Ορισμός

Η αθηροσκλήρωση πρόκειται για μία κατάσταση στην οποία λιπώδες υλικό συγκεντρώνεται στο τοίχωμα των αρτηριών. Το λιπώδες αυτό υλικό παχύνεται, σκληραίνει (με την απόθεση αλάτων ασβεστίου), και μπορεί τελικά να αποφράξει τις αρτηρίες.
Η αθηροσκλήρωση αποτελεί μορφή αρτηριοσκλήρωσης. Οι δύο αυτοί όροι συχνά χρησιμοποιούνται για να αποδώσουν την ίδια οντότητα.

Εναλλακτικές ονομασίες

Αρτηριοσκλήρωση, σκλήρυνση των αρτηριών, σχηματισμός αθηρωματικής πλάκας στις αρτηρίες

Αίτια, επίπτωση, και παράγοντες κινδύνου

Η αθηροσκλήρωση είναι η πλέον συχνή διαταραχή των αρτηριών. Συμβαίνει όταν λίπος, χοληστερόλη, και άλλες ουσίες συγκεντρώνονται και σχηματίζουν στα τοιχώματα των αρτηριών σκληρές δομές που ονομάζονται πλάκες.
Τελικά, οι πλάκες μπορούν να επιφέρουν τη στένωση μιας αρτηρίας και να την καταστήσουν λιγότερο ελαστική, δυσχεραίνοντας με αυτόν τον τρόπο τη ροή του αίματος. Αν οι στεφανιαίες αρτηρίες στενωθούν, η ροή του αίματος στη καρδιά μπορεί να μειωθεί ή ακόμη και να σταματήσει. Αυτό μπορεί να προκαλέσει πόνο στο θώρακα (σταθερή στηθάγχη), δύσπνοια, οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, καθώς και άλλη συμπτωματολογία.


Τμήματα της πλάκας μπορεί να αποκολληθούν και να μετακινηθούν με την κυκλοφορία του αίματος (σχηματισμός εμβόλου). Αυτό αποτελεί συχνή αιτία πρόκλησης οξέος εμφράγματος του μυοκαρδίου και αγγειακού εγκεφαλικού επεισοδίου. Θρόμβοι αίματος μπορούν επίσης να σχηματισθούν στην περιοχή μιας ρωγμής της αθηρωματικής πλάκας. Οι θρόμβοι εμποδίζουν τη ροή του αίματος. Αν ο θρόμβος μεταφερθεί σε κάποια αρτηρία της καρδιάς, των πνευμόνων, ή του εγκεφάλου, μπορεί να προκληθεί οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, πνευμονική εμβολή, ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Στους παράγοντες κινδύνου της αθηροσκλήρωσης περιλαμβάνονται:

• Σακχαρώδης διαβήτης
• Κατάχρηση αλκοόλ
• Υπέρταση
• Υψηλά επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα
• Δίαιτα πλούσια σε κορεσμένα λίπη
• Προχωρημένη ηλικία
• Παχυσαρκία
• Ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου
• Κάπνισμα

Η αθηροσκλήρωση μπορεί να προσβάλλει διάφορα όργανα του σώματος. Σε αυτά περιλαμβάνονται η καρδιά, οι πνεύμονες, ο εγκέφαλος, το έντερο, οι νεφροί, καθώς και τα άκρα.



Συμπτώματα

Τα συμπτώματα συνήθως εκδηλώνονται όταν η ροή του αίματος περιορισθεί σημαντικά ή διακοπεί.
Ανατρέξτε στην εκάστοτε ειδική ιατρική κατάσταση για περισσότερες λεπτομέρειες αναφορικά με τη συμπτωματολογία:

• Ανεύρυσμα κοιλιακής αορτής
• Στεφανιαία νόσος
• Νεφροπάθεια
• Μεσεντέριος ισχαιμία (θρόμβωση μεσεντερίου αρτηρίας)
• Νόσος των περιφερικών αρτηριών (περιφερική αρτηριοπάθεια)
• Υπέρταση
• Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (αγγειακή εγκεφαλική νόσος)
• Ανεύρυσμα θωρακικής αορτής

Σημεία και συμπτώματα

Ο ιατρός θα προβεί σε φυσική εξέταση του ασθενή και θα ακροαστεί την καρδιά και τους πνεύμονες με ένα στηθοσκόπιο. Η αθηροσκλήρωση μπορεί να επιφέρει τη δημιουργία φυσήματος στην προσβληθείσα αρτηρία.
Εξετάσεις που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη διάγνωση της αθηροσκλήρωσης ή των επιπλοκών της, περιλαμβάνουν:

• Σφυροβραχιόνιος δείκτης
• Αρτηριογραφία αορτής
• Αρτηριογραφία
• Δοκιμασία κοπώσεως
• Υπερηχογράφημα Duplex των καρωτίδων
• Υπολογιστική τομογραφία (αξονική)
• Υπερηχογράφημα Doppler
• Αρτηριογραφία άκρων
• Ενδοαγγειακή υπερηχογραφία
• Μαγνητική αρτηριογραφία (MRA)
• Αρτηριογραφία μεσεντερίων αρτηριών
• Πνευμονική αρτηριογραφία
• Αρτηριογραφία νεφρικών αρτηριών

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Προκειμένου να βοηθήσετε στην πρόληψη της αθηροσκλήρωσης ή των επιπλοκών της (όπως καρδιοπάθεια και αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο), προβείτε στις ακόλουθες αλλαγές του τρόπου ζωής:

• Αποφεύγετε τις λιπαρές τροφές. Να καταναλώνετε ισορροπημένα γεύματα που έχουν χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος και χοληστερόλη. Συμπεριλάβετε διάφορα φρούτα και λαχανικά στο καθημερινό σας διαιτολόγιο. Η προσθήκη ψαριών στη διατροφή σας, τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα, ενδέχεται να είναι βοηθητική. Ωστόσο, να αποφεύγεται την κατανάλωση τηγανητού ψαριού.
• Μην καταναλώνετε περισσότερα από ένα ή δύο αλκοολούχα ποτά ημερησίως.
• Να ασκήστε καθημερινά για 30 λεπτά αν δεν είστε υπέρβαρος, και για 60-90 λεπτά αν είστε.
• Να ελέγχετε την αρτηριακή σας πίεση κάθε 1-2 χρόνια, ιδιαίτερα αν υπάρχει θετικό οικογενειακό ιστορικό υπέρτασης. Μετράτε την αρτηριακή σας πίεση συχνότερα αν έχετε υπέρταση, ισχαιμική καρδιοπάθεια, ή αν είχατε κάποιο αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Ενημερώστε τον ιατρό σας.
• Η αρτηριακή πίεση πρέπει να διατηρείται χαμηλότερη από 140/90 mmHg
• Αν πάσχετε από σακχαρώδη διαβήτη ή αν νοσήσατε από αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο ή οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου, η αρτηριακή σας πίεση πρέπει πιθανώς να διατηρείται χαμηλότερη από 130/80 mmHg. Ρωτήστε τον ιατρό σας για την ενδεδειγμένη αρτηριακή πίεση που πρέπει να έχετε.

Ελέγξτε τη χοληστερόλη του αίματος και μειώστε την αν είναι υψηλή.

Δείτε τις ενότητες: υψηλή χοληστερόλη και τριγλυκερίδια

• Τα ενήλικα άτομα πρέπει να ελέγχουν τη χοληστερόλη του αίματός τους κάθε 5 χρόνια. Αν ακολουθείτε αγωγή κατά της υψηλής χοληστερόλης θα πρέπει να την ελέγχετε περισσότερο συχνά.
• Όλοι οι ενήλικες πρέπει να διατηρούν τα επίπεδα της LDL χοληστερόλης στο αίμα τους χαμηλότερα από 130-160 mg/dL
• Αν πάσχετε από σακχαρώδη διαβήτη, ισχαιμική καρδιοπάθεια, ή αρτηριοσκλήρωση σε κάποιο άλλο σημείο του σώματός σας, η LDL χοληστερόλη πρέπει να είναι χαμηλότερη από 100 mg/dL
• Ορισμένα φάρμακα έχουν παρασκευασθεί για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της αθηρωματικής πλάκας. Οι στατίνες και άλλες φαρμακευτικές ουσίες που μειώνουν τη χοληστερόλη στο αίμα μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη περαιτέρω σχηματισμού αθηρωματικών πλακών.

Ο ιατρός σας ενδέχεται να προτείνει τη λήψη ασπιρίνης ή κλοπιδογρέλης (Plavix) για την πρόληψη σχηματισμού θρόμβων αίματος στις αρτηρίες. Αυτά τα φάρμακα ονομάζονται αντιαιμοπεταλιακά. Μην προβείτε σε λήψη ασπιρίνης χωρίς προηγουμένως να ζητήσετε ιατρική συμβουλή.
Συμβουλευτείτε τον ιατρό σας αναφορικά με την ασφάλεια της θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης για την εμμηνόπαυση.
Οι ιατρικές οδηγίες δεν συστήνουν πλέον τη λήψη βιταμίνης Ε ή C, αντιοξειδωτικών παραγόντων, ή φυλλικού οξέος για την πρόληψη της ισχαιμικής καρδιοπάθειας.

Μια σειρά χειρουργικών μεθόδων εφαρμόζονται για να βοηθήσουν στην πρόληψη των υποτροπών της αθηροσκλήρωσης.


Ορισμένες από αυτές είναι:

• Αγγειοπλαστική και ενδαγγειακή πρόθεση (stent) – στεφανιαία αγγεία - εξιτήριο
• Αγγειοπλαστική και τοποθέτηση ενδαγγειακής πρόθεσης (stent) – περιφερικές αρτηρίες
• Αποκατάσταση ανευρύσματος κοιλιακής αορτής – ανοιχτό χειρουργείο
• Αορτοστεφανιαία παράκαμψη
• Εγχείρηση καρωτίδων
• Ελάχιστα επεμβατική καρδιοχειρουργική

Πρόγνωση

Όλοι οι άνθρωποι αναπτύσσουν κάποιου βαθμού αθηροσκλήρωση καθώς μεγαλώνουν ηλικιακά. Σε ορισμένα άτομα, η κατάσταση αυτή μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές, όπως οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου ή αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.

Επιπλοκές

• Στεφανιαία νόσος
• Βλάβη σε διάφορα όργανα (όπως νεφρούς, εγκέφαλο, ήπαρ, και εντερικό σωλήνα)
• Οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου
• Αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο
• Ισχαιμία στα κάτω άκρα
• Παροδικά εγκεφαλικά ισχαιμικά επεισόδια (Transient ischemic attack - TIA)

Πότε να ζητήσετε ιατρική συμβουλή

Επικοινωνήστε με τον ιατρό σας αν κινδυνεύετε να αναπτύξετε αθηροσκλήρωση, ιδιαίτερα αν εκδηλώνετε συμπτώματα.
Συμβουλευτείτε τον ιατρό σας προτού ξεκινήσετε ένα νέο πρόγραμμα σωματικής άσκησης, ιδιαίτερα αν έχετε διαγνωσθεί για στεφανιαία νόσο ή έχετε νοσήσει από οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου.

Ορισμός

Η επιγλωττίτιδα είναι η φλεγμονή του χόνδρου που περιβάλλει τη τραχεία.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Επιγλωττίτις


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Η επιγλωττίτιδα συνιστά μια πάθηση απειλητική για τη ζωή του ασθενούς. Η επιγλωττίδα αποτελεί τμήμα του χόνδρου στο οπίσθιο τμήμα της γλώσσας, το οποίο κλείνει τον αεραγωγό κατά την κατάποση. Βοηθά στην αποτροπή εισόδου της τροφής στους αεραγωγούς, ούτως ώστε να αποφεύγεται ο βήχας ή ο πνιγμός μετά την κατάποση.

Η επιγλωττίτιδα πρόκειται για διόγκωση της επιγλωττίδας, η οποία μπορεί να προκαλέσει αναπνευστικές διαταραχές. Οίδημα της επιγλωττίδας, συνήθως προκαλείται από το βακτήριο Haemophilus influenzae (H. Influenzae), αν και μπορεί να προκληθεί κι από άλλα βακτήρια ή ιούς. Λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος, ενδέχεται να οδηγήσουν σε επιγλωττίτιδα. Φαρμακευτικά σκευάσματα και παθήσεις που αποδυναμώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα, καθιστούν τους ενήλικες πιο επιρρεπής στην εν λόγο νόσο.

Η συγκεκριμένη πάθηση εμφανίζεται αρκετά συχνά σε παιδιά ηλικίας 2 – 6 ετών. Σπάνια παρουσιάζεται σε ενήλικες, γι’ αυτό και υπάρχει η πιθανότητα μη υποψία της.

Τα κρούσματα της επιγλωττίτιδας έχουν μειωθεί σημαντικά στις Η.Π.Α. κατόπιν καθιέρωσης στα τέλη της δεκαετίας του ’80, του εμβολίου κατά του τύπου B (Hib) ως τακτικός παιδικός εμβολιασμός ανοσοποίησης.



Συμπτώματα

Η νόσος κάνει την εμφάνισή της με υψηλό πυρετό και πονόλαιμο. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Μη φυσιολογικούς αναπνευστικούς ήχους (συριγμός)
• Ρίγη, τρόμος
• Κυάνωση (κυανή χροιά δέρματος)
• Σιαλόρροια
• Δυσκολίες αναπνοής (ο ασθενής ενδέχεται να λαμβάνει όρθια στάση και κλίνει ελαφρώς προς τα εμπρός, ούτως ώστε να αναπνέει χωρίς δυσκολία)
• Δυσκολίες κατάποσης
• Βράγχος φωνής (αλλαγές στη φωνητική χροιά)

Σημεία κι εξετάσεις

Η επιγλωττίτιδα αποτελεί επείγουσα ιατρική κατάσταση. Αναζητείστε άμεση ιατρική βοήθεια. Μη χρησιμοποιήσετε γλωσσοπίεστρο για να προσπαθήσετε να εξετάσετε κατ’ οίκον το φάρυγγα, διότι η κατάσταση κατ’ αυτόν τον τρόπο μπορεί να επιδεινωθεί.

Ο θεράπων ιατρός θα προβεί σε φυσική εξέταση του λάρυγγα, με τη βοήθεια ενός μικρού αντικατόπτρου, κρατώντας τον έναντι στο οπίσθιο τμήμα του φάρυγγα ή ενός αγωγού με οπτική εικόνα που ονομάζεται λαρυγγοσκόπιο . Η εξέταση μπορεί να αναδείξει μια οιδηματώδης κι ερυθρή επιγλωττίδα.

Οι διαγνωστικές εξετάσεις περιλαμβάνουν:

• Καλλιέργεια αίματος ή καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος – μπορεί να αναδείξει την παρουσία του H. influenzae βακτηριδίου ή άλλων βακτηριδίων
• Πλήρης ποσοτικός προσδιορισμός αίματος (CBC) – μπορεί να αναδείξει αυξημένο αριθμό λευκοκυττάρων
• Ακτινογραφία αυχενικής μοίρας και τραχήλου – μπορεί να αναδείξει οιδηματώδη επιγλωττίδα

Θεραπεία

Ο ασθενής κατά κανόνα χρήζει νοσηλείας, συνήθως σε μονάδα εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ).

Η θεραπευτική αγωγή περιλαμβάνει μεθόδους ενίσχυσης της αναπνευστικής λειτουργίας, οι οποίες περιλαμβάνουν:

• Αναπνευστήρα
• Υγροποιημένο οξυγόνο

Άλλες θεραπείες περιλαμβάνουν:

• Αντιβιοτική θεραπεία προς αντιμετώπιση των λοιμώξεων
• Αντιφλεγμονώδη φαρμακευτικά σκευάσματα, τα ονομαζόμενα κορτικοστεροειδή, ώστε να μειωθεί το οίδημα του φάρυγγα
• Ενδοφλέβια χορήγηση υγρών

Πρόγνωση

Η επιγλωττίτιδα μπορεί να αποτελέσει επείγουσα ιατρική κατάσταση, απειλητική για τον άνθρωπο. Ωστόσο με την κατάλληλη αγωγή, η έκβαση είναι συνήθως καλή.


Επιπλοκές

Οι σπασμοί ενδέχεται να κλείσουν απότομα τους αεραγωγούς. Στην περίπτωση αυτή ο θάνατος επέρχεται εντός ολίγων λεπτών.

Οι αεραγωγοί μπορούν να υποστούν πλήρη απόφραξη κι ενδεχομένως να επέλθει ο θάνατος.


Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Καλέστε το 166 αν το παιδί σας παρουσιάσει συμπτώματα επιγλωττίτιδας, συμπεριλαμβανομένου αιφνίδιες δυσκολίες αναπνοής, εκσεσημασμένη σιαλόρροια κι ευερεθιστικότητα.


Πρόληψη

Ο Hib εμβολιασμός ανοσοποίησης αποτρέπει την εμφάνιση της επιγλωττίτιδας.

Η βακτηριακή λοίμωξη που προκαλεί την επιγλωττίτιδα είναι μεταδοτική, οπότε τα οικογενειακά μέλη χρήζουν εξέτασης και θεραπευτικής αγωγής, αν αυτό κρίνεται αναγκαίο.