποιώντας βλαστοκύτταρα για τη μελέτη νευροεκφυλιστικών νοσημάτων.

Η επιστημονική ομάδα κατάφερε να ανακαλύψει τον μηχανισμό που οδηγεί στην παράλυση των ασθενών απο τη νόσο ALS καθώς και ένα φάρμακο για την θεραπεία της. Η ομάδα έφτιαξε κινητικούς νευρώνες απο εμβρυακά βλαστοκύτταρά (induced pluripotent stem cells) που δημιούργησε χρησιμοποιώντας την επαναστατική μέθοδο επαναπρογραμματισμού δερματικών κυττάρων.

Η αμυοτροφική πλάγια σκλήρυνση (ALS), γνωστή επίσης ως νόσος του κινητικού νευρώνα ή νόσος του Lou Gehrig, προβληματίζει τους ιατρούς από το 1939, όταν διαγνώσθηκε με τη νόσο αυτή ο Lou Gehrig και η πάθηση έγινε ευρέως γνωστή στις ΗΠΑ. Η αιτία της νόσου είναι ακόμα άγνωστη όπως και η θεραπεία της.

Η ALS αποτελεί μέχρι σήμερα μια ανίατη προοδευτική νευροεκφυλιστική πάθηση των κινητικών νευρώνων, των κύτταρων που συνδέουν το νωτιαίο μυελό με τους μύες του σώματος. Παρόλο που αρκετές δυνητικές θεραπείες είχαν ενθαρρυντικά αποτελέσματα σε ποντίκια, αποδείχθηκαν απογοητευτικές στην κλινική εφαρμογή.

Για την αντιμετώπιση της ALS υπάρχει μόνο ένα φάρμακο που βοηθά στην επιβράδυνση της εξέλιξης της νόσου. Δεν υπάρχουν θεραπείες ικανές να σταματήσουν ή να θεραπεύσουν την ασθένεια. Πρόσφατα όμως, ερευνητές του Harvard ανακάλυψαν πως ένα ήδη εγκεκριμένο φάρμακο για την επιληψία θα μπορούσε να χρησιμεύσει στην αποτελεσματική θεραπεία της νόσου των κινητικών νευρώνων. Πρέπει να προηγηθεί εκτενής έρευνα προτού να είναι σε θέση οι ερευνητές να προσδιορίσουν το ποσοστό επιτυχίας του φαρμάκου. Εν τω μεταξύ, σχεδιάζουν, σε συνεργασία με κλινικούς γιατρούς στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης, μια πρώτη κλινική δοκιμή για να δοκιμάσουν την ασφάλεια του φαρμάκου σε ασθενείς με ALS.

Η έρευνα για την νόσο ALS που χρηματοδοτήθηκε από το Ίδρυμα NYSCF επί 8 χρόνια προχωρά τώρα στο στάδιο των κλινικών δοκιμών σε ασθενείς με αυτή την εκφυλιστική ασθένεια.

Οι δύο εργασίες που δημοσιεύτηκαν στις ηλεκτρονικές εκδόσεις των Cell Stem Cell και Cell Reports, σκιαγραφούν την ανακάλυψη ότι ένα φάρμακο κατά της επιληψίας μπορεί να είναι χρήσιμο στη θεραπεία της ALS ή νόσου των κινητικών νευρώνων. Πρώτος συγγραφέας και στις δύο εργασίες είναι ο Δρ. Ευάγγελος Κισκίνης, PhD, συνεργάτης του Δρ Kevin Eggan στο Harvard Stem Cell Institute

Παρόλο που πολλές διακριτές μεταλλάξεις σε διάφορα γονίδια είναι γνωστό ότι προκαλούν την ALS, παραμένει σχεδόν άγνωστος ο τρόπος με τον οποίο επηρεάζουν επιλεκτικά τη δομή του κινητικού νευρώνα και εάν συγκλίνουν σε κοινές οδούς προκαλώντας νευρωνικό εκφυλισμό. Στην έρευνά μας, συνδυάσαμε επαναπρογραμματισμό και τρόπους διαφοροποίησης βλαστικών κυττάρων με μηχανική γονιδιώματος και προσδιορισμό αλληλουχίας RNA για τον καθορισμό των μεταγραφικών και λειτουργικών αλλαγών που προκαλούνται στους κινητικούς νευρώνες του ανθρώπινου εγκεφάλου από µμετάλλαξη στην SOD1. Η μεταλλαγμένη πρωτεΐνη SOD1 προκαλεί μεταγραφική υπογραφή ενδεικτική αυξημένου οξειδωτικού στρες, μειωμένη μιτοχονδριακή λειτουργία, αλλοιωμένη υποκυτταρική μεταφορά, και ενεργοποίηση του στρες του ενδοπλασματικού δικτύου και οδούς απόκρισης στις μη αναδιπλωμένες πρωτεΐνες. Λειτουργικές μελέτες απέδειξαν ότι αυτές οι οδοί διαταράχθηκαν κατά τρόπο άμεσα σχετιζόμενο με την μετάλλαξη SOD1. Τέλος, η έρευνα γύρω από τους κινητικούς νευρώνες από βλαστοκύτταρα που παράγονται από ασθενείς με τη νόσο ALS που εκδηλώνουν επανάληψη της C9orf72 υποδεικνύει ότι τουλάχιστον ένα υποσύνολο αυτών των αλλαγών απαντάται ευρύτερα σε ασθενείς με ALS

---