Ορισμός

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι η περίπτωση κατά την οποία το περιεχόμενο του στομάχου (φαγητά ή υγρά) παλινδρομεί από το στομάχι στον οισοφάγο (σωλήνας που συνδέει το στόμα με το στομάχι). Η δραστηριότητα αυτή μπορεί να ερεθίσει τον οισοφάγο, να προκαλέσει καούρα και άλλα συμπτώματα.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Πεπτική οισοφαγίτιδα, Παλινδρομική οισοφαγίτιδα, Νυχτερινή Καούρα, Δυσπεψία


Αιτίες, περιστατικά και παράγοντες κινδύνου

Όταν τρώτε, η τροφή περνά από τον λάρυγγα στο στομάχι δια μέσου του οισοφάγου. Από τη στιγμή που η τροφή βρίσκεται στο στομάχι, ένας δακτύλιος από μυϊκές ίνες εμποδίζει την τροφή να παλινδρομήσει στον οισοφάγο. Αυτές οι μυϊκές ίνες αποτελούν έναν μυ που ονομάζεται κάτω οισοφαγικός σφιγκτήρας.

Εάν ο μυς αυτός δεν κλείσει καλά, η τροφή, τα γαστρικά υγρά μπορεί να επιστρέψουν στον οισοφάγο. Αυτό ονομάζεται παλινδρόμηση ή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Η παλινδρόμηση αυτή μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα ή και βλάβη στον οισοφάγο.

Παράγοντες κινδύνου για δημιουργία παλινδρόμησης αποτελούν η διαφραγματοκήλη (περίπτωση κατά την οποία μέρος του στομάχου μετακινείται πάνω από το διάφραγμα, δηλ. τον μυ που χωρίζει τον θώρακα από την κοιλιακή κοιλότητα), η εγκυμοσύνη και η σκληροδερμία.
Η παχυσαρκία, το κάπνισμα και πιθανόν το αλκοόλ μπορεί να αυξήσουν τις πιθανότητες εμφάνισης γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.
Η καούρα και η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση μπορεί να προκληθούν ή να επιδεινωθούν από την εγκυμοσύνη και τη λήψη διαφόρων φαρμάκων.
Εάν υποψιαστείτε ότι κάποιο από αυτά τα φάρμακα μπορεί να σας δημιουργεί καούρα, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Ποτέ μην αλλάζετε ή σταματάτε ένα φάρμακο που παίρνετε τακτικά χωρίς να μιλήσετε πρώτα με τον γιατρό σας.


Συμπτώματα

Tα πιο κοινά συμπτώματα είναι:
• Αίσθηση ότι το φαγητό έχει παγιδευτεί πίσω από το στέρνο
• Καούρα ή κάψιμο στον θώρακα (πίσω από το στέρνο)
- που αυξάνεται με το σκύψιμο, την κατάκλιση ή το φαγητό
- που πιθανότατα επιδεινώνεται κατά τη διάρκεια της νύχτας
- που ανακουφίζεται με αντιόξινα φάρμακα
• Ναυτία μετά από το φαγητό

Λιγότερα συνήθη συμπτώματα είναι:

• Βήχας ή σφύριγμα κατά την αναπνοή
• Δυσκολία στην κατάποση
• Λόξυγκας
• Τραχύτητα ή άλλη αλλαγή στη φωνή
• Παλινδρόμηση του φαγητού στο στόμα
• Πονόλαιμος


Σημάδια και εξετάσεις

Ενδέχεται να μην χρειαστείτε εξετάσεις εάν τα συμπτώματα δεν είναι έντονα.
Εάν τα συμπτώματα είναι έντονα ή επανέρχονται όταν σταματάτε τη θεραπεία, κάποιες εξετάσεις μπορεί να βοηθήσουν στη διάγνωση και τις επιπλοκές της παλινδρόμησης:
• H οισοφογαστροσκόπηση εφαρμόζεται συχνά για να εξακριβωθεί η αιτία και να εξετασθεί ο οισοφάγος για πιθανή βλάβη. Ο γιατρός εισάγει από το στόμα έναν λεπτό σωλήνα που καταλήγει σε κάμερα. Ο σωλήνας στη συνέχεια περνά από τον οισοφάγο, στο στομάχι και το λεπτό έντερο.
• Ο ακτινολογικός έλεγχος με βάριο
• Η συνεχής πεχαμετρία οισοφάγου (μέτρηση του ph)
• Η μανομετρία του οισοφάγου
Επίσης, η καλλιέργεια κοπράνων μπορεί να διαγνώσει αιμορραγία από ερεθισμό του οισοφάγου.


Θεραπεία

Για να αποφύγετε την καούρα, αποφύγετε τροφές και ποτά που μπορεί να προκαλέσουν τα συμπτώματα. Για πολλά άτομα, αυτά είναι:
• To αλκοόλ
• Η καφεΐνη
• Τα ανθρακούχα ποτά
• Η σοκολάτα
• Τα φρούτα και οι χυμοί με βάση το κίτρο
• Οι τομάτες
• Οι σάλτσες τομάτας
• Τα λιπαρά ή πικάντικα φαγητά
• Τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα
• Η μέντα
• Ο δυόσμος

Αν και άλλες τροφές σάς δημιουργούν καούρα, αποφύγετε και αυτές.

Επίσης, δοκιμάστε τις εξής αλλαγές στις διατροφικές σας συνήθειες :

• Αποφύγετε το σκύψιμο ή την άσκηση αμέσως μετά το φαγητό.
• Αποφύγετε τα στενά ρούχα ή τις ζώνες που σφίγγουν τη μέση.
• Μην πηγαίνετε για ύπνο με γεμάτο στομάχι. Για παράδειγμα, αποφύγετε να τρώτε 2-3 ώρες πριν την ώρα του ύπνου.
• Μην καπνίζετε.
• Τρώτε μικρότερα γεύματα.
• Χάστε βάρος εάν είστε υπέρβαροι.
• Μειώστε το στρες.
• Κοιμάστε με το κεφάλι υπερυψωμένο κατά 15 εκ. περίπου. Κάντε το υψώνοντας ολόκληρο το κρεβάτι ή τοποθετώντας ένα είδος σφήνας κάτω από το σώμα σας και όχι απλώς με μαξιλάρια.

Αντιόξινα φάρμακα που τα προμηθεύεται κανείς χωρίς συνταγή μπορεί να χρησιμοποιηθούν μετά τα γεύματα και κατά τον ύπνο, αν και η δράση τους δεν διαρκεί πολύ. Κοινή παρενέργεια των αντιόξινων είναι η διάρροια ή η δυσκοιλιότητα.
Άλλα φάρμακα που χορηγούνται χωρίς συνταγή μπορεί επίσης να δοθούν για τη θεραπεία της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Ενεργούν πιο αργά από ότι τα αντιόξινα αλλά προσφέρουν πιο μακροχρόνια ανακούφιση. Ο γιατρός ή η νοσηλεύτριά σας μπορούν να σας συμβουλέψουν πώς θα τα παίρνετε:
• Ανταγωνιστές αντλίας πρωτονίων είναι οι πιο ισχυροί αναστολείς έκκρισης οξέων, όπως οι πραζόλες.
• Ανταγωνιστές των Η2 υποδοχέων ισταμίνης.
• Προκινητικά φάρμακα .

Οι αντιπαλινδρομικές επεμβάσεις μπορούν να δώσουν λύση σε ασθενείς των οποίων τα συμπτώματα δεν υποχωρούν με τις αλλαγές στον τρόπο ζωής και τη λήψη φαρμάκων. Η καούρα και τα άλλα συμπτώματα θεωρητικά αμβλύνονται μετά την επέμβαση αλλά μπορεί να εξακολουθήσετε να χρειάζεστε φάρμακα για την καούρα. Επίσης υπάρχουν νέες θεραπείες για την παλινδρόμηση που εφαρμόζονται με τη χρήση ενδοσκοπίου (ελαστικός σωλήνας που περνάει από το στόμα στο στομάχι).


Πρόγνωση

Τα περισσότερα άτομα ανταποκρίνονται στη μη χειρουργική αντιμετώπιση, με αλλαγές στον τρόπο ζωής και λήψη φαρμάκων. Ωστόσο, πολλοί ασθενείς χρειάζεται να παίρνουν διαρκώς φάρμακα για να ελέγχουν τα συμπτώματά τους.


Επιπλοκές

• Οισοφάγος Barrett (αλλοίωση στον βλεννογόνο του οισοφάγου που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου)
• Βρογχόσπασμος (ερεθισμός και σπασμός των αεραγωγών εξαιτίας των οξέων)
• Χρόνιος βήχας ή βραχνάδα
• Οδοντικά προβλήματα
• Οισοφαγικό έλκος
• Οισοφαγίτιδα
• Στένωση του οισοφάγου λόγω των τραυμάτων από τη φλεγμονή


Επισκεφθείτε τον γιατρό σας

Επισκεφθείτε τον γιατρό σας αν το συμπτώματα χειροτερεύουν ή δεν βελτιώνονται με τις αλλαγές στον τρόπο ζωής και τη λήψη φαρμάκων.
Επίσης συμβουλευτείτε τον αν υπάρχει κάποιο από τα ακόλουθα συμπτώματα:
• Αιμορραγία
• Πνίξιμο (βήχας, δυσχέρεια στην αναπνοή)
• Κορεσμός (φούσκωμα) με λίγο φαγητό
• Συχνοί εμετοί
• Βραχνάδα
• Απώλεια της όρεξης
• Δυσκολία στην κατάποση (δυσφαγία) ή πόνο κατά την κατάποση (οδυνοφαγία)
• Απώλεια βάρους


Πρόληψη

Τεχνικές πρόληψης της καούρας

• Η ενδοσκοπική εξέταση του οισοφάγου και η βιοψία μπορεί να βοηθήσουν στη διάγνωση οισοφάγου Βarrett.
• Επαναληπτική ενδοσκόπηση για τη εξακρίβωση ύπαρξης δυσπλασίας ή καρκίνου συνιστάται συχνά.

Ορισμός

Οι κοιλότητες πρόκειται για οπές ή δομικές βλάβες των οδόντων.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Τερηδόνα, Οδοντική αποσύνθεση, Κοιλότητες – οδόντων.


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Η οδοντική αποσύνθεση αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη παθολογική διαταραχή, μετά του κοινού κρυολογήματος. Η πάθηση μπορεί να προσβάλλει τον οποιοδήποτε, αν κι εμφανίζεται συνήθως σε παιδιά κι ενήλικες νεαρής ηλικίας. Αποτελεί τις περισσότερες φορές, την αιτία οδοντικής απώλειας σε νεαρά άτομα.

Η παρουσία βακτηρίων στη στοματική κοιλότητα, συνιστά μια φυσική κατάσταση. Τα βακτηρίδια μετατρέπουν τις τροφές – κυρίως τα σάκχαρα και τις αμυλώδες τροφές – σε οξέα. Τα βακτηρίδια, τα οξέα, τα υπολείμματα τροφών και το σάλιο συνενώνονται, εντός της στοματικής κοιλότητας, προς σχηματισμό μιας κολλώδους ουσίας που ονομάζεται πλάκα και η οποία προσκολλάται στα δόντια. Είναι πιο χαρακτηριστική στους οπίσθιους γομφίους, άνωθεν της νοητής γραμμής συνένωσης όλων των οδόντων, χωρίς εξαίρεση, με τα ούλα και στις παρυφές των σφραγισμάτων. Η πλάκα που δεν αφαιρείται, μεταλλοποιείται σε τρυγία. Η πλάκα και η τρυγία προκαλούν ερεθισμό των ούλων, που οδηγεί σε ουλίτιδα κι εν τέλει περιοδοντίτιδα.

Εντός μιας χρονικής περιόδου είκοσι λεπτών, μετά τη λήψη τροφής, ξεκινά ο σχηματισμός και η εναπόθεση της πλάκας επί των οδόντων (χρόνος που απαιτείται για τη δραστηριοποίηση των βακτηριδίων). Εάν δεν ακολουθήσει σχολαστική και τακτική αφαίρεση της πλάκας, η οδοντική αποσύνθεση θα αρχίζει να εμφανίζεται, αλλά και να αναπτύσσεται.

Τα οξέα της πλάκας διαλύουν την αδαμαντίνη ουσία της επιφάνειας των οδόντων και δημιουργούν παράλληλα οδοντικές οπές (κοιλότητες). Οι κοιλότητες συνήθως δεν προκαλούν πόνο, παρά μόνον όταν η έκταση του βάθους τους επηρεάζει νεύρα ή προκληθεί οδοντικό κάταγμα. Σε περίπτωση μη αντιμετώπισης τέτοιας κατάστασης, είναι πολύ πιθανόν να αναπτυχθεί κάποιο απόστημα. Η παραμελημένη οδοντική αποσύνθεση, καταστρέφει επίσης την εσωτερική δομή τον οδόντων (πολφό), προκαλώντας τελικά οδοντική απώλεια.

Οι υδατάνθρακες (σάκχαρο κι άμυλο) αυξάνουν τον κίνδυνο για οδοντική αποσύνθεση. Οι κολλώδεις τροφές είναι πιο επιβλαβείς, απ’ ότι οι μη κολλώδεις, αφού προσκολλούνται στην οδοντική επιφάνεια. Τα συχνά «τσιμπολογήματα» αυξάνουν τη χρονική διάρκεια επαφής των οξέων με την επιφάνεια των οδόντων.


Συμπτώματα

• Πονόδοντος – συγκεκριμένα μετά τη λήψη γλυκών, ζεστών ή κρύων τροφών και ποτών
• Ορατά κοιλώματα ή οπές των δοντιών

Σημεία κι εξετάσεις

Η πλειοψηφία των κοιλοτήτων αναδεικνύονται σε πρώιμα στάδια κατά τη διεξαγωγή τακτικών επισκέψεων στον οδοντίατρο. Η επιφάνεια των οδόντων πιθανόν να έχει μαλακή σύσταση, γεγονός που διαπιστώνεται κατά την απόξεσή τους με αιχμηρό εργαλείο. Άλγος συνήθως εκλύεται μόνο στα ήδη προχωρημένα στάδια της οδοντικής αποσύνθεσης. Οι ακτινογραφίες των οδόντων, ίσως αναδείξουν την ύπαρξη κοιλοτήτων, μη ορατές στο γυμνό μάτι.


Θεραπεία

Με κατάλληλη αγωγή, προλαμβάνεται ο σχηματισμός κοιλοτήτων λόγω της οδοντικής βλάβης.

Η θεραπευτική αγωγή περιλαμβάνει:

• Σφραγίσματα
• Στεφάνη
• Ριζικούς πόρους

Οι οδοντίατροι καλύπτουν τα κενά από την αφαίρεση της ουσίας σε αποσύνθεση των οδόντων με τρυπάνι κι αντικαθιστώντας το με υλικά όπως κράμα από ασήμι, χρυσό, πορσελάνη ή συνθετική ρεσίνη. Η πορσελάνη και η συνθετική ρεσίνη μοιάζουν περισσότερο στην εμφάνιση με τα φυσικά δόντια, γι’ αυτό άλλωστε και προτιμούνται για τα πρόσθια δόντια. Πολλοί οδοντίατροι θεωρούν πιο ανθεκτικό υλικό το κράμα από χρυσό ή ασήμι, τα οποία και χρησιμοποιούνται συχνότερα στα οπίσθια δόντια. Αν κι επικρατεί μια τάση να τοποθετείται υψηλής αντοχής συνθετικής ρεσίνης στα οπίσθια δόντια.

Τα στεφάνια ή οι θήκες χρησιμοποιούνται στην περίπτωση της εκτεταμένης οδοντικής αποσύνθεσης, κατά την οποία η οδοντική δομή είναι περιορισμένη και συνεπώς τα δόντια αδύναμα. Ευμεγέθη σφραγίσματα κι αδύναμα δόντια αυξάνουν τον κίνδυνο για απόσπαση δοντιών. Η αποσυντιθεμένη ή αδύναμη περιοχή αφαιρείται κι επιδιορθώνεται. Μια στεφάνη τοποθετείται με τρόπο ώστε καλύπτει το τμήμα του δοντιού που απέμεινε. Τα στεφάνια συνήθως είναι από χρυσό, πορσελάνη ή πορσελάνη ενωμένη με μέταλλο.

Ένας ριζικός πόρος συστήνεται στην περίπτωση που το νεύρο ενός δοντιού νεκρωθεί λόγω αποσύνθεσης ή τραυματισμού. Αφαιρείται το κεντρικό τμήμα του δοντιού, μαζί με το σύστοιχο νεύρο κι αιμοφόρο αγγειακό ιστό (πολφό), όπως επίσης και τα αποσυντηθέμενα λοιπά τμήματα του δοντιού. Στο κενό διάστημα των ριζών, εναποτίθεται υλικό στεγανοποίησης. Το δόντι σφραγίζεται, κι αν κριθεί απαραίτητο, τοποθετείται και στεφάνη επί του οδόντος.


Πρόγνωση

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, η θεραπευτική αγωγή αποβαίνει σωτήρια για τα δόντια. Η πρώιμη αγωγή προκαλεί λιγότερο πόνο και δεν είναι τόσο δαπανηρή, όσο η αγωγή της εκτεταμένης αποσύνθεσης.

Ίσως χρειαστεί να λάβετε, υπό τη μορφή «πιπιλίσματος» κάποια φαρμακευτικά σκευάσματα (όπως λιδοκαϊνη), υποξείδιο του αζώτου (αέριο που προκαλεί το γέλιο) ή άλλες φαρμακευτικές συστάσεις, προκειμένου να ανακουφιστείτε από τον πόνο που εκλύεται κατά ή μετά από μία οδοντιατρική πράξη.

Το υποξείδιο του αζώτου συνδυασμένο με νοβοκαϊνη, αποτελεί αγωγή εκλογής όταν επικρατεί φόβος οδοντιατρικής φαρμακευτικής αγωγής.


Επιπλοκές

• Δυσφορία ή άλγος
• Κάταγμα οδόντος
• Ανικανότητα πλήρης μάσησης
• Οδοντική ευαισθησία

Επικοινωνία με τον οδοντίατρό σας


Καλέστε τον οδοντίατρό σας αν παρουσιάσετε πονόδοντο.

Επισκεφθείτε τον οδοντίατρο για έναν τυπικό καθαρισμό κι εξέταση, αν δεν το έχετε κάνει μέσα στους τελευταίους 6 ή 12 μήνες.


Πρόληψη

Η στοματική υγιεινή είναι αναγκαία για την πρόληψη σχηματισμού κοιλοτήτων. Αυτή περιλαμβάνει εξειδικευμένο καθαρισμό (κάθε 6 μήνες), βούρτσισμα των δοντιών, τουλάχιστον 2 φορές την ημέρα και χρήση νήματος καθημερινά. Ακτινογραφίες των οδόντων μπορούν να διεξάγονται ετησίως, προκειμένου να αποκαλυφθεί πιθανός σχηματισμός κοιλοτήτων σε υψηλού κινδύνου περιοχές του στόματος.

Κολλώδεις τροφές που χρειάζονται πολύ μάσημα (όπως τα αποξηραμένα φρούτα ή τα ζαχαρωτά), είναι προτιμητέο να καταναλώνονται κατά τη διάρκεια ενός γεύματος, παρά μεμονωμένα. Εάν είναι δυνατόν, βουρτσίστε τα δόντια σας ή ξεπλύνετε τη στοματική κοιλότητα με νερό, μετά τη λήψη τέτοιων τροφών. Περιορίστε τα «τσιμπολογήματα», τα οποία δημιουργούν μια συνεχή προμήθεια οξέων εντός της στοματικής κοιλότητας. Αποφύγετε τη συχνή κατανάλωση σακχαρωδών ποτών η τις πολλές καραμέλες και τα ζαχαρωτά.

Η οδοντική στεγανοποίηση επίσης συντελεί στην πρόληψη σχηματισμού κοιλοτήτων. Η στεγανοποίηση περιλαμβάνει μια λεπτή, σαν πλαστικοποιημένη στρώση, η οποία εναποτίθεται στην επιφάνεια μάσησης των γομφίων. Η στρώση αυτή αποτρέπει τη συσσώρευση πλάκας στις βαθιές οπές των ευαίσθητων αυτών επιφανειών. Ο οδοντική στεγανοποίηση εκτελείται συνήθως στα δόντια των παιδιών, άμεσα μετά ην εμφάνιση της οδοντοφυΐας των γομφίων. Άτομα μεγάλης ηλικίας επίσης επωφελούνται με την οδοντική στεγανοποίηση.

Το φθοριούχο άλας συστήνεται συχνά ως πρόληψη ανάπτυξης τερηδόνας. Υπάρχει δημοσίευση που αναφέρει ότι άνθρωποι που καταναλώνουν φθοριούχο άλας παράλληλα με το νερό ή λαμβάνουν φθοριούχα συμπληρώματα, παρουσιάζουν λιγότερη τερηδόνα των δοντιών. Η απορρόφηση φθοριούχου άλατος κατά την περίοδο ανάπτυξης των οδόντων, οδηγεί σε συμμετοχή αυτού στη σύσταση της αδαμάντινης ουσίας των δοντιών και στη προστασία της έναντι της βλαπτικής δράσης των οξέων.

Η τοπική χρήση φθοριούχων επίσης συστήνεται ως προστασία της επιφάνειας των δοντιών. Αυτό περιλαμβάνει τη χρήση φθοριούχας οδοντόπαστας ή στοματικού διαλύματος. Αρκετοί οδοντίατροι, σε τακτικές επισκέψεις των ασθενών τους, περιλαμβάνουν στην αγωγή που εφαρμόζουν, την τοπική εναπόθεση φθοριούχων ουσιών (η εναπόθεση γίνεται σε συγκεκριμένη περιοχή των οδόντων).