Ορισμός

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου, ή ορθοκολικός καρκίνος, αποτελεί κακοήθη νεοπλασία που ξεκινά στο κόλον ή το ορθό (τελικό τμήμα του παχέος εντέρου). Διάφοροι τύποι καρκίνου μπορούν να προσβάλουν το παχύ έντερο, όπως λεμφώματα, καρκινοειδείς όγκοι, μελανώματα, και σαρκώματα. Αυτοί οι τύποι καρκίνου είναι σπάνιοι. Σε αυτό το άρθρο, η χρήση του όρου “καρκίνος του παχέος εντέρου” αφορά μόνο σε αδενοκαρκίνωμα.


Εναλλακτικές ονομασίες

Ορθοκολικός καρκίνος, καρκίνος του ορθού, αδενοκαρκίνωμα του παχέος εντέρου, παχύ έντερο-αδενοκαρκίνωμα


Αίτια, επίπτωση, και παράγοντες κινδύνου

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι μία από πρώτες αιτίες θανάτου σχετιζόμενου με κακοήθη νεοπλασία. Ωστόσο, η πρώιμη διάγνωση συχνά οδηγεί σε πλήρη ίαση.
Σχεδόν το σύνολο των αδενοκαρκινωμάτων του παχέος εντέρου ξεκινούν σε αδένες του βλεννογόνου του.

Δεν υπάρχει μόνο ένας αιτιολογικός παράγοντας για την πρόκληση καρκίνου του παχέος εντέρου. Σχεδόν όλοι οι καρκίνοι στο παχύ έντερο ξεκινούν ως μη καρκινωματώδεις (καλοήθεις) πολύποδες, οι οποίοι αναπτύσσονται βραδέως σε καρκίνο.

Έχετε υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου αν:

• είστε ηλικίας άνω των 60 ετών
• έχετε αφροαμερικανική ή ανατολικοευρωπαϊκή καταγωγή
• η δίαιτά σας έχει υψηλή περιεκτικότητα σε κόκκινο ή επεξεργασμένο κρέας
• έχετε καρκίνο σε άλλο σημείο του σώματος
• έχετε πολύποδες του παχέος εντέρου
• έχετε φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (νόσος Crohn ή ελκώδης κολίτιδα)
• έχετε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου
• έχετε ατομικό ιστορικό καρκίνου του μαστού

Ορισμένα γενετικά σύνδρομα επίσης αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου. Δύο από τα πλέον συνήθη είναι ο κληρονομικός μη πολυποδιασικός καρκίνος του παχέος εντέρου, επίσης γνωστός και ως σύνδρομο Lynch, και η οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση.

Το είδος της διατροφής σας ενδέχεται να αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου στην ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου. Αυτός μπορεί να σχετίζεται με δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λίπη και κόκκινο κρέας, και χαμηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες. Ωστόσο, ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι η μετάβαση σε δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες δεν ελαττώνει τον κίνδυνο καρκίνου, με συνέπεια η σύνδεση διατροφής και καρκίνου του παχέος εντέρου να μην είναι απόλυτα διακριβωμένη.

Το κάπνισμα και η κατάχρηση οινοπνεύματος αποτελούν επιπλέον παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου.

Συμπτώματα

Πληθώρα περιπτώσεων καρκίνου του παχέος εντέρου δεν εκδηλώνουν συμπτώματα. Τα ακόλουθα συμπτώματα, ωστόσο, μπορεί να υποδηλώνουν την ύπαρξη καρκίνου του παχέος εντέρου:

• κοιλιακός πόνος και ευαισθησία στην κάτω κοιλία
• αίμα στα κόπρανα
• διάρροια, δυσκοιλιότητα, ή άλλες διαταραχές των κενώσεων
• εντερική απόφραξη
• ανεξήγητη αναιμία
• απώλεια βάρους

Σημεία και διαγνωστικός έλεγχος

Με τον κατάλληλο έλεγχο, ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να εντοπιστεί πριν την ανάπτυξη συμπτωμάτων, ώστε να είναι αποτελεσματικότερη η θεραπεία του.

Ο ιατρός θα πραγματοποιήσει φυσική εξέταση και θα ψηλαφήσει την περιοχή της κοιλίας σας. Η φυσική εξέταση σπανίως αποκαλύπτει κάποιο πρόβλημα. Ωστόσο, είναι πιθανό ο ιατρός να διαπιστώσει την ύπαρξη ψηλαφητής μάζας στην κοιλιακή χώρα. Η εξέταση του ορθού ενδέχεται να αποκαλύψει την ύπαρξη μάζας σε ασθενείς με καρκίνο του ορθού.

Ο έλεγχος λανθάνουσας αιμορραγίας στα κόπρανα μπορεί να ανιχνεύσει μικρές ποσότητες αίματος σε αυτά. Η θετική δοκιμασία θέτει την υποψία για ύπαρξη καρκίνου του παχέος εντέρου. Για το λόγο αυτό ο έλεγχος θα πρέπει να πραγματοποιείται μαζί με ορθοσιγμοειδοσκόπηση ή ολική κολονοσκόπηση. Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι μια θετική δοκιμασία δε σημαίνει απαραιτήτως την ύπαρξη καρκίνου.

Ο απεικονιστικός έλεγχος για τη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου, περιλαμβάνει:

• ολική κολονοσκόπηση
• ορθοσιγμοειδοσκόπηση

Σημειώστε ότι μόνο η ολική κολονοσκόπηση μπορεί να απεικονίσει ολόκληρο το παχύ έντερο.

Αιματολογικές εξετάσεις που μπορούν να πραγματοποιηθούν περιλαμβάνουν:

• γενική αίματος για τον έλεγχο ενδεχόμενης αναιμίας
• ηπατικά ένζυμα για τον έλεγχο της ηπατικής λειτουργίας

Αν ο ιατρός διαπιστώσει ότι πάσχετε από καρκίνο του παχέος εντέρου, θα ζητήσει τη διενέργεια περισσότερων εξετάσεων για τον καθορισμό της ενδεχόμενης διασποράς του. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται σταδιοποίηση. Η υπολογιστική και η μαγνητική τομογραφία της κοιλίας, της πυέλου, του θώρακα, ή του εγκεφάλου ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν για τη σταδιοποίηση του καρκίνου. Ορισμένες φορές χρησιμοποιείται και η τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων .

Τα στάδια του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι:

• στάδιο 0: πολύ πρώιμος καρκίνος στην επιφάνεια του βλεννογόνου του εντέρου
• στάδιο Ι: ο καρκίνος διηθεί τον βλεννογόνο και υποβλεννογόνιο χιτώνα
• στάδιο ΙΙ: ο καρκίνος διηθεί τη μυϊκή στιβάδα αλλά όχι τους επιχώριους λεμφαδένες
• στάδιο ΙΙΙ: ο καρκίνος διηθεί τους επιχώριους λεμφαδένες
• στάδιο ΙV: ο καρκίνος εμφανίζει διασπορά σε άλλα όργανα

Εξετάσεις αίματος για την ανίχνευση νεοπλασματικών δεικτών, συμπεριλαμβανομένων του καρκινοεμβρυϊκού αντιγόνου (CEA) και του CA 19-9, μπορούν να βοηθήσουν τον ιατρό στην παρακολούθησή σας μετά την εφαρμογή της θεραπείας.


Θεραπεία

Η θεραπευτική αντιμετώπιση εξαρτάται μερικώς από το στάδιο του καρκίνου. Γενικά, οι θεραπείες ενδέχεται να περιλαμβάνουν:

• χημειοθεραπεία για την εξολόθρευση των καρκινικών κυττάρων
• χειρουργική αφαίρεση των καρκινικών κυττάρων (συχνότερα κολεκτομή)
• ακτινοθεραπεία για την καταστροφή του καρκινικού ιστού

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου σταδίου 0 μπορεί να αντιμετωπισθεί με αφαίρεση των καρκινικών κυττάρων, συχνά κατά τη διενέργεια κολονοσκόπησης. Για τους καρκίνους σταδίου Ι,ΙΙ, και ΙΙΙ, απαιτείται πιο εκτεταμένη χειρουργική παρέμβαση ώστε να αφαιρεθεί το τμήμα του παχέος εντέρου που είναι καρκινωματώδες (δείτε: κολεκτομή).

Υπάρχει διχογνωμία για το αν οι ασθενείς με καρκίνο παχέος εντέρου σταδίου ΙΙ πρέπει να υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία μετά τη χειρουργική επέμβαση. Αυτό θα πρέπει να το συζητήσετε με τον ογκολόγο σας.

Σχεδόν όλοι οι ασθενείς με καρκίνο παχέος εντέρου σταδίου ΙΙΙ πρέπει να υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία, μετά τη χειρουργική επέμβαση, για περίπου 6-8 μήνες. Το χημειοθεραπευτικό φάρμακο 5-φθοριοουρακόλη έχει δείξει ότι αυξάνει τις πιθανότητες ίασης σε ορισμένους ασθενείς.

Χημειοθεραπεία χρησιμοποιείται, επίσης, για τη θεραπευτική αντιμετώπιση καρκίνου του παχέος εντέρου σταδίου ΙV, με σκοπό τη βελτίωση των συμπτωμάτων και την παράταση της επιβίωσης.

• η ιρινοτεκάνη, η οξαλιπλατίνη, η καπεσιταμπίνη, και η 5-φθοριοουρακίλη αποτελούν τα τρία συνηθέστερα χρησιμοποιούμενα φάρμακα.
• Μονοκλωνικά αντισώματα, συμπεριλαμβανομένων των cetuximab (Erbitux), panitumumab (Vectibix), και bevacizumab (Avastin) έχουν χρησιμοποιηθεί μεμονωμένα ή σε συνδυασμούς με χημειοθεραπευτική αγωγή.

Μπορείτε να λάβετε μόνο έναν τύπο ή συνδυασμούς φαρμάκων.

Σε ασθενείς με νόσο σταδίου ΙV που εμφανίζουν διασπορά στο ήπαρ, διάφορες ειδικές θεραπείες μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Αυτές ενδέχεται να περιλαμβάνουν:

• τήξη του καρκινικού όγκου (θερμοκαυτηρίαση)
• εκτομή του καρκινικού όγκου
• χορήγηση χημειοθεραπείας ή ακτινοβολίας κατευθείαν μέσα στο ήπαρ
• καταστροφή του καρκινικού ιστού με την εφαρμογή υπερβολικού ψύχους (κρυοθεραπεία)

Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται περιστασιακά σε ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου. Συνήθως εφαρμόζεται σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία σε ασθενείς με καρκίνο του ορθού σταδίου ΙΙΙ.


Πρόγνωση

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι σε πολλές περιπτώσεις θεραπεύσιμος αν διαγνωσθεί πρώιμα.

Το πόσο καλή θα είναι η έκβαση εξαρτάται από πολλές παραμέτρους, συμπεριλαμβανομένου του σταδίου του καρκίνου. Γενικά, όταν αντιμετωπίζεται θεραπευτικά σε πρώιμο στάδιο, η μεγάλη πλειονότητα των ασθενών επιβιώνει τουλάχιστον πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση (ποσοστό πενταετούς επιβίωσης). Ωστόσο, το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης πέφτει σημαντικά από τη στιγμή που ο καρκίνος εμφανίζει διασπορά.

Αν ο καρκίνος του παχέος εντέρου δεν υποτροπιάσει μέσα σε πέντε έτη, θεωρείται ότι έχει ιαθεί. Οι καρκίνοι σταδίου Ι, ΙΙ, και ΙΙΙ θεωρούνται δυνητικά θεραπεύσιμοι. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο καρκίνος σταδίου IV δεν είναι ιάσιμος.


Επιπλοκές

• απόφραξη του παχέος εντέρου
• υποτροπή του καρκίνου στο παχύ έντερο
• διασπορά του καρκίνου σε άλλα όργανα ή ιστούς (μετάσταση)
• ανάπτυξη ενός δεύτερου πρωτοπαθούς καρκίνου στο παχύ έντερο

Πότε να επικοινωνήσετε με τον ιατρό σας

Επικοινωνήστε με τον ιατρό σας αν έχετε:

• μαύρα, σαν πίσσα, κόπρανα
• αιματηρές κενώσεις
• διαταραχές των κενώσεων

Πρόληψη

Το ποσοστό θανάτων από καρκίνο του παχέος εντέρου έχει μειωθεί την τελευταία δεκαπενταετία. Αυτό ενδέχεται να έχει προκύψει λόγω του αυξημένου ελέγχου με τη χρήση της κολονοσκόπησης και της ευαισθητοποίησης του πληθυσμού.

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί σχεδόν πάντα να εντοπισθεί στα πιο πρώιμα και θεραπεύσιμα στάδια με την κολονοσκόπηση. Σχεδόν όλοι οι άνδρες και οι γυναίκες άνω των 50 ετών πρέπει να ελέγχονται για καρκίνο του παχέος εντέρου. Άτομα με υψηλότερο κίνδυνο ενδέχεται να χρειάζονται έλεγχο νωρίτερα.

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος μπορεί να διαπιστώσει την ύπαρξη προκαρκινωματωδών πολυπόδων. Η αφαίρεσή τους ενδεχομένως να προλάβει την ανάπτυξη του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Τροποποιήσεις στη δίαιτα και στον τρόπο ζωής είναι σημαντικές. Ορισμένες μελέτες προτείνουν ότι δίαιτες με χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος και υψηλή σε φυτικές ίνες μπορούν να ελαττώσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου.

Άλλες μελέτες αναφέρουν ότι τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ασπιρίνη, ιβουπροφένη, ναπροξένη, σελεκοξίμπη) ενδέχεται να βοηθούν στη μείωση του κινδύνου του ορθοκολικού καρκίνου. Ωστόσο, δε συστήνεται η λήψη ασπιρίνης ή άλλων αντιφλεγονωδών φαρμάκων για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου αν διατρέχετε μέσο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, ή ακόμη και αν κάποιο μέλος της οικογένειάς σας έχει αναπτύξει την κατάσταση. Η λήψη περισσότερων από 300mg ασπιρίνης και παρόμοιων φαρμάκων ημερησίως μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνη αιμορραγία στο γαστρεντερικό καθώς και καρδιολογικά προβλήματα σε ορισμένα άτομα.

Ορισμός

Οι αιμορροΐδες είναι επώδυνα, διογκωμένα αγγεία στο χαμηλότερο σημείο του ορθού ή του πρωκτού.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Ογκίδια του ορθού, Ζοχάδες


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Η πάθηση είναι πολύ διαδεδομένη, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης και μετά από τοκετό. Οι αιμορροΐδες είναι αποτέλεσμα αυξημένης πίεσης στα αγγεία του πρωκτού. Η πίεση κάνει τα αγγεία να διογκώνονται, κάτι που προξενεί πόνο, ιδιαίτερα όταν κάθεται κανείς.

Το συνηθέστερο αίτιο είναι η διάταση (σφίξιμο) κατά τη διάρκεια της αφόδευσης. Οι αιμορροΐδες μπορεί να είναι αποτέλεσμα δυσκοιλιότητας, καθιστικής ζωής αλλά και τοπικών μολύνσεων. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκαλούνται από άλλες ασθένειες όπως η κίρρωση του ήπατος.

Οι εσωτερικές αιμορροΐδες εμφανίζονται στο εσωτερικό του πρωκτικού σωλήνα, στην αρχή του ορθού. Οι εξωτερικές αιμορροΐδες εμφανίζονται στην έξοδο του πρωκτού και μπορεί να κρέμονται και έξω από αυτόν.


Συμπτώματα

Στα συμπτώματα των αιμορροΐδων περιλαμβάνονται:

• Κνησμός
• Πόνος, ιδιαίτερα όταν κάθεται κανείς
• Ζωηρόχρωμο αίμα στο χαρτί της τουαλέτας, στα κόπρανα ή στη λεκάνη
• Πόνος κατά την αφόδευση
• Ένα ή περισσότερα μαλακά ογκίδια στην περιοχή του πρωκτού

Ενδείξεις και εξετάσεις

Ο γιατρός μπορεί να διαπιστώσει την ύπαρξη αιμορροΐδων με απλή κλινική εξέταση. Αν κριθεί απαραίτητο, εξετάσεις που βοηθούν στη διάγνωση του προβλήματος είναι:

• Εξέταση κοπράνων
• Σιγμοειδοσκόπηση
• Ορθοσκόπηση

Θεραπεία

Τοπική εφαρμογή κορτικοστεροειδών αλοιφών που χορηγούνται χωρίς συνταγή, βοηθά στην ανακούφιση από τον πόνο και το πρήξιμο. Αλοιφές λιδοκαΐνης μπορούν επίσης να ελαττώσουν τον πόνο. Η αμαμηλίς (witch hazel) κάνει καλό στη φαγούρα (επιθέματα με βαμβάκι).

Άλλα μέτρα που μπορείτε να λάβετε για τη φαγούρα είναι:

• Να προτιμάτε τα βαμβακερά εσώρουχα
• Να αποφεύγετε τα αρωματισμένα ή χρωματιστά τουαλέτας
• Να προσπαθήσετε να μην ξύνεστε

Λουτρά με sitz σάς βοηθούν να νιώσετε καλύτερα. Καθίστε σε ζεστό νερό 10-15 λεπτά. Τα μαλακτικά κοπράνων βοηθούν επίσης στη μείωση της πίεσης των αγγείων και στην αποφυγή της δυσκοιλιότητας.

Για περιπτώσεις που δεν ανταποκρίνονται στη συντηρητική θεραπεία, ο χειρουργός ή ο γαστρεντερολόγος μπορεί να επιλέξει τη θεραπεία με ακτίνες laser (infrared coagulation) που συρρικνώνει τις εσωτερικές αιμορροΐδες. Η μέθοδος αυτή βοηθά στην αποφυγή χειρουργικής επέμβασης. Η χειρουργική επέμβαση για τη θεραπεία των αιμορροΐδων περιλαμβάνει την εφαρμογή διατατικών ελαστικών δακτυλίων ή την αφαίρεση των αιμορροΐδων. Οι μέθοδοι αυτές εφαρμόζονται κυρίως σε ασθενείς που υποφέρουν από πόνο ή αιμορραγία και δεν έχουν ανταποκριθεί σε άλλες θεραπείες.


Πρόγνωση

Οι περισσότερες θεραπείες είναι αποτελεσματικές αλλά για να αποφύγετε την επανεμφάνιση των αιμορροΐδων, χρειάζεστε μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες και πολλά υγρά.


Επιπλοκές

Το αίμα στα διογκωμένα αγγεία μπορεί να δημιουργήσει θρόμβους και οι ιστοί γύρω από τις αιμορροΐδες να νεκρωθούν. Γενικά οι αιμορροΐδες με θρόμβους απαιτούν χειρουργική αφαίρεση.
Πιθανόν είναι επίσης να προκληθεί σοβαρή αιμορραγία που μπορεί να οδηγήσει σε σιδηροπενική αναιμία. Ωστόσο, σημαντική αιμορραγία από αιμορροΐδες δεν είναι συνήθης.


Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Δείτε τον γιατρό σας αν τα συμπτώματα των αιμορροΐδων δεν υποχωρούν με τη συντηρητική θεραπεία. Το ίδιο και αν αιμορραγείτε από τον πρωκτό. Ο γιατρός μπορεί να χρειαστεί να ελέγξει αν υπάρχουν άλλα σοβαρότερα αίτια για την αιμορραγία, ιδιαίτερα αν δεν είχατε στο παρελθόν αιμορραγήσει από αιμορροΐδες.
Καλέστε το 166 αν η απώλεια αίματος είναι σοβαρή ή αν νιώσετε ζάλη ή λιποθυμική τάση.


Πρόληψη

Μη σφίγγεστε υπερβολικά κατά την αφόδευση. Μπορείτε να προλάβετε τη δημιουργία αιμορροΐδων με την πρόληψη της δυσκοιλιότητας. Πίνετε άφθονα υγρά, τουλάχιστον 8 ποτήρια την ημέρα. Υιοθετήστε μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, φρούτα, λαχανικά και καρπούς. Θεωρήστε τις φυτικές ίνες ως συμπλήρωμα διατροφής.

Ορισμός

Η σαρκοείδωση είναι μια ασθένεια η οποία προξενεί οίδημα (φλεγμονή) στους λεμφαδένες, τους πνεύμονες, το συκώτι, τα μάτια, το δέρμα ή άλλους ιστούς.


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Το αίτιο της ασθένειας είναι άγνωστο. Η σαρκοείδωση χαρακτηρίζεται από συγκέντρωση κοκκιωμάτων σε διάφορα όργανα του σώματος. Τα κοκκιώματα είναι συναθροίσεις αυτοάνοσων κυττάρων.
Η ασθένεια μπορεί να προσβάλει σχεδόν όλα τα όργανα του σώματος αλλά συνηθέστερα προσβάλλει τους πνεύμονες.


Πιθανά αίτια της σαρκοείδωσης είναι:

• Υπερβολική ευαισθησία σε περιβαλλοντικούς παράγοντες
• Κληρονομικότητα
• Ακραία αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος σε λοίμωξη

Η ασθένεια εμφανίζεται συχνότερα σε Αφροαμερικανούς από ότι σε Καυκάσιους. Οι γυναίκες προσβάλλονται συχνότερα από τους άνδρες. Συνήθως η ασθένεια εκδηλώνεται στις ηλικίες ανάμεσα στα 20 με 40. Η σαρκοείδωση είναι πολύ σπάνια στα παιδιά.


Συμπτώματα

Πιθανόν να μην υπάρχουν συμπτώματα. Όταν εμφανιστούν συμπτώματα, μπορεί να παρατηρηθούν σχεδόν σε οποιοδήποτε σημείο ή όργανο του σώματος.

Σχεδόν σε όλους τους ασθενείς τα συμπτώματα στους πνεύμονες ή τον θώρακα είναι:

• Ξηρός βήχας
• Λαχάνιασμα
• Βάρος στο στέρνο
• Αφύσικοι ήχοι κατά την αναπνοή (σαν κροταλίσματα)

Συχνά εμφανίζονται συμπτώματα γενικής δυσφορίας ή ανησυχίας:

• Κακουχία
• Κόπωση (ένα από τα συνηθέστερα συμπτώματα στα παιδιά)
• Πυρετός
• Απώλεια βάρους (ένα από τα συνηθέστερα συμπτώματα στα παιδιά)
• Πόνος στις αρθρώσεις (αρθραλγία)

Δερματικά συμπτώματα:

• Εξανθήματα
• Παλιές ουλές που ερεθίζονται
• Οζώδες ερύθημα, σχεδόν πάντα στο πάνω μέρος των ποδιών (κουντεπιέ)
• Δερματικές αλλοιώσεις
• Απώλεια μαλλιών

Νευρολογικές και οφθαλμολογικές μεταβολές:

• Πονοκέφαλος
• Επιληπτικές κρίσεις
• Αδυναμία ή παράλυση στη μία πλευρά του προσώπου (πάρεση)
• Κάψιμο, τσούξιμο ή δάκρυα στα μάτια
• Συμπτώματα ραγοειδίτιδας
• Μειωμένη δακρύρροια

Άλλα συμπτώματα της ασθένειας:

• Διογκωμένοι λεμφαδένες (στις μασχάλες)
• Διογκωμένο συκώτι
• Διογκωμένη σπλήνα
• Ξηροστομία
• Ρινορραγία

Ενδείξεις και εξετάσεις

Σε ασθενείς που δεν έχουν συμπτώματα, συχνά η ασθένεια διαπιστώνεται από μια ακτινογραφία θώρακα.

Διάφορες απεικονιστικές εξετάσεις μπορεί να βοηθήσουν στη διάγνωση της σαρκοείδωσης είναι:

• Ακτινογραφία θώρακα για να διαπιστωθεί αν έχουν προσβληθεί οι πνεύμονες ή έχουν διογκωθεί οι λεμφαδένες
• Αξονική τομογραφία
• Gallium scan στους πνεύμονες

Βιοψίες που μπορούν να γίνουν:

• Βιοψία λεμφαδένων
• Βιοψία δερματικής αλλοίωσης
• Βρογχοσκόπηση για τη λήψη βιοψίας
• Επέμβαση στους πνεύμονες και βιοψία
• Μεσοθωρακοσκόπηση και βιοψία
• Βιοψία στο συκώτι
• Βιοψία στα νεφρά
• Βιοψία νεύρων
• Βιοψία στην καρδιά

Η ασθένεια αυτή μπορεί επίσης να εμφανίσει αλλοιωμένα αποτελέσματα στις εξής εργαστηριακές εξετάσεις:

• Γενική εξέταση αίματος
• Chem-7 ή chem-20
• Ποσοτική ανοσοσφαιρίνης (νεφελομετρία)
• Παραθορμόνης
• Ορού φωσφόρου
• Ορού ανοσοηλεκτροφόρησης
• Ασβεστίου στα ούρα
• Ιονισμένου ασβεστίου
• Ορού ασβεστίου
• Ηπατικές δοκιμασίες

Θεραπεία

Τα συμπτώματα της σαρκοείδωσης συνήθως υποχωρούν από μόνα τους σταδιακά χωρίς θεραπεία.
Οι ασθενείς με σοβαρή μορφή της ασθένειας μπορεί να χρειαστούν κορτικοστεροειδή (πρεδνιζόνη ή μεθυλοπρεδνιζολόνη). Αυτά αφορούν περιπτώσεις ασθενών που έχουν προσβληθεί στα μάτια, την καρδιά, το νευρικό σύστημα και ορισμένους που έχουν προσβληθεί στους πνεύμονες. Η θεραπεία μπορεί να συνεχιστεί για 1 με 2 χρόνια. Κάποιοι ασθενείς με σοβαρή μορφή της ασθένειας μπορεί να χρειαστούν θεραπεία ισοβίως.

Μερικές φορές συμπληρωματικά προς τα κορτικοστεροειδή χορηγούνται και φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα (ανοσοκατασταλτικά φάρμακα), όπως η μεθοτρεξάτη, η αζαθειοπρίνη και η κυκλοφωσφαμίδη. Σπάνια, ορισμένα άτομα με μη αναστρέψιμες βλάβες σε κάποιο όργανο θα χρειαστούν μεταμόσχευση.

Αν και οι θεραπείες αυτές καταπολεμούν προσωρινά τα συμπτώματα της ασθένειας, δεν έχει αποδεχθεί ότι η μακροχρόνια θεραπεία εμποδίζει την επιδείνωση της σαρκοείδωσης.


Πρόγνωση

Πολλοί άνθρωποι δεν νοσούν σοβαρά και η ασθένεια μπορεί να υποχωρήσει χωρίς θεραπεία. Περίπου 30-50% των περιπτώσεων βελτιώνονται χωρίς θεραπεία μέσα σε 3 χρόνια. Το 20% περίπου εκείνων που προσβλήθηκαν στους πνεύμονες θα αναπτύξουν βλάβη στους πνεύμονες.

Συνολικά το ποσοστό των ασθενών με σαρκοείδωση που πεθαίνουν είναι μικρότερο από 5%. Στα αίτια του θανάτου περιλαμβάνονται:

• Πνευμονική ίνωση
• Πνευμονική αιμορραγία
• Καρδιοπάθεια (σπάνια)

Επιπλοκές

• Η λήψη κορτικοστεροειδών επί μακρό διάστημα μπορεί να επιφέρει οστεοπόρωση ή άλλες επιπλοκές.
• Διάχυτη πνευμονική διάμεση ίνωση
• Πνευμονική υπέρταση
• Μυκητιακές λοιμώξεις των πνευμόνων
• Πρόσθια ραγοειδίτιδα
• Γλαύκωμα και τύφλωση (σπάνια)
• Καρδιακές αρρυθμίες
• Παράλυση προσωπικού ή περιφερειακού νεύρου
• Υψηλά επίπεδα ασβεστίου (υπερασβεστιαιμία)
• Πέτρες στα νεφρά
• Οργανική ανεπάρκεια, που οδηγεί σε ανάγκη μεταμόσχευσης

Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Επισκεφθείτε τον γιατρό σας αν έχετε:

• Δυσκολία στην αναπνοή
• Αλλαγές στην όραση
• Ταχυσφυγμία
• Άλλα συμπτώματα της ασθένειας αυτής

Ορισμός
Η ελκώδης κολίτιδα είναι μια φλεγμονώδης πάθηση που προσβάλλει το παχύ έντερο (κόλον) και τον πρωκτό.


Δείτε επίσης: Νόσος του Crohn


Εναλλακτικοί όροι

Φλεγμονώδης εντερική πάθηση – ελκώδης κολίτιδα


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Το αίτιο της ελκώδους κολίτιδας δεν είναι γνωστό. Μπορεί να προσβάλει οποιαδήποτε ηλικιακή ομάδα, αν και παρατηρείται έξαρση στις ηλικίες 15-30 και μετά 50-70.

Η ασθένεια ξεκινά συνήθως στην περιοχή του πρωκτού και μπορεί σταδιακά να επεκταθεί σε όλο το παχύ έντερο. Το συχνή φλεγμονή οδηγεί σε πάχυνση του τοιχώματος του εντέρου και του πρωκτού με τη δημιουργία ουλώδους ιστού. Σε οξεία φάση της ασθένειας μπορεί να επέλθει ακόμα και νέκρωση ή σήψη των ιστών του παχέος εντέρου.

Τα συμπτώματα ποικίλλουν σε ένταση και μπορεί να ξεκινήσουν σταδιακά ή απότομα. Πολλοί παράγοντες μπορεί να οδηγήσουν σε έξαρση της νόσου, συμπεριλαμβανομένων των πνευμονικών λοιμώξεων και του φυσικού στρες.

Στους παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνεται το οικογενειακό ιστορικό ελκώδους κολίτιδας ή η Εβραϊκή καταγωγή.


Συμπτώματα

• Πόνος στην κοιλιά σαν κράμπα που συνήθως υποχωρεί με την κένωση του εντέρου.
• Γουργούρισμα στα έντερα
• Διάρροια, λίγες έως πολλές φορές μέσα στην ημέρα (συχνά με αίμα και βλέννα)
• Πυρετός
• Τεινεσμός (σφίξιμο κατά την κένωση)
• Απώλεια βάρους

Άλλα συμπτώματα που συνοδεύουν την ελκώδη κολίτιδα είναι:

• Γαστρεντερική αιμορραγία
• Πόνοι στις αρθρώσεις
• Ναυτία και εμετός

Ενδείξεις και εξετάσεις

Για τη διάγνωση της ελκώδους κολίτιδας χρησιμοποιείται γενικά η κολονοσκόπηση με βιοψία.
Η κολονοσκόπηση γίνεται επίσης σε ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα ως προληπτικός έλεγχος για καρκίνο του παχέος εντέρου. Η ελκώδης κολίτιδα αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνου του παχέος εντέρου. Αν πάσχετε από την ασθένεια αυτή, θα πρέπει να εξεταστείτε (για καρκίνο του παχέος εντέρου) 8-12 χρόνια μετά τη διάγνωση. Θα πρέπει να επαναλαμβάνετε την κολονοσκόπηση κάθε 1-2 χρόνια.

Άλλες εξετάσεις που μπορεί να γίνουν για τη διάγνωση της πάθησης είναι:

• Βαριούχος υποκλυσμός
• Γενική εξέταση αίματος
• C-αντιδρώσας πρωτεΐνης
• Ταχύτητα καθίζησης ερυθρών

Θεραπεία

Στόχοι της θεραπείας είναι:

• Η αντιμετώπιση των κρίσεων
• Η αποφυγή των επαναλαμβανόμενων κρίσεων
• Η επούλωση του παχέος εντέρου

Συχνά χρειάζεται εισαγωγή στο νοσοκομείο για τις οξείες κρίσεις. Ο γιατρός σας μπορεί να σας χορηγήσει κορτικοστεροειδή για τη μείωση της φλεγμονής. Μπορεί επίσης να σας χορηγηθεί παρεντερική διατροφή (με ενδοφλέβιο ορό).

ΔΙΑΙΤΑ ΚΑΙ ΔΙΑΤΡΟΦΗ

Ορισμένες τροφές μπορεί να επιδεινώσουν τη διάρροια και τα αέρια, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της έξαρσης της ασθένειας. Διαιτητικές συμβουλές:

• Τρώτε μικρές ποσότητες τροφής καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.
• Πίνετε άφθονο νερό (μικρές ποσότητες συχνά όλη την ημέρα).
• Αποφεύγετε τις τροφές με ίνες (πίτουρο, φασόλια, καρύδια, σπόρους και καλαμπόκι).
• Αποφεύγετε τα λιπαρά ή τηγανητά φαγητά και τις σάλτσες (βούτυρο, μαργαρίνη και κρέμα γάλακτος).
• Περιορίστε τα γαλακτοκομικά προϊόντα αν έχετε δυσανεξία στη λακτόζη. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα είναι καλή πηγή πρωτεΐνης και ασβεστίου.
• Αποφεύγετε ή περιορίστε το αλκοόλ και την καφεΐνη.

ΦΑΡΜΑΚΑ

Φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη μείωση των κρίσεων είναι:

• 5-αμινοσαλικυλικά οξέα όπως η μεσαλαμίνη ή σουλφαζίνη
• Ανοσοτροποποιητικά όπως η αζαθιοπρίνη και η 6-μερκαπτοπουρίνη
• Κορτικοστεροειδή (πρεδνιζόνη και μεθυλπρεδνιζολόνη) που λαμβάνονται από το στόμα κατά τη διάρκεια του ξεσπάσματος της κρίσης ή με τη μορφή υπόθετου, αφρού ή κλύσματος.
• Ινφλιξιμάμπη για τη θεραπεία ασθενών που δεν ανταποκρίνονται σε άλλα φάρμακα

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ

Η χειρουργική αφαίρεση του παχέος εντέρου θεραπεύει την ελκώδη κολίτιδα και εξαλείφει την απειλή του καρκίνου του παχέος εντέρου. Η χειρουργική επέμβαση προορίζεται για ασθενείς που έχουν:

• Κολίτιδα που δεν ανταποκρίνεται στην πλήρη φαρμακευτική θεραπεία
• Αλλοιώσεις στον βλεννογόνο του παχέος εντέρου που μπορεί να είναι προκαρκινικές
• Σοβαρές επιπλοκές όπως ρήξη (διάτρηση) του παχέος εντέρου, έντονη αιμορραγία ή τοξικό μεγάκολο

Τις περισσότερες φορές αφαιρείται ολόκληρο το παχύ έντερο μαζί με τον πρωκτό. Στη συνέχεια, οι ασθενείς μπορεί να χρειάζονται ειλεοστομία (ένα μικρό άνοιγμα στο κοιλιακό τοίχωμα) ή μια επέμβαση που συνδέει το λεπτό έντερο με την έδρα ώστε να υποκατασταθεί η όσο το δυνατόν φυσιολογική λειτουργία της αφόδευσης.



Πρόγνωση

Περίπου οι μισοί από τους ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα παρουσιάζουν ήπια συμπτώματα. Οι ασθενείς με οξεία ελκώδη κολίτιδα συνήθως ανταποκρίνονται λιγότερο στα φάρμακα.
Μόνιμος και πλήρης έλεγχος των συμπτωμάτων με τη χρήση φαρμάκων είναι σπάνιος. Η αποθεραπεία είναι πιθανή μόνο με την ολική αφαίρεση του παχέος εντέρου.
Ο κίνδυνος του καρκίνου του παχέος εντέρου αυξάνει από δεκαετία σε δεκαετία μετά τη διάγνωση της ελκώδους κολίτιδας.


Επιπλοκές

• Αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα
• Δημιουργία θρομβώσεων
• Καρκίνος
• Στένωση του παχέος εντέρου
• Επιπλοκές από τη θεραπεία με κορτικοστεροειδή
• Εξασθενημένη ανάπτυξη και σεξουαλική εξέλιξη των παιδιών
• Αρθρίτιδα
• Κακώσεις στα μάτια
• Ηπατική νόσος
• Μαζική αιμορραγία στο παχύ έντερο
• Στοματικά έλκη
• Γαγγραινώδες πυόδερμα (δερματικό έλκος)
• Ρωγμές ή τρύπες στο παχύ έντερο

Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Καλέστε τον γιατρό σας αν παρουσιάζετε επίμονο πόνο στην κοιλιά, αιμορραγία, επίμονο πυρετό ή άλλα συμπτώματα της ελκώδους κολίτιδας.
Καλέστε τον γιατρό σας αν πάσχετε από ελκώδη κολίτιδα και τα συμπτώματά σας δεν υποχωρούν με τη θεραπεία ή αναπτύσσετε νέα συμπτώματα.


Πρόληψη

Επειδή το αίτιο είναι άγνωστο, δεν υπάρχει γνωστή πρόληψη.
Τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα μπορεί να επιδεινώσουν τα συμπτώματα.
Εξαιτίας της σχέσης της ελκώδους κολίτιδας με τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου, συνιστάται η προληπτική κολονοσκόπηση.

Η Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία συνιστά να κάνετε την πρώτη εξέταση:

• 8 χρόνια μετά τη διάγνωση της οξείας φάσης της ασθένειας ή όταν έχει προσβληθεί μεγάλο μέρος ή ολόκληρο το παχύ έντερο
• 12-15 χρόνια αφού έχει διαγνωστεί ότι πάσχει μόνο η αριστερή πλευρά του παχέος εντέρου

Κάντε επαναληπτικές εξετάσεις κάθε 1-2 χρόνια.

Ορισμός

Το Υποβολαιμικό σοκ αποτελεί κατάσταση έκτακτης ανάγκης και χαρακτηρίζεται από μαζική απώλεια αίματος και σωματικών υγρών με αποτέλεσμα να μην μπορεί η καρδιά να στείλει αρκετό αίμα στο σώμα. Αυτός ο τύπος σοκ μπορεί να αναγκάσει πολλά όργανα να πάψουν να λειτουργούν.


Εναλλακτικοί όροι

Σοκ - Υποβολαιμικό


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Η απώλεια 1/5 περίπου της συνολικής ποσότητας αίματος από το σώμα προκαλεί υποβολεμικό σοκ.

Η απώλεια αίματος μπορεί να οφείλεται σε:

• Αιμορραγία από κοψίματα
• Αιμορραγία από άλλους τραυματισμούς
• Εσωτερική αιμορραγία, όπως του γαστρεντερικού σωλήνα

Η ποσότητα του αίματος στο σώμα σας μπορεί να μειωθεί δραματικά αν χάσετε πάρα πολλά υγρά, κάτι που μπορεί να συμβεί μετά από:

• Εγκαύματα
• Διάρροια
• Εμετό

Συμπτώματα

• Ανησυχία ή αναστάτωση
• Κρύο, υγρό δέρμα
• Σύγχυση
• Μειωμένη παραγωγή ούρων ή ανουρία
• Γενική αδυναμία
• Ωχρότητα δέρματος
• Γρήγορη αναπνοή
• Εφίδρωση, υγρό δέρμα
• Απώλεια αισθήσεων

Όσο μεγαλύτερη και ταχύτερη η απώλεια αίματος, τόσο εντονότερα τα συμπτώματα του σοκ.



Ενδείξεις και εξετάσεις

Η κλινική εξέταση διαπιστώνει ενδείξεις σοκ, όπως:

• Χαμηλή πίεση
• Χαμηλή θερμοκρασία σώματος
• Γρήγορο σφυγμό

Οι εξετάσεις που μπορούν να γίνουν περιλαμβάνουν:

• Γενική εξέταση αίματος
• Αξονική τομογραφία ή ακτινογραφίες ύποπτων περιοχών
• Ηχοκαρδιογράφημα
• Ενδοσκόπηση
• Καθετηριασμό δεξιάς καρδιάς (μέθοδος Swan-Ganz)

Θεραπεία

Αναζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια. Στο μεταξύ, ακολουθήστε αυτά τα βήματα:

• Φροντίστε να είναι ο ασθενής άνετα και ζεστά (για να αποφύγει την υποθερμία).
• Ξαπλώστε τον ασθενή οριζόντια με τα πόδια του ελαφρά ανυψωμένα ώστε να διευκολύνεται η κυκλοφορία του αίματος. Ωστόσο, εάν ο ασθενής έχει τραυματιστεί στο κεφάλι, τον λαιμό, την πλάτη ή τα πόδια, δεν πρέπει να τον μετακινήσετε εκτός αν είναι η ζωή του είναι σε άμεσο κίνδυνο.
• Μην του δώσετε υγρά από το στόμα.
• Εάν ο ασθενής έχει πάθει αλλεργική αντίδραση, αντιμετωπίστε την αλλεργική αντίδραση, εάν ξέρετε πώς.
• Εάν ο ασθενής πρέπει να μεταφερθεί, προσπαθήστε να τον κρατήσετε σε οριζόντια θέση, με το κεφάλι κάτω και τα πόδια ψηλότερα. Σταθεροποιήστε το κεφάλι και τον λαιμό του πριν μετακινήσετε έναν άνθρωπο που έχει πιθανόν τραυματιστεί στη σπονδυλική στήλη.

Στόχος της νοσηλείας στο νοσοκομείο είναι η αναπλήρωση του αίματος και των υγρών, με την εφαρμογή ενδοφλέβιου ορού στον βραχίονα.
Μπορεί να χρειάζεται η χορήγηση φαρμάκων όπως η ντοπαμίνη, η ντομπουταμίνη, η επινεφρίνη και η νορεπινεφρίνη, για την αύξηση της πίεσης και της παραγωγής αίματος από την καρδιά.


Άλλες θεραπείες για την αντιμετώπιση του σοκ είναι:

• Μηχανική παρακολούθηση της καρδιάς, συμπεριλαμβανομένου του καθετηριασμού δεξιάς καρδιάς (Swan-Ganz)
• Xρήση καθετήρα για τη συγκέντρωση και έλεγχο της παραγωγής ούρων

Πρόγνωση

Το υποβολεμικό σοκ είναι πάντα μια ιατρική έκτακτη ανάγκη. Ωστόσο, τα συμπτώματα και η εξέλιξη μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με:

• Τον όγκο αίματος που χάνεται
• Τον ρυθμό απώλειας του αίματος
• Την ασθένεια ή τον τραυματισμό που προκαλεί την απώλεια αίματος

Γενικά, οι ασθενείς με ηπιότερο σοκ έχουν καλύτερες πιθανότητες από εκείνους με σοβαρό σοκ. Στις περιπτώσεις σοβαρού σοκ, μπορεί να επέλθει ο θάνατος ακόμη κι αν υπάρξει άμεση ιατρική βοήθεια. Οι ηλικιωμένοι έχουν λιγότερες πιθανότητες να επανέλθουν μετά από σοκ.


Επιπλοκές

• Βλάβη στα νεφρά
• Βλάβη στον εγκέφαλο

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας

Το υποβολεμικό σοκ είναι επείγον ιατρό περιστατικό ! Καλέστε το 166 ή πηγαίνετε τον ασθενή στα Επείγοντα Περιστατικά νοσοκομείου.


Πρόληψη

Η πρόληψη του σοκ είναι ευκολότερη από την αντιμετώπισή του αφού συμβεί. Η άμεση αντιμετώπιση της αίτιας που το προκάλεσε, μειώνει τον κίνδυνο σοβαρού σοκ. Αν δοθούν άμεσα οι πρώτες βοήθειες, το υποβολεμικό σοκ μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο.