«Κατάλαβα για πρώτη φορά με τι άνθρωπο είχα να κάνω όταν άρχισα απολογούμαι για κάτι που μόνο “αυτός” νόμιζε ότι ήταν λάθος. Αυτό συνεχίστηκε για αρκετό καιρό. Έμεινα με την εντύπωση πως εγώ τα έκανα όλα λάθος και αυτός ήταν ο Μr Perfect.. Όταν γινόταν κάτι που με πείραζε στην συμπεριφορά του είχε πάντα έτοιμη την δικαιολογία. Δεν θύμωνε ποτέ. Είχε και κατανόηση και χρόνο για να με “διορθώσει”. Αισθανόμουν ένοχη και προσπαθούσα όλο και περισσότερο να αλλάξω για να τον κρατήσω κοντά μου. Ήμουν πολύ ερωτευμένη αλλά η συμπεριφορά του με μπέρδευε.. Όταν τα έβαλα κάτω κατάλαβα ότι κάτι δεν πήγαινε καλά με αυτόν τον άνθρωπο αλλά ούτε και με μένα. Ήξερε να με χειρίζεται και να βγαίνει πάντα «λάδι». Περιττό να πω ότι θεωρούσε τον εαυτό του καλύτερο από όλους και σε όλα. Φαινομενικά συμφωνούσε μαζί μου αλλά τελικά ανακάλυπτα ότι έκανε πάντα το δικό του. Ήταν ο τύπος του άλλα λέω και άλλα κάνω; Είχα όμως πάντα την αίσθηση ότι δεν ήταν αυτός που έδειχνε αλλά κάποιος άλλος. Δεν το έμαθα ποτέ……γιατί μετά από λίγους μήνες τον χώρισα»

Η παθητικοεπιθετική συμπεριφορά είναι κυρίως παθητική συμπεριφορά. Είναι τρόπος ζωής για πολλούς ανθρώπους. Άτομα με αυτή την συμπεριφορά συνήθως συμφωνούν σε συνεργασίες και σχέσεις αλλά μετά προβάλλουν συνεχώς δικαιολογίες που σαμποτάρουν υπόγεια τις υποσχέσεις, τις συνεργασίες ή τις σχέσεις τους.

Δεν δείχνουν φανερά την επιθετικότητα τους και αυτό μπερδεύει τον παραλήπτη. Η συμπεριφορά αυτή μπορεί να προέρχεται από ένα συγκεκριμένο ερέθισμα της παιδικής ηλικίας (πχ. από γονείς εξαρτημένους στο αλκοόλ η/και στις ουσίες). Επίσης από ένα περιβάλλον όπου δεν ήταν ασφαλές να εκφραστεί ο θυμός η/και η αγανάκτηση. Με αυτό τον τρόπο το παιδί μαθαίνει ότι το να εκφράζει με ειλικρίνεια τα συναισθήματα του είναι απαγορευμένη πράξη άρα αναγκαστικά θα πρέπει να χρησιμοποιήσει άλλα κανάλια για να εκφράσει την αντίθεση η την σύγχυση αφού πρώτα καταπιέσει τα συναισθήματα που αισθάνεται.

Η παθητικοεπιθετική συμπεριφορά είναι στην ουσία ένα “acting out” ένας άλλος τρόπος να εκφράσουμε αυτό που θέλουμε, αυτό που έχουμε ανάγκη, με την συμπεριφορά μας διαμαρτυρόμενοι για το άδικο, ενώ παράλληλα προστατεύουμε την σχέση μας, μιας και δεν μπορούμε να κάνουμε αλλιώς. Βρίσκουμε λοιπόν τρόπους να σαμποτάρουμε, να προδώσουμε, να απογοητεύσουμε αυτούς που μας φέρθηκαν τόσο άδικα, αλλά καλυμμένα. Σε αυτή την περίπτωση οι γονείς έχουν χαρακτηρίσει το παιδί ως εγωιστή/εγωίστρια η ότι κοιτά μόνο τον εαυτό του όταν εκφράζει άμεσα την επιθυμία του η την συναισθηματική του κατάσταση και απαξιώνουν τις βασικές του ανάγκες και τα θέλω του.

Συνήθως προβάλλουμε δικαιολογίες, ρίχνουμε τα σφάλματα σε άλλους ποτέ στον εαυτό μας για δικά μας σφάλματα και λάθη. Με αυτό τον τρόπο αντιστεκόμαστε στο να συνεργαστούμε με τις οδηγίες των γονέων. Τα παιδιά που «καραμελώνουν» την επιθετικότητα τους ποτέ δεν θα αναπτύξουν καλύτερες στρατηγικές η δεξιότητες στην ειλικρινή έκφραση των συναισθημάτων τους. Ως ενήλικες πίσω από την γοητευτική επιφάνεια πάντα θα κρύβουν μια πρόθεση εκδίκησης. Γιατί ο θυμός που δεν καταφέρνει να εκφραστεί γυρνάει πάλι μέσα στο άτομο και μετατρέπεται είτε σε κατάθλιψη, είτε σε παθητικοεπιθετικότητα. Γιατί ο κύριος στόχος είναι η Αποδοχή.


Πως θα την Αναγνωρίσετε

• Η Αμφιβολία η ο κωδικοποιημένος λόγος προσδίδει ένα συναίσθημα ανασφάλειας στους άλλους

• Χρονική αργοπορία η/και η μόνιμη δικαιολογία «το ξέχασα». Ακόμη ένας τρόπος να εξασκήσει έλεγχο

• Φόβος Σύγκρισης

• Φόβος Εξάρτησης

• Φόβος οικειότητας με την έννοια ότι μπορεί να εκφράσει θυμό. Οι παθητικοεπιθετικοί τύποι δεν εμπιστεύονται τους άλλους για αυτό κρατάνε τον εαυτό τους από το να δημιουργήσουν στενή σχέση με κάποιον/α

• Δημιουργία χαοτικών καταστάσεων

• Ανακόλουθοι στην εργασία τους σκαρφίζονται δικαιολογίες

• Συστηματική κωλυσιεργία

• Κατσούφιασμα

• Αντίδραση θυματοποίησης αντί της αναγνώρισης της ίδιας του της αδυναμίας, τάση να κατηγορεί τους άλλους για τις αποτυχίες του.


Πότε η παθητικοεπιθετική συμπεριφορά γίνεται Πρόβλημα

Η παθητικοεπιθετική συμπεριφορά γίνεται πρόβλημα όταν χρησιμοποιείται στην καθημερινότητα μας και όταν σαμποτάρει τις προσωπικές μας σχέσεις. Με αυτό τον τρόπο ψάχνουμε να αποφύγουμε υπευθυνότητες και να εκφράσουμε το θυμό μας ενώ παράλληλα θέλουμε να είμαστε αποδεκτοί. Αν αισθανθούμε ότι τελικά οι άλλοι δεν μας εμπιστεύονται, μας αποφεύγουν και δεν δέχονται την συμπεριφορά μας τότε είναι η ώρα να ζητήσουμε επαγγελματική βοήθεια .

Χρησιμοποιήστε την Ψυχοθεραπεία για να ανακαλύψετε ποια συναισθήματα κρύβονται πίσω από την παθητικοεπιθετική συμπεριφορά.

Η παθητικοεπιθετική συμπεριφορά δεν είναι ψυχική νόσος, ούτε διαταραχή της προσωπικότητας. Είναι το διαχρονικό αποτέλεσμα της καταπίεσης του φόβου και του θυμού. Το μυστικό της θεραπείας είναι να συνειδητοποιήσετε αυτά τα αρνητικά συναισθήματα και να ανακαλύψετε τις αιτίες τους. Αυτό μπορεί να γίνει μέσα από συζητήσεις με αυτούς που αγαπάτε και σας αγαπούν αλλά η ψυχοθεραπεία χρειάζεται για να σταματήσει αυτήν την συμπεριφορά για πάντα.


Τρόποι για να αποθαρρύνετε την Παθητικοεπιθετική Συμπεριφορά

Οι περισσότεροι άνθρωποι που χρησιμοποιούν την ΠΕΣ αντιλαμβάνονται ότι με αυτόν τον τρόπο αποφεύγουν τις υποχρεώσεις και τις υπευθυνότητες η αφήνουν σε άλλους τις θέσεις εξουσίας. Προσφέρουν χιλιάδες δικαιολογίες η παράπονα ως εξήγηση για την συμπεριφορά τους. Ένα από τα μυστικά για να αποθαρρύνετε αυτή την συμπεριφορά είναι να ερευνήσετε και να αναλύσετε τις δικαιολογίες και να μην τις αποδεχτείτε. Αν κάποια δικαιολογία δεν είναι σωστή πείτε το και ρωτήστε το άτομο αν έχει κανένα παράπονο με σας. Όταν έχουμε να κάνουμε με παθητικοεπιθετικότητα καλύτερα να είμαστε ειλικρινείς.

1. Άτομα που έχουν παθητικοεπιθετική συμπεριφορά λειτουργούν με αυτό τον τρόπο επειδή αυτή η συμπεριφορά έχει ευοδωθεί στο παρελθόν. Αν καταστήσετε τις πράξεις τους αναποτελεσματικές για σας θα επανεξετάσουν την συμπεριφορά τους και ίσως διστάσουν να την επαναλάβουν.

2. Οι Παθητικοεπιθετικοί τύποι αποφεύγουν συνήθως την αντιμετώπιση. Αν αντιμετωπίζετε την παθητικοεπιθετική συμπεριφορά τους κάθε φορά που αυτή εκδηλώνεται θα το ξανασκεφτούν την επόμενη φορά που θα θέλουν να σας θυματοποιήσουν

3. Οι Παθητικοεπιθετικοί άνθρωποι συνήθως κρύβουν από σας πληροφορίες που χρειάζεστε έτσι ώστε να σας βάλουν σε μειονεκτική θέση. Το θέμα είναι να τους κάνετε να σας ανοιχτούν ενώ θα διαχειρίζεστε παράλληλα την λειτουργικότητα της σχέσης. Συχνά όταν ανοιχτούν σε σας θα αρχίσουν να σας μιλούν για τις πράξεις τους. Μην επιτρέψετε σε αυτή την περίπτωση να χειριστούν τα συναισθήματα σας,.

4.Αν θέλετε να αντιμετωπίσετε έναν παθητικοεπιθετικό τύπο συναντήστε τον και μιλήστε μαζί του χωρίς την παρουσία άλλων, διότι αρέσκονται να δίνουν τροφή σε ακροατήριο. Ο στόχος σας είναι να παραμείνουν παθητικά σιωπηλοί, να μην αισθάνονται άνετα και να μην σας ανοιχτούν.

5. Στη συνέχεια κάντε τους μια ερώτηση που δεν θα μπορέσουν να απαντήσουν με ένα ναι ή με ένα όχι με την πρόθεση να τους κάνετε να μιλήσουν. Τέτοια ερωτήματα ξεκινούν με τις φράσεις: Με «ποιόν», «τι», «πότε», «γιατί» και «πως»

6. Αφού κάνατε την ερώτηση περιμένετε την απάντηση. Αν δεν απάντησαν στο ερώτημα σας ξαναρωτήστε με τον ίδιο τρόπο περιμένοντας όσο χρειάζεται την απάντηση. Στους παθητικοεπιθετικούς αρέσει να χρονοτριβούν. Μην καλύψετε εσείς τα κενά της συζήτησης.

7. Αν παρ’ όλα αυτά δεν δώσουν μια ικανοποιητική απάντηση στα ερωτήματα σας κανονίστε να ξανασυζητηθεί το θέμα σε κάποια άλλη χρονική στιγμή. Προσδιορίστε την στιγμή (πχ. Το ξανασυζητάμε αύριο). Σε καμιά περίπτωση δεν πρέπει να αφήσετε την συμπεριφορά τους χωρίς να την αντιμετωπίσετε.

8. Από την στιγμή που θα αρχίσουν να μιλάνε θα προσπαθήσουν να σας πείσουν τι κάνατε λάθος και πόσο πολύ χρειάζεται να αλλάξετε την συμπεριφορά σας. Σε αυτό το σημείο ακούστε τους αλλά μην συμφωνήσετε ακόμα και αν έχουν δίκιο, ούτε να διαφωνήσετε αλλά και ούτε να απολογηθείτε. Διαφορετικά θα ανταμείψετε την παθητικοεπιθετική συμπεριφορά τους.

9. Αντί να απαντάτε σε ότι λένε για σας κάντε τους να αντιμετωπίσουν και να εξηγήσουν την παθητικοεπιθετική συμπεριφορά τους.

10. Τέλος παραποιήστε το μήνυμα που σας έστειλε η παθητικοεπιθετική συμπεριφορά τους και με μια κλειστή απάντηση, τύπου «ναι» ή «όχι» και συμφωνήστε πως θα θέλατε να συμπεριφερθείτε και οι 2 στο μέλλον.


Δρ Χαρά Γ. ΝΟΜΙΚΟΥ
Κλινικός Ψυχολόγος -Παιδοψυχολόγος
Διδάκτωρ Ψυχοπαθολογίας του Παν/μιου Toulouse ΙΙ
www.nomikou.gr

---

Διαβάστε περισσότερα άρθρα...