Ορισμός

Η περικαρδίτιδα αποτελεί μια κατάσταση κατά την οποία ο ινορογόνιος σάκος (περικάρδιο) που περιβάλλει την καρδιά φλεγμαίνει.

Αίτια, επίπτωση, και παράγοντες κινδύνου.

Η περικαρδίτιδα αποτελεί, συνήθως, επιπλοκή ιογενών λοιμώξεων, συχνότερα των ιών Echo και Coxsackie. Λιγότερο συχνά, προκαλείται από ιούς της γρίππης ή HIV λοίμωξη.

Λοιμώξεις από βακτήρια μπορούν να οδηγήσουν σε βακτηριακή περικαρδίτιδα (ονομαζόμενη και πυώδης περικαρδίτιδα). Ορισμένες μυκητιασικές λοιμώξεις μπορούν επίσης να επιφέρουν περικαρδίτιδα.


Επιπρόσθετα, η περικαρδίτιδα μπορεί να σχετίζεται με νοσήματα όπως:

• Αυτοάνοσες διαταραχές.
• Καρκίνο (συμπεριλαμβανομένης της λευχαιμίας).
• HIV λοίμωξη και AIDS.
• Υποθυρεοειδισμό.
• Νεφρική ανεπάρκεια.
• Ρευματικό πυρετό.
• Φυματίωση.

Άλλα αίτια περιλαμβάνουν:

• Οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου ( δείτε μετεμφραγματική περικαρδίτιδα).
• Τραυματισμοί (συμπεριλαμβανομένων των χειρουργικών επεμβάσεων) ή κακώσεις του θώρακα, του οισοφάγου, ή της καρδιάς.
• Ανοσοκατασταλτικά φάρμακα.
• Μυοκαρδίτιδα.
• Ακτινοθεραπεία εφαρμοσμένη στην περιοχή του θώρακα.

Συχνά το αίτιο της περικαρδίτιδας παραμένει αδιευκρίνιστο. Σε αυτή την περίπτωση, η κατάσταση ονομάζεται ιδιοπαθής περικαρδίτιδα.

Η περικαρδίτιδα προσβάλλει συχνότερα άρρενες ηλικίας 20-50 ετών. Συνήθως ακολουθεί λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος. Στα παιδιά, προκαλείται πιο συχνά από αδενοϊούς ή ιούς Coxsackie.


Συμπτώματα

• Οίδημα στα κάτω άκρα ( περιστασιακά).
• Άγχος.
• Δύσπνοια κατά την κατάκλιση (ορθόπνοια).
• Θωρακικός πόνος, οφειλόμενος στην προστριβή των επιφανειών του φλεγμαίνοντος περικαρδίου.
  Μπορεί να ακτινοβολεί στον τράχηλο, τον ώμο (συνήθως αριστερά), την πλάτη, ή την κοιλιά.
  Συχνά επιτείνεται με τη βαθιά αναπνοή και στην ύπτια θέση του σώματος, και δυνατόν να ενταθεί με το βήχα και την κατάποση.
  Πλευριτικού τύπου: οξύς, διαξιφιστικός πόνος. Συνήθως ανακουφίζεται όταν ο ασθενής ανακάθεται και σκύβει προς τα εμπρός.
• Ξηρός βήχας.
• Καταβολή, κόπωση.
• Πυρετός.
• Κατά την αναπνοή ο ασθενής έχει την ανάγκη να σκύβει προς τα εμπρός ή να κρατάει το στήθος του.

Σημεία και εργαστηριακός έλεγχος

Κατά την ακρόαση της καρδιάς με στηθοσκόπιο μπορεί να διαπιστωθεί ήχος περικαρδιακής τριβής. Οι καρδιακοί ήχοι μπορεί να είναι βύθιοι. Ενδέχεται να διαπιστώνονται και άλλα σημεία αύξησης της ποσότητας του υγρού εντός του περικαρδίου (περικαρδιακή συλλογή).

Αν η διαταραχή είναι σοβαρή, μπορεί να διαπιστωθούν:

• Ήχος τριβής (κρότος) στους πνεύμονες.
• Μειωμένος ήχος αναπνοής.
• Άλλα σημεία αύξησης της ποσότητας του υγρού γύρω από τους πνεύμονες (πλευριτική συλλογή).

Η αύξηση της ποσότητας του υγρού στον περικαρδιακό σάκο μπορεί να διαπιστωθεί με:

• Μαγνητική τομογραφία θώρακος .
• Ακτινογραφία θώρακος.
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα (ΗΚΓ).
• Υπερηχοκαρδιογράφημα.
• Μαγνητική ή υπολογιστική τομογραφία καρδιάς.
• Ραδιοϊσοτοπικό έλεγχο.

Οι εξετάσεις αυτές δείχνουν:

• Μεγαλοκαρδία (μεγέθυνση της καρδιάς).
• Σημεία φλεγμονής.
• Ουλοποίηση (ίνωση) και δυσκαμψία του περικαρδίου (συμπιεστική περικαρδίτιδα).

Άλλα ευρήματα ποικίλουν ανάλογα με το αίτιο της περικαρδίτιδας

Προκειμένου να αποκλεισθεί το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, ο ιατρός μπορεί να προβεί σε έλεγχο των επιπέδων των καρδιακών ενζύμων CPK-MB και τροπονίνη Ι. Άλλες εργαστηριακές εξετάσεις περιλαμβάνουν:

• Καλλιέργειες αίματος.
• CBC (ο αριθμός όλων των κυττάρων του αίματος ξεχωριστά).
• C-αντιδρώσα πρωτεϊνη.
• Ταχύτητα καθίζησης ερυθροκυττάρων (ΤΚΕ).
• Ορολογικός έλεγχος για HIV λοίμωξη.
• Παρακέντηση του περικαρδίου, με βιοχημική ανάλυση και καλλιέργεια του περικαρδιακού υγρού.
• Δερμοαντίδραση φυματίνης.

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Πρέπει να ταυτοποιηθεί, αν είναι εφικτό, το αίτιο της περικαρδίτιδας.

Η φαρμακευτική αγωγή περιλαμβάνει:

• αναλγητικά
• αντιβιοτικά για τη βακτηριακή περικαρδίτιδα
• αντιμυκητιασικά φάρμακα για τη μυκητιασική περικαρδίτιδα
• ασπιρίνη ή κάποιο μη στεροειδές αντιφλεγμονώδες φάρμακο (ΜΣΑΦ), όπως
• ιβουπροφένη, για τη φλεγμονή του περικαρδίου
• κορτικοστεροειδή, όπως πρεδνιζολόνη
• κολχικίνη
• διουρητικά για την απομάκρυνση της περίσσειας του περικαρδιακού υγρού.

Αν η αύξηση του περικαρδιακού υγρού επιφέρει δυσλειτουργία της καρδιάς ή καρδιακό επιπωματισμό, είναι απαραίτητη η παροχέτευσή του από τον περικαρδιακό σάκο. Αυτή η διαδικασία, ονομαζόμενη περικαρδιοκέντηση, μπορεί να πραγματοποιηθεί με τη χρήση βελόνης υπό ηχωκαρδιογραφική καθοδήγηση ή χειρουργικά.

Στην περίπτωση που η περικαρδίτιδα είναι χρόνια, υποτροπιάζουσα, ή συμπιεστική, μπορεί να συστηθεί εκτομή ή αφαίρεση μέρους του περικαρδίου.


Πρόγνωση

Η περικαρδίτιδα κυμαίνεται από ήπιες περιπτώσεις που βελτιώνονται από μόνες τους ως καταστάσεις απειλητικές για τη ζωή. Μπορεί να επιπλακεί με σημαντική αύξηση του υγρού γύρω από την καρδιά και επακόλουθη καρδιακή δυσλειτουργία.

Η έκβαση είναι καλή όταν η διαταραχή αντιμετωπίζεται έγκαιρα. Οι περισσότεροι ασθενείς αναρρώνουν σε 2 εβδομάδες ως 3 μήνες. Ωστόσο, δεν αποκλείονται υποτροπές.


Επιπλοκές

• αρρυθμίες
• καρδιακός επιπωματισμός
• συμπιεστική περικαρδίτιδα, που ενδέχεται να επιφέρει την ανάπτυξη καρδιακής ανεπάρκειας.

Πότε να αποταθείτε στον ιατρό σας.

Επικοινωνήστε με τον ιατρό σας οποτεδήποτε βιώσετε κάποια από τα συμπτώματα της περικαρδίτιδας. Η διαταραχή αυτή μπορεί να καταστεί απειλητική για τη ζωή αν δεν αντιμετωπιστεί εγκαίρως.


Πρόληψη

Πολλές περιπτώσεις δεν επιδέχονται πρόληψης.

Ορισμός

Περιτονίτιδα είναι η φλεγμονή (ερεθισμός) του περιτοναίου, του ιστού που επενδύει το τοίχωμα της κοιλίας και καλύπτει τα ενδοκοιλιακά όργανα.


Εναλλακτικές ονομασίες

Οξεία κοιλία


Αίτια, επίπτωση και παράγοντες κινδύνου

Η πυώδης συλλογή στην κοιλία, ονομαζόμενη ενδοκοιλιακό απόστημα, ενδέχεται να προκαλέσει περιτονίτιδα.

Ανατρέξτε στους ειδικούς τύπους περιτονίτιδας:

• αυτόματη μικροβιακή περιτονίτιδα
• δευτεροπαθής περιτονίτιδα
• περιτονίτιδα σχετιζόμενη με περιτοναϊκή κάθαρση

Συμπτώματα

• κοιλιακή διάταση
• κοιλιακός πόνος ή ευαισθησία
• πυρετός
• συλλογή υγρού στην κοιλία
• αδυναμία εξόδου κοπράνων ή αερίων
• μειωμένη έκκριση ούρων
• ναυτία και έμετος
• εντοπισμένη ευαισθησία
• αίσθημα δίψας

Επιπρόσθετα συμπτώματα, που ενδέχεται να σχετίζονται με τη νόσο, περιλαμβάνουν:

• κατά την περιτοναϊκή κάθαρση προκύπτει θολερό υγρό
• ρίγος
• σημεία καταπληξίας

Σημεία και διαγνωστικός έλεγχος

Ο ιατρός θα διενεργήσει φυσική εξέταση. Η κοιλία είναι συνήθως ευαίσθητη στην ψηλάφηση και μπορεί να εμφανίζει έντονη μυϊκή σύσπαση (σανιδώδης κοιλία). Ο ασθενής ενδέχεται να “προφυλάττει” την περιοχή χρησιμοποιώντας προστατευτικές συμπεριφορές, όπως το να παραμένει ακίνητος ή να αρνείται να τον αγγίζουν σε αυτήν.

Εξετάσεις αίματος, απεικονιστικές μέθοδοι, όπως ακτινογραφίες και χρήση υπολογιστικής τομογραφίας (αξονική), μπορούν να ζητηθούν.

Θεραπευτική παρέμβαση

Το αίτιο της περιτονίτιδας πρέπει να ταυτοποιηθεί και να αντιμετωπισθεί έγκαιρα. Η θεραπευτική παρέμβαση ενδέχεται να είναι χειρουργική και περιλαμβάνει τη χρήση αντιβιοτικών.



Πρόγνωση

Οι ασθενείς συνήθως βελτιώνονται με την εφαρμογή της κατάλληλης θεραπείας. Χωρίς αυτή η έκβαση είναι πτωχή. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, κάποιοι ασθενείς έχουν κακή εξέλιξη παρά την εφαρμογή έγκαιρης και κατάλληλης θεραπευτικής παρέμβασης.



Επιπλοκές

Η περιτονίτιδα μπορεί να καταστεί απειλητική για τη ζωή και ενδέχεται να επιφέρει πληθώρα διαφορετικών επιπλοκών. Αυτές εξαρτώνται από τον εκάστοτε ειδικό τύπο περιτονίτιδας.


Πότε να επικοινωνήσετε με τον ιατρό σας

Αναζητήστε επείγουσα ιατρική βοήθεια αν εμφανίσετε συμπτώματα περιτονίτιδας.


Πρόληψη

Η πρόληψη εξαρτάται από την εκάστοτε υποκείμενη αιτία. Ανατρέξτε στους ειδικούς τύπους περιτονίτιδας.

Ορισμός

Ο ιός της ηπατίτιδας Ε (HEV) αποτελεί συχνή αιτία πρόκλησης ηπατίτιδας μεταδιδόμενης δια του γαστρεντερικού συστήματος και που δεν προκαλείται από τον ιό της ηπατίτιδας Α. Ένας από τους πιο κοινούς τρόπους μετάδοσης είναι το μολυσμένο πόσιμο νερό, γι’ αυτό και η λοίμωξη HEV (από τον ιό της ηπατίτιδας Ε) συναντάται συχνότερα σε αναπτυσσόμενες χώρες.


Περιγραφή

Η ηπατίτιδα Ε είναι γνωστή κι ως επιδημική μη - Α, μη – Β ηπατίτιδα. Η ηπατίτιδα Ε, όπως και η ηπατίτιδα Α, αποτελεί μια οξεία και βραχύχρονη ασθένεια / πάθηση, που σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να προκαλέσει ηπατική ανεπάρκεια. Ο HEV, ανακαλύφθηκε για πρώτη φορά το 1987 και μεταδίδεται δια της κοπρανο-στοματικής αλυσίδας. Είναι πάντα παρών (ενδημικός) σε χώρες στις οποίες τα ανθρώπινα απόβλητα μπορούν να φτάσουν στο πόσιμο νερό, χωρίς πρωτύτερα να φιλτράρονται. Μεγάλος αριθμός κρουσμάτων (επιδημίες) έχουν εντοπιστεί σε ασιατικές και νοτιο-αμερικανικές χώρες, στις οποίες επικρατούν κακές συνθήκες υγιεινής. Στις Η.Π.Α. και στον Καναδά, ουδέποτε αναφέρθηκε κάποιο κρούσμα, αν και τα άτομα που πρόκειται να ταξιδέψουν προς μια ενδημική περιοχή, ίσως και να επιστρέψουν φέροντας τον HEV.


Αίτια και συμπτώματα

Γνωρίζουμε την ύπαρξη δύο στελεχών του HEV, ο ένας με προέλευση την Ασία κι ο άλλος το Μεξικό. Ο ιός προφανώς, αρχίζει να υποδιαιρείται κατά τη διέλευσή του από το γαστρεντερικό σύστημα, αν και η ανάπτυξή του λαμβάνει χώρα κυρίως στο ήπαρ. Μετά από μια περίοδο επώασης (ο χρόνος που μεσολαβεί από την προσβολή ενός ατόμου από έναν ιό, έως την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων) 2 – 8 εβδομάδων, τα προσβληθέντα άτομα εμφανίζουν πυρετό, πιθανή ναυτία, απώλεια όρεξης κι αρκετά συχνά, ενόχληση ή ακόμη κι άλγος του δεξιού υποχονδρίου, που αποτελεί και την ανατομική θέση του ήπατος. Κάποιοι ασθενείς παρουσιάζουν και κιτρινωπή χροιά του δέρματος και των επιπεφυκότων (ίκτερο). Τις περισσότερες φορές η πάθηση παρουσιάζει ήπια κλινική εικόνα και σύντομη αποδρομή, δίχως επιμένουσες επιπτώσεις. Παιδιά μικρότερα των 14 ετών κι άτομα άνω των 50 ετών, εμφανίζουν συχνά ίκτερο ή άλλα κλινικά σημεία ηπατίτιδος.

Η ηπατίτιδα Ε δε λαμβάνει ποτέ χρόνια μορφή, σε σπάνιες ωστόσο περιπτώσεις, η οξεία πάθηση βλάπτει και καταστρέφει πολύ μεγάλο αριθμό ηπατικών κυττάρων, με αποτέλεσμα την ανεπάρκεια της ηπατικής λειτουργίας. Αυτό ονομάζεται κεραυνοβόλος ηπατική ανεπάρκεια και μπορεί να οδηγήσει στο θάνατο. Οι εγκυμονούσες γυναίκες διατρέχουν το μεγαλύτερο κίνδυνο απεβίωσης από κεραυνοβόλο ηπατική ανεπάρκεια, γεγονός που δεν ισχύει για κανέναν άλλο τύπο ιογενούς ηπατίτιδας. Η πλειοψηφία των ασθενών, μετά την αποδρομή της οξείας λοίμωξης, παύουν να φέρουν τον HEV και δεν αποτελούν φορείς μετάδοσής του.

Διάγνωση

Ο HEV θα μπορούσε να αποκαλυφθεί κατά τη διεξαγωγή μικροσκοπικής εξέτασης δείγματος κοπράνων, αν και δεν αποτελεί αξιόπιστη διαγνωστική εξέταση, μιας και ο ιός δεν επιβιώνει για πολύ ώρα μετά τη λήψη του δείγματος. Σαν όλους τους άλλους ιούς της ηπατίτιδας, ο HEV ενεργοποιεί το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα να παράγει μια ουσία που ονομάζεται αντίσωμα και το οποίο έχει την ικανότητα να καταλαμβάνει και να καταστρέφει τον ιό. Αιματολογικές εξετάσεις μπορούν να προσδιορίσουν το ύψος / έπαρμα του επιπέδου των αντισωμάτων, που αντιπροσωπεύει και την παρουσία του HEV στον οργανισμό. Δυστυχώς όμως, οι αιματολογικές αυτές εξετάσεις αντισωμάτων, δε διεξάγονται ευρέως.


Θεραπεία

Δεν υφίσταται καμία αποτελεσματική θεραπευτική αγωγή των συμπτωμάτων μιας οξείας ηπατίτιδας, συμπεριλαμβανομένου της ηπατίτιδας Ε. Κατά την οξεία φάση της λοίμωξης, ο ασθενής οφείλει να ακολουθεί μια καλά ισορροπημένη διατροφή και να παραμείνει κλινήρης.



Πρόληψη

Η πλειοψηφία των προσπαθειών, να χρησιμοποιηθεί ορός αίματος που περιέχει αντισώματα έναντι του HEV, προκειμένου να μη νοσήσει κάποιος που ήδη έχει σε επαφή με αυτόν, έχουν αποτύχει. Αναμένεται ωστόσο, με ελπίδα, η επιτυχία στο μέλλον μιας τέτοιας προσέγγισης, προκειμένου να παρέχεται προστασία στις εγκύους τουλάχιστον γυναίκες, που διαμένουν σε ενδημικές περιοχές. Δε διατίθεται ούτε εμβόλιο κατά του HEV, μιας κι ακόμη οι έρευνες βρίσκονται σε πειραματικό στάδιο. Προφανώς, μελλοντικά, να ανακαλυφθούν και αντιϊκά σκευάσματα με ισχύ. Ο καλύτερος τρόπος πρόληψης της ηπατίτιδας Ε, είναι η κατανάλωση ασφαλούς πόσιμου νερού, καθώς και η λήψη προστατευτικών μέτρων (π.χ. πόση εμφιαλωμένου νερού) όταν πρόκειται να ταξιδέψουμε.

Ορισμός

Η καρδιακή ανεπάρκεια, αποκαλούμενη και συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, είναι μια πάθηση κατά την οποία η καρδιά δεν μπορεί πλέον να αντλήσει αρκετό αίμα για να το διοχετεύσει στο υπόλοιπο σώμα.


Εναλλακτικοί όροι

Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, Αριστερή καρδιακή ανεπάρκεια, Δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι σχεδόν πάντα χρόνια πάθηση, αν και μερικές φορές μπορεί να αναπτυχθεί ξαφνικά.

Η πάθηση μπορεί να έχει επιπτώσεις στη δεξιά πλευρά, τη αριστερή πλευρά ή και τις δύο πλευρές της καρδιάς.

• Δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια σημαίνει ότι η δεξιά κοιλία της καρδιάς χάνει τη λειτουργικότητά της για άντληση.
• Αριστερή καρδιακή ανεπάρκεια σημαίνει ότι η δυνατότητα της καρδιάς να αντλεί και να προωθεί το αίμα από τη αριστερή πλευρά της καρδιάς μειώνεται. Ο ρόλος της αριστερής πλευράς της καρδιάς κανονικά είναι να δέχεται το αίμα με οξυγόνο από τους πνεύμονες και να το προωθεί στο υπόλοιπο σώμα.

Η καρδιακή ανεπάρκεια συχνά χαρακτηρίζεται είτε ως συστολική είτε ως διαστολική.

• Συστολική καρδιακή ανεπάρκεια σημαίνει ότι το μυοκάρδιό σας δεν μπορεί να αντλήσει ή να διοχετεύσει το αίμα από την καρδιά ικανοποιητικά.
• Διαστολική καρδιακή ανεπάρκεια σημαίνει ότι ο αντλητικός θάλαμος της καρδιάς δεν γεμίζει έως επάνω με αίμα.

Και τα δύο προβλήματα σημαίνουν ότι η καρδιά δεν είναι πλέον ικανή να διοχετεύσει αρκετό αίμα στο υπόλοιπο σώμα σας, ειδικά όταν ασκείστε ή ασχολείστε με κάποια δραστηριότητα.

Αν η αντλητική δυνατότητα της καρδιάς χαθεί, το αίμα μπορεί να συσσωρευτεί σε άλλα σημεία του σώματος, προκαλώντας απόφραξη στους πνεύμονες, το συκώτι, τον γαστρεντερικό σωλήνα, τα χέρια και τα πόδια. Κατά συνέπεια, τα όργανα δεν έχουν επαρκές οξυγόνο και τροφή, γεγονός που τους προκαλεί βλάβη και τα εμποδίζει να λειτουργήσουν σωστά.

Ίσως το συνηθέστερο αίτιο της καρδιακής ανεπάρκειας είναι η στεφανιαία νόσος, δηλαδή η στένωση των λεπτών αιμοφόρων αγγείων που μεταφέρουν στην καρδιά το αίμα και το οξυγόνο. Για πληροφορίες σχετικά με την πάθηση αυτή και τους παράγοντες κινδύνου, διαβάστε για τη Στεφανιαία νόσο.

Καρδιακή ανεπάρκεια μπορεί επίσης να εκδηλωθεί αν μια ασθένεια ή μια τοξίνη αποδυναμώσει το μυοκάρδιο ή αλλοιώσει τη δομή του μυοκαρδίου. Τα φαινόμενα αυτά ονομάζονται μυοκαρδιοπάθειες. Υπάρχουν πολλοί και διαφορετικοί τύποι μυοκαρδιοπαθειών. Για περισσότερες πληροφορίες, διαβάστε για τη Μυοκαρδιοπάθεια.

Άλλα καρδιακά προβλήματα που μπορούν να οδηγήσουν σε καρδιακή ανεπάρκεια είναι:

• Η συγγενής καρδιοπάθεια
• Παθήσεις των καρδιακών βαλβίδων
• Ορισμένοι τύποι αρρυθμιών. Ασθένειες όπως το εμφύσημα, η οξεία αναιμία, ο υπερθυρεοειδισμός και ο υποθυρεοειδισμός, μπορούν να προκαλέσουν ή να συμβάλλουν στην καρδιακή ανεπάρκεια.

Συμπτώματα

Τα κοινά συμπτώματα είναι:

• Δύσπνοια κατά τη διάρκεια μιας δραστηριότητας ή αφού έχετε ξαπλώσει για λίγο
• Βήχας
• Πρήξιμο των ποδιών και των αστραγάλων
• Πρήξιμο της κοιλιάς
• Αύξηση βάρους
• Ανώμαλοι ή γρήγοροι σφυγμοί
• Αίσθημα ότι η καρδιά χτυπά γρήγορα ή δυνατά
• Δυσκολία στον ύπνο
• Κούραση, αδυναμία, λιποθυμική τάση
• Απώλεια όρεξης, δυσπεψία

Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι:

• Μειωμένη εγρήγορση ή συγκέντρωση
• Μειωμένη παραγωγή ούρων
• Ναυτία και εμετός
• Ανάγκη για ούρηση τη νύχτα

Τα νήπια μπορεί να ιδρώνουν την ώρα που τα ταΐζετε ή και σε άλλες στιγμές.

Μερικοί ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα. Στα άτομα αυτά, τα συμπτώματα μπορούν να εκδηλωθούν μόνο αν συνυπάρχουν οι εξής παθήσεις:

• Αρρυθμίες
• Αναιμία
• Υπερθυρεοειδισμός
• Λοιμώξεις με υψηλό πυρετό
• Νεφροπάθεια

Ενδείξεις και εξετάσεις

Η φυσική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει:

• Υγρό γύρω από τους πνεύμονες (πλευρική διάχυση)
• Ανώμαλο καρδιακό παλμό
• Πρησμένα πόδια (οίδημα)
• Διεσταλμένες φλέβες στον λαιμό
• Διόγκωση του συκωτιού

Στην ακρόαση με το στηθοσκόπιο μπορεί να ακούγονται κροταλίσματα από τους πνεύμονες ή ανώμαλοι καρδιακοί ήχοι.

Οι ακόλουθες εξετάσεις γίνονται για να διαπιστωθεί κατά πόσον υπάρχει διόγκωση της καρδιάς, μειωμένη καρδιακή λειτουργία, ή συμφόρηση των πνευμόνων:

• Ακτινογραφία θώρακα
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα
• Ηχοκαρδιογράφημα
• Τεστ αντοχής καρδιάς
• Αξονική τομογραφία καρδιάς
• Καθετηριασμός καρδιάς
• Mαγνητική τομογραφία καρδιάς
• Σπινθηρογράφημα καρδιάς

Η πάθηση μπορεί επίσης να αλλοιώσει τα αποτελέσματα των εξής εξετάσεων:

• Χημεία αίματος
• Αζωτο ουρίας αίματος
• Γενική εξέταση αίματος
• Κρεατινίνη
• Εκκαθάριση κρεατινίνης
• Ηπατικές δοκιμασίες
• Εξέταση αίματος για ουρικό οξύ
• Επίπεδα νατρίου στην εξέταση αίματος
• Ανάλυση ούρων
• Επίπεδα νατρίου στην εξέταση ούρων

Θεραπεία

Εάν πάσχετε από καρδιακή ανεπάρκεια, ο γιατρός σας θα σας παρακολουθεί τακτικά. Πρέπει να σας βλέπει τουλάχιστον κάθε 3 έως 6 μήνες, ενώ παράλληλα πρέπει να κάνετε εξετάσεις προκειμένου και να ελέγχετε τη λειτουργία της καρδιάς. Για παράδειγμα, το υπερηχογράφημα της καρδιάς (ηχωκαρδιογράφημα) γίνεται τακτικά για να ελεγχθεί πόσο καλά αντλεί το αίμα η καρδιά σας σε κάθε χτύπο.

Θα πρέπει όμως και οι ίδιοι να ελέγχεστε προσεκτικά και να βοηθάτε στην αντιμετώπιση της πάθησής σας. Ένας σημαντικός παράγοντας είναι να παρακολουθείτε το βάρος σας σε καθημερινή βάση. Η αύξηση βάρους μπορεί να αποτελεί ένδειξη ότι κάνετε κατακράτηση υγρών και η ανεπάρκεια της καρδιάς σας επιδεινώνεται. Μην παραλείπετε να ζυγίζεστε καθημερινά, στην ίδια πάντα ζυγαριά, με λίγα ή καθόλου ρούχα.

Άλλα σημαντικά μέτρα που πρέπει να παίρνετε:

• Παίρνετε τα φάρμακά σας σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού. Εχετε πάντα μαζί σας μια λίστα με τα φάρμακα που παίρνετε, οπουδήποτε κι αν πηγαίνετε.
• Περιορίστε το αλάτι στα φαγητά.
• Μην καπνίζετε.
• Να ασκήστε συστηματικά. Μπορείτε για παράδειγμα να περπατάτε ή να γυμνάζεστε με ποδήλατο. Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει ένα ασφαλές και αποτελεσματικό πρόγραμμα άσκησης ανάλογα με το στάδιο της ανεπάρκειάς σας και με τα αποτελέσματα των εξετάσεων που κάνετε για τον έλεγχο της αντοχής και της γενικότερης λειτουργίας της καρδιάς σας. Μην ασκήστε τις ημέρες που το βάρος σας έχει αυξηθεί από κατακράτηση υγρών ή δεν αισθάνεστε καλά.
• Χάστε βάρος εάν είστε υπέρβαροι.
• Να αναπαύεστε αρκετά γενικά, αλλά και ειδικά μετά από άσκηση, γεύμα ή άλλες δραστηριότητες. Αυτό επιτρέπει και στην καρδιά σας να ξεκουραστεί. Εχετε όσο μπορείτε τα πόδια σας ανυψωμένα ώστε να μειώνεται το πρήξιμο.

Μερικές συμβουλές για τη μείωση της κατανάλωσης αλατιού και νατρίου:

• Ψάξτε στις ετικέτες των τροφίμων για ενδείξεις όπως ‘χαμηλό σε νάτριο’ ‘δεν περιέχει νάτριο’ ‘χωρίς την προσθήκη αλατιού’ ή ‘ανάλατο’ Ελέγξτε τη συνολική περιεκτικότητα σε νάτριο στις ετικέτες τροφίμων. Να είστε ιδιαίτερα προσεκτικοί με τα κονσερβοποιημένα, τυποποιημένα και κατεψυγμένα τρόφιμα. Ένας διατροφολόγος μπορεί να σας εξηγήσει πώς να ‘διαβάζετε’ αυτές τις ετικέτες.
• Μην χρησιμοποιείτε αλάτι στο μαγείρεμα ούτε να το προσθέτετε μετά στο φαγητό σας. Για καλύτερη γεύση, προτιμήστε το πιπέρι, το σκόρδο, το λεμόνι, ή άλλα καρυκεύματα. Να είστε προσεκτικοί στα τυποποιημένα μίγματα καρυκευμάτων, διότι αυτά συχνά περιέχουν αλάτι ή προϊόντα αλατιού (όπως το γλουταμινικό μονονάτριο - MSG).
• Αποφύγετε τα τρόφιμα υψηλής περιεκτικότητας σε νάτριο, όπως οι αντζούγιες, τα κρέατα (ιδιαίτερα τα αλλαντικά, μπέικον, χοτ-ντογκ, λουκάνικα, ζαμπόν, σαλάμια), τα καρύδια, τις ελιές, τα τουρσιά, το σουκρούτ (λάχανο τουρσί), τη σόγια και τη σάλτσα Worcestershire, τον χυμό ντομάτας και άλλων λαχανικών, καθώς και τα τυριά.
• Προσέχετε ιδιαίτερα όταν τρώτε έξω. Περιοριστείτε αυστηρά σε φαγητά της σχάρας ή του φούρνου, βραστά ή στον ατμό, χωρίς προσθήκη αλατιού, σάλτσας ή τυριού.
• Χρησιμοποιείτε λάδι και ξύδι στις σαλάτες και όχι τις έτοιμες σάλτσες.
• Για επιδόρπιο προτιμήστε φρέσκα φρούτα ή σορμπέ.

Ο γιατρός σας πιθανότατα θα σας συστήσει κάποιο από τα ακόλουθα φάρμακα:

• Αναστολείς ΜΕΑ όπως η καπτοπρίλη, η εναλαπρίλη, η λισινοπρίλη και η ραμιπρίλη που διαστέλλουν τα αιμοφόρα αγγεία και μειώνουν το έργο της καρδιάς
• Διουρητικά συμπεριλαμβανομένης της υδροχλωροθειαζίδης, της χλωρδαλιδόνης, της χλωροθειαζίδης, της φουροσεμίδης, της τορσεμίδης της μπουμετανίδης και της σπιρινολακτόνης, που βοηθούν το σώμα να αποβάλει τα υγρά και το αλάτι (νάτριο)
• Γλυκοσίδες της δακτυλίτιδας, που αυξάνουν τη δυνατότητα του καρδιακού μυός να συστέλλεται κανονικά και βοηθούν στην αντιμετώπιση ορισμένων διαταραχών του ρυθμού της καρδιάς
• Ανταγωνιστές των υποδοχέων της αγγειοτασίνης, όπως η λοσαρτάνη και η καντεσαρτάνη, που απομειώνουν το έργο της καρδιάς. Αυτή η κατηγορία φαρμάκων είναι ιδιαίτερα σημαντική για όσους έχουν δυσανεξία στους αναστολείς ΜΕΑ
• Β-αναστολείς όπως η καρβεδιλόλη και η μεταπρολόλη, που είναι ιδιαίτερα χρήσιμοι για άτομα με ιστορικό στεφανιαίας νόσου

Ορισμένα φάρμακα μπορεί να επιδεινώσουν την καρδιακή ανεπάρκεια και πρέπει να αποφεύγονται. Σε αυτά περιλαμβάνονται τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, οι θειαζολιδινεδιόνες, η μετφορμίνη, η σιλοζταζόλη, οι αναστολείς της φωσφοδιεστεράσης 5 (PDE-5) (σιλδεναφίλη, βαρδεναφίλη) και πολλά φάρμακα που χορηγούνται για τις αρρυθμίες.

Η αντικατάσταση βαλβίδων ή η χειρουργική τεχνική στεφανιαίας παράκαμψης (by pass) και η αγγειοπλαστική μπορούν να βοηθήσουν ορισμένους ασθενείς με καρδιακή ανεπάρκεια.


Για ορισμένους ασθενείς συστήνονται οι ακόλουθες συσκευές:

• Μονός ή διπλός βηματοδότης θαλάμου - που βοηθά τον αργό καρδιακό παλμό ή άλλα προβλήματα των μηχανισμών σηματοδότησης της καρδιάς
• Αμφικοιλιακός βηματοδότης - που βοηθά τη συστολή αριστερής και δεξιάς πλευράς της καρδιάς ταυτοχρόνως
• Εμφυτεύσιμος καρδιομετατροπέας-απινιδωτής - που διορθώνει ή αποτρέπει τις οξείες αρρυθμίες

Η οξεία καρδιακή ανεπάρκεια ίσως απαιτήσει τις ακόλουθες θεραπείες:

• Δια-αορτική αντλία με μπαλονάκι (IABP), μια συσκευή που τοποθετείται προσωρινά στην αορτή
• Συσκευή υποστήριξης αριστερής κοιλίας (LVAD), η οποία αναλαμβάνει το ρόλο της καρδιάς με την άντληση του αίματος από την καρδιά στην αορτή. Εφαρμόζεται συχνότερα στους ασθενείς που πρόκειται να κάνουν μεταμόσχευση καρδιάς.

Σημείωση: Αυτές οι συσκευές μπορεί μεν να σώζουν ζωές αλλά δεν αποτελούν μόνιμες λύσεις. Οι ασθενείς που αποκτούν εξάρτηση στην κυκλοφοριακή υποστήριξη, θα χρειαστούν μεταμόσχευση καρδιάς.

Τα συμπτώματα καρδιακής ανεπάρκειας μπορεί να βελτιωθούν με τον αμφικοιλιακό βηματοδότη ή με θεραπεία καρδιακού επανασυγχρονισμού. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας εάν η θεραπεία αυτή είναι κατάλληλη για την περίπτωσή σας.


Πρόγνωση

Η καρδιακή ανεπάρκεια είναι μια σοβαρή πάθηση. Είναι συνήθως μια χρόνια ασθένεια, η οποία μπορεί να επιδεινωθεί μετά από κάποια λοίμωξη ή από φυσικό στρες. Πολλές μορφές καρδιακής ανεπάρκειας μπορούν να αντιμετωπιστούν με φάρμακα, αλλαγές στον τρόπο ζωής και θεραπεία της οποιασδήποτε συνυπάρχουσας ασθένειας.


Επιπλοκές

• Αρρυθμίες (μπορεί να είναι θανατηφόρες)
• Πνευμονικό οίδημα
• Ολική καρδιακή ανεπάρκεια (κυκλοφοριακή κατάρρευση)

Πιθανές παρενέργειες των φαρμάκων είναι:

• Βήχας
• Τοξικότητα δακτυλίτιδας
• Γαστρεντερικές διαταραχές (όπως ναυτία, καούρα, διάρροια)
• Πονοκέφαλος
• Ζαλάδα και λιποθυμία
• Χαμηλή αρτηριακή πίεση
• Ερυθηματώδης λύκος
• Κράμπες

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας

Καλέστε τον γιατρό σας αν νιώθετε αδυναμία, έχετε βήχα που χειροτερεύει ή πολύ σάλιο ή ξαφνική αύξηση βάρους ή πρήξιμο ή άλλα νέα ή ανεξήγητα συμπτώματα.

Πηγαίνετε στα επείγοντα περιστατικά νοσοκομείου ή καλέστε το 166 εάν νιώθετε έντονο πόνο στο στήθος, τάση λιποθυμίας, ή η καρδιά σας χτυπάει ανώμαλα (ιδιαίτερα αν ο γρήγορος και ανώμαλος καρδιακός ρυθμός συνοδεύεται και από άλλα συμπτώματα).


Πρόληψη

Ακολουθήστε τις οδηγίες θεραπείας που σας συνέστησε ο γιατρός σας και παίρνετε όλα τα φάρμακα σύμφωνα με τις οδηγίες. Εχετε υπό έλεγχο την αρτηριακή σας πίεση, τον καρδιακό ρυθμό και τη χοληστερίνη σας, όπως συστήνει ο γιατρός σας, περιλαμβάνοντας τακτική άσκηση, ειδική διατροφή και φάρμακα.

Άλλα σημαντικά μέτρα θεραπείας:

• Μην καπνίζετε.
• Μην πίνετε αλκοόλ.
• Μειώστε το αλάτι.
• Σωματική άσκηση, σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας.

Oρισμός

Χρόνια παγκρεατίτιδα ονομάζεται το οίδημα (φλεγμονή) του παγκρέατος που οδηγεί σε ουλωτικές αλλοιώσεις του ιστού και απώλεια λειτουργίας του οργάνου. Το πάγκρεας είναι ένα όργανο που βρίσκεται πίσω από το στομάχι και παράγει τις χημικές ουσίες που απαιτούνται για την πέψη των τροφών. Παράγει επίσης δύο ορμόνες, την ινσουλίνη και τη γλυκαγόνη.


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Η χρόνια παγκρεατίτιδα προκαλεί φλεγμονή και ουλωτικές αλλοιώσεις του παγκρεατικού ιστού. Αυτό καθιστά το πάγκρεας ανίκανο να παραγάγει την απαραίτητη ποσότητα χημικών ουσιών (ενζύμων) που απαιτούνται για την αφομοίωση του λίπους από τον οργανισμό. Παρεμποδίζει επίσης την παραγωγή ινσουλίνης, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει διαβήτη.

Η ασθένεια τις περισσότερες φορές προκαλείται από τον αλκοολισμό ή την κατάχρηση αλκοόλ. Εν τούτοις, μερικές φορές το αίτιο δεν μπορεί να προσδιοριστεί. Η κληρονομικότητα παίζει όλο και μεγαλύτερο ρόλο. Άλλες ανωμαλίες που αυξάνουν τον κίνδυνο προσβολής από χρόνια παγκρεατίτιδα είναι:

• Χρόνια απόφραξη του παγκρεατικού πόρου
• Τραυματισμός
• Υπερλιπιδεμία
• Υπερπαραθυρεοειδισμός

Η χρόνια παγκρεατίτιδα εμφανίζεται συχνότερα στους άνδρες από ότι στις γυναίκες. Αυτό μπορεί να συμβαίνει επειδή οι διαταραχές λόγω κατανάλωσης αλκοόλ είναι συνηθέστερες στους άνδρες.


Συμπτώματα

• Κοιλιακός πόνος

- Εντονότερος στην άνω κοιλία
- Μπορεί να διαρκεί από ώρες έως ημέρες
- Τελικά μπορεί να είναι συνεχής
- Μπορεί να επιδεινώνεται μετά από φαγητό ή ποτό
- Μπορεί να επιδεινώνεται με την κατανάλωση αλκοόλ
- Μπορεί να αντανακλά στην πλάτη

• Προβλήματα στην πέψη
• Λιπαρά κόπρανα
• Ναυτία και εμετός
• Ανοιχτόχρωμα κόπρανα ή κόπρανα στο χρώμα του αργίλου
• Ακούσια απώλεια βάρους

Τα συμπτώματα μπορεί να εκδηλώνονται συχνότερα καθώς η ασθένεια επιδεινώνεται. Τα συμπτώματα μπορεί να μοιάζουν με εκείνα του καρκίνου του παγκρέατος. Αν μαζέψετε τα πόδια προς το στήθος, μερικές φορές βοηθά στην ανακούφιση του κοιλιακού πόνου που οφείλεται σε παγκρεατίτιδα.


Ενδείξεις και εξετάσεις

Διαγνωστικές εξετάσεις για την παγκρεατίτιδα είναι:

• Ανίχνευση λίπους στα κόπρανα
• Επίπεδα ορού αμυλάσης
• Επίπεδα ορού λιπάσης
• Επίπεδα θρυψινογόνου ορού

Η φλεγμονή ή οι αποτιτανώσεις στο πάγκρεας βρίσκονται με:

• Κοιλιακή αξονική τομογραφία
• Κοιλιακό υπέρηχο
• Μαγνητική χολαγγειοπαγκρεατογραφία

Για να επιβεβαιωθεί η διάγνωση παγκρεατίτιδας μπορεί να γίνει και διερευνητική λαπαροτομία.


Θεραπεία

Στόχος της θεραπείας είναι:

• Η πρόληψη της δυσπεψίας
• Η ελάττωση του πόνου
• Η μείωση της διέγερσης του παγκρέατος
• Η αντιμετώπιση του διαβήτη (εάν υπάρχει)

Η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει:

• Αναλγητικά ή χειρουργική απονεύρωση για την ανακούφιση από τον πόνο
• Διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά
• Λήψη αρκετών βιταμινών και ασβεστίου με τη διατροφή
• Λήψη ινσουλίνης για τον έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης
• Λήψη παγκρεατικών ενζυμικών συμπληρωμάτων

Η χειρουργική επέμβαση ενδείκνυται εάν διαπιστωθεί απόφραξη. Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να πρέπει να αφαιρεθεί μέρος ή ολόκληρο το πάγκρεας.


Πρόγνωση

Πρόκειται για μια σοβαρή ασθένεια που μπορεί να οδηγήσει σε ανικανότητα ή και στον θάνατο. Μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισής της, αποφεύγοντας το αλκοόλ.


Επιπλοκές

• Ασκίτης
• Απόφραξη του λεπτού εντέρου ή του χοληδόχου πόρου
• Θρόμβωση της σπληνικής φλέβας
• Συγκεντρώσεις υγρού στο πάγκρεας (παγκρεατικές ψευδοκύστες) που μπορεί να μολυνθούν
• Υπολειτουργία του παγκρέατος

- Διαβήτης
- Δυσαπορρόφηση του λίπους

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας

Ζητήστε να δείτε τον γιατρό σας εάν:

• Εκδηλώσετε συμπτώματα παγκρεατίτιδας
• Πάσχετε από παγκρεατίτιδα και τα συμπτώματά σας επιδεινώνονται ή δεν βελτιώνονται με τη θεραπεία

Πρόληψη

Ο εντοπισμός και η έγκαιρη θεραπεία του αιτίου της οξείας παγκρεατίτιδας μπορεί να προλάβει τη χρόνια παγκρεατίτιδα. Η αποφυγή υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ μειώνει δραματικά τον κίνδυνο αυτής της ασθένειας.