Ορισμός

Υπερθυρεοειδισμός είναι η κατάσταση κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας παράγει υπερβολική ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών. Η διαταραχή συχνά ονομάζεται και «υπερδραστήριος θυρεοειδής».


Εναλλακτικές ονομασίες

Υπερδραστήριος θυρεοειδής


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένα σημαντικό όργανο του ενδοκρινολογικού συστήματος. Βρίσκεται στη βάση του λαιμού μπροστά από την τραχεία και ακριβώς κάτω από τις φωνητικές χορδές. Ο αδένας παράγει τις ορμόνες θυροξίνη (Τ4) και τριϊωδοθυρονίνη (Τ3), που ουσιαστικά ελέγχουν τον τρόπο με τον οποίο κάθε κύτταρο στο σώμα παράγει και απελευθερώνει ενέργεια. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται μεταβολισμός.
Ο υπερθυρεοειδισμός δημιουργείται όταν ο αδένας απελευθερώνει αυξημένη ποσότητα ορμονών για σύντομο ή μεγάλο διάστημα.
Πολλές ασθένειες ή καταστάσεις μπορεί να είναι το αίτιο του προβλήματος, όπως:

• Λήψη μεγάλης ποσότητας ιωδίου
• Νόσος Graves (είναι υπεύθυνη για τις περισσότερες περιπτώσεις υπερθυρεοειδισμού)
• Φλεγμονή του θυρεοειδούς (θυρεοειδίτιδα) λόγω ιογενούς λοίμωξης ή άλλης αιτίας
• Μη καρκινικές υπερπλασίες του θυρεοειδούς αδένα ή της υπόφυσης
• Λήψη μεγάλης ποσότητας θυρεοειδικών ορμονών
• Όγκοι στους όρχεις ή τις ωοθήκες

Σχετικά θέματα:

• Πλασματικός υπερθυρεοειδισμός
• Υποθυρεοειδισμός
• Σιωπηλή θυρεοειδίτιδα
• Δυσκολία στη συγκέντρωση
• Κόπωση
• Συχνές κενώσεις του εντέρου
• Βρογχοκήλη (εμφανής διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα) ή όζοι
• Δυσανεξία στη ζέστη
• Αυξημένη όρεξη
• Αυξημένη εφίδρωση
• Ανώμαλος κύκλος περιόδου στις γυναίκες
• Νευρικότητα
• Ευερεθιστότητα
• Απώλεια βάρους (σπάνια, αύξηση βάρους)

Άλλα συμπτώματα της πάθησης αυτής μπορεί να είναι:

• Μεγαλομαστία στους άντρες
• Υγρές ιδρωμένες παλάμες
• Διάρροια
• Απώλεια μαλλιών
• Τρεμούλα στα χέρια
• Αδυναμία
• Υψηλή πίεση
• Κνησμός (φαγούρα) σε όλο το σώμα
• Διαταραχές της περιόδου στις γυναίκες
• Ναυτία και εμετοί
• Αίσθηση γρήγορων ή ανώμαλων σφυγμών
• Εξόφθαλμος (προβολή των ματιών)
• Γρήγορος, δυνατός ή ανώμαλος καρδιακός παλμός
• Έξαψη, κοκκίνισμα του δέρματος
• Δυσκολία στον ύπνο

Ενδείξεις και εξετάσεις

Η φυσική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει διόγκωση του θυρεοειδούς, τρεμούλα, υπερδραστήρια ανακλαστικά, ή αυξημένο καρδιακό παλμό. Η συστολική πίεση του αίματος (η μεγάλη τιμή στη μέτρηση της πίεσης) μπορεί να παρουσιάζεται υψηλή.
Ο υποκλινικός υπερθυρεοειδισμός (θυρεοειδίτιδα Χασιμότο) είναι μια ήπια μορφή υπερθυρεοειδισμού που αποκαλύπτεται από τα αφύσικα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα, και που συχνά δεν δίνει συμπτώματα.
Για τη μέτρηση των επιπέδων των θυρεοειδικών ορμονών γίνονται επίσης εξετάσεις αίματος.

• Η TSH (θυρεοειδοτρόπος ορμόνη που παράγεται στην υπόφυση και διεγείρει τον θυρεοειδή) είναι συνήθως χαμηλή
• Οι ορμόνες Τ3 και ελεύθερη Τ4 είναι συνήθως υψηλές

Η ασθένεια μπορεί επίσης να επηρεάσει τα αποτελέσματα των ακόλουθων εξετάσεων:

• Χοληστερίνης
• Γλυκόζης
• Ανάληψης ραδιενεργού ιωδίου
• Πρόσληψης της τριϊωδοθυρονίνης Τ3RU
• Tριγλυκεριδίων
• Βιταμίνης Β12 (σπανίως)

Θεραπεία

Η θεραπεία της πάθησης εξαρτάται από το αίτιο και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Για τη θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού συνήθως χρησιμοποιείται ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα:

• Αντιθυρεοειδικά φάρμακα
• Ραδιενεργό ιώδιο (που καταστρέφει τον θυρεοειδή και σταματά την πλεονάζουσα παραγωγή ορμονών)
• Χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς

Αν πρέπει ο θυρεοειδής να αφαιρεθεί χειρουργικά ή να καταστραφεί με ακτινοβολία, θα χρειαστεί να παίρνετε χάπια ορμονικής υποκατάστασης εφ’ όρου ζωής.
Σε ορισμένες περιπτώσεις για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων, όπως οι ταχυκαρδίες, η έντονη εφίδρωση και η νευρικότητα, έως ότου ελεγχθεί ο υπερθυρεοειδισμός, χορηγούνται β-αναστολείς όπως η προπρανολόλη.


Πρόγνωση

Γενικά ο υπερθυρεοειδισμός θεραπεύεται και σπάνια αποτελεί απειλή για τη ζωή. Ορισμένα από τα αίτιά του μπορεί να υποχωρήσουν χωρίς θεραπεία.
Ο υπερθυρεοειδισμός που οφείλεται στη νόσο Graves συνήθως επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου. Προκαλεί πολλές επιπλοκές, κάποιες από τις οποίες είναι σοβαρές και έχουν επίπτωση στην ποιότητα ζωής του ασθενούς.


Επιπλοκές

Θυρεοτοξική κρίση, ονομάζεται και θυρεοτοξίκωση, είναι η αιφνίδια επιδείνωση των συμπτωμάτων του υπερθυρεοειδισμού που μπορεί να προκληθεί από λοίμωξη ή στρες.
Μπορεί επίσης να εκδηλωθούν πυρετός, μειωμένη πνευματική εγρήγορση και πόνοι στην κοιλιακή χώρα. Στις περιπτώσεις αυτές χρειάζεται άμεση εισαγωγή στο νοσοκομείο.

Άλλες επιπλοκές που συνδέονται με τον υπερθυρεοειδισμό είναι:

• Καρδιακές επιπλοκές, όπως:

-Ταχυκαρδία
- Καρδιακή ανεπάρκεια
- Κολπική μαρμαρυγή

• Αυξημένος κίνδυνος οστεοπόρωσης, αν υπάρχει υπερθυρεοειδισμός για μεγάλο διάστημα
• Χειρουργικές επιπλοκές, όπως:

-Ουλή στον λαιμό
-Βραχνάδα από βλάβη στα νεύρα των φωνητικών χορδών
-Χαμηλά επίπεδα ασβεστίου λόγω βλάβης στους παραθυρεοειδείς αδένες (βρίσκονται κοντά στον θυρεοειδή αδένα)

• Θεραπείες για τον υπερθυρεοειδισμό, όπως η χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου, η χειρουργική επέμβαση και η ορμονική υποκατάσταση, μπορεί να προκαλέσουν επιπλοκές.

Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Επισκεφθείτε τον γιατρό σας αν παρουσιάζετε συμπτώματα που μπορεί να οφείλονται σε υπερπαραγωγή θυρεοειδικών ορμονών. Πηγαίνετε στο τμήμα επειγόντων περιστατικών νοσοκομείου ή καλέστε το 166 αν παρουσιάζετε:

• Απώλεια συνείδησης
• Ζαλάδα
• Ταχυκαρδία ή αρρυθμία

Καλέστε τον γιατρό σας αν ενώ υποβάλλεστε σε θεραπεία για υπερθυρεοειδισμό, παρουσιάζετε συμπτώματα υπολειτουργίας του θυρεοειδούς, όπως:

• Κατάθλιψη
• Πνευματική και φυσική νωθρότητα
• Αύξηση βάρους

Πρόληψη

Δεν υπάρχουν γνωστοί τρόποι πρόληψης του υπερθυρεοειδισμού.