Ορισμός

Ο πολύποδας του παχέος εντέρου είναι μια νεοπλασία που αναπτύσσεται στη βλεννώδη εσωτερική επιφάνεια του εντέρου.


Εναλλακτικές ονομασίες

Εντερικός πολύποδας, Ορθοκολικός πολύποδας, Αδενωματώδης πολύποδας, Υπερπλαστικός πολύποδας, Λαχνωτό αδένωμα


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Οι πολύποδες του παχέος εντέρου είναι συνήθως καλοήθεις. Μπορεί να βρεθεί μόνο ένας ή περισσότεροι, και δημιουργούνται πιο συχνά όσο μεγαλώνουμε.
Με την πάροδο του χρόνου, κάποιοι τύποι πολυπόδων, που ονομάζονται αδενωματώδεις πολύποδες, μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο του παχέος εντέρου. Ένας άλλος τύπος πολύποδα που δημιουργείται στο παχύ έντερο ονομάζεται υπερπλαστικός πολύποδας, που όμως δεν εξελίσσεται συνήθως σε καρκίνο του παχέος εντέρου.
Οι πολύποδες μεγαλύτεροι του 1 εκατοστού έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εξελιχθούν σε καρκίνο από ότι οι μικρότεροι.

Στους παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται:

• Ηλικία
• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου ή πολυπόδων του παχέος εντέρου
• Ένας τύπος πολύποδα που ονομάζεται λαχνωτό αδένωμα

Οι πολύποδες μπορεί επίσης να συνδέονται με κάποιες κληρονομικές διαταραχές όπως:

• Οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση
• Σύνδρομο Gardner
• Νεανική πολυποδίαση
• Σύνδρομο Lynch
• Σύνδρομο Peutz-Jehgers

Συμπτώματα

Συνήθως δεν υπάρχουν συμπτώματα. Ωστόσο, μπορεί να εκδηλωθούν τα εξής:

• Πόνος στην κοιλιά (σπάνιο)
• Αίμα στα κόπρανα
• Κόπωση σε συνδυασμό με αναιμία
• Αιμορραγία από τον πρωκτό

Ενδείξεις και εξετάσεις

H κλινική εξέταση μπορεί, σπάνια, να αποκαλύψει την ύπαρξη πολύποδα στον πρωκτό. Ωστόσο, τις περισσότερες φορές δείχνει φυσιολογική.
Εξετάσεις για τη διαγνωστική απεικόνιση των πολυπόδων:

• Βαριούχος υποκλυσμός
• Κολονοσκόπηση
• Σιγμοειδοσκόπηση
• Αξονική κολονοσκόπηση

Θεραπεία

Με την πάροδο του χρόνου, οι αδενωματώδεις πολύποδες του παχέος εντέρου μπορούν να εξελιχθούν σε καρκίνο αν δεν αφαιρεθούν. Στις περισσότερες περιπτώσεις αφαιρούνται, ταυτόχρονα με την πραγματοποίηση κολονοσκόπησης. Για ασθενείς με πολύποδες συνιστάται η επανάληψη της κολονοσκόπησης κάθε 3-5 χρόνια μετά την αφαίρεση, για την περίπτωση υποτροπής.
Σπάνια, για πολύποδες με μεγάλες πιθανότητες να εξελιχθούν σε καρκινικούς, ο γιατρός σας μπορεί συστήσει κολεκτομή (αφαίρεση μέρους του παχέος εντέρου).


Πρόγνωση

Η εξέλιξη των ασθενών με πολύποδες του παχέος εντέρου είναι εξαίρετη, υπό την προϋπόθεση ότι οι πολύποδες θα αφαιρεθούν. Οι πολύποδες που δεν χειρουργούνται μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο με την πάροδο των ετών.


Επιπλοκές

Οι πολύποδες δημιουργούν αιμορραγίες και, με τα χρόνια, μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνους.


Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Δείτε τον γιατρό σας αν έχετε:

• Μαύρα κόπρανα σαν πίσσα
• Αίμα στην αφόδευση
• Αλλαγή στη λειτουργία του εντέρου

Πρόληψη

Για τη μείωση της πιθανότητας να εμφανίσετε πολύποδες

• Ακολουθείστε μια διατροφή φτωχή σε λίπη και πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και φυτικές ίνες
• Αποφύγετε το κάπνισμα και την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
• Διατηρήστε ένα φυσιολογικό βάρος

Η κολονοσκόπηση προλαμβάνει τον καρκίνο του παχέος εντέρου, με την αφαίρεση των πολυπόδων πριν εξελιχθούν σε κακοήθεις. Οι άνθρωποι πάνω από τα 50, πρέπει να κάνουν μια κολονοσκόπηση, ώστε να διαγνωστεί έγκαιρα το πρόβλημα – αν υπάρχει – και να γίνει η κατάλληλη θεραπεία. Κάτι τέτοιο μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου ή τουλάχιστον βοηθά στη διάγνωσή του σε στάδιο που είναι θεραπεύσιμος. Άτομα με οικογενειακό ιστορικό ή καρκίνο ή πολύποδες του παχέος εντέρου μπορεί να χρειάζονται εξετάσεις από νεότερη ηλικία.

Ορισμός

Εγκολεασμός είναι η περίπτυξη ενός τμήματος του εντέρου μέσα σε ένα άλλο. Χαρακτηρίζεται και παρουσιάζεται αρχικά με επαναλαμβανόμενες κρίσεις πόνου στην κοιλιά, κράμπες που βαθμιαία γίνονται και πιο επώδυνες.


Περιγραφή

Ο εγκολεασμός συμβαίνει όταν ένα μέρος του παχέος ή του λεπτού εντέρου τυλίγεται γύρω από τον εαυτό του, εμφανίζοντας μια μάζα στη δεξιά πλευρά της κοιλιάς κατά τη δακτυλική ψηλάφηση (διαδικασία που ακολουθείται κατά τη διάρκεια της φυσικής εξέτασης, όταν δηλαδή πιέζει ο εξεταστής την κοιλιά του ασθενή με το χέρι του για να διαπιστώσει συνήθως αν υπάρχει κάποια μάζα, πόνος ή δυσφορία). Ο αριθμός καινούργιων περιπτώσεων εγκολεασμού είναι περίπου

1,5-4 περιστατικά ανά 1.000 γεννήσεις. Ο πόνος στην κοιλιά αρχίζει συνήθως απότομα και είναι οξύς. Ακριβώς όπως απότομα εμφανίζεται, το ίδιο απότομα εξαφανίζεται και το παιδί επιστρέφει στις δραστηριότητές του κανονικά. Αυτή η διαδικασία του ξαφνικού δυνατού κοιλιακού πόνου που εμφανίζεται από το πουθενά και έπειτα εξαφανίζεται, επαναλαμβάνεται με διαρκείς επώδυνες κρίσεις. Ο πόνος αυξάνεται συνήθως μετά από πέντε περίπου ώρες επαναλαμβανόμενων κύκλων δυνατού πόνου στην κοιλιά που ακολουθούνται από διαστήματα χαλάρωσης. Εμετός και διάρροια εμφανίζονται σε περίπου 90% των περιπτώσεων μέσα σε 6 έως 12 ώρες μετά από την έναρξη των συμπτωμάτων.

Η φυσική εξέταση και η ψηλάφηση αποκαλύπτουν συνήθως ότι υπάρχει μια μάζα σε σχήμα λουκάνικου στο έντερο, στο πάνω δεξί μέρος της κοιλιάς. Μέσα σε μερικές ώρες περίπου 50% των περιπτώσεων έχουν αιματηρές, βλεννώδεις κενώσεις. Περίπου σε αυτή τη φάση, το παιδί είναι εμφανώς άρρωστο με πυρετό, με ευαίσθητη και διογκωμένη κοιλιά. Ο εγκολεασμός είναι η συχνότερη αιτία εντερικής απόφραξης κατά τη διάρκεια των πρώτων δύο χρόνων της ζωής και έχει επιπτώσεις συνήθως στα παιδιά ηλικίας μεταξύ 3 και 12 μηνών. Η ασθένεια είναι τρεις φορές πιο κοινή στα αγόρια απ' ότι στα κορίτσια. Σε περίπου 85% των περιπτώσεων η αιτία είναι ιδιοπαθής (δηλαδή άγνωστη). Το υπόλοιπο 15% των περιπτώσεων μπορεί να προκληθεί από ποικίλες άλλες ασθένειες, όπως όγκους των λεμφαδένων (λεμφώματα), λιπώδεις όγκους (λιπώματα), ξένους οργανισμούς/αντικείμενα ή από μολύνσεις που κινητοποιούν τα άνοσα κύτταρα στην περιοχή δημιουργώντας φλεγμονώδη αντίδραση και εντερική απόφραξη. Οι περισσότερες περιπτώσεις του εγκολεασμού δεν περισφίγγουν το προσβληθέν έντερο μέσα στις πρώτες 24 ώρες. Εάν η ασθένεια δεν θεραπευτεί μετά από αυτό το διάστημα, η πιθανότητα εντερικής γάγγραινας, σοκ και θανάτου αυξάνει.

Αίτια και συμπτώματα

Το κυριότερο σύμπτωμα του εγκολεασμού είναι ότι ένα υγιές παιδί ξαφνικά και χωρίς προειδοποίηση νιώθει οξύ πόνο στην κοιλιά που υποχωρεί και το παιδί συνήθως επιστρέφει στις συνήθεις δραστηριότητές του, όπως το παιχνίδι. Η διάρκεια των επώδυνων κρίσεων αυξάνει καθώς περνούν οι ώρες. Συνήθως, το παιδί παρουσιάζει σύντομα ναυτία, εμετό και διάρροια σε περίπου 90% του συνόλου των περιπτώσεων. Το παιδί είναι αδύναμο και εξαντλημένο, και ανεβάζει πυρετό. Το άρρωστο παιδί μπορεί επίσης να έχει αιματηρές βλεννώδεις κενώσεις. Οι κενώσεις με αίμα οφείλονται συνήθως στην εξασθενημένη ροή αίματος στην περιοχή με την απόφραξη. Κατά τη διάρκεια της ψηλάφησης μπορεί να εντοπιστεί μια μάζα σε σχήμα λουκάνικου στο πάνω δεξί μέρος της κοιλιάς. Εάν η ασθένεια προχωρήσει και δεν διαγνωστεί, το παιδί μπορεί να υποστεί νέκρωση των κυττάρων στην προσβληθείσα περιοχή. Επιπλέον, μπορεί να υπάρξει διάτρηση ή τρύπες στο έντερο που μπορεί να προκαλέσουν μια απειλητική για τη ζωή μόλυνση στο περιτόναιο (ένα στρώμα ιστού που προστατεύει τα όργανα και τα έντερα μέσα στην κοιλιακή κοιλότητα). Αυτή η μόλυνση του περιτόναιου ονομάζεται περιτονίτιδα. Ορισμένοι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν αλλαγή επιπέδου συνείδησης ή επιληπτικές κρίσεις.


Διάγνωση

Κατά τεκμήριο διάγνωση μπορεί να γίνει από το ιστορικό και μόνο. Εάν ο γιατρός υποψιάζεται εγκολεασμό θα απαιτηθούν ακτινογραφίες, που πιθανόν θα αποκαλύψουν μια μάζα στο πάνω δεξί μέρος της κοιλιάς. Δύο κλασικές κλινικές ενδείξεις είναι τα αιματηρά βλεννώδη κόπρανα και έντερο που παρουσιάζει εικόνα ‘συσπειρωμένου ελατηρίου’ όπως απεικονίζεται στην ακτινογραφία μετά από βαριούχο υποκλυσμό. Η χημική ανάλυση του αίματος δεν είναι επακριβής για την περίπτωση του εγκολεασμού. Ανάλογα με την ποσότητα του εμετού και την απώλεια αίματος από τα κόπρανα, η εξέταση αίματος μπορεί να δείξει σημάδια αφυδάτωσης και αναιμίας.

Θεραπεία

Η θεραπεία του εγκολεασμού με ανάταξη (που αποκαθιστά την απόφραξη) είναι μια διαδικασία έκτακτης ανάγκης. Η εξέταση με βάριο όχι μόνο είναι το ενδεδειγμένο διαγνωστικό εργαλείο αλλά είναι συχνά και θεραπευτική. Η έγχυση μέσω ενός καθετήρα που τοποθετείται στο ορθό προσφέρει ανακούφιση από τη συσσώρευση πίεσης. Εάν αυτό δεν ανακουφίσει την πάσχουσα περιοχή, μπορεί κατόπιν να εμφυσηθεί αέρας στο ορθό για την άρση της απόφραξης. Εάν αυτές οι διαδικασίες αποδειχτούν ανεπιτυχείς, απαιτείται χειρουργική επέμβαση.

Περίπου 25% των παιδιών που παθαίνουν εγκολεασμό χρειάζονται χειρουργική επέμβαση. Η χειρουργική επέμβαση στο πάσχον σημείο του εντέρου είναι ενδεδειγμένη δεδομένου ότι μπορεί να αφαιρεθεί το πραγματικό αίτιο, ενώ μειώνει την πιθανότητα επανάληψης του φαινομένου. Γενικά, χωρίς χειρουργική επέμβαση στο πάσχον έντερο, υπάρχει πιθανότητα 5-10% να επανέλθει το πρόβλημα. Το πρόβλημα επανέρχεται συνήθως μέσα στις πρώτες 24-48 ώρες μετά από τη διαδικασία του βαρίου.


Πρόγνωση

Η εξέλιξη του εγκολεασμού εξαρτάται από τη διάρκεια των συμπτωμάτων πριν από την έναρξη της θεραπείας. Τα περισσότερα νήπια θα αναρρώσουν εάν η θεραπεία αρχίσει μέσα στις πρώτες 24 ώρες. Ο εγκολεασμός που δεν αντιμετωπίζεται θεραπευτικά, είναι σχεδόν πάντα μοιραίος. Συνολικά, ακόμη και με τη θεραπεία, περίπου 1-2% των προσβληθέντων παιδιών θα χάσει τη ζωή του.


Πρόληψη

Ο θάνατος μπορεί να αποφευχθεί με την άμεση ιατρική φροντίδα, μέσα στις πρώτες 24 ώρες. Αμέσως μόλις υπάρξει υποψία εγκολεασμού, πρέπει να ληφθούν άμεσα μέτρα έκτακτης ανάγκης. Ο εγκολεασμός χωρίς θεραπεία είναι σχεδόν πάντα μοιραίος. Υπάρχει αυξανόμενη πιθανότητα θανάτου εάν η ασθένεια δεν αντιμετωπιστεί μέσα σε 48 ώρες.