Ορισμός

Η αθροιστική κεφαλαλγία αποτελεί μια ετερόπλευρη κεφαλαλγία που συνδυάζει τη δακρυϊκή καταρροή των οφθαλμών και τη ρινική συμφόρηση. Οι κεφαλαλγίες σημειώνονται σε καθημερινή βάση, την ίδια ώρα, με διάρκεια μερικών εβδομάδων, κι εν συνεχεία υποχωρούν.

Εναλλακτικοί ορισμοί

Κεφαλαλγία – ισταμίνης, Ισταμίνης κεφαλαλγία, Ημικρανιακή νευραλγία, Cluster κεφαλαλγία.


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Οι αθροιστικές κεφαλαλγίες δε διαφέρουν ουσιαστικά από τις χρόνιες επαναλαμβανόμενες κεφαλαλγίες. Κατά προτίμηση, εμφανίζονται σε άνδρες, παρά σε γυναίκες, κάθε ηλικίας, αν και με μεγαλύτερη συχνότητα σε ενήλικους, ιδιαίτερα μέσης ηλικίας.

Από επιστημονικής άποψης, παραμένει άγνωστη, η αιτίας πρόκλησης των κεφαλαλγιών, αν και παρουσιάζουν συσχέτιση με τη σωματική / οργανική απελευθέρωση ισταμίνης ή σεροτίνης. Το οικογενειακό ιστορικό, επίσης φαίνεται να αποτελεί ενοχοποιητικό στοιχείο.

Μεγάλο ποσοστό ασθενών με αθροιστική κεφαλαλγία είναι βαριοί καπνιστές, ενώ η κατανάλωση αλκοόλ ενισχύει την εμφάνισή της. Ο έντονος φωτισμός, το άγχος ή ορισμένες τροφές, επίσης ενισχύουν την εκδήλωσή της.


Συμπτώματα

Μια αθροιστική κεφαλαλγία έχει κρίσιμη, οξεία έναρξη. Η κεφαλαλγία συνήθως εκδηλώνεται 2 – 3 ώρες αφού αποκοιμηθεί ο ασθενής, συχνότερα κατά τη διάρκεια ονείρων (ταχείες οφθαλμικές κινήσεις ή REM)

Η κεφαλαλγία, η οποία εκδηλώνεται μονόπλευρα, μπορεί να χαρακτηριστεί ως:

• Καυστική
• Οξεία
• Συνεχής

Το άλγος μπορεί να εντοπιστεί εντός και πέρι του ενός οφθαλμού και πολύ πιθανόν:

• Να αφορά και την μία πλευρά του προσώπου από την τραχηλική χώρα έως την κροταφική
• Να παρουσιαστεί ταχύτατη επιδείνωση, με κορύφωση εντός 5 – 10 λεπτών

Το πιο έντονο κύμα άλγους, δύναται να διαρκέσει 30 λεπτά έως 2 ώρες.

Η κεφαλαλγία πολύ πιθανόν να επηρεάσει το ομόπλευρο οφθαλμό και τη ρινική επιφάνεια. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Περιοφθαλμικό οίδημα ή υποφθαλμικό (μπορεί να παρουσιαστεί αμφο)
• Εκσεσημασμένη δακρύρροια
• Ερύθημα οφθαλμών
• Ρινόρροια (ρινική καταρροή) ή μονόλερυρη ρινική συμφόρηση (ομόπλευρα της κεφαλαλγίας)
• Ερύθημα προσώπου

Οι αθροιστικές κεφαλαλγίες μπορεί να εκδηλώνονται καθημερινά για διάστημα μηνών, με ενδιάμεσες περιόδους ύφεσης (επεισοδιακές) ή να εκδηλώνονται σταθερά επί ένα έτος ή και περισσότερο (χρόνιες).

Σημεία κι εξετάσεις

Ο ιατρός σας είναι σε θέση να διαγνώσει τον τύπο αυτό της κεφαλαλγίας, βάση του ιστορικού σας, των συμπτωμάτων σας και της φυσικής εξέτασης.

Εάν η φυσική εξέταση συνδυαστεί με αναπαραγωγή επεισοδίου κεφαλαλγίας, θα έχουμε την παρουσία του συνδρόμου του Horner (μονόπλευρη πτώση του άνω βλεφάρου ή μονόπλευρη μυδρίαση). Τα συμπτώματα αυτά είναι παθογνωμικά, ενώ δεν παρατηρούνται άλλες νευρολογικές διαταραχές.

Παρακλινικές εξετάσεις, όπως η μαγνητική τομογραφία του εγκεφάλου, διεξάγονται προς αποκλεισμό άλλων αιτιών πρόκλησης της πάθησης.


Θεραπεία

Η αγωγή που χορηγείται είναι συμπτωματική κι όχι θεραπευτική. Οι κεφαλαλγίες δύναται να υποχωρήσουν αυτόματα ή χρήζουν φαρμακευτικής αγωγής προς αποφυγή τους.

Παράγοντες όπως το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ, η λήψη ορισμένων τροφών, που ενοχοποιούνται για την πρόκληση εμφάνισης αθροιστικών κεφαλαλγιών, οφείλουν να αποφεύγονται. Ένα ημερολόγιο καταγραφής των επεισοδίων, θα ήταν χρήσιμο ως προς την ταυτοποίηση του τύπου κεφαλαλγίας. Σε περίπτωση εμφάνισης κεφαλαλγίας, καταγράψτε την ημέρα κι ώρα έναρξης. Το ημερολόγιο οφείλει να αναφέρει και πληροφορίες σχετικά με το είδος τροφής και ποτών που λάβατε το τελευταίο 24ώρο, τη διάρκεια και τη χρονική περίοδο που κοιμηθήκατε, συμβάντα και γεγονότα που έλαβαν θέση στη ζωή σας λίγο πριν την έναρξη του άλγους. Για παράδειγμα, αν είχατε αναπτύξει ασυνήθιστο άγχος. Επίσης οφείλει να περιλαμβάνει πληροφορίες γι τη διάρκεια της κεφαλαλγίας και τον τρόπο ανακούφισής της.

Η αγωγή της πάθησης περιλαμβάνει:

• Μεθόδους ανακούφισης επί εμφάνισης του άλγους
• Φαρμακευτικά σκευάσματα πρόληψης επεισοδίων κεφαλαλγίας

Ο ιατρός σας πιθανότατα να σας συστήσει τα παρακάτω σκευάσματα, επί εμφάνισης κεφαλαλγιών:

• Λήψη για μερικές εβδομάδες αντιφλεγμονώδων (στεροειδών) σκευασμάτων, όπως η πρεδνιζόνη, σε αρχικά υψηλές δόσεις και προοδευτική μείωσή τους
• Αναπνοή 100% καθαρού οξυγόνου – αρκετά συχνά ανακουφίζει τις αθροιστικές κεφαλαλγίες ορισμένων ασθενών, κυρίως αν πάσχουν από νυχτερινές κεφαλαλγίες (κατά τα διάρκεια του ύπνου)

Μπορεί να χορηγηθεί συνδυασμός φαρμακευτικών σκευασμάτων για τον έλεγχο των συμπτωμάτων ης κεφαλαλγίας. Καθ’ ότι ο κάθε άνθρωπος δρα διαφορετικά στα φαρμακευτικά σκευάσματα, ο ιατρός σας θα δοκιμάσει διάφορα φάρμακα, έως ότου καταλήξει στην κατάλληλη αγωγή για εσάς.

Συνήθως, τα αναλγητικά δεν ανακουφίζουν τον πόνο που οφείλεται στη συγκεκριμένη πάθηση. Χρειάζονται αρκετό χρόνο για την έναρξη της δράση τους

Φαρμακευτικά σκευάσματα πρόληψης της πάθησης περιλαμβάνουν:

• Παρασκευάσματα από σπόρους προσβεβλημένους από δαυλίτη
• Μεθυσεργίδη

Τα φαρμακευτικά αυτά σκευάσματα ενδέχεται να έχουν σοβαρές παρενέργειες. Οι ασθενείς οφείλουν να επικοινωνήσουν άμεσα με τον ιατρό τους σε περίπτωση που παρουσιάσουν θωρακικό άλγος, αιμωδία ή μυρμηκίαση των δακτύλων των άκρων ποδών ή χεριών, αλλαγές στο ρυθμό της καρδιάς ή άλλα ασυνήθη συμπτώματα κατά τη λήψη αυτών των φαρμάκων.

Τα παρακάτω σκευάσματα μπορούν να χορηγηθούν προς αντιμετώπιση ή πρόληψη των συμπτωμάτων της αθροιστικής κεφαλαλγίας:

• αντιισταμινικά
• ινδομεθακίνη
• ανθρακικό άλας λιθίου
• blockers διαύλων ασβεστίου
• προπρανόλη
• αμιτριπτυλίνη
• βεραπαμίλη
• σιπροεπταδίνη

Σε σπάνιες περιπτώσεις μη δράσης των φαρμακευτικών σκευασμάτων, συστήνεται η χειρουργική επέμβαση σε νευρικά κύτταρα κοντά στον εγκέφαλο.


Πρόγνωση

Η συγκεκριμένη πάθηση δεν προκαλεί απειλητικές για τη ζωή καταστάσεις, αλλά και ούτε μόνιμες δομικές αλλαγές. Ωστόσο η χρόνια και επίμονη μορφή της αθροιστικής κεφαλαλγίας, είναι ικανή να επηρεάσει τις καθημερινές σας δραστηριότητές. Περιστασιακά ο πόνος ενδέχεται να είναι τόσο έντονος, που ορισμένοι πάσχοντες να επιθυμούν τον αυτοτραυματισμό τους. Οι παρενέργειες των φαρμακευτικών σκευασμάτων ή της χειρουργικής επέμβασης, μπορεί να είναι αρκετά σοβαρές.

Επιπλοκές

• Κεφαλαλγίες που επηρεάζουν τις καθημερινές δραστηριότητες
• Σύνδρομο του Horner
• Παρενέργειες φαρμακευτικών σκευασμάτων
• Επιπλοκές οφειλόμενες σε χειρουργική επέμβαση αντιμετώπισης κεφαλαλγίας, οι οποίες περιλαμβάνουν:

- μόνιμη μυϊκή αδυναμία προσώπου ή κεφαλής
- μειωμένη αισθητικότητα σε τμήματα του προσώπου ή της κεφαλής


Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Κλείστε ραντεβού με τον ιατρό σας σε περίπτωση που οι κεφαλαλγίες δεν ανταποκρίνονται στην αγωγή ή ενοχλούν τον ύπνο σας ή εμφανίζονται κατά την εκτέλεση δραστηριοτήτων ή αν συνοδεύονται από άλλα συμπτώματα.

Τα επείγοντα συμπτώματα περιλαμβάνουν τη νωθρότητα, αλλαγές στην όραση, στην κίνηση ή στην αισθητικότητα, επιληψία, αλλαγές στη ζωηρότητα, ναυτία κι έμετο.


Πρόληψη

Αν είστε επιρρεπής σε τέτοιους πονοκεφάλους, διακόψτε το κάπνισμα. Συστήνεται η αποφυγή κατανάλωσης αλκοόλ και τροφών που συσχετίζονται με αυτές τις κεφαλαλγίες. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα φαρμακευτικά σκευάσματα βοηθούν στην πρόληψη της νόσου.