Ορισμός

Αναιμία είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από παθολογικά χαμηλά επίπεδα υγιών ερυθροκυττάρων ή αιμοσφαιρίνης.


Περιγραφή

Οι ιστοί του ανθρώπινου σώματος χρειάζονται τακτική/ συνεχή παροχή οξυγόνου για να διατηρηθούν υγιείς. Τα ερυθροκύτταρα (ερυθρά αιμοσφαίρια) , τα οποία περιέχουν αιμοσφαιρίνη που τους επιτρέπει να μεταφέρουν οξυγόνο σε ολόκληρο το σώμα, ζουν μόνο για περίπου 120 ημέρες. Όταν πεθαίνουν , ο σίδηρος που περιέχουν επιστρέφεται στο μυελό των οστών και χρησιμοποιείται για τη δημιουργία νέων ερυθροκυττάρων. Αναιμία μπορεί να αναπτυχθεί όταν βαριά/ σοβαρή αιμορραγία προκαλεί σημαντική απώλεια σιδήρου. Επίσης συμβαίνει όταν κάποια αιτία επιβραδύνει την παραγωγή ερυθροκυττάρων ή αυξάνει το ρυθμό καταστροφής τους.

Η αναιμία μπορεί να είναι ήπια, μέτρια, ή αρκετά σοβαρή ώστε να οδηγήσει σε απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές. Έχουν ταυτοποιηθεί περισσότεροι από 400 τύποι αναιμίας. Πολλοί από αυτούς είναι σπάνιοι.

Οι πλέον συχνοί τύποι αναιμίας περιλαμβάνουν:

• σιδηροπενική αναιμία (αναιμία από έλλειψη σιδήρου)
• αναιμία από έλλειψη φυλλικού οξέος
• αναιμία από έλλειψη βιταμίνης Β12 (κοβαλαμίνη)
• αναιμία από έλλειψη βιταμίνης C
• αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία
• αιμολυτική αναιμία
• δρεπανοκυτταρική αναιμία
• απλαστική αναιμία
• αναιμία χρονίας νόσου

Αιτίες και συμπτώματα

Αναιμία προκαλείται από αιμορραγία, μειωμένη παραγωγή ερυθροκυττάρων, ή αυξημένη καταστροφή τους. Η πτωχή/πλημμελής διατροφή μπορεί να συνεισφέρει σε αναιμία από ανεπάρκεια βιταμινών και σιδήρου, κατά την οποία παράγονται λιγότερα ερυθροκύτταρα. Κληρονομικές διαταραχές και ορισμένα νοσήματα μπορούν να προκαλέσουν αυξημένη καταστροφή ερυθροκυττάρων. Ωστόσο, η υπέρμετρη αιμορραγία αποτελεί την πλέον συχνή αιτία αναιμίας, και η ταχύτητα με την οποία συμβαίνει η απώλεια αίματος έχει σημαντική επίπτωση στη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Χρόνια απώλεια αίματος μπορεί να οφείλεται σε:

• υπερμηνόρροια (μεγάλη απώλεια αίματος στη διάρκεια κανονικής κατά τα άλλα εμμηνορρυσίας)
• αιμορροϊδες
• ρινορραγίες/ υποτροπιάζουσες επιστάξεις
• καρκίνος
• όγκοι του γαστρεντερικού σωλήνα/συστήματος
• εκκολπωμάτωση παχέος εντέρου
• πολύποδες παχέος εντέρου
• γαστρικά έλκη
• μακροχρόνια κατάχρηση αλκοόλ.

Η οξεία απώλεια αίματος είναι συνήθως αποτέλεσμα:

• τοκετού
• τραυματισμού
• ρήξης αιμοφόρων αγγείων
• χειρουργείου

Αναιμία από έλλειψη σιδήρου (σιδηροπενική αναιμία)

Η σιδηροπενική αναιμία αποτελεί την πλέον συχνή αναιμία παγκοσμίως. Στις ΗΠΑ, προσβάλλει περίπου 240.000 νήπια ηλικίας ενός εως δύο ετών και 3,3 εκατομμύρια γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Αυτή η κατάσταση είναι λιγότερο συχνή σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας και σε ενήλικες άνω των 50 ετών , ενώ σπάνια εμφανίζεται σε έφηβα αγόρια και νεαρούς άρρενες.
Η έναρξη της σιδηροπενικής αναιμίας είναι σταδιακή. Η έλλειψη αρχίζει όταν το σώμα χάνει περισσότερο σίδηρο από ότι κερδίζει από την τροφή και άλλες πηγές. Λόγω του ότι οι εξαντλημένες αποθήκες σιδήρου αδυνατούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες των ερυθροκυττάρων, αναπτύσσονται λιγότερα ερυθροκύτταρα. Σε αυτό το πρώιμο στάδιο της αναιμίας, τα ερυθροκύτταρα φαίνονται φυσιολογικά, αλλά είναι μειωμένα σε αριθμό. Το σώμα προσπαθεί να αντιρροπήσει την έλλειψη σιδήρου με το να παράγει περισσότερα ερυθροκύτταρα, τα οποία έχουν χαρακτηριστικά μικρό μέγεθος.

Αδυναμία, κόπωση, και καταβολή ενδέχεται να αποτελούν εκδηλώσεις ήπιας αναιμίας. Άλλες εκδηλώσεις περιλαμβάνουν δέρμα που είναι ωχρό ή χλωμό, ή ωχρότητα των γραμμών στις παλάμες, των ούλων, των κοιτών στα νύχια, ή των επιπεφυκότων. Κάποιο άτομο που είναι αδύναμο, κουράζεται εύκολα, συχνά εμφανίζει δύσπνοια, και αισθάνεται ατονία ή ζάλη(ίλιγγο) ενδέχεται να είναι σοβαρά αναιμικό.

Άλλα συμπτώματα της αναιμίας είναι:

• στηθάγχη
• κεφαλαλγία
• αδυναμία συγκέντρωσης ή και έκπτωση μνήμης
• φλεγμονή του στόματος (στοματίτιδα) ή της γλώσσας (γλωσσίτιδα)
• αϋπνία
• ακανόνιστος καρδιακός ρυθμός
• απώλεια όρεξης
• νύχια ξηρά, εύθραυστα, με γραμμώσεις
• έλκη στο στόμα, το φάρυγγα, ή το ορθό
• εφιδρώσεις
• οιδήματα των άκρων χειρών και ποδών
• αίσθημα δίψας
• εμβοές των ώτων
• ανεξήγητες αιμορραγίες ή μώλωπες
• pica (έντονη επιθυμία του ατόμου να μασάει πάγο, χρώματα/βαφές, ή χώμα)

Αναιμία από έλλειψη φυλλικού οξέος

Η αναιμία από έλλειψη φυλλικού οξέος αποτελεί το συχνότερο τύπο μεγαλοβλαστικής αναιμίας, στην οποία τα ερυθροκύτταρα είναι μεγαλύτερα σε μέγεθος από το κανονικό. Προκαλείται από ανεπάρκεια του φυλλικού οξέος , μια βιταμίνη την οποία χρειάζεται το σώμα για να παράγει φυσιολογικά κύτταρα.
Η αναιμία από έλλειψη φυλλικού οξέος είναι ιδιαίτερα συχνή σε βρέφη και εφήβους. Μολονότι αυτή η κατάσταση συχνά είναι αποτέλεσμα διαιτητικού ελλείμματος, ορισμένες φορές οφείλεται σε μια ανικανότητα απορρόφησης φυλλικού οξέος από τροφές όπως:

• αυγά
• ψάρια
• πράσινα λαχανικά
• κρέας
• γάλα/ γαλακτοκομικά
• μαγιά

Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης αυτής της κατάστασης με το να παρεμβαίνει στην απορρόφηση της βιταμίνης C, την οποία χρειάζεται το σώμα για την απορρόφηση του φυλλικού οξέος. Η αναιμία από έλλειψη φυλλικού οξέος μπορεί να αποτελέσει επιπλοκή της εγκυμοσύνης, όταν το γυναικείο σώμα χρειάζεται οκτώ φορές περισσότερο φυλλικό οξύ από ότι σε κάθε άλλη περίπτωση.

Αναιμία από έλλειψη βιταμίνης Β12

Μια μακροχρόνια αγωγή με ενέσιμες δόσεις βιταμίνης Β12 είναι αναγκαία για τον έλεγχο των συμπτωμάτων της κακοήθους αναιμίας. Ο ασθενής ενδέχεται να συμβουλευθεί να περιορίσει τη φυσική/ σωματική άσκηση μέχρι η θεραπεία να αποκαταστήσει τη δύναμη και την ισορροπία του οργανισμού του.

Αναιμία από έλλειψη βιταμίνης C

Σπάνια διαταραχή που έχει ως αποτέλεσμα να κατασκευάζει/παράγει ο μυελός των οστών μικρά σε μέγεθος, ανώμαλα ερυθροκύτταρα. Η αναιμία από έλλειψη βιταμίνης C προκύπτει από σοβαρό, μακροχρόνιο διαιτητικό έλλειμμα.

Αιμολυτική αναιμία

Η επίκτητη αιμολυτική αναιμία μπορεί γενικά να θεραπευτεί όταν αρθεί/ απομακρυνθεί ο παράγοντας/το αίτιο που την προκαλεί.

Θαλασσαιμίες

Μια κληρονομική μορφή αιμολυτικής αναιμίας , η θαλασσαιμία, απορρέει από την ανικανότητα του σώματος να παράγει όση φυσιολογική αιμοσφαιρίνη χρειάζεται. Υπάρχουν δύο κατηγορίες θαλασσαιμίας, ανάλογα με ποιά αλυσίδα αμινοξέων επηρεάζεται/ προσβάλλεται. (η αιμοσφαιρίνη συντίθεται από τέσσερις αλυσίδες αμινοξέων). Στην α-θαλασσαιμία, υπάρχει μια ανισορροπία στην παραγωγή της α αλυσίδας αμινοξέων. Στη β-θαλασσαιμία, υπάρχει ανισορροπία στη β αλυσίδα. Οι α-θαλασσαιμίες περισσότερο συχνά προσβάλλουν τη μαύρη φυλή (το 25% έχουν τουλάχιστον ένα γονίδιο). Οι β-θαλασσαιμίες προσβάλλουν πιο συχνά πληθυσμούς της μεσογείου και της νοτιοανατολικής ασίας.
Η θαλασσαιμία χαρακτηρίζεται από την παραγωγή ερυθροκυττάρων που είναι ασυνήθιστα μικρά και εύθραυστα. Προσβάλλει μόνο άτομα που κληρονομούν το γονίδιο για αυτήν και από τους δύο γονείς (αυτοσωμική υπολειπόμενη κληρονομικότητα).

Αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία

Η αιμολυτική αναιμία θερμών αντισωμάτων αποτελεί τον πλέον συχνό τύπο αυτής της διαταραχής. Αυτή η κατάσταση συμβαίνει όταν το σώμα παράγει αυτοαντισώματα που περιβάλλουν τα ερυθροκύτταρα. Τα επενδυμένα με αυτοαντισώματα ερυθροκύτταρα καταστρέφονται από το σπλήνα, το ήπαρ, ή το μυελό των οστών.

Η αιμολυτική αναιμία θερμών αντισωμάτων εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες από ότι στους άνδρες. Περίπου το ένα τρίτο των ασθενών με αιμολυτική αναιμία θερμών αντισωμάτων νοσούν επίσης από λέμφωμα, λευχαιμία, ερυθυματώδη λύκο, ή κάποιο νόσημα του συνδετικού ιστού.
Στην αιμολυτική αναιμία ψυχρών αντισωμάτων, το σώμα επιτίθεται στα ερυθροκύτταρα σε θερμοκρασία αντίστοιχη ή χαμηλότερη από εκείνη του σώματος. Η οξεία μορφή αυτής της κατάστασης συχνά αναπτύσσεται σε άτομα που έχουν προσβληθεί από πνευμονία, λοιμώδη μονοπυρήνωση, ή άλλες οξείες λοιμώξεις. Τείνει να είναι ήπια και βραχυχρόνια, και αποδράμει χωρίς θεραπεία.

Η χρόνια αιμολυτική αναιμία ψυχρών αντισωμάτων είναι συχνότερη στις γυναίκες και πιο συχνά προσβάλλει αυτές που είναι άνω των 40 ετών και πάσχουν από αρθρίτιδα. Αυτή η κατάσταση συνήθως διαρκεί εφ’όρου ζωής, προκαλώντας γενικά λίγα συμπτώματα. Ωστόσο, η έκθεση σε χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί να επιταχύνει την καταστροφή των ερυθροκυττάρων, με συνέπεια την εκδήλωση κόπωσης, πόνου στις αρθρώσεις, και αποχρωματισμό/ ωχρότητα των άνω άκρων/ άκρων χειρών.

Δρεπανοκυτταρική αναιμία

Μολονότι η δρεπανοκυτταρική αναιμία δε μπορεί να ιαθεί, αποτελεσματικές θεραπείες επιτρέπουν στους ασθενείς με αυτήν τη νόσο να ζήσουν περισσότερο και πιο παραγωγικά.

Απλαστική αναιμία

Η απλαστική αναιμία μπορεί ενίοτε να θεραπευθεί με μεταμόσχευση μυελού των οστών. Εάν η κατάσταση οφείλεται σε ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, τα συμπτώματα μπορούν να εξαλειφθούν μετά τη διακοπή της αγωγής.

Αναιμία χρόνιας νόσου

Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για την αναιμία που σχετίζεται με χρόνιο νόσημα. Η θεραπευτική αντιμετώπιση της υποκείμενης νόσου μπορεί να διορθώσει αυτήν την κατάσταση. Αυτός ο τύπος αναιμίας σπανίως καθίσταται σοβαρός. Εάν όμως καταστεί, τότε μεταγγίσεις ή ορμονική θεραπεία για τη διέγερση της παραγωγής ερυθροκυττάρων μπορούν να συστηθούν.



Διάγνωση

Το ατομικό και το οικογενειακό ιστορικό ενδεχομένως να προτείνουν τη παρουσία συγκεκριμένων τύπων αναιμίας. Εργαστηριακές εξετάσεις που μετρούν το ποσοστό των ερυθροκυττάρων ή την ποσότητα της αιμοσφαιρίνης στο αίμα, χρησιμοποιούνται για την επιβεβαίωση της διάγνωσης και για τον προσδιορισμό του τύπου της αναιμίας που ευθύνεται για τα συμπτώματα του ασθενούς. Ακτινολογικός έλεγχος και εξετάσεις του μυελού των οστών μπορούν να συνεισφέρουν στη διάγνωση.



Θεραπεία

Οποιοσδήποτε έχει αναιμία που προκαλείται από πλημμελή διατροφή πρέπει να τροποποιήσει τη δίαιτά του προκειμένου αυτή να περιλαμβάνει περισσότερες βιταμίνες, ανόργανα συστατικά/ μέταλλα, και σίδηρο. Τροφές, όπως το άπαχο κόκκινο κρέας, τα ξηρά φασόλια και φρούτα, το συκώτι, τα πουλερικά, και τα εμπλουτισμένα είδη ψωμιού και δημητριακών, αποτελούν καλές πηγές σιδήρου. Επιπρόσθετα, η βρώση (κατανάλωση) τροφών πλούσιων σε βιταμίνη C, όπως τα εσπεριδοειδή και οι διάφοροι χυμοί τους, μπορεί να προάγει την απορρόφηση του (σιδήρου).

Ασθενείς με διάγνωση σιδηροπενικής αναιμίας πρέπει να υποβληθούν σε πλήρη φυσική/ κλινική εξέταση και λήψη ιατρικού ιστορικού για να προσδιοριστεί το αίτιο της αναιμίας, ιδιαίτερα αν υπάρχει υποψία χρόνιας ή οξείας απώλειας αίματος. Η συγκεκριμενοποίηση της αιτίας της αναιμίας θα καθορίσει το είδος της ενδεικνυόμενης θεραπείας.

Αναιμία οφειλόμενη σε πλημμελή διατροφή μπορεί συνήθως να αντιμετωπισθεί με συμπληρώματα σιδήρου ή αυτοχορηγούμενες ενέσεις βιταμίνης Β12. Άτομα με αναιμία από έλλειψη φυλλικού οξέος πρέπει να λάβουν φυλλικό οξύ από το στόμα. Η αναιμία από έλλειψη βιταμίνης C μπορεί να διορθωθεί με την καθημερινή λήψη συμπληρωμάτων της βιταμίνης.

Πολλές θεραπείες για τη σιδηροπενική αναιμία εστιάζουν στη διαιτητική προσθήκη τροφών πλούσιων σε σίδηρο ή σε τεχνικές που βελτιώνουν την κυκλοφορία και τη λειτουργία του πεπτικού συστήματος (τις διεργασίες της πέψης). Η λήψη συμπληρωμάτων σιδήρου, ιδιαίτερα κιτρικού σιδήρου (λιγότερο πιθανή η πρόκληση δυσκοιλιότητας), μπορεί να συνδυαστεί με βότανα πλούσια σε σίδηρο. Ορισμένα παραδείγματα βοτάνων πλούσιων σε σίδηρο είναι το αγριοραδίκι (Taraxacum officinale), το σέλινο (Petroselinum crispum), και η τσουκνίδα (Urtica dioica). Το ομοιπαθητικό φάρμακο ferrum phosphoricum (θειϊκός σίδηρος) μπορεί επίσης να καταστεί βοηθητικό.

Ένα τονωτικό ρόφημα από βότανα πλούσια σε σίδηρο μπορεί επίσης να παρασκευασθεί με την ακόλουθη συνταγή:

• βάζετε ¼ της ουγκιάς ρίζα αγριολάπαθου και ½ της ουγκιάς ρίζα αγριοραδικιού σε ένα τέταρτο βρασμένο νερό για 4-8 ώρες
• σιγοβράζετε το μίγμα μέχρι η ποσότητα του υγρού να μειωθεί στο 1 φλιτζάνι.
• απομακρύνετε από τη θέρμανση και προσθέστε μισό φλιτζάνι μαύρη strap μέλασσα, ανακατέψτε καλά.
• διατηρήστε το ρόφημα στο ψυγείο, πίνετε ¼ του φλιτζανιού καθημερινά.

Άλλα θεραπευτικά βότανα γνωστά για τις ιδιότητές τους να προάγουν τις διεργασίες της πέψης συστήνονται για την αντιμετώπιση της σιδηροπενικής αναιμίας. Η γεντιανή ( Gentiana lutea) χρησιμοποιείται ευρέως στην Ευρώπη για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της αναιμίας καθώς και άλλων διαταραχών που προκαλούνται από πλημμελή διατροφή. Η γεντιοπικρίνη που περιέχει, εμφανίζει την ιδιότητα να διεγείρει το πεπτικό σύστημα, καθιστώντας το σίδηρο και άλλα θρεπτικά συστατικά περισσότερο διαθέσιμα για απορρόφηση. Το πικρό αυτό βότανο μπορεί να βρασθεί σε μορφή τσαγιού ή να αγορασθεί ως αλκοολικό εκχύλισμα (βάμμα).


Επιπλέον βότανα που συστήνονται για την προαγωγή των διεργασιών της πέψης περιλαμβάνουν:

• άνισον το κοινόν (Pimpinella anisum)
• κάρον το κυμινοειδές (Carum carvi)
• κύμινο (Cuminum cyminum)
• τιλία ή φιλύρα (Tilia spp.)
• γλυκόριζα (Glycyrrhiza glabra)

Παραδοσιακές κινέζικες θεραπείες για την αναιμία περιλαμβάνουν:

• βελονισμό για τον ερεθισμό εξασθενημένου σπληνός
• ασιατικό ginseng (Panax ginseng) για την αποκατάσταση της ενεργητικότητας
• dong quai (Angelica sinensis) για τον έλεγχο της υπερμηνόρροιας (υπερβολικής εμμηνορρυσίας).
• Μίγμα dong quai και κινέζικου κορακόχορτου (Rehmannia glutinosa) για την αντιμετώπιση της ωχρής επιδερμίδας.
• Aστράγαλος/astragalus (Astragalus membranaceus) για τη αντιμετώπιση της ωχρότητας και της ζαλάδας.

Αλλοπαθητική θεραπεία

Χειρουργική παρέμβαση μπορεί να είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση αναιμίας οφειλόμενης σε υπερβολική απώλεια αίματος. Μεταγγίσεις ερυθροκυττάρων μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να επιταχύνουν την παραγωγή νέων ερυθροκυττάρων.
Φαρμακευτική αγωγή ή χειρουργική θεραπεία ενδέχεται να είναι επίσης αναγκαία για τον έλεγχο υπερμηνόρροιας , την αποκατάσταση αιμορραγούντος έλκους, ή την αφαίρεση πολυπόδων (νεοπλασιών ή όζων) από τον εντερικό σωλήνα.
Ασθενείς με θαλασσαιμία συνήθως δε χρειάζονται θεραπεία. Ωστόσο, άτομα με σοβαρή μορφή θαλασσαιμίας χρειάζονται περιοδική νοσηλεία για μεταγγίσεις αίματος ή και μεταμόσχευση μυελού.

Αναιμία από έλλειψη φυλλικού οξέος και σιδηροπενική αναιμία

Συνήθως απαιτούνται τρεις ως έξι εβδομάδες για τη διόρθωση της σιδηροπενικής και της αναιμίας από έλλειψη φυλλικού οξέος. Οι ασθενείς πρέπει να συνεχίσουν τη λήψη συμπληρωμάτων για επιπλέον έξι μήνες προκειμένου να αναπληρώσουν τα αποθέματα σιδήρου. Επίσης πρέπει να υποβάλλονται σε περιοδικούς αιματολογικούς ελέγχους για να επιβεβαιώσουν ότι η αιμορραγία έχει σταματήσει και ότι η αναιμία δεν έχει υποτροπιάσει.

Κακοήθης αναιμία

Μολονότι η κακοήθης αναιμία θεωρείται μη θεραπεύσιμη, τακτικές λήψεις ενέσιμης βιταμίνης Β12 θα εξαλείψουν τα συμπτώματα και τις ανεπιθύμητες επιπλοκές. Ορισμένα συμπτώματα θα εξαφανισθούν μόλις αρχίσει η θεραπεία.

Θαλασσαιμία

Άτομα με ήπια θαλασσαιμία (στίγμα α-θαλασσαιμίας ή ελάσσων β-θαλασσαιμία) βιώνουν φυσιολογική ζωή και δε χρήζουν θεραπευτικής αντιμετώπισης. Άτομα με σοβαρή θαλασσαιμία μπορεί να χρειάζονται μεταμόσχευση μυελού των οστών. Γονιδιακή θεραπεία βρίσκεται υπό έρευνα και ενδέχεται σύντομα να καταστεί διαθέσιμη.


Πρόληψη

Η κληρονομική αναιμία δεν προλαμβάνεται. Η γενετική συμβουλευτική μπορεί να συνδράμει τους γονείς να απαντήσουν σε ερωτήματα και ανησυχίες για τη μεταβίβαση παθολογικών γονιδίων στα παιδιά τους.
Η αποφυγή υπερβολικής χρήσης αλκοόλ, η ισορροπημένη διατροφή που περιέχει τροφές πλούσιες σε σίδηρο, και η πρόσληψη καθημερινά ενός πολυβιταμινούχου συμπληρώματος μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη της αναιμίας.
Μέθοδοι για την πρόληψη ειδικών τύπων αναιμίας περιλαμβάνουν:
-αποφυγή μακροχρόνιας έκθεσης σε βιομηχανικούς χημικούς παράγοντες και φάρμακα που διαπιστευμένα προκαλούν απλαστική αναιμία.
-μη λήψη φαρμακευτικής αγωγής που έχει πυροδοτήσει αιμολυτική αναιμία και μη κατανάλωση τροφών που έχουν επιφέρει αιμόλυση (καταστροφή/κατάτμηση ερυθροκυττάρων).
- τακτική λήψη ενέσιμης βιταμίνης Β12 για την πρόληψη κακοήθους αναιμίας λόγω γαστρίτιδας ή γαστρεκτομής.

Ορισμός

Ο σκωληκοειδίτις είναι η φλεγμονή της σκωληκοειδής αποφύσεως. Η σκωληκοειδής απόφυση είναι ένας μικρός σάκκος προσκολλημένος στην αρχή του παχέους εντέρου.


Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου

Ο σκωληκοειδίτις είναι μία από τις συχνότερες αιτίες που χρήζει άμεσης χειρουργικής αντιμετώπισης στις Η.Π.Α. Προκαλείται όταν αποφράσσεται από έναν κοπρόλιθο, κάποιο ξένο σώμα ή σπανιότερα, από έναν όγκο.


Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της σκωληκοειδίτιδας ποικίλουν. Είναι πολύ δύσκολο να τεθεί η διάγνωσή της στα μικρά παιδιά, στους ηλικιωμένους και στις γυναίκες που έχουν μόλις τεκνοποιήσει.

Τυπικά, τα πρώτα συμπτώματα είναι ένα περιομφαλικό άλγος (Βλ. Κοιλιακό άλγος). Το άλγος αρχικά μπορεί να έχει ασαφή χαρακτήρα, κατά την εξέλιξή του όμως, γίνεται οξύ κι έντονο. Ενδέχεται ο ασθενής να έχει μειωμένη όρεξη για φαγητό, ναυτία, έμετο και δεκατική πυρετική κίνηση.

Καθώς η φλεγμονή της σκωληκοειδίτιδας εξελίσσεται, ο πόνος μεταναστεύει πλέον στην κάτω κοιλιακή χώρα, πιο συγκεκριμένα στο δεξιό λαγόνιο βόθρο και μαρτυρώντας κάτωθεν αυτού, την ακριβή τοποθεσία της φλεγμένουσας σκωληκοειδής απόφυσης (σημείο McBurney στη χειρουργική ορολογία).

Αν ραγεί η φλεγμονή της σκωληκοειδής απόφυσης, μπορεί να παρατηρηθεί μια προσωρινή ύφεση του άλγους και φαινομενικά βελτίωση της κατάστασης. Ωστόσο, με την προσβολή του περιτόναιου οδηγώντας σε περιτονίτιδα, ο πόνος επιδεινώνεται και η κλινική κατάσταση είναι πλέον κρίσιμη.

Το κοιλιακό άλγος μπορεί να επιδεινωθεί κατά τη βάδιση ή το βήχα. Ο ασθενής προτιμά να παραμένει ακίνητος διότι ο πόνος επιτείνεται με τις κινήσεις.

Μετεγενέστερα τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Ρίγη
• Δυσκοιλιότητα
• Διάρροια
• Πυρετός
• Απώλεια όρεξης για φαγητό
• Ναυτία
• Τρέμουλο
• Έμετος

Σημεία και παρά-κλινικές εξετάσεις

Σε ύπαρξη φλεγμονής της σκωληκοειδής αποφύσεως, το άλγος του ασθενούς
εκλύεται έντονα με την άρση της παλάμης, κατά την ψηλάφηση από τον εξετάζοντα ιατρό (σημείο αναπηδώσας ευαισθησίας). Σε ύπαρξη περιτονίτιδας, η περιομφαλική ψηλάφηση προκαλεί σανιδώδης ύπαρξη κοιλιακών μυών.

Η δακτυλική εξέταση του ορθού, μπορεί να αποκαλύψει ευαισθησία στη δεξιά πλευρά του ορθού.

Ο γιατρός συνήθως μπορεί να θέσει τη διάγνωση της οξείας σκωληκοειδής απόφυσης με βάση τα περιγραφόμενα από τον ασθενή, συμπτώματα, τη φυσική εξέταση και τις παρά-κλινικές εξετάσεις. Σε κάποιες περιπτώσεις ίσως χρειαστούν πρόσθετες εξετάσεις όπως:

• Αξονική τομογραφία κοιλίας
• Υπέρηχος κοιλίας
• Διαγνωστική λαπαροσκόπηση

Θεραπεία


Σε περίπτωση μη επεπλακείσας σκωληκοειδίτιδας, ο χειρουργός προχωρεί σε εξαίρεση της σκωληκοειδής απόφυσης, αφού τεθεί στα επείγοντα η διάγνωση. Για πληροφορίες αυτού του τύπου χειρουργείου βλ. σκωληκοειδεκτομή.

Επειδή όμως οι εξετάσεις με βάση των οποίων τίθεται η διάγνωση της οξείας σκωληκοειδίτιδας, δεν είναι ειδικές, υπάρχει περίπτωση κατά τη χειρουργική επέμβαση να αποδειχθεί τελικά ότι δε φλεγμαίνει η σκωληκοειδής απόφυση. Στην κατάσταση αυτή, ο χειρουργός αφαιρεί την απόφυση κι εξετάζει την κοιλιακή χώρα για να αποκαλυφθεί η αιτία του κοιλιακού άλγους.

Αν κατά την αξονική τομογραφία της κοιλίας αποκαλυφθεί ότι υπάρχει απόστημα από τη σκωληκοειδείς απόφυση που έχει υποστεί ρήξη, το πιθανότερο είναι να χρειαστεί ο ασθενής φαρμακευτική αγωγή για τη φλεγμονή και να ακολουθήσει σε δεύτερο χρόνο, μετά το πέρας της φλεγμονής, σκωληκοειδεκτομή.


Πρόγνωση

Αν η σκωληκοειδής απόφυση αφαιρεθεί προτού της ρήξης, η ίαση επέρχεται σύντομα μετά το χειρουργείο. Αν ραγεί πριν το χειρουργείο, η ίαση επέρχεται αργότερα και υπάρχει μεγαλύτερη πιθανότητα ανάπτυξη αποστημάτων κι επιπλοκών.


Επιπλοκές

• Συμφύσεις μεταξύ ενδοκοιλιακών οργάνων ή του εντέρου με το επικείμενο δέρμα (συρίγγιο)
• Απόστημα
• Φλεγμονή του χειρουργικού τραύματος
• Περιτονίτιδα

Επικοινωνία με τον οικογενειακό σας ιατρό

Καλέστε το 166 σε περίπτωση που:

• Αισθάνεστε έντονους, αιφνίδιους κι οξύς πόνους
• Συνυπάρχει πυρετός κι άλγος
• Αιματέμεση κι αιματοχεσία
• Σκληρό κοιλιακό άλγος ευαίσθητο στην αφή
• Δυσκολίες αφόδευσης, ιδίως στην περίπτωση που έχετε έμετο
• Παρουσιάζεται άλγη στον ώμο, στο θώρακα και στον τράχηλο
• Νιώσετε ζάλη

Καλέστε τον ιατρό σας αν νιώσετε πόνο στο δεξιό υπογάστριο ή άλλα συμπτώματα της σκωληκοειδίτιδας. Ακόμη καλέστε τον ιατρό σας αν:

• Νιώθετε ναυτία κι έλλειψη όρεξης για φαγητό
• Έχετε απώλεια βάρους αθέλητα
• Ικτερική χροιά των ματιών ή των φβενογόνων
• Μετεωρισμό για περισσότερο από δύο μέρες
• Έχετε διάρροια για περισσότερο από πέντε μέρες ή το παιδί - βρέφος σας έμετο για περισσότερο από δώδεκα ώρες.
• Κοιλιακή δυσφορία περισσότερο της μίας εβδομάδας
• Αν νιώθετε τσούξιμο κατά την ούρηση ή ουρείτε περισσότερο από συνήθως
• Έχετε άλγος κι ενδέχεται να κυοφορείται
• Το άλγος επιδεινώνεται όταν λαμβάνετε αντιοξεικά ή τρώτε κάτι.

Ορισμός

Ο υποθυρεοειδισμός είναι μια ασθένεια κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει αρκετή θυρορμόνη.



Εναλλακτικοί ορισμοί

Μυξοίδημα – Υποθυρεοειδισμός των ενηλίκων


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Ο θυρεοειδής αδένας βρίσκεται στη βάση του λαιμού, μπροστά ακριβώς από τον λάρυγγα. Απελευθερώνει ορμόνες που ελέγχουν τον μεταβολισμό.
Το συνηθέστερο αίτιο δημιουργίας υποθυρεοειδισμού είναι η φλεγμονή του θυρεοειδούς αδένα, που καταστρέφει τα κύτταρα του αδένα. Η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα ή Νόσος Hashimoto, κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα ‘επιτίθεται’ στον θυρεοειδή αδένα, είναι το κλασικότερο παράδειγμα. Ορισμένες γυναίκες αναπτύσσουν υποθυρεοειδισμό μετά από εγκυμοσύνη (ονομάζεται και επιλόχειος θυρεοειδισμός).

Άλλα αίτια που προκαλούν υποθυρεοειδισμό είναι:
• Γενετικές ανωμαλίες
• Ακτινοβολίες στον λαιμό για τη θεραπεία διαφόρων καρκίνων, που μπορεί να βλάψουν τον θυρεοειδή αδένα
• Ραδιενεργό ιώδιο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού
• Χειρουργική αφαίρεση μέρους ή ολόκληρου του θυρεοειδούς αδένα, ως θεραπεία άλλων προβλημάτων του θυρεοειδούς
• Ιογενής θυρεοειδίτιδα, που ακολουθείται συχνά από προσωρινό ή μόνιμο υποθυρεοειδισμό

Ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν υποθυρεοειδισμό, όπως:
• Αμιοδαρόνη
• Φάρμακα που χορηγούνται για τον υπερθυρεοειδισμό, όπως προπυλθειουρακίλη (PTU) και μεθιμαζόλη
• Λίθιο
• Ακτινοβολία του εγκεφάλου
• Σύνδρομο Sheehan, που μπορεί να εμφανιστεί σε γυναίκα με σοβαρή αιμορραγία κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης ή τοκετού, με αποτέλεσμα να καταστραφεί η υπόφυση

Στους παράγοντες κινδύνου συγκαταλέγονται:

• Ηλικία πάνω από τα 50
• Γυναικείο φύλο


Συμπτώματα

Αρχικά συμπτώματα:
• Υπερευαισθησία στο κρύο
• Δυσκοιλιότητα
• Κατάθλιψη
• Κόπωση ή βραδύτητα αντανακλαστικών
• Διαταραχές περιόδου
• Μυϊκοί πόνοι ή πόνοι στις αρθρώσεις
• Ωχρότητα ή ξηρότητα του δέρματος
• Λεπτά, εύθραυστα μαλλιά ή νύχια
• Αδυναμία
• Αθέλητη αύξηση βάρους

Τελικά συμπτώματα, αν δεν αντιμετωπιστεί θεραπευτικά:
• Μείωση της γεύσης και της όσφρησης
• Βραχνάδα
• Οίδημα προσώπου και άκρων
• Βραδύτητα στην ομιλία
• Πάχυνση του δέρματος
• Αραίωμα των φρυδιών


Ενδείξεις και εξετάσεις

Η κλινική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει ένα μικρότερο του κανονικού θυρεοειδή αδένα, αν και καμιά φορά ο θυρεοειδής μπορεί να είναι φυσιολογικού μεγέθους ή ακόμα και υπερμεγέθης (βρογχοκήλη). Στην εξέταση μπορεί ακόμα να παρατηρηθούν:
• Εύθραυστα νύχια
• Τραχιά χαρακτηριστικά προσώπου
• Ωχρό ή ξηρό και κρύο δέρμα
• Οίδημα των άκρων
• Λεπτά και εύθραυστα μαλλιά

Η ακτινογραφία θώρακα μπορεί να αποκαλύψει διόγκωση της καρδιάς.

Οι εργαστηριακές εξετάσεις για την αξιολόγηση της λειτουργίας του θυρεοειδούς είναι:
• Ορός ΤSH
• Eξέταση Τ4

Οι εργαστηριακές εξετάσεις μπορεί επίσης να αποκαλύψουν:
• Αναιμία στη γενική εξέταση αίματος
• Αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης
• Αυξημένα επίπεδα ηπατικών ενζύμων
• Αυξημένη προλακτίνη
• Χαμηλό νάτριο


Θεραπεία

Ο στόχος της θεραπείας είναι η ορμονική υποκατάσταση. Η λεβοθυροξίνη είναι το συνηθέστερο φάρμακο για τον σκοπό αυτό. Οι γιατροί θα σας χορηγήσουν τη χαμηλότερη δόση που ανακουφίζει τα συμπτώματα και αποκαθιστά το επίπεδο της TSH σε φυσιολογικά όρια. Αν υπάρχει καρδιοπάθεια ή είστε ηλικιωμένος, ο γιατρός σας μπορεί να σας χορηγήσει πολύ χαμηλή δόση.

Απαιτείται ισόβια θεραπεία εκτός κι αν η περίπτωσή σας οφείλεται σε πρόσκαιρη ιογενή θυρεοειδίτιδα.
Πρέπει να συνεχίσετε τη φαρμακευτική αγωγή ακόμα και όταν εξαφανιστούν τα συμπτώματα. Όταν ξεκινήσετε τη φαρμακευτική αγωγή, ο γιατρός σας θα ελέγχει τα επίπεδα των ορμονών κάθε 2-3 μήνες. Στη συνέχεια, τα επίπεδα των ορμονών πρέπει να ελέγχονται τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο.

Όταν παίρνετε θυροξίνη είναι σημαντικό να θυμάστε:

• ΜΗΝ διακόπτετε το φάρμακο όταν νιώσετε καλύτερα. Συνεχίστε να το παίρνετε ακριβώς όπως σας συνέστησε ο γιατρός σας.
• Αν αλλάξετε μάρκα φαρμάκου, ενημερώστε τον γιατρό σας. Μπορεί να χρειαστεί να ελεγχθούν τα επίπεδα των ορμονών σας.
• Ορισμένες διαιτητικές αλλαγές μπορεί να μεταβάλουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα σας απορροφά τη θυροξίνη. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν καταναλώνετε προϊόντα που περιέχουν σόγια ή φυτικές ίνες.
• Η θυροξίνη αποδίδει καλύτερα σε άδειο στομάχι και όταν λαμβάνεται 1 ώρα πριν από άλλα φάρμακα. ΜΗΝ παίρνετε θυροξίνη μαζί με ασβέστιο, σίδηρο, πολυβιταμίνες, αντιόξινα διοξειδίου του αργιλίου, χολεστιπόλη, ή άλλα φάρμακα που δεσμεύουν τα χολικά οξέα, ή συμπληρώματα φυτικών ινών.

Αφού ξεκινήστε τη θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, ενημερώστε τον γιατρό σας αν σας παρουσιαστούν συμπτώματα αυξημένης θυρεοειδικής δραστηριότητας (υπερθυρεοειδισμός), όπως:
• Γρήγορη απώλεια βάρους
• Νευρικότητα ή αστάθεια
• Εφίδρωση
Το μυξοιδηματικό κώμα είναι επείγον ιατρικό περιστατικό που συμβαίνει όταν τα επίπεδα των ορμονών του θυρεοειδούς είναι πολύ χαμηλά. Αντιμετωπίζεται με ενδοφλέβια ορμονική υποκατάσταση και στεροειδή φάρμακα. Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να χρειαστούν συμπληρωματική θεραπεία (οξυγόνο, υποβοήθηση της αναπνοής, χορήγηση υγρών) και νοσηλεία σε μονάδα εντατικής θεραπείας.


Πρόγνωση

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ομαλή λειτουργία του θυρεοειδούς επανέρχεται με τη σωστή θεραπεία. Ωστόσο, η ορμονική υποκατάσταση πρέπει να συνεχιστεί δια βίου.
Το μυξοιδηματικό κώμα μπορεί να επιφέρει τον θάνατο.


Επιπλοκές

Το μυξοιδηματικό κώμα, η οξύτερη μορφή υποθυρεοειδισμού, είναι σπάνιο. Μπορεί να προκληθεί από λοίμωξη, ασθένεια, έκθεση σε ψύχος, ή κάποια φάρμακα σε άτομα που πάσχουν από υποθυρεοειδισμό και δεν έχουν υποβληθεί σε θεραπεία.

Συμπτώματα και ενδείξεις μυξοιδηματικού κώματος είναι:
• Υποθερμία
• Μείωση της αναπνοής
• Χαμηλή αρτηριακή πίεση
• Χαμηλό σάκχαρο του αίματος
• Έλλειψη αντιδράσεων

Άλλες επιπλοκές είναι:
• Καρδιοπάθεια
• Αυξημένος κίνδυνος λοίμωξης
• Στειρότητα
• Αποβολή εμβρύου

Άτομα που πάσχουν από υποθυρεοειδισμό και δεν έχουν υποβληθεί σε θεραπεία, διατρέχουν τους εξής κινδύνους:
• Να φέρουν στον κόσμο παιδί με γενετικές διαταραχές
• Να εμφανίσουν καρδιοπάθεια εξαιτίας των υψηλών επιπέδων LDL (‘κακής΄) χοληστερόλης
• Να εμφανίσουν καρδιακή ανεπάρκεια
Άτομα που λαμβάνουν μεγάλη δόση θυροξίνης κινδυνεύουν από στηθάγχη ή έμφραγμα, όπως επίσης και από οστεοπόρωση (αδυνάτισμα των οστών).


Καλέστε τον γιατρό σας

Kαλέστε τον γιατρό σας αν παρουσιάσετε συμπτώματα υποθυρεοειδισμού (ή μυξοιδήματος).

Αν υποβάλλεστε σε θεραπεία για υποθυρεοειδισμό, καλέστε τον γιατρό σας αν:
• Εμφανίσετε πόνο στο στήθος ή ταχυκαρδία
• Προσβληθείτε από λοίμωξη
• Τα συμπτώματά σας χειροτερέψουν ή δεν βελτιωθούν παρά τη θεραπεία
• Αναπτύξετε καινούρια συμπτώματα


Πρόληψη

Δεν υπάρχουν προληπτικά μέτρα για τον υποθυρεοειδισμό.
Απεικονιστικές εξετάσεις σε νεογέννητα μπορούν να εντοπίσουν αν υπάρχει υποθυρεοειδισμός εκ γενετής (συγγενής υποθυρεοειδισμός).

Ορισμός

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου, ή ορθοκολικός καρκίνος, αποτελεί κακοήθη νεοπλασία που ξεκινά στο κόλον ή το ορθό (τελικό τμήμα του παχέος εντέρου). Διάφοροι τύποι καρκίνου μπορούν να προσβάλουν το παχύ έντερο, όπως λεμφώματα, καρκινοειδείς όγκοι, μελανώματα, και σαρκώματα. Αυτοί οι τύποι καρκίνου είναι σπάνιοι. Σε αυτό το άρθρο, η χρήση του όρου “καρκίνος του παχέος εντέρου” αφορά μόνο σε αδενοκαρκίνωμα.


Εναλλακτικές ονομασίες

Ορθοκολικός καρκίνος, καρκίνος του ορθού, αδενοκαρκίνωμα του παχέος εντέρου, παχύ έντερο-αδενοκαρκίνωμα


Αίτια, επίπτωση, και παράγοντες κινδύνου

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι μία από πρώτες αιτίες θανάτου σχετιζόμενου με κακοήθη νεοπλασία. Ωστόσο, η πρώιμη διάγνωση συχνά οδηγεί σε πλήρη ίαση.
Σχεδόν το σύνολο των αδενοκαρκινωμάτων του παχέος εντέρου ξεκινούν σε αδένες του βλεννογόνου του.

Δεν υπάρχει μόνο ένας αιτιολογικός παράγοντας για την πρόκληση καρκίνου του παχέος εντέρου. Σχεδόν όλοι οι καρκίνοι στο παχύ έντερο ξεκινούν ως μη καρκινωματώδεις (καλοήθεις) πολύποδες, οι οποίοι αναπτύσσονται βραδέως σε καρκίνο.

Έχετε υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου αν:

• είστε ηλικίας άνω των 60 ετών
• έχετε αφροαμερικανική ή ανατολικοευρωπαϊκή καταγωγή
• η δίαιτά σας έχει υψηλή περιεκτικότητα σε κόκκινο ή επεξεργασμένο κρέας
• έχετε καρκίνο σε άλλο σημείο του σώματος
• έχετε πολύποδες του παχέος εντέρου
• έχετε φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (νόσος Crohn ή ελκώδης κολίτιδα)
• έχετε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου
• έχετε ατομικό ιστορικό καρκίνου του μαστού

Ορισμένα γενετικά σύνδρομα επίσης αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου. Δύο από τα πλέον συνήθη είναι ο κληρονομικός μη πολυποδιασικός καρκίνος του παχέος εντέρου, επίσης γνωστός και ως σύνδρομο Lynch, και η οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση.

Το είδος της διατροφής σας ενδέχεται να αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου στην ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου. Αυτός μπορεί να σχετίζεται με δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λίπη και κόκκινο κρέας, και χαμηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες. Ωστόσο, ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι η μετάβαση σε δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες δεν ελαττώνει τον κίνδυνο καρκίνου, με συνέπεια η σύνδεση διατροφής και καρκίνου του παχέος εντέρου να μην είναι απόλυτα διακριβωμένη.

Το κάπνισμα και η κατάχρηση οινοπνεύματος αποτελούν επιπλέον παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου.

Συμπτώματα

Πληθώρα περιπτώσεων καρκίνου του παχέος εντέρου δεν εκδηλώνουν συμπτώματα. Τα ακόλουθα συμπτώματα, ωστόσο, μπορεί να υποδηλώνουν την ύπαρξη καρκίνου του παχέος εντέρου:

• κοιλιακός πόνος και ευαισθησία στην κάτω κοιλία
• αίμα στα κόπρανα
• διάρροια, δυσκοιλιότητα, ή άλλες διαταραχές των κενώσεων
• εντερική απόφραξη
• ανεξήγητη αναιμία
• απώλεια βάρους

Σημεία και διαγνωστικός έλεγχος

Με τον κατάλληλο έλεγχο, ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να εντοπιστεί πριν την ανάπτυξη συμπτωμάτων, ώστε να είναι αποτελεσματικότερη η θεραπεία του.

Ο ιατρός θα πραγματοποιήσει φυσική εξέταση και θα ψηλαφήσει την περιοχή της κοιλίας σας. Η φυσική εξέταση σπανίως αποκαλύπτει κάποιο πρόβλημα. Ωστόσο, είναι πιθανό ο ιατρός να διαπιστώσει την ύπαρξη ψηλαφητής μάζας στην κοιλιακή χώρα. Η εξέταση του ορθού ενδέχεται να αποκαλύψει την ύπαρξη μάζας σε ασθενείς με καρκίνο του ορθού.

Ο έλεγχος λανθάνουσας αιμορραγίας στα κόπρανα μπορεί να ανιχνεύσει μικρές ποσότητες αίματος σε αυτά. Η θετική δοκιμασία θέτει την υποψία για ύπαρξη καρκίνου του παχέος εντέρου. Για το λόγο αυτό ο έλεγχος θα πρέπει να πραγματοποιείται μαζί με ορθοσιγμοειδοσκόπηση ή ολική κολονοσκόπηση. Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι μια θετική δοκιμασία δε σημαίνει απαραιτήτως την ύπαρξη καρκίνου.

Ο απεικονιστικός έλεγχος για τη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου, περιλαμβάνει:

• ολική κολονοσκόπηση
• ορθοσιγμοειδοσκόπηση

Σημειώστε ότι μόνο η ολική κολονοσκόπηση μπορεί να απεικονίσει ολόκληρο το παχύ έντερο.

Αιματολογικές εξετάσεις που μπορούν να πραγματοποιηθούν περιλαμβάνουν:

• γενική αίματος για τον έλεγχο ενδεχόμενης αναιμίας
• ηπατικά ένζυμα για τον έλεγχο της ηπατικής λειτουργίας

Αν ο ιατρός διαπιστώσει ότι πάσχετε από καρκίνο του παχέος εντέρου, θα ζητήσει τη διενέργεια περισσότερων εξετάσεων για τον καθορισμό της ενδεχόμενης διασποράς του. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται σταδιοποίηση. Η υπολογιστική και η μαγνητική τομογραφία της κοιλίας, της πυέλου, του θώρακα, ή του εγκεφάλου ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν για τη σταδιοποίηση του καρκίνου. Ορισμένες φορές χρησιμοποιείται και η τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων .

Τα στάδια του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι:

• στάδιο 0: πολύ πρώιμος καρκίνος στην επιφάνεια του βλεννογόνου του εντέρου
• στάδιο Ι: ο καρκίνος διηθεί τον βλεννογόνο και υποβλεννογόνιο χιτώνα
• στάδιο ΙΙ: ο καρκίνος διηθεί τη μυϊκή στιβάδα αλλά όχι τους επιχώριους λεμφαδένες
• στάδιο ΙΙΙ: ο καρκίνος διηθεί τους επιχώριους λεμφαδένες
• στάδιο ΙV: ο καρκίνος εμφανίζει διασπορά σε άλλα όργανα

Εξετάσεις αίματος για την ανίχνευση νεοπλασματικών δεικτών, συμπεριλαμβανομένων του καρκινοεμβρυϊκού αντιγόνου (CEA) και του CA 19-9, μπορούν να βοηθήσουν τον ιατρό στην παρακολούθησή σας μετά την εφαρμογή της θεραπείας.


Θεραπεία

Η θεραπευτική αντιμετώπιση εξαρτάται μερικώς από το στάδιο του καρκίνου. Γενικά, οι θεραπείες ενδέχεται να περιλαμβάνουν:

• χημειοθεραπεία για την εξολόθρευση των καρκινικών κυττάρων
• χειρουργική αφαίρεση των καρκινικών κυττάρων (συχνότερα κολεκτομή)
• ακτινοθεραπεία για την καταστροφή του καρκινικού ιστού

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου σταδίου 0 μπορεί να αντιμετωπισθεί με αφαίρεση των καρκινικών κυττάρων, συχνά κατά τη διενέργεια κολονοσκόπησης. Για τους καρκίνους σταδίου Ι,ΙΙ, και ΙΙΙ, απαιτείται πιο εκτεταμένη χειρουργική παρέμβαση ώστε να αφαιρεθεί το τμήμα του παχέος εντέρου που είναι καρκινωματώδες (δείτε: κολεκτομή).

Υπάρχει διχογνωμία για το αν οι ασθενείς με καρκίνο παχέος εντέρου σταδίου ΙΙ πρέπει να υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία μετά τη χειρουργική επέμβαση. Αυτό θα πρέπει να το συζητήσετε με τον ογκολόγο σας.

Σχεδόν όλοι οι ασθενείς με καρκίνο παχέος εντέρου σταδίου ΙΙΙ πρέπει να υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία, μετά τη χειρουργική επέμβαση, για περίπου 6-8 μήνες. Το χημειοθεραπευτικό φάρμακο 5-φθοριοουρακόλη έχει δείξει ότι αυξάνει τις πιθανότητες ίασης σε ορισμένους ασθενείς.

Χημειοθεραπεία χρησιμοποιείται, επίσης, για τη θεραπευτική αντιμετώπιση καρκίνου του παχέος εντέρου σταδίου ΙV, με σκοπό τη βελτίωση των συμπτωμάτων και την παράταση της επιβίωσης.

• η ιρινοτεκάνη, η οξαλιπλατίνη, η καπεσιταμπίνη, και η 5-φθοριοουρακίλη αποτελούν τα τρία συνηθέστερα χρησιμοποιούμενα φάρμακα.
• Μονοκλωνικά αντισώματα, συμπεριλαμβανομένων των cetuximab (Erbitux), panitumumab (Vectibix), και bevacizumab (Avastin) έχουν χρησιμοποιηθεί μεμονωμένα ή σε συνδυασμούς με χημειοθεραπευτική αγωγή.

Μπορείτε να λάβετε μόνο έναν τύπο ή συνδυασμούς φαρμάκων.

Σε ασθενείς με νόσο σταδίου ΙV που εμφανίζουν διασπορά στο ήπαρ, διάφορες ειδικές θεραπείες μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Αυτές ενδέχεται να περιλαμβάνουν:

• τήξη του καρκινικού όγκου (θερμοκαυτηρίαση)
• εκτομή του καρκινικού όγκου
• χορήγηση χημειοθεραπείας ή ακτινοβολίας κατευθείαν μέσα στο ήπαρ
• καταστροφή του καρκινικού ιστού με την εφαρμογή υπερβολικού ψύχους (κρυοθεραπεία)

Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται περιστασιακά σε ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου. Συνήθως εφαρμόζεται σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία σε ασθενείς με καρκίνο του ορθού σταδίου ΙΙΙ.


Πρόγνωση

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι σε πολλές περιπτώσεις θεραπεύσιμος αν διαγνωσθεί πρώιμα.

Το πόσο καλή θα είναι η έκβαση εξαρτάται από πολλές παραμέτρους, συμπεριλαμβανομένου του σταδίου του καρκίνου. Γενικά, όταν αντιμετωπίζεται θεραπευτικά σε πρώιμο στάδιο, η μεγάλη πλειονότητα των ασθενών επιβιώνει τουλάχιστον πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση (ποσοστό πενταετούς επιβίωσης). Ωστόσο, το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης πέφτει σημαντικά από τη στιγμή που ο καρκίνος εμφανίζει διασπορά.

Αν ο καρκίνος του παχέος εντέρου δεν υποτροπιάσει μέσα σε πέντε έτη, θεωρείται ότι έχει ιαθεί. Οι καρκίνοι σταδίου Ι, ΙΙ, και ΙΙΙ θεωρούνται δυνητικά θεραπεύσιμοι. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο καρκίνος σταδίου IV δεν είναι ιάσιμος.


Επιπλοκές

• απόφραξη του παχέος εντέρου
• υποτροπή του καρκίνου στο παχύ έντερο
• διασπορά του καρκίνου σε άλλα όργανα ή ιστούς (μετάσταση)
• ανάπτυξη ενός δεύτερου πρωτοπαθούς καρκίνου στο παχύ έντερο

Πότε να επικοινωνήσετε με τον ιατρό σας

Επικοινωνήστε με τον ιατρό σας αν έχετε:

• μαύρα, σαν πίσσα, κόπρανα
• αιματηρές κενώσεις
• διαταραχές των κενώσεων

Πρόληψη

Το ποσοστό θανάτων από καρκίνο του παχέος εντέρου έχει μειωθεί την τελευταία δεκαπενταετία. Αυτό ενδέχεται να έχει προκύψει λόγω του αυξημένου ελέγχου με τη χρήση της κολονοσκόπησης και της ευαισθητοποίησης του πληθυσμού.

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί σχεδόν πάντα να εντοπισθεί στα πιο πρώιμα και θεραπεύσιμα στάδια με την κολονοσκόπηση. Σχεδόν όλοι οι άνδρες και οι γυναίκες άνω των 50 ετών πρέπει να ελέγχονται για καρκίνο του παχέος εντέρου. Άτομα με υψηλότερο κίνδυνο ενδέχεται να χρειάζονται έλεγχο νωρίτερα.

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος μπορεί να διαπιστώσει την ύπαρξη προκαρκινωματωδών πολυπόδων. Η αφαίρεσή τους ενδεχομένως να προλάβει την ανάπτυξη του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Τροποποιήσεις στη δίαιτα και στον τρόπο ζωής είναι σημαντικές. Ορισμένες μελέτες προτείνουν ότι δίαιτες με χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος και υψηλή σε φυτικές ίνες μπορούν να ελαττώσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου.

Άλλες μελέτες αναφέρουν ότι τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ασπιρίνη, ιβουπροφένη, ναπροξένη, σελεκοξίμπη) ενδέχεται να βοηθούν στη μείωση του κινδύνου του ορθοκολικού καρκίνου. Ωστόσο, δε συστήνεται η λήψη ασπιρίνης ή άλλων αντιφλεγονωδών φαρμάκων για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου αν διατρέχετε μέσο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, ή ακόμη και αν κάποιο μέλος της οικογένειάς σας έχει αναπτύξει την κατάσταση. Η λήψη περισσότερων από 300mg ασπιρίνης και παρόμοιων φαρμάκων ημερησίως μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνη αιμορραγία στο γαστρεντερικό καθώς και καρδιολογικά προβλήματα σε ορισμένα άτομα.

Ορισμός

Ο πολύποδας του παχέος εντέρου είναι μια νεοπλασία που αναπτύσσεται στη βλεννώδη εσωτερική επιφάνεια του εντέρου.


Εναλλακτικές ονομασίες

Εντερικός πολύποδας, Ορθοκολικός πολύποδας, Αδενωματώδης πολύποδας, Υπερπλαστικός πολύποδας, Λαχνωτό αδένωμα


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Οι πολύποδες του παχέος εντέρου είναι συνήθως καλοήθεις. Μπορεί να βρεθεί μόνο ένας ή περισσότεροι, και δημιουργούνται πιο συχνά όσο μεγαλώνουμε.
Με την πάροδο του χρόνου, κάποιοι τύποι πολυπόδων, που ονομάζονται αδενωματώδεις πολύποδες, μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο του παχέος εντέρου. Ένας άλλος τύπος πολύποδα που δημιουργείται στο παχύ έντερο ονομάζεται υπερπλαστικός πολύποδας, που όμως δεν εξελίσσεται συνήθως σε καρκίνο του παχέος εντέρου.
Οι πολύποδες μεγαλύτεροι του 1 εκατοστού έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εξελιχθούν σε καρκίνο από ότι οι μικρότεροι.

Στους παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται:

• Ηλικία
• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου ή πολυπόδων του παχέος εντέρου
• Ένας τύπος πολύποδα που ονομάζεται λαχνωτό αδένωμα

Οι πολύποδες μπορεί επίσης να συνδέονται με κάποιες κληρονομικές διαταραχές όπως:

• Οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση
• Σύνδρομο Gardner
• Νεανική πολυποδίαση
• Σύνδρομο Lynch
• Σύνδρομο Peutz-Jehgers

Συμπτώματα

Συνήθως δεν υπάρχουν συμπτώματα. Ωστόσο, μπορεί να εκδηλωθούν τα εξής:

• Πόνος στην κοιλιά (σπάνιο)
• Αίμα στα κόπρανα
• Κόπωση σε συνδυασμό με αναιμία
• Αιμορραγία από τον πρωκτό

Ενδείξεις και εξετάσεις

H κλινική εξέταση μπορεί, σπάνια, να αποκαλύψει την ύπαρξη πολύποδα στον πρωκτό. Ωστόσο, τις περισσότερες φορές δείχνει φυσιολογική.
Εξετάσεις για τη διαγνωστική απεικόνιση των πολυπόδων:

• Βαριούχος υποκλυσμός
• Κολονοσκόπηση
• Σιγμοειδοσκόπηση
• Αξονική κολονοσκόπηση

Θεραπεία

Με την πάροδο του χρόνου, οι αδενωματώδεις πολύποδες του παχέος εντέρου μπορούν να εξελιχθούν σε καρκίνο αν δεν αφαιρεθούν. Στις περισσότερες περιπτώσεις αφαιρούνται, ταυτόχρονα με την πραγματοποίηση κολονοσκόπησης. Για ασθενείς με πολύποδες συνιστάται η επανάληψη της κολονοσκόπησης κάθε 3-5 χρόνια μετά την αφαίρεση, για την περίπτωση υποτροπής.
Σπάνια, για πολύποδες με μεγάλες πιθανότητες να εξελιχθούν σε καρκινικούς, ο γιατρός σας μπορεί συστήσει κολεκτομή (αφαίρεση μέρους του παχέος εντέρου).


Πρόγνωση

Η εξέλιξη των ασθενών με πολύποδες του παχέος εντέρου είναι εξαίρετη, υπό την προϋπόθεση ότι οι πολύποδες θα αφαιρεθούν. Οι πολύποδες που δεν χειρουργούνται μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο με την πάροδο των ετών.


Επιπλοκές

Οι πολύποδες δημιουργούν αιμορραγίες και, με τα χρόνια, μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνους.


Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Δείτε τον γιατρό σας αν έχετε:

• Μαύρα κόπρανα σαν πίσσα
• Αίμα στην αφόδευση
• Αλλαγή στη λειτουργία του εντέρου

Πρόληψη

Για τη μείωση της πιθανότητας να εμφανίσετε πολύποδες

• Ακολουθείστε μια διατροφή φτωχή σε λίπη και πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και φυτικές ίνες
• Αποφύγετε το κάπνισμα και την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
• Διατηρήστε ένα φυσιολογικό βάρος

Η κολονοσκόπηση προλαμβάνει τον καρκίνο του παχέος εντέρου, με την αφαίρεση των πολυπόδων πριν εξελιχθούν σε κακοήθεις. Οι άνθρωποι πάνω από τα 50, πρέπει να κάνουν μια κολονοσκόπηση, ώστε να διαγνωστεί έγκαιρα το πρόβλημα – αν υπάρχει – και να γίνει η κατάλληλη θεραπεία. Κάτι τέτοιο μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου ή τουλάχιστον βοηθά στη διάγνωσή του σε στάδιο που είναι θεραπεύσιμος. Άτομα με οικογενειακό ιστορικό ή καρκίνο ή πολύποδες του παχέος εντέρου μπορεί να χρειάζονται εξετάσεις από νεότερη ηλικία.

Ορισμός

Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι ένας καρκίνος που ξεκινά από τις ωοθήκες, τα γυναικεία όργανα αναπαραγωγής που παράγουν τα ωάρια.


Εναλλακτικοί όροι

Καρκίνος – ωοθήκες

Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι ο πέμπτος σε συχνότητα γυναικείος καρκίνος και προκαλεί περισσότερους θανάτους από οποιονδήποτε άλλο τύπου γυναικολογικού καρκίνου.

Το αίτιο είναι άγνωστο.

Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου ωοθηκών φαίνεται ότι επηρεάζεται από αρκετούς παράγοντες. Οσο περισσότερα παιδιά κάνει μια γυναίκα και όσο πιο νέα γεννήσει, τόσο μικρότερος ο κίνδυνος να προσβληθεί από καρκίνο των ωοθηκών. Συγκεκριμένα γονίδια (ΒRCA1 και ΒRCA2) ευθύνονται για έναν μικρό αριθμό περιπτώσεων καρκίνου ωοθηκών. Γυναίκες με προσωπικό ιστορικό καρκίνου του μαστού ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού ή των ωοθηκών διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να προσβληθούν από καρκίνο ωοθηκών.

Οι μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο. Περίπου τα 2/3 των θανάτων από καρκίνο των ωοθηκών συμβαίνουν σε γυναίκες 55 ετών και πάνω. Περίπου το 25% των θανάτων από καρκίνο ωοθηκών συμβαίνει σε γυναίκες ηλικίας μεταξύ 35-54 ετών.

Ορμονικές θεραπείες και καρκίνος των ωοθηκών:

• Γυναίκες που κάνουν ορμονική υποκατάσταση με οιστρογόνα (χωρίς προγεστερόνη) για περισσότερο από 5 χρόνια φαίνεται πως διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.
• Τα αντισυλληπτικά χάπια φαίνεται ότι μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου ωοθηκών.
• Πιο πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι τα φάρμακα γονιμότητας δεν αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο των ωοθηκών.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα του καρκίνου των ωοθηκών είναι συχνά ασαφή. Γυναίκες και γιατροί συχνά αποδίδουν τα συμπτώματα σε άλλες, κοινότερες ασθένειες. Μέχρι να διαγνωστεί ο καρκίνος, ο όγκος έχει ήδη επεκταθεί και έξω από τις ωοθήκες.

Ο καρκίνος ωοθηκών στο πρώτο στάδιο μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα, αν και τα συμπτώματα αυτά συνοδεύουν και πολλές άλλες αιτίες.

Θα πρέπει να δείτε τον γιατρό σας αν παρουσιάζετε τα ακόλουθα συμπτώματα σε καθημερινή βάση για περισσότερες από λίγες εβδομάδες:

• Τυμπανισμός
• Δυσκολία να φάτε ή αίσθημα πληρότητας πολύ γρήγορα
• Πόνος στην κοιλιά ή τη λεκάνη

Αλλα συμπτώματα που συνοδεύουν τον καρκίνο των ωοθηκών αλλά μπορεί να εκδηλωθούν και σε γυναίκες που δεν πάσχουν από καρκίνο είναι:

• Ανωμαλίες στον κύκλο της περιόδου
• Γαστρεντερικά προβλήματα

- Δυσκοιλιότητα
- Αυξημένα αέρια
- Δυσπεψία
- Απώλεια όρεξης
- Ναυτία και εμετοί

• Αίσθημα βάρους στη λεκάνη
• Πρήξιμο στην κοιλιά ή το υπογάστριο
• Ανεξήγητος πόνος στην πλάτη που χειροτερεύει με τον καιρό
• Κολπική αιμορραγία
• Ελαφρά δυσφορία χαμηλά στην κοιλιά
• Απώλεια ή αύξηση βάρους

Αλλα συμπτώματα που μπορεί να συνοδεύουν την ασθένεια είναι:

• Αυξημένη τριχοφυΐα
• Συχνουρία ή έντονη ανάγκη για ούρηση

Ενδείξεις και εξετάσεις

Κατά τη φυσική εξέταση διαπιστώνεται διογκωμένη κοιλιά και υγρό στην κοιλιακή χώρα (ασκίτης). Η εξέταση της λεκάνης μπορεί να αποκαλύψει ύπαρξη μάζας στην κοιλιά ή τις ωοθήκες.

Στις εργαστηριακές εξετάσεις που μπορεί να γίνουν περιλαμβάνονται:

• Αλφα-φετοπρωτεΐνη
• Χημεία αίματος
• Καρκινικοί δείκτες CA125 (μπορεί να γίνει αν υπάρχει βάσιμη υποψία για καρκίνο ωοθηκών ή έχει διαγνωστεί καρκίνος ωοθηκών - γίνεται και κατά τη διάρκεια της θεραπείας ή και μετά από αυτήν)
• Γενική αίματος
• Ποσοτική μέτρηση της χοριονικής γοναδοτροπίνης (τεστ εγκυμοσύνης)
• Ανάλυση ούρων

Απεικονιστικές εξετάσεις που μπορούν να γίνουν είναι:

• Αξονική ή μαγνητική τομογραφία κοιλιάς
• Σειρά από ειδικές ακτινογραφίες
• Υπερηχογράφημα

Κοιλιακή λαπαροσκόπηση ή διερευνητική λαπαροσκόπηση μπορεί να πραγματοποιηθεί προκειμένου να αξιολογηθούν τα συμπτώματα και ληφθεί βιοψία για να βγει η διάγνωση.

Καμία μικροβιολογική ή απεικονιστική εξέταση δεν πέτυχε έως τώρα να διαγνώσει τον καρκίνο ωοθηκών στα πρώτα του στάδια.


Θεραπεία

Η χειρουργική επέμβαση αποτελεί μέρος της θεραπείας σε όλα τα στάδια του καρκίνου ωοθηκών. Για τα πρώιμα στάδια, μπορεί να είναι και η μοναδική θεραπεία.
Η επέμβαση αφορά:

• Αφαίρεση της μήτρας (ολική υστερεκτομή)
• Αφαίρεση και των δύο ωοθηκών και των σαλπίγγων (αμφοτερόπλευρη σαλπιγγο-ωοθηκεκτομή)
• Μερική ή ολική αφαίρεση του περιτόναιου, του λιπώδους στρώματος που καλύπτει και προστατεύει τα όργανα στην κοιλιακή χώρα
• Εξέταση, βιοψία ή αφαίρεση των λεμφαδένων και άλλων ιστών στη λεκάνη και την κοιλιά

Mελέτες έχουν δείξει ότι η χειρουργική επέμβαση όταν πραγματοποιείται από ειδικό γυναικολόγο-ογκολόγο έχει τα μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας.

Η χημειοθεραπεία εφαρμόζεται μετά τη χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση τυχόν υπολειμμάτων της ασθένειας. Η χημειοθεραπεία μπορεί επίσης να εφαρμοστεί στην περίπτωση που ο καρκίνος επανέλθει. Η χημειοθεραπεία χορηγείται είτε ενδοφλέβια είτε μερικές φορές απευθείας στην κοιλιά (ενδοπεριτοναϊκά).

Ακτινοθεραπεία σπάνια χρησιμοποιείται στον καρκίνο των ωοθηκών στις ΗΠΑ.

Μετά τη χειρουργική επέμβαση και τη χημειοθεραπεία, οι ασθενείς θα πρέπει να υποβάλλονται σε:

• Φυσική εξέταση (συμπεριλαμβανομένης της λεκάνης) κάθε 2-4 μήνες για τα δύο πρώτα χρόνια, κάθε 6 μήνες για τα επόμενα 3 χρόνια και στη συνέχεια μια φορά τον χρόνο
• Mέτρηση του CA-125 στο αίμα σε κάθε επίσκεψη αν οι τιμές του ήταν υψηλές αρχικά
• Ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει αξονική τομογραφία θώρακα, κοιλιάς και λεκάνης καθώς και ακτινογραφία θώρακα.

Πρόγνωση

Ο καρκίνος των ωοθηκών σπάνια ανακαλύπτεται στα πρώιμα στάδια. Όταν γίνεται η διάγνωση είναι συνήθως προχωρημένος. Η εξέλιξη συχνά είναι κακή.

• Περίπου 76% των γυναικών με καρκίνο ωοθηκών επιβιώνουν 1 χρόνο μετά τη διάγνωση
• Περίπου 45% ζουν περισσότερο από 5 χρόνια μετά τη διάγνωση
• Αν η διάγνωση και η θεραπεία της ασθένειας γίνει νωρίς πριν ο καρκίνος επεκταθεί έξω από τις ωοθήκες, η 5ετής επιβίωση είναι περίπου 94%.

Επιπλοκές

• Εξάπλωση του καρκίνου σε άλλα όργανα
• Απώλεια της λειτουργίας οργάνων
• Συγκέντρωση υγρού στην κοιλιά (ασκίτης)
• Μπλοκάρισμα της λειτουργίας του εντέρου

Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Επισκεφθείτε τον γιατρό σας αν είστε γυναίκα πάνω από 40 ετών που δεν έχει κάνει πρόσφατα εξέταση λεκάνης. Τακτικές εξετάσεις της λεκάνης συνιστώνται για όλες τις γυναίκες πάνω από 20 ετών.
Επισκεφθείτε τον γιατρό σας αν παρουσιάζετε συμπτώματα καρκίνου των ωοθηκών.


Πρόληψη

Οι τακτικές εξετάσεις της λεκάνης μπορεί να μειώνουν τον συνολικό κίνδυνο. Οι προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο των ωοθηκών είναι ένας τομέας ο οποίος διερευνάται. Μέχρι τώρα, δεν έχει βρεθεί επωφελής προληπτική εξέταση για τον καρκίνο των ωοθηκών. Περισσότερες από 50% των γυναικών με καρκίνο των ωοθηκών ανακαλύπτουν την ασθένεια σε προχωρημένα στάδια.

Η πρόσφατη έρευνα έχει δείξει ότι η προληπτική χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών σε γυναίκες που παρουσιάζουν μετάλλαξη στα γονίδια BRCA1 και BRCA2 μπορούν να μειώσουν δραματικά τις πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο των ωοθηκών.

Ορισμός

Η κυστική ίνωση αποτελεί μια κληρονομική νόσο, η οποία οδηγεί σε συσσώρευση παχύρρευστης, κολλώδης βλέννης στους πνεύμονες και στο πεπτικό σύστημα. Είναι μία από τις συχνότερες αιτίες πρόκλησης χρόνιας πνευμονικής νόσου σε παιδιά και ενήλικες νεαρής ηλικίας, ενώ όχι σπάνια, οδηγεί σε πρώιμο θάνατο.


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Η κυστική ίνωση (Κ.Ι.) οφείλεται σε ένα ελαττωματικό γονίδιο, το οποίο είναι υπεύθυνο για την παθολογική παραγωγή ενός παχύρρευστου και κολλώδες υγρού, που ονομάζεται βλέννη. Η βλέννη συσσωρεύεται στους αεραγωγούς του αναπνευστικού συστήματος και στο πάγκρεας, το όργανο το οποίο συντελεί στην αποδόμηση κι απορρόφηση των τροφών.

Η συλλογή αυτή της κολλώδους βλέννης, οδηγεί σε νοσηρές πνευμονικές λοιμώξεις και σοβαρές πεπτικές διαταραχές. Η πάθηση μπορεί να επηρεάσει επίσης τους ιδρωτοποιούς αδένες και το αναπαραγωγικό σύστημα στους άνδρες.

Εκατομμύρια Αμερικανοί, ενώ φέρουν το ελαττωματικό γονίδιο της κυστικής ίνωσης, δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα. Αυτό συμβαίνει διότι η κλινική εκδήλωση της νόσου απαιτεί την ύπαρξη δύο ελαττωματικών γονιδίων της κυστικής ίνωσης, να έχει κληρονομήσει δηλαδή ο ασθενής ένα γονίδιο από τον κάθε γονιό του. Υπολογίζεται ότι 1 στους 29 Καυκάσιους Αμερικανούς έχουν τον γονίδιο της κυστικής ίνωσης. Η νόσος αποτελεί για τους Καυκάσιους των Η.Π.Α. την πιο συνήθη, νοσηρή κληρονομική διαταραχή. Παρατηρείται επίσης συχνά σε άτομα που κατάγονται από τη βόρεια ή την κεντρική Ευρώπη.

Η πλειοψηφία των παιδιών που πάσχουν από κυστική ίνωση, ανακαλύπτουν την πάθησή τους μέχρι την ηλικία των 2 ετών. Υπάρχει ωστόσο, ένα μικρό ποσοστό παιδιών που παραμένουν αδιάγνωστα μέχρι και την ηλικία των 18 ετών ή και μεγαλύτερη. Τα άτομα αυτά παρουσιάζουν συνήθως, μια πιο ήπια μορφή της νόσου.


Συμπτώματα

Καθ’ ότι υπάρχουν πάνω από 1.000 παραλλαγές του γονιδίου της κυστικής ίνωσης, τα συμπτώματα διαφέρουν από άτομο σε άτομο.

Στα νεογνά τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Καθυστερημένη ανάπτυξη
• Ανεπαρκής αύξηση σωματικού βάρους, συνήθως κατά τη διάρκεια τις παιδικής ηλικίας
• Απουσία εντερικού περισταλτισμού τις πρώτες 24 με 48 ώρες ζωής
• Αλμυρή γεύση δέρματος

Τα συμπτώματα που αφορούν το έντερο περιλαμβάνουν:

• Περιομφαλμικό άλγος λόγω σοβαρής δυσκοιλιότητας
• Αύξηση αερίων, μετεωρισμός ή διογκωμένη / διατεταμένη ομφαλμική χώρα
• Ναυτία κι απώλεια όρεξης
• Αποχρωματισμός κοπράνων, με έντονη οσμή, πρόσμιξη βλέννης ή κόπρανα που επιπλέουν
• Απώλεια σωματικού βάρους

Τα συμπτώματα που αφορούν τους πνεύμονες και τους παραρρίνιους κόλπους περιλαμβάνουν:

• Βήχα ή αυξημένη βλέννη στους παραρρίνιους κόλπους ή τους πνεύμονες
• Κόπωση
• Ρινική συμφόρηση λόγω ρινικών πολύποδων
• Υποτροπιάζοντα επεισόδια πνευμονίας. Τα συμπτώματα που παρουσιάζει στην περίπτωση αυτή, κάποιος που πάσχει από κυστική ίνωση, είναι:

- Πυρετός
- Έντονος βήχας
- Έντονη δυσχέρεια αναπνοής
- Απώλεια όρεξης
- Ποσοτική αύξηση πτυέλων

• Άλγος παραρρινίων κόλπων ή αίσθηση πίεσης που οφείλεται σε λοίμωξη ή σε πολύποδες

Σημεία κι εξετάσεις

Η κυστική ίνωση δύναται να διαπιστωθεί με αιματολογική εξέταση. Κατά την εξέταση αυτή, γίνεται ανίχνευση όλων των διαφορετικών παραλλαγών του υπεύθυνου για τη νόσο γονιδίου. Άλλες διαγνωστικές εξετάσεις για την κυστική ίνωση είναι:

• Εξέταση ανοσοαντιδραστικής τρυπσινογενάσης (IRT), η οποία αποτελεί κλασική μέθοδο παρακολούθησης των νεογνών για κυστική ίνωση. Υψηλό επίπεδο IRT υπονοεί πιθανή κυστική ίνωση κι απαιτεί τη διεξαγωγή περαιτέρω εξετάσεων.
• Η εξέταση προσδιορισμού του χλωριούχου άλατος στον ιδρώτα, αποτελεί την κλασική διαγνωστική εξέταση της κυστικής ίνωσης. Υψηλά επίπεδα άλατος στον ιδρώτα του ασθενούς, αποτελούν σημείο της νόσου.

Τέλος, συμπληρωματικές εξετάσεις, ικανές να ταυτοποιήσουν παθολογικές διαταραχές που σχετίζονται με την κυστική ίνωση, περιλαμβάνουν:

• Ακτινογραφία θώρακος ή αξονική τομογραφία θώρακος
• Εξέταση ανίχνευσης λιπών στα κόπρανα
• Εξετάσεις πνευμονικής λειτουργίας
• Ποσοτικός προσδιορισμός της παγκρεατικής λειτουργίας
• Εξέταση ενεργοποίησης της διέγερσης της σεκρετίνης
• Ανίχνευση τρυπσίνης και χυμοθριψίνης στα κόπρανα
• Εξέταση ανωτέρου πεπτικού και των ελίκων του λεπτού εντέρου

Θεραπεία

Η πρώιμη διάγνωση της κυστικής ίνωσης, καθώς κι ένα πλήρες πλάνο θεραπευτικής αγωγής, μπορούν να συντελέσουν στη βελτίωση τόσο της επιβίωσης, όσο και της ποιότητας ζωής. Η μετέπειτα παρακολούθηση επίσης, παίζει σημαντικό ρόλο. Εάν είναι εφικτό, οι ασθενείς οφείλουν να περιθάλπονται και να παρακολουθούνται από εξειδικευμένες κλινικές για κυστική ίνωση, οι οποίες υπάρχουν σε αρκετές κοινότητες. Κατά την ενηλικίωση των παιδιών που πάσχουν από τη νόσο, οφείλουν κι αυτά να μεταφέρονται στις εξειδικευμένες κλινικές ενηλίκων.


Η θεραπεία των πνευμονικών διαταραχών περιλαμβάνει:

• Αντιβιοτικά, ως πρόληψη ή αγωγή των πνευμονικών ή παραρρινίων λοιμώξεων. Χορηγούνται δια του στόματος, ενδοφλεβίως ή υπό τη μορφή εισπνεόμενων σκευασμάτων. Άτομα που πάσχουν από κυστική ίνωση κυμαίνεται να λαμβάνουν αντιβιοτική αγωγή μόνο σε περιπτώσεις που απαιτείται ή σε χρόνια βάση. Οι δόσεις που συνήθως χορηγούνται είναι μεγαλύτερες των συστηνόμενων.
• Εισπνεόμενα σκευάσματα που έχουν διασταλτική δράση επί των αεραγωγών
• Θεραπεία ενζυμικής αντικατάστασης DNAse που ρευστοποιεί τη βλέννη, υποβοηθώντας την αποβολή της κατά το βήχα
• Αντιγριππικό εμβόλιο κι εμβόλιο κατά του πολυσακχαριδικού πνευμονιοκόκκου, ετησίως (συμβουλευτείτε τον ιατρό σας)
• Σε μεμονωμένες περιπτώσεις, η μεταμόσχευση πνεύμονος, αποτελεί θεραπεία εκλογής
• Οξυγονοθεραπεία απαιτείται σε επιδείνωση της πνευμονικής πάθησης

Η θεραπεία των εντερικών και θρεπτικών διαταραχών, περιλαμβάνει:

• Ειδική υπερπρωτεϊνική και υπερθερμιδική δίαιτα για μεγαλύτερης ηλικίας παιδιά κι ενήλικες
• Παγκρεατικά ένζυμα για ενίσχυση της απορρόφησης λιπών και πρωτεϊνών
• Συμπληρώματα βιταμινών, ιδίως βιταμίνης A,D,E και Κ
• Ο ιατρός θα σας συστήσει κι άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα, στην περίπτωση που έχετε πολύ σκληρή σύσταση κόπρανα

Η κατ’ οίκον φροντίδα και παρακολούθηση περιλαμβάνει:

• Αποφυγή καπνού, σκόνης, βρωμιάς, ατμών, χημικών οικιακής χρήσης, καπνού από το τζάκι και μούχλας
• Κάθαρση ή αποβολή βλέννης ή εκκριμάτων από τους αεραγωγούς. Αυτό πρέπει να γίνεται 1 – 4 φορές την ημέρα. Οι ασθενείς, τα οικογενειακά μέλη και οι φροντιστές, πρέπει να διδαχθούν την τεχνική της θωρακικής προσπέλασης και αναπνευστικής αναρρόφησης, προκειμένου να διατηρούνται μόνιμα ανοικτοί οι αεραγωγοί
• Πόση αρκετών υγρών, κυρίως όσον αφορά τα βρέφη και τα παιδιά, σε ζεστές θερμοκρασίες, σε παρουσία διάρροιας ή μαλακών κοπράνων και κατά τη διάρκεια έντονων σωματικών δραστηριοτήτων
• Άθληση δύο με τρεις φορές την εβδομάδα. Καλές επιλογές είναι το κολύμπι, το χαλαρό τρέξιμο και η ποδηλασία. Αποφύγετε τα αθλήματα που περιλαμβάνουν σωματική επαφή, την κατάδυση με φιάλες οξυγόνου και δραστηριότητες αντοχής, όπως τους μαραθώνιους

Πρόγνωση

Η πλειοψηφία των παιδιών που πάσχουν από κυστική ίνωση, διατηρούν μια σχετικά υγιής κλινική εικόνα, μέχρις ότου ενηλικιωθούν. Τα άτομα αυτά είναι σε θέση να λάβουν μέρος στις περισσότερες δραστηριότητες, καθώς και να πηγαίνουν σχολείο. Αρκετοί νεαροί ενήλικες με κυστική ίνωση, αποφοιτούν από το κολέγιο ή προσλαμβάνονται ακόμη και σε θέσεις εργασίας.

Η πνευμονική διαταραχή ωστόσο της νόσου, παρουσιάζει σταδιακή επιδείνωση, που καθιστά τον ασθενή σε κάποιο στάδιο, ανίκανο κι ανήμπορο. Ο μέσος όρος ηλικίας, στις μέρες μας, ασθενών της κυστικής ίνωσης, που φτάνουν την ενηλικίωση, είναι περίπου τα 35 έτη, γεγονός που σημείωσε σημαντική αύξηση τις τρεις τελευταίες δεκαετίες.

Ο θάνατος επέρχεται συνήθως λόγω των πνευμονικών επιπλοκών.



Επιπλοκές

Η συχνότερη επιπλοκή είναι η χρόνια αναπνευστική λοίμωξη.

• Διαταραχές του εντερικού συστήματος, όπως οι χολόλιθοι, η εντερική απόφραξη και η πρόπτωση ορθού
• Αιματηρά πτύελα κατά το βήχα
• Χρόνια αναπνευστική ανεπάρκεια
• Σακχαρώδης διαβήτης
• Στειρότητα
• Ηπατική πάθηση ή ηπατική ανεπάρκεια, παγκρεατίτιδα, χολική κίρρωση
• Δυσαπορρόφηση
• Ρινικοί πολύποδες και παραρρρινοκολπίτιδα
• Οστεοπόρωση κι αρθρίτιδα
• Υποτροπές πνευμονίας
• Πνευμονοθώρακας
• Δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια (πνευμονική καρδιά)

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Καλέστε τον ιατρό σας εάν ένα βρέφος ή ένα παιδί παρουσιάσει συμπτώματα κυστικής ίνωσης.

Καλέστε τον ιατρό σας εάν ένα άτομο πάσχων από κυστική ίνωση αναπτύξει νέα συμπτώματα ή αν τα ήδη υπάρχοντα συμπτώματα επιδεινωθούν, κυρίως όσον αφορά σοβαρή αναπνευστική δυσχέρεια ή αιματηρά πτύελα κατά το βήχα


Καλέστε τον ιατρό σας αν εσείς ή το παιδί σας παρουσιάσετε:

• Πυρετό, έντονο βήχα, αλλαγές των πτυέλων ή αιματηρά πτύελα, απώλεια όρεξης ή άλλα σημεία πνευμονίας
• Σημαντική απώλεια σωματικού βάρους
• Συχνότερες εντερικές κινήσεις / περισταλτισμό ή πιο συχνή αφόδευση, κατά την οποία τα κόπρανα παρουσιάζουν έντονη οσμή ή πρόσμιξη βλέννης
• Διόγκωση / διάταση κοιλιακής χώρας ή έντονο μετεωρισμό

Πρόληψη

Δεν υπάρχει ουσιαστικός τρόπος πρόληψης της κυστικής ίνωσης. Η παρακολούθηση / μελέτη ατόμων με θετικό οικογενειακό ιστορικό της νόσου, δύναται να εντοπίσει το γονίδιο της κυστικής ίνωσης σε 60% - 90% τω φορέων, αναλόγως πάντα την τεχνική εξέτασης που διεξάγεται

Ορισμός

Εκκολπωματίτιδα είναι η φλεγμονή ανώμαλων θυλάκων (εκκολπωμάτων) που σχηματίζονται στο τοίχωμα των εντέρων. Οι θύλακες αυτοί απαντώνται συνήθως στο παχύ έντερο (κόλον). Η παρουσία των θυλάκων αυτή καθαυτή ονομάζεται εκκολπωμάτωση.


Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου

Τα εκκολπώματα είναι προεξέχοντες θύλακες, μικρές προβολές προς τα έξω, του εσωτερικού τοιχώματος και μπορούν να αναπτυχθούν σε οποιοδήποτε σημείο του εντέρου. Δημιουργούνται συχνότερα στο παχύ έντερο, ειδικά στο σιγμοειδές κόλον, το χαμηλότερο σημείο του παχέος εντέρου.

Τα εκκολπώματα εμφανίζονται συχνότερα μετά από την ηλικία των 40 χρόνων. Όταν προκαλείται φλεγμονή των εκκολπωμάτων, τότε έχουμε εκκολπωματίτιδα. Πιστεύεται ότι τα εκκολπώματα αναπτύσσονται εξαιτίας των πιέσεων στα τοιχώματα του παχέος εντέρου. Η μεγάλη πίεση που ασκείται στο τοίχωμα του παχέος εντέρου αναγκάζει τους θύλακες στο εσωτερικό του εντέρου να διογκωθούν προς τα έξω στα αδύνατα σημεία του εντέρου που περιβάλλουν αιμοφόρα αγγεία.

Η εκκολπωμάτωση είναι πολύ συνήθης. Εμφανίζεται σε περισσότερους από τους μισούς Αμερικανούς μετά την ηλικία των 60. Μόνο ένα μικρό ποσοστό των ανθρώπων αυτών θα αναπτύξει εκκολπωματίτιδα.

Η εκκολπωματίτιδα προκαλείται από φλεγμονή, ή (μερικές φορές) από ένα μικρό σχίσιμο στο εκκόλπωμα. Εάν το σχίσιμο είναι μεγάλο, μπορεί να επιτρέψει τη διέλευση των κοπράνων στην κοιλιακή κοιλότητα, προκαλώντας εκταταμένη μόλυνση (απόστημα) ή φλεγμονή στην κοιλιά.
Παράγοντες κινδύνου για εκκολπωμάτωση είναι μεταξύ άλλων η μεγάλη ηλικία και η φτωχή σε φυτικές ίνες διατροφή.


Συμπτώματα

• Ο κοιλιακός πόνος, συνήθως χαμηλά αριστερά στην κοιλιά αλλά μπορεί και οπουδήποτε στην κοιλιά
• Ρίγη
• Πυρετός
• Ναυτία
• Εμετός
• Απώλεια βάρους

Ενδείξεις και εξετάσεις

Εξετάσεις από τις οποίες μπορεί να διαγνωστεί εκκολπωματίτιδα είναι:

• Ψηλάφηση της κοιλιάς
• Αξονική τομογραφία
• Υψηλές τιμές λευκών αιμοσφαιρίων

Θεραπεία

Η οξεία εκκολπωματίτιδα θεραπεύεται με αντιβιοτικά.

Το σημείο του παχέος εντέρου με τα εκκολπώματα μπορεί να πρέπει να αφαιρεθεί με χειρουργική επέμβαση, στις εξής περιπτώσεις:

• Απόστημα
• Διάτρηση του παχέος εντέρου
• Συρίγγιο (ανώμαλη επικοινωνία μεταξύ διαφόρων σημείων του παχέος εντέρου ή του παχέος εντέρου με άλλο σημείο του σώματος)
• Επαναλαμβανόμενες κρίσεις εκκολπωματίτιδας

Αφού έχει αντιμετωπιστεί η οξεία μόλυνση, η κατανάλωση τροφίμων υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες και η χρήση προσθετικών όγκου όπως το ψύλλιο βοηθούν στη μείωση της πιθανότητας εκκολπωματίτιδας ή άλλων συμπτωμάτων.


Πρόγνωση

Συνήθως, πρόκειται για μια ήπια πάθηση που ανταποκρίνεται καλά στη θεραπεία.


Επιπλοκές

• Δημιουργία αποστήματος
• Στένωση του παχέος εντέρου ή δημιουργία συριγγίων
• Διάτρηση του παχέος εντέρου που οδηγεί σε περιτονίτιδα

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας

Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας εάν εμφανίσετε συμπτώματα εκκολπωματίτιδας. Επικοινωνήστε επίσης αν πάσχετε από εκκολπωματίτιδα και είτε τα συμπτώματα επιδεινώνονται είτε εκδηλώνονται νέα συμπτώματα.


Πρόληψη

Μια διατροφή υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες μπορεί να αποτρέψει την εκκολπωμάτωση. Ορισμένοι γιατροί συνιστούν στους ασθενείς με ιστορικό εκκολπωματίτιδας να αποφεύγουν τα καρύδια και τους καρπούς. Εντούτοις, δεν υπάρχει κανένα στοιχείο που να στηρίζει τη θεωρία ότι κάτι τέτοιο αποτρέπει την ασθένεια.

Ορισμός

Η σκληροδερμία είναι μια διαδεδομένη ασθένεια των συνδετικών ιστών που εκδηλώνεται με αλλαγές στο δέρμα, τα αιμοφόρα αγγεία, τους μυς και τα εσωτερικά όργανα.


Εναλλακτικοί όροι

Προοδευτική συστημική σκλήρυνση, Συστημική σκλήρυνση, Εντοπισμένη σκληροδερμία


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Το αίτιο της σκληροδερμίας είναι άγνωστο. Οι άνθρωποι που πάσχουν από την ασθένεια αυτή παρουσιάζουν μεγάλη συγκέντρωση μιας ουσίας που ονομάζεται κολλαγόνο, στο δέρμα και άλλα όργανα. Αυτή η συγκέντρωση οδηγεί στα συμπτώματα που συνδέονται με την ασθένεια.

Η ασθένεια προσβάλλει συνήθως ανθρώπους 30 - 50 χρόνων. Οι γυναίκες παθαίνουν σκληροδερμία συχνότερα από τους άντρες. Στους παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται η έκθεση, λόγω επαγγέλματος, στη σκόνη πυριτίου και στο πολυβινυλικό χλωρίδιο.


Συμπτώματα

Στα δερματικά συμπτώματα περιλαμβάνονται:

• Τα δάχτυλα χεριών και ποδιών ασπρίζουν, μελανιάζουν ή κοκκινίζουν στη θερμότητα και το κρύο (φαινόμενο Raynaud)
• Πέφτουν τα μαλλιά
• Σκληραίνει το δέρμα
• Το δέρμα είναι αφύσικα σκουρόχρωμο ή ανοιχτόχρωμο
• Το δέρμα παχαίνει και γυαλίζει στα χέρια και τους βραχίονες
• Εμφανίζονται μικρά άσπρα οζίδια κάτω από το δέρμα
• Το δέρμα του προσώπου είναι άκαμπτο και θυμίζει μάσκα
• Αναπτύσσονται έλκη στις άκρες των δαχτύλων ή στα δάχτυλα των ποδιών

Στα συμπτώματα οστών και μυών περιλαμβάνονται:

• Πόνος στις αρθρώσεις
• Μούδιασμα και πόνος στα πόδια
• Πόνος, ακαμψία, και πρήξιμο των δαχτύλων και των αρθρώσεων
• Πόνος στους καρπούς

Στα αναπνευστικά προβλήματα περιλαμβάνονται:

• Ξηρός βήχας
• Δύσπνοια
• ‘Σφύριγμα’ στην αναπνοή

Στα γαστρεντερικά προβλήματα περιλαμβάνονται:

• Φούσκωμα μετά από τα γεύματα
• Δυσκοιλιότητα
• Διάρροια
• Δυσχέρεια στην κατάποση
• Οισοφαγική παλινδρόμηση ή καούρα
• Απώλεια βάρους

Οσον αφορά τα μάτια, πρόσθετα συμπτώματα που συνδέονται με αυτήν την ασθένεια είναι:

• Κάψιμο, φαγούρα και εκκρίσεις

Ενδείξεις και εξετάσεις

Το δέρμα στην εξέταση εμφανίζει ακαμψία, πάχυνση και σκλήρυνση. Στις διαγνωστικές εξετάσεις περιλαμβάνονται:

• Αντιπυρηνικά αντισώματα
• Ακτινογραφία θώρακα
• Αξονική τομογραφία πνευμόνων
• Ηχοκαρδιογράφημα
• Ταχύτητα καθίζησης αίματος
• Εξέταση αίματος για ρευματοειδή παράγοντα
• Ανάλυση ούρων
• Μελέτη πνευμονικής λειτουργίας
• Βιοψία δέρματος

Θεραπεία

Στα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της σκληροδερμίας περιλαμβάνονται τα:

• Κορτικοστεροειδή
• Ανοσοκατασταλτικά (μεθοτρεξάτη, κυκλοφωσμαδίδη)
• Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα

Άλλες θεραπείες για συγκεκριμένα συμπτώματα μπορεί να είναι:

• Αντιόξινα για την καούρα
• Αντιυπερταστικά φάρμακα (ιδιαίτερα αναστολείς ΜΕΑ) για την αρτηριακή υπέρταση ή για προβλήματα των νεφρών
• Βρογχοδιασταλτικά για τη διευκόλυνση της αναπνοής
• Φάρμακα για την αντιμετώπιση του φαινομένου Raynaud

Η θεραπεία συνίσταται συνήθως σε συνδυασμό φυσικοθεραπείας και μέτρων προφύλαξης του δέρματος και των αρθρώσεων (π.χ., να αποφεύγει κανείς το κρύο στην περίπτωση που πάσχει από το φαινόμενο Raynaud).


Πρόγνωση

Στους περισσότερους ασθενείς, η νόσος σταδιακά επιδεινώνεται. Τα άτομα που έχουν προσβληθεί μόνο στο δέρμα έχουν καλύτερη εξέλιξη. Θάνατος μπορεί να επέλθει αν έχει προσβληθεί το γαστρεντερικό, η καρδιά, τα νεφρά ή οι πνεύμονες.

Ένας τύπος σκληροδερμίας, αποκαλούμενος εντοπισμένη σκληροδερμία, συνδέεται μόνο με προβλήματα του δέρματος των χεριών και του προσώπου. Επιδεινώνεται πολύ αργά και συνήθως δεν επηρεάζει κανένα άλλο μέρος του σώματος.

Η συστημική σκληροδερμία μπορεί να προσβάλει πολλά όργανα στο σώμα. Σε ορισμένα άτομα, θα έχει βραδεία εξέλιξη και δεν θα επηρεάσει κανένα ζωτικό όργανο. Σε άλλους αντίθετα, θα προσβάλει όργανα όπως οι πνεύμονες, τα νεφρά, τα έντερα, η χοληδόχος κύστη και η καρδιά.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα συμπτώματα και τα προβλήματα αναπτύσσονται γρήγορα κατά τη διάρκεια των πρώτων ετών και επιδεινώνονται διαρκώς. Σε άλλες περιπτώσεις η επιδείνωση είναι πολύ πιο αργή. Οι επιπλοκές στους πνεύμονες είναι η συνηθέστερη αιτία θανάτου ασθενών με σκληροδερμία.


Επιπλοκές

• Καρδιακή ανεπάρκεια (συγκοπή)
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Ελλιπής (εντερική) απορρόφηση
• Πνευμονική ίνωση (η συνηθέστερη αιτία θανάτου σε ασθενείς με σκληροδερμία)
• Πνευμονική υπέρταση

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας

Επικοινωνήστε με τον γιατρό σας εάν:

• Παρουσιάζετε συμπτώματα σκληροδερμίας
• Πάσχετε από σκληροδερμία και τα συμπτώματα επιδεινώνονται ή αναπτύσσονται νέα συμπτώματα

Πρόληψη

Δεν υπάρχει γνωστός τρόπος πρόληψης. Ελαχιστοποιήστε την έκθεση στη σκόνη πυριτίου και το πολυβινυλικό χλωρίδιο.

Ορισμός

Με τον όρο κήλη περιγράφεται, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, ο σχηματισμός σάκου από τα τοιχώματα της κοιλιακής κοιλότητας (περιτόνεο). Ο σάκος διέρχεται μέσω οπής ή αδύναμης περιοχής της περιτονίας, πρόκειται για το πιο ανθεκτικό στρώμα του κοιλιακού τοιχώματος και η οποία περιβάλλει τους μυς.

Οι τύποι της κήλης βασίζονται στο σημείο εμφάνισής τους:

• Η βουβωνοκήλη, που εμφανίζεται ως ένα εξόγκωμα / όγκωμα στη βουβωνική χώρα. Ο τύπος αυτός είναι συνηθέστερος στους άνδρες παρά στις γυναίκες. Το όγκωμα ενδέχεται να εκτείνεται προς τα κάτω, εντός του όσχεου.
• Η μηροκήλη, που εμφανίζεται στο άνω τμήμα του μηρού. Ο τύπος αυτός είναι πιο κοινός στις γυναίκες, απ’ ότι στους άνδρες.
• Η μετεγχειρητική κήλη, η οποία μπορεί να εμφανιστεί μέσω μιας ουλής, κατάλοιπο χειρουργικής επέμβασης στην κοιλιακή χώρα.
• Η ομφαλοκήλη, που εμφανίζεται ως όγκωμα στη γύρω περιοχή του ομφαλού. Η κήλη εμφανίζεται όταν οι μυς τη περιοχής γύρω από τον ομφαλό δε συγκληθούν πλήρως.

Εναλλακτικοί ορισμοί

Κήλη – βουβωνική, Βουβωνική κήλη, Ρήξις.


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Συνήθως, η αιτία πρόκλησης της κήλης δεν είναι εμφανής. Πολλές φορές εμφανίζεται κατά την προσπάθεια άρσης βαριών αντικειμένων. Υπάρχει περίπτωση, ακόμη κι ένα νεογνό, κατά τη γέννησή του να έχει κήλη, αν και η κλινική αποκάλυψη του εξογκώματος να επέλθει πολλά χρόνια μετά. Αρκετοί ασθενείς έχουν οικογενειακό ιστορικό κήλης.

Ωστόσο, σε πολλά βρέφη και παιδιά, η κήλη είναι εμφανής διότι τα τοιχώματα που περιβάλλουν τα ενδοκοιλιακά όργανα δεν ολοκληρώνουν την ανάπτυξη και σύγκλησή τους προ γεννήσεως του εμβρύου. Περίπου 5 στα 100 παιδιά εμφανίζουν βουβωνοκήλη (περισσότερα αγόρια παρά κορίτσια). Πολλά παιδιά δεν παρουσιάζουν κανένα κλινικό σύμπτωμα έως ότου ενηλικιωθούν.

Οποιαδήποτε δραστηριότητα ή (ιατρικής φύσεως) διαταραχή που προκαλεί αυξημένη πίεση στον ιστό και στους μύες του κοιλιακού τοιχώματος, μπορεί να είναι υπεύθυνη για τη δημιουργία κήλης, όπως:

• Χρόνια δυσκοιλιότητα, που απαιτεί προσπάθεια στην πρόκληση εντερικών κινήσεων
• Χρόνιος βήχας
• Κυστική ίνωση
• Υπερτροφία του προστάτη, που απαιτεί προσπάθεια ουρήσεως
• Παχυσαρκία
• Άρση βαρών
• Μη κάθοδος των όρχεων (κρυψορχία)

Συμπτώματα

Ως επί το πλείστον, δεν παρατηρούνται συμπτώματα. Σε κάποιες περιπτώσεις ωστόσο, εμφανίζεται δυσφορία ή άλγος. Η δυσφορία πιθανόν να επιδεινώνεται με την ορθοστασία, την υπερένταση ή την άρση βαρειών αντικειμένων.

Σημεία κι εξετάσεις

Κατά τη φυσική εξέταση, ο ιατρός δύναται να διαπιστώσει την ύπαρξη κήλης. Η μάζα του περιεχομένου της κήλης έχει την τάση να αυξάνει σε μέγεθος κατά το βήχα, το σκύψιμο, την άρση αντικειμένων ή την υπερένταση. Η κήλη (το όγκωμά της) πιθανόν να μην είναι εμφανής στα βρέφη και τα παιδιά, παρά μόνον όταν αυτά κλαίνε ή βήχουν.


Θεραπεία

Η χειρουργική επέμβαση αποτελεί τη μόνη λύση μόνιμης αποκατάστασης μιας κήλης. Πάρα ταύτα, μικρού μεγέθους κήλες, που δεν προκαλούν συμπτωματολογία, αρκεί να παρακολουθούνται. Από την άλλη, η χειρουργική επέμβαση εγκυμονεί κινδύνους στις περιπτώσεις ασθενών με σοβαρές παθολογικές παθήσεις.

Η χειρουργική αποκατάσταση αποτελεί λύση εκλογής στις ευμεγέθεις κι επίπονες κήλες. Με την επέμβαση ενδυναμώνονται οι ιστοί του κοιλιακού τοιχώματος (η περιτονία) κι αποκαθίστανται οι οποιεσδήποτε οπές.

Μια ομφαλοκήλη, η οποία αδυνατεί να αποκατασταθεί αυτόματα, μέχρι την ηλικία των 5 ετών σ΄ ένα παιδί, δύναται να χειρουργηθεί.

Σημειώνονται δε και κάποιες επείγουσες περιπτώσεις που χρήζουν άμεση χειρουργική επέμβαση. Στις περιπτώσεις αυτές, ο κηλικός σάκος με εντερικό ή μη περιεχόμενο, παρουσιάζει περίσφιξη κατά τη δίοδό του από το κοιλιακό τοίχωμα. Σε μη επιτυχής ανάταξη της κήλης, προκαλείται στραγγαλισμός του περιεχομένου του κηλικού ιστού (που συνήθως πρόκειται για εντερική έλικα). Αν μια τέτοια κατάσταση παραμείνει δίχως αγωγή, οδηγεί σε νέκρωση της εντερικής έλικας λόγω διακοπής της αιμάτωσής της.



Πρόγνωση

Η έκβαση της πλειοψηφίας των περιστατικών με κήλη που υποβάλλονται σε θεραπευτική αποκατάσταση, είναι καλή. Σπάνια παρατηρούνται υποτροπές (1 – 3%).


Επιπλοκές

Σε σπάνιες περιπτώσεις, η αποκατάσταση μιας βουβωνοκήλης, σε άρρεν ασθενή, μπορεί να προκαλέσει βλάβη στη λειτουργική δομή των όρχεων.

Η χειρουργική αποκατάσταση μιας κήλης, εγκυμονεί κι έναν άλλον κίνδυνο, νευρική βλάβη, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αιμωδία της βουβωνικής χώρας.

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Επικοινωνήστε άμεσα με τον ιατρό σας αν:

• Εμφανίσετε επίπονη κήλη, τα περιεχόμενα της οποίας δε δύναται να αναταχθούν με την άσκηση ελαφριάς πίεσης
• Παρουσιάσετε ναυτία, έμετο ή πυρετό συνοδευόμενο από επίπονη κήλη
• Έχετε κήλη που αποκτά απόχρωση ερυθρή, μοβ, σκουρόχρωμη ή αποχρωματιστεί

Επικοινωνήστε με τον ιατρό σας στην περίπτωσης που:

• Εμφανίσετε άλγος στη βουβωνική χώρα, οίδημα ή εξόγκωμα
• Εμφανίσετε εξόγκωμα ή οίδημα στη βουβωνική χώρα ή στον ομφαλό ή σε σημείο που σχετίζεται με προγενέστερη χειρουργική ουλή

Πρόληψη

• Χρησιμοποιήστε σωστές τεχνικές άρσης αντικειμένων
• Αν είστε παχύσαρκος, χάσετε βάρος
• Αποφύγετε ή προσπαθήστε να περιορίσετε τη δυσκοιλιότητα, καταναλώνοντας πολλές φυτικές ίνες και πίνοντας πολλά υγρά και πηγαίνετε στην τουαλέτα μόλις νιώσετε την επιθυμία αφόδευσης, καθώς και να ασκείστε τακτικά
• Οι άνδρες που εντείνουν την προσπάθεια ούρησης, οφείλουν να επισκεφθούν τον ιατρό τους. Η προσπάθεια ούρησης, ενδέχεται να συνιστά κλινικό σύμπτωμα ευμεγέθους προστάτη.

Ορισμός

Η περιφερική νευροπάθεια πρόκειται για διαταραχή των νεύρων που μεταφέρουν πληροφορίες από και προς τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Η διαταραχή αυτή είναι ικανή να προκαλέσει άλγος, απώλεια της αισθητικότητας κι ανικανότητα ελέγχου των μυών.

- Ο όρος «περιφερική» αποδίδεται στα νεύρα τα οποία επεκτείνονται εκτός του κέντρου του σώματος, μακριά από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό.
- Με τον όρο «νεύρο» αναφερόμαστε στα νεύρα.
- Και με τον όρο «πάθεια» αντίστοιχα, αναφερόμαστε σε μη φυσιολογική, παθολογική κατάσταση.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Περιφερική νευρίτιδα, Νευροπάθεια – περιφερική, Νευρίτιδα – περιφερική.

Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Μια πρώτη ομάδα νεύρων είναι υπεύθυνη για την αναμετάδοση πληροφοριών από το κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλο και νωτιαίο μυελό) στους μυς κι άλλα όργανα. Μια δεύτερη ομάδα είναι υπεύθυνη για την αναμετάδοση πληροφοριών από την επιδερμίδα / δέρμα, τις αρθρώσεις κι από άλλα όργανα πίσω στον εγκέφαλο.

Περιφερική νευροπάθεια εμφανίζεται όταν τα παραπάνω νεύρα δυσλειτουργούν, γεγονός που οδηγεί σε πρόκληση άλγους, απώλεια της αισθητικότητας, ανικανότητα ελέγχου των μυών κι άλλες πιθανές διαταραχές.

Σε κάποιες περιπτώσεις, η λειτουργική έκπτωση των νεύρων που ελέγχουν τα αιμοφόρα αγγεία, το έντερο κι άλλα όργανα, καταλήγει σε παθολογική αρτηριακή πίεση, πεπτικές διαταραχές κι απώλεια άλλων βασικών διαδικασιών του σώματος. Η περιφερική νευροπάθεια μπορεί να αφορά τη βλάβη ενός μόνο νεύρου ή μιας μόνο ομάδας νεύρων (μονονευροπάθεια) ή τη βλάβη πολλαπλών νεύρων (πολυνευροπάθεια).

Η δυσλειτουργία των νεύρων οφείλεται σε διάφορους λόγους. Ωστόσο σε πολλές περιπτώσεις δεν ενοχοποιείται κάποιο αίτιο. Η βλάβη των νεύρων μπορεί να προκληθεί από:

Κληρονομικές παθήσεις (κληρονομικές διαταραχές) όπως:

• Νόσο Charcot – Marie – Tooth
• Αταξία του Friedreich

Παθήσεις που επηρεάζουν ολόκληρο τον οργανισμό (συστημικές ή μεταβολικές διαταραχές) όπως:

• Σακχαρώδης διαβήτης (διαβητική νευροπάθεια)
• Διατροφικές ελλείψεις (κυρίως βιταμίνης Β-12)
• Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ (αλκοολική νευροπάθεια)
• Ουραιμία (νεφρική ανεπάρκεια)
• Καρκίνος

Λοιμώξεις ή φλεγμονές, συμπεριλαμβανομένου:

• AIDS
• Ηπατίτιδα
• Πυρετός του Colorado (από τσιμπούρι)
• Διφθερίτιδα
• Σύνδρομο του Cauillain – Barre
• Λοίμωξη του HIV χωρίς εξέλιξη στο σύνδρομο του AIDS
• Λέπρα
• Νόσος του Lymme
• Οζώδης πολυαρτηρίτιδα
• Ρευματοειδής αρθρίτιδα
• Σαρκοείδωση
• Σύνδρομο του Sjogren
• Σύφιλη
• Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος
• Αμυλοείδοση

Έκθεση σε δηλητηριώδες ουσίες όπως:

• Εισπνοή κόλλας ή άλλων τοξικών παρασκευασμάτων
• Νιτρώδες οξείδιο
• Βιομηχανικά χημικά – κυρίως διαλυτικά
• Βαρέα μέταλλα (μόλυβδος, αρσενικό, υδράργυρος. κ.τ.λ.)

Δευτεροπαθής νευροπάθεια σε ναρκωτικές ουσίες (πολλά ναρκωτικά, συμπεριλαμβανομένου κι κάποιων που χρησιμοποιούνται στη χημειοθεραπεία κι ενδέχεται να προκαλέσουν νευροπάθεια)

Ετερόκλητες αιτίες

• Σύνθλιψη νεύρων από βολές, υποστηρίγματα, πατερίτσες ή μηχανήματα / συσκευές
• Μειωμένη παροχή οξυγόνου και αιματικής ροής (ισχαιμία)
• Άμεσος τραυματισμός νεύρου από πλήξη / κτύπημα νεύρου
• Παρατεταμένη έκθεση σε χαμηλή θερμοκρασία
• Παρατεταμένη πίεση του νεύρου (μακράς διάρκειας χειρουργική επέμβαση ή μακράς διάρκειας παθολογική κατάσταση)

Η περιφερική νευροπάθεια είναι μια πάθηση αρκετά συχνή. Καθ’ ότι υπάρχουν διάφοροι τύποι κι αιτίες πρόκλησης της νόσου κι επειδή οι επιστήμονες διαφωνούν ως προς την έννοια της νευροπάθειας, η ακριβής επίπτωση δεν μπορεί να καθοριστεί επ ’ ακριβώς.

Πολλά άτομα διαθέτουν κληρονομική προδιάθεση εμφάνισης της νευροπάθειας.


Συμπτώματα

Τα συμπτώματα εξαρτώνται από τον τύπο των νεύρων που έχουν υποστεί βλάβη. Οι τρεις κύριοι τύποι νεύρων είναι:

• Τα νεύρα που μεταφέρουν την αίσθηση (αισθητήρια)
• Τα νεύρα που ελέγχουν τους μυς (κινητήρια)
• Τα νεύρα που μεταφέρουν πληροφορίες στα όργανα και στους αδένες (αυτόνομα)

Η νευροπάθεια μπορεί να προσβάλει έναν ή και συνδυασμό των άνωθεν τύπων νεύρων. Επίσης, τα συμπτώματα εξαρτώνται κι αν η κατάσταση προσβάλλει ολόκληρο το σώμα ή μόνον ένα νεύρο (όπως για παράδειγμα λόγω τραυματισμού).

Τα νεύρα με μακρύτερη πορεία είναι πιο επιρρεπής σε τραυματισμούς, απ’ ότι τα μη εκτεταμένα και καθ΄’ αυτού ο ασθενής ενδέχεται να παρουσιάζει σοβαρότερα συμπτώματα στα κάτω παρά στα άνω άκρα.


ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

Αν οι αισθητήριες ίνες υποστούν βλάβη, το αποτέλεσμα είναι αλλαγές στην αισθητικότητα, αίσθημα καύσου, άλγος των νεύρων, αιμωδία ή μυρμηκίασμα ή ένας βαθμός ανικανότητας προσδιορισμού της θέσης των αρθρώσεων, το οποίο οδηγεί και σε διαταραχή συντονισμού.

Σε αρκετές νευροπάθειες, οι αλλαγές στην αισθητικότητα ξεκινούν συνήθως από τους άκρους πόδες κι εξελίσσονται / προοδεύουν / επεκτείνονται προς το κέντρο του σώματος, επηρεάζοντας κι άλλα τμήματα, καθώς επιδεινώνεται η κατάσταση. Ο σακχαρώδης διαβήτης συνιστά αρκετά συχνή αιτία αισθητικής νευροπάθειας.


ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ

Η βλάβη των κινητήριων ινών επηρεάζει το μυϊκό έλεγχο και μπορεί να προκαλέσει αδυναμία, απώλεια μυϊκής μάζας κι απώλεια ευκινησίας (λεπτών κινήσεων). Σε κάποιες περιπτώσεις, οι σπασμοί / συσπάσεις ενδέχεται να αποτελούν σημείο εμπλοκής των κινητήριων νεύρων.

Άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με τους μυς, περιλαμβάνουν:

• Δυσκολία στην αναπνοή ή κατάποση
• Δυσκολία ή ανικανότητα κινήσεως τμήματος του σώματος (παράλυση)
• Πτώσεις (από στραβοπατήματα ή ελαφρά βήματα)
• Απώλεια ευκινησίας (για παράδειγμα ανικανότητας να κουμπώσουμε ένα κουμπί)
• Απώλεια μυϊκού ελέγχου
• Απώλεια μυϊκού ιστού (μυϊκή ατροφία)
• Σπασμωδική κίνηση μυών ή συσπάσεις

ΑΥΤΟΝΟΜΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Τα αυτονομικά νεύρα ελέγχουν ακούσιες ή ημι-εκούσιες λειτουργίες, όπως τον έλεγχο εσωτερικών οργάνων και την αρτηριακή πίεση. Βλάβη των νεύρων αυτών μπορούν να προκαλέσουν τα παρακάτω:

• Μετεωρισμός
• Θολή όραση
• Δυσκοιλιότητα
• Μειωμένη ικανότητα εφίδρωσης
• Διάρροια
• Δυσκολία έναρξης ούρησης (διστακτική ούρηση)
• Ζάλη που προκύπτει όταν λαμβάνουμε όρθια στάση ή λιποθυμία που σχετίζεται με πτώση της αρτηριακής πίεσης
• Αίσθηση πληρότητας μετά από λήψη μικρής ποσότητας τροφής (πρόωρος κορεσμός)
• Αίσθηση μη πλήρους κένωσης της ουροδόχου κύστεως
• Μη ανοχή της θερμότητας συνοδευόμενη από έξαψη
• Ανδρική ανικανότητα
• Ναυτία ή έμετος μετά τη λήψη γευμάτων
• Ακούσια απώλεια βάρους (περισσότερο από 5% του συνολικού σωματικού βάρους)
• Ακράτεια ούρων

Σημεία κι εξετάσεις

Ένα λεπτομερές ιστορικό του ασθενούς απαιτείται προκειμένου να καθοριστεί η αιτία πρόκλησης. Η νευρολογική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει διαταραχές στην κίνηση, στην αισθητικότητα ή στη λειτουργία οργάνων. Μπορούν να παρατηρηθούν κι αλλαγές των αντανακλαστικών και της μυϊκής μάζας.

Μπορούν να διεξαχθούν κι αιματολογικές εξετάσεις, για προσδιορισμό τυχόν παθολογικών καταστάσεων όπως του σακχαρώδη διαβήτη κι της ένδειας βιταμινών.

Εξετάσεις που μπορούν να αποκαλύψουν νευροπάθεια, περιλαμβάνουν:

• Ηλεκτρομυογράφημα (καταγραφή ηλεκτρικής δραστηριότητας των μυών)
• Εξέταση νευρικής αγωγιμότητας
• Βιοψία νεύρων

Ανάλογα με την αιτία πρόκλησης της διαταραχής, διεξάγονται και οι ανάλογες εξετάσεις νευροπάθειας, συναρτήσει του ιστορικού του ασθενούς, των συμπτωμάτων και του τρόπου εξέλιξής τους. Οι εξετάσεις αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν διάφορες αιματολογικές εξετάσεις, ακτινογραφίες, υπολογιστικές τομογραφίες, καθώς κι άλλες εξετάσεις και διαδικασίες.



Θεραπεία

Η θεραπευτική αγωγή περιλαμβάνει:

• Την ταυτοποίηση και θεραπεία οποιασδήποτε επικείμενης ιατρικής κατάστασης (όπως του σακχαρώδη διαβήτη) ή την απομάκρυνση / εξάλειψη της αιτίας (όπως της χρήσης αλκοόλ)
• Τον έλεγχο των συμπτωμάτων
• Την ίαση της διαταραχής, αν είναι εφικτό
• Βοήθεια / υποστήριξη προς τον ασθενή να αποκτήσει τη μέγιστη ανεξαρτησία και ικανότητα αυτό-φροντίδας

Συστήνονται η φυσικοθεραπεία, η εργασιοθεραπεία και οι ορθοπεδικές παρεμβάσεις. Για παράδειγμα, η εκγύμναση και η προπόνηση μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αύξηση τη μυϊκής δύναμης κι του ελέγχου. Τα αναπηρικά αμαξίδια και οι πατερίτσες, ενδέχεται να βελτιώσουν την κινητικότητα ή την ικανότητα του ασθενούς να χρησιμοποιήσει το προσβεβληθέν άνω ή κάτω άκρο.

Η ασφάλεια των νευροπαθών συνιστά ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. Η απώλεια του μυϊκού ελέγχου και η μειωμένη αισθητικότητα, αυξάνουν την πιθανότητα πτώσεων ή άλλων τραυματισμών. Υπάρχει περίπτωση, ο ασθενής να μην αντιληφθεί την πηγή του τραυματισμού, λόγω απουσίας αισθήσεώς της. Για παράδειγμα, ένας ασθενής μπορεί να μην νιώθει ότι το νερό στο λουτρό είναι πολύ ζεστό. Κατά συνέπεια, άτομα με μειωμένη αισθητικότητα, οφείλουν να ελέγχουν τακτικά τα κάτω άκρα τους ή άλλες προσβεβλημένες περιοχές, για τυχόν μώλωπες, σχάσεις του δέρματος ή άλλους τραυματισμούς, οι οποίοι μπορούν να γίνουν αντιληπτοί, παρά μόνον αφού επιμολυνθούν σοβαρά. Αρκετά συχνά, χρειάζεται η συμβουλή ενός ποδιάτρου για τον καθορισμό των απαιτούμενων ειδικών μηχανημάτων / συσκευών.

Τα μέτρα ασφαλείας για άτομα που αντιμετωπίζουν κινητικές δυσκολίες, περιλαμβάνουν:

• Την τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων
• Την απομάκρυνση εμποδίων στο πάτωμα, όπως χαλιά που γλιστρούν

Τα μέτρα ασφαλείας για άτομα που αντιμετωπίζουν δυσκολίες / μειωμένη αισθητικότητα, περιλαμβάνουν:

• Επαρκή φωτισμό (συμπεριλαμβανομένου το βραδινό φωτισμό)
• Τον έλεγχο της θερμοκρασίας του νερού πριν το λουτρό
• Χρήση προστατευτικών υποδημάτων (μη χρήση υποδημάτων που δεν καλύπτουν τα δάκτυλα, μη χρήση ψηλοτάκουνων)

Τα υποδήματα θα πρέπει να ελέγχονται τακτικά μήπως παρουσιάζουν υφή κόκκου ή τραχιά σημεία, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν τραυματισμό στο πόδι.

Οι νευροπαθείς (κυρίως αυτοί που πάσχουν από πολυνευροπάθεια ή πολλαπλή μονονευροπάθεια) είναι επιρρεπής σε νέους τραυματισμούς σε σημεία άσκησης πίεσης, όπως στα γόνατα και στους αγκώνες. Οφείλουν να αποφεύγουν παρατεταμένη πίεση σε αυτές τις περιοχές, όπως τη στήριξη του σώματος στους αγκώνες, τη διασταύρωση των γονάτων ή ανάληψη παρόμοιων στάσεων.

Ενδέχεται ο ιατρός να συνταγογραφήσει αναλγητικά φαρμακευτικά σκευάσματα, προκειμένου να ελεγχθεί το νευρικό άλγος. Αντισπασμωδικά (φενιτοϊνη, ψαρβαμαζεπίνη, γκαβαπεντίνη και πρεγκαβαλίνη), αντικαταθλιπτικά τρυκικλίνης (ντουλοξετίνη) κι άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα, ίσως χρειαστούν για την αντιμετώπιση του σφαγιτικού άλγους. Προκειμένου να αποφευχθούν οι παρενέργειες, λάβετε τις χαμηλότερες δυνατές δοσολογίες.

Η προσαρμογή σωστών στάσεων, χρησιμοποιώντας πλαίσια να για αποφεύγεται η επαφή των κλινοσκεπασμάτων σε ευαίσθητα σημεία του σώματος ή άλλα προστατευτικά μέτρα, ίσως φανούν χρήσιμα για την αντιμετώπιση του άλγους.

Τα συμπτώματα των αυτονομικών αλλαγών είναι ιδιαίτερα δύσκολα να αντιμετωπισθούν ή να ανταποκριθούν στη θεραπευτική αγωγή.

• Χρησιμοποιήστε ειδικές ελαστικές κάλτσες και κοιμηθείτε με το κεφάλι ελαφρώς υπερυψωμένο, το οποίο μπορεί να βοηθήσει τη χαμηλή αρτηριακή πίεση που σημειώνεται όταν ο ασθενής λαμβάνει όρθια στάση (ορθοστατική υπόταση ).Η φλουντροκορτιζόνη ή παρόμοια φαρμακευτικά σκευάσματα, μπορούν να βοηθήσουν.
• Φαρμακευτικά σκευάσματα που αυξάνουν τη γαστρική κινητικότητα (όπως η μετοκλοπραμίδη), η λήψη μικρών γευμάτων, η κλίση με ελαφρώς υπερυψωμένο το κεφάλι ή άλλα μέτρα μπορούν να φανούν πολύ χρήσιμα
• Χειρωνακτική υποβοήθηση ουρήσεως (ασκώντας πίεση επί της ουροδόχου κύστεως), περιοδικός καθετηριασμός, ή η λήψη σκευασμάτων όπως της βεθανεκόλης, ίσως αποβούν ωφέλιμα στα άτομα που παρουσιάζουν δυσλειτουργία της ουροδόχου κύστεως.
• Η σεξουαλική ανικανότητα, η διάρροια, η δυσκοιλιότητα ή άλλα συμπτώματα οφείλουν να αντιμετωπίζονται καταλλήλως.

Πρόγνωση

Η έκβαση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αιτία πρόκληση της νευροπάθειας. Σε περιπτώσεις που η παθολογική κατάσταση μπορεί να ταυτοποιηθεί και αντιμετωπισθεί θεραπευτικά, η έκβαση / πρόγνωση είναι ιδιαίτερα καλή. Ωστόσο, σε περιπτώσεις σοβαρής νευροπάθειας, η βλάβη των νεύρων ενδέχεται να είναι μόνιμη, ακόμη κι αν η αιτία πρόκλησης της νόσου έχει αντιμετωπισθεί θεραπευτικά.

Για τις περισσότερες κληρονομικές νευροπάθειες δεν υπάρχει ίαση. Αν και πολλές καταστάσεις δεν παρουσιάζουν σοβαρή βλάβη, άλλες εξελίσσονται ταχύτατα και μπορούν να οδηγήσουν σε μόνιμες και σοβαρές επιπλοκές.


Επιπλοκές

Η ανικανότητα να αντιληφθεί ο ασθενής τραυματισμούς, μπορεί να οδηγήσει σε λοιμώξεις ή δομικές βλάβες. Οι αλλαγές που σημειώνονται περιλαμβάνουν πτωχή επούλωση, απώλεια μάζας ιστού, διάβρωση ιστών, ουλές και παραμόρφωση. Άλλες επιπλοκές περιλαμβάνουν:

• Μειωμένη αυτοεκτίμηση
• Δυσκολίες αναπνοής
• Δυσκολία κατάποσης
• Αρρυθμίες
• Ακρωτηριασμός
• Μερική ή πλήρη κινητική απώλεια ή ελέγχου κινήσεως.
• Μερική ή πλήρη απώλεια αισθητικότητας
• Προβλήματα με το σύντροφό τους λόγω ανικανότητας
• Υποτροπιάζοντες ή μη αντιληπτοί τραυματισμοί σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Καλέστε τον ιατρό σας αν παρουσιάσετε συμπτώματα περιφερικής νευροπάθειας. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπευτική αγωγή, αυξάνουν την πιθανότητα ελέγχου των συμπτωμάτων.

Το νευρικό άλγος που προκαλείται από την εν λόγο πάθηση, μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αντιμετωπισθεί. Αν το άλγος είναι αρκετά έντονο, επικοινωνήστε με κάποιον ειδικό επί αυτού, προκειμένου να σας συμβουλέψει για διαφορετικής προσέγγισης αντιμετώπισης του πόνου.

Τα επείγοντα συμπτώματα περιλαμβάνουν ακανόνιστη και ταχεία αναπνοή, δυσκολίες αναπνοής, δυσκολία κατάποσης και λιποθυμία.


Πρόληψη

Αν αναμένεται παρατεταμένη διαδικασία ακινησίας, μπορούν να ληφθούν προκαταβολικά κατάλληλα μέτρα (όπως οι προσθήκες / γέμισμα ευαίσθητων περιοχών), ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος των νευρικών διαταραχών.

Άτομα με κληρονομική προδιάθεση νευροπάθειας, χρήζουν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά στον περιορισμό της κατανάλωσης αλκοόλ και να διαχειρίζονται προσεκτικά ιατρικές διαταραχές.

Όλοι μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο της νευροπάθειας, ακολουθώντας μια καλά ισορροπημένη διατροφή, να καταναλώνουν αλκοόλ με μέτρο και να συντηρούν καλό έλεγχο του σακχαρώδη διαβήτη κι άλλων διαταραχών

Ορισμός

Η νόσος του Crohn αποτελεί μια μορφή φλεγμονώδους πάθησης του εντέρου (IBD). Προσβάλλει συνήθως τις εντερικές έλικες, αν και μπορεί να παρουσιαστεί σε οποιοδήποτε μοίρα του πεπτικού σωλήνα, από το στόμα μέχρι τον ορθό (πρωκτό).


Βλ επίσης: Eλκώδης κολίτιδα


Εναλλακτικοί ορισμοί

Φλεγμονώδης νόσος του εντέρου – Νόσος του Crohn, κατά τόπους εντερίτιδα, Ειλεϊτιδα, Κοκκιωματώδης ειλεοκολίτιδα, IBD (φλεγμονώδης νόσος του εντέρου) – Νόσος του Crohn.


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Αν και η αιτιολογία της νόσου παραμένει άγνωστη, η πάθηση σχετίζεται, σύμφωνα με την άποψη μερικών ειδικών, με τον ανθρώπινο αυτοάνοσο μηχανισμό.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το ανοσοποιητικό σύστημα συντελεί στην προστασία του οργανισμού. Στη νόσο του Crolin ωστόσο, ο ιστός του πεπτικού συστήματος καθίσταται αντιγονικός (διαταράσσεται η ικανότητα αναγνώρισης του φυσιολογικού ιστού), με αποτέλεσμα τη δημιουργία υπερδραστικής αυτοάνοσης παθογενετικής αντίδρασης και την πρόκληση χρόνιας φλεγμονής. Η κατάσταση αυτή αποκαλείται αυτοάνοση διαταραχή.

Άτομα που πάσχουν από τη νόσο του Crohn, παρουσιάζουν μια χρόνια διαδρομή φλεγμονής του γαστρεντερικού συστήματος. Η νόσος προσβάλλει οποιαδήποτε μοίρα του πεπτικού σωλήνα. Πιθανό εύρημα είναι, να μεταβάλλονται σε προσβεβλημένα τμήματα εντερικού ιστού, τμήματα υγιούς ιστού. Η χρόνια διαδρομή της φλεγμονής οδηγεί σε πάχυνση του εντερικού βλεννογόνου και υποβλεννογόνου χιτώνα.

Η νόσος του Crohn υποδιαιρείται σε 5 διαφορετικούς τύπους:

• Την ειλεοκολίτιδα, τη συνηθέστερη μορφή, η οποία προσβάλλει το τελικό τμήμα του λεπτού εντέρου (ειλεού) και το παχύ έντερο (κόλον)
• Την ειλεϊτιδα, που προσβάλλει τον ειλεό
• Τη γαστροδωδεκαδακτυλική νόσο του Crohn, που προσβάλλει το στόμαχο και το αρχικό τμήμα του λεπτού εντέρου, που ονομάζεται δωδεκαδάκτυλο
• Τη νηστιδοειλεϊτιδα, που προκαλεί κατά τόπους φλεγμονή στο αρχικό ήμισυ του λεπτού εντέρου (τη νήστιδα)
• Την κοκκιωματώδη κολίτιδα του Crohn, που προσβάλλει μόνον το παχύ έντερο.

Γενετικοί και περιβαλλοντικοί παράγοντες έχουν επίσης ενοχοποιηθεί για την εμφάνιση της νόσου του Crohn. Ωστόσο, δεν αποκλείεται η πάθηση να οφείλεται σε μια παθολογικά υπερδραστική αντίδραση του οργανισμού στη φυσιολογική εντερική χλωρίδα.

Η νόσος προσβάλλει άτομα κάθε ηλικίας, κυρίως όμως τους νεαρούς ενήλικες, από 15 έως 35 ετών. Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:

• Οικογενειακό ιστορικό νόσου Crohn
• Εβραϊκή καταγωγή
• Κάπνισμα

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα είναι ανάλογα του τμήματος του γαστρεντερικού συστήματος, που έχει προσβληθεί. Κυμαίνονται από ήπια έως αρκετά σοβαρά, ενώ παρουσιάζουν χρόνια διαδρομή με υφέσεις κι εξάρσεις.

Τα κύρια συμπτώματα της νόσου Crohn περιλαμβάνουν:

• Κοιλιακά άλγη, με συσπαστικό χαρακτήρα (ιδίως περιομφαλικά)
• Πυρετό
• Κόπωση
• Απώλεια όρεξης
• Άλγος κατά την αφόδευση (τεινεσμό)
• Επίμονη, υδαρής διάρροια
• Μη επιθυμητή απώλεια βάρους

Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Δυσκοιλιότητα
• Φλεγμονή των οφθαλμών
• Συρίγγια (συνήθως της ορθικής χώρας, με εκκρίσεις πύου, βλέννης ή κοπράνων
• Αρθραλγία
• Φλεγμονή του ήπατος
• Έλκη της στοματικής κοιλότητας
• Αιμορραγία εκ του ορθού κι αιματηρά κόπρανα
• Δερματικό εξάνθημα
• Οίδημα των ούλων

Σημεία κι εξετάσεις

Κατά τη φυσική εξέταση, ίσως αποκαλυφθεί η ύπαρξη κοιλιακής μάζας ή ευαισθησίας, δερματικό εξάνθημα, οίδημα των αρθρώσεων ή έλκη της στοματική κοιλότητας. Διαγνωστικές εξετάσεις της νόσου Crohn είναι:

• Βαριούχος υποκλυσμός
• Κολονοσκόπηση
• Υπολογιστική τομογραφία της κοιλίας
• Ενδοσκόπηση, συμπεριλαμβανομένου της ενδοσκόπησης με κάψουλα
• Μαγνητική τομογραφική απεικόνιση της κοιλίας
• Σιγμοειδοσκόπηση
• Εντεροσκόπηση
• Απεικόνιση του ανωτέρου γαστρεντερικού σωλήνα

Η καλλιέργεια κοπράνων ίσως αποβεί χρήσιμη στη διαφοροδιάγνωση άλλων πιθανών αιτιών πρόκλησης των συμπτωμάτων.

Η πάθηση δύναται να επηρεάσει τα αποτελέσματα και των παρακάτω εξετάσεων:

• Αλβουμίνης
• C- αντιδρώσας πρωτεΐνης
• Ρυθμό ιζηματογένεσης ερυθροκυττάρων
• Λιπώδους σύστασης των κοπράνων
• Αιμοσφαιρίνης
• Δοκιμασίες ηπατικής λειτουργίας
• Την τιμή των λευκών αιμοσφαιρίων

Θεραπεία

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΘΡΕΨΗ

Καμία συγκεκριμένη δίαιτα δεν έχει αποφέρει βελτίωση ή επιδείνωση της εντερικής φλεγμονής στη νόσο του Crohn. Ωστόσο, μια διατροφή πλούσια σε θερμίδες, βιταμίνες και πρωτεΐνες, είναι ζωτικής σημασίας για την αποφυγή του υποσιτισμού και της απώλειας βάρους. Οι διαταραχές που προκαλούν κάποιες ειδικές τροφές, ποικίλουν από άτομο σε άτομο.

Συγκεκριμένα είδη τροφών, ίσως επιδεινώσουν τα συμπτώματα της διάρροιας και των αερίων, ιδιαίτερα σε οξείες φάσεις της νόσου. Διατροφικές συστάσεις που δίδονται σε χρονικές περιόδους έντονης συμπτωματολογίας, περιλαμβάνουν:

• Κατανάλωση μικρών ποσοτήτων τροφής, καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας
• Κατανάλωση αρκετής ποσότητας νερού (συχνή κατανάλωση μικρών ποσοτήτων καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας)
• Αποφυγή τροφών πλούσιες σε φυτικές ίνες (bran, φασόλια, καρύδια, σπόρια και ποπ κορν)
• Αποφυγή λιπαρών ή τηγανιτών τροφών και σάλτσες (βούτυρο, μαργαρίνη και βαριές κρέμες)
• Εάν ο οργανισμός σας δυσκολεύεται στην πέψη γαλακτοκομικών προϊόντων, περιορίστε τα.
• Αποφυγή ή περιορισμός κατανάλωσης αλκοόλ και καφεΐνης

Άτομα με απόφραξη του εντερικού αυλού, οφείλουν να αποφεύγουν τα ωμά φρούτα και τα λαχανικά. Εκείνοι πάλι που παρουσιάζουν δυσχέρεια στην πέψη της λακτόζης (τύπος λακτόζης που περιέχεται στο γάλα), οφείλουν να αποφεύγουν τα γαλακτοκομικά προϊόντα.

Συμβουλευτείτε τον ιατρό σας για συμπληρωματική λήψη βιταμινών και μετάλλων:

• Συμπληρώματα σιδήρου (εάν είστε αναιμικός)
• Συμπληρώματα ασβεστίου και βιταμίνης D, για να βοηθήσουν στη διατήρηση γερών οστών
• Βιταμίνη Β12 για την πρόληψη της αναιμίας.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΑ ΣΧΗΜΑΤΑ

Σε κρίσιμες διαρροϊκές καταστάσεις, τα αντιδιαρροϊκά σκευάσματα παρουσιάζουν ικανοποιητική δράση. Η λοπεραμίδη χορηγείται και χωρίς ιατρική συνταγή, αν και θεωρείται σκόπιμο, πριν τη λήψη τέτοιων σκευασμάτων να λαμβάνετε ιατρική συμβουλή.

Προτεινόμενα φάρμακα αντιμετώπισης της νόσου είναι:

• Αμινοσαλικυλικά (5-ASAs) σκευάσματα που βοηθούν στην αντιμετώπιση ήπιου έως μέτριου βαθμού φλεγμονών. Κυκλοφορούν σε μορφή διαστοματικών δισκίων ή ορθικών υπόθετων.
• Κορτικοστεροειδών (πρεδνιζόνη και μεθυλπρεδνιζολόνη) με εφαρμογή σε περιπτώσεις μέτριου έως σοβαρού βαθμού νόσου Crohn. Λαμβάνονται στοματικά ή ενδορθικά.
• Ανοσοκατασταλτικά όπως η αζαθιοπρίνη ή 6- μερκαπτοπουρίνη, που αδρανοποιούν την αντίδραση του ανοσοποιητικού συστήματος. Βοηθούν στην ελαχιστοποίηση των αναγκών για κορτιοκοστεροειδή ή και τη γρήγορη επούλωση κάποιων συριγγίων
• Αντιβιοτικά, με εκλογή χορήγησης σε αποστήματα ή συρίγγια
• Βιολογικά θεραπευτικά σκευάσματα με εφαρμογή σε ασθενείς που πάσχουν από σοβαρή μορφή της νόσου Crolin και οι οποίοι δεν ανταποκρίνονται σε άλλους τύπους θεραπευτικής αγωγής. Σκευάσματα αυτής της κατηγορίας περιλαμβάνουν: την ινφλιξιμάβη, την ανταλιμουμάβη, την κερτολιζουμάβη και τη ναταλιζουμάβη. Ανήκουν σε μια κατηγορία φαρμάκων γνωστά ως μονοκλονικά αντισώματα, τα οποία συνεργούν στην αδρανοποίηση ενός χημικού ανοσοποιητικού συστήματος που προάγει τη φλεγμονή.

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Σε περίπτωση αποτυχίας των φαρμακευτικών σκευασμάτων, θεραπεία εκλογής αποτελεί η χειρουργική αντιμετώπιση τμήματος του εντέρου που έχει υποστεί βλάβη (εντερεκτομή) ή η χειρουργική παροχέτευση αποστήματος. Μέσω μιας τεχνικής που ονομάζεται αναστόμωση, επιτυγχάνεται η συνένωση των δύο εντερικών κολοβωμάτων.

Η πλειοψηφία των πασχόντων της εν λόγο νόσου, αργά ή γρήγορα, υποβάλλονται σε χειρουργική εντερική παρέμβαση. Εν αντιθέσει με την ελκώδης κολίτιδα, η χειρουργική αποκατάσταση προς αντιμετώπιση της νόσου Crohn ,δεν αποφέρει ουσιαστική βελτίωση ή ίαση.

Ασθενείς της νόσου Crohn με αρνητική ανταπόκριση στη φαρμακευτική αγωγή, χρήζουν πιθανότατα χειρουργικής αντιμετώπισης, ιδιαίτερα στην περίπτωση εμφάνισης επιπλοκών όπως:

• Αιμορραγία
• Συρίγγια (παθολογικές επικοινωνίες του εντερικού αυλού με άλλα τμήματα ή περιοχές του σώματος)
• Λοιμώξεις (αποστήματα)
• Στενώσεις

Σε κάποιους ασθενείς απαιτείται η ολική χειρουργική αφαίρεση του παχέους εντέρου (κόλου) με ή χωρίς τον ορθό.


Πρόγνωση

Δεν υφίστανται ουσιαστική ίαση της νόσου Crohn. Η κατάσταση χαρακτηρίζεται από περιόδους εναλλαγής υφέσεων κι εξάρσεων.

Αποτελεί κύριας σημασίας ωστόσο, η μακροχρόνια παραμονή υπό φαρμακευτική αγωγή, προκειμένου να αποτραπεί η σύντομη επανεμφάνιση των συμπτωμάτων της νόσου. Σε περίπτωση που ο ασθενής διακόψει ή αλλάξει για οποιοδήποτε λόγο τα φαρμακευτικά σκευάσματα που λαμβάνει, οφείλει να επικοινωνήσει άμεσα με τον ιατρό του.

Άτομα που πάσχουν από τη νόσο του Crohn, διατρέχουν υψηλό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του λεπτού και του παχέους εντέρου.


Επιπλοκές

• Απόστημα
• Εντερική απόφραξη
• Επιπλοκές της κορτιζονοθεραπείας, όπως η οστική αποδυνάμωση
• Οζώδες ερύθημα
• Συρίγγια στις ακόλουθες περιοχές:

-Την ουροδόχο κύστη
-Το δέρμα
-Τον κόλπο

• Παθολογική σωματική και σεξουαλική ανάπτυξη στα παιδιά
• Αρθρίτιδες – φλεγμονή αρθρώσεων
• Βλάβες των οφθαλμών
• Ένδειες διατροφικές (συγκεκριμένα ένδεια-έλλειψη- Βιταμίνης Β12)
• Γαγγρανώδες πυόδερμα

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Κλείστε ραντεβού με τον ιατρό σας εάν:

• Παρουσιάσετε συμπτώματα της νόσου Crohn
• Γνωρίζετε ότι ήδη πάσχετε από την εν λόγο πάθηση και τα συμπτώματά σας επιδεινωθούν ή δεν παρουσιάσουν βελτίωση παρά τη φαρμακευτική σας αγωγή
• Γνωρίζετε ότι πάσχετε από τη νόσο του Crohn και σας εμφανιστούν νέα συμπτώματα.

Ορισμός

Το ορθοπρωκτικό απόστημα πρόκειται για συλλογή πύου στην περιοχή του πρωκτού και του ορθού.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Πρωκτικό απόστημα, Ορθικό απόστημα, Απόστημα – ορθοπρωκτικό.

Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Οι συνήθεις αιτίες περιλαμβάνουν:

• Απόφραξη αδένα στην περιοχή
• Φλεγμονή από σχάση στην περιοχή του πρωκτού
• Σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη

Βαθύ ορθικό απόστημα ενδέχεται να προκληθεί από εντερικές παθήσεις, όπως τη νόσο του Crohn ή την εκκολπωματίτιδα.

Οι ακόλουθοι παράγοντες αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης ορθοπρωκτικού αποστήματος:

• Πρωκτική σεξουαλική επαφή
• Σακχαρώδης διαβήτης
• Φλεγμονώδης νόσο του εντέρου (νόσο του Crohn κι ελκώδης κολίτιδα)
• Αποδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα

Η κατάσταση μπορεί να εμφανιστεί σε βρέφη και νήπια που φορούν ακόμη πάνες κι έχουν ιστορικό σχάσεων στην περιοχή του πρωκτού.



Συμπτώματα

• Δυσκοιλιότητα
• Εκκρίσεις πύου από τον ορθό
• Πυρετός
• Ογκίδιο ή οζίδιο, οιδηματώδες, ερυθρό κι ευαίσθητο στην άκρη του πρωκτού
• Άλγη που σχετίζονται με τις εντερικές κινήσεις
• Επίπονοι, σκληροί ιστοί

Στα βρέφη, το απόστημα εμφανίζεται συχνά ως μια μικρή, οιδηματώδης, ερυθρή κι ευαίσθητη μάζα στην άκρη του πρωκτού. Λόγο αυτού, τα βρέφη ενδέχεται να παρουσιάζουν ευερεθιστικότητα, αν και σε γενικές γραμμές δεν σημειώνονται λοιπά συμπτώματα.

Σημεία κι εξετάσεις

Η εξέταση του πρωκτού, μπορεί να επιβεβαιώσει ότι πάσχετε από ορθοπρωκτικό απόστημα. Επίσης, διεξάγεται προκτωσιγμοειδοσκόπηση για διαφοροδιάγνωση.


Θεραπεία

Η θεραπευτική αγωγή περιλαμβάνει τη χειρουργική παροχέτευση του αποστήματος.

Ζεστά καθιστά λουτρά (η καθιστή θέση στο λουτρό), μπορούν να βοηθήσουν στην ανακούφιση του πόνου και του οιδήματος, καθώς και να βοηθήσουν να παροχετευτεί ευκολότερα το απόστημα.

Ο ιατρός σας, μπορεί να σας συνταγογραφήσει αναλγητικά φαρμακευτικά σκευάσματα κι αντιβιοτικά.


Πρόγνωση

Η πρόγνωση συνήθως είναι καλή, αν κι εφόσον ληφθεί έγκαιρη θεραπευτική αγωγή. Τα βρέφη και τα νήπια, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, αναρρώνουν ταχύτατα.


Επιπλοκές

• Πρωκτικά συρίγγια
• Λοίμωξη που επηρεάζει ολόκληρο το σώμα /Συστηματική
• Υποτροπή των συμπτωμάτων
• Ουλές

Επικοινωνία με τον οικογενειακό σας ιατρό

Καλέστε τον ιατρό σας, σε περίπτωση που παρατηρήσετε ορθικές εκκρίσεις ή αν εμφανίσετε συμπτώματα ορθοπρωκτικού αποστήματος. Επί πρόσθετα, επικοινωνήστε με τον ιατρό σας αν έχετε πυρετό, ρίγη ή εμφανιστούν νέα συμπτώματα κατόπιν θεραπευτικής αγωγής για την εν λόγο πάθηση.


Πρόληψη

Η πρόληψη ή η έγκαιρη θεραπευτική αγωγή σεξουαλικά μεταδιδόμενων λοιμώξεων, μπορούν να αποτρέψουν αυτή την αιτία ορθοπρωκτικού αποστήματος. Χρησιμοποιήστε προφυλακτικά κατά τη διάρκεια σεξουαλικής επαφής και στην πρωκτική σεξουαλική επαφή, ώστε να αποτρέψετε τη προσβολή σας από λοιμώξεις.

Οι συχνές αλλαγές πάνων κι ο σωστός καθαρισμός κατά τη διάρκεια αλλαγής αυτών, θα βοηθήσουν στην αποτροπή πρωκτικών σχάσεων και περι-πρωκτικών αποστημάτων στα βρέφη και στα νήπια.

Ορισμός

Η σκλήρυνση κατά πλάκας (Σκ.Π) πρόκειται για αυτοάνοση πάθηση που προσβάλλει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Απομυελωνιτική ασθένεια.

Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Η σκλήρυνση κατά πλάκας προσβάλλει περισσότερο το γυναικείο φύλο απ’ ότι το ανδρικό. Η διαταραχή πρωτοεμφανίζεται συνήθως μεταξύ των 20 – 40 ετών, αν και μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία.

Η Σκ.Π προκαλείται από βλάβη του ελύτρου / θήκη της μυελίνης, του προστατευτικού περιβλήματος των νευρικών κυττάρων. Όταν η θήκη αυτή υποστεί βλάβη, οι νευρικές ώσεις επιβραδύνονται ή σταματούν.

Η Σκ. Π πρόκειται για μια εξελισσόμενη πάθηση, εννοώντας ότι η νευρική βλάβη (νευροεκφυλισμός) επιδεινώνεται με τη πάροδο του χρόνου. Ο βαθμός επιδείνωσης διαφέρει από ασθενή σε ασθενή.

Η νευρική βλάβη οφείλεται σε φλεγμονή. Η φλεγμονή αναπτύσσεται όταν τα ίδια τα ανοσοκύτταρα επιτίθενται στο νευρικό σύστημα. Επανειλημμένα επεισόδια φλεγμονής, μπορούν να αναπτυχθούν σε οποιοδήποτε τμήμα του εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού.

Οι επιστήμονες αδυνατούν να δώσουν ακριβή απάντηση στο ερώτημα των παραγόντων που προκαλούν τη φλεγμονή. Οι περισσότερες απόψεις επισημαίνουν ότι μπορεί να ενοχοποιείται κάποιος ιός ή γενετική ανωμαλία ή και συνδυασμός των δύο.

Η Σκ.Π. εμφανίζεται συχνά στη βόρεια Ευρώπη, τις βόρειες πολιτείες των Η.Π.Α, τη νότια Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία. Γεωγραφικές μελέτες υποδεικνύουν ότι μπορεί να εμπλέκονται και περιβαλλοντικοί παράγοντες.

Άτομα με ιστορικό Σκ.Π. κι άτομα που κατοικούν σε περιοχές με υψηλότερο δείκτη εμφάνισης Σκ.Π, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα προσβολής της ασθένειας.


Συμπτώματα

Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα την εστία εντόπισης της επίθεσης και τον βαθμό σοβαρότητάς της. Τα επεισόδια δύναται να διαρκέσουν από μέρες, εβδομάδες έως και μήνες. Τα επεισόδια αυτά σημειώνουν εναλλαγές με περιόδους ύφεσης .

Διάφοροι παράγοντες όπως πυρετός, ζεστά λουτρά, έκθεση στον ήλιο κι άγχος, ενδέχεται να προξενήσουν ή να επιδεινώσουν τις επιθέσεις.

Η υποτροπή είναι σύνηθες. Ωστόσο, η πάθηση μπορεί να επιδεινωθεί και δίχως περιόδους απουσίας συμπτωμάτων.

Καθ΄ ότι τα νεύρα μπορούν να υποστούν βλάβη σε οποιοδήποτε σημείο του εγκεφάλου ή νωτιαίου μυελού, οι πάσχοντες από Σκ.Π. μπορεί να εμφανίζουν συμπτώματα σε οποιοδήποτε σημείου του σώματος.

Μυϊκά συμπτώματα:

• Απώλεια ισορροπίας
• Μυϊκοί σπασμοί
• Αιμωδία ή περιοχικές διαταραχές της αισθητικότητας
• Κινητικά προβλήματα στα άνω και κάτω άκρα
• Προβλήματα βάδισης
• Προβλήματα συντονισμού και μικρών βημάτων
• Τρέμουλο / Τρόμο στο ένα ή και τα δύο χέρια ή πόδια
• Αδυναμία ενός ή και των δύο άνω ή κάτω άκρων .

Εντερικά και κυστικά συμπτώματα:

• Δυσκοιλιότητα κι ακράτεια κοπράνων
• Δυσκολίες έναρξης ούρησης
• Συχνή επιθυμία ούρησης
• Έντονη επιθυμία ούρησης
• Ακράτεια ούρων

Οφθαλμικά συμπτώματα:

• Διπλωπία
• Οφθαλμική ενόχληση
• Μη ελεγχόμενο/ ακούσιο βλεφαρόσπασμα
• Απώλεια όρασης (συνήθως επισυμβαίνει ομόπλευρα)

Αιμωδία, μυρμηκίαση ή άλγος

• Άλγος προσώπου
• Επίπονοι μυϊκοί σπασμοί
• Μυρμηκίαση ή αίσθημα καύσου στα χέρια και στα πόδια

Άλλα εγκεφαλικά και νευρικά συμπτώματα:

• Μειωμένη συγκέντρωση, πτωχή κρίση κι απώλεια μνήμης
• Δυσκολία εκλογίκευσης και ικανότητας επίλυσης προβλημάτων
• Κατάθλιψη ή αίσθημα στενοχώριας
• Ζάλη και προβλήματα ισορροπίας
• Απώλεια ακοής

Σεξουαλικά συμπτώματα:

• Προβλήματα στύσης
• Προβλήματα κολπικής εφύγρανσης

Συμπτώματα ομιλίας και κατάποσης:

• Σύγχυση / σύντμηση συλλαβών ή δυσκολία κατανόησης του λόγου
• Προβλήματα μάσησης και κατάποσης

Η κόπωση συνιστά ένα αρκετά ενοχλητικό σύμπτωμα, καθώς εξελίσσεται η νόσος. Παρουσιάζει επιδείνωση κατά τις απογευματινές ώρες.


Σημεία κι εξετάσεις

Τα συμπτώματα της πολλαπλής σκλήρυνσης, μπορεί να μιμούνται συμπτώματα άλλων διαταραχών του νευρικού συστήματος. Η διάγνωση της πάθησης βασίζεται στη διαφοροδιάγνωση.

Άτομα που πάσχουν από μια μορφή της Σκ.Π. που έχει ονομαστεί δευτεροπαθής εξελισσόμενη σκλήρυνση κατά πλάκας (υποτροπιάζουσα – υφέσιμη), ενδέχεται να έχουν ιστορικό τουλάχιστον δύο επιθέσεων, οι οποίες διαχωρίζονται μεταξύ τους από περιόδους ύφεσης ή απουσίας συμπτωμάτων.

Ο θεράπων ιατρός μπορεί να υποπτευθεί Σκ.Π. αν υπάρχει μειωμένη λειτουργία σε δύο διαφορετικά τμήματα του κεντρικού νευρικού συστήματος (όπως μη φυσιολογικά αντανακλαστικά) σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.

Μια νευρολογική εξέταση μπορεί να αναδείξει μειωμένη νευρική λειτουργία σε μια περιοχή του σώματος ή σε πολλές (εξάπλωση μειωμένης νευρικής λειτουργίας).
Η εξέταση περιλαμβάνει:

• Μη φυσιολογικά νευρικά αντανακλαστικά
• Μειωμένη ικανότητα κίνησης τμήματος του σώματος
• Μειωμένη ή μη φυσιολογική αισθητικότητα
• Άλλες απώλειες του κεντρικού νευρικού συστήματος

Μια οφθαλμική εξέταση μπορεί να αναδείξει:

• Μη φυσιολογική ανταπόκριση της κόρης του οφθαλμού
• Αλλαγές στα οπτικά πεδία ή στις οφθαλμικές κινήσεις
• Μειωμένη οξύτητα οράσεως
• Προβλήματα στα εσωτερικά τμήματα του οφθαλμού
• Ταχείες οφθαλμικές κινήσεις προκληθείσες από κίνηση του οφθαλμού

Οι διαγνωστικές εξετάσεις της πολλαπλής σκλήρυνσης περιλαμβάνουν:

• Οσφυϊκή παρακέντηση (νωτιαία / σπονδυλική προσπέλαση – ήπια και στιγμιαία-) για εξετάσεις εγκεφαλονωτιαίου υγρού, συμπεριλαμβανομένου ολιγικλωνικές ζώνες στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ – CSF)
• Μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης, οι οποίες είναι σημαντικές για τη διάγνωση και τη παρακολούθηση της Σκ.Π
• Μελέτη νευρικής λειτουργίας (προκλητά οπτικά δυναμικά)

Θεραπεία

Έως και σήμερα δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία / ίαση με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα για την εν λόγο πάθηση. Ωστόσο, υπάρχουν θεραπευτικές αγωγές που επιβραδύνουν τα συμπτώματα / εξέλιξη της νόσου. Στόχος της θεραπείας είναι ο έλεγχος των συμπτωμάτων, καθώς και να διατηρήσει ο ασθενής μια φυσιολογική ποιότητα ζωής.

Τα φαρμακευτικά σκευάσματα που χρησιμοποιούνται για να επιβραδύνουν την εξέλιξη της πάθησης και λαμβάνονται μακροχρόνια, περιλαμβάνουν:

• Ιντερφερόνες, οξικό άλας γλατιραμέρης, μιτοξαντρόνη και ναταλιζουμάβη, τα οποία είναι εγκεκριμένα για τη θεραπεία της Σκ.Π
• Μεθοτρεξάτη, αζαθιοπρίνη, ανοσογλοβουλίνη ενδοφλεβίως (IVIg) και κυκλοφωσφαμίδη (Cytoxan), μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν σε περίπτωση που τα ανωτέρω φαρμακευτικά σκευάσματα δε λειτουργούν επαρκώς

Τα στεροειδή μπορούν κι αυτά να χρησιμοποιηθούν για τη μείωση της σοβαρότητας των επιθέσεων.

Τα φαρμακευτικά σκευάσματα που χορηγούνται για τον έλεγχο των συμπτωμάτων περιλαμβάνουν:

• Φάρμακα για την αντιμετώπιση των μυϊκών σπασμών, όπως Lioresal, τιζανιδίνη ή βενζοδιαζεπίνη
• Χολινεργικά φάρμακα για μείωση των προβλημάτων ούρησης
• Αντικαταθλιπτικά για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων συμπεριφοράς και διάθεσης
• Αμανταδίνη για την αντιμετώπιση της κούρασης

Τα παρακάτω ενδέχεται να βοηθήσουν τους πάσχοντες από Σκ.Π:

• Φυσικοθεραπεία, λογοθεραπεία, εργασιοθεραπεία κι ομάδες υποστήριξης
• Υποβοηθητικά εξαρτήματα, όπως πατερίτσες, ανυψωτήρες κλίνης, καθίσματα εντός το λουτρού, βοηθήματα βάδισης και μπάρες τοίχου
• Ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα σωματικής άσκησης, εκτελούμενο στα αρχικά στάδια της νόσου
• Υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής κι επαρκής ξεκούραση κι ανάπαυση
• Αποφυγή κόπωσης, άγχους, έκθεσης σε υπερβολική θερμοκρασία και προσβολής από παθολογικές καταστάσεις (π.χ. συνάχι)

Συχνά απαιτούνται μετατροπές στην οικία προς εξασφάλιση της ασφάλειας κι ευκολίας κίνησης εντός αυτής.



Πρόγνωση

Η πρόγνωση της πάθησης ποικίλλει και είναι αρκετά δυσχερής να προβλεφθεί. Αν και πρόκειται για χρόνια νόσο και μη ιάσιμη, το προσδόκιμο ζωής μπορεί να είναι ανάλογη του φυσιολογικού ή σχεδόν του φυσιολογικού. Οι περισσότεροι ασθενείς με Σκ.Π. συνεχίζουν να περπατούν και να λειτουργούν στην εργασία τους, με ελάχιστη ανικανότητα, για περισσότερο από 20 έτη.

Οι ασθενείς με τα παρακάτω χαρακτηριστικά, διαθέτουν την καλύτερη πρόγνωση:

• Γυναικείο φύλο
• Άτομα που είχαν ηλικία μικρότερη των 30 ετών όταν προσβληθήκαν από τη νόσο
• Άτομα που δεν έχουν συχνές επιθέσεις
• Άτομα που η πάθηση έχει διαδρομή εξάρσεων και υφέσεων
• Άτομα των οποίων η πάθησή τους είναι περιορισμένη, όπως αποδεικνύεται από απεικονιστικές εξετάσεις

Ο βαθμός ανικανότητας κι ενόχλησης εξαρτάται από:

• Τη συχνότητα των επιθέσεων
• Τη σοβαρότητα των επιθέσεων
• Το τμήμα του κεντρικού νευρικού συστήματος που προσβάλλεται σε κάθε επίθεση

Οι περισσότεροι ασθενείς επανακτούν φυσιολογική ή σχεδόν φυσιολογική δραστηριότητα, στο διάστημα μεταξύ των επιθέσεων. Σιγά – σιγά, η απώλεια των λειτουργιών γίνεται μεγαλύτερη και σημειώνεται μικρότερη βελτίωση στα μεσοδιαστήματα των επιθέσεων. Με τη πάροδο του χρόνου, πολλοί ασθενείς χρήζουν τη βοήθεια αναπηρικού αμαξιδίου για να κινηθούν και παρουσιάζουν όλο και μεγαλύτερη δυσκολία στη μεταφορά τους εκτός αυτού.

Τα άτομα που διαθέτουν σύστημα υποστήριξης, συχνά, είναι ικανά να παραμείνουν εντός της οικίας τους αυτόνομοι.


Επιπλοκές

• Κατάθλιψη
• Δυσκολία κατάποσης
• Δυσκολία σκέψης
• Όλο και περισσότερη απώλεια ικανότητας αυτοφροντίδας
• Οστεοπόρωση
• Ανάγκη εισαγωγής καθετήρα
• Έλκη πίεσης
• Παρενέργειες φαρμακευτικών σκευασμάτων που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της πάθησης
• Λοιμώξεις ουροδόχου οδού

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Καλέστε τον ιατρό σας αν:

• Εμφανίσετε οποιοδήποτε σύμπτωμα Σκ Π.
• Τα συμπτώματα επιδεινωθούν παρά τη θεραπευτική αγωγή
• Η κατάστασή σας επιδεινωθεί στο βαθμό που η αυτοφροντίδα στην οικίας σας δεν είναι πια εφικτή

Ορισμός

Η κοιλιοκάκη αποτελεί μια κληρονομική, αυτοάνοση νόσο, σύμφωνα με την οποία έχει υποστεί βλάβη ο βλεννογόνος του λεπτού εντέρου, λόγω κατανάλωσης γλουτένης κι άλλων πρωτεϊνών που ανευρίσκονται στο σιτάρι, στο κριθάρι, στη σίκαλη και πιθανόν στη βρώμη.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Ιδιοπαθής στεατόρροια, Μη τροπική σπρου, Δυσανεξία στη γλουτένη, Γλουτενοευαίσθητη εντεροπάθεια.

Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Παραμένει άγνωστη η αιτία πρόκλησης της κοιλιοκάκης. Το εντερικό τοίχωμα διαθέτει προεκβολές (που ονομάζονται λαχνοί / λαχνώδες προεκβολές), οι οποίες απορροφούν τα θρεπτικά συστατικά. Σε μια αδιάγνωστη ή δίχως αγωγή κοιλιοκάκη, οι λαχνωτές αυτές προεκβολές επιδεινώνονται, με αποτέλεσμα τη διαταραχή της φυσιολογικής απορρόφησης των θρεπτικών ουσιών.

Η νόσος μπορεί να αναπτυχθεί καθ’ όλη τη διάρκεια ενός ατόμου, από τη βρεφική ηλικία έως τα βαθιά γεράματα.

Όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό της νόσου, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης της πάθησης. Η διαταραχή είναι πιο συχνή στους Καυκάσιους και στα άτομα με ευρωπαϊκή καταγωγή, ενώ οι γυναίκες φαίνεται να είναι πιο ευάλωτες απ’ ότι οι άνδρες.

Αρκετές είναι οι παθήσεις και οι καταστάσεις που συνοδεύουν την κοιλιοκάκη, συμπεριλαμβανομένου τις παρακάτω:

• Αναιμία
• Αυτοάνοσες διαταραχές, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα κι ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος
• Κάποιοι συγκεκριμένοι τύποι καρκίνου του εντέρου
• Ερπητοειδής δερματίτιδα
• Σύνδρομο Down
• Δυσανεξία στη λακτόζη
• Αποβολή ή ανεξήγητη στειρότητα
• Νευρολογικές καταστάσεις
• Οστεοπόρωση ή οστεοπενία
• Θυρεοειδική πάθηση
• Σακχαρώδης διαβήτη τύπου I

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης διαφέρουν αξιοσημείωτα από άτομο σε άτομο. Αυτή είναι και η αιτία που καθυστερεί πολλές φορές να τεθεί η διάγνωση. Για παράδειγμα, ένας ασθενής μπορεί να παρουσιάσει δυσκοιλιότητα, ένας άλλος διάρροια κι ένας τρίτος ασθενής να μην παρουσιάζει καμία διαταραχή του εντερικού συστήματος.

Μια μερική κατανομή των γααστρεντερικών συμπτωμάτων:

• Κοιλιακό άλγος
• Κοιλιακή διάταση, μετεωρισμός, αέρια, δυσπεψία
• Δυσκοιλιότητα
• Μειωμένη όρεξη (ίσως αυξημένη ή χωρίς μεταβολές)
• Διάρροια - χρόνια ή περιστασιακή
• Δυσανεξία στη λακτόζη (αποτελεί πάθηση που χρήζει διαφοροδιάγνωση, συνήθως υποχωρεί μετά τη λήψη θεραπευτικής αγωγής)
• Ναυτία κι έμετος
• Κόπρανα που επιπλέον, έντονης οσμής, αιματηρά ή με πρόσμιξη λίπους
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους (αν και δεν αποκλείεται ασθενής κατά τη διάγνωση να είναι υπέρβαρος ή φυσιολογικού σωματικού βάρους)

Μια μερική κατανομή των μη γαστρεντερικών συμπτωμάτων:

• Αναιμία (χαμηλός ποσοτικός προσδιορισμός αίματος)
• Οστικό κι αρθρικό άλγος
• Πάθηση του οστίτη ιστού (οστεοπόρωση, κυφωσκολίωση, κάταγμα)
• Δύσπνοια / άπνοια (που οφείλεται στην αναιμία)
• Ταχεία / εύκολη πρόκληση εκχυμώσεων
• Διαταραχές της αδαμαντίνης των οδόντων κι αποχρωματισμός
• Κατάθλιψη
• Κόπωση
• Καθυστερημένη ανάπτυξη των παιδιών (στα παιδιά)
• Απώλεια τριχών
• Υπογλυκαιμία (χαμηλή τιμή σακχάρου αίματος)
• Οξυθυμία κι αλλαγές στη συμπεριφορά
• Υποσιτισμός
• Στοματικά έλκη
• Επώδυνες μυϊκές συσπάσεις
• Ρινορραγία
• Επιληπτικοί παροξυσμοί
• Κοντό ανάστημα, ανεξήγητο
• Δερματικές παθήσεις (ερπητοειδής δερματίτιδα)
• Οίδημα / διόγκωση γενικευμένη ή κοιλιακή
• Ένδεια βιταμινών ή μετάλλων, ενός ή περισσοτέρων θρεπτικών συστατικών (για παράδειγμα σιδήρου, φυλλικού οξέος, βιταμίνης Κ)

Σημεία κι εξετάσεις

• Ο ποσοτικός προσδιορισμός του αίματος (CBC), ίσως αναδείξει σημεία αναιμίας. Στην περίπτωση που διαπιστωθεί αναιμία, είναι πολύ σημαντικό να προσδιοριστεί η αιτία.
• Η αύξηση του επιπέδου της αλκαλικής φωσφατάσης θέτει την υπόνοια απώλειας οστίτη ιστού
• Χαμηλές τιμές χοληστερόλης κι αλβουμίνης, ίσως αποτελούν σημεία δυσαπορρόφησης και υποσιτισμού
• Ίσως σημειωθεί και ήπια αύξηση των τιμών των ηπατικών ενζύμων και πηξιολογικές διαταραχές αίματος.

Κάποια ειδικά αντισώματα ανιχνεύονται με αιματολογικές εξετάσεις, οι οποίες διεξάγονται μετά από ιατρική εντολή, στην περίπτωση υποψίας της κοιλιοκάκης. Σε θετικό αποτέλεσμα των παραπάνω εξετάσεων διεξάγεται εν συνεχεία μια γαστροσκόπηση με σκοπό τη λήψη δείγματος ιστού για βιοψία από το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου (από το δωδεκαδάκτυλο).

Υπάρχει επίσης δυνατότητα προσδιορισμού μέσω γενετικών εξετάσεων αίματος, της πιθανότητας που διατρέχει κάποιος να αναπτύξει την πάθηση της κοιλιοκάκης.

Μια ενδοσκοπική εντεροσκόπηση (κολονοσκόπηση) των κατωτέρων τμημάτων του εντέρου που παρουσιάζουν και τη μεγαλύτερη συχνότητα εντόπισης της νόσου, αναδεικνύει την επιπέδωση των λαχνών.

Μια επαναληπτική βιοψία ή κύκλος αιματολογικών εξετάσεων, διεξάγεται συνήθως μερικούς μήνες αφού τεθεί η διάγνωση και ληφθεί αγωγή. Κατ’ αυτόν τον τρόπο επιβεβαιώνεται η διάγνωση. Φυσιολογικά αποτελέσματα των παραπάνω εξετάσεων, αντιστοιχούν σε θετική αντίδραση στη θεραπεία, επιβεβαιώνοντας και πάλι τη διάγνωση. Κάτι τέτοιο ωστόσο, δεν επισημαίνει και την ίαση της πάθησης.



Θεραπεία

Απαιτείται εφ’ όρου ζωής η λήψη τροφής / διατροφή χωρίς γλουτένη. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η επούλωση των εντερικών λαχνών. Περιορίστε τις τροφές, τα ποτά και τα φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη και πιθανόν βρώμη.

Οφείλεται να διαβάζετε προσεκτικά τις ετικέτες των τροφών και των φαρμάκων για πιθανές κρυφές πηγές ιχνών των προαναφερθέντων, καθώς και παραγώγων τους. Δεν θα ήταν προτιμητέο να συνεχίζετε να ακολουθείτε την αμερικανική δίαιτα, μιας και η τελευταία περιέχει πολλά ίχνη από σιτάρι και κριθάρι. Με την κατάλληλη μόρφωση και προγραμματισμό, μπορείτε να επιτύχετε το στόχο της επούλωσης.

ΜΗ ξεκινήσετε μια διατροφή που δεν περιέχει γλουτένη προτού τεθεί η διάγνωση. Κάτι τέτοιο θα επηρεάσει μελλοντικές εξετάσεις προσδιορισμού της νόσου.

Ο ιατρός σας, ίσως σας συστήσει συμπληρώματα βιταμινών και μετάλλων προς διόρθωση των θρεπτικών διαταραχών. Περιστασιακά, ίσως συστηθούν και κορτικοστεροειδή (όπως πρεδνιζόνη) για μικρό χρονικό διάστημα ή για αντιμετώπιση της αποφρακτικής κοιλιοκάκης. Ακολουθώντας μια καλά ισορροπημένη διατροφή που δεν περιέχει γλουτένη, αποτελεί σε γενικές γραμμές, τη μόνη απαραίτητη αγωγή για μια φυσιολογική κλινική κατάσταση.

Αφού τεθεί η διάγνωση, αναζητήστε βοήθεια από αναγνωρισμένο διατροφολόγο με ειδικότητα στην κοιλιοκάκη και στη διατροφή που δεν περιέχει γλουτένη. Μια ομάδα υποστήριξης μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε την πάθηση και τις διατροφικές σας συνήθειες.


Πρόγνωση

Το πιο σημαντικό μέτρο λήψης για τη βελτίωση της υγείας σας είναι να αφαιρέσετε από τη διατροφή σας όλα τα βλαβερά συστατικά. Ακολουθώντας μια αυστηρή διατροφή έχετε πολλές πιθανότητες να ζήσετε μια μακρόχρονη, γεμάτη υγεία ζωή, εκτός κι αν ήδη είχατε υποστεί μόνιμες βλάβες προτού τεθεί η διάγνωση.


Επιπλοκές

Οφείλετε να ακολουθείτε προσεκτικά κι αδιάκοπα μια διατροφή χωρίς γλουτένη. Εάν η νόσος παραμείνει δίχως αγωγή μπορεί να προκαλέσει νοσηρές επιπλοκές.

Η καθυστερημένη διάγνωση ή η άρνηση να ακολουθήσετε συγκεκριμένη διατροφή, θέτει τον κίνδυνο να παρουσιάσετε μία από τις παρακάτω καταστάσεις:

• Αυτοάνοσες διαταραχές
• Συγκεκριμένους τύπους καρκίνου του εντέρου
• Κατάγματα
• Στειρότητα
• Αποβολή
• Οστεοπόρωση

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Καλέστε τον ιατρό σας αν παρουσιάσετε συμπτώματα κοιλιοκάκης.


Πρόληψη

Καθ’ ότι παραμένει άγνωστη η αιτία πρόκλησης της πάθησης, δεν υπάρχει τρόπος πρόληψής της. Γνωρίζοντας ωστόσο τους παράγοντες κινδύνου (όπως η ύπαρξη οικογενειακού μέλους με αυτή τη νόσο), αυξάνονται οι πιθανότητες πρώιμης διάγνωσης κι ενός μακροχρόνιου βίου.