Τις παρατηρήσεις του για την πρόταση λειτουργικών αναδιατάξεων μονάδων υγείας ΕΣΥ του υπουργείου Υγείας κατέθεσε σήμερα το ΔΣ της Πανελλήνιας Ιατρικής Εταιρείας Διευθυντών ΕΣΥ. Ειδικότερα αναφέρει:

"1. Η Εταιρεία μας είναι χωρίς κανέναν ενδοιασμό υπέρ της αναδιάταξης των μονάδων υγείας στη χώρα αφού αποτελεί την απαραίτητη προϋπόθεση για την επιβίωση του ΕΣΥ. Αφενός δημιουργεί προϋποθέσεις οικονομιών κλίμακας, αφετέρου αποτελεσματικότερης και ποιοτικότερης λειτουργίας του συστήματος. Είναι παραδεκτό εδώ και χρόνια ότι η χωροταξία των νοσοκομειακών μονάδων της χώρας έγινε διαχρονικά με κριτήρια πελατειακά, χωρίς σχεδιασμό με βάση τις ανάγκες και κυρίως χωρίς σε πολλές περιπτώσεις οι υποδομές και η σύνθεση του ανθρώπινου δυναμικού να δημιουργεί συνθήκες ασφάλειας στην παρεχόμενη περίθαλψη. Ταυτόχρονα ευνοεί την κατασπατάληση πόρων στερώντας τους από την ορθολογική ανάπτυξη του συστήματος. Επιπλέον πρέπει να τονιστεί ότι η κατάτμηση ομοειδών τμημάτων οδηγεί στη δημιουργία προσωπικών ή και συλλογικών «φέουδων» σε βάρος τις εξυπηρέτησης των πραγματικών αναγκών των αρρώστων
2. Πρέπει όμως να τονιστεί ότι η αποτυχία της προσπάθειας αυτής που θα οφείλεται σε ανυπαρξία ενός συγκεκριμένου πλαισίου που θα καθοδηγήσει την αναδιάταξη όπως επίσης ο κακός σχεδιασμός που βασίζεται σε μη έγκυρα στοιχεία μαζί με την επιλογή ανεπαρκών μοντέλων διοίκησης μπορεί να υπονομεύσει για χρόνια την εφαρμογή της αναδιάταξης
3. Το σχέδιο που παρουσιάστηκε για δημόσιο διάλογο είναι χαμηλότερο των προσδοκιών για τους λόγους που αναφέρονται παρακάτω:
a. Από το σχέδιο απουσιάζει εντελώς η αναγκαιότητα της αναδιάταξης που βασίζεται στις νέες επιδημιολογικές ανάγκες και στο σύγχρονο νοσολογικό πρότυπο, όπως επίσης και το γεγονός ότι το νοσοκομείο του 2011 λόγω της ανάπτυξης νέων τεχνολογιών αλλά και διαφοροποίησης των ιατρικών διαγνωστικών και θεραπευτικών πρωτοκόλλων είναι τελείως διαφορετικό από το νοσοκομείο της 10ετίας του 1980.
b. Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι ότι τα ενιαία «συγκροτήματα» που δημιουργούνται δεν έχουν δυνατότητες ανάπτυξης ολοκληρωμένων δικτύων ιατρικής φροντίδας με βάση τα νοσήματα διατηρώντας την διάσπαση και την αναποτελεσματικότητα. (πχ. δεν υπάρχει λόγος το Κωνσταντοπούλειο Νοσοκομείο και το Νοσοκομείο Αγίων Αναργύρων να μην ενοποιούνται αφού το δεύτερο είναι λόγω σύνθεσης και υποδομών συμπληρωματικό του πρώτου, όπως επίσης ΔΕΝ μπορεί για τους ίδιους λόγους να μετατραπεί το ίδιο σε τριτοβάθμιο νοσοκομείο αφού δεν έχει όπως αναφέραμε ούτε υποδομές ούτε πληθυσμό αναφοράς που να το δικαιολογεί)
c. Ένα μεγάλο θέμα που προκύπτει από τη διασταύρωση των στοιχείων που βασίζεται η πρόταση είναι ότι αυτά δεν είναι ακριβή. Ως εκ τούτου απαιτείται έλεγχος των στοιχείων για τη διόρθωση τους. Το σημαντικότερο όμως όλων είναι ότι απουσιάζουν πλήρως από του υπολογισμούς ποιοτικά στοιχεία. Για παράδειγμα πληρότητες και μέσοι χρόνοι νοσηλείας τμημάτων που παρέχουν τριτοβάθμιες υπηρεσίες ΔΕΝ μπορεί να συγκρίνονται με αντίστοιχα που παρέχουν δευτεροβάθμιες υπηρεσίες. Αυτό οδηγεί σε παραλογισμούς σχεδιασμού και στην ανάγκη ορισμού τμημάτων που είναι αφενός τριτοβάθμιας φροντίδας και εκπαιδευτικά για να έχουν ειδική μεταχείριση στη σύνθεση προσωπικού και στις υποδομές.
d. Ο προτεινόμενος τρόπος διοίκησης αποτελεί παγκόσμια πρωτοτυπία αφού ΔΕΝ ακολουθεί κανένα από τα επιστημονικώς παραδεκτά πρότυπα διοίκησης. Σε όλες τις συγχωνεύσεις είτε αφορούν ιδιωτικές (πχ φαρμακευτικές) είτε δημόσιες επιχειρήσεις απαιτείται ενίσχυση της κεντρικής διοίκησης και των διοικήσεων των ιατρικών, νοσηλευτικών και διοικητικών υπηρεσιών. Με το προτεινόμενο μοντέλο υπάρχουν επικαλύψεις αρμοδιοτήτων, οι περιφερικές μονάδες διατηρούν απαράδεκτα υψηλό βαθμό αυτονομίας - και λόγω σύνθεσης θα διεκδικήσουν περισσότερη- καθιστώντας εξαιρετικά δύσκολη έως αδύνατη τις μετακινήσεις τμημάτων ή προσωπικού που είναι απαραίτητα για την βελτίωση της αποδοτικότητας. Εκείνο δε που θα είναι αδύνατο είναι ο έλεγχος της ποιότητας αφού οι περιφερικές μονάδες διατηρούν τις δικές τους διευθύνσεις υπηρεσιών. Επιπροσθέτως είναι απαράδεκτο στην εποχή μας οι διοικήσεις των ενοποιημένων μονάδων με πολύ μεγάλου προϋπολογισμούς και σύνθετο έργο να μην διοικούνται από επαγγελματικά στελέχη αλλά από συμβούλια κομματικών φίλων των υπουργών και συνδικαλιστών που η πολυετής εμπειρία έχει δείξει τα τεράστια προβλήματα που έχουν δημιουργήσει. Αλήθεια έχασαν τίποτε τα νοσοκομεία που για ένα φωτεινό διάστημα διοικήθηκαν με τα συμβούλια που καθιέρωσε ο νόμος Αλέκου Παπαδόπουλου
e. Είναι αδιανόητο το 2011 και ύστερα από τόσες συζητήσεις να μην γίνεται κατανοητό από τους συγκροτήσαντες τη πρόταση πως πρέπει να επιλέγεται ο συντονιστής διευθυντής των τμημάτων που συγχωνεύονται. Υπενθυμίζουμε ότι η ιατρική είναι μια ταχέως εξελισσόμενη επιστήμη και τα κριτήρια επιλογής αυτών που θα διευθύνουν τα υπό συγχώνευση τμήματα οφείλουν να βάζουν τον πήχη πολύ ψηλότερα από την επιλογή των συντονιστών των σημερινών τμημάτων για προφανείς λόγους. Προτείνουμε λοιπόν την άμεση κρίση από τα συμβούλια αξιολόγησης με ειδικά κριτήρια από τα οποία πρέπει να απουσιάζει παντελώς έστω και σαν απλό κριτήριο αυτό της αρχαιότητας. Και βεβαίως ν α προστεθούν ειδικά κριτήρια με υψηλή προτεραιότητα που θα αφορούν την εκπαίδευση στη διοίκηση και αποδεδειγμένα αποτελέσματα εφαρμογής της όπως επίσης και τα πεπραγμένα των τμημάτων που διεύθυναν με έλεγχο των δεικτών αποτελεσματικότητας τους. Μόνο έτσι μπορεί να εξασφαλιστεί ότι τα νέα τμήματα θα διευθύνονται από συντονιστές που θα αντιλαμβάνονται το νέο ρόλο τους στο σύστημα.

Οι προτάσεις μας σε σχέση με την πρόταση του υπουργείου είναι η ακόλουθη:

1. Έλεγχος της αξιοπιστίας των στοιχείων που δόθηκαν στις ΔΥΠΕ και στα οποία βασίστηκε η πρόταση
2. Συγκρότηση της αναδιοργάνωσης στη βάση της δημιουργίας ομάδων νοσοκομείων που θα παρέχουν ολοκληρωμένες και καθετοποιημένες υπηρεσίες. Ο στόχος είναι κάθε ομάδα που θα συγκροτείται σε γεωγραφική βάση με αναλογικότητα σε πληθυσμό αναφοράς (ειδική ρύθμιση απαιτείται για εδικές περιοχές π.χ. νησιά) και οι άρρωστοι εκτός ορισμένων περιπτώσεων ( βλ. παρακάτω) δεν θα έχουν ανάγκη να προσφεύγουν σε άλλη ομάδα για οποιαδήποτε υπηρεσία. Η κάθε ομάδα θα συγκροτείται επίσης γύρω από ένα νοσοκομείο που θα έχει τριτοβάθμια ανάπτυξη είτε από μόνο του είτε συνεπικουρούμενο από ειδικά τμήματα των δορυφορικών νοσοκομείων.
3. Στο πλαίσιο αυτό και για τις κυριότερες επιδημιολογικά νόσους εκπονείται ειδικό σχέδιο που εντός της επόμενης τριετίας σχεδιασμένα θα αναπτύξει υποχρεωτικά πλήρως και καθετοποιημένα αντίστοιχες υπηρεσίες.
4. Επίσης στην επόμενη τριετία ολοκληρώνεται η ανάπτυξη κέντρων αναφοράς – αριστείας που σχετίζονται με συγκεκριμένες υπηρεσίες βασισμένες στις σοβαρές και επιδημιολογικά συχνές νόσους, και που για την αποτελεσματική τους λειτουργία με βάση τα διεθνή δεδομένα απαιτούνται πληθυσμοί αναφοράς μεγαλύτεροι αυτών στους οποίους αναφέρονται οι ενοποιημένες ομάδες, όπως επίσης και διεπιστημονικές ομάδες. (πχ. Για την αντιμετώπιση των νόσων του ήπατος και του παγκρέατος απαιτείται οργάνωση τμημάτων με πληθυσμό αναφοράς 1,5 με 2 εκατομμύρια κατοίκους και διεπιστημονική εξειδικευμένη ομάδα που αποτελείται από περισσότερες των 6 ειδικοτήτων). Έτσι εξασφαλίζεται υψηλού επιπέδου περίθαλψη και συγκράτηση του κόστους με τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας.
5. Ταυτόχρονα οι ενοποιήσεις των υπαρχόντων κλινικών και εργαστηριακών τμημάτων γίνεται αφενός με βάση τα στοιχεία αποδοτικότητας (καλύψεις, μέσοι χρόνοι νοσηλείας κλπ) αφετέρου με ποιοτικά χαρακτηριστικά ανάλογα με το επίπεδο που βρίσκονται (π.χ. στα κεντρικά νοσοκομεία των ομάδων κριτήριο μπορεί να είναι η δυνατότητα παροχής τριτοβάθμιων υπηρεσιών)
6. Απαιτείται ελευθερία των διοικήσεων σε συνεργασία με τις περιφερειακές διοικήσεις να αποφασίζουν για επιμέρους αναδιατάξεις στην κατεύθυνση υλοποίησης των στόχων στην τριετία (παράγραφος 3 και 4)
7. Η επιλογή των συντονιστών διευθυντών των τμημάτων που προκύπτουν από ενοποίηση οφείλουν να εξασφαλίζουν στο μέγιστο βαθμό φερεγγυότητα όπως επίσης απαιτούν σαφή περιγραφή των προσόντων.


Εκτιμούμε ότι η εφαρμογή μέτρων αναδιάταξης των μονάδων υγείας που όπως αναφέραμε είναι ζήτημα επιβίωσης του ΕΣΥ κινδυνεύει από την ασάφεια στους στόχους και από προχειρότητα και ατολμία στην εφαρμογή τους. Πολιτικές, πελατειακές και συνδικαλιστικές σκοπιμότητες μπορούν να υπονομεύσουν την αναδιάταξη με ολέθρια αποτελέσματα.

Σημείωση: Για τις επιμέρους παρατηρήσεις επί των συγκεκριμένων προτάσεων είμαστε στη διάθεση σας αφού πρώτα καταλήξετε στο τελικό κείμενο των γενικών κατευθύνσεων"