Ορισμός

Ο καρκίνος των όρχεων αποτελεί νεοπλασία που αναπτύσσεται πρωτοπαθώς στους όρχεις, τους γεννητικούς αδένες του άρρενος.


Εναλλακτικές ονομασίες

Καρκίνος – όρχεις, σεμίνωμα, μη σεμινωματώδης καρκίνος των όρχεων, όγκοι από γεννητικά κύτταρα.


Αίτια, επίπτωση, και παράγοντες κινδύνου

Η ακριβής αιτία του καρκίνου των όρχεων παραμένει άγνωστη. Δεν υφίσταται αιτιώδης συσχέτιση ανάμεσα στην αγγειεκτομή του σπερματικού πόρου και την ανάπτυξη καρκίνου στους όρχεις. Παράγοντες που ενδέχεται να αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου των όρχεων περιλαμβάνουν:

• δυσπλασίες των όρχεων
• οικογενειακό ιστορικό καρκίνου των όρχεων
• ιστορικό κρυψορχίας
• σύνδρομο Klinefelter

Επιπλέον πιθανοί παράγοντες κινδύνου αποτελούν η έκθεση σε ορισμένες χημικές ουσίες καθώς και η λοίμωξη από τον HIV. Το θετικό οικογενειακό ιστορικό μπορεί επίσης να αυξήσει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου στους όρχεις.

Ο καρκίνος των όρχεων αποτελεί τον πλέον συχνό τύπο καρκίνου στους άνδρες ηλικίας από 15 ως 35 ετών. Μπορεί να εμφανισθεί και σε μεγαλύτερες ηλικίες, ενώ σε μικρότερες είναι σπάνιος.

Απαντάται με μεγαλύτερη συχνότητα στους λευκούς σε σχέση με τους μαύρους ή τους ασιάτες.

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι καρκίνου των όρχεων: τα σεμινώματα και οι μη σεμινωματώδεις όγκοι. Αμφότερες οι μορφές αυτές καρκίνου αναπτύσσονται από τα γεννητικά κύτταρα τα οποία παράγουν το σπέρμα.

Σεμίνωμα: αποτελεί έναν βραδέως αναπτυσσόμενο τύπο καρκίνου των όρχεων. Απαντάται συνήθως σε άνδρες ηλικίας 30 με 40 ετών. Στις περισσότερες πρωτοδιαγνωσθείσες περιπτώσεις εντοπίζεται στους όρχεις, ωστόσο μπορεί να εμφανίσει διασπορά σε επιχώριους λεμφαδένες ή και απομακρυσμένες μεταστάσεις. Τα σεμινώματα είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα στην ακτινοθεραπεία.

Μη σεμινωματώδης καρκίνος: αυτός ο τύπος τείνει να αναπτύσσεται ταχύτερα απ'ότι τα σεμινώματα. Οι μη σεμινωματώδεις όγκοι περιλαμβάνουν τους ακόλουθους ιστολογικούς τύπους:

• το χοριοκαρκίνωμα (σπάνιο)
• το εμβρυογενές καρκίνωμα
• το τεράτωμα
• όγκους του λεκιθικού ασκού

Οι στρωματικοί όγκοι της γεννητικής χορδής αποτελούν σπάνιο τύπο καρκίνου των όρχεων. Σε αυτούς περιλαμβάνονται, κυρίως, όγκοι από κύτταρα του Leydig και όγκοι από κύτταρα του Sertoli. Αυτοί συμβαίνουν συνήθως κατά τη διάρκεια της παιδικής ηλικίας.


Συμπτώματα

Ενδέχεται ο ασθενής να είναι ασυμπτωματικός. Τα συμπτώματα που μπορεί να εκδηλωθούν περιλαμβάνουν:

• δυσφορία ή πόνο στον όρχι, ή ένα αίσθημα βάρους στο όσχεο
• αμβλύ πόνο στην περιοχή της οσφύος ή την κάτω κοιλία
• διόγκωση του όρχι ή αλλαγή της μορφολογίας του
• γυναικομαστία, ωστόσο αυτή μπορεί να εκδηλωθεί και σε άρρενες εφήβους που δεν έχουν αναπτύξει καρκίνο των όρχεων
• ψηλαφητή μάζα ή οίδημα στον όρχι

Συμπτώματα από την προσβολή άλλων μερών του σώματος- όπως των πνευμόνων, της κοιλίας, της πυέλου, της οσφυϊκής χώρας, ή του εγκεφάλου- μπορούν επίσης να εκδηλωθούν σε μεταστατική νόσο.


Σημεία και διαγνωστικός έλεγχος

Η φυσική εξέταση συνήθως αποκαλύπτει την ύπαρξη μάζας σε έναν από τους όρχεις. Στον διαγνωστικό έλεγχο περιλαμβάνονται:

• υπολογιστική τομογραφία κοιλίας και πυέλου
• ορολογικές εξετάσεις για τη μέτρηση καρκινικών δεικτών: άλφα φετοπρωτεΐνη , β- ανθρώπειος χοριακή γοναδοτροπίνη, και γαλακτική αφυδρογονάση
• ακτινογραφία θώρακος
• υπερηχογράφημα του οσχέου

Η βιοψία του όρχεως διενεργείται συνήθως μετά την ορχεκτομή.


Θεραπευτική αντιμετώπιση

Η ενδεικνυόμενη θεραπευτική προσέγγιση της νόσου εξαρτάται από:

• τον ιστολογικό τύπο του όγκου
• τη σταδιοποίηση του καρκίνου

Πρωταρχικό βήμα στον καθορισμό της κατάλληλης θεραπείας αποτελεί ο προσδιορισμός του ιστολογικού τύπου του όγκου. Αυτός μπορεί να είναι σεμινωματώδης, μη σεμινωματώδης, ή να παρουσιάζει μικτά στοιχεία.


Ακολουθεί η σταδιοποίηση της νόσου.

• στάδιο Ι, η νόσος είναι εντοπισμένη στον όρχι
• στάδιο ΙΙ, η νόσος εμφανίζει διασπορά σε λεμφαδένες της κοιλίας
• στάδιο ΙΙΙ, η νόσος περιλαμβάνει απομακρυσμένες μεταστάσεις (όπως στο ήπαρ, τους πνεύμονες, ή τον εγκέφαλο)

Εφαρμόζονται τρία είδη θεραπείας.

1. Η χειρουργική αντιμετώπιση συνίσταται στην αφαίρεση του όρχι (ορχεκτομή) και των επιχώριων λεμφαδένων. Εφαρμόζεται σε αμφότερους τους σεμινωματώδεις και μη σεμινωματώδεις όγκους.
2. Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιεί υψηλές δόσεις ακτίνων Χ ή άλλες ακτινοβολίες υψηλής ενέργειας. Μπορεί να εφαρμοσθεί μετεγχειρητικά προκειμένου να εμποδίσει την υποτροπή της νόσου. Η χρήση της αφορά σε ασθενείς με σεμινωματώδεις όγκους.
3. Η χημειοθεραπεία χρησιμοποιεί αντινεοπλασματικά φάρμακα, όπως η σισπλατίνη, η μπλεομυκίνη, και η ετοποσίδη, για την εξάλειψη των καρκινικών κυττάρων. Αυτού του είδους τα θεραπευτικά σχήματα έχουν βελτιώσει σημαντικά την επιβίωση των ασθενών με σεμινωματώδεις ή μη σεμινωματώδεις όγκους.


Πρόγνωση

Ο καρκίνος των όρχεων είναι από τις πλέον αντιμετωπίσιμες και θεραπεύσιμες μορφές καρκίνου.

Τα ποσοστά επιβίωσης για τους άρρενες με σεμίνωμα πρώιμου σταδίου (ο λιγότερο επιθετικός τύπος καρκίνου των όρχεων) υπερβαίνουν το 95%. Τα αντίστοιχα ποσοστά για νόσο σταδίου ΙΙ και ΙΙΙ είναι ελαφρώς χαμηλότερα. Αυτά εξαρτώνται από το μέγεθος του όγκου και τον χρόνο έναρξης της θεραπείας.


Επιπλοκές

Ο καρκίνος των όρχεων μπορεί να εμφανίσει διασπορά σε άλλα μέρη του σώματος. Οι πλέον συνήθεις θέσεις μεταστάσεων περιλαμβάνουν:

• την κοιλία
• τους πνεύμονες
• την οπισθοπεριτοναϊκή χώρα
• την σπονδυλική στήλη

Δυνητικές επιπλοκές από την εφαρμογή της χειρουργικής θεραπείας περιλαμβάνουν:

• μετεγχειρητική αιμορραγία ή λοίμωξη
• στειρότητα (σε περίπτωση αφαίρεσης αμφότερων των όρχεων)

Για τους ασθενείς που βρίσκονται σε αναπαραγωγική ηλικία υπάρχουν μέθοδοι διατήρησης σπέρματος, ώστε αυτό να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.


Πρόληψη

Δεν υπάρχει ακόμη αποτελεσματική μέθοδος προσυμπτωματικού ελέγχου.

Η εξέταση των όρχεων από το ίδιο το άτομο σε μηνιαία βάση ενδέχεται να βοηθάει στην πρώιμη ανίχνευση της νόσου. Νεαροί άρρενες μπορούν να διδαχθούν τεχνικές αυτοεξέτασης μετά την εφηβεία.

Ορισμός

Ορχίτιδα είναι η φλεγμονή του ενός ή και των δύο όρχεων.

Εναλλακτικοί όροι

Επιδιδυμοορχίτιδα, Μόλυνση των όρχεων


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Ορχίτιδα μπορεί να προκληθεί από μόλυνση που οφείλεται σε πολλούς διαφορετικούς τύπους βακτηριδίων και ιών. Είναι συνήθως αποτέλεσμα επιδιδυμίτιδας, φλεγμονής δηλαδή του σωλήνα που συνδέει τον σπερματικό πόρο με τον όρχι.

Ο πιο κοινός ιός που είναι υπαίτιος για την ορχίτιδα είναι ο ιός της παρωτίτιδας (μαγουλάδες). Εμφανίζεται συχνότερα στα αγόρια μετά από την εφηβεία, ενώ είναι σπάνιο πριν από την ηλικία 10. Η ορχίτιδα αναπτύσσεται συνήθως 4 - 6 ημέρες μετά από την παρωτίτιδα. Μερικά αγόρια που παθαίνουν ορχίτιδα μετά από παρωτίτιδα, θα εμφανίσουν συρρίκνωση των όρχεων (ορχική ατροφία).

Ορχίτιδα μπορεί να αναπτυχθεί σε άτομα με τη σπάνια ασθένεια βρουκέλωση.

Ορχίτιδα μπορεί επίσης να εμφανιστεί παράλληλα με μόλυνση του προστάτη ή επιδιδυμίτιδα. Μπορεί να προκληθεί από τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, όπως η βλεννόρροια ή τα χλαμύδια. Το ποσοστό της σεξουαλικά μεταδιδόμενης ορχίτιδας ή επιδιδυμίτιδας είναι υψηλότερο στις ηλικίες 19 - 35.

Οι παράγοντες κινδύνου για την ορχίτιδα που δεν οφείλεται σε σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα είναι:

• Ηλικία πάνω από 45
• Μακροχρόνια χρήση καθετήρα Foley
• Ο μη εμβολιασμός κατά της παρωτίτιδας
• Εγγενή προβλήματα του ουροποιητικού σωλήνα
• Συνήθεις μολύνσεις του ουροποιητικού σωλήνα
• Χειρουργικές επεμβάσεις στον ουροποιητικό σωλήνα

Οι παράγοντες κινδύνου για τη σεξουαλικά μεταδιδόμενη ορχίτιδα είναι:

• Επικίνδυνες σεξουαλικές συνήθειες
• Πολλαπλοί σεξουαλικοί σύντροφοι
• Προσωπικό ιστορικό βλεννόρροιας ή άλλου αφροδίσιου νοσήματος
• Σεξουαλικός σύντροφος με διαγνωσμένο αφροδίσιο νόσημα

Συμπτώματα

• Αίμα στο σπέρμα
• Εκκρίσεις από το πέος
• Πυρετός
• Πόνος βουβώνων
• Πόνος κατά την σεξουαλική επαφή ή κατά την εκσπερμάτωση
• Πόνος κατά την ούρηση (δυσουρία)
• Οίδημα του οσχέου
• Ευαισθησία, οίδημα στην περιοχή των βουβώνων στην πάσχουσα πλευρά
• Ευαισθησία, οίδημα, αίσθημα βάρους στον όρχι
• Πόνος στον όρχι που επιδεινώνεται κατά το σφίξιμο ή την κένωση του εντέρου

Ενδείξεις και εξετάσεις

Η κλινική εξέταση μπορεί να δείξει:

• Διόγκωση ή ευαισθησία του προστάτη
• Ευαισθησία και διόγκωση των λεμφαδένων της βουβωνικής χώρας στην πάσχουσα πλευρά
• Ευαισθησία και διόγκωση του όρχεως στην πάσχουσα πλευρά

Στις διαγνωστικές εξετάσεις περιλαμβάνονται:

• Γενική εξέταση αίματος
• Υπέρηχος όρχεων
• Εξετάσεις για χλαμύδια και βλεννόρροια (με ουρηθρικό υγρό)
• Ανάλυση ούρων
• Καλλιέργεια ούρων (ελεύθερο ρεύμα ούρησης) -- μπορεί να χρειαστούν διαφορετικά δείγματα, συμπεριλαμβανομένης αρχικής ροής, μέσης ροής και μετά από μασάζ του προστάτη

Θεραπεία

Οι θεραπείες περιλαμβάνουν:

• Αντιβιοτικά - εάν η μόλυνση προκαλείται από βακτηρίδια (στην περίπτωση της βλεννόρροιας ή των χλαμυδίων, σε θεραπεία πρέπει να υποβληθούν και οι σεξουαλικοί σύντροφοι)
• Αντιφλεγμονώδη φάρμακα
• Παυσίπονα
• Ανάπαυση στο κρεβάτι με τοποθέτηση πάγου κάτω από το όσχεο

Πρόγνωση

Με τη σωστή διάγνωση και θεραπεία της ορχίτιδας που οφείλεται σε βακτηρίδια συνήθως διατηρείται η φυσιολογική λειτουργία των όρχεων.

Ο ορχίτιδα που οφείλεται σε παρωτίτιδα δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ενώ η έκβαση ποικίλλει. Η ορχίτιδα από παρωτίτιδα στους άντρες μπορεί να προκαλέσει στειρότητα.


Επιπλοκές

Η ορχίτιδα μπορεί να προκαλέσει στειρότητα και ατροφία του ενός ή και των δύο όρχεων.

Άλλες πιθανές επιπλοκές είναι:

• Χρόνια επιδιδυμίτιδα
• Δερματικό οσχεϊκό συρίγγιο
• Οσχεϊκό απόστημα
• Νέκρωση του ορχικού ιστού (ορχικό έμφραγμα)

Ο οξύς πόνος στο όσχεο ή τους όρχεις μπορεί να απαιτεί άμεση χειρουργική επέμβαση. Εάν νιώσετε ξαφνικό πόνο στο όσχεο ή τους όρχεις, ζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια.


Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας

Καλέστε το 166 ή πηγαίνετε στην κοντινότερη εντατική μονάδα εάν νιώσετε ξαφνικό πόνο στον όρχι.


Πρόληψη

Ο εμβολιασμός κατά της παρωτίτιδας θα αποτρέψει την ορχίτιδα που οφείλεται στην νόσο αυτή. Οι ασφαλείς σεξουαλικές συνήθειες, όπως η σχέση με έναν μόνο σύντροφο (μονογαμία) και η χρήση προφυλακτικών, μειώνουν την πιθανότητα ορχίτιδας που οφείλεται σε σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα.