Ορισμός

Πνευμονική καρδιά ονομάζεται η ανεπάρκεια του δεξιού τμήματος της καρδιάς, ως επακόλουθο της μακροχρόνιας υψηλής πίεσης εντός των πνευμονικών αρτηριών και της δεξιάς κοιλίας της καρδιάς.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Δεξιά καρδιακή ανεπάρκεια.


Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου

Υπό φυσιολογικές συνθήκες, το αριστερό τμήμα της καρδιάς, παράγει μεγαλύτερες πιέσεις, προκειμένου να εξωθήσει αίμα προς το υπόλοιπο σώμα. Η δεξιά καρδιά επίσης εξωθεί αίμα προς τους πνεύμονες, υπό χαμηλότερες ωστόσο πιέσεις.

Οποιαδήποτε κατάσταση προκαλεί παρατεταμένη αυξημένη πίεση εντός των πνευμονικών αρτηριών (γνωστή με τον όρο πνευμονική υπέρταση), θέτει σε ένταση τη δεξιά καρδιά. Όταν με τη σειρά της, η δεξιά καρδιά αδυνατεί πια να αντιπαρέλθει τις αυξημένες αυτές παθολογικές πιέσεις, αναφερόμαστε σε πνευμονική καρδιά.

Σχεδόν όλες οι πνευμονολογικές παθήσεις ή καταστάσεις που προκαλούν παρατεταμένο χαμηλό επίπεδο οξυγόνου ορού, μπορούν να οδηγήσουν σε πνευμονική καρδιά.
Μερικές από αυτές είναι:

• Κεντρική άπνοια ύπνου
• Χρόνια αποφρακτική πνευμονική πάθηση
• Χρόνια πνευμονική θρομβοεμβολική νόσο
• Κυστική ίνωση
• Παρεγχυματική πνευμονική πάθηση
• Κυφοσκολίωση
• Αποφρακτική άπνοια ύπνου
• Πνευμονοκονίωση
• Πρωτοπαθής πνευμονική υπέρταση
• Νόσος των πνευμονικών αγγείων
• Δευτεροπαθής πνευμονική υπέρταση

Συμπτώματα

• Δυσφορία θώρακος, συνήθως πρόσθιας επιφάνειας
• Έλλειψη ανεκτικότητας σωματικής άσκησης
• Ανακοπές αναπνοής
• Οίδημα κάτω άκρων ή ποδοκνημικών
• Συμπτώματα της υποκρύπτουσας διαταραχής (συριγμός, βήχας)

Σημεία και παρα-κλινικές εξετάσεις

• παθολογική συλλογή υγρού στην ενδοκοιλιακή κοιλότητα
• παθολογικοί καρδιακοί ήχοι
• κυανό χρώμα δέρματος (κυάνωση)
• ηπατομεγαλία
• διογκωμένες (διατεταμένες) τραχηλικές φλέβες, ένδειξη υψηλών δεξιών καρδιακών πιέσεων
• οίδημα ποδοκνημικών

Οι ακόλουθες παρα-κλινικές εξετάσεις ίσως αποβούν διαγνωστικές ως προς την πνευμονική καρδιά:

• εξετάσεις αντισώματος ορού
• ορολογικές εξετάσεις για εγκεφαλικά νατριοδιουρητικά πεπτίδια (BNP)
• ακτινογραφία θώρακος
• αξονική τομογραφία θώρακος
• υπέρηχος καρδίας
• πνευμονική βιοψία (σπάνια διεξάγεται)
• μέτρηση οξυγόνου αίματος μέσω αρτηριακών αερίων ορού (ABG)
• εξετάσεις πνευμονικής λειτουργίας
• καθετηριασμός της δεξιάς καρδιάς
• σπινθηρογράφημα αερισμού - αιμάτωσης των πνευμόνων (V /Q scan)

Θεραπεία

Η θεραπεία εστιάζεται στην αιτιοπαθογένεια της πνευμονικής καρδιάς. Συμπληρωματική χορήγηση οξυγόνου ίσως χρειαστεί, προκειμένου να αυξηθεί το επίπεδο οξυγόνου στον ορό του αίματος.

Διατίθεται ευρύ φάσμα φαρμακευτικών σκευασμάτων προς αντιμετώπιση της πνευμονικής καρδιάς:

• bosentan ή sildenafil per os (δια του στόματος)
• ανταγωνιστές διαύλου ασβεστίου ίσως προτιμηθούν σε πρώιμες περιπτώσεις
• προστακυκλίνη που μπορεί να χορηγηθεί ενέσιμα ή εισπνεόμενα (μέσω εισπνοής)

Αντιθρομβωτικά φαρμακευτικά σκευάσματα μπορούν επίσης να συνταγογραφηθούν. Η χειρουργική επέμβαση ίσως θεωρηθεί απαραίτητη, προκειμένου να αποκατασταθούν οποιεσδήποτε καρδιακές ανωμαλίες, στις οποίες οφείλεται εξάλλου και η παθογόνος κατάσταση. Σε αρκετά προχωρημένες καταστάσεις, ενδείκνυται η καρδιακή και η πνευμονική μεταμόσχευση.


Πρόγνωση

Η τελική έκβαση της νόσου εξαρτάται από την αιτιοπαθογόνο κατάσταση. Η χορήγηση οξυγόνου αρκετά συχνά βελτιώνει τα συμπτώματα, την αντίσταση του οργανισμού και την επιβίωση.

Θεραπεύοντας την πρωτοπαθή πνευμονική υπέρταση, πολλές φορές επιτυγχάνεται μέγιστη αντίσταση του οργανισμού, καθώς και η μακροχρόνια επιβίωση. Σε κάποιες περιπτώσεις, η πνευμονική ή καρδιο / πνευμονική μεταμόσχευση επιτείνει το βιώσιμο της ηλικίας.


Επιπλοκές

Η προοδευτική πνευμονική υπέρταση και πνευμονική καρδιά, ίσως οδηγήσουν σε:

• απειλητικές για τη ζωή, διακοπές αναπνοής
• σοβαρή κατακράτηση υγρών
• shock
• θάνατο

Επικοινωνία με τον οικογενειακό σας ιατρό

Καλέστε τον ιατρό σας αν αντιληφθείτε ότι παρουσιάζετε διακοπές αναπνοής ή θωρακικό άλγος.


Πρόληψη

Η αποφυγή συνηθειών που ίσως οδηγήσουν σε χρόνια πνευμονική πάθηση (ιδίως το κάπνισμα τσιγάρων), μπορεί να αποτρέψει την ανάπτυξη της πνευμονικής καρδιάς. Η επιτακτική αξιολόγηση καρδιακών ψιθυρισμάτων κατά την παιδική ηλικία, ίσως αποτρέψει τη δημιουργία πνευμονικής καρδιάς ως επακόλουθο συγκεκριμένων καρδιακών ανωμαλιών.

Ορισμός

Λεμφοίδημα ονομάζεται η διόγκωση των ιστών (οίδημα) συνήθως των κάτω άκρων και ποδιών, που οφείλεται σε λεμφική απόφραξη.


Περιγραφή

Το λεμφικό υγρό ξεκινά την πορεία του από την αιματική κυκλοφορία προς τους ιστούς. Επιστρέφει στην καρδιά, μέσω ξεχωριστών καναλιών, που ονομάζονται λεμφαγγεία, μεταφέροντας άχρηστα προϊόντα και μικρόβια. Κατά την πορεία του προς την καρδιά, διαπερνά κόμβους, όπου μολυσμένα μικρόβια (συμπεριλαμβανομένου κάποιων καρκίνων) δέχονται επίθεση από τους μηχανισμούς άμυνας του οργανισμού.

Εάν τα λεμφικά κανάλια παρουσιάζουν απόφραξη ή είναι ανεπαρκή, το υγρό οπισθοχωρεί προκαλώντας οίδημα. Και το υγρό των ιστών ενδέχεται να επανέλθει στην κυκλοφορία μέσω των ιστών, δίχως τη χρήση των λεμφαγγείων, αλλά η βαρύτητα εμποδίζει τη ροή του. Κατ’ αυτού το λεμφοίδημα, περιορίζεται στα πόδια και τα κάτω άκρα.


Αίτια και συμπτώματα

Υπάρχουν διάφοροι τύποι συγγενών ανωμαλιών που σχετίζονται με τις γενετικές ανωμαλίες των λεμφαγγείων, οι οποίοι προκαλούν τη συγκεκριμένη πάθηση. Περισσότεροι των 10.000 ατόμων πάσχουν από αυτόν τον τύπο λεμφοιδήματος.

Τα λεμφαγγεία μπορούν να υποστούν βλάβη ή να αποφραχθούν από διαφορετικούς παράγοντες. Επανειλημμένες προσβολές δηλητηρίασης του αίματος, μπορούν να τα τραυματίσουν. Η χειρουργική αφαίρεση καρκινικών λεμφαγγείων ή η ακτινοθεραπεία, μπορούν να βλάψουν τα λεμφαγγεία. Ο καρκίνος, καθώς κι άλλες λοιμώδεις ή φλεγμονώδεις καταστάσεις, ενώ προσβάλλουν το λεμφικό σύστημα, μπορούν να συντελέσουν στην απόφραξη της λεμφικής ροής. Η συνηθέστερη αιτία πρόκλησης της νόσου παγκοσμίως, συνιστά μια ομάδα σκώληκων, γνωστή κι ως φιλάρια (είδος παρασιτικών σκουληκιών). Η φιλάρια εντοπίζεται στις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες. Εισχωρεί στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω δηγμάτων εντόμων, κυρίως κουνουπιών, κι εγκαθίστανται στα λεμφαγγεία, προκαλώντας ερεθισμό ικανό να τα ουλοποιήσει και να εξασθενίσει την ικανότητά τους να μεταφέρουν τη λέμφο. Η μακροχρόνια λεμφική φιλαρίαση, ενδέχεται να προκαλέσει εκτεταμένο / μαζικό οίδημα των ποδιών, τη λεγόμενη ελεφαντίαση.

Διάγνωση

Καθ’ ότι πολλές περιπτώσεις οιδήματος μοιάζουν με λεμφοίδημα, οφείλεται να χρησιμοποιηθούν τα ακριβή εργαλεία διάγνωσης. Οι υπέρηχοι, οι υπολογιστικές τομογραφίες και οι μαγνητικές απεικονιστικές τομογραφίες, μπορούν να φανούν χρήσιμα για τη διάγνωση. Ενδέχεται να γίνει και λεμφαγγειογραφία, προκειμένου να αποσαφηνιστεί η αιτία της νόσου.


Θεραπεία

Η φυσική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει στην εξαγωγή μέρους του υγρού από τους ιστούς. Οι ειδικές κάλτσες άσκησης πίεσης, καθώς κι άλλοι μηχανισμοί, μπορούν να συντελέσουν να πιεστεί ενεργά το υγρό εκτός των ιστών. Τα διουρητικά μπορούν να καταπραΰνουν μέρος του οιδήματος. Καθ’ ότι έχει παρεμποδιστεί από το οίδημα, η ικανότητα του δέρματος να αμυνθεί, αναπτύσσονται πολλές λοιμώξεις. Για το λόγο αυτό, είναι πολύ σημαντικό να φροντίζουμε τις πληγές και να αντιμετωπίζουμε έγκαιρα τις λοιμώξεις.

Σε περίπτωση που το λεμφοίδημα έχει προκληθεί από λοίμωξη, η εν λόγο πάθηση μπορεί να αντιμετωπισθεί θεραπευτικά με τη λήψη αντιβιοτικών προς εξάλειψη της λοίμωξης.

Η μικροαγγειακή επέμβαση στις μέρες μας έχει σημειώσει ένα βαθμό επιτυχίας, ως προς την αναδόμηση των λεμφαγγείων.


Πρόγνωση

Αν πρόκειται για συγγενής λεμφοίδημα, αναφερόμαστε σε μια κατάσταση που εξελίσσεται και είναι χρόνια. Αν πρόκειται για δευτεροπαθές ή προκαλούμενο από κάποια πάθηση ή λοίμωξη, η νόσος αντιμετωπίζεται μέσω ίασης της συγκεκριμένης πάθησης ή λοίμωξης.


Πρόληψη

Είναι ζωτικής σημασίας να αποφεύγετε τα τσιμπήματα εντόμων, σε περίπτωση που ταξιδεύετε σε περιοχές που ενδέχεται να παρουσιάζουν κρούσματα φιλάριας. Η έγκαιρη κι αποτελεσματική θεραπεία της λοίμωξης, θα αποτρέψει τις επικείμενες συνέπειες.