Η χώρα μας εισέρχεται φέτος στη 5η χρονιά συνεχούς ύφεσης. Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα φαίνεται να έχει πολλές ανεπιθύμητες επιπτώσεις στην κοινωνία και ειδικότερα στις χαμηλότερες οικονομικές τάξεις, που καλούνται να επιβιώσουν σε συνθήκες αυξανόμενης φτώχειας και εξάρτησης από ένα σύστημα υγείας που αντιμετωπίζει: 1) αυξανόμενη ζήτηση για υπηρεσίες υγείας λόγω της δημογραφικής γήρανσης, 2) συνεχείς περικοπές δαπανών, 3) σημαντικές ελλείψεις σε υγειονομικό υλικό και υποδομές, 4) μείωση του προϋπολογισμού και 5) αυξανόμενη οικονομική ανασφάλεια. Πολλές φορές στα πρόσφατα δημοσιεύματα γίνετε αναφορά στα εμφανή συμπτώματα της οικονομικής κρίσης, δηλαδή μείωση εισοδημάτων, συντάξεων, και κοινωνικών παροχών και αγνοούμε τις κρυφές και ίσως σημαντικότερες επιπτώσεις της ύφεσης, στην σωματική και ψυχική υγεία, την ευεξία, κοινωνική ενσωμάτωση, και τη γενικότερη ποιότητα ζωής των συμπολιτών μας. Οι πρόσφατες έρευνες που εκπονούνται στο Πανεπιστήμιο Αθηνών αποσκοπούν στη διερεύνηση των φαινομένων αυτών που αποτελούν τις «κρυφές» και λιγότερο τεκμηριωμένες διαστάσεις της καθημερινής μας επιβίωσης που επηρεάζονται καθοριστικά από την παρατεταμένη κρίση.

Εξετάζοντας τη διαχρονική εξέλιξη των δημογραφικών δεικτών Πριν και Μετά τη κρίση διαπιστώνουμε τα εξής: 1) Ο δείκτης γήρανσης του πληθυσμού αυξάνεται σημαντικά τα τελευταία χρόνια της κρίσης διαμορφώνοντας μια εκθετική αύξηση στη ζήτηση για υπηρεσίες υγείας, 2) Ο δείκτης γονιμότητας παραμένει σταθερός στο 1,5 για τη τελευταία πενταετία 3) Οι γεννήσεις (εντός γάμου και εκτός γάμου) παρουσιάζουν μείωση κατά 3167 νεογνά μεταξύ 2009 και 2010. 4) Η Ελλάδα έχει χάσει την πρωτεύουσα θέση που είχε στη κατάταξη των χωρών της ΕΕ για το προσδόκιμο επιβίωσης και τώρα κατέχει μια σχετικά χαμηλότερη θέση. 5) Η μείωση της απασχόλησης από 49.4% το 2008 στο 43.8% το 2011 δημιουργεί σημαντικά προβλήματα σωματικής και ψυχικής υγείας και πλήττει ιδιαίτερα τις γυναίκες και τους νέους. 6) καταγράφονται προβλήματα άγχους και κατάθλιψης στον νεανικό πληθυσμό λόγω ανεργίας και έλλειψης ευκαιριών απασχόλησης στο άμεσο μέλλον

Η δημογραφική γήρανση σε συνδυασμό με την οικονομική κρίση επιφέρει σημαντικά προβλήματα στο σύστημα υγείας καθώς και στο σύστημα κοινωνικών ασφαλίσεων. Οι ανισότητες υγείας έχουν επιδεινωθεί πλήττοντας κυρίως τους ηλικιωμένους, τον νεανικό πληθυσμό και τις γυναίκες. Απαιτείται άμεση ορθολογική διαχείριση του κοινωνικού και υγειονομικού χρέους για την καταπολέμηση των ανισοτήτων, της φτώχειας και της κοινωνικής εξαθλίωσης

Ι. Υφαντόπουλος
Καθηγητής Οικονομικών της Υγείας και Κοινωνικής Πολιτικής του Πανεπιστημίου Αθηνών