Η Χρήση των Φυτοφαρμάκων

Τα φυτοφάρμακα ταξινομούνται σύμφωνα με την χρήση τους σε εντομοκτόνα, μυκητοκτόνα, ζιζανιοκτόνα, ποντικοκτόνα, ενώ σύμφωνα με την χημική τους δομή, σε καρβαμιδικά, οργανοφωσφορικά, τριαζίνες, τριαζόλες, πυρεθροειδή και άλλα. Από τις ομάδες αυτές, τα οργανοφωσφορικά έχουν την πιο ευρεία χρήση σε όλο τον κόσμο, με χρήση σε καλαμπόκι, σιτηρά, σόγια και σε διάφορα φρούτα και λαχανικά. Η τοξικότητα των διαφόρων αυτών ουσιών έχει ελεγχθεί και έχουν τεθεί μέγιστα επιτρεπόμενα ποσοστά, πάνω από τα οποία οι ουσίες αυτές αποτελούν δηλητήριο. Η τοξικότητα αυτή όμως συσχετίζεται με την ευαισθησία και το στάδιο ανάπτυξης του οργανισμού και αυτό εμφανίζεται ιδιαίτερα στα έμβρυα, καθώς και στα πρώτα χρόνια ανάπτυξης των παιδιών.

Πολλές φορές, η έκθεση των παιδιών στα φυτοφάρμακα μπορεί να ξεπεράσει αυτή των ενηλίκων. Για παράδειγμα, τα μωρά παίρνουν περισσότερες αναπνοές, δηλαδή εισπνέουν περισσότερο αέρα ανά kg βάρους στο λεπτό από τους ενήλικες, και παρουσιάζουν μεγαλύτερη επιφάνεια δέρματος εκτεθειμένη στο περιβάλλον, ανά kg Βάρους. Επίσης, επειδή η κίνηση και το παιχνίδι είναι περιορισμένη στο έδαφος, ο κίνδυνος έκθεσής τους σε ατμούς πτητικών φυτοφαρμάκων είναι μεγαλύτερος.

Φυτοφάρμακα και παρενέργειες

Οι άμεσες παρενέργειες που έχουν αναφερθεί σε παιδιά περιλαμβάνουν:

• Δερματικούς Ερεθισμούς
• Αλλεργικές αντιδράσεις –άσθμα
• Γαστρεντερολογικά συμπτώματα
• Νευρολογικά συμπτώματα
• Ερεθισμός αναπνευστικού συστήματος
• Ειδικά σύνδρομα όπως η Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ADHD - ΔΕΠΥ )

Η δε μακροχρόνια έκθεση ενός μικρού παιδιού, μπορεί να οδηγήσει σε ανωμαλίες στην ανάπτυξη, αυξημένη ευαισθησία σε μολύνσεις, ακόμη και σε καρκίνο. Σε αυτό το πλαίσιο, το θέμα των βιολογικών προϊόντων έρχεται πάλι δυναμικά στην επιφάνεια σαν μια εναλλακτική ασφαλή πρόταση. Είναι όμως έτσι;

Βιολογικά προϊόντα

Οι βιολογικές καλλιέργειες και τα προϊόντα τους, αποτελούν ένα πεδίο μεγάλου ενδιαφέροντος και έντονης αντιπαράθεσης. Η βιολογική καλλιέργεια, σαν αρχή περιορίζει ή αποκλείει πλήρως τη χρήση λιπασμάτων, ζιζανιοκτόνων και οποιωνδήποτε άλλων χημικών μεθόδων αύξησης της ανάπτυξης των φυτών. Κατ’ αντιστοιχία, στα βιολογικά κρέατα, με την απουσία πρόσθετων ουσιών στις ζωοτροφές. Η χρήση του όρου βιολογικά προϊόντα ή τρόφιμα αναφέρεται συγκεκριμένα σε τρόφιμα, που προκύπτουν με μέσα και μεθόδους βιολογικής ή οργανικής παραγωγής και τα οποία παράγονται σύμφωνα με τις απαιτήσεις του κανονισμού της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2092/91. Το μεγάλο ερώτημα που εμφανίζεται ξανά και ξανά τα τελευταία χρόνια, είναι αν υπάρχει ουσιαστική διαφορά των προϊόντων αυτών από τα συμβατικά. Η απάντηση δεν είναι εύκολη και δεν μπορεί κάποιος να απαντήσει με ένα ναι ή όχι. Ως προς τη θρεπτική τους αξία, έρευνες έχουν δείξει ότι δεν υπάρχουν στατιστικά σημαντικές διαφορές μεταξύ των δύο αυτών ειδών. Οι διαφορές εντοπίζονται (για τα βιολογικά προϊόντα) στα μειωμένα επίπεδα υπολειμμάτων εντομοκτόνων, νιτρικών και στο υψηλό αντιοξειδωτικό περιεχόμενο και πιο συγκεκριμένα, στις αυξημένες συγκεντρώσεις ουσιών με την ονομασία φυτοαλεξινες, που δεν είναι παρά τα φυσικά εντομοκτόνα που χρησιμοποιούν σαν άμυνα τα ίδια τα φυτά. Μέχρι στιγμής, οι έρευνες δεν έχουν καταλήξει αν αυτή η υψηλότερη συγκέντρωση σε αντιοξειδωτικά είναι πραγματικά και πρακτικά ωφέλιμη για τον ανθρώπινο οργανισμό. Από την άλλη, βλέπουμε ότι οι βιολογικές τροφές είναι πιο επιδεκτικές σε μολύνσεις από παθογόνους μικροοργανισμούς και έχουμε συσσώρευση φυσικών τοξινών στα φρούτα και στα λαχανικά, στην προσπάθειά τους να αμυνθούν απέναντι στα διάφορα ζιζάνια. Έτσι, από τη μια έχουμε συσσώρευση καλών ουσιών, όπως οι πολυφαινόλες και από την άλλη, συσσώρευση φυσικών τοξικών ουσιών. Φαίνεται λοιπόν, ότι χρειάζεται ακόμη αρκετή έρευνα για να μπορέσει κάποιος να απαντήσει με σιγουριά για την ποιοτική ή μη υπεροχή των βιολογικών προϊόντων.

Οικογενειακό τραπέζι

Σήμερα, με την οικονομική κρίση, είναι πρακτικά δύσκολο ένα τραπέζι να χρησιμοποιεί μόνο βιολογικά προϊόντα. Παρ’ όλα αυτά, ο μέσος καταναλωτής όμως μπορεί με απλούς τρόπους να μειώσει όσο το δυνατό περισσότερο την έκθεσή του στους προαναφερθέντες παράγοντες.

Τα φρούτα και τα λαχανικά με σκληρό εξωτερικό περίβλημα, όπως τα πορτοκάλια, έχουν πολύ λιγότερες πιθανότητες να έχουν φυτοφάρμακα, από φρούτα όπως π.χ. οι φράουλες.

Είναι αναγκαίο μετά την αγορά των φρούτων και των λαχανικών να τα πλένουμε σχολαστικά στο σπίτι. Μια πολύ ενδιαφέρουσα λίστα με ‘βρώμικα’ και ‘καθαρά’ φρούτα και λαχανικά υπάρχει στην βιβλιογραφία αυτού του άρθρου, που μπορεί να βοηθήσει τον αναγνώστη.
Αντίστοιχα, στο κρέας η αγορά του από πιστοποιημένους παραγωγούς και η αφαίρεση του λίπους και του δέρματός του, μειώνει την έκθεσή μας σε επικίνδυνες ουσίες, δεδομένου ότι τα φυτοφάρμακα τείνουν να συσσωρεύονται στον λιπώδη ιστό. Με απλά και λογικά βήματα μπορούμε να δημιουργήσουμε ένα ασφαλές τραπέζι για όλη την οικογένεια με σύνεση και χωρίς μεγάλη οικονομική επιβάρυνση.

Μιχάλης Ρισσάκης
Τεχνολόγος Τροφίμων, M.Sc.

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...