Υπολογίζεται ότι σήμερα υπάρχουν 160.000 ασθενείς με Άνοια στην Ελλάδα, 7,3 εκατομμύρια στην Ευρώπη και 35 εκατομμύρια παγκοσμίως. Λόγω της συνεχούς αύξησης του προσδόκιμου επιβίωσης, οι αριθμοί αυτοί αναμένεται να τριπλασιαστούν μέχρι το 2050, με συνέπεια οι ασθενείς με άνοια παγκοσμίως να ξεπεράσουν τα 100 εκατομμύρια και οι φροντιστές τους τα 200 εκατομμύρια.

Η Νόσος Alzheimer είναι η πιο συχνή μορφή Άνοιας, καθώς ένα ποσοστό 50%-60% του συνόλου των ασθενών με άνοια πάσχει από τη νόσο. Σημαντικές προόδους καταγράφει σήμερα η επιστήμη όσον αφορά στη Νόσο Alzheimer.

Η ολοκληρωμένη αντιμετώπισή της περιλαμβάνει πρόληψη και αντιμετώπιση με τρεις κατευθύνσεις: τη φαρμακευτική αγωγή, τις μη φαρμακευτικές παρεμβάσεις που έχουν ως στόχο τους ασθενείς και τέλος την εκπαίδευση και την στήριξη των φροντιστών και των οικογενειών τους.

Τα παραπάνω ανέφεραν μεταξύ άλλων, η κα Παρασκευή Σακκά, Νευρολόγος-Ψυχίατρος, Πρόεδρος της Εταιρείας Νόσου Alzheimer και Συναφών Διαταραχών Αθηνών, Διευθύντρια Ιατρείου Μνήμης Νοσοκομείου Υγεία και ο Νίκος Σκαρμέας, Επίκουρος καθηγητής Νευρολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών, Αιγινήτειο Νοσοκομείο, σε Συνέντευξη Τύπου που διοργανώθηκε με αφορμή την 21η Σεπτεμβρίου, Παγκόσμια Ημέρα Alzheimer.

Η φαρμακευτική αγωγή που ακολουθείται σήμερα για την αντιμετώπιση της νόσου Αλτσχάιμερ είναι συμπτωματική. Τα φάρμακα αυτά είναι οι αναστολείς χολινεστερασών όπως η δονεπεζίλη, η ριβαστιγμίνη, η γκαλανταμίνη, και ο ανταγωνιστής των υποδοχέων NMDA, η μεμαντίνη. Υπάρχουν εκτός από την από του στόματος χορήγηση φαρμάκων και άλλοι τρόποι που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη θεραπεία και στην καλύτερη συμμόρφωση των ασθενών π.χ. τα διαδερμικά αυτοκόλλητα τα οποία μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ ή άνοια της νόσου Parkinson.

Ο κ. Σκαρμέας δήλωσε ότι πρόσφατα δημοσιεύτηκαν νέα κριτήρια για τη νόσο Αλτσχάιμερ και την Ήπια Νοητική Διαταραχή τύπου Αλτσχάιμερ. Τα κριτήρια αυτά, μεταξύ άλλων, προσθέτουν την ενότητα της προκλινικής (δηλαδή προ της εκδήλωσης προβλημάτων μνήμης) διάγνωσης της νόσου. Περιλαμβάνουν δε τη χρήση βιολογικών δεικτών όπως η απεικόνιση του αμυλοειδούς στον εγκέφαλο των ασθενών και η εξέταση του εγκεφαλονωτιαίου υγρού για συγκεκριμένες πρωτεΐνες ως διαγνωστικά εργαλεία της νόσου. Επίσης πληθαίνουν οι μελέτες που τείνουν προς το συμπέρασμα ότι η συμμετοχή αγγειακών παραγόντων στην παθογένεια της άνοιας είναι αρκετά σημαντική, ειδικότερα στους πολύ ηλικιωμένους. Παρά ταύτα, δεν έχουμε ακόμα σαφείς αποδεδειγμένες τακτικές πρόληψης. Οι μελέτες γενετικών παραγόντων που προδιαθέτουν για τη νόσο Αλτσχάιμερ συνεχίζουν να προσθέτουν όλο και περισσότερα γονίδια στη λίστα. Οι προσπάθειες για θεραπευτικές προσεγγίσεις συνεχίζονται εντατικά. Στρέφονται δε όλο και περισσότερο στα πρώιμα στάδια της νόσου, πριν ακόμα εμφανιστούν σημαντικά νοητικά προβλήματα.

Από την πλευρά της η κ. Σακκά τόνισε ότι στη νόσο Αλτσχάιμερ μαζί με τον ασθενή πάσχει όλη η οικογένεια. Στην οικογενειοκρατική ελληνική κοινωνία οι ανοϊκοί ασθενείς φροντίζονται κατά 90% στο σπίτι από τα μέλη των οικογενειών τους (σύζυγοι, παιδιά, αδέλφια). Αλλά οι αυξημένες απαιτήσεις φροντίδας των ανοϊκών ασθενών, επιδρούν στην υγεία των φροντιστών, επηρεάζουν τη συμμετοχή τους σε κοινωνικές & επαγγελματικές δραστηριότητες, περιορίζουν τον ελεύθερο χρόνο τους, κλονίζουν την κοινωνική τους θέση και απειλούν την οικονομική τους ασφάλεια.

Οι πολλαπλές και εξειδικευμένες ανάγκες των ανοϊκών ασθενών στην Ελλάδα καλύπτονται στο μεγαλύτερο ποσοστό τους από τις Εταιρείες Αλτσχάιμερ όπως γίνεται και στις περισσότερες χώρες του κόσμου. Τα Κέντρα Ημέρας των οργανώσεων αυτών είναι μονάδες ημερήσιας θεραπευτικής φροντίδας των ασθενών παρέχοντάς τους μη φαρμακευτικές θεραπείες, ενώ συγχρόνως προσφέρουν εκπαίδευση και υποστήριξη στους φροντιστές. Αλλά ο αριθμός των Κέντρων Ημέρας είναι δυσανάλογα μικρός σε σχέση με το συνολικό αριθμό των ατόμων με άνοια στη χώρα μας και υπάρχει επιτακτική ανάγκη ίδρυσης νέων. Αντί γι’ αυτό με τις πρόσφατες περικοπές του Υπουργείου Οικονομικών οι λίγες υπάρχουσες δομές και υπηρεσίες για ανοϊκούς ασθενείς κινδυνεύουν άμεσα να κλείσουν.

Τέλος, ο κ. Αντώνης Μούγιας, ψυχίατρος, μέλος του Δ. Σ. της Ψυχογηριατρικής Εταιρείας «Νέστωρ» και ο ηθοποιός κ. Στέλιος Μάινας παρουσίασαν τρία τηλεοπτικά μηνύματα, τα οποία ετοίμασαν για την ευαισθητοποίηση του κοινού, ενόψει της παγκόσμιας Ημέρας νόσου Alzheimer 2011.