1 ΕΚΑΤΟΜΜΥΡΙΟ ΕΓΚΕΦΑΛΙΚΑ ΣΤΗΝ ΕΥΡΩΠΗ ΕΤΗΣΙΩΣ


Τα καρδιοαγγειακά νοσήματα αποτελούν την κύρια αιτία θανάτου παγκοσμίως. Πρόσφατα στοιχεία από τις ΗΠΑ δείχνουν ότι παρά την μείωση της θνητότητας από καρδιοαγγειακά νοσήματα κατά 30% από το 1998 μέχρι το 2008, τα καρδιοαγγειακά νοσήματα ευθύνονται για το 1/3 των θανάτων στις ΗΠΑ.
Η στεφανιαία νόσος, η περιφερική ισχαιμική αρτηριοπάθεια και τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια (ΑΕΕ) αποτελούν την πλειονότητα των περιπτώσεων που αποκαλούμε καρδιοαγγειακή νόσος.
Τα εγκεφαλικά επεισόδια επιπλέον αποτελούν και την πρώτη αιτία μόνιμης χρόνιας αναπηρίας των ενηλίκων.

Υπολογίζεται ότι το 2000 στην Ευρωπαϊκή Ένωση είχαμε περίπου 1.000.000 νέα εγκεφαλικά επεισόδια. Λόγω της γήρανσης του Ευρωπαϊκού πληθυσμού αναμένεται ο αριθμός αυτός να αυξηθεί σε 1.500.000 κατά το έτος 2025. Το εκτιμώμενο κόστος ανέρχεται περίπου σε 25 δις Εuro το χρόνο.

Η Ελληνική Εταιρεία Καρδιοαγγειακής Έρευνας, οργάνωσε στην Αθήνα το τριήμερο 20-22 Ιανουαρίου 2012, συνέδριο με θέμα τις σημαντικότερες νέες εξελίξεις κατά το 2011 που συνέβησαν στον τομέα των καρδιοαγγειακών
νοσημάτων (Heart Vessels and Stroke, Καρδιά Αγγεία και Εγκεφαλικά).

Στο συνέδριο αυτό συζητήθηκε εκτενώς το θέμα των παροδικών ισχαιμικών ΑΕΕ. Παροδικά ισχαιμικά ΑΕΕ σημαίνει ότι ο εγκέφαλος δεν τροφοδοτείται με αίμα για μικρό χρονικό διάστημα, παρουσιάζονται νευρολογικά συμπτώματα (πχ διαταραχές ομιλίας, παραλύσεις, κλπ) αλλά σε λίγα λεπτά μέχρι λίγες ώρες ο ασθενής επανέρχεται εντελώς στο φυσιολογικό. Τονίσθηκε ιδιαιτέρως ότι η εμφάνιση ενός παροδικού ισχαιμικού ΑΕΕ είναι μια επείγουσα κατάσταση γιατί ο ασθενής έχει μεγάλο κίνδυνο να εκδηλώσει σοβαρό ΑΕΕ το επόμενο διάστημα.

Ο κίνδυνος ΑΕΕ μετά από παροδικό ισχαιμικό ΑΕΕ είναι 8% τη 1η εβδομάδα και 11.5% το 1ο μήνα. Επιπλέον υπάρχει 3% κίνδυνος εμφράγματος στους 3 μήνες.
Συνεπώς ο ασθενής πρέπει να επισκεφθεί αμέσως το νοσοκομείο ανεξάρτητα από το ότι τα συμπτώματα πέρασαν και είναι καλά.

Παρουσιάσθηκαν πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία όσον αφορά τη θεραπεία των ασθενών που παθαίνουν βαρύ ισχαιμικό ΑΕΕ που συνήθως αφήνει τον ασθενή ανάπηρο ή τον οδηγεί σε θάνατο. Με ειδικούς καθετήρες, που μοιάζουν με αυτούς που γίνεται η πρωτογενής αγγειοπλαστική στο έμφραγμα του μυοκαρδίου, μπορούμε να αφαιρέσουμε το θρόμβο που έχει αποφράξει το ενδοκρανιακό αγγείο σε ποσοστό μέχρι και 90%. Αυτό προϋποθέτει βέβαια ό ασθενής να έλθει έγκαιρα σε λίγες ώρες (λιγότερο από 6). Η αφαίρεση του θρόμβου προλαμβάνει να μη νεκρωθεί επί πλέον εγκεφαλικός ιστός και ο ασθενής να έχει τη μικρότερη δυνατή αναπηρία ή και να γίνει καλά. Από ιατρούς αγγειοχευρουργούς παρουσιάστηκαν τελευταία δεδομένα που δείχνουν ότι σε περίπτωση σημαντικής στένωσης της καρωτίδας μετά από ισχαιμικό ΑΕΕ η αγγειοπλαστική με τοποθέτηση ενδοπρόθεσης (stent) αποτελεί ασφαλή μέθοδο θεραπείας όπως και η ενδαρτηρεκτομή, ιδιαίτερα σε άτομα κάτω των 70 ετών.

Αν και τα τελευταία χρόνια έχει γίνει σημαντική πρόοδος στην θεραπεία των εγκεφαλικών στην οξεία φάση του επεισοδίου, η σημαντικότερη και ουσιαστική αντιμετώπιση της συνολικής επιβάρυνσης της κοινωνίας από τη βαριά αυτή νόσο παραμένει η πρόληψή τους. Η κολπική μαρμαρυγή είναι η συχνότερη καρδιακή αρρυθμία και είναι ο δεύτερος στη σειρά παράγων κινδύνου εγκεφαλικών μετά την υπέρταση. Περίπου 0.4% του γενικού πληθυσμού έχει κολπική μαρμαρυγή, η συχνότητά της αυξάνεται με την ηλικία (8% των ατόμων 80-89 ετών έχουν κολπική μαρμαρυγή), ενώ ο κίνδυνος να πάθουν εγκεφαλικό κυμαίνεται μεταξύ του 3-5% κάθε χρόνο. Τα εγκεφαλικά που οφείλονται στην αρρυθμία αυτή είναι σοβαρά με μεγάλη θνητότητα και αναπηρία. Σήμερα είναι απόλυτα αποδειγμένο ότι ή χρήση προληπτικά αντιπηκτικών φαρμάκων (κουμαρινικά) μειώνει τον κίνδυνο του εγκεφαλικού κατά τα 2/3. Η επιλογή των ασθενών που είναι απαραίτητο να πάρουν αντιπηκτική θεραπεία πρέπει να γίνεται από το θεράποντα γιατρό βάσει ειδικών κριτηρίων. Η δυσκολία στη χρήση των φαρμάκων αυτών, που χρησιμοποιούνται για πολλές δεκαετίες, είναι η ρύθμιση της πηκτικότητας βάσει μιας αιματολογικής εξέτασης που λέγεται χρόνος προθρομβίνης (INR). Ο ασθενής πρέπει να κάνει την εξέταση συχνά και να συμβουλεύεται το γιατρό του για τη ρύθμιση της δόσης. Η αποτελεσματική αυτή θεραπεία επιρεάζεται από τις διατροφικές συνήθειες, τη λήψη άλλων φαρμάκων και το ποσοστό της επιτυχούς ρύθμισης του χρόνου προθρομβίνης.

Επίσης υπάρχει ένας σημαντικός κίνδυνος σοβαρών αιμορραγιών (ιδίως εγκεφαλικών) που κυμαίνεται από 2 έως και 5% κάθε χρόνο. Τα τελευταία 2-3 χρόνια νέα φάρμακα έχουν δοκιμασθεί με επιτυχία για την πρόληψη των εγκεφαλικών επεισοδίων σε ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή. Στις μελέτες που έγιναν τα νέα φάρμακα συγκρίθηκαν με τα κουμαρινικά και βρέθηκαν να δρουν το ίδιο αποτελεσματικά ή και καλύτερα και να προκαλούν λιγότερες αιμορραγίες. Οι καινούργιες αυτές ουσίες είναι το dabigatran, το rivaroxaban και το apixaban. Ο τρόπος δράσης τους είναι εντελώς διαφορετικός καθόσον αναστέλλουν τον μηχανισμό-καταράκτη της πήξης του αίματος μέσω αναστολής της θρομβίνης και όχι της βιαταμίνης Κ. Το πλεονέκτημα των φαρμάκων αυτών στην κολπική μαρμαρυγή οφείλεται κυρίως στο ότι με τα δεδομένα αυτά φαίνεται ότι προκαλούν λιγότερες αιμορραγίες. Η χρήση των φαρμάκων αυτών γίνεται από το στόμα σε σταθερή ημερήσια δόση, δεν χρειάζεται να γίνεται εξέταση αίματος για ρύθμιση της πηκτικότητας, δεν επηρεάζονται από τις διατροφικές συνήθειες και δρούν γρήγορα. Σίγουρα όμως είναι ακριβότερα και αυτό θα πρέπει να λαμβάνονται σημαντικά υπόψη κατά τη συνταγογράφησή τους. Τα φάρμακα αυτά ανοίγουν νέους δρόμους στην αντιπηκτική αγωγή γκρεμίζοντας την παντοκρατορία των κουμαρινικών καθόσον χορηγούνται και σε άλλες νόσους. Ένα από τα φάρμακα αυτά (rivaroxaban) δοκιμάστηκε με επιτυχία στο οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου με επιτυχία, μειώνοντας την εμφάνιση νέων καρδιοαγγειακών νόσων κατά 26%. Αν και παρουσιάσθηκε, στην περίπτωση αυτή μικρή αύξηση των αιμορραγιών, η χρήση του φαρμάκου αποτελεί μια νέα εποχή στη θεραπεία του οξέως εμφράγματος του μυοκαρδίου.

Συζητήθηκε ευρέως επίσης η χρήση των αντιθρομβωτικών φαρμάκων σε διάφορες άλλες παθήσεις όπως η καρδιακή ανεπάρκεια, ή περιφερική αρτηριακή νόσος κλπ.




    Στην κορυφή