Πλευριτικό έγχυμα - Πλευριτική συλλογή υγρού

Ορισμός

Η πλευριτική συλλογή υγρού είναι η συσσώρευση υγρού στο μεσοδιάστημα / κοιλότητα μεταξύ των δύο πετάλων του υπεζωκότα.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Θωρακικό υγρό, Πνευμονικό υγρό, Πλευριτικό υγρό.


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Ο οργανισμός υπό φυσιολογικές συνθήκες, παράγει μικρή ποσότητα πλευριτικού υγρού, με στόχο την εξασφάλιση της λίπανσης και της ολισθηρότητας των δύο πετάλων του υπεζωκότα, του τοιχωματικού / θωρακικού πετάλου και του πνευμονικού πετάλου. Η πλευριτική συλλογή υγρού αποτελεί μια παθολογική, εκσεσημασμένη συλλογή υγρού στην κοιλότητα αυτή.

Υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι υγρού του υπεζωκότα:

• Το διϊδρωματικό πλευριτικό υγρό επισυμβαίνει κατά την έκχυση υγρού στην υπεζωκοτική κοιλότητα, γεγονός που οφείλεται σε αυξημένη φλεβική πίεση ή υπολευκωματιναιμία των αιμοφόρων αγγείων. Η πιο συχνή αιτία διιδρώματος είναι η καρδιακή ανεπάρκεια.
• Το εξιδρωματικό πλευριτικό υγρό οφείλεται συνήθως σε αυξημένη διαβατότητα των υποεπιθηλακών τριχοειδών του υπεζωκότα, λόγω φλεγμονής (ερεθισμού και οιδήματος). Τα κυριότερα αίτια εξιδρώματος του υπεζωκότα οφείλονται σε πνευμονική νόσο, όπως: νεοπλάσματα, πνευμονικές λοιμώξεις (φυματίωση, πνευμονίες), φαρμακογενής παρενέργειες κι ασβέστωση (αμιάντωση).

Συμπτώματα

• Οξύ θωρακικό άλγος, που συνήθως επιδεινώνεται με το βήχα ή βαθιές αναπνοές
• Βήχας
• Πυρετό
• Λόξυγγας
• Ταχύπνοια
• Δυσκολίες αναπνοής

Σε κάποιες περιπτώσεις δεν εμφανίζεται κανένα συμπτώματα.


Σημεία κι εξετάσεις

Κατά τη διεξαγωγή μιας φυσικής εξέτασης, ο ιατρός θα προβεί σε ακρόαση, με τη βοήθεια στηθοσκοπίου, των αναπνευστικών ψιθυρισμάτων και σε επίκρουση των θωρακικού κλωβού για εντόπιση πιθανής αμβλύτητας.

Οι παρακάτω εξετάσεις ίσως αποβούν διαγνωστικές:

• Ακτινογραφία θώρακος
• Ανάλυση πλευριτικού υγρού (εξέταση του υγρού υπό μικροσκόπιο για ανεύρεση βακτηριδίων, ποσοτικό προσδιορισμό πρωτεϊνών και παρουσία καρκινικών κυττάρων)
• Θωρακοπαρακέντηση (δείγμα υγρού αφαιρείται δια βελόνης που εισάγεται σε μεσοπλευριτικό διάστημα)
• Αξονική τομογραφία θώρακος
• Υπέρηχος θώρακος

Θεραπεία

Η θεραπευτική αγωγή αποσκοπεί σε αφαίρεση του υγρού, προλαμβάνοντας παράλληλα την επανασυσσώρευσή του ή σε αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας πρόκλησής του.

Η θωρακοπαρακέντηση, με θεραπευτικό σκοπό, εκτελείται στην περίπτωση μεγάλων ποσοτήτων συλλογής υγρού που προκαλούν πίεση, δυσκολία στην αναπνοή ή άλλες αναπνευστικές διαταραχές, όπως υποξυγοναιμίας. Η αφαίρεση υγρού επιτρέπει την πνευμονική έκπτωση και την ευχέρεια συνεπώς, στην αναπνοή. Η αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας πρόκλησης του υγρού, στη φάση αυτή γίνεται ο στόχος της θεραπείας.

Για παράδειγμα, πλευριτικές συλλογές υγρού που οφείλονται σε συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια, έχουν ως θεραπεία τα διουρητικά κι άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα αγωγής της καρδιακής ανεπάρκειας. Πλευριτικές συλλογές υγρού που οφείλονται σε λοιμώξεις, έχουν ως θεραπεία αντιβιοτική αγωγή. Σε ασθενείς με νεοπλάσματα ή λοιμώξεις, το πλευριτικό υγρού, συχνά αντιμετωπίζεται με τη χρήση θωρακικής παροχέτευσης, που τίθεται για μερικές ημέρες, προς αφαίρεση υγρού. Η χημειοθεραπεία, η ακτινοθεραπεία, η χειρουργική επέμβαση ή η φαρμακευτική έγχυση ουσιών στη θωρακική κοιλότητα, με στόχο την αποφυγή συσσώρευση υγρού εκ νέου μετά την παροχέτευση, αποτελούν εναλλακτικές θεραπευτικές μεθόδους σε μεμονωμένες περιπτώσεις.


Πρόγνωση

Η τελική έκβαση της κατάστασης εξαρτάται από την υποκείμενη αιτία πρόκλησης.


Επιπλοκές

• Πνευμονική σύμπτυξη / ατελεκτασία ως επακόλουθο μακροχρόνιας εκσεσημασμένης πλευριτικής συλλογής υγρού
• Διαπύηση του πλευριτικού υγρού και μετατροπή του σε απόστημα, ονομάζεται και εμπύημα. Απαιτεί παρατεταμένη παροχέτευση με αγωγό τοποθετημένο εντός της συλλογής υγρού
• Πνευμονοθώρακας (παρουσία αέρος στη θωρακική κοιλότητα) αποτελεί επιπλοκή κατά τη διαδικασία μιας θωρακοπαρακέντησης

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Καλέστε τον ιατρό σας αν εμφανίσετε συμπτώματα πλευριτικής συλλογής υγρού.

Επικοινωνήστε με το θεράποντα ιατρό σας ή σπεύσατε σε κάποιο εφημερεύων νοσοκομείο, στην περίπτωση που παρουσιάσετε δυσκολίες αναπνοής μετά από θωρακοπαρακέντηση.

Ορισμός

Ένας «ατελεκτασικός» πνεύμονας ή πνευμονοθώρακας, ονομάζεται η συλλογή αέρος στο χώρο που περιβάλλει τους πνεύμονες. Η συσσώρευση αυτή αέρος, ασκεί πίεση επί του πνεύμονα, με αποτέλεσμα την αδυναμία πλήρης έκπτυξής του (όπως συμβαίνει υπό φυσιολογικές συνθήκες) κατά την εισπνοή.

Εναλλακτικοί ορισμοί

Αέρας που περιβάλλει τον πνεύμονα, Ύπαρξη αέρος εκτός του πνευμονικού παρεγχύματος, Πνευμονοθώρακας, Αυτόματος πνευμονοθώρακας.


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Η ατελεκτασία οφείλεται σε τραύμα της θωρακικής κοιλότητας, όπως συμβαίνει σε πυροβολισμό ή νύξη από αιχμηρό αντικείμενο (μαχαίρι), σε κάταγμα πλευρών ή σε διάφορες ιατρικές πράξεις, ως επιπλοκή τους.

Σε κάποιες περιπτώσεις ωστόσο, η ατελεκτάσια επισυμβαίνει δίχως την ύπαρξη αιτιοπαθογένειας. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται αυτόματος πνευμονοθώρακας. Ένα μικρό τμήμα του πνεύμονα «γεμάτο» αέρα, που ονομάζεται φυσαλίδα, υπόκειται ρήξη, με αποτέλεσμα τη διαφυγή του αέρος στο χώρο / διάστημα που περιβάλλει τον πνεύμονα.

Κάποιες δραστηριότητες αυξάνουν τον κίνδυνο πρόκλησης ατελεκτασίας, όπως είναι η κατάδυση με χρήση φιάλης οξυγόνου, το κάπνισμα μαριχουάνας ή τσιγάρων, η ποδηλασία σε υψηλό υψόμετρο και η ιπτάμενη πτήση.

Τα άτομα με ψηλό και λιγνό σωματότυπο, ενδέχεται να είναι πιο επιρρεπής στην ανάπτυξη ατελεκτασίας.

Πνευμονικές παθήσεις όπως η χρόνια παρεμποδιστική πνευμονική πάθηση (COPD), το άσθμα, η κυστική ίνωση, η φυματίωση και ο κοκκιότης, αυξάνουν τον κίνδυνο της ανάπτυξης ατελεκτασίας.


Συμπτώματα

Η πλειοψηφία των ασθενών με ατελεκτασία, παρουσιάζουν τα παρακάτω συμπτώματα:

• Οξύ θωρακικό άλγος, που επιδεινώνεται κατά τη βαθιά εισπνοή ή το βήχα
• Ανακοπές αναπνοής

Ένας εκτεταμένος πνευμονοθώρακας προκαλεί ακόμη πιο σοβαρά συμπτώματα, όπως:

• «σφίξιμο» στο στήθος (στηθάγχη)
• εύκολη κόπωση
• ταχυκαρδία
• κυάνωση του δέρματος, που οφείλεται στην έλλειψη οξυγόνου

Σημείωση: τα συμπτώματα πιθανόν να κάνουν την εμφάνισή τους κατά την ανάπαυση ή τον ύπνο.

Άλλα συμπτώματα που ενδεχομένως να παρουσιαστούν στην ατελεκτασία είναι:

• ρινική συμφόρηση
• χαμηλή αρτηριακή πίεση (υπόταση)

Σημεία κι εξετάσεις

Κατά την ακρόαση των πνευμόνων, με τη χρήση στηθοσκοπίου, σημειώνεται απουσία ή ελάττωση του αναπνευστικού ψιθυρίσματος στην περιοχή που αντιστοιχεί στο ατελεκτασικό τμήμα του πνεύμονα.

Οι εξετάσεις περιλαμβάνουν:

• ακτινογραφία θώρακος για τη διαπίστωση ύπαρξης αέρος εκτός του πνευμονικού παρεγχύματος
• αρτηριακά αέρια αίματος

Θεραπεία

Ένας «μικρός» πνευμονοθώρακας δύναται να εξαλειφθεί αυτόματα. Ίσως απαιτηθεί μόνο οξυγονοθεραπεία κι ανάπαυση. Ο ιατρός πιθανόν, με τη χρήση βελόνης, να αναρροφήσει την περίσσεια αέρος που υπάρχει στην περιφέρεια του πνεύμονα, με σκοπό την πλήρη έκπτυξή του. Εάν ο ασθενής διαμένει κοντά στο νοσοκομείο, ίσως να του επιτραπεί η κατ’ οίκον παραμονή.

Στην περίπτωση του εκτεταμένου πνευμονοθώρακα, ένας «θωρακικός» αγωγός εισάγεται δια μεσοπλευρικού διαστήματος στην υπεζωκοτική χώρα, προκειμένου να παροχετευτεί ο αέρας και να ανακτήσει ο πνεύμονας τη δυνατότητα έκπτυξής του.

Ο «θωρακικός» αυτός αγωγός ίσως παραμείνει για λίγες μέρες κι επομένως ο ασθενής απαιτείται να νοσηλευτεί.

Κάποιοι ασθενείς με ατελεκτασικό πνεύμονα χρήζουν οξυγονοθεραπείας, η οποία συντελεί στην επιτάχυνση της επαναπορρόφησης του αέρα που περιβάλλει τον πνεύμονα.

Η χειρουργική επέμβαση ίσως κριθεί απαραίτητη για τη θεραπευτική αντιμετώπιση του πνευμονοθώρακα ή για την πρόληψη υποτροπών. Η περιοχή στην οποία οφείλεται η διαφυγή του αέρα, δύναται να αποκατασταθεί, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις, μια ειδική χημική ουσία τοποθετείται στην ατελεκτασική περιοχή, με σκοπό τη δημιουργία ουλώδους ιστού.


Πρόγνωση

Εάν εμφανίσατε στο παρελθόν ατελεκτασία, είναι πολύ πιθανόν να εμφανιστεί εκ νέου στο μέλλον αν:

• έχετε υψηλό και λιγνό σωματότυπο
• εξακολουθείτε να καπνίζετε
• παρουσιάσατε ατελεκτασία άμφω πνευμόνων στο παρελθόν

Η πρόγνωση ενός ασθενή με ατελεκτασία, εξαρτάται από την αιτιοπαθογένεια αυτής.


Επιπλοκές

• επανεμφάνιση ατελεκτασίας στο μέλλον
• σοκ

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Καλέστε τον ιατρό σας αν παρουσιάσετε συμπτώματα ατελεκτασίας, κυρίως αν έχετε ιστορικό ιδίας κατάστασης.


Πρόληψη

Δεν υπάρχουν γνωστοί τρόποι πρόληψης της πάθησης, αν και μπορείτε να μειώσετε τις πιθανότητες ανάπτυξής της, διακόπτοντας το κάπνισμα.