Ορισμός

Η αρρυθμία είναι μια διαταραχή στον ρυθμό της καρδιάς ή στη συχνότητα των καρδιακών παλμών. Η καρδιά μπορεί να πάλλεται πολύ αργά ή πολύ γρήγορα ή να κάνει παραπάνω παλμούς ή να κάνει διακοπές ή να παρουσιάζει άλλες ανωμαλίες στον ρυθμό της.


Περιγραφή

Οι αρρυθμίες είναι αποκλίσεις από την ομαλή διακύμανση του καρδιακού παλμού, γεγονός που κάνει την καρδιά να κτυπά ανώμαλα. Ο ομαλός παλμός ξεκινά στον δεξιό κόλπο, τον φυσικό βηματοδότη της καρδιάς (φλεβοκόμβο), που στέλνει ένα ηλεκτρικό σήμα στο κέντρο της καρδιάς, στον κολποκοιλιακό κόμβο. Ο κολποκοιλιακός κόμβος στη συνέχεια στέλνει σήματα στον κεντρικό θάλαμο λειτουργίας της καρδιάς για να προκαλέσει συσπάσεις στην κοιλία. Οι αρρυθμίες συμβαίνουν όταν ο καρδιακός παλμός ξεκινά σε άλλο σημείο της καρδιάς και όχι στον κολποκοιλιακό κόμβο ή όταν αναπτύσσεται ανώμαλος ρυθμός παλμών ή όταν ‘μπλοκάρεται’ η μεταφορά του ηλεκτρικού σήματος κατά τη διαδρομή του.

Οι αρρυθμίες είναι συνήθεις στους μεσήλικες. Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, η πιθανότητα να εμφανίσουν αρρυθμία αυξάνει. Οι αρρυθμίες συχνά συμβαίνουν σε ανθρώπους που δεν αντιμετωπίζουν καρδιακές παθήσεις. Στους ανθρώπους αυτούς η ίδια η πάθηση είναι επικίνδυνη, όχι η αρρυθμία. Οι αρρυθμίες συχνά συμβαίνουν κατά τη διάρκεια ενός εμφράγματος και μετά από αυτό. Κάποιοι τύποι αρρυθμίας, όπως η κοιλιακή ταχυκαρδία, είναι σοβαρές και πολλές φορές αποτελούν απειλή για τη ζωή του ανθρώπου.

Οι αργοί καρδιακοί παλμοί (λιγότεροι από 60 το λεπτό) ονομάζονται βραδυκαρδίες, ενώ γρήγοροι παλμοί (περισσότεροι από 100 το λεπτό) ονομάζονται ταχυκαρδίες. Η βραδυκαρδία μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την επιβράδυνση της κυκλοφορίας του αίματος που συνεπάγεται ελλιπή οξυγόνωση του σώματος και κυρίως του εγκεφάλου. Οι ταχυκαρδίες μπορεί επίσης να μειώσουν την ικανότητα της καρδιάς να πάλλεται αποτελεσματικά επειδή οι κοιλίες δεν έχουν αρκετό χρόνο ώστε να γεμίσουν εντελώς.

Οι αρρυθμίες χαρακτηρίζονται από το σημείο προέλευσής τους. Τους κόλπους ή τις κοιλίες. Υπερκοιλιακές αρρυθμίες συμβαίνουν στις άνω περιοχές της καρδιάς και είναι λιγότερο σοβαρές από τις κοιλιακές αρρυθμίες. Η κοιλιακή μαρμαρυγή είναι η πλέον σοβαρή αρρυθμία και μπορεί να αποβεί θανατηφόρα αν δεν υπάρξει άμεση ιατρική βοήθεια.

Αιτίες και συμπτώματα

Σε πολλές περιπτώσεις, η αιτία της αρρυθμίας είναι άγνωστη. Στις γνωστές αιτίες αρρυθμίας περιλαμβάνονται οι καρδιακές παθήσεις, το stress, η κατανάλωση καφεΐνης, το κάπνισμα, το αλκοόλ, τα διαιτητικά χάπια, τα αντιβηχικά και τα φάρμακα για το κρυολόγημα.


Συμπτώματα της αρρυθμίας:

• Γρήγορος ή ακανόνιστος καρδιακός παλμός,
• Σκίρτημα ή ‘φτερούγισμα’ στο στήθος,
• Ζάλη,
• Λιποθυμία
• Δύσπνοια και πόνοι στο στήθος


Διάγνωση

Η διάγνωση της αρρυθμίας γίνεται με στηθοσκοπική εξέταση, ηλεκτροκαρδιογράφημα και ηλεκτροφυσιολογικές μελέτες. Μερικές φορές οι αρρυθμίες εντοπίζονται με τη στηθοσκοπική εξέταση του ασθενούς αλλά, δεδομένου ότι οι αρρυθμίες δεν είναι συνεχείς, μπορεί να μην εντοπισθούν κατά την εξέταση.

Το ηλεκτροκαρδιογράφημα απεικονίζει τη δραστηριότητα της καρδιάς και μπορεί να αποκαλύψει έλλειψη οξυγόνου από κακή κυκλοφορία (ισχαιμία). Ηλεκτρόδια καλυμμένα με διαγώγιμο ζελέ τοποθετούνται στο στήθος, τους βραχίονες και τις κνήμες του ασθενούς. Στέλνουν τη διέγερση από την καρδιακή δραστηριότητα διαμέσου ενός μόνιτορ (ταλαντοσκόπιο) σε ένα μηχάνημα εγγραφής που τις αποτυπώνει σε χαρτί. Η εξέταση διαρκεί περίπου 10 λεπτά και πραγματοποιείται στο ιατρείο. Ένας άλλος τύπος ηλεκτροκαρδιογραφήματος, το γνωστό ως τεστ κοπώσεως, μετρά την αντίδραση της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων στη σωματική διέγερση ενώ ο ασθενής ασκείται σε κυλιόμενο διάδρομο ή ποδήλατο. Αυτό το τεστ πραγματοποιείται είτε σε ιατρείο είτε σε εργαστήριο και κρατάει από 15 έως 30 λεπτά. Άλλοι τύποι ηλεκτροκαρδιογραφημάτων είναι η 24ωρη καταγραφή του ηλεκτροκαρδιογραφήματος (holter), μέσω μιας φορητής συσκευής που συνδέεται στον ασθενή και καταγράφει τον καρδιακό ρυθμό για ένα 24ωρο. Στην περίπτωση αυτή ο ασθενής φορά έναν ‘μαγνητοφωνάκι’ στο στήθος του, που καταγράφει τον ρυθμό της καρδιάς του κατά τη διάρκεια των καθημερινών δραστηριοτήτων του. Η τηλεφωνική παρακολούθηση μπορεί να εντοπίσει αρρυθμίες που εμφανίζονται σποραδικά. Παρόμοια με το holter, η τηλεφωνική παρακολούθηση μπορεί να συνεχιστεί για μέρες ή και βδομάδες και δίνει τη δυνατότητα στον ασθενή να στέλνει ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα μέσω τηλεφώνου σε ένα σταθμό παρακολούθησης όταν νιώθει αρρυθμία ή εναλλακτικά να αποθηκεύει την πληροφορία σε ένα μαγνητόφωνο και να τη στέλνει αργότερα.

Οι ηλεκτροφυσιολογικές μελέτες είναι επεμβατικές διαδικασίες που πραγματοποιούνται σε νοσοκομείο προκειμένου να βρεθεί η αιτία των σοβαρών αρρυθμιών και η ανταπόκριση σε διαφορετικές θεραπείες. Περιλαμβάνουν τον καρδιακό καθετηριασμό, κατά τον οποίο καθετήρες οι οποίοι καταλήγουν σε ηλεκτρόδια, περνούν από μια φλέβα στον βραχίονα ή στο πόδι και – δια μέσου των αιμοφόρων αγγείων - στην καρδιά. Τα ηλεκτρόδια καταγράφουν αντιδράσεις της καρδιάς, εντοπίζοντας από πού ξεκινά η αρρυθμία. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής, οι γιατροί μπορούν να ελέγξουν την επίδραση διαφόρων φαρμάκων, προκαλώντας αρρυθμία μέσω των ηλεκτροδίων, ή να δοκιμάσουν διαφορετικά φάρμακα. Η διαδικασία διαρκεί μία με δύο ώρες και στη διάρκειά της ο ασθενής είναι ξύπνιος αλλά ελαφρά ναρκωμένος. Τοπική αναισθησία χορηγείται με ένεση στις περιοχές εισόδου του καθετήρα.

Θεραπεία

Πολλές αρρυθμίες δεν απαιτούν καμία θεραπεία. Για τις σοβαρές αρρυθμίες , η θεραπευτική αγωγή για υπάρχουσα καρδιοπάθεια, μερικές φορές αντιμετωπίζει και την αρρυθμία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ίδια η αρρυθμία αντιμετωπίζεται με φάρμακα, ηλεκτροσόκ (απινιδισμό), αυτόματους απινιδωτές, τεχνητούς βηματοδότες, καθετηριασμό, ή χειρουργική επέμβαση. Οι υπερκοιλιακές αρρυθμίες συχνά μπορούν να αντιμετωπισθούν με φαρμακευτική αγωγή. Αντίθετα, οι κοιλιακές αρρυθμίες είναι πιο περίπλοκες στη θεραπεία τους.
H θεραπεία με φάρμακα μπορεί να ρυθμίσει τις αρρυθμίες, αλλά η εξεύρεση του σωστού φαρμάκου και της σωστής δοσολογίας απαιτεί προσοχή και μπορεί να πάρει χρόνο. Στα κοινά φάρμακα για την καταπολέμηση της αρρυθμίας περιλαμβάνονται οι β-αναστολείς, οι αποκλειστές ασβεστίου , η quinnidine, φυτικά παρασκευάσματα και η procanaimide. Εξαιτίας των ισχυρών παρενεργειών που μπορεί να έχουν, ισχυρότερα αναισθητοποιητικά φάρμακα χορηγούνται μόνο σε αρρυθμίες που απειλούν τη ζωή του ασθενούς. Όλα τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της αρρυθμίας έχουν πιθανές παρενέργειες, που κυμαίνονται από ήπιες επιπλοκές όπως με τους β-καταστολείς και τους αποκλειστές ασβεστίου, σε πιο σοβαρές όπως με τα αναισθητοποιητικά φάρμακα που παραδόξως μπορεί τα ίδια να προκαλέσουν αρρυθμίες ή να τις επιδεινώσουν. Η ανταπόκριση στα φάρμακα μετριέται συνήθως με το ηλεκτροκαρδιογράφημα, το holter ή την ηλεκτροφυσιολογική μελέτη.

Σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης εφαρμόζεται ο απινιδισμός (defibrillation), δηλαδή το ηλεκτροσόκ στο θωρακικό τοίχωμα. Ο απινιδισμός αποκαθιστά τον κανονικό ρυθμό της καρδιάς. Ακολουθείται από φαρμακευτική αγωγή ώστε να προληφθεί η επανεμφάνιση της αρρυθμίας.
Τεχνητοί βηματοδότες που αποκαθιστούν τον ομαλό ρυθμό της καρδιάς μπορούν να τοποθετηθούν κάτω από το δέρμα με μια απλή επέμβαση. Απολήξεις του βηματοδότη εγκαθίστανται στη δεξιά πλευρά της καρδιάς. Οι βηματοδότες χρησιμοποιούνται για τη διόρθωση της βραδυκαρδίας και μερικές φορές μετά από χειρουργική επέμβαση ή καθετηριασμό.

Εμφυτεύσιμοι αυτόματοι απινιδωτές διορθώνουν τις απειλητικές για τη ζωή κοιλιακές αρρυθμίες, εντοπίζοντάς τις και στη συνέχεια αποκαθιστώντας τον παλμό ή προκαλώντας ένα ηλεκτροσόκ στην καρδιά. Εμφυτεύονται μέσα στο θωρακικό τοίχωμα χωρίς να απαιτείται μείζον χειρουργείο και αποθηκεύουν πληροφορίες για μελλοντική αξιολόγηση από τους γιατρούς. Οι εμφυτεύσιμοι αυτόματοι απινιδωτές έχουν αποδειχθεί πιο αποτελεσματικοί από ότι μόνο τα φάρμακα, επειδή σώζουν ζωές. Συχνά χρησιμοποιούνται παράλληλα με φαρμακευτική αγωγή.
Η μέθοδος της κατάλυσης, δηλ. της ηλεκτρικής καταστροφής του κέντρου παραγωγής της αρρυθμίας ή των ηλεκτρικών της διαδρομών με χορήγηση ηλεκτρικού ρεύματος υψηλής τάσης, γνωστό ως ‘Αblation’, εφαρμόζεται είτε με καθετήρα είτε χειρουργικά. Η υπερκοιλιακή ταχυκαρδία μπορεί να αντιμετωπισθεί επιτυχώς με το Ablation. To Ablation με καθετήρα πραγματοποιείται σε ειδικό εργαστήριο με τον ασθενή ελαφρώς ναρκωμένο. Ενας καθετήρας εφοδιασμένο με μηχανισμό που χαρτογραφεί τις ηλεκτρικές διαδρομές εισάγεται σε μια φλέβα και οδηγείται μέσα στην καρδιά. Υψηλής συχνότητας ραδιοκύματα χρησιμοποιούνται για να αφαιρέσουν τη διαδρομή ή τις διαδρομές που προκαλούν την αρρυθμία. To χειρουργικό Ablation είναι παρόμοιο κατ’ αρχήν αλλά πραγματοποιείται σε νοσοκομείο, με τη χρήση ‘κρύας’ μήλης αντί των ραδιοκυμάτων για την καταστροφή των ιστών. Το Αblation εφαρμόζεται όπου η φαρμακευτική αντιμετώπιση έχει αποτύχει.
Μια άλλη μορφή χειρουργικής επέμβασης για την απινίδωση των κόλπων συνίσταται σε πολλαπλές τομές στον κόλπο που επιτρέπουν τα ηλεκτρικά κύματα να κινηθούν αποτελεσματικά. Αυτή η μέθοδος συχνά συνιστάται σε ασθενείς που δεν έχουν ανταποκριθεί σε φάρμακα ή στον απινιδισμό.

Εναλλακτική θεραπεία

Από τη στιγμή που κάποιες αρρυθμίες μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή, ο ασθενής θα πρέπει πρώτα να συμβουλευθεί ένα συμβατικό γιατρό. Ο βελονισμός μπορεί να διορθώσει έναν ελάχιστο αριθμό (1,5%) περιπτώσεων κολπικής μαρμαρυγής. Για νέες, ήσσονος σημασίας αρρυθμίες, ο βελονισμός μπορεί να είναι αποτελεσματικός σε ποσοστό 70% των περιπτώσεων, αλλά αυτό το νούμερο μπορεί να μη διαφέρει πολύ από τη θεραπεία με placebo. Tόσο οι δυτικές όσο και οι κινεζικές θεραπείες με βότανα χρησιμοποιούνται επίσης για τη θεραπεία της αρρυθμίας. Δεδομένου ότι η ‘μπερκιά’ (Crataegus laevigata) διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία και διεγείρει τους μυς της καρδιάς, μπορεί να βοηθά στη σταθεροποίηση των αρρυθμιών. Είναι ήπιο και κατάλληλο για οικιακή χρήση, αντίθετα με το ‘κορακόχορτο’ (Digitalis purpurea), ένα βότανο του οποίου η επίδραση στην καρδιά είναι τόσο ισχυρή που δεν πρέπει να χορηγείται χωρίς την επίβλεψη ειδικού. Οι ομοιοπαθητικοί συνήθως προτείνουν θεραπείες με βότανα όπως η Λάχεσις, το ακόνιτο ή ψιάκι (Aconitum napellus) για την αντιμετώπιση των ήπιων αρρυθμιών.


Πρόγνωση

Η εξέλιξη στις διαγνωστικές τεχνικές, τα νέα φάρμακα και η ιατρική τεχνολογία έχουν παρατείνει τη ζωή πολλών ασθενών με σοβαρές αρρυθμίες. Οι διαγνωστικές τεχνικές δίνουν τη δυνατότητα στους επιστήμονες να διαπιστώνουν με ακρίβεια το είδος της αρρυθμίας, ενώ τα καινούρια φάρμακα, η πρόοδος στην τεχνολογία των βηματοδοτών, η ανάπτυξη των εμφυτεύσιμων απινιδωτών και η πρόοδος στις τεχνικές απινίδωσης προσφέρουν αποτελεσματικές θεραπείες για πολλούς τύπους αρρυθμίας.

Πρόληψη

Ορισμένες αρρυθμίες μπορεί να προληφθούν με τον έλεγχο του στρες και της νευρικότητας όπως επίσης με την αποφυγή κατανάλωσης καφεΐνης, αλκοόλ, αποσυμφορητικών φαρμάκων, κοκαΐνης και καπνίσματος.


Όροι – Κλειδιά

Βραδυκαρδία: Αργός καρδιακός παλμός. Ο ένας από τους δύο τύπους αρρυθμίας.
Ηλεκτροκαρδιογράφημα: Εξέταση που καταγράφει τον καρδιακό παλμό με τη χρήση
ηλεκτροδίων
Ηλεκτροφυσιολογική μελέτη: Εξέταση με καρδιακό καθετηριασμό και έκλυση ηλεκτρικού
ρεύματος με σκοπό την πρόκληση αρρυθμίας. Η εξέταση αυτή εξακριβώνει την πηγή της αρρυθμίας και χρησιμεύει ως τεστ για την αποτελεσματικότητα των αντιαρρυθμικών φαρμάκων.
Ταχυκαρδία: Γρήγορος καρδιακός παλμός. Ο ένας από τους δύο τύπους αρρυθμίας.

Ορισμός

H υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια είναι μια πάθηση κατά την οποία παχαίνει δυσανάλογα το μυοκάρδιο (καρδιακός μυς). Η πάχυνση αυτή δυσκολεύει την έξοδο του αίματος από την καρδιά, αναγκάζοντάς την να συστέλλεται εντονότερα.

Εναλλακτικές ονομασίες

Μυοκαρδιοπάθεια – Υπερτροφική Ιδιοπαθής υπερτροφική στένωση της αορτής, Ασύμμετρη διαφραγματική υπερτροφία, Yπερτροφική αποφρακτική μυοκαρδιοπάθεια.


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης, και παράγοντες κινδύνου

Η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια είναι συχνά ασύμμετρη, δηλαδή το ένα μέρος της καρδιάς είναι παχύτερο από τα υπόλοιπα. Η πάθηση αυτή είναι συνήθως γενετικά μεταβιβαζόμενη (κληρονομική). Πιστεύεται ότι είναι αποτέλεσμα μεταλλάξεων στα γονίδια που ευθύνονται για την ανάπτυξη του μυοκαρδίου.

Άτομα νεότερης ηλικίας είναι πιθανότερο να εμφανίσουν μια οξεία μορφή υπερτροφικής μυοκαρδιοπάθειας. Ωστόσο, η πάθηση εμφανίζεται σε άτομα κάθε ηλικίας.


Συμπτώματα

• Πόνος στο στήθος
• Σκοτοδίνη
• Λιποθυμικά επεισόδια, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια άσκησης
• Καρδιακή ανεπάρκεια (σε μερικούς ασθενείς)
• Υπέρταση
• Ζάλη ή αδιαθεσία (ιδιαίτερα μετά από έντονη δραστηριότητα ή άσκηση)
• Αίσθημα καρδιακών παλμών
• Δυσκολία στην αναπνοή

Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι:

• Αίσθημα κόπωσης, χαμηλή ανοχή στην άσκηση
• Δύσπνοια στην ύπτια θέση
Κάποιοι ασθενείς δεν εμφανίζουν καθόλου συμπτώματα. Ίσως να μην ανακαλύψουν ότι αντιμετωπίζουν πρόβλημα παρά μόνο τυχαία κατά τη διάρκεια κάποιας ιατρικής εξέτασης ρουτίνας.
Το πρώτο σύμπτωμα της υπερτροφικής μυοκαρδιοπάθειας σε πολλούς, νέους σε ηλικία, ασθενείς είναι η αιφνίδια κατάρρευση και πιθανά ο θάνατος. Αυτό προκαλείται από ανώμαλους καρδιακούς παλμούς (αρρυθμίες). Η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια είναι η συχνότερη αιτία αιφνίδιου θανάτου σε νέους αθλητές, οι οποίοι ενώ φαίνονται απόλυτα υγιείς , πεθαίνουν ξαφνικά κατά τη διάρκεια έντονης άσκησης.

Σημάδια και εξετάσεις

Ο γιατρός, κατά τη διάρκεια κλινικής εξέτασης θα ακροαστεί την καρδιά και τους πνεύμονες χρησιμοποιώντας στηθοσκόπιο. Η στηθοσκοπική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει ανώμαλους καρδιακούς ήχους ή φύσημα. Αυτοί οι ήχοι μεταβάλλονται ανάλογα με τη στάση του σώματος.
Θα ελεγχθούν επίσης οι σφίξεις στο χέρι και τον λαιμό. Ο γιατρός μπορεί να ‘ακούσει’ ανώμαλο καρδιακό παλμό στο στήθος.
Στα τεστ με τα οποία γίνεται η διάγνωση της πάχυνσης του μυοκαρδίου, της ροής του αίματος ή της παλινδρόμησης της μιτροειδούς βαλβίδας, περιλαμβάνονται:
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα Ηolter 24ωρης παρακολούθησης
• Καρδιακός Καθετηριασμός
• Ακτινογραφία θώρακος
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα
• Ηχοκαρδιογραφία (το συνηθέστερο τεστ) με υπέρηχο Doppler
• Mαγνητική τομογραφία της καρδιάς
• Ενδοοισοφαγικό ηχοκαρδιογράφημα

Εξέταση αίματος μπορεί να γίνει ώστε να αποκλειστούν άλλες ασθένειες.
Αν διαγνωστείτε με υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει να εξετασθούν και οι στενοί συγγενείς σας για την πιθανότητα να πάσχουν κι αυτοί.


Θεραπεία

Στόχος της θεραπείας είναι να ελεγχθούν τα συμπτώματα και να προληφθούν οι επιπλοκές. Κάποιοι ασθενείς μπορεί να χρειαστεί να παραμείνουν στο νοσοκομείο έως ότου σταθεροποιηθεί η κατάστασή τους.

Αν έχετε συμπτώματα, μπορεί να χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή με στόχο να μειωθεί η ένταση της συστολής της καρδιάς ώστε να δουλεύει κανονικά. Τα φάρμακα για την περίπτωση αυτή είναι οι β-αναστολείς και οι αποκλειστές ασβεστίου. Αυτά μειώνουν τον πόνο στο στήθος και τον πόνο κατά τη διάρκεια άσκησης. Τα φάρμακα συχνά ανακουφίζουν από τα συμπτώματα κι έτσι οι ασθενείς δεν χρειάζονται άλλες επεμβατικές θεραπείες.

Μερικοί άνθρωποι με αρρυθμία μπορεί να χρειάζονται αντιαρρυθμικά. Αν η αρρυθμία οφείλεται σε κολπική μαρμαρυγή, μπορεί επίσης να χορηγηθούν αντιπηκτικά ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος δημιουργίας θρόμβων.
Σε κάποιους ασθενείς μπορεί να τοποθετηθεί μόνιμος βηματοδότης. Ωστόσο οι βηματοδότες χρησιμοποιούνται σπανιότερα σήμερα από ότι στο παρελθόν.
Όταν υπάρχει σοβαρή απόφραξη στη ροή του αίματος από την καρδιά, απαιτείται χειρουργική επέμβαση που ονομάζεται μυεκτομή, με την οποία επιχειρείται αφαίρεση του υπερτροφικού τμήματος της καρδιάς που συμμετέχει στη δημιουργία της απόφραξης. Ασθενείς που υποβάλλονται σε αυτή την επέμβαση συχνά παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση. Αν υπάρχει βλάβη στη μιτροειδή βαλβίδα, με χειρουργική επέμβαση είτε αποκαθίσταται η βλάβη είτε αντικαθίσταται η βαλβίδα.
Σε μερικές περιπτώσεις, χορηγείται στους ασθενείς μια ένεση με οινόπνευμα στις αρτηρίες που ‘τρέφουν’ το υπερτροφικό σημείο της καρδιάς (κατάλυση του μεσοκοιλιακού διαφράγματος με αιθανόλη).

Για να αποφευχθεί αιφνίδιος θάνατος, σε ασθενείς υψηλού κινδύνου εμφυτεύεται ένας απινιδωτής καρδιοανάταξης. Σημάδια υψηλού κινδύνου είναι:
• Εμφάνιση υπότασης κατά τη διάρκεια άσκησης
• Οικογενειακό ιστορικό καρδιακής ανακοπής
• Ιστορικό καρδιακής ανακοπής ή κοιλιακής αρρυθμίας
• Ιστορικό ανεξήγητων λιποθυμιών
• Απειλητικοί για τη ζωή καρδιακοί παλμοί στην οθόνη του Holter
• Σοβαρή υπερτροφία του μυοκαρδίου


Πρόγνωση

Μερικά άτομα με υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια μπορεί να μην εμφανίσουν συμπτώματα και να ζήσουν μια ομαλή ζωή. Άλλοι μπορεί εμφανίσουν σταδιακή ή ραγδαία επιδείνωση. Η νόσος μπορεί να εξελιχθεί σε διατατική μυοκαρδιοπάθεια σε ορισμένους ασθενείς.
Τα άτομα με υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο αιφνίδιου θανάτου από ότι ο λοιπός πληθυσμός. Ο αιφνίδιος θάνατος μπορεί να επέλθει σε νεαρή ηλικία.
Η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια είναι συνηθέστατος λόγος αιφνιδίου θανάτου για τους αθλητές. Σχεδόν οι μισοί θάνατοι από υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια επέρχονται μετά από έντονη φυσική άσκηση.
Αν πάσχετε από υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, να ακολουθείτε πάντα τις οδηγίες του γιατρού, όσον αφορά την άσκηση και την ιατρική παρακολούθηση. Να περιορίσετε τη σωματική δραστηριότητα.

Επιπλοκές

• Διατατική μυοκαρδιοπάθεια
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Απειλητικές για τη ζωή αρρυθμίες
• Σοβαρός τραυματισμός σε περίπτωση λιποθυμίας

Πότε χρειάζεστε γιατρό

Ζητήστε ραντεβού από τον γιατρό σας αν:
• Εμφανίσετε οποιοδήποτε σύμπτωμα που συνδέεται με υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια
• Αισθανθείτε πόνο στο στήθος, έντονους καρδιακούς παλμούς, λιποθυμική τάση ή άλλα πρωτόγνωρα ή ανεξήγητα συμπτώματα


Πρόληψη
Αν διαγνωστείτε με υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει να εξετασθούν και οι στενοί συγγενείς σας (μέλη της οικογένειας) για την πιθανότητα να πάσχουν κι αυτοί.
Σε ασθενείς με ήπιας μορφής υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια η διάγνωση γίνεται με απλό ηχωκαρδιογράφημα, αφού είναι γνωστό το οικογενειακό ιστορικό τους.
Εν πάσχετε από υπέρταση, βεβαιωθείτε ότι παίρνετε τα φάρμακά σας και ακολουθήστε τις οδηγίες του γιατρού σας.

Ορισμός

Έμφραγμα έχουμε όταν τα αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν την καρδιά με αίμα φράζουν, με αποτέλεσμα να μην φθάνει αρκετό οξυγόνο στην καρδιά. Το μυοκάρδιο νεκρώνεται ή υφίσταται μόνιμη βλάβη. Ο γιατρός σας το ονομάζει έμφραγμα του μυοκαρδίου.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Έμφραγμα μυοκαρδίου, MI, Οξύ ΜI, έμφραγμα μυοκαρδίου με ανάσπαση του ST, έμφραγμα μυοκαρδίου χωρίς ανάσπαση του ST, καρδιακό επεισόδιο


Αιτίες, περιστατικά και παράγοντες κινδύνου

Τα περισσότερα εμφράγματα προκαλούνται από ένα θρόμβο που φράζει μία από τις στεφανιαίες αρτηρίες. Οι στεφανιαίες αρτηρίες είναι αυτές που τροφοδοτούν με αίμα την καρδιά. Αν η ροή του αίματος εμποδιστεί, η καρδιά αγωνίζεται για οξυγόνο και τα καρδιακά κύτταρα νεκρώνονται.

Στην αθηροσκλήρωση, εμφανίζονται στο τοίχωμα των αρτηριών πλάκες (οι λεγόμενες αθηρωματικές πλάκες) που σχηματίζονται από χοληστερόλη και άλλα κύτταρα. Το έμφραγμα μπορεί να αποτέλεσμα των εξής:
• Ο αργός σχηματισμός πλάκας μπορεί επίσης να φράξει μία από τις στεφανιαίες αρτηρίες. Το έμφραγμα πιθανό να προκληθεί όταν το αίμα (που περιέχει οξυγόνο) δεν μπορεί να περάσει μέσα από το φράξιμο της αρτηρίας. Αυτό είναι πιθανότερο να συμβεί κατά τη διάρκεια άσκησης.
• Η ίδια η πλάκα αναπτύσσει ρωγμές ή σχισίματα. Αιμοπετάλια κολλάνε στα σχισίματα αυτά και σχηματίζουν έναν θρόμβο. Έμφραγμα μπορεί να προκληθεί αν ο θρόμβος αυτός φράξει εντελώς τον δρόμο του αίματος που περιέχει οξυγόνο προς την καρδιά.
Κατά περίπτωση, κρίση άγχους μπορεί να προκαλέσει ένα έμφραγμα.

Παράγοντες κινδύνου για έμφραγμα και στεφανιαία νόσο είναι:

• Ηλικία πάνω από 65
• Άντρας
• Διαβήτης
• Οικογενειακό ιστορικό στεφανιαίας νόσου (γενετικοί ή κληρονομικοί παράγοντες)
• Υψηλή αρτηριακή πίεση
• Κάπνισμα
• Υπερβολική κατανάλωση λιπαρών στη διατροφή
• Eπικίνδυνα επίπεδα χοληστερίνης, ειδικά της υψηλής (κακής) χοληστερίνης (LDL) και της χαμηλής (καλής) χοληστερίνης (ΗDL)
• Χρόνια ηπατική νόσος



Συμπτώματα

Ο πόνος στο στήθος είναι το μείζον σύμπτωμα του εμφράγματος. Μπορεί να αισθανθείτε τον πόνο μόνο στη μία πλευρά του σώματος, ή μπορεί να διαχέεται από το στήθος στα χέρια, τον ώμο, τον λαιμό, τα δόντια, το σαγόνι, την περιοχή της κοιλιάς ή την πλάτη.
Ο πόνος μπορεί να είναι έντονος ή ήπιος. Μπορεί να μοιάζει με:
• Έντονο σφίξιμο γύρω από το στήθος
• Βαριά δυσπεψία
• Βάρος στο στήθος
• Έντονη πίεση

Ο πόνος συνήθως διαρκεί περισσότερο από 20 λεπτά. Ανάπαυση και ένα φάρμακο που ονομάζεται τρινιτρική γλυκερόλη (νιτρογλυκερίνη) δεν εξαλείφουν εντελώς τον πόνο του εμφράγματος. Τα συμπτώματα μπορεί να φεύγουν και να έρχονται.

Άλλα συμπτώματα εμφράγματος είναι:

• Νευρικότητα
• Βήχας
• Λιποθυμία
• Ελαφρά ζάλη
• Ναυτία ή εμετοί
• Αίσθηση παλμών (νιώθετε την καρδιά σας να χτυπά δυνατά)
• Λαχάνιασμα
• Εφίδρωση, που μπορεί να είναι έντονη

Κάποια άτομα (οι ηλικιωμένοι, οι διαβητικοί και οι γυναίκες) μπορεί να μην αισθανθούν καθόλου πόνο στο στήθος, ή μπορεί να νιώσουν ασυνήθιστα συμπτώματα.

Σημάδια και εξετάσεις

Το έμφραγμα είναι ένα επείγον ιατρικό περιστατικό. Αν έχετε συμπτώματα εμφράγματος, αναζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια. Καλέστε το 166 (ή όποιο άλλο τυχόν τοπικό αριθμό σας εξυπηρετεί). ΜΗΝ ΔΟΚΙΜΑΣΕΤΕ να οδηγήσετε μόνοι σας για να πάτε σε νοσοκομείο. ΜΗΝ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΤΕ ΚΑΘΟΛΟΥ, γιατί οι πρώτες ώρες του εμφράγματος μπορούν να αποβούν μοιραίες για τη ζωή.

Ο γιατρός θα σας εξετάσει και θα σας ακροαστεί με στηθοσκόπιο, οπότε μπορεί να ακούσει αφύσικους ήχους στους πνεύμονες (κροταλίσματα), ήχους σαν να μουρμουρίζει η καρδιά ή άλλους ανώμαλους ήχους.
Μπορεί να έχετε γρήγορους παλμούς. Η αρτηριακή σας πίεση μπορεί να είναι φυσιολογική, υψηλή ή χαμηλή.

Στις εξετάσεις για την καρδιά περιλαμβάνονται οι εξής:

• Στεφανιογραφία
• Αξονική τομογραφία
• Ηχοκαρδιογράφημα
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα – μία φορά ή επαναλαμβανόμενο για αρκετές ώρες
• Μαγνητική τομογραφία
• Σπινθηρογράφημα

Οι εξετάσεις αίματος μπορεί να αποκαλύψουν την ύπαρξη μυοκαρδιακών ενζύμων που υποδηλώνουν την ύπαρξη ή την απειλή εκδήλωσης εμφράγματος. Οι εξετάσεις αυτές περιλαμβάνουν:

• Τροπονίνη Ι και τροπονίνη Τ
• Μυοσφαιρίνη



Θεραπεία

Εάν πάθατε έμφραγμα θα χρειαστεί να νοσηλευτείτε σε νοσοκομείο, πιθανόν σε μονάδα εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ). Θα είστε συνδεδεμένος με ηλεκτροκαρδιογράφο, ώστε οι γιατροί να παρακολουθούν τη λειτουργία της καρδιάς σας.
Οι απειλητικές για τη ζωή αρρυθμίες είναι η συνηθέστερη αιτία θανάτου τις πρώτες ώρες μετά το έμφραγμα. Αυτές οι αρρυθμίες αντιμετωπίζονται με φάρμακα ή ηλεκτρικό απινιδισμό.

Οι θεράποντες γιατροί θα σας χορηγήσουν οξυγόνο, ακόμα κι αν τα επίπεδα του οξυγόνου στο αίμα σας είναι φυσιολογικά. Αυτό γίνεται για να έχουν οι συνδετικοί ιστοί του σώματος επάρκεια οξυγόνου ώστε να μην χρειάζεται να εργάζεται εντατικά η καρδιά.
Ενδοφλέβιος ορός θα τοποθετηθεί σε μια φλέβα σας. Τα φάρμακα και τα υγρά διοχετεύονται μέσα από τον ορό αυτό. Μπορεί επίσης να χρειαστεί να σας τοποθετήσουν καθετήρα στην ουροδόχο κύστη, για να μπορούν οι γιατροί να ελέγχουν την ποσότητα των υγρών που αποβάλλει το σώμα σας.


ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ STENT

Η αγγειοπλαστική, ονομάζεται και διαδερμική στεφανιαία αγγειοπλαστική (PCI), είναι η προτιμώμενη μέθοδος άμεσης αντιμετώπισης διάνοιξης των αρτηριών, σε ορισμένες περιπτώσεις εμφράγματος. Κατά προτίμηση θα πρέπει να πραγματοποιηθεί εντός 90 λεπτών από τη διακομιδή στο νοσοκομείο και όχι αργότερα από 12 ώρες μετά το έμφραγμα.

Αγγειοπλαστική είναι η διαδικασία μέσω της οποίας επιτυγχάνεται η διαστολή των στενωμένων ή αποφραγμένων αιμοφόρων αγγείων που τροφοδοτούν την καρδιά με αίμα. Το stent είναι ένας ειδικός καθετήρας που στην άκρη του φέρει διατάσιμο μπαλόνι με προσθήκη ή όχι υποστηρικτικού προθέματος . Το stent τοποθετείται συχνά μετά από αγγειοπλαστική και εμποδίζει την αρτηρία να κλείσει ξανά. Τα επικαλυμμένα με διάφορες ουσίες stent δρουν τοπικά στο αγγείο και αποτρέπουν την επαναστένωση.


ΘΡΟΜΒΟΛΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ (ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ)

Ανάλογα με τα αποτελέσματα του ηλεκτροκαρδιογραφήματος, σε ορισμένους ασθενείς χορηγούνται αντιπηκτικά φάρμακα για να διαλυθεί ο θρόμβος. Είναι προτιμότερο τα φάρμακα αυτά να χορηγούνται εντός 3 ωρών από τη στιγμή που ο ασθενής αισθανθεί τον πρώτο πόνο στο στήθος. Η θεραπεία αυτή ονομάζεται θρομβολυτική. Το φάρμακο κατ’ αρχάς χορηγείται μέσω ενδοφλέβιου ορού. Τα αντιπηκτικά που λαμβάνονται από το στόμα μπορεί να συνταγογραφηθούν αργότερα για να εμποδίσουν την επαναδημιουργία θρόμβων.


Η θρομβολυτική θεραπεία δεν συνιστάται σε άτομα που πάσχουν από:
• Εγκεφαλική αιμορραγία
• Εγκεφαλικές ανωμαλίες όπως όγκοι ή δυσπλασίες των αιμοφόρων αγγείων
• Εγκεφαλικό επεισόδιο τους προηγούμενους 3 μήνες (ή και παλιότερα)
• Τραύμα στο κεφάλι τους προηγούμενους 3 μήνες


Η θρομβολυτική θεραπεία είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για τις εγκύους γυναίκες και για άτομα που:
• Έχουν ιστορικό χρήσης αντιπηκτικών όπως το Coumadin
• Υποβλήθηκαν σε σοβαρή χειρουργική επέμβαση ή υπέστησαν σοβαρό τραυματισμό τις προηγούμενες 3 εβδομάδες
• Είχαν εσωτερική αιμορραγία τις προηγούμενες 2-4 εβδομάδες
• Πάσχουν από έλκος
• Παρουσιάζουν υψηλή αρτηριακή πίεση

ΑΛΛΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ

Για τη θεραπεία την πρόληψη του εμφράγματος χρησιμοποιούνται πολλά διαφορετικά φάρμακα. Η νιτρογλυκερίνη (τρινιτρική γλυκερόλη) βοηθά στην ανακούφιση από τους πόνους στο στήθος. Για τον πόνο υπάρχουν και άλλα ισχυρά φάρμακα.
Τα αντι-αιματοπεταλιακά φάρμακα εμποδίζουν τον σχηματισμό θρόμβων. Η ασπιρίνη είναι ένα τέτοιο φάρμακο. Ένα άλλο είναι η κλοπιδογρέλη (Plavix). Ρωτήστε τον γιατρό σας ποιο από αυτά τα φάρμακα επιτρέπεται να πάρετε. Και πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας πριν διακόψετε οποιοδήποτε από αυτά.

• Για τον πρώτο χρόνο μετά το έμφραγμα, πιθανότατα θα παίρνετε και ασπιρίνη και κλοπιδογρέλη κάθε μέρα. Στη συνέχεια, μπορεί ο γιατρός σας να σας δίνει μόνο ασπιρίνη.
• Αν μετά το έμφραγμα υποβληθήκατε σε αγγειοπλαστική και τοποθέτηση stent, μπορεί να χρειαστεί να παίρνετε κλοπιδογρέλη με την ασπιρίνη σας για διάστημα μεγαλύτερο του ενός χρόνου.
Άλλα φάρμακα που μπορεί να λαμβάνετε κατά τη διάρκεια ή μετά από ένα έμφραγμα είναι:
• Οι β- αναστολείς (όπως το metoprolol, το atenolol και το propranolol) που ξεκουράζουν την καρδιά και μειώνουν την αρτηριακή πίεση.
• Oι αναστολείς του ACE (ενζύμου μετατροπής της αγγειοτασίνης), (όπως το ramipril, το lisinopril, το enalapril και το captopril) που χρησιμοποιούνται για να εμποδίσουν την καρδιακή ανεπάρκεια και να μειώσουν την αρτηριακή πίεση.
• Οι στατίνες (όπως το lovastatin, το pravastatin, το simvastatin, το atorvastatin και το rosuvastatin) που μειώνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίμα και εμποδίζουν την επέκταση της αθηρωματικής πλάκας. Μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο ενός άλλου εμφράγματος ή και θανάτου.


ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΑΡΤΟΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΠΑΡΑΚΑΜΨΗΣ – ΒΥ PASS

Η στεφανιογραφία μπορεί να αποκαλύψει σοβαρή στεφανιαία βλάβη σε πολλά αγγεία, ή στένωση στην αριστερή κύρια στεφανιαία αρτηρία (το αγγείο που τροφοδοτεί με το περισσότερο είμαι την καρδιά). Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο καρδιολόγος μπορεί να συστήσει άμεση χειρουργική επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης, αλλιώς by-pass (CABG). Αυτή η διαδικασία ονομάζεται επίσης «εγχείριση ανοικτής καρδιάς». Ο χειρουργός παίρνει φλέβα ή αρτηρία από άλλο σημείο του σώματος και το χρησιμοποιεί για να παρακάμψει το σημείο της αποφραγμένης στεφανιαίας αρτηρίας.



Πρόγνωση

Το πόσο καλά θα πάει κανείς μετά από ένα έμφραγμα, εξαρτάται από την έκταση και το σημείο του ιστού που υπέστη τη βλάβη. Η εξέλιξη είναι δυσμενέστερη αν το έμφραγμα προκάλεσε ζημιά στο σημείο που στέλνει το σήμα στην καρδιά να συσταλεί.
Περίπου το ένα τρίτο των εμφραγμάτων είναι θανατηφόρο. Αν ζήσει κανείς 2 ώρες μετά το έμφραγμα είναι πολύ πιθανό να επιβιώσει αλλά θα υπάρξουν επιπλοκές. Οσοι δεν παρουσιάζουν επιπλοκές, αναρρώνουν πλήρως.
Συνήθως ένα άτομο που υπέστη έμφραγμα μπορεί σταδιακά να επιστρέψει στις φυσιολογικές του δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής.

Επιπλοκές

• Καρδιογενής καταπληξία
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Επέκταση του εμφράγματος στους καρδιακούς ιστούς, που πιθανότατα οδηγεί σε διάρρηξη της καρδιάς
• Βλάβη στις καρδιακές βαλβίδες ή στα τοιχώματα ανάμεσα στις δύο πλευρές της καρδιάς
• Φλεγμονή γύρω από τον λεπτό υμένα που καλύπτει την καρδιά (περικαρδίτιδα)
• Ανώμαλοι καρδιακοί παλμοί, συμπεριλαμβανομένης της κοιλιακής ταχυκαρδίας και της κοιλιακής μαρμαρυγής.
• Θρόμβος στους πνεύμονες (πνευμονική εμβολή)
• Θρόμβος στον εγκέφαλο (εγκεφαλικό)
• Παρενέργειες από τη φαρμακευτική αγωγή

Πότε να καλέσετε τον γιατρό σας

Για να προλάβετε το έμφραγμα:

• Ελέγχετε τακτικά την αρτηριακή σας πίεση, το σάκχαρο και την χοληστερόλη σας.
• Μην καπνίζετε.
• Πίνετε 1-2 ποτήρια αλκοόλ ή κρασιού κάθε μέρα. Λογική ποσότητα αλκοόλ μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών προβλημάτων. Ωστόσο, η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλκοόλ προξενεί περισσότερο κακό παρά καλό.
• Ακολουθείτε μια δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά.
• Τρώτε ψάρι δύο φορές την εβδομάδα. Το ψητό ή το ψάρι σχάρας είναι προτιμότερο από το τηγανητό. Το τηγάνισμα καταστρέφει τις υγιεινές του ουσίες.
• Ασκήστε καθημερινά ή αρκετές φορές την εβδομάδα. Το περπάτημα είναι καλός τρόπος άσκησης. Πριν ξεκινήσετε οποιαδήποτε μορφή άσκησης συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
• Χάστε βάρος αν είστε υπέρβαρος.

Αν έχετε ένα ή περισσότερους παράγοντες κινδύνους για έμφραγμα, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για την πιθανότητα να παίρνετε ασπιρίνη προληπτικά. Η θεραπεία με ασπιρίνη (75-325 mg ημερησίως) ή με ένα φάρμακο που λέγεται κλοπιδογρέλη μπορεί να χορηγηθούν στις γυναίκες που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για καρδιακή νόσο.

Η θεραπεία με ασπιρίνη συνιστάται στις γυναίκες άνω των 65 ετών για την πρόληψη εμφράγματος ή εγκεφαλικού. Ωστόσο, συνιστάται μόνο αν η αρτηριακή πίεση είναι υπό έλεγχο και το πλεονέκτημά της υπερτερεί του κινδύνου για γαστρεντερικές παρενέργειες. Τακτική χρήση ασπιρίνης για την πρόληψη εμφράγματος δεν συνιστάται σε υγιείς γυναίκες κάτω των 65.

Οι νέες κατευθυντήριες γραμμές στην ιατρική δεν συνιστούν πλέον θεραπεία με ορμονικά υποκατάστατα, βιταμίνες E και C, αντιοξειδωτικά, ή φυλλικό οξύ (βιταμίνη Β9) για την πρόληψη του εμφράγματος.

Μετά από έμφραγμα, θα χρειαστείτε τακτικούς ιατρικούς επανελέγχους για να περιορίσετε τον κίνδυνο δεύτερου εμφράγματος. Συχνά, ένα πρόγραμμα ‘καρδιακής επανένταξης’ συνιστάται προκειμένου να σας βοηθήσει να επανέλθετε σταδιακά σε ένα φυσιολογικό τρόπο ζωής. Πάντα πρέπει να ακολουθείτε την άσκηση, το διαιτολόγιο και τη φαρμακευτικό διάγραμμα που σας συνέστησε ο γιατρός σας.

Ορισμός

Η αορτή (Α.) είναι η κύρια αρτηρία της καρδιάς. Κατά την έξοδο της αιματικής ροής από την καρδιά, η τελευταία διατρέχει πορεία που ξεκινά από τη χαμηλότερη κοιλότητα (αριστερή κοιλία) και μέσω της αορτικής βαλβίδας, εισέρχεται στην Α. Στην αορτική στένωση, η αορτική βαλβίδα παρουσιάζει δυσκολίες στη διάνοιξή της, με επακόλουθο τη μείωση της αιματικής ροής.

Εναλλακτικοί ορισμοί

Απόφραξη της αριστερής κοιλιακής εξόδου, Στένωση αορτικής βαλβίδος, Ρευματική στένωση Α., Στένωση Α. απότοκος εναπόθεσης ασβεστίου.


Αίτια, συχνότητα, παράγοντες κινδύνου

Καθώς επιτείνεται η στένωση της αορτικής βαλβίδας και στενεύει το στόμιό της, προκαλείται αύξηση των ενδοκοιλιακών πιέσεων στην αριστερή καρδιακή κοιλότητα. Η τελευταία υπερτρέφεται, ελαττώνοντας την αιματική ροή, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση θωρακικού άλγους. Βαθμιαία δημιουργείται στάση του αίματος στους πνεύμονες, λόγω της αύξησης των πιέσεων στην αριστερή κοιλία, προκαλώντας έτσι δυσκολίες στην αναπνοή. Σε κρίσιμες καταστάσεις αορτικής στένωσης, δεν αιματώνεται επαρκώς ο εγκέφαλος, καθώς και το λοιπό σώμα, με επακόλουθο την αίσθηση ζάλης και την τάση λιποθυμίας.

Η αορτική στένωση μπορεί να υπάρχει εκ γενετής (συγγενής) ή να αναπτυχθεί με την πάροδο του χρόνου (επίκτητη). Συνήθως στα παιδιά η συγγενής αορτική στένωση συνοδεύεται κι από άλλες συγγενείς ανωμαλίες.

Κατά κανόνα, στους ενήλικες, η στένωση Α. είναι απότοκος του ρευματικού πυρετού, επακόλουθο μιας στρεπτοκοκκικής λοίμωξης του ανωτέρου αναπνευστικού ή της οστρακιάς. Η βαλβιδοπάθεια εμφανίζεται μονάχα 5-10 χρόνια μετά την πάροδο του ρευματικού πυρετού. Ο ρευματικός πυρετός καθίστανται όλο και σπανιότερος στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής.

Ωστόσο υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες που σπάνια μπορούν να προκαλέσουν στένωση της αορτικής βαλβίδας. Τέτοιοι παράγοντες είναι οι εναποθέσεις ασβεστίου κατά την περίμετρο της βαλβίδος, θεραπευτικά σχήματα ακτινοβολίας στη θωρακική χώρα και κάποια φαρμακευτικά σκευάσματα.

Η αορτική στένωση είναι σπάνια πάθηση. Η συχνότητα εμφάνισής της στο άρρεν φύλο είναι μεγαλύτερη απ΄ ότι στο θηλυκό.


Συμπτώματα

Η συμπτωματολογία της αορτικής στένωσης μπορεί να γίνει αισθητή σε κάποιους ασθενείς, μόνο κατά τα τελικά στάδιά της. Η διάγνωση θα πρέπει να τεθεί με ακρόαση καρδιακού φυσήματος από τον οικογενειακό ιατρό και τότε μόνο να διεξαχθούν οι κατάλληλες παρακλινικές εξετάσεις


Τα συμπτώματα της αορτικής στένωσης περιλαμβάνουν:

• Δύσπνοια από μόχθο
• Θωρακικό άλγος, τύπου στηθάγχης
• Σύγκρουση, ασφυξία, πίεση, στένωση
• Άλγος που επιτείνεται με την άσκηση κι ανακουφίζεται με την ηρεμία.
• Άλγος αισθητό κάτωθεν της ξιφοειδής απόφυσης, με τάση μετανάστευσης και σε άλλα σημεία του σώματος
• Λιποθυμία, αδυναμία ή ζάλη κατά την άσκηση
• Αίσθημα παλμών

Στα βρέφη και στα παιδιά, τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Εύκολη κόπωση ή αδυναμία κατά την άσκηση, συγκριτικά με άλλα παιδιά (ήπιες μορφές)
• Κρίσιμες αναπνευστικές παθήσεις από τις πρώτες μέρες ή εβδομάδες μετά τη γένεση (κρίσιμες μορφές).

Ενδέχεται η κατάστασή των παιδιών με ήπιες ή μετρίου βαθμού στένωση αορτής, να χειροτερεύσει καθώς μεγαλώνουν. Επί πρόσθετα, είναι ευάλωτα σε καρδιακές λοιμώξεις (βακτηριακή ενδοκαρδίτιδα).


Σημάδια και εξετάσεις

Τοποθετώντας την παλάμη στο θώρακα από τη μεριά της καρδιάς, ο οικογενειακός ιατρός θα μπορέσει να αισθανθεί μία ώση ή κίνηση. Τις περισσότερες φορές, με τη χρήση στηθοσκοπίου, γίνεται αισθητή η ύπαρξη καρδιακού φυσήματος, κλικ ή κάποιου άλλου μη φυσιολογικού ακροαστικού ευρήματος. Επίσης μπορεί να υπάρχει μικρός σφυγμός ή αλλαγές στην ποιότητα των παλμών στη τραχηλική χώρα (γνωστή ως pulsus parvus et tardus).


Τα βρέφη και τα παιδιά με αορτική στένωση, μπορεί να είναι πολύ κουρασμένα, ιδρωμένα, με ωχρή χροιά δέρματος και με ταχύπνοια. Επίσης ενδέχεται να αναπτυχθούν σωματικά λιγότερο σε σχέση με τους συνομήλικούς τους.

Η αρτηριακή τους πίεση μπορεί να είναι χαμηλή.

Παρακλινικές εξετάσεις που απαιτούνται:

• Ακτινογραφία θώρακος
• Υπέρηχος καρδίας
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα
• Εξέταση κοπώσεως
• Καθετηριασμός αριστερής καρδιάς
• Μαγνητική τομογραφία της καρδιάς
• Διαοισοφαγιτικός υπέρηχος καρδιάς

Θεραπεία

Στη μη συμπτωματολογία ή την ύπαρξη ήπιων συμπτωμάτων, αρκεί η παρακολούθηση με monitor από τον οικογενειακό ιατρό.

Στους ασθενείς με στένωση αορτής, ακόμη και σε μη ύπαρξη συμπτωμάτων, συστήνεται η αποφυγή ανταγωνιστικών αθλημάτων. Με την πρόκληση των συμπτωμάτων, η σωματική άθληση, πρέπει να διακόπτεται.

Με φαρμακευτικά σκευάσματα αντιμετωπίζονται τα συμπτώματα της καρδιακής ανεπάρκειας ή οι αρρυθμίες (πιο συχνά κολπική μαρμαρυγή). Τέτοια σκευάσματα είναι τα διουρητικά, τα νιτρώδη και τα beta-blockers. Φαρμακευτική αντιμετώπιση απαιτείται και στην περίπτωση της αρτηριακής πίεσης.

Διακοπή καπνίσματος και φαρμακευτική αγωγή υπέρ χοληστερίνης.

Ασθενείς με αορτική στένωση πρέπει να επισκέπτονται τον καρδιολόγο κάθε 3 με 6 μήνες.

Η χειρουργική αντιμετώπιση με αντικατάσταση της βαλβίδας, είναι η λύση εκλογής για ενήλικες και για παιδιά με συμπτωματολογία, ακόμη και σε περιπτώσεις ήπιας μορφής.

Ωστόσο, ασυμπτωματικοί ασθενείς με ανησυχητικά αποτελέσματα παρακλινικών εξετάσεων, μπορούν να αντιμετωπισθούν χειρουργικά.

Ορισμένοι ασθενείς υψηλού κινδύνου που δε δύναται να χειρουρχειθούν, μπορούν να αντιμετωπισθούν με μια λιγότερο αιματηρή διαδικασία, γνωστή και ως πλαστική αποκατάσταση βαλβίδας με μπαλονάκι (διαστολέας). Κατά τη διαδικασία αυτή, το μπαλονάκι εισέρχεται εντός της αρτηρίας στη βουβωνική χώρα, προωθείται στην καρδιά και τοποθετείται έναντι της βαλβίδας. Στη θέση αυτή το μπαλονάκι διαστέλλεται. Κατ’ αυτόν τον τρόπο αντιμετωπίζεται η απόφραξη στην αιματική ροή από την στενούμενη βαλβίδα.

Τα παιδιά με ήπια συμπτωματολογία της αορτικής στένωσης, μπορούν να λάβουν μέρος στις περισσότερες αθλητικές δραστηριότητες. Με την πάροδο της πάθησης, αθλήματα όπως το γκολφ και η καλαθοσφαίριση επιτρέπονται, αλλά όχι οι δραστηριότητες που απαιτούν περισσότερη σωματική άσκηση.

Η πλαστική αποκατάσταση βαλβίδος είναι η πρώτη εκλογή στα περισσότερα παιδιά ασθενείς. Ωστόσο, σε κάποια παιδιά που πάσχουν από αυτή την πάθηση, απαιτείται διόρθωση ή αντικατάσταση της βαλβίδας. Μπορεί και να χρησιμοποιηθεί η πνευμονική βαλβίδα προς αντικατάσταση της αορτικής, εάν αυτό είναι εφικτό.

Ασθενείς με αορτική στένωση οφείλουν να ενημερώνουν τον ιατρό τους για την κατάστασή τους πριν από οποιαδήποτε ιατρική ή χειρουργική πράξη. Για παράδειγμα, οποιαδήποτε οδοντιατρική πράξη, ακόμη κι ο καθαρισμός των οδόντων, καθώς και κάθε πράξη εισβολής όπως η κολονοσκόπηση, μπορούν να προκαλέσουν την εισαγωγή βακτηρίου στην αιματική ροή. Το βακτήριο μπορεί να προσβάλλει την πάσχουσα καρδιακή βαλβίδα. Ωστόσο στους ασθενείς αυτούς δε χορηγείται πια αυτόματα η αντιβιοτική αγωγή πριν από οποιαδήποτε οδοντιατρική ή άλλη είδους ιατρική πράξη. Σε κάποιες περιπτώσεις όμως συστήνεται, προκειμένου να μειώσει τον κίνδυνο φλεγμονής κι επιπλοκών.


Πρόγνωση

Χωρίς χειρουργική αντιμετώπιση, η πρόγνωση σε ασθενείς με αορτική στένωση, στηθάγχη ή άλλα σημεία καρδιακής ανεπάρκειας, είναι πτωχή.

Η αορτική στένωση μπορεί να θεραπευτεί χειρουργικά. Μετά το χειρουργείο υπάρχει ο κίνδυνος αρρυθμιών, που μπορεί να προκαλέσει τον αιφνίδιο θάνατο, αλλά και θρόμβους στο αίμα, που με τη σειρά τους επιφέρουν ισχαιμικό επεισόδιο. Βέβαια υπάρχει και το ενδεχόμενο η νέα βαλβίδα να μην λειτουργεί και να χρειαστεί αντικατάσταση.


Επιπλοκές

• Αρρυθμίες
• Ενδοκαρδίτιδα
• Αριστερή καρδιακή ανεπάρκεια
• Αριστερή κοιλιακή υπερτροφία ως απότοκος της συστολικής υπερφόρτωσης, λόγω της στενούμενης βαλβίδας.

Επικοινωνία με τον ιατρό σας


Καλέστε τον ιατρό σας αν εσείς ή το παιδί σας παρουσιάσετε συμπτώματα αορτικής στένωσης. Για παράδειγμα αν εσείς ή το παιδί σας αναπτύξετε αίσθημα παλμών για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Επίσης, επικοινωνήστε με τον ιατρό σας αν είστε ασθενείς της πάθησης και τα συμπτώματά σας παρουσιάσουν επιδείνωση ή παρουσιαστούν νέα.


Πρόληψη

Αντιμετωπίστε φαρμακευτικά στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις προς αποφυγή ρευματικού πυρετού, ο οποίος με τη σειρά του μπορεί να προκαλέσει αορτική στένωση. Η τελευταία κατάσταση, κάποιες φορές δε προλαμβάνεται, κάποιες επιπλοκές της όμως μπορούν να προληφθούν.

Ακολουθήστε τις φαρμακευτικές οδηγίες και τις συμβουλές του ιατρού σας. Ενημερώστε τον οικογενειακό σας ιατρό σε περίπτωση ύπαρξης θετικού οικογενειακού ιστορικού συγγενών καρδιακών ανωμαλιών.

Ορισμός

Η κολπική μαρμαρυγή / κολπικός πτερυγισμός (A-fib) αποτελεί μια διαταραχή του καρδιακού ρυθμού (αρρυθμία). Συνήθως περιλαμβάνει έναν πολύ γρήγορο καρδιακό παλμό, κατά τον οποίο οι άνω καρδιακές κοιλότητες (κόλποι) δέχονται διέγερση προς σύσπαση κατά έναν μη φυσιολογικό και αδιοργάνωτο ρυθμό.



Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου

Οι αρρυθμίες προκαλούνται κατά κανόνα από κάποια διακοπή της φυσιολογικής ηλεκτρικής αγωγιμότητας της καρδιάς.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες οι τέσσερις κοιλότητες της καρδιάς (οι δύο κόλποι και οι δύο κοιλίες) συσπώνται κατά πολύ ειδικό ρυθμό συνεργίας. Η ηλεκτρική ώση που ενεργοποιεί τη συνεργική σύσπαση της καρδιάς, ξεκινά από το φλεβοκολπικό κόμβο (βηματοδότης). Ο κόμβος αυτός είναι ο φυσικός βηματοδότης της καρδιάς.

Το ερέθισμα ξεκινώντας από το φλεβοκολπικό κόμβο (βηματοδότης), πορεύεται δια μέσου και των δύο άνω κοιλοτήτων (κόλπων). Στη συνέχεια διαπερνά έναν άλλο κόμβο (τον κολποκοιλιακό κόμβο – AV node) και τέλος διασχίζει και τις δύο κατώτερες κοιλότητες ( κοιλίες). Με την πορεία αυτή, αγωγής του ηλεκτρικού ερεθίσματος, δύναται στις κοιλότητες να μπορούν να συσπώνται συνεργικά μεταξύ τους.

Στην κολπική μαρμαρυγή, ο κόλπος ενεργοποιείται και συσπάται με πολύ γρήγορο και διαφορετικό από το φυσιολογικό ρυθμό. Οι ηλεκτρικές ώσεις μεταφέρονται στις κοιλίες κατά παράδοξο τρόπο. Το γεγονός αυτό οδηγεί στη μη φυσιολογική σύσπαση των κοιλιών και συνεπώς σε παράδοξο (συνήθως γρήγορο) παλμό.

Στον κολπικό πτερυγισμό, παρά την πολύ γρήγορη σύσπαση των κοιλιών, διατηρείται ο φυσιολογικός ρυθμός.

Όταν η κολπική μαρμαρυγή / κολπικός πτερυγισμός συνοδεύει μια κατάσταση γνωστή ως σύνδρομο νοσούντος φλεβοκόμβου, ο κολπικός κόμβος πιθανότατα δε λειτουργεί φυσιολογικά. Ο καρδιακός ρυθμός μπορεί να κυμαίνεται από πολύ αργός, έως πολύ γρήγορος. Η κατάσταση αυτή, ίσως και να οδηγήσει σε ανεπαρκή αιματική τροφοδοσία του οργανισμού.

Η κολπική μαρμαρυγή επηρεάζει τόσο τους άνδρες, όσο και τις γυναίκες. Με την ηλικία, αυξάνονται και οι πιθανότητες εμφάνισής της.

Τα αίτια της κολπικής μαρμαρυγής περιλαμβάνουν:

• Κατανάλωση αλκοόλ (κυρίως το μεθύσι)
• Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια
• Στεφανιαία νόσο (ιδίως μετά από καρδιακό επεισόδιο ή bypass στεφανιαίων αρτηριών)
• Χειρουργική επέμβαση καρδιάς
• Υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση)
• Υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια
• Φάρμακα
• Υπερενεργητικός θυροειδής αδένας (υπερθυρεοειδισμός)
• Περικαρδίτιδα
• Καρδιακή βαλβιδοπάθεια (ιδίως η στένωση μιτροειδούς και η μιτροειδική παλινδρόμηση)

Συμπτώματα

Είναι δυνατόν να μην αντιλαμβάνεται κάποιος ότι δεν έχει φυσιολογικό καρδιακό ρυθμό, ιδίως εάν αυτό συμβαίνει για αρκετό χρονικό διάστημα.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Παλμός με χαρακτήρα τραχύ, κτυπητό, άγχους, πτερυγίματος ή υπερβολικά αργό
• Παλμός με χαρακτήρα φυσιολογικού ή μη ρυθμού
• Αίσθημα παλμών
• Διακοπές αναπνοής κατά την κατάκλιση
• Σύγχυση
• Ζάλη, αίσθημα ελαφροκεφαλιάς
• Λιποθυμία
• Αίσθημα κόπωσης

Υποσημείωση: τα συμπτώματα ίσως παρουσιαστούν ή εξαφανιστούν απότομα.


Σημεία και παρα-κλινικές εξετάσεις

Ο οικογενειακός σας ιατρός, ίσως με τη βοήθεια στηθοσκοπίου, ακροαστεί έναν ταχύ καρδιακό ρυθμό. Ο παλμός μπορεί να έχει χαρακτήρα γρήγορο, παράδοξο ή και τα δύο μαζί. Ο φυσιολογικός ρυθμός κυμαίνεται από 60 – 100 χτύπους το λεπτό, ενώ στην κοιλιακή μαρμαρυγή μπορεί να φτάσει 100 – 175. Η αρτηριακή πίεση συνήθως είναι φυσιολογική ή ίσως και λίγο χαμηλότερη.

Με το ΗΛΚ (ηλεκτροκαρδιογράφημα) είναι φανερή η κολπική μαρμαρυγή ή ο κολπικός πτερυγισμός. Σε κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις (σποραδικά), ίσως και να χρειαστεί η συνεχής περιπατητική καρδιακή παρακολούθηση με τη βοήθεια του Holter monitor (24ώρου).

Εξετάσεις που μπορούν να αποκαλύψουν την αιτιοπαθογόνο καρδιακή νόσο είναι:

• Στεφανιαία αγγειογραφία
• Υπέρηχος καρδίας
• Ηλεκτροφυσιολογική μελέτη (ΗΦΜ)
• Συστήματα Δοκιμασίας Κοπώσεως
• Εξετάσεις πυρηνικής απεικόνισης

Θεραπεία

Σε κάποιες περιπτώσεις, η κολπική μαρμαρυγή χρήζει άμεσης αγωγής, προκειμένου να επανέλθει ο φυσιολογικός καρδιακός ρυθμός. Η αγωγή αυτή περιλαμβάνει ηλεκτρική καρδιοανάταξη ή τη χρήση ενδοφλέβιων ( IV ) σκευασμάτων, όπως το dofetilide, την amiodarone ή το ibutilide. Γενικά, η χρήση φαρμακευτικών σκευασμάτων απαιτείται ώστε να διατηρείται σε φυσιολογικά επίπεδα ο καρδιακός ρυθμός.

Οι μακροχρόνιες αγωγές εξαρτώνται από την αιτία πρόκλησης της κολπικής μαρμαρυγής ή κολπικού πτερυγίσματος. Φαρμακευτικά σκευάσματα που μειώνουν τον καρδιακό ρυθμό είναι:

• Τα beta-blockers
• Οι ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου
• Δακτυλίτιδα

Τα αντιαρρυθμικά σκευάσματα ίσως βοηθήσουν στην επαναφορά του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού. Παρά την πετυχημένη δράση των σκευασμάτων αυτών, σε αρκετούς ασθενείς, προκαλούν σοβαρές παρενέργειες. Σε πολλούς πάσχοντες, οι οποίοι βρίσκονται υπό αγωγή με αντιαρρυθμικά, η κολπική μαρμαρυγή υποτροπιάζει.

Αντιπηκτικά, όπως η ηπαρίνη και η βαρφαρίνη (κουμαρικά), μειώνουν τον κίνδυνο κυκλοφορίας θρόμβου αίματος στον οργανισμό (όπως για παράδειγμα πρόκλησης εγκεφαλικού). Ωστόσο, επειδή τα σκευάσματα αυτά αυξάνουν και την πιθανότητα αιμορραγιών, δεν μπορούν να ληφθούν από όλους τους ασθενείς. Αντιαιμοπεταλιακά σκευάσματα, όπως η ασπιρίνη ή το clopidogrel, μπορούν επίσης να συνταγογραφηθούν. Ο ιατρός σας θα αποφανθεί, αφού λάβει υπ’ όψιν την ηλικία σας κι άλλες πιθανές παθολογικές σας καταστάσεις, ποια σκευάσματα ταιριάζουν στην αγωγή σας.

Κάποιοι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή, με ταχύτατους καρδιακούς παλμούς και μη ανοχή στη φαρμακευτική αγωγή, προφανώς χρήζουν μια διαδικασία κολπικού καθετηριασμού, γνωστή ως (χειρουργική εξαίρεση) εκτομή με την εφαρμογή ραδιοσυχνοτήτων.

Σε αρκετούς ασθενείς με κολπικό πτερυγισμό, αυτή η χειρουργική εξαίρεση με την εφαρμογή ραδιοσυχνοτήτων, είναι ικανή να θεραπεύσει την αρρυθμία και να θεωρείται ως αγωγή εκλογής. Κάποιοι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή και πολύ γρήγορο καρδιακό ρυθμό, ίσως χρειαστούν άμεση εξαίρεση ραδιοσυχνοτήτων, με καθετηριασμό απ΄ ευθείας στην κολποκοιλιακή συνένωση (την περιοχή, όπου υπό φυσιολογικές συνθήκες, γίνεται η διήθηση των ερεθισμάτων ερχόμενα από τους κόλπους, προτού συνεχίσουν την πορεία τους προς τις κοιλίες).

Κάτι τέτοιο όμως οδηγεί σε απόλυτο καρδιακό block, που με τη σειρά του, χρήζει αγωγής με μόνιμο βηματοδότη.


Πρόγνωση

Η διαταραχή αυτή τίθεται συνήθως υπό τον έλεγχο, με αγωγή. Πολλοί από τους ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή, ακολουθούν αρκετά ικανοποιητική πορεία.

Η κολπική μαρμαρυγή ωστόσο παρουσιάζει την τάση να παίρνει χρόνια μορφή. Μπορεί να υποτροπιάζει, ακόμη και σε ασθενείς υπό αγωγή.


Επιπλοκές

• Λιποθυμία (συγκοπή) εάν η κολπική μαρμαρυγή κι ο κολπικός πτερυγισμός προκαλέσουν υπερβολικά γρήγορο ή αργό παλμό
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Εγκεφαλικό επεισόδιο, εάν θρόμβοι / πήγματα αίματος, αποκολλήσουν και μεταφερθούν στον εγκέφαλο (αντιπηκτικά, όπως η ηπαρίνη και η βαρφαρίνη, μειώνουν αυτόν τον κίνδυνο).

Επικοινωνία με τον οικογενειακό σας ιατρό

Καλέστε τον οικογενειακό σας ιατρό αν εμφανίσετε συμπτώματα κολπικής μαρμαρυγής ή πτερυγισμού.


Πρόληψη

Ακολουθήστε τις συστάσεις του οικογενειακού σας ιατρού, όσον αφορά την αγωγή και την αντιμετώπιση αιτιοπαθογόνων διαταραχών. Αποφύγετε τη κατανάλωση αλκοόλ που καταλήγει σε μεθύσι.

Ορισμός

Η χαμηλή πίεση, ή αλλιώς υπόταση, εμφανίζεται όταν η πίεση του αίματος κατά τη διάρκεια και μετά από κάθε κτύπο της καρδιάς είναι πολύ χαμηλότερη από ότι συνήθως. Αυτό σημαίνει ότι η καρδιά, ο εγκέφαλος και άλλα μέρη του σώματος δεν αιματώνονται αρκετά.


Εναλλακτικοί όροι

Χαμηλή πίεση του αίματος, Πίεση του αίματος – χαμηλή, Επιδόρπια υπόταση, Ορθοστατική υπόταση, Νευρογενής Ορθοστατική Υπόταση


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Η πίεση του αίματος που είναι οριακά χαμηλή για ένα άτομο μπορεί να είναι φυσιολογική για ένα άλλο. Ο σοβαρότερος παράγοντας είναι ο λόγος για τον οποίο η πίεση αλλάζει από το φυσιολογικό.

Οι φυσιολογικές μετρήσεις της πίεσης κυμαίνονται μεταξύ 90/60 mm Hg (χιλιοστόμετρων του υδραργύρου) και 130/80 mm Hg. Αλλά μια σημαντική πτώση, ακόμη και κατά 20 mm Hg, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα σε ορισμένους ανθρώπους.

Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι υπότασης:

• H oρθοστατική υπόταση, συμπεριλαμβανομένης της επιδόρπιας ορθοστατικής υπότασης
• Η νευρογενής ορθοστατική υπόταση
• H oξεία υπόταση που παρουσιάζεται μετά από ξαφνική απώλεια αίματος (σοκ)

Η ορθοστατική υπόταση παρουσιάζεται μετά από ξαφνική αλλαγή στη στάση του σώματος, συνήθως όταν κάποιος ήταν ξαπλωμένος και σηκωθεί απότομα. Αυτός ο τύπος υπότασης διαρκεί συνήθως μόνο μερικά δευτερόλεπτα ή λεπτά. Εάν η υπόταση αυτή παρατηρείται μετά το φαγητό, ονομάζεται επιδόρπια ορθοστατική υπόταση. Αυτή η μορφή προσβάλλει συνηθέστερα ηλικιωμένους, άτομα με υπέρταση και όσους πάσχουν από τη Νόσο του Parkinson.

Η νευρογενής ορθοστατική υπόταση συχνά παρατηρείται σε νέους ενήλικες και παιδιά. Συμβαίνει όταν σταθεί κανείς όρθιος για πολλή ώρα. Τα παιδιά συνήθως ξεπερνούν αυτόν τον τύπο υπότασης.

Η χαμηλή πίεση προκαλείται συνήθως από ουσίες όπως:

• Αλκοόλ
• Αγχολυτικά φάρμακα
• Ορισμένα αντικαταθλιπτικά φάρμακα
• Διουρητικά
• Καρδιολογικά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των αντιυπερτασικών και των φαρμάκων για τη στεφανιαία νόσο
• Φάρμακα που χρησιμοποιούνται στις χειρουργικές επεμβάσεις
• Παυσίπονα

Άλλα αίτια χαμηλής πίεσης του αίματος είναι:

• Προχωρημένος διαβήτης
• Αναφυλαξία (μια απειλητική για τη ζωή αλλεργική αντίδραση)
• Καρδιακές αρρυθμίες
• Αφυδάτωση
• Λιποθυμία
• Έμφραγμα
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Σοκ (από βαριάς μορφής μόλυνση, εγκεφαλικό επεισόδιο, αναφυλαξία, σοβαρό τραυματισμό ή έμφραγμα)

Συμπτώματα

Στα συμπτώματα περιλαμβάνονται:

• Συσκότιση όρασης
• Σύγχυση
• Ζαλάδα
• Λιποθυμία
• Αδιαθεσία
• Υπνηλία
• Αδυναμία

Ενδείξεις και εξετάσεις

Ο γιατρός σας θα σας εξετάσει για να διαπιστώσει τι προκαλεί τη χαμηλή πίεση. Πρέπει να ελέγξει αρκετές φορές τη θερμοκρασία σας, τον σφυγμό σας, τον ρυθμό αναπνοής, την αρτηριακή σας πίεση. Μπορεί να χρειαστεί να νοσηλευτείτε για λίγο.

Ο γιατρός σας, μεταξύ άλλων, θα ρωτήσει:

• Ποια είναι η κανονική σας πίεση;
• Ποια φάρμακα παίρνετε;
• Τρώτε και πίνετε κανονικά;
• Είχατε πρόσφατα κάποια ασθένεια, ατύχημα ή τραυματισμό;
• Τι άλλα συμπτώματα έχετε;
• Έχετε λιποθυμικές τάσεις ή προσωρινή απώλεια συνείδησης;
• Νιώθετε ζάλη ή αστάθεια όταν είστε ξαπλωμένοι και πάτε να σηκωθείτε ή να ανακαθίσετε;

Μπορεί να χρειαστούν οι ακόλουθες εξετάσεις:

• Καλλιέργειες αίματος για πιθανή μόλυνση/λοίμωξη
• Γενική και άλλες εξετάσεις αίματος, συμπεριλαμβανομένης της κυτταρικής διαφοροποίησης αίματος
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα
• Ανάλυση ούρων
• Ακτινογραφία κοιλιάς
• Ακτινογραφία θώρακος

Θεραπεία

Η υπόταση σε ένα υγιές πρόσωπο, που δεν προκαλεί προβλήματα, συνήθως δεν απαιτεί θεραπεία.

Εάν έχετε ενδείξεις ή συμπτώματα χαμηλής πίεσης, μπορεί να χρειάζεστε θεραπεία. Η θεραπεία εξαρτάται από το αίτιο της χαμηλής πίεσης. Η οξεία υπόταση που προκαλείται από σοκ είναι έκτακτο ιατρικό περιστατικό. Μπορεί να χρειαστείτε ενδοφλέβια μετάγγιση αίματος, να σας χορηγηθούν φάρμακα για να ανέβει η πίεση και να δυναμώσει η καρδιά, ή και άλλα φάρμακα όπως τα αντιβιοτικά. Για περισσότερες λεπτομέρειες, δείτε το άρθρο σχετικά με το σοκ.

Εάν υποφέρετε από ορθοστατική υπόταση που οφείλεται σε κάποιο φάρμακο, ο γιατρός σας μπορεί να σας αλλάξει τη δόση ή να σας χορηγήσει διαφορετικό φάρμακο. ΜΗΝ διακόψετε οποιοδήποτε φάρμακο χωρίς να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Άλλοι τρόποι για την αντιμετώπιση της ορθοστατικής υπότασης είναι να αυξήσετε τα υγρά που παίρνετε για την περίπτωση της αφυδάτωσης ή οι ειδικές κάλτσες συμπίεσης που ενισχύουν την πίεση του αίματος στα χαμηλότερα σημεία του σώματος.

Όσοι υποφέρουν από νευρογενή ορθοστατική υπόταση πρέπει να αποφεύγουν ό,τι την προκαλεί, όπως το να στέκονται για πολλή ώρα όρθιοι. Άλλοι τρόποι αντιμετώπισης είναι η λήψη άφθονων υγρών και η αύξηση του αλατιού στη διατροφή. (Ζητήστε από τον γιατρό σας συγκεκριμένες οδηγίες.) Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να χορηγηθούν φάρμακα όπως το fludrocortisone.


Πρόγνωση

Η χαμηλή πίεση του αίματος μπορεί συνήθως να αντιμετωπιστεί επιτυχώς.


Επιπλοκές

• Σοκ
• Τραυματισμός από πτώση λόγω λιποθυμίας

Οι πτώσεις είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες για τους ηλικιωμένους. Οι σχετικοί με πτώση τραυματισμοί, όπως το κάταγμα ισχίου, μπορεί να έχουν δραματική επίπτωση στην ποιότητα ζωής ενός ανθρώπου.

Η οξεία υπόταση στερεί το οξυγόνο από το σώμα, πράγμα που μπορεί να βλάψει την καρδιά, τον εγκέφαλο και άλλα όργανα. Αυτός ο τύπος υπότασης μπορεί να είναι απειλητικός για τη ζωή εάν δεν αντιμετωπιστεί αμέσως.

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας

Όταν παρουσιάσετε συμπτώματα από την πτώση της πίεσης του αίματος, πρέπει αμέσως να καθίσετε ή να ξαπλώσετε με τα πόδια ελαφρώς ανυψωμένα (ψηλότερα από το επίπεδο της καρδιάς).

Εάν η χαμηλή πίεση του αίματος προκαλέσει λιποθυμία, ζητήστε άμεση ιατρική βοήθεια ή καλέστε το 166. Εάν ο ασθενής δεν αναπνέει ή δεν παρουσιάζει σφυγμό, εφαρμόστε τεχνητή αναπνοή.

Καλέστε τον γιατρό σας αμέσως εάν παρουσιάζετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Κόπρανα μαύρου ή καστανέρυθρου χρώματος
• Πόνο στο στήθος
• Ζαλάδα, αστάθεια
• Λιποθυμία
• Πυρετό υψηλότερο από 38 C
• Αρρυθμία
• Δύσπνοια

Επίσης καλέστε τον γιατρό σας εάν έχετε:

• Κάψιμο κατά την ούρηση ή άλλα ουρολογικά συμπτώματα
• Βήχα με φλέγματα
• Αδυναμία να φάτε ή να πιείτε
• Παρατεταμένη διάρροια ή εμετό

Πρόληψη

Εάν έχετε χαμηλή πίεση, ο γιατρός σας μπορεί να σας δώσει ορισμένες συμβουλές για να προλάβετε ή να μειώσετε τα συμπτώματα. Όπως:

• Να αποφεύγετε το αλκοόλ
• Να αποφεύγετε να στέκεστε πολλή ώρα όρθιοι (εάν έχετε νευρική υπόταση)
• Να καταναλώνετε άφθονα υγρά
• Να μην σηκώνεστε απότομα όταν είστε ξαπλωμένος
• Να χρησιμοποιείτε τις ειδικές κάλτσες συμπίεσης για να αυξάνετε την πίεση του αίματος στα πόδια