Ορισμός

Πνευμονική εμβολή είναι η απόφραξη κάποιας αρτηρίας στους πνεύμονες από λίπος, αέρα, θρόμβο αίματος, ή καρκινικά κύτταρα.


Εναλλακτικές ονομασίες

Φλεβική θρομβοεμβολή, θρόμβος αίματος στον πνεύμονα, έμβολο στους πνεύμονες, έμβολο από κυτταρικό υλικό κάποιου όγκου στους πνεύμονες.

Αίτια, επίπτωση, και παράγοντες κινδύνου.

Εμβολή στους πνεύμονες προκαλείται συχνότερα από το σχηματισμό θρόμβου αίματος σε κάποια φλέβα, ιδιαίτερα των κάτω άκρων ή της πυέλου (περιοχή του ισχίου). Η πλέον συχνή αιτία είναι ο σχηματισμός θρόμβου αίματος σε κάποια εν τω βάθει φλέβα των κάτω άκρων. Αυτός ο τύπος θρόμβωσης ονομάζεται εν τω βάθει φλεβοθρόμβωση (ΕΒΦ).
Λιγότερο συχνά αίτια περιλαμβάνουν φυσαλίδες αέρα, σταγονίδια λίπους, αμνιακό υγρό, ή υλικό από παράσιτα και καρκινικά κύτταρα, τα οποία μπορούν όλα να οδηγήσουν στη δημιουργία πνευμονικού εμβόλου.

Παράγοντες κινδύνου για την πρόκληση πνευμονικής εμβολής περιλαμβάνουν:
- Εγκαύματα
- Καρκίνος
- Τοκετός
- Οικογενειακό ιστορικό θρομβώσεων αίματος
- Κατάγματα του ισχίου ή του μηριαίου οστού
- Οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου
- Καρδιοχειρουργικές επεμβάσεις
- Παρατεταμένη κατάκλιση ή παραμονή σε μια ορισμένη θέση, όπως σε μεγάλης διάρκειας ταξίδια με το αεροπλάνο ή το αυτοκίνητο
- Σοβαρός τραυματισμός
- Αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια
- Χειρουργικές επεμβάσεις (ιδιαίτερα ορθοπαιδικές ή νευροχειρουργικές)
- Χρήση αντισυλληπτικών χαπιών ή θεραπεία με οιστρογόνα

Άτομα με συγκεκριμένες διαταραχές της θρόμβωσης του αίματος ενδέχεται να αντιμετωπίζουν, επίσης, υψηλότερο κίνδυνο.



Συμπτώματα

- Θωρακικός πόνος :

• Οπισθοστερνικά
• Ιδιαίτερα οξύς ή διαξιφιστικός. Μπορεί, επίσης, να χαρακτηρίζεται από ένα αίσθημα καύσου ή βάρους, να είναι νυγμώδης ή αμβλύς.
• Μπορεί να επιδεινώνεται με τη βαθιά αναπνοή, το βήχα, την πρόσληψη τροφής, το σκύψιμο ή την κάμψη του σώματος προς τα εμπρός (ο ασθενής ενδέχεται να σκύβει προς τα εμπρός ή να κρατά το στήθος του ως αντίδραση στον πόνο).

- Βήχας :

• ξεκινά αιφνίδια
• μπορεί να συνοδεύεται από αιμόπτυση

- Ταχύπνοια

- Ταχυκαρδία

- Δύσπνοια :

• μπορεί να εμφανισθεί σε ηρεμία ή στην προσπάθεια.
• αιφνίδια έναρξη

Άλλα συμπτώματα που μπορεί να εκδηλωθούν:

- Άγχος
- Ωχρότητα του δέρματος
- Ζάλη, ίλιγγος
- Πόνος στο ένα ή αμφότερα τα κάτω άκρα
- Λιποθυμία, συγκοπτικά επεισόδια
- Χαμηλή αρτηριακή πίεση
- Διάταση των επιπολής φλεβών παράπλευρα της θρόμβωσης, μπορεί να είναι επώδυνη
- Αναπέταση ρινικών πτερυγίων
- Πόνος στην πύελο
- Εφίδρωση
- Οίδημα στα κάτω άκρα
- εξασθενημένος σφυγμός ή που απουσιάζει
- Συρίττουσα αναπνοή

Εργαστηριακός έλεγχος

Οι ακόλουθες εργαστηριακές εξετάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν για τον έλεγχο της λειτουργίας των πνευμόνων:
- Αέρια αρτηριακού αίματος
- Οξυμετρία παλμού


Οι ακόλουθες απεικονιστικές μέθοδοι μπορούν να συνδράμουν στον προσδιορισμό της εντόπισης του θρόμβου:

- Ακτινογραφία θώρακος
- Υπολογιστική αγγειογραφία θώρακος
- Σπινθηρογράφημα αερισμού/ αιμάτωσης των πνευμόνων
- Πνευμονική αγγειογραφία

Επιπλέον εξετάσεις που μπορεί να πραγματοποιηθούν περιλαμβάνουν:

- Υπολογιστική τομογραφία θώρακος (αξονική τομογραφια)
- Επίπεδα D-διμερών πλάσματος
- Έγχρωμο Doppler υπερηχογράφημα (εφαρμόζεται για την εκτίμηση της αιματικής ροής στα κάτω άκρα)
- ΗΚΓ (ηλεκτροκαρδιογράφημα)
- Υπερηχοκαρδιογράφημα
- Πληθυσμογραφία αντίστασης στα κάτω άκρα
- Φλεβογραφία των κάτω άκρων

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Επείγουσα θεραπευτική αντιμετώπιση και νοσηλεία είναι συχνά αναγκαίες. Στόχος είναι η πρόληψη σχηματισμού νέων θρόμβων. Ενδέχεται να χρειασθεί χορήγηση οξυγόνου για τη διατήρησή του σε φυσιολογικά επίπεδα.
Σε σοβαρές περιπτώσεις, πνευμονική εμβολή απειλητική για τη ζωή, η θεραπευτική αντιμετώπιση ενδέχεται να περιλαμβάνει ειδική θρομβολυτική αγωγή και πρόληψη για την αποφυγή δημιουργίας νέων θρόμβων.
Η αγωγή για τη λύση των θρόμβων ονομάζεται θρομβολυτική θεραπεία.

Η αγωγή για την πρόληψη σχηματισμού νέων θρόμβων ονομάζεται αντιπηκτική θεραπεία. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται γι’ αυτό είναι γνωστά ως αντιπηκτικά. Σε αυτά περιλαμβάνονται η ηπαρίνη και η ουαρφαρίνη. Η ηπαρίνη και τα ανάλογου τύπου φάρμακα (ηπαρινοειδή) μπορούν να χορηγηθούν ενδοφλεβίως (IV, άμεση έγχυση σε κάποια φλέβα), ή με υποδόρια ένεση. Συνήθως η θεραπευτική αγωγή αρχίζει με αυτά, και έπεται η μετάβαση στη λήψη ουαρφαρίνης από το στόμα, με μορφή χαπιού.

Αν ξεκινάτε τη λήψη ουαρφαρίνης για πρώτη φορά, θα χρειαστεί να υποβάλλεστε σε τακτικές εξετάσεις για τον έλεγχο της πηκτικότητας του αίματος. Με αυτόν τον τρόπο ο ιατρός σας θα μπορεί να προσαρμόζει κατάλληλα τη δοσολογία.
Ασθενείς που εμφανίζουν αντίδραση στην ηπαρίνη και τα ηπαρινοειδή ενδέχεται να χρειάζονται άλλη φαρμακευτική αγωγή.
Ασθενείς που δε μπορούν να ανεχτούν την αντιπηκτική φαρμακευτική αγωγή μπορεί να χρειασθούν μια ειδική συσκευή που ονομάζεται διαφραγματικός ηθμός (φίλτρο) της κάτω κοίλης φλέβας (IVC filter). Αυτός τοποθετείται στην κάτω κοίλη φλέβα στην περιοχή της κοιλίας και αποτρέπει τους μεγάλους θρόμβους να εισέρχονται στα αγγεία των πνευμόνων. Ορισμένες φορές η τοποθέτηση των ειδικών αυτών φίλτρων είναι προσωρινή και αργότερα αφαιρούνται.



Πρόγνωση

Είναι δύσκολο να προβλεφθεί η έκβαση της νόσου. Συχνά, αυτή σχετίζεται με την αιτία που έθεσε τον ασθενή σε κίνδυνο για πνευμονική εμβολή (για παράδειγμα, καρκίνος, μείζον χειρουργείο, σοβαρός τραυματισμός). Στην περίπτωση σοβαρής πνευμονικής εμβολής, που συνοδεύεται από καταπληξία και καρδιακή ανεπάρκεια, το ποσοστό θανάτων υπερβαίνει το 50%.

Επιπλοκές

- καρδιακή ανεπάρκεια ή καταπληξία (shock)
- καρδιακές αρρυθμίες
- πνευμονική υπέρταση
- σοβαρή δύσπνοια
- σοβαρή αιμορραγία (συνήθως ως επιπλοκή της φαρμακευτικής αγωγής)
- αιφνίδιος θάνατος

Πότε να αποταθείτε στον ιατρό σας

Καλέστε το ΕΚΑΒ ή επισκεφθείτε τμήμα επειγόντων περιστατικών αν εμφανίσετε συμπτώματα πνευμονικής εμβολής.



Πρόληψη

Η πρόληψη της εν τω βάθει φλεβοθρόμβωσης (ΕΒΦ)είναι ιδιαίτερα σημαντική, ειδικά σε άτομα υψηλού κινδύνου. Για να βοηθήσετε στην πρόληψη ΕΒΦ, να κινείτε τα κάτω άκρα σας ή να προβαίνετε σε σύντομους περιπάτους κατά τη διάρκεια ταξιδιών μεγάλης διάρκειας, και γενικά σε καταστάσεις στις οποίες κάθεστε ή είστε σε κατάκλιση για μακρύ χρονικό διάστημα. Η βάδιση και η κινητοποίηση όσο το δυνατό πιο σύντομα μετά από κάποια χειρουργική επέμβαση ή κατά τη διαδρομή μια μακροχρόνιας ασθένειας μπορούν, επίσης, να μειώσουν τον κίνδυνο ΕΒΦ.

Θεραπευτική αγωγή με ηπαρίνη (χαμηλές δόσεις ηπαρίνης χορηγούμενες με υποδόρια ένεση) ενδέχεται να συστηθεί σε όσους βρίσκονται σε παρατεταμένη κατάκλιση.
Ορισμένοι ασθενείς υπό νοσηλεία φορούν ειδικές μαλακές μπότες που αυτόματα εφαρμόζουν περιοδική πίεση στις γαστροκνημίες. Αυτή ονομάζεται διαλείπουσα συμπίεση με αέρα. Βοηθάει στην καλή κυκλοφορία του αίματος και αποτρέπει τη πρόκληση θρομβώσεων.

Ορισμός

Υπογλυκαιμία ονομάζεται η κατάσταση κατά την οποία το επίπεδο του σακχάρου του αίματος (γλυκόζη) είναι πολύ χαμηλό.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Ινσουλινικό σοκ – Χαμηλό σάκχαρο αίματος


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Υπογλυκαιμία επέρχεται όταν:

• Το σάκχαρο του αίματος (γλυκόζη) εξαντλείται πολύ γρήγορα
• Η γλυκόζη απελευθερώνεται στην κυκλοφορία του αίματος πολύ αργά
• Υπερβολική ποσότητα ινσουλίνης απελευθερώνεται στην κυκλοφορία του αίματος
Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που μειώνει τη γλυκόζη. Παράγεται στο πάγκρεας ως αντίδραση στην αύξηση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα.

Η υπογλυκαιμία είναι σχετικά συνήθης σε άτομα που πάσχουν από διαβήτη. Συμβαίνει όταν:

• Λαμβάνετε μεγάλη δόση ινσουλίνης ή διαβητικών φαρμάκων
• Δεν καταναλώνετε αρκετή τροφή
• Αυξάνετε απότομα τη σωματική άσκηση χωρίς παράλληλη αύξηση της ποσότητας της τροφής

Συγγενής υπογλυκαιμία είναι μια συνήθης πάθηση κατά την οποία το σάκχαρο στο αίμα ενός νεογέννητου είναι χαμηλό. Τα μωρά που γεννιούνται από διαβητικές μητέρες μπορεί να παρουσιάζουν οξεία υπογλυκαιμία.

Ιδιοπαθής υπογλυκαιμία είναι η υπογλυκαιμία που συμβαίνει από άγνωστη αιτία. Τα άτομα με αυτό τον τύπο υπογλυκαιμίας δεν πάσχουν από διαβήτη.

Υπογλυκαιμία μπορεί επίσης να προκληθεί από:

• Λήψη αλκοόλ
• Ινσουλίνωμα στο πάγκρεας (όγκος)
• Ηπατοπάθεια


Συμπτώματα

• Κρύος ιδρώτας
• Σύγχυση
• Σπασμοί
• Κώμα
• Διπλή ή θολή όραση
• Κόπωση
• Γενική αδιαθεσία, ανησυχία ή γενική κακουχία
• Πονοκέφαλος
• Πείνα
• Ευερεθιστότητα (πιθανόν επιθετικότητα)
• Νευρικότητα
• Ταχυκαρδία
• Τρεμούλιασμα

Άλλα συμπτώματα που μπορεί να συνδέονται με αυτή την πάθηση είναι:
• Ελαττωμένη εγρήγορση
• Διαφοροποίηση στο μέγεθος της κόρης των οφθαλμών
• Ζάλη
• Υπερβολική εφίδρωση
• Λιποθυμία
• Παραισθήσεις
• Απώλεια μνήμης
• Μυϊκοί πόνοι
• Ωχρότητα
• Αίσθημα καρδιακών παλμών
• Διαταραχή του ύπνου


Ενδείξεις και εξετάσεις

Η μέτρηση του σακχάρου του αίματος στο σπίτι θα δείξει κάτω από 50 mg/dL.
H τιμή του ορού γλυκόζης θα είναι χαμηλή.


Θεραπεία

Η θεραπεία θα εξαρτηθεί από το αίτιο.

Σε ανθρώπους με διαβήτη που παίρνουν φάρμακα που ρίχνουν το σάκχαρο του αίματος, ένα σνακ ή ποτό που περιέχει ζάχαρη θα ανεβάσει το επίπεδο της γλυκόζης στο αίμα. Δοκιμάστε να πιείτε μέχρι 125 γρ. χυμό ή σόδα. Θα πρέπει να δείτε αμέσως βελτίωση στα συμπτώματα. Αν όχι, μετρήστε το σάκχαρο και επαναλάβετε μετά από 15 λεπτά. Υπερθεραπεία του χαμηλού σακχάρου του αίματος μπορεί να προκαλέσει πρόβλημα υπερβολικής αύξησης του σακχάρου σε ανθρώπους με διαβήτη.

Στα άτομα με έντονη υπογλυκαιμία χορηγούνται ενέσεις γλυκόζης ή μιας ορμόνης που ονομάζεται γλυκαγόνη. Αν δεν αντιμετωπισθεί άμεσα, υπάρχει κίνδυνος σοβαρών επιπλοκών ή και θανάτου.

Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει να αλλάξετε τη διατροφή σας ώστε να λαμβάνετε μεγαλύτερες ποσότητες γλυκόζης κατά τη διάρκεια της ημέρας. Κάτι τέτοιο μπορεί να αποτρέψει επανάληψη επεισοδίων χαμηλού σακχάρου στο αίμα. Μπορεί να σας ζητήσει να τρώτε μικρά, συχνά γεύματα με σύνθετους υδατάνθρακες, φυτικές ίνες και λιπαρά και να αποφεύγετε τη ζάχαρη, το αλκοόλ και τους χυμούς φρούτων.

Πρέπει επίσης να παίρνετε τα γεύματά σας σε τακτά διαστήματα, και να αντισταθμίζετε την περισσότερη άσκηση με περισσότερη τροφή.

Αν η υπογλυκαιμία οφείλεται σε ινσουλίνωμα (όγκο στο πάγκρεας), η καλύτερη θεραπεία είναι η χειρουργική αφαίρεση του όγκου.


Επιπλοκές

Αν η υπογλυκαιμία που οφείλεται σε υπερβολική έκκριση ινσουλίνης δεν αντιμετωπισθεί θεραπευτικά, μπορεί να οδηγήσει σε απώλεια αισθήσεων και κώμα. Η οξεία υπογλυκαιμία αποτελεί επείγον ιατρικό περιστατικό που μπορεί να καταλήξει σε κρίσεις και μόνιμη βλάβη του νευρικού συστήματος αν δεν αντιμετωπισθεί. Η οξεία υπογλυκαιμία που καταλήγει σε απώλεια αισθήσεων ονομάζεται και ινσουλινικό σοκ.

Μάθετε να αναγνωρίζετε το πρώτα προειδοποιητικά σημάδια της υπογλυκαιμίας και δώστε σωστά τις πρώτες βοήθειες στον εαυτό σας.


Καλέστε τον γιατρό σας

Πηγαίνετε αμέσως στα επείγοντα περιστατικά νοσοκομείου ή καλέστε το 166 αν τα πρώτα συμπτώματα της υπογλυκαιμίας δεν υποχωρήσουν παρόλο που έχετε φάει ένα σνακ που περιέχει ζάχαρη.

Ζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια αν ένα άτομο με διαβήτη ή ιστορικό υπογλυκαιμίας χάσει την αίσθηση εγρήγορσης ή αν δεν μπορείτε να το ξυπνήσετε.


Πρόληψη

Αν πάσχετε από διαβήτη, σιγουρευτείτε ότι ακολουθείτε τις οδηγίες του γιατρού σας όσον αφορά τη δίαιτα, τα φάρμακα και την άσκησή σας.

Αν έχετε ιστορικό υπογλυκαιμίας, θα πρέπει να έχετε ανά πάσα στιγμή πρόχειρο ένα σνακ ή ποτό που περιέχει ζάχαρη, για να το πάρετε αμέσως μόλις εμφανιστούν τα συμπτώματα. Αν τα συμπτώματα δεν υποχωρήσουν σε 15 λεπτά, φάτε περισσότερο φαγητό. Διατίθεται και ειδικό πακέτο γλυκαγόνης για όσους υποφέρουν από επεισόδια υπογλυκαιμίας που δεν ανταποκρίνονται ικανοποιητικά στις άλλες μορφές θεραπείας.

Ορισμός

Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής έχουμε όταν το μεγάλο αιμοφόρο αγγείο (αορτή) που μεταφέρει αίμα από την καρδιά στην κοιλιακή χώρα, τη λεκάνη και τα πόδια διογκώνεται αφύσικα και μοιάζει με φουσκωμένο μπαλόνι.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Ανεύρυσμα – αορτικό


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Το ακριβές αίτιο δεν είναι γνωστό αλλά παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο δημιουργίας ανευρύσματος της αορτής αποτελούν μεταξύ άλλων:

• Το κάπνισμα
• Η υψηλή αρτηριακή πίεση
• Η υψηλή χοληστερίνη
• Το ανδρικό φύλο
• Το εμφύσημα
• Γενετικοί παράγοντες (κληρονομικότητα)
• Η παχυσαρκία

Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής μπορεί να παρουσιαστεί στον καθένα αλλά είναι πιο συχνό σε άνδρες πάνω από τα 60 που έχουν έναν ή περισσότερους παράγοντες κινδύνου. Όσο μεγαλύτερο το ανεύρυσμα, τόσο πιο πιθανό να διαρραγεί (σπάσει) και να ανοίξει.


Συμπτώματα

Τα ανευρύσματα αναπτύσσονται αργά κατά τη διάρκεια πολλών χρόνων και συχνά δεν δημιουργούν συμπτώματα. Αν ένα ανεύρυσμα διευρυνθεί γρήγορα, διαρραγεί (ραγέν ανεύρυσμα) ή δημιουργηθεί διαρροή αίματος στο τοίχωμα του αγγείου (αορτικός διαχωρισμός), τα συμπτώματα μπορεί να έχουν ταχεία εξέλιξη.

Τα συμπτώματα της ρήξης είναι:

• Πόνος στην κοιλιακή χώρα ή την πλάτη – οξύς, ξαφνικός, επίμονος ή διαρκής. Ο πόνος μπορεί να διαχέεται στη βουβωνική χώρα, τους γλουτούς ή τα πόδια.
• Ιδρωμένο (υγρό) δέρμα
• Ναυτία και εμετός
• Ταχυκαρδία
• Εικόνα σοκ

Ενδείξεις και εξετάσεις

Ο γιατρός σας θα εξετάσει την κοιλιά σας και συμπληρωματικά θα πάρει τον σφυγμό σας και την αίσθηση των ποδιών. Ο γιατρός μπορεί να διαγνώσει:

• Μαλακή μάζα στην κοιλιακή χώρα
• Σκληρή ή άκαμπτη κοιλιά
• Αίσθημα παλμών στην κοιλιακή χώρα

Μπορεί να έχετε ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής που δεν προκαλεί κανένα σύμπτωμα ή πρόβλημα. Ο γιατρός σας μπορεί να ανακαλύψει το πρόβλημα τυχαία από υπερηχογράφημα ή υπολογιστική τομογραφία (αξονική) της κοιλιάς.
Και οι δύο αυτές εξετάσεις μπορούν να πραγματοποιηθούν και όταν έχετε συμπτώματα.


Θεραπεία

Αν έχετε εσωτερική αιμορραγία από ανεύρυσμα αορτής, πρέπει να υποβληθείτε σε ανοικτή χειρουργική επέμβαση για αποκατάσταση του ανευρύσματος.

Αν το ανεύρυσμα είναι μικρό και δεν δίνει συμπτώματα:

• Εσείς και ο γιατρός σας πρέπει να αποφασίσετε αν ο κίνδυνος της χειρουργικής επέμβασης είναι μικρότερος από τον κίνδυνο αιμορραγίας αν δεν υποβληθείτε στην επέμβαση.
• Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει να ελέγχετε το μέγεθος του ανευρύσματος με ένα ετήσιο υπερηχογράφημα, για να παρακολουθείτε αν μεγαλώνει.

Η χειρουργική επέμβαση συνιστάται συνήθως σε ασθενείς με ανευρύσματα διαμέτρου μεγαλύτερης των 5,5 εκ., που μεγαλώνουν γρήγορα. Ο στόχος είναι να πραγματοποιηθεί η επέμβαση πριν υπάρξουν επιπλοκές ή εκδηλωθούν συμπτώματα.

Υπάρχουν δύο χειρουργικές προσεγγίσεις:

• Στην παραδοσιακή (ανοικτή) επέμβαση, γίνεται μια μεγάλη τομή στην κοιλιακή χώρα. Το ελαττωματικό αγγείο αντικαθίσταται από τεχνητό μόσχευμα, όπως είναι το Dacron.
• H άλλη προσέγγιση ονομάζεται ενδαγγειακή επικαλυμμένη ενδοπρόσθεση (stent graft). H επέμβαση αυτή δεν απαιτεί μεγάλη τομή στην κοιλιακή χώρα, γι’ αυτό κι έχει μικρότερη περίοδο ανάρρωσης. Η αποκατάσταση με ενδοπρόσθεση σπανίως πραγματοποιείται σε ανεύρυσμα που έχει ρωγμή ή αιμορραγεί.

Πρόγνωση

Η εξέλιξη είναι συνήθως καλή αν ένας έμπειρος χειρουργός αποκαταστήσει το ανεύρυσμα πριν διαρραγεί (σπάσει). Ωστόσο, ποσοστό μικρότερο από το 40% των ασθενών επιβιώνουν από τη ρήξη ανευρύσματος κοιλιακής αορτής.


Επιπλοκές

Η ρήξη ανευρύσματος κοιλιακής αορτής αποτελεί επείγον ιατρικό περιστατικό. Διαχωρισμός της αορτής επέρχεται όταν το εσώτατο στρώμα του τοιχώματος της αρτηρίας σχίζεται και δημιουργεί διαρροή αίματος στο τοίχωμα της αρτηρίας. Αυτό συνηθέστερα συμβαίνει στην αορτή στο ύψος του θώρακα.

Στις επιπλοκές περιλαμβάνονται:

• Αρτηριακή εμβολή (ισχαιμία)
• Έμφραγμα
• Υποβολαιμικό σοκ (καταπληξία)
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Εγκεφαλικό επεισόδιο

Πότε να καλέσετε τον γιατρό σας

Απευθυνθείτε στα Επείγοντα Περιστατικά νοσοκομείου ή καλέστε το 166 αν νιώσετε πόνο στην κοιλιά ή στην πλάτη που δεν περνά ή είναι πολύ έντονος.


Πρόληψη

Για να μειώσετε τις πιθανότητες ανάπτυξης ανευρύσματος:

• Η υιοθέτηση φιλικής προς την καρδιά υγιεινής διατροφής, η διακοπή του καπνίσματος αν καπνίζετε και ο περιορισμός του στρες, μειώνουν τις πιθανότητες απόφραξης αρτηρίας σας στο μέλλον.
• Ο γιατρός σας μπορεί να σας συστήσει φάρμακα για τη μείωση της χοληστερίνης σας.
• Αν σας έχουν χορηγήσει φάρμακα για την πίεση ή τον διαβήτη, να τα παίρνετε σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας.

Στους άνδρες πάνω από τα 65 που υπήρξαν ή είναι καπνιστές συνιστάται προληπτικά ένα υπερηχογράφημα.

Ορισμός

Ένας «ατελεκτασικός» πνεύμονας ή πνευμονοθώρακας, ονομάζεται η συλλογή αέρος στο χώρο που περιβάλλει τους πνεύμονες. Η συσσώρευση αυτή αέρος, ασκεί πίεση επί του πνεύμονα, με αποτέλεσμα την αδυναμία πλήρης έκπτυξής του (όπως συμβαίνει υπό φυσιολογικές συνθήκες) κατά την εισπνοή.

Εναλλακτικοί ορισμοί

Αέρας που περιβάλλει τον πνεύμονα, Ύπαρξη αέρος εκτός του πνευμονικού παρεγχύματος, Πνευμονοθώρακας, Αυτόματος πνευμονοθώρακας.


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Η ατελεκτασία οφείλεται σε τραύμα της θωρακικής κοιλότητας, όπως συμβαίνει σε πυροβολισμό ή νύξη από αιχμηρό αντικείμενο (μαχαίρι), σε κάταγμα πλευρών ή σε διάφορες ιατρικές πράξεις, ως επιπλοκή τους.

Σε κάποιες περιπτώσεις ωστόσο, η ατελεκτάσια επισυμβαίνει δίχως την ύπαρξη αιτιοπαθογένειας. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται αυτόματος πνευμονοθώρακας. Ένα μικρό τμήμα του πνεύμονα «γεμάτο» αέρα, που ονομάζεται φυσαλίδα, υπόκειται ρήξη, με αποτέλεσμα τη διαφυγή του αέρος στο χώρο / διάστημα που περιβάλλει τον πνεύμονα.

Κάποιες δραστηριότητες αυξάνουν τον κίνδυνο πρόκλησης ατελεκτασίας, όπως είναι η κατάδυση με χρήση φιάλης οξυγόνου, το κάπνισμα μαριχουάνας ή τσιγάρων, η ποδηλασία σε υψηλό υψόμετρο και η ιπτάμενη πτήση.

Τα άτομα με ψηλό και λιγνό σωματότυπο, ενδέχεται να είναι πιο επιρρεπής στην ανάπτυξη ατελεκτασίας.

Πνευμονικές παθήσεις όπως η χρόνια παρεμποδιστική πνευμονική πάθηση (COPD), το άσθμα, η κυστική ίνωση, η φυματίωση και ο κοκκιότης, αυξάνουν τον κίνδυνο της ανάπτυξης ατελεκτασίας.


Συμπτώματα

Η πλειοψηφία των ασθενών με ατελεκτασία, παρουσιάζουν τα παρακάτω συμπτώματα:

• Οξύ θωρακικό άλγος, που επιδεινώνεται κατά τη βαθιά εισπνοή ή το βήχα
• Ανακοπές αναπνοής

Ένας εκτεταμένος πνευμονοθώρακας προκαλεί ακόμη πιο σοβαρά συμπτώματα, όπως:

• «σφίξιμο» στο στήθος (στηθάγχη)
• εύκολη κόπωση
• ταχυκαρδία
• κυάνωση του δέρματος, που οφείλεται στην έλλειψη οξυγόνου

Σημείωση: τα συμπτώματα πιθανόν να κάνουν την εμφάνισή τους κατά την ανάπαυση ή τον ύπνο.

Άλλα συμπτώματα που ενδεχομένως να παρουσιαστούν στην ατελεκτασία είναι:

• ρινική συμφόρηση
• χαμηλή αρτηριακή πίεση (υπόταση)

Σημεία κι εξετάσεις

Κατά την ακρόαση των πνευμόνων, με τη χρήση στηθοσκοπίου, σημειώνεται απουσία ή ελάττωση του αναπνευστικού ψιθυρίσματος στην περιοχή που αντιστοιχεί στο ατελεκτασικό τμήμα του πνεύμονα.

Οι εξετάσεις περιλαμβάνουν:

• ακτινογραφία θώρακος για τη διαπίστωση ύπαρξης αέρος εκτός του πνευμονικού παρεγχύματος
• αρτηριακά αέρια αίματος

Θεραπεία

Ένας «μικρός» πνευμονοθώρακας δύναται να εξαλειφθεί αυτόματα. Ίσως απαιτηθεί μόνο οξυγονοθεραπεία κι ανάπαυση. Ο ιατρός πιθανόν, με τη χρήση βελόνης, να αναρροφήσει την περίσσεια αέρος που υπάρχει στην περιφέρεια του πνεύμονα, με σκοπό την πλήρη έκπτυξή του. Εάν ο ασθενής διαμένει κοντά στο νοσοκομείο, ίσως να του επιτραπεί η κατ’ οίκον παραμονή.

Στην περίπτωση του εκτεταμένου πνευμονοθώρακα, ένας «θωρακικός» αγωγός εισάγεται δια μεσοπλευρικού διαστήματος στην υπεζωκοτική χώρα, προκειμένου να παροχετευτεί ο αέρας και να ανακτήσει ο πνεύμονας τη δυνατότητα έκπτυξής του.

Ο «θωρακικός» αυτός αγωγός ίσως παραμείνει για λίγες μέρες κι επομένως ο ασθενής απαιτείται να νοσηλευτεί.

Κάποιοι ασθενείς με ατελεκτασικό πνεύμονα χρήζουν οξυγονοθεραπείας, η οποία συντελεί στην επιτάχυνση της επαναπορρόφησης του αέρα που περιβάλλει τον πνεύμονα.

Η χειρουργική επέμβαση ίσως κριθεί απαραίτητη για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του πνευμονοθώρακα ή για την πρόληψη υποτροπών. Η περιοχή στην οποία οφείλεται η διαφυγή του αέρα, δύναται να αποκατασταθεί, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις, μια ειδική χημική ουσία τοποθετείται στην ατελεκτασική περιοχή, με σκοπό τη δημιουργία ουλώδους ιστού.


Πρόγνωση

Εάν εμφανίσατε στο παρελθόν ατελεκτασία, είναι πολύ πιθανόν να εμφανιστεί εκ νέου στο μέλλον αν:

• έχετε υψηλό και λιγνό σωματότυπο
• εξακολουθείτε να καπνίζετε
• παρουσιάσατε ατελεκτασία άμφω πνευμόνων στο παρελθόν

Η πρόγνωση ενός ασθενή με ατελεκτασία, εξαρτάται από την αιτιοπαθογένεια αυτής.


Επιπλοκές

• επανεμφάνιση ατελεκτασίας στο μέλλον
• σοκ

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Καλέστε τον ιατρό σας αν παρουσιάσετε συμπτώματα ατελεκτασίας, κυρίως αν έχετε ιστορικό ιδίας κατάστασης.


Πρόληψη

Δεν υπάρχουν γνωστοί τρόποι πρόληψης της πάθησης, αν και μπορείτε να μειώσετε τις πιθανότητες ανάπτυξής της, διακόπτοντας το κάπνισμα.

Ορισμός

Το άσθμα αποτελεί μια φλεγμονώδη πάθηση των αεραγωγών, που προκαλεί κρίσεις συριγμού, διακοπές αναπνοής, αίσθηση θωρακικής / στερνικής σύσφιξης και βήχα.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Βρογχικό άσθμα, Άσθμα που εκλύεται με την άσκηση.


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Το άσθμα οφείλεται σε φλεγμονή των αεραγωγών. Κατά τη διάρκεια μιας ασθματικής κρίσης, οι μύες που περιβάλλουν τους αεραγωγούς, συσπώνται, ενώ ο βλεννογόνος των αεραγωγών διογκώνεται. Κατ΄ αυτό τον τρόπο, μειώνεται σημαντικά η δίοδος του αέρα και προκαλούνται ήχοι συριγμού.

Η πλειοψηφία των ασθενών με άσθμα εμφανίζουν κρίσεις συριγμού, ανεξάρτητα των ασυμπτωματικών χρονικών περιόδων. Άλλοι ασθενείς, παρουσιάζουν μακράς χρονικής διάρκειας δυσκολίες στην αναπνοή, με παράλληλα επεισόδια έντονης δυσχέρειας στην αναπνοή. Σε άλλους, το κύριο σύμπτωμα αποτελεί ο βήχας. Οι ασθματικές κρίσεις δύναται να διαρκούν από λίγα λεπτά έως και μερικές ημέρες και μπορούν να λάβουν κρίσιμη μορφή, εάν οι αεραγωγοί παρουσιάζουν βαριά απόφραξη.

Στην περίπτωση ευαίσθητων ατόμων, τα συμπτώματα του άσθματος μπορούν να προκληθούν με την εισπνοή αλλεργιογόνων ουσιών (ονομάζονται αλλεργιογόνες ή εκλυτικές ουσίες).

Κύριοι εκλυτικοί παράγοντες του άσθματος είναι:

• Ζώα (το τρίχωμα των κατοικίδιων ή η πιτυρίδα τους)
• Σκόνη
• Κλιματιστικές αλλαγές (συνήθως το ψυχρό κλίμα)
• Χημικά στον αέρα ή στα τρόφιμα
• Άσκηση
• Μούχλα
• Γύρη
• Αναπνευστικές λοιμώξεις, όπως το κοινό συνάχι
• Έντονοι συναισθηματισμοί (άγχος)
• Κάπνισμα καπνού

Η ασπιρίνη, καθώς κι άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη σκευάσματα (ΜΣΑΦ) ενοχοποιούνται για την πρόκληση άσθματος σε κάποιους ασθενείς.

Αρκετοί εκ των ασθματικών ασθενών έχουν θετικό ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό αλλεργιών, όπως ο πολύ υψηλός πυρετός (αλλεργική ρινίτιδα) ή το έκζεμα. Άλλοι πάλι δεν έχουν κανένα ιστορικό αλλεργιών.


Συμπτώματα

• Βήχας με ή χωρίς την παραγωγή πτυέλων
• Εισολκή της επιδερμίδας των μεσοπλεύριων διαστημάτων κατά την αναπνοή (μεσοπλεύριες αντιδράσεις)
• Δυσχέρεια αναπνοής η οποία επιδεινώνεται με την άσκηση ή τη δραστηριότητα
• Συριγμός

1. παρουσιάζεται κατά επεισόδια
2. ίσως είναι πιο έντονος κατά τη διάρκεια της νύχτας ή νωρίς το πρωί
3. ίσως υποχωρήσει αυτόματα
4. βελτιώνεται με τη χρήση σκευασμάτων που προκαλούν διάνοιξη των αεραγωγών (βρογχοδιασταλτικά)
5. επιδεινώνεται με την αναπνοή σε ψυχρό περιβάλλον
6. επιδεινώνεται με την άσκηση
7. επιδεινώνεται κατά το στερνικό καύσο (αναγωγή)
8. εμφανίζεται συνήθως αιφνίδια

Συμπτώματα επείγουσας σημασίας:

• κυανό χρώμα των χειλέων και του προσώπου
• μειωμένο επίπεδο εγρήγορσης, όπως βαριά ζάλη ή σύγχυση κατά τη διάρκεια ασθματικής κρίσης
• υπερβολικά έντονη δυσχέρεια αναπνοής
• ταχυπαλμία
• έντονο άγχος που οφείλεται στη δυσχέρεια αναπνοής
• εφίδρωση

Επί πρόσθετα συμπτώματα που μπορεί να συνοδεύουν τη νόσο είναι:

• παθολογικό σχήμα αναπνοής – η εκπνοή διαρκεί δυόμισι φορές περισσότερο απ’ ότι η εισπνοή
• παροδική διακοπή της αναπνοής
• θωρακικό άλγος
• ρινική συμφόρηση
• συσφιγκτικό αίσθημα στη στερνική χώρα

Σημεία κι εξετάσεις

Οι εξετάσεις για αλλεργία μπορεί να αποβούν ωφέλιμες, προσδιορίζοντας τα αλλεργιογόνα ατόμων με επίμονο άσθμα. Συχνά αλλεργιογόνα περιλαμβάνουν την πιτυρίδα κατοικίδιων ζώων, τους κόκκους σκόνης, τα κατσαριδοκτόνα αλλεργιογόνα, τη μούχλα και τη γύρη. Συχνοί παράγοντες που προκαλούν αναπνευστικό ερεθισμό αποτελούν ο καπνός του τσιγάρου, το καυσαέριο κι ο καπνός από την καύση ξύλου ή υγραερίου.

Ο ιατρός θα ακροαστεί με στηθοσκόπιο τους πνεύμονες. Το πιθανότερο είναι να γίνουν αντιληπτοί ήχοι / ψιθυρίσματα που συνδέονται με το άσθμα. Πάρα ταύτα, το αναπνευστικό ψιθύρισμα παραμένει φυσιολογικό στα μεσοδιαστήματα των κρίσεων άσθματος.

Οι εξετάσεις που διεξάγονται περιλαμβάνουν:

• αρτηριακά αέρια αίματος
• αιματολογικές εξετάσεις για προσδιορισμό της τιμής των ηωσινόφιλων (μια υπο-ομάδα των λευκοκυττάρων) και των IgE (έναν τύπο πρωτεΐνης του ανοσοποιητικού συστήματος που ονομάζεται ανοσοσφαιρίνη)
• ακτινογραφία θώρακος
• εξετάσεις πνευμονικής λειτουργίας
• μέτρηση μέγιστης εκπνευστικής ροής

Θεραπεία

Στόχος της θεραπείας αποτελεί η αποφυγή των εκλυτικών ουσιών και η αντιμετώπιση της φλεγμονής των αεραγωγών. Η καλή συνεργασία με τον ιατρό σας, θα σας βοηθήσει να οργανώσετε ένα σχήμα αποφυγής των εκλυτικών παραγόντων του άσθματος και παρακολούθησης των συμπτωμάτων σας.

Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι φαρμακευτικών σκευασμάτων για τη θεραπεία του άσθματος:

• μακράς – δράσης φάρμακα για την πρόληψη των κρίσεων
• ταχείας – ανακούφισης φάρμακα για χορήγηση κατά τη διάρκεια των κρίσεων

Η πρώτη κατηγορία φαρμάκων χορηγείται σε τακτική βάση προς πρόληψη των κρίσεων κι όχι για την αντιμετώπισής τους. Τέτοια φαρμακευτικά σκευάσματα περιλαμβάνουν:

• εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή για την αντιμετώπιση της φλεγμονής
• αναστολείς της λευκοτριένης
• μακράς – δράσης βρογχοδιασταλτικά για τη διατήρηση του εύρους των αεραγωγών
• ομιλιζουμάβη, η οποία «μπλοκάρει» τη δίοδο του αναπνευστικού συστήματος που είναι υπεύθυνη για την έκλυση των συμπτωμάτων του άσθματος
• νατριούχος χρωμολύνη ή νατριούχος νεδοχρωμίλη
• αμινοφυλλίνη ή θεοφυλλίνη (δεν έχουν ευρεία χρήση όπως στο παρελθόν)
• κάποιες φορές χορηγείται μονή θεραπεία με σκεύασμα που συνδυάζει στεροειδή και βρογχοδιασταλτικά

Τα ταχείας – ανακούφισης ή διάσωσης φαρμακευτικά σκευάσματα έχουν εφαρμογή στην αντιμετώπιση των συμπτωμάτων κατά τη διάρκεια της κρίσης. Αυτά περιλαμβάνουν:

• ταχείας – δράσης βρογχοδιασταλτικά (εισπνεόμενα)
• κορτικοστεροειδή, όπως η μεθυλπρεδνισολόνη, τα οποία δύναται να χορηγηθούν ενδοφλέβια κι άμεσα κατά τα διάρκεια βαριάς κρίσης, σε συνδυασμό με άλλα εισπνεόμενα σκευάσματα

Σε άτομα με ήπια συμπτωματολογία άσθματος (και μικρή συχνότητα κρίσεων) χορηγούνται ταχείας ανακούφισης σκευάσματα, όποτε κρίνεται αναγκαίο. Στα άτομα με επίμονο άσθμα χορηγούνται μακράς δράσης σκευάσματα σε μόνιμη τακτική βάση για την πρόληψη των συμπτωμάτων. Η βαριά κρίση άσθματος απαιτεί ιατρική εξέταση και πιθανότητα νοσηλεία, ενδοφλέβια χορήγηση φαρμάκων κι οξυγονοθεραπεία.

Η μέτρηση μέγιστης εκπνευστικής ροής αποτελεί μια απλή τεχνική προσδιορισμού της ταχύτητας απελευθέρωσης του εισπνεόμενου αέρα από τους πνεύμονες. Το τελευταίο παίζει ρόλο στη διάγνωση αρχόμενης κρίσης, και πολλές φορές χωρίς την παρουσία κανενός συμπτώματος. Οι μετρήσεις αυτές μπορούν να συντελέσουν στην ένδειξη χορήγησης φαρμάκων ή λήψης άλλων απαραίτητων μέτρων. Οι τιμές της μέγιστης εκπνευστικής ροής ενός ατόμου, που κυμαίνονται από 50 – 80% των μέγιστων τιμών που έχει παρουσιάσει στο παρελθόν, αποτελούν σημείο μετρίου βαθμού ασθματικής κρίσης, ενώ τιμές κατώτερες από 50%, αποτελούν σημείο βαριάς κρίσης.


Πρόγνωση

Ίαση του άσθματος ουδέποτε επιτυγχάνεται, παρά μόνον βελτίωση των συμπτωμάτων με τη πάροδο του χρόνου. Με την αρμόδια αυτοσυντήρηση / αντιμετώπιση και θεραπευτική αγωγή, η πλειοψηφία των ασθενών που πάσχουν από άσθμα, βιώνουν μια φυσιολογική ζωή.


Επιπλοκές

Οι επιπλοκές του άσθματος μπορούν να λάβουν βαριά μορφή και περιλαμβάνουν:

• θάνατο
• μειωμένη ικανότητα για άσκηση κι ασχολία με άλλες δραστηριότητες
• έλλειψη ύπνου που οφείλεται στα συμπτώματα κατά τη διάρκεια της νύχτας
• μόνιμες αλλαγές / διαταραχές της αναπνευστικής λειτουργίας
• μόνιμο βήχα
• δυσχέρεια αναπνοής που απαιτεί αναπνευστική υποστήριξη / αναπνευστήρα

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Κλείστε ραντεβού με τον ιατρό σας, εάν παρουσιάσετε συμπτώματα άσθματος.

Καλέστε τον ιατρό σας ή σπεύσατε στα επείγοντα ιατρεία εάν:

• μια κρίση άσθματος χρήζει περαιτέρω φαρμακευτικής αγωγής απ΄ ότι τη η συνιστώμενη
• τα συμπτώματα επιδεινώνονται ή δε βελτιώνονται με τη θεραπευτική αγωγή
• παρουσιάσετε δυσχέρεια αναπνοής ενώ μιλάτε
• η μέτρηση της μέγιστης εκπνευστικής ροής σας φτάνει το 50 - 80% των βέλτιστων προσωπικών σας μετρήσεων

Σπεύσατε στα επείγοντα αν:

• παρουσιάσατε ζάλη ή σύγχυση
• αναπτύξετε κρίσιμη δυσχέρεια αναπνοής κατά την ανάπαυση
• η μέτρηση της μέγιστης εκπνευστικής ροής, είναι μικρότερη του 50% των βέλτιστων προσωπικών σας μετρήσεων
• αντιμετωπίζετε έντονο θωρακικό άλγος

Πρόληψη

Τα συμπτώματα του άσθματος περιστασιακά μπορούν να βελτιωθούν, με την αποφυγή γνωστών εκλυτικών παραγόντων και ουσιών που προκαλούν ερεθισμό των αεραγωγών.

Το κρεβάτι μπορεί να καλυφθεί με επένδυση κατά της αλλεργίας, προκειμένου να μειωθεί η έκθεσή του στους κόκκους σκόνης. Η αφαίρεση των χαλιών και η τακτική χρήση της ηλεκτρικής σκούπας επίσης βοηθούν. Τα απορρυπαντικά και τα προϊόντα καθαρισμού στην οικία είναι προτιμητέο να είναι άοσμα.

Διατηρώντας χαμηλά επίπεδα υγρασίας κι επισκευάζοντας διαρροές, μειώνετε τις πιθανότητες ανάπτυξης μικροοργανισμών, όπως της μούχλας. Διατηρείτε την οικία σας καθαρή και τα τρόφιμα σε συσκευασίες εκτός των υπνοδωματίων – γεγονός που μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης κατσαριδών, οι οποίες εκλύουν τις κρίσεις άσθματος σε κάποια άτομα.

Ένα κάποιο άτομο είναι αλλεργικό σε ένα ζώο (κατοικίδιο), που δε δύναται να απομακρυνθεί από την οικία, το ζώο δεν πρέπει να έχει πρόσβαση στο δωμάτιο του πάσχοντος. Υλικά «φιλτραρίσματος» μπορούν να τοποθετηθούν στις εξόδους θέρμανσης, προκειμένου να παγιδευτεί η πιτυρίδα του κατοικίδιου.

Απομακρύνοντας τον καπνό τσιγάρου από μια οικία, αποτελεί το μόνο σημαντικό μέτρο που οφείλει να λάβει μια οικογένεια, για να βοηθήσει ένα παιδί με άσθμα. Το κάπνισμα εκτός του σπιτιού δεν επαρκεί. Τα μέλη της οικογένειας και οι επισκέπτες που καπνίζουν εκτός του σπιτιού, μεταφέρουν υπολείμματα καπνού εντός του σπιτιού με τα ρούχα τους και τα μαλλιά τους – γεγονός που και πάλι μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα άσθματος.

Άτομα που πάσχουν οφείλουν επίσης να αποφεύγουν το καυσαέριο, τις βιομηχανικές σκόνες κι άλλους ερεθιστικούς καπνούς, όσον το δυνατόν περισσότερο.