Είναι γνωστό πως τα προβλήματα ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων συνοδεύονται από ψυχικό, κοινωνικό και οικονομικό βάρος. Επίσης, συχνά συνοδεύονται από σημαντικές δυσκολίες στις σχέσεις με συνομηλίκους, στις σχολικές επιδόσεις, καθώς και στην ενήλικη ζωή με δυσκολίες στις διαπροσωπικές σχέσεις και αυξημένα ποσοστά εμπλοκής με το νόμο και τις υπηρεσίες ψυχικής υγείας και πρόνοιας. Επιπλέον, υπάρχει στενή σύνδεση μεταξύ της ψυχικής νόσησης στην παιδική ηλικία και την ενήλικη ζωή, με το κόστος των προβλημάτων ψυχικής υγείας ενός ενηλίκου που είχε παρόμοια προβλήματα ως παιδί να είναι έως και δέκα φορές υψηλότερο συγκριτικά με έναν ενήλικο που δεν είχε προβλήματα ψυχικής υγείας κατά την παιδική ηλικία. Δεδομένου επίσης ότι το ήμισυ των σοβαρών ψυχικών διαταραχών στους ανθρώπους ξεκινούν πριν από την ηλικία των 14 ετών, και συχνά υποτροπιάζουν ή χρονίζουν, καθίσταται επιτακτική η ανάγκη για πρόληψη στις μικρές ηλικίες όπου οι ευκαιρίες για δράση είναι εφικτές.

Ιδιαίτερα οι περίοδοι οικονομικής ύφεσης θέτουν σε κίνδυνο την ψυχική υγεία και ευεξία των νέων και των οικογενειών τους. Οι περισσότερες μελέτες δείχνουν τριπλάσια έως τετραπλάσια ποσοστά προβλημάτων ψυχικής υγείας σε παιδιά οικογενειών χαμηλού εισοδήματος. Και αντιστρόφως όμως, τα προβλήματα ψυχικής υγείας έχουν σημαντικές οικονομικές επιπτώσεις, σε πολλούς τομείς όπως στην εργασία (κυρίως με τη μορφή της απώλειας παραγωγικότητας), την εκπαίδευση, την υγεία, την πρόνοια και τη δικαιοσύνη. Μια πρόσφατη μελέτη (2012) δείχνει ότι το συνολικό ετήσιο κόστος των παιδοψυχιατρικών διαταραχών στην Ευρώπη ανέρχεται στα 21 δισ. ευρώ.

Αρκετές επιστημονικές μελέτες έχουν αποδείξει ότι οι στοχευμένες παρεμβάσεις πρόληψης και προαγωγής της ψυχικής υγείας μπορούν να είναι αποτελεσματικές στη μείωση των προβλημάτων ψυχικής υγείας, της επιθετικότητας, της αντικοινωνικής συμπεριφοράς και της χρήσης ουσιών καθώς και στην αύξηση των δεξιοτήτων των νέων να αντεπεξέρχονται τις δυσκολίες. Τα οφέλη από τέτοιες συγκεκριμένες έγκαιρες παρεμβάσεις τείνουν μάλιστα να αντέχουν στο χρόνο και μπορούν να επιφέρουν περισσότερο όφελος παρά κόστος. Η αναγκαιότητά τους καθίσταται ακόμα πιο μεγάλη δεδομένου ότι η πλειονότητα παιδιών, εφήβων και νέων με σημαντικές ανάγκες ψυχικής υγείας δεν έφταναν, και δεν φτάνουν ακόμη και σήμερα, στις κατάλληλες υπηρεσίες, επισημαίνει ο Γεράσιμος Κολαΐτης Αναπληρωτής Καθηγητής Παιδοψυχιατρικής Διευθυντής Παιδοψυχιατρικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών
Νοσοκομείο Παίδων "Η ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ".
Η Πανεπιστημιακή Παιδοψυχιατρική Κλινική, στο Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» - στο πλαίσιο του Προγράμματος για την Προαγωγή της Ψυχικής Υγείας Παιδιών, Εφήβων και Νέων που χρηματοδοτείται από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος - υλοποιεί από το 2011 τέσσερα καινοτόμα προγράμματα που αφορούν: 1) προαγωγή υγείας παιδιών και γονέων με κατάθλιψη, 2) προαγωγή ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων με χρόνια σωματική νόσο, 3) εκπαίδευση γονέων για παιδιά ηλικίας 2-8 ετών με προβλήματα διαγωγής, και 4) πρώιμη παρέμβαση σε οικογένειες βρεφών και νηπίων.

Τα προγράμματα στοχεύουν σε μεγάλο βαθμό στη βελτίωση της άσκησης του γονικού ρόλου, η καλή ποιότητα του οποίου αποδεδειγμένα πια συνδέεται με θετικές επιπτώσεις όχι μόνο στην ανάπτυξη και ψυχική υγεία των παιδιών, αλλά και σε βιολογικούς και γενετικούς παράγοντες. Επίσης μπορούν να βελτιώσουν τον δεσμό γονέα-παιδιού, να μειώσουν τον κίνδυνο για κακομεταχείριση των παιδιών, και να αποτρέψουν σοβαρές αντικοινωνικές συμπεριφορές στο μέλλον.

Τα προγράμματα αυτά θα παρουσιαστούν στο πλαίσιο του Διεθνούς Συμποσίου με θέμα: «Φροντίζοντας παιδιά και οικογένειες: Πρωτοβουλίες προαγωγής ψυχικής υγείας σε περίοδο ύφεσης» το οποίο θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 6 Απριλίου 2013, ώρες 9.00 π.μ - 18.30 μ.μ., στο Χωρέμειο αμφιθέατρο του Νοσοκομείου Παίδων Αθηνών «Η Αγία Σοφία» (Γουδή, Αθήνα).

Στο συμπόσιο συμμετέχουν και προσκεκλημένοι ειδικοί από το εξωτερικό: Τ. Solantaus (Πανεπιστήμιο Helsinki Φινλανδίας), B. Youell και T. Klauber (Κλινική Tavistock, Λονδίνο), M. Zaphiriou Woods και I. M. Pretorius (Anna Freud Centre, Λονδίνο) J. Hutchings (Πανεπιστήμιο Bangor Ουαλίας) και T. Fundudis (Newcastle Αγγλίας).

Η περίοδος της λιτότητας που ζούμε είναι ακριβώς η πιο ακατάλληλη περίοδος για άκριτες περικοπές στην ψυχική υγεία. Περικοπές αυτού του είδους θα φέρουν οδυνηρές καταστάσεις στο μέλλον, αφού η μη θεραπεία των προβλημάτων ψυχικής υγείας κοστίζει περισσότερο από τη θεραπεία τους. Αντίθετα, αυτή είναι η κατάλληλη περίοδος για επένδυση σε επιστημονικά τεκμηριωμένες παρεμβάσεις πρόληψης, έγκαιρης παρέμβασης και θεραπείας ψυχικών διαταραχών που μπορεί να έχουν οικονομικό όφελος και σε τομείς εκτός της υγείας. Είναι βέβαιο ότι η ψυχική υγεία και ευεξία των παιδιών μας θα επηρεάσει την ευημερία καθώς και την κοινωνική και οικονομική σταθερότητα των κρατών της Ευρώπης τις επόμενες δεκαετίες. Επομένως, η επένδυση στην προαγωγή της ψυχικής υγείας των παιδιών μας είναι μια επένδυση για το παρόν και το μέλλον.