Ορισμός

Ο υποθυρεοειδισμός είναι μια ασθένεια κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας δεν παράγει αρκετή θυρορμόνη.



Εναλλακτικοί ορισμοί

Μυξοίδημα – Υποθυρεοειδισμός των ενηλίκων


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Ο θυρεοειδής αδένας βρίσκεται στη βάση του λαιμού, μπροστά ακριβώς από τον λάρυγγα. Απελευθερώνει ορμόνες που ελέγχουν τον μεταβολισμό.
Το συνηθέστερο αίτιο δημιουργίας υποθυρεοειδισμού είναι η φλεγμονή του θυρεοειδούς αδένα, που καταστρέφει τα κύτταρα του αδένα. Η αυτοάνοση θυρεοειδίτιδα ή Νόσος Hashimoto, κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα ‘επιτίθεται’ στον θυρεοειδή αδένα, είναι το κλασικότερο παράδειγμα. Ορισμένες γυναίκες αναπτύσσουν υποθυρεοειδισμό μετά από εγκυμοσύνη (ονομάζεται και επιλόχειος θυρεοειδισμός).

Άλλα αίτια που προκαλούν υποθυρεοειδισμό είναι:
• Γενετικές ανωμαλίες
• Ακτινοβολίες στον λαιμό για τη θεραπεία διαφόρων καρκίνων, που μπορεί να βλάψουν τον θυρεοειδή αδένα
• Ραδιενεργό ιώδιο που χρησιμοποιείται για τη θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού
• Χειρουργική αφαίρεση μέρους ή ολόκληρου του θυρεοειδούς αδένα, ως θεραπεία άλλων προβλημάτων του θυρεοειδούς
• Ιογενής θυρεοειδίτιδα, που ακολουθείται συχνά από προσωρινό ή μόνιμο υποθυρεοειδισμό

Ορισμένα φάρμακα μπορεί να προκαλέσουν υποθυρεοειδισμό, όπως:
• Αμιοδαρόνη
• Φάρμακα που χορηγούνται για τον υπερθυρεοειδισμό, όπως προπυλθειουρακίλη (PTU) και μεθιμαζόλη
• Λίθιο
• Ακτινοβολία του εγκεφάλου
• Σύνδρομο Sheehan, που μπορεί να εμφανιστεί σε γυναίκα με σοβαρή αιμορραγία κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης ή τοκετού, με αποτέλεσμα να καταστραφεί η υπόφυση

Στους παράγοντες κινδύνου συγκαταλέγονται:

• Ηλικία πάνω από τα 50
• Γυναικείο φύλο


Συμπτώματα

Αρχικά συμπτώματα:
• Υπερευαισθησία στο κρύο
• Δυσκοιλιότητα
• Κατάθλιψη
• Κόπωση ή βραδύτητα αντανακλαστικών
• Διαταραχές περιόδου
• Μυϊκοί πόνοι ή πόνοι στις αρθρώσεις
• Ωχρότητα ή ξηρότητα του δέρματος
• Λεπτά, εύθραυστα μαλλιά ή νύχια
• Αδυναμία
• Αθέλητη αύξηση βάρους

Τελικά συμπτώματα, αν δεν αντιμετωπιστεί θεραπευτικά:
• Μείωση της γεύσης και της όσφρησης
• Βραχνάδα
• Οίδημα προσώπου και άκρων
• Βραδύτητα στην ομιλία
• Πάχυνση του δέρματος
• Αραίωμα των φρυδιών


Ενδείξεις και εξετάσεις

Η κλινική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει ένα μικρότερο του κανονικού θυρεοειδή αδένα, αν και καμιά φορά ο θυρεοειδής μπορεί να είναι φυσιολογικού μεγέθους ή ακόμα και υπερμεγέθης (βρογχοκήλη). Στην εξέταση μπορεί ακόμα να παρατηρηθούν:
• Εύθραυστα νύχια
• Τραχιά χαρακτηριστικά προσώπου
• Ωχρό ή ξηρό και κρύο δέρμα
• Οίδημα των άκρων
• Λεπτά και εύθραυστα μαλλιά

Η ακτινογραφία θώρακα μπορεί να αποκαλύψει διόγκωση της καρδιάς.

Οι εργαστηριακές εξετάσεις για την αξιολόγηση της λειτουργίας του θυρεοειδούς είναι:
• Ορός ΤSH
• Eξέταση Τ4

Οι εργαστηριακές εξετάσεις μπορεί επίσης να αποκαλύψουν:
• Αναιμία στη γενική εξέταση αίματος
• Αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης
• Αυξημένα επίπεδα ηπατικών ενζύμων
• Αυξημένη προλακτίνη
• Χαμηλό νάτριο


Θεραπεία

Ο στόχος της θεραπείας είναι η ορμονική υποκατάσταση. Η λεβοθυροξίνη είναι το συνηθέστερο φάρμακο για τον σκοπό αυτό. Οι γιατροί θα σας χορηγήσουν τη χαμηλότερη δόση που ανακουφίζει τα συμπτώματα και αποκαθιστά το επίπεδο της TSH σε φυσιολογικά όρια. Αν υπάρχει καρδιοπάθεια ή είστε ηλικιωμένος, ο γιατρός σας μπορεί να σας χορηγήσει πολύ χαμηλή δόση.

Απαιτείται ισόβια θεραπεία εκτός κι αν η περίπτωσή σας οφείλεται σε πρόσκαιρη ιογενή θυρεοειδίτιδα.
Πρέπει να συνεχίσετε τη φαρμακευτική αγωγή ακόμα και όταν εξαφανιστούν τα συμπτώματα. Όταν ξεκινήσετε τη φαρμακευτική αγωγή, ο γιατρός σας θα ελέγχει τα επίπεδα των ορμονών κάθε 2-3 μήνες. Στη συνέχεια, τα επίπεδα των ορμονών πρέπει να ελέγχονται τουλάχιστον μια φορά τον χρόνο.

Όταν παίρνετε θυροξίνη είναι σημαντικό να θυμάστε:

• ΜΗΝ διακόπτετε το φάρμακο όταν νιώσετε καλύτερα. Συνεχίστε να το παίρνετε ακριβώς όπως σας συνέστησε ο γιατρός σας.
• Αν αλλάξετε μάρκα φαρμάκου, ενημερώστε τον γιατρό σας. Μπορεί να χρειαστεί να ελεγχθούν τα επίπεδα των ορμονών σας.
• Ορισμένες διαιτητικές αλλαγές μπορεί να μεταβάλουν τον τρόπο με τον οποίο το σώμα σας απορροφά τη θυροξίνη. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν καταναλώνετε προϊόντα που περιέχουν σόγια ή φυτικές ίνες.
• Η θυροξίνη αποδίδει καλύτερα σε άδειο στομάχι και όταν λαμβάνεται 1 ώρα πριν από άλλα φάρμακα. ΜΗΝ παίρνετε θυροξίνη μαζί με ασβέστιο, σίδηρο, πολυβιταμίνες, αντιόξινα διοξειδίου του αργιλίου, χολεστιπόλη, ή άλλα φάρμακα που δεσμεύουν τα χολικά οξέα, ή συμπληρώματα φυτικών ινών.

Αφού ξεκινήστε τη θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης, ενημερώστε τον γιατρό σας αν σας παρουσιαστούν συμπτώματα αυξημένης θυρεοειδικής δραστηριότητας (υπερθυρεοειδισμός), όπως:
• Γρήγορη απώλεια βάρους
• Νευρικότητα ή αστάθεια
• Εφίδρωση
Το μυξοιδηματικό κώμα είναι επείγον ιατρικό περιστατικό που συμβαίνει όταν τα επίπεδα των ορμονών του θυρεοειδούς είναι πολύ χαμηλά. Αντιμετωπίζεται με ενδοφλέβια ορμονική υποκατάσταση και στεροειδή φάρμακα. Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να χρειαστούν συμπληρωματική θεραπεία (οξυγόνο, υποβοήθηση της αναπνοής, χορήγηση υγρών) και νοσηλεία σε μονάδα εντατικής θεραπείας.


Πρόγνωση

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η ομαλή λειτουργία του θυρεοειδούς επανέρχεται με τη σωστή θεραπεία. Ωστόσο, η ορμονική υποκατάσταση πρέπει να συνεχιστεί δια βίου.
Το μυξοιδηματικό κώμα μπορεί να επιφέρει τον θάνατο.


Επιπλοκές

Το μυξοιδηματικό κώμα, η οξύτερη μορφή υποθυρεοειδισμού, είναι σπάνιο. Μπορεί να προκληθεί από λοίμωξη, ασθένεια, έκθεση σε ψύχος, ή κάποια φάρμακα σε άτομα που πάσχουν από υποθυρεοειδισμό και δεν έχουν υποβληθεί σε θεραπεία.

Συμπτώματα και ενδείξεις μυξοιδηματικού κώματος είναι:
• Υποθερμία
• Μείωση της αναπνοής
• Χαμηλή αρτηριακή πίεση
• Χαμηλό σάκχαρο του αίματος
• Έλλειψη αντιδράσεων

Άλλες επιπλοκές είναι:
• Καρδιοπάθεια
• Αυξημένος κίνδυνος λοίμωξης
• Στειρότητα
• Αποβολή εμβρύου

Άτομα που πάσχουν από υποθυρεοειδισμό και δεν έχουν υποβληθεί σε θεραπεία, διατρέχουν τους εξής κινδύνους:
• Να φέρουν στον κόσμο παιδί με γενετικές διαταραχές
• Να εμφανίσουν καρδιοπάθεια εξαιτίας των υψηλών επιπέδων LDL (‘κακής΄) χοληστερόλης
• Να εμφανίσουν καρδιακή ανεπάρκεια
Άτομα που λαμβάνουν μεγάλη δόση θυροξίνης κινδυνεύουν από στηθάγχη ή έμφραγμα, όπως επίσης και από οστεοπόρωση (αδυνάτισμα των οστών).


Καλέστε τον γιατρό σας

Kαλέστε τον γιατρό σας αν παρουσιάσετε συμπτώματα υποθυρεοειδισμού (ή μυξοιδήματος).

Αν υποβάλλεστε σε θεραπεία για υποθυρεοειδισμό, καλέστε τον γιατρό σας αν:
• Εμφανίσετε πόνο στο στήθος ή ταχυκαρδία
• Προσβληθείτε από λοίμωξη
• Τα συμπτώματά σας χειροτερέψουν ή δεν βελτιωθούν παρά τη θεραπεία
• Αναπτύξετε καινούρια συμπτώματα


Πρόληψη

Δεν υπάρχουν προληπτικά μέτρα για τον υποθυρεοειδισμό.
Απεικονιστικές εξετάσεις σε νεογέννητα μπορούν να εντοπίσουν αν υπάρχει υποθυρεοειδισμός εκ γενετής (συγγενής υποθυρεοειδισμός).