ΑΓΝΟΙΑ ΓΙΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥΣ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ ΤΟΥ ΜΑΣΤΟΥ


Σημαντικά κενά πληροφόρησης των Ελληνίδων ασθενών με καρκίνο μαστού σχετικά με παραμέτρους της νόσου τους καταγράφει έρευνα του Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ) σε συνεργασία με το Κέντρο Μελετών Υπηρεσιών Υγείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Σχεδόν οι μισές από τις ασθενείς δηλώνουν ότι είναι λίγο ή καθόλου ενημερωμένες ακόμη και σε σχέση με τον τύπο του καρκίνου τους.

Η έρευνα είναι σε εξέλιξη και έχει δώσει πρώτα αποτελέσματα σε 198 γυναίκες με πρώιμο καρκίνο μαστού, ηλικίας 26 έως 78 ετών, από την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, το Ηράκλειο και την Πάτρα. Στόχος της είναι η αξιολόγηση του επίπεδου γνώσης των ασθενών με διαγνωσμένο καρκίνο μαστού για τον HER2 (τον υποδοχέα του ανθρώπινου επιδερμικού αυξητικού παράγοντα τύπου 2), η καταγραφή της πορείας των ασθενών μέσα στο σύστημα υγείας από τη στιγμή του εντοπισμού του όγκου μέχρι την πρόσβαση στον εξειδικευμένο ιατρό και η καταγραφή του βαθμού ενημέρωσης των ασθενών.

Τα παραπάνω ανέφεραν, μεταξύ άλλων, σήμερα ο κ. Χρήστος Α. Παπαδημητρίου, Παθολόγος-Ογκολόγος, Αναπληρωτής Καθηγητής Πανεπιστημίου Αθηνών και η Δρ. Ελίζα Φερεκύδου, Βιολόγος, Επιστημονική Συνεργάτης του Ινστιτούτου Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής σε Συνέντευξη Τύπου που διοργάνωσε ο Πανελλήνιος Σύλλογος Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής» στο πλαίσιο μιας σειράς ενημερωτικών δράσεων με θέμα «Γνωρίζω το HER2», με αφορμή τον Οκτώβριο, Μήνα Ενημέρωσης για τον Καρκίνο Μαστού.

Συγκεκριμένα, όπως τόνισε ο κ. Χρήστος Παπαδημητρίου, «η εξέταση HER2 πρέπει να πραγματοποιείται πάντα τη στιγμή της διάγνωσης, καθώς προσδιορίζει σε σημαντικό βαθμό την κατάλληλη θεραπευτική επιλογή. Περίπου 30% των γυναικών με καρκίνο μαστού έχουν HER2 θετική νόσο και η συγκεκριμένη διάγνωση επηρεάζει το κλινικό αποτέλεσμα, καθότι υπάρχουν πλέον διαθέσιμες βιολογικές θεραπείες που στοχεύουν αποκλειστικά το HER2-θετικό καρκίνο μαστού και παρέχουν αποδεδειγμένο όφελος επιβίωσης».

Στις HER2 θετικές ασθενείς, τα κύτταρα του όγκου πολλαπλασιάζονται με ταχύτερους ρυθμούς. Ο HER2 είναι ένας υποδοχέας, δηλαδή μια μεμβρανική πρωτεΐνη, που εντοπίζεται σε πολλά φυσιολογικά κύτταρα. Η λειτουργία του είναι να λαμβάνει «μηνύματα» από άλλα σημεία του σώματος. Όμως, στα καρκινικά κύτταρα η ενεργοποίησή του οδηγεί σε αυξημένο πολλαπλασιασμό και εξέλιξη της καρκινικής νόσου.

Η προβλεπτική εξέταση για τον εντοπισμό ασθενών με πρώιμο καρκίνο μαστού που θα ωφεληθούν από εξατομικευμένη βιολογική θεραπεία συνιστά κλινική και οικονομική αναγκαιότητα. Προσδιορίζοντας με ακρίβεια τις υποψήφιες που θα ωφεληθούν από εξατομικευμένες θεραπείες υποστηρίζεται και ο εξορθολογισμός των δαπανών του Συστήματος Υγείας. Έτσι, δεν δαπανώνται άσκοπα χρήματα σε περιπτώσεις που δεν μεγιστοποιείται το όφελος, ενώ ταυτόχρονα καθίστανται προσβάσιμες οι θεραπείες και ωφελούνται κλινικά οι κατάλληλοι υποψήφιοι αποδέκτες.

Οι επιστήμονες τόνισαν επίσης ότι δε συγχωρείται περιθώριο παραλήψεων ή ποιοτικών εκπτώσεων στην πραγματοποίηση της εξέτασης. Η υποβολή στην εξέταση – είπαν – έστω και του 99% των ασθενών δεν είναι αποδεκτή, καθώς κάθε μια ασθενής μετράει. Ο ποιοτικός έλεγχος των εργαστηρίων είναι ουσιαστικής σημασίας για τη διατήρηση της ακρίβειας και της συνέπειας των αποτελεσμάτων του HER2, ενώ μια ισχυρή πολυπαραγοντική προσέγγιση και διαδικασίες υψηλής ποιότητας είναι απαραίτητες ώστε οι ασθενείς να λάβουν την καλύτερη δυνατή θεραπεία.

Σύμφωνα με τη Δρ. Ελίζα Φερεκύδου, «Παρά την επιβεβαιωμένη σπουδαιότητα του συστηματικού και ποιοτικά ορθού ελέγχου για τον παράγοντα HER2, τα στοιχεία της έρευνας δείχνουν ότι οι ασθενείς στην Ελλάδα δεν γνωρίζουν τον HER2 και δεν αναγνωρίζουν τη σημασία του στην επιλογή της καταλληλότερης θεραπείας για εκείνες. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόλις μία στις τέσσερις θυμάται τον παράγοντα ως στοιχείο της βιοψίας της και μόνο έπειτα από διευκρίνιση».

Εκπροσωπώντας την πλευρά των ασθενών, η συντονίστρια της συζήτησης, κα Σπυριδούλα Καρβέλη, Ψυχολόγος Υγείας Msc-Ψυχοθεραπεύτρια, Υπεύθυνη Προγραμμάτων του Πανελληνίου Συλλόγου Γυναικών με Καρκίνο Μαστού «Άλμα Ζωής», επεσήμανε ότι «θα πρέπει η εξέταση για τον HER2 να αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του ελέγχου των γυναικών που πάσχουν από καρκίνο μαστού. Στην Ελλάδα σήμερα οι ασθενείς με καρκίνο μαστού δεν αναγνωρίζουν τη σημασία του έγκαιρου και έγκυρου ελέγχου για τον HER2. Αυτό πρέπει να αλλάξει: οι ασθενείς θα πρέπει οι ίδιες να ζητούν να εξετάζονται για HER2 – και κυρίως να ζητούν να εξετάζονται σωστά. Το «Άλμα Ζωής» εργάζεται συστηματικά προς αυτήν την κατεύθυνση ενημερώνοντας όσο περισσότερες γυναίκες είναι δυνατόν».


Η νόσος

Ο καρκίνος μαστού αποτελεί την πρώτη αιτία θανάτου από καρκίνο (14% όλων των μορφών της νόσου). Στην Ελλάδα, περίπου 1.900 γυναίκες χάνουν κάθε χρόνο τη ζωή τους από τη νόσο και 4.700 νοσούν.

Ο καρκίνος μαστού χαρακτηρίζεται από την ανεξέλεγκτη αύξηση των καρκινικών κυττάρων στους γαλακτοπαραγωγούς αδένες του μαστού ή στους γαλακτοφόρους πόρους, που μεταφέρουν το γάλα προς τις θηλές. Στο πρώιμο στάδιο, περιορίζεται μόνο στην περιοχή του μαστού, ενώ στη συνέχεια εξαπλώνεται στους γειτονικούς ιστούς του θωρακικού τοιχώματος ή σε άλλα σημεία του σώματος.

Πιθανοί παράγοντες κινδύνου είναι οι εξής: Η ηλικία, καθώς η πλειονότητα των περιστατικών διαγιγνώσκονται σε γυναίκες ηλικίας άνω των 50 ετών. Το οικογενειακό ή προσωπικό ιστορικό καρκίνου μαστού, το ιστορικό καλοήθων νοσημάτων του μαστού, η πρώτη εγκυμοσύνη σε μεγάλη ηλικία και η μακροχρόνια έκθεση σε ορμόνες, για παράδειγμα λόγω καθυστερημένης εμμηνόπαυσης ή χρήσης θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης μετά την εμμηνόπαυση. «Ενοχοποιούνται», επίσης και παράγοντες που αφορούν στον τρόπο ζωής, συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας μετά την εμμηνόπαυση, της έλλειψης φυσικής δραστηριότητας, της αυξημένης κατανάλωσης αλκοόλ και της κατανάλωσης μιας πλούσιας σε λιπαρά διατροφής.

Ο καρκίνος μαστού πρώιμου σταδίου ενδέχεται συχνά να μη συνοδεύεται από συμπτώματα.
Τα συμπτώματα της νόσου, ωστόσο, περιλαμβάνουν:
  • Μία σκληρή μάζα που αναπτύσσεται στο μαστό ή τη μασχάλη, η οποία συνήθως είναι ανώδυνη και εμφανίζεται μόνο στη μία πλευρά
  • Μεταβολή στο μέγεθος ή το σχήμα του μαστού
  • Αλλαγές στο δέρμα, όπως εμφάνιση κοιλοτήτων, πτυχών ή ερυθρότητας
  • Αλλαγές στη θηλή, όπως ασυνήθιστες εκκρίσεις ή εμφάνιση εξανθήματος γύρω από την περιοχή της θηλής.

Οι συνήθεις μέθοδοι θεραπείας του καρκίνου μαστού περιλαμβάνουν χειρουργική επέμβαση, ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία, ορμονοθεραπεία και βιολογικές/στοχευμένες θεραπείες. Οι εν λόγω θεραπείες μπορεί να εφαρμοσθούν μεμονωμένα ή σε συνδυασμό, ανάλογα με το στάδιο της νόσου.

Διαβάστε επίσης:

Γενικές Πληροφορίες για τον Καρκίνο Μαστού

Καρκίνος Μαστού: Οδηγός για το HER2

Έρευνα για την καταγραφή γνώσεων των ασθενών με πρώιμο Καρκίνο του Μαστού για τον Her2-Υποδοχέα του ανθρώπινου επιδερμικού αυξητικού παράγοντα τύπου 2

    Στην κορυφή