Πιθανές παθήσεις για το σύμπτωμα: Κνησμός στην περιοχή των γεννητικών οργάνων
Αναζήτηση Συμπτωμάτων:
Ατροφική κολπίτιδα
Ορισμός
Ατροφική κολπίτις είναι η φλεγμονή του κόλπου, που οφείλεται στη λέπτυνση και συρρίκνωση των ιστών, καθώς και στη μείωση της εφύγρανσης των κολπικών τοιχωμάτων (λόγω απουσίας οιστρογόνων).
Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου
Η νόσος προκαλείται τυπικά από τη μείωση των οιστρογόνων. Τα επίπεδα των οιστρογόνων σημειώνουν μια φυσιολογική ελάττωση μετά την εμμηνόπαυση. Η διαταραχή αυτή ωστόσο, μπορεί να εμφανιστεί και σε νεότερες γυναίκες, οι οποίες έχουν υποβληθεί σε χειρουργική ωοθηκεκτομή. Σε αρκετές γυναίκες επίσης, αναπτύσσεται αυτή η κατάσταση αμέσως μετά τον τοκετό ή κατά τη διάρκεια του θηλασμού, μιας και τα επίπεδα των οιστρογόνων αυτές τις περιόδου, βρίσκονται στις χαμηλότερες τιμές τους.
Συμπτώματα
Με την κολπική εξέταση διαπιστώνονται λεπτά κι ωχρά κολπικά τοιχώματα. Με την μικροσκοπική εξέταση νωπού παρασκευάσματος βιολογικών υγρών κολπικού εκκρίματος μπορεί να γίνει διαφοροδιάγνωση της αιτίας πρόκλησης της κατάστασης. Με ορμονικές τέλος εξετάσεις, μπορεί να προσδιοριστεί εάν βρίσκεστε σε εμμηνοπαυσιακή περίοδο.
Θεραπεία
Μπορεί να συστηθεί φαρμακευτική αντικατάσταση οιστρογόνων. Τα οιστρογόνα μπορούν να χορηγηθούν είτε ως αλοιφή - γέλη, δισκία ή δακτύλιος που εισάγεται εντός του κόλπου είτε ως διαδερμικό αυτοκόλλητο ή δισκίο λαμβανόμενο απο το στόμα.
Η οποιαδήποτε γυναίκα ωστόσο έχει προφανώς την ανάγκη να συζητήσει με τον ιατρό της για τα οφέλη και τους κινδύνους που ενέχει η φαρμακευτική αντικατάσταση των οιστρογόνων.
Τα υδατοδιαλυτά κολπικά λιπαντικά, μπορεί να ανακουφίσουν από τον πόνο κατά την ερωτική επαφή.
Πρόγνωση
Η σωστή αγωγή συνήθως προκαλεί ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Επιπλοκές
Η ατροφική κολπίτιδα συχνά προδιαθέτει σε κολπικές λοιμώξεις από βακτηρίδια ή μύκητες.
Η πάθηση αυτή επίσης μπορεί να προκαλέσει έλκη ή πληγές / σχάσεις / εκδορές του κολπικού τοιχώματος.
Επικοινωνία με τον οικογενειακό σας ιατρό
Επικοινωνήστε με τον ιατρό σας και κλείστε ένα ραντεβού μαζί του σε περίπτωση που αντιμετωπίζεται ξηρότητα (λόγω έλλειψης οιστρογόνων, τα τοιχώματα του κόλπου εμφανίζουν ξηρότητα, γίνονται πιο λεπτά κι αιμορραγούν σχετικά εύκολα) ή άλγος του κόλπου, καύσο, κνησμό ή έχετε επίπονες σεξουαλικές επαφές, παρά τη βοηθητική χρήση κολπικού λιπαντικού (υδατοδιάλυμα).
Ατροφική κολπίτις είναι η φλεγμονή του κόλπου, που οφείλεται στη λέπτυνση και συρρίκνωση των ιστών, καθώς και στη μείωση της εφύγρανσης των κολπικών τοιχωμάτων (λόγω απουσίας οιστρογόνων).
Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου
Η νόσος προκαλείται τυπικά από τη μείωση των οιστρογόνων. Τα επίπεδα των οιστρογόνων σημειώνουν μια φυσιολογική ελάττωση μετά την εμμηνόπαυση. Η διαταραχή αυτή ωστόσο, μπορεί να εμφανιστεί και σε νεότερες γυναίκες, οι οποίες έχουν υποβληθεί σε χειρουργική ωοθηκεκτομή. Σε αρκετές γυναίκες επίσης, αναπτύσσεται αυτή η κατάσταση αμέσως μετά τον τοκετό ή κατά τη διάρκεια του θηλασμού, μιας και τα επίπεδα των οιστρογόνων αυτές τις περιόδου, βρίσκονται στις χαμηλότερες τιμές τους.
Συμπτώματα
- Κάψιμο κατά την ούρηση
- Μικρού βαθμού κολπική αιμορραγία μετά από σεξουαλική επαφή
- Δυσπαρευνία (πόνος κατά την ερωτική επαφή)
- Λίγα κολπικά εκκρίματα
- Επώδυνος κόλπος - αίσθημα κνησμού ή καύσου
Σημεία και παρα-κλινικές εξετάσεις
Με την κολπική εξέταση διαπιστώνονται λεπτά κι ωχρά κολπικά τοιχώματα. Με την μικροσκοπική εξέταση νωπού παρασκευάσματος βιολογικών υγρών κολπικού εκκρίματος μπορεί να γίνει διαφοροδιάγνωση της αιτίας πρόκλησης της κατάστασης. Με ορμονικές τέλος εξετάσεις, μπορεί να προσδιοριστεί εάν βρίσκεστε σε εμμηνοπαυσιακή περίοδο.
Θεραπεία
Μπορεί να συστηθεί φαρμακευτική αντικατάσταση οιστρογόνων. Τα οιστρογόνα μπορούν να χορηγηθούν είτε ως αλοιφή - γέλη, δισκία ή δακτύλιος που εισάγεται εντός του κόλπου είτε ως διαδερμικό αυτοκόλλητο ή δισκίο λαμβανόμενο απο το στόμα.
Η οποιαδήποτε γυναίκα ωστόσο έχει προφανώς την ανάγκη να συζητήσει με τον ιατρό της για τα οφέλη και τους κινδύνους που ενέχει η φαρμακευτική αντικατάσταση των οιστρογόνων.
Τα υδατοδιαλυτά κολπικά λιπαντικά, μπορεί να ανακουφίσουν από τον πόνο κατά την ερωτική επαφή.
Πρόγνωση
Η σωστή αγωγή συνήθως προκαλεί ανακούφιση των συμπτωμάτων.
Επιπλοκές
Η ατροφική κολπίτιδα συχνά προδιαθέτει σε κολπικές λοιμώξεις από βακτηρίδια ή μύκητες.
Η πάθηση αυτή επίσης μπορεί να προκαλέσει έλκη ή πληγές / σχάσεις / εκδορές του κολπικού τοιχώματος.
Επικοινωνία με τον οικογενειακό σας ιατρό
Επικοινωνήστε με τον ιατρό σας και κλείστε ένα ραντεβού μαζί του σε περίπτωση που αντιμετωπίζεται ξηρότητα (λόγω έλλειψης οιστρογόνων, τα τοιχώματα του κόλπου εμφανίζουν ξηρότητα, γίνονται πιο λεπτά κι αιμορραγούν σχετικά εύκολα) ή άλγος του κόλπου, καύσο, κνησμό ή έχετε επίπονες σεξουαλικές επαφές, παρά τη βοηθητική χρήση κολπικού λιπαντικού (υδατοδιάλυμα).
Κνησμός της βουβωνικής χώρας
Ορισμός
Ο κνησμός της βουβωνικής χώρας, γνωστός επίσης ως μηριαία τριχοφυτία ή τριχοφυτία της βουβωνικής χώρας, είναι η μυκητιασική λοίμωξη της βουβωνικής χώρας.
Εναλλακτικοί ορισμοί
Μυκητισιακή λοίμωξη – της βουβωνικής χώρας, λοίμωξη – μυκητισιακή – της βουβωνικής χώρας, κνησμός στη βουβωνική περιοχή, τριχοφυτία – στη βουβωνική χώρα, τριχοφυτία της βουβωνικής χώρας , μηριαία τριχοφυτίαση.
Ο οργανισμός υπό φυσιολογικές συνθήκες, φιλοξενεί πλήθος βακτηριδίων και μυκήτων. Κάποια από αυτά είναι χρήσιμα για τον οργανισμό. Κάποια άλλα, με το ραγδαίο πολλαπλασιασμό τους, προκαλούν λοιμώξεις. Κατά αυτόν τον τρόπο, ο κνησμός της βουβωνικής χώρας παρουσιάζεται όταν ένα συγκεκριμένο είδος μυκήτων αναπτύσσεται και πολλαπλασιάζετε στη βουβωνική περιοχή (το μέρος του σώματος που βρίσκεται μεταξύ της βάσης του μηρού και του κάτω σκέλους της κοιλιάς).
Ο κνησμός της βουβωνικής χώρας εμφανίζεται συνήθως σε ενήλικες άνδρες κι εφήβους. Αρκετά συχνά συνδυάζεται με τη δερματοφύτωση (“πόδι του αθλητή”) και τη τριχοφυτία. Ο μύκητας που προκαλεί τον κνησμό της βουβωνικής χώρας, ευδοκιμεί σε θερμό και υγρό περιβάλλον. Ο κνησμός της βουβωνικής χώρας μπορεί να προκληθεί με τη τριβή των ρούχων και την παρατεταμένη υγρασία / νωπότητα στη βουβωνική χώρα (όπως και με τον ιδρώτα).
Ο κνησμός της βουβωνικής χώρας μπορεί να είναι μεταδοτικός. Μεταδίδεται είτε απευθείας από άτομο σε άτομο με την απευθείας δερματική επαφή είτε φορώντας άπλυτα ρούχα. Ο κνησμός της βουβωνικής χώρας συνήθως παραμένει στις πτυχές της άνω μοίρας του μηρού και δεν προσβάλλει το όσχεο ή το πέος. Τις περισσότερες φορές δεν είναι τόσο σοβαρός όσο άλλες τριχοφυτικές λοιμώξεις, αλλά παραμένει για μακρύτερο χρονικό διάστημα. Ο κνησμός ίσως επεκταθεί και στον πρωκτό, προκαλώντας κνησμό σ’ αυτόν και δυσφορία.
Άλλες αιτίες πρόκλησης κνησμού στη βουβωνική χώρα περιλαμβάνουν:
Βλ. επίσης: κολπικός κνησμός
Συμπτώματα
Ο ιατρός θέτει συνήθως τη διάγνωση του κνησμού της βουβωνικής χώρας, βάση της εμφάνισης του δέρματος. Εργαστηριακές εξετάσεις συνήθως δεν απαιτούνται. Σε μεμονωμένες περιπτώσεις που χρήζουν τεκμηριωμένη διάγνωση, εκτελείται καλλιέργεια ή βιοψία της δερματικής βλάβης (για παράδειγμα ξύσμα δείγματος του δέρματος) προκειμένου να αναδειχθεί ο μύκητας που προκαλεί αυτόν τον κνησμό.
Θεραπεία
Ο κνησμός της βουβωνικής χώρας συνήθως ανταποκρίνεται στην αυτοφροντίδα, εντός μερικών εβδομάδων:
Σοβαρές λοιμώξεις, συχνά υποτροπιάζουσες ή λοιμώξεις που διαρκούν πέρα των 2 εβδομάδων, απαιτούν περαιτέρω αγωγή από τον ιατρό σας. Συνταγή πιο ισχυρών φαρμακευτικών σκευασμάτων, προφανώς απαιτείται, όπως αυτών που περιέχουν κετοκοναζόλη ή τερμπιναφίνη ή per os αντιμυκητιασιακά δισκία. Αντιβιοτική αγωγή χρήζει όταν επιπλέκεται στη μυκητισιακή λοίμωξη και βακτηριακή (όπως για παράδειγμα, λόγω εκδοράς της περιοχής).
Πρόγνωση
Ο κνησμός της βουβωνικής χώρας συνήθως ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στη θεραπεία, αν και υπάρχουν περιπτώσεις που διαρκούν για μακρές χρονικές περιόδους.
Επιπλοκές
Επικοινωνία με τον ιατρό σας
Καλέστε τον ιατρό σας αν ο κνησμός της βουβωνικής χώρας δεν υποχωρήσει, παρά την αντιμυκητισιακή αγωγή που έχετε ακολουθήσει εντός 2 εβδομάδων ή αν παρουσιάζετε κι άλλα συμπτώματα.
Πρόληψη
Ο κνησμός της βουβωνικής χώρας, γνωστός επίσης ως μηριαία τριχοφυτία ή τριχοφυτία της βουβωνικής χώρας, είναι η μυκητιασική λοίμωξη της βουβωνικής χώρας.
Εναλλακτικοί ορισμοί
Μυκητισιακή λοίμωξη – της βουβωνικής χώρας, λοίμωξη – μυκητισιακή – της βουβωνικής χώρας, κνησμός στη βουβωνική περιοχή, τριχοφυτία – στη βουβωνική χώρα, τριχοφυτία της βουβωνικής χώρας , μηριαία τριχοφυτίαση.
Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου
Ο οργανισμός υπό φυσιολογικές συνθήκες, φιλοξενεί πλήθος βακτηριδίων και μυκήτων. Κάποια από αυτά είναι χρήσιμα για τον οργανισμό. Κάποια άλλα, με το ραγδαίο πολλαπλασιασμό τους, προκαλούν λοιμώξεις. Κατά αυτόν τον τρόπο, ο κνησμός της βουβωνικής χώρας παρουσιάζεται όταν ένα συγκεκριμένο είδος μυκήτων αναπτύσσεται και πολλαπλασιάζετε στη βουβωνική περιοχή (το μέρος του σώματος που βρίσκεται μεταξύ της βάσης του μηρού και του κάτω σκέλους της κοιλιάς).
Ο κνησμός της βουβωνικής χώρας εμφανίζεται συνήθως σε ενήλικες άνδρες κι εφήβους. Αρκετά συχνά συνδυάζεται με τη δερματοφύτωση (“πόδι του αθλητή”) και τη τριχοφυτία. Ο μύκητας που προκαλεί τον κνησμό της βουβωνικής χώρας, ευδοκιμεί σε θερμό και υγρό περιβάλλον. Ο κνησμός της βουβωνικής χώρας μπορεί να προκληθεί με τη τριβή των ρούχων και την παρατεταμένη υγρασία / νωπότητα στη βουβωνική χώρα (όπως και με τον ιδρώτα).
Ο κνησμός της βουβωνικής χώρας μπορεί να είναι μεταδοτικός. Μεταδίδεται είτε απευθείας από άτομο σε άτομο με την απευθείας δερματική επαφή είτε φορώντας άπλυτα ρούχα. Ο κνησμός της βουβωνικής χώρας συνήθως παραμένει στις πτυχές της άνω μοίρας του μηρού και δεν προσβάλλει το όσχεο ή το πέος. Τις περισσότερες φορές δεν είναι τόσο σοβαρός όσο άλλες τριχοφυτικές λοιμώξεις, αλλά παραμένει για μακρύτερο χρονικό διάστημα. Ο κνησμός ίσως επεκταθεί και στον πρωκτό, προκαλώντας κνησμό σ’ αυτόν και δυσφορία.
Άλλες αιτίες πρόκλησης κνησμού στη βουβωνική χώρα περιλαμβάνουν:
- Έκζεμα
- Ψείρες στην ηβική χώρα
- Χημικός ερεθισμός
Βλ. επίσης: κολπικός κνησμός
Συμπτώματα
- Κνησμός στη βουβωνική χώρα, στις δερματικές πτυχές του μηρού ή στον πρωκτό
- Ερυθρές, επηρμένες, φολιδωτές πετέχιες που μπορεί να μετατραπούν σε φυσαλίδες και να στάζουν. Οι πετέχιες συνήθως έχουν οξείες, ευδιάκριτες κορυφές, με ερυθρή άλω και φυσιολογικό χρώμα δέρματος στο κέντρο
- Μη φυσιολογική χροιά του δέρματος (ανοικτή ή σκούρα)
Σημεία και παρα-κλινικές εξετάσεις
Ο ιατρός θέτει συνήθως τη διάγνωση του κνησμού της βουβωνικής χώρας, βάση της εμφάνισης του δέρματος. Εργαστηριακές εξετάσεις συνήθως δεν απαιτούνται. Σε μεμονωμένες περιπτώσεις που χρήζουν τεκμηριωμένη διάγνωση, εκτελείται καλλιέργεια ή βιοψία της δερματικής βλάβης (για παράδειγμα ξύσμα δείγματος του δέρματος) προκειμένου να αναδειχθεί ο μύκητας που προκαλεί αυτόν τον κνησμό.
Θεραπεία
Ο κνησμός της βουβωνικής χώρας συνήθως ανταποκρίνεται στην αυτοφροντίδα, εντός μερικών εβδομάδων:
- Διατηρείτε το δέρμα στεγνό και καθαρό
- Μη φοράτε ρουχισμό που μπορεί να προκαλέσει τριβή κι ερεθισμό της περιοχής
- Εφαρμόστε τοπικά αντιμυκητιακές ή αφυγραντικές πούδρες (χωρίς ιατρική συνταγή), όπως αυτές που περιέχουν ως ενεργό συστατικό τη μικοναζόλη, τη κλοτριμαζόλη ή τη τολναφτάτη.
Σοβαρές λοιμώξεις, συχνά υποτροπιάζουσες ή λοιμώξεις που διαρκούν πέρα των 2 εβδομάδων, απαιτούν περαιτέρω αγωγή από τον ιατρό σας. Συνταγή πιο ισχυρών φαρμακευτικών σκευασμάτων, προφανώς απαιτείται, όπως αυτών που περιέχουν κετοκοναζόλη ή τερμπιναφίνη ή per os αντιμυκητιασιακά δισκία. Αντιβιοτική αγωγή χρήζει όταν επιπλέκεται στη μυκητισιακή λοίμωξη και βακτηριακή (όπως για παράδειγμα, λόγω εκδοράς της περιοχής).
Πρόγνωση
Ο κνησμός της βουβωνικής χώρας συνήθως ανταποκρίνεται ικανοποιητικά στη θεραπεία, αν και υπάρχουν περιπτώσεις που διαρκούν για μακρές χρονικές περιόδους.
Επιπλοκές
- Μόνιμη εξάλειψη της χροιάς του δέρματος στην περιοχή
- Δευτεροπαθής βακηριακές λοιμώξεις του δέρματος
- Παρενέργειες της φαρμακευτικής αγωγής
Επικοινωνία με τον ιατρό σας
Καλέστε τον ιατρό σας αν ο κνησμός της βουβωνικής χώρας δεν υποχωρήσει, παρά την αντιμυκητισιακή αγωγή που έχετε ακολουθήσει εντός 2 εβδομάδων ή αν παρουσιάζετε κι άλλα συμπτώματα.
Πρόληψη
- Διατηρείτε τη βουβωνική σας περιοχή, στεγνή και καθαρή
- Μη φοράτε ρούχα που προκαλούν τριβή κι ερεθισμό της περιοχής. Αποφύγετε τα στενά και σκληρής υφής ρούχα
- Φοράτε φαρδιά κι άνετα εσώρουχα
- Πλένετε συχνά τον αθλητικό σας εξοπλισμό (ενδυμασία)
- Μετά το μπάνιο, εφαρμόστε αντιμυκητιακές ή αφυγραντικές πούδρες αν υποπτεύεστε κνησμό της βουβωνικής χώρας.
Κολπική λοίμωξη από ζυμομύκητες
Ορισμός
Η κολπική λοίμωξη από ζυμομύκητες (μύκητες που χρειάζονται σάκχαρα ή λίπη ως θρεπτικό υλικό), είναι η φλεγμονή του κόλπου, που τις περισσότερες φορές οφείλεται στο μύκητα Candida albicans.
Εναλλακτικοί ορισμοί
Λοίμωξη από ζυμομύκητες – κολπική, κολπική καντιντίαση, μονιλιακή κολπίτιδα.
Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου
Οι περισσότερες γυναίκες θα εμφανίσουν κάποια στιγμή στη ζωή τους κολπική λοίμωξη από ζυμομύκητες. Ο Candida albicans είναι από τους πιο συχνούς μύκητες. Τα είδη Candida συνήθως ανευρίσκονται σε μικρό αριθμό στον κόλπο, στη στοματική κοιλότητα, στο γαστρεντερικό σωλήνα και στο δέρμα. Η λοίμωξη είναι συνήθως ασυμπτωματική (δεν παρουσιάζει κανένα σύμπτωμα).
Ο Candida, καθώς και πλήθος άλλων μικροβίων και μικροοργανισμών, που βιώνουν υπό φυσιολογικές συνθήκες στον κόλπο, διατηρούν μια ισορροπία μεταξύ τους. Ωστόσο, κάτω από ορισμένες συνθήκες του περιβάλλοντος που μπορεί να επικρατούν στον κόλπο, ευνοείται η ανάπτυξη του Candida albicans,
με αποτέλεσμα την πρόκληση λοίμωξης από ζυμομύκητες.
Η κολπική καντιντίαση δεν αποτελεί σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη. Πάρα ταύτα, ένα μικρό ποσοστό ανδρών, παρουσιάζει συμπτώματα, όπως κνησμό ή ερύθημα του πέους, μετά από σεξουαλική επαφή με πάσχουσα σύντροφο.
Οι υποτροπιάζουσες κολπικές λοιμώξεις από ζυμομύκητες, μπορεί και να αποτελούν σημείο άλλων παθολογικών καταστάσεων. Ακόμη, υπάρχει περίπτωση, άλλες κολπικές λοιμώξεις / φλεγμονές κι εκκρίσεις, να θεωρηθούν λαθεμένα ως κολπική λοίμωξη από ζυμομύκητες.
Επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις που εμφανίζονται μετά το πέρας της αγωγής ή λοίμωξη από ζυμομύκητες που δεν ανταποκρίνεται σε καμία αγωγή, ίσως να αποτελεί πρώιμο σημείο λοίμωξης του ατόμου από HIV.
Συμπτώματα
Σημεία και παρα-κλινικές εξετάσεις
Απαιτείται να γίνει γυναικολογική εξέταση, η οποία μπορεί να αναδείξει οίδημα (φλεγμονή) του δέρματος του αιδοίου, του κόλπου και του τραχήλου. Ο ιατρός ίσως αποκαλύψει ξηρές, λευκόφαιες πλάκες στα κολπικά τοιχώματα.
Μικρή ποσότητα του κολπικού εκκρίματος, θα εξεταστεί με τη χρήση μικροσκοπίου , όπου και θα αναδειχθεί λοίμωξη από candida.
Καλλιέργεια γίνεται στις περιπτώσεις που δε σημειώνεται βελτίωση της λοίμωξης με τη θεραπευτική αγωγή ή παρουσιάζονται πολλαπλές υποτροπές.
Ο ιατρός σας ίσως προβεί και σε άλλες εξετάσεις, προκειμένου να ανακαλύψει άλλες πιθανές αιτίες των συμπτωμάτων σας.
Θεραπεία
Τα φαρμακευτικά σκευάσματα που διατίθενται για τις κολπικές λοιμώξεις από ζυμομύκητες, κυκλοφορούν σε μορφή κολπικών αλοιφών ή υπόθετων. Τα περισσότερα από αυτά χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή.
Μπορείτε να ακολουθήσετε μόνη σας θεραπευτική αγωγή κατ’ οίκον, αρκεί:
Αν τα συμπτώματά σας δεν παρουσιάσουν βελτίωση μετά από το σχήμα αυτό των φαρμακευτικών σκευασμάτων ή αν παρουσιάσουν επιδείνωση, επισκεφθείτε τον ιατρό σας. Επίσης, στην περίπτωση που υποχωρήσουν τα συμπτώματά σας, αλλά υποτροπιάσουν μετά από μερικές εβδομάδες ή μήνες, επισκεφθείτε και πάλι τον ιατρό σας.
Άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα που μπορείτε να προμηθευτείτε για να ακολουθήσετε μόνη σας θεραπευτική αγωγή της κολπικής λοίμωξης από ζυμομύκητες είναι η μικοζανόλη, η κλοτριμαζόλη, η τιοκοναζόλη και η μπουτοκοναζόλη. Διαβάστε προσεκτικά τις εσώκλειστες οδηγίες κι ακολουθήστε τις. Μη διακόψετε πρόωρα τη λήψη της αγωγής, επειδή παρατηρήσατε βελτίωση των συμπτωμάτων σας. Η συνιστώμενη διάρκεια της αγωγής, αναλόγως το σκεύασμα πάντα, κυμαίνεται από 3 έως 7 ημέρες.
Η εφ’ άπαξ λήψη ενός δισκίου που ονομάζεται φλουκοναζόλη, ενδείκνυται κι αυτό για την αγωγή της συγκεκριμένης λοίμωξης, χρήζει όμως ιατρικής συνταγής.
Αν τα συμπτώματά σας παρουσιάσουν επιδείνωση ή αν εμφανίζετε επαναλαμβανόμενες κολπικές λοιμώξεις από ζυμομύκητες, ίσως χρειαστεί να ακολουθήσετε δοσολογικό σχήμα για μακρύτερο χρονικό διάστημα, έως και 14 ημέρες.
Όσον αφορά τις γυναίκες που εξακολουθούν να παρουσιάζουν υποτροπές της λοίμωξης, ίσως απαιτηθεί να λάβουν κολπικό υπόθετο κλοτριμαζόλης ή δισκίο per os φλουκοναζόλη, σε εβδομαδιαία δόση, προκειμένου να μην παρουσιάσουν νέες υποτροπές.
Για την πρόληψη και την αγωγή των κολπικών εκκρίσεων:
Πρόγνωση
Τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν πλήρως με επαρκή θεραπευτική αγωγή.
Επιπλοκές
Σε περίπτωση που δε λάβετε κατάλληλη θεραπευτική αγωγή, υπάρχει το ενδεχόμενο να αντιμετωπίσετε χρόνιες ή υποτροπιάζουσες λοιμώξεις, κάποια υποκρύπτουσα κατάσταση ή να ξαναμολυνθείτε μόνη σας.
Μπορεί να παρουσιαστεί δευτεροπαθής λοίμωξη. Έντονη ή παρατεταμένη εκδορά (ξύσιμο), ενδέχεται να οδηγήσει στη σχάση και σε έλκη του δέρματος του αιδοίου, μετατρέποντάς το ακόμη πιο επιρρεπής σε λοιμώξεις.
Επικοινωνία με τον οικογενειακό σας ιατρό
Καλέστε τον ιατρό σας και κλείστε ένα ραντεβού αν:
Πρόληψη
Αποφύγετε την πίεση και την υπερβολική υγρασία στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, φορώντας εσώρουχα ή καλσόν από βαμβακερές ίνες και φαρδιά παντελόνια. Αποφύγετε να φοράτε για πολύ ώρα νωπά μαγιό ή ρούχα γυμναστικής και να τα πλένετε μετά από κάθε χρήση.
Η κολπική λοίμωξη από ζυμομύκητες (μύκητες που χρειάζονται σάκχαρα ή λίπη ως θρεπτικό υλικό), είναι η φλεγμονή του κόλπου, που τις περισσότερες φορές οφείλεται στο μύκητα Candida albicans.
Εναλλακτικοί ορισμοί
Λοίμωξη από ζυμομύκητες – κολπική, κολπική καντιντίαση, μονιλιακή κολπίτιδα.
Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου
Οι περισσότερες γυναίκες θα εμφανίσουν κάποια στιγμή στη ζωή τους κολπική λοίμωξη από ζυμομύκητες. Ο Candida albicans είναι από τους πιο συχνούς μύκητες. Τα είδη Candida συνήθως ανευρίσκονται σε μικρό αριθμό στον κόλπο, στη στοματική κοιλότητα, στο γαστρεντερικό σωλήνα και στο δέρμα. Η λοίμωξη είναι συνήθως ασυμπτωματική (δεν παρουσιάζει κανένα σύμπτωμα).
Ο Candida, καθώς και πλήθος άλλων μικροβίων και μικροοργανισμών, που βιώνουν υπό φυσιολογικές συνθήκες στον κόλπο, διατηρούν μια ισορροπία μεταξύ τους. Ωστόσο, κάτω από ορισμένες συνθήκες του περιβάλλοντος που μπορεί να επικρατούν στον κόλπο, ευνοείται η ανάπτυξη του Candida albicans,
με αποτέλεσμα την πρόκληση λοίμωξης από ζυμομύκητες.
Παράγοντες για αποικισμό από Candida και νόσο αποτελούν:
- Η χρήση αντιβιοτικών για τη θεραπεία άλλων τύπων λοιμώξεων, που διαταράσσουν τη φυσιολογική ισορροπία μεταξύ των οργανισμών του κόλπου, με τη μείωση του αριθμού των προστατευτικών βακτηρίων.
- Η εγκυμοσύνη, ο σακχαρώδης διαβήτης ή η παχυσαρκία
Η κολπική καντιντίαση δεν αποτελεί σεξουαλικά μεταδιδόμενη λοίμωξη. Πάρα ταύτα, ένα μικρό ποσοστό ανδρών, παρουσιάζει συμπτώματα, όπως κνησμό ή ερύθημα του πέους, μετά από σεξουαλική επαφή με πάσχουσα σύντροφο.
Οι υποτροπιάζουσες κολπικές λοιμώξεις από ζυμομύκητες, μπορεί και να αποτελούν σημείο άλλων παθολογικών καταστάσεων. Ακόμη, υπάρχει περίπτωση, άλλες κολπικές λοιμώξεις / φλεγμονές κι εκκρίσεις, να θεωρηθούν λαθεμένα ως κολπική λοίμωξη από ζυμομύκητες.
Επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις που εμφανίζονται μετά το πέρας της αγωγής ή λοίμωξη από ζυμομύκητες που δεν ανταποκρίνεται σε καμία αγωγή, ίσως να αποτελεί πρώιμο σημείο λοίμωξης του ατόμου από HIV.
Συμπτώματα
- Παθολογικό κολπικό έκκριμα (μη φυσιολογικές κολπικές εκκρίσεις)
- o Κυμαίνεται από ελαφρώς ρευστό, λευκό έκκριμα έως παχύρρευστο, λευκό έκκριμα που σχηματίζει χονδρούς σβώλους σαν τυρί κότατζ (cottage)
- Δυσπαρεύνια (επώδυνη συνουσία)
- Άλγος κατά την ούρηση
- Ερύθημα και οίδημα του αιδοίου
- Κνησμός και καύσος του κόλπου και των χειλέων
Σημεία και παρα-κλινικές εξετάσεις
Απαιτείται να γίνει γυναικολογική εξέταση, η οποία μπορεί να αναδείξει οίδημα (φλεγμονή) του δέρματος του αιδοίου, του κόλπου και του τραχήλου. Ο ιατρός ίσως αποκαλύψει ξηρές, λευκόφαιες πλάκες στα κολπικά τοιχώματα.
Μικρή ποσότητα του κολπικού εκκρίματος, θα εξεταστεί με τη χρήση μικροσκοπίου , όπου και θα αναδειχθεί λοίμωξη από candida.
Καλλιέργεια γίνεται στις περιπτώσεις που δε σημειώνεται βελτίωση της λοίμωξης με τη θεραπευτική αγωγή ή παρουσιάζονται πολλαπλές υποτροπές.
Ο ιατρός σας ίσως προβεί και σε άλλες εξετάσεις, προκειμένου να ανακαλύψει άλλες πιθανές αιτίες των συμπτωμάτων σας.
Θεραπεία
Τα φαρμακευτικά σκευάσματα που διατίθενται για τις κολπικές λοιμώξεις από ζυμομύκητες, κυκλοφορούν σε μορφή κολπικών αλοιφών ή υπόθετων. Τα περισσότερα από αυτά χορηγούνται χωρίς ιατρική συνταγή.
Μπορείτε να ακολουθήσετε μόνη σας θεραπευτική αγωγή κατ’ οίκον, αρκεί:
- Τα συμπτώματά σας να είναι ήπια και να μην παρουσιάζετε πυελικό άλγος ή πυρετό
- Η λοίμωξη από ζυμομύκητες να μην είναι η πρώτη που σας εμφανίζεται, αλλά ούτε να αποτελεί και μια από τις πολλαπλές επαναλήψεις της
- Να μην είστε έγκυος
- Δεν υποψιάζεστε την πιθανότητα ότι έχετε προσβληθεί από μια σεξουαλικά μεταδιδόμενη νόσο, μετά από πρόσφατη σεξουαλική επαφή
Αν τα συμπτώματά σας δεν παρουσιάσουν βελτίωση μετά από το σχήμα αυτό των φαρμακευτικών σκευασμάτων ή αν παρουσιάσουν επιδείνωση, επισκεφθείτε τον ιατρό σας. Επίσης, στην περίπτωση που υποχωρήσουν τα συμπτώματά σας, αλλά υποτροπιάσουν μετά από μερικές εβδομάδες ή μήνες, επισκεφθείτε και πάλι τον ιατρό σας.
Άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα που μπορείτε να προμηθευτείτε για να ακολουθήσετε μόνη σας θεραπευτική αγωγή της κολπικής λοίμωξης από ζυμομύκητες είναι η μικοζανόλη, η κλοτριμαζόλη, η τιοκοναζόλη και η μπουτοκοναζόλη. Διαβάστε προσεκτικά τις εσώκλειστες οδηγίες κι ακολουθήστε τις. Μη διακόψετε πρόωρα τη λήψη της αγωγής, επειδή παρατηρήσατε βελτίωση των συμπτωμάτων σας. Η συνιστώμενη διάρκεια της αγωγής, αναλόγως το σκεύασμα πάντα, κυμαίνεται από 3 έως 7 ημέρες.
Η εφ’ άπαξ λήψη ενός δισκίου που ονομάζεται φλουκοναζόλη, ενδείκνυται κι αυτό για την αγωγή της συγκεκριμένης λοίμωξης, χρήζει όμως ιατρικής συνταγής.
Αν τα συμπτώματά σας παρουσιάσουν επιδείνωση ή αν εμφανίζετε επαναλαμβανόμενες κολπικές λοιμώξεις από ζυμομύκητες, ίσως χρειαστεί να ακολουθήσετε δοσολογικό σχήμα για μακρύτερο χρονικό διάστημα, έως και 14 ημέρες.
Όσον αφορά τις γυναίκες που εξακολουθούν να παρουσιάζουν υποτροπές της λοίμωξης, ίσως απαιτηθεί να λάβουν κολπικό υπόθετο κλοτριμαζόλης ή δισκίο per os φλουκοναζόλη, σε εβδομαδιαία δόση, προκειμένου να μην παρουσιάσουν νέες υποτροπές.
Για την πρόληψη και την αγωγή των κολπικών εκκρίσεων:
- Διατηρήστε την περιοχή των γεννητικών σας οργάνων στεγνή και καθαρή. Αποφύγετε τη χρήση σαπουνιού και κάνετε πλύσεις μόνον με νερό. Το μπάνιο, όχι με καυτό νερό, σε καθιστή θέση, μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματά σας
- Αποφύγετε τα ντους. Παρόλο που οι περισσότερες γυναίκες έχουν την εντύπωση ότι νιώθουν πιο καθαρές κάνοντας ντους μετά την περίοδο ή τη σεξουαλική επαφή, ουσιαστικά με αυτόν τον τρόπο επιδεινώνουν τις κολπικές εκκρίσεις, διότι έτσι απομακρύνονται τα υγιή βακτήρια που επιστρώνουν τον κόλπο και τον προστατεύουν από λοιμώξεις
- Καταναλώστε γιαούρτι με προβιοτικά ή λάβετε δισκία Lactobacillus acidophilus όταν κάνετε χρήση αντιβιοτικών για τη πρόληψη λοίμωξης από ζυμομύκητες
- Χρησιμοποιήστε προφυλακτικό για την αποφυγή προσβολής ή μετάδοσης σεξουαλικά μεταδιδόμενων νοσημάτων
- Αποφύγετε τη χρήση προϊόντων για τη υγιεινή της γυναικείας ευαίσθητης περιοχής, όπως σπρέι, αποσμητικά ή πούδρες
- Αποφύγετε να φοράτε υπερβολικά στενά παντελόνια ή σορτς, που είναι πολύ πιθανό να προκαλέσουν ερεθισμό.
- Φοράτε βαμβακερά εσώρουχα ή καλσόν με βαμβακερά ραφή. Αποφύγετε τα εσώρουχα κατασκευασμένα από μετάξι ή νάιλον, μιας και τα υφάσματα αυτά δεν είναι τόσο απορροφητικά και δεν επιτρέπουν τον επαρκή αερισμό. Αν φοράτε τέτοια εσώρουχα προκαλείτε περισσότερο ιδρώτα στην περιοχή κι ερεθισμό
- Χρησιμοποιήστε σερβιέτες κι όχι ταμπόν
- Αν πάσχετε από σακχαρώδη διαβήτη, προσπαθήστε να διατηρήσετε το σάκχαρο του ορού σας σε φυσιολογικά επίπεδα
Πρόγνωση
Τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν πλήρως με επαρκή θεραπευτική αγωγή.
Επιπλοκές
Σε περίπτωση που δε λάβετε κατάλληλη θεραπευτική αγωγή, υπάρχει το ενδεχόμενο να αντιμετωπίσετε χρόνιες ή υποτροπιάζουσες λοιμώξεις, κάποια υποκρύπτουσα κατάσταση ή να ξαναμολυνθείτε μόνη σας.
Μπορεί να παρουσιαστεί δευτεροπαθής λοίμωξη. Έντονη ή παρατεταμένη εκδορά (ξύσιμο), ενδέχεται να οδηγήσει στη σχάση και σε έλκη του δέρματος του αιδοίου, μετατρέποντάς το ακόμη πιο επιρρεπής σε λοιμώξεις.
Επικοινωνία με τον οικογενειακό σας ιατρό
Καλέστε τον ιατρό σας και κλείστε ένα ραντεβού αν:
- Είναι η πρώτη φορά που παρουσιάζετε συμπτώματα κολπικής λοίμωξης από ζυμομύκητες
- Δεν είστε σίγουρη ότι η λοίμωξη που αντιμετωπίζετε οφείλεται σε ζυμομύκητες (αν είστε σίγουρη, τότε μπορείτε και μόνη σας να προβείτε σε αγωγή με φαρμακευτικά σκευάσματα χωρίς ιατρική συνταγή).
- Τα συμπτώματά σας δεν υποχωρούν παρά την αγωγή που ακολουθήσατε μόνη σας
- Εμφανιστούν νέα συμπτώματα
Πρόληψη
Αποφύγετε την πίεση και την υπερβολική υγρασία στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, φορώντας εσώρουχα ή καλσόν από βαμβακερές ίνες και φαρδιά παντελόνια. Αποφύγετε να φοράτε για πολύ ώρα νωπά μαγιό ή ρούχα γυμναστικής και να τα πλένετε μετά από κάθε χρήση.
Αιδοιοκολπίτιδα
Ορισμός
Η αιδοιοκολπίτιδα είναι η φλεγμονή ή η λοίμωξη του αιδοίου και του κόλπου.
Εναλλακτικοί ορισμοί
Κολπίτις, κολπική φλεγμονή, φλεγμονή του κόλπου.
Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου
Η αιδοικολπίτιδα μπορεί να προσβάλλει γυναίκες οποιασδήποτε ηλικίας και είναι ευρέως διαδεδομένη. Προκαλείται από βακτηρίδια, ζυμομύκητες, ιούς κι άλλα παράσιτα. Κάποια σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, μπορούν επίσης να προκαλέσουν αιδοικολπίτιδα, όπως και κάποιες χημικές ουσίες που βρίσκονται σε αφρόλουτρα, σαπούνια κι αρώματα. Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η πτωχή υγιεινή κι τα αλλεργειογόνα, μπορούν κι αυτά να συμβάλλουν στην εμφάνιση της φλεγμονής του κόλπου.
O Candida albicans, που είναι υπεύθυνος για τη λοίμωξη από ζυμομύκητες, αποτελεί μία από τις συχνότερες αιτίες εμφάνισης της αιδοικολπίτιδας σε γυναίκες κάθε ηλικίας. Η λήψη αντιβιοτικών μπορεί σε οδηγήσει σε λοιμώξεις από ζυμομύκητες, καταστρέφοντας τα αντιμυκητισιακά βακτήρια, που ζουν υπό φυσιολογικές συνθήκες, στον κόλπο. Οι λοιμώξεις από ζυμομύκητες, τυπικά παρουσιάζουν κνησμό των γεννητικών οργάνων και λευκή, παχύρρευστη, κολπική έκκριση, καθώς κι άλλα συμπτώματα. Για περισσότερες πληροφορίες βλ.: κολπική λοίμωξη από ζυμομύκητες.
Άλλη μια αιτία πρόκλησης της αιδοικολπίτιδας είναι η βακτηριακή vaginosis, η υπερανάπτυξη δηλαδή συγκεκριμένων ειδών βακτηριδίων στον κόλπο. Η βακτηριακή vaginosis προκαλεί μια λεπτή, γκρι χρώματος, κολπική έκκριση κι οσμή ψαριού.
Η σεξουαλικά μεταδιδόμενη νόσο της κολπικής μόλυνσης από τριχομονάδες, επίσης αποτελεί συχνή αιτία πρόκλησης της κολπικής φλεγμονής. Η μόλυνση αυτή προκαλεί κνησμό των γεννητικών οργάνων, οσμή του κόλπου κι έντονη κολπική έκκριση, χρώματος πράσινο ή κίτρινο-γκρι.
Αφρόλουτρα, σαπούνια, κολπικά αντισυλληπτικά, γυναικεία αποσμητικά κι αρώματα, μπορούν να προκαλέσουν ερειστικό κνησμώδες ερύθημα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, ενώ στενά ή μη απορροφητικά ρούχα, ενίοτε επιφέρουν ερύθημα λόγω αυξημένης θερμότητας.
Ένας ερεθισμένος ιστός είναι πολύ πιο ευάλωτος σε λοιμώξεις, απ’ ότι ένας φυσιολογικός ιστός και πλήθος οργανισμών που είναι υπεύθυνα για την πρόκληση λοίμωξης, ευδοκιμούν σε περιβάλλον θερμό, υγρό και σκοτεινό. Οι παραπάνω παράγοντες συμβάλλουν στην πρόκληση της αιδοικολπίτιδας, καθώς κι επιτείνουν την περίοδο ανάρρωσης της ασθενούς.
Η μείωση των οιστρογόνων στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, συνήθως οδηγεί σε κολπική αφύγρανση και λέπτυνση του κολπικού και του αιδοιικού δέρματος, που με τη σειρά του μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει τον κνησμό και τον καύσο των γεννητικών οργάνων.
Η μη ειδική / ιδιοπαθής αοδοικολπίτδα (εκείνη στη οποία δεν ταυτοποιείται η αιτία πρόκλησης), συναντάται σε γυναίκες ανεξαρτήτου ηλικίας, κυρίως όμως στα νεαρά κορίτσια προ εφηβικής ηλικίας. Με την έναρξη της εφηβείας, ο κόλπος αποκτά πλέον πιο όξινο περιβάλλον, γεγονός που παίζει προστατευτικό ρόλο έναντι των λοιμώξεων.
Η ιδιοπαθής αιδοικολπίτιδα μπορεί να εμφανιστεί σε κορίτσια με πτωχή υγιεινή της γεννητικής χώρας και χαρακτηρίζεται από κακοσμία, εκκρίσεις χρώματος καφέ-πράσινο κι ερεθισμό των οπών των χειλέων και του κόλπου. Η κατάσταση αυτή έχει άμεση σχέση με την υπεραύξηση ενός είδους βακτηριδίου που τυπικά ανευρίσκεται στα κόπρανα. Τα βακτηρίδια αυτά συνήθως μεταφέρονται από τον ορθό στην περιοχή του κόλπου, με το σκούπισμα από πίσω προς τα εμπρός, μετά τη χρήση της τουαλέτας.
Η σεξουαλική κακοποίηση πρέπει να θεωρείται ύποπτη στην περίπτωση των παιδιών με ασυνήθεις λοιμώξεις κι επαναλαμβανόμενα επεισόδια αδιευκρίνιστης αιδοικολπίτιδας. Η Neissseria gonorrhoeae, ο οργανισμός που είναι υπεύθυνος για τη γονόρροια, προκαλεί γονοκοκκική αιδοικολπίτιδα σε νεαρά κορίτσια. Η κολπίτιδα που σχετίζεται με τη γονόρροια θεωρείται σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα. Αν τεθεί εργαστηριακή τεκμηρίωση αυτής της διάγνωσης, στα νεαρά κορίτσια, οφείλεται να γίνεται εκτίμηση για την πιθανότητα σεξουαλικής κακοποίησης.
Συμπτώματα
Η διάγνωση των κολπικών συμπτωμάτων οφείλει να τίθεται από επαγγελματία ιατρό. Αν ωστόσο, στο παρελθόν σας είχαν διαγνώσει λοίμωξη από ζυμομύκητες, μπορείτε να δοκιμάσετε τη χρήση προϊόντων και χωρίς ιατρική συνταγή. Στην περίπτωση όμως που τα συμπτώματά σας δεν υποχωρήσουν πλήρως, μετά από μία εβδομάδα περίπου, επικοινωνήστε εκ νέου με τον ιατρό σας. Πολλές άλλες λοιμώξεις παρουσιάζουν παρόμοια συμπτώματα.
Ο ιατρός σας θα προβεί σε εξέταση της πυέλου (γυναικολογική εξέταση). Αυτή προφανώς θα αναδείξει ερυθρό κι ευαίσθητο δέρμα του αιδοίου και του κόλπου. Οποιαδήποτε αλλοίωση / βλάβη ή έλκος πρέπει να ερευνάται.
Η μικροσκοπική εξέταση νωπού παρασκευάσματος (εκτίμηση της κολπικής έκκρισης) – wet prep test -, γίνεται συνήθως για τεκμηρίωση της κολπικής λοίμωξης ή της υπερ-ανάπτυξης των μυκήτων ή των βακτηρίων. Σε κάποιες περιπτώσεις, με την καλλιέργεια της κολπικής έκκρισης, είναι δυνατή η ταυτοποίηση του αιτιοπαθογόνου οργανισμού.
Θεραπεία
Η κατάλληλη αγωγή της λοίμωξης βασίζεται στην αιτία πρόκλησής της. Μπορεί να περιλαμβάνει per os ή τοπικά αντιβιοτικά και / ή αντιμυκητιακές αλοιφές, αντιβατηριακές αλοιφές ή παρόμοια φαρμακευτικά σκευάσματα. Ακόμη και αλοιφές που περιέχουν κορτιζόνη, ίσως απαιτηθούν, για την ανακούφιση του ερεθισμού. Στην περίπτωση που εμπλέκεται αλλεργική αντίδραση, προφανώς συστήνεται κάποιο αντισταμινικό. Ενώ στην περίπτωση ερεθισμού και φλεγμονής γυναικών, οφειλόμενα στα χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων (μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών), συστήνεται τοπική οιστρογονική αλοιφή.
Βελτίωση της περινεϊκής υγιεινής απαιτείται για την επούλωση και πρόληψη μελλοντικών αναμολύνσεων, όσον αφορά τις λοιμώξεις με αιτία πρόκλησης βακτήρια που ανήκουν στη φυσιολογική χλωρίδα των κοπράνων. Τα μπάνια Sitz ίσως συστηθούν μιας και επιτρέπουν μεγαλύτερη επαφή της γεννητικής χώρας με τον ατμοσφαιρικό αέρα. Η χρήση βαμβακερών εσωρούχων (αντί για νάιλον) ή εσωρούχων με βαμβακερή επένδυση, επιτρέπει μεγαλύτερη διείσδυση αέρος, άρα και μείωση της ποσότητας υγρασίας στην περιοχή. Η μη χρήση εσωρούχων κατά τη διάρκεια του ύπνου, θεωρείται επίσης ευεργετική.
Σημείωση: στην περίπτωση διάγνωσης κάποιου σεξουαλικά μεταδιδόμενου νοσήματος, σημαντικό ρόλο παίζει και η λήψη αγωγής από τον ερωτικό σας σύντροφο / ους, ακόμη κι αν δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα. Αρκετοί οργανισμοί δεν προκαλούν εμφανή συμπτώματα. Η μη αποδοχή λήψης αγωγής από τον σύντροφό σας, ίσως οδηγήσει σε συνεχή / επαναλαμβανόμενη επιλοίμωξη, η οποία με τη σειρά της (αν δεν γίνει περίθαλψη) μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερα προβλήματα, πιθανή μείωση της γονιμότητας κι εν τέλη, αρνητικές επιπτώσεις στην υγείας σας.
Πρόγνωση
Η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή μιας λοίμωξης, τις περισσότερες φορές, αποβαίνει σε θετική εξέλιξη.
Επιπλοκές
Επικοινωνία με τον ιατρό σας
Καλέστε τον ιατρός αν σας παρουσιαστούν συμπτώματα αιδοικολπίτιδας ή αν η νόσος δεν ανταποκρίνεται στη θεραπευτική αγωγή.
Πρόληψη
Η χρήση προφυλακτικού κατά τη συνουσία, αποτελεί μέτρο πρόληψης για τις περισσότερες σεξουαλικά μεταδιδόμενες κολπικές λοιμώξεις. Ο κατάλληλος κι επαρκώς απορροφητικός ρουχισμός, συνδυασμένη με καλή υγιεινή της γεννητικής χώρας, αποτελεί κι αυτό μέτρο πρόληψης για πολλές μη μεταδιδόμενες αιδοικολπίτιδες.
Οι κοπέλες πρέπει να διδαχθούν πώς να καθαρίζουν σωστά τη γεννητική τους περιοχή καθώς πλένονται (στο μπάνιο ή στο ντους). Το σωστό σκούπισμα μετά τη χρήση της τουαλέτας (οι κοπέλες θα πρέπει πάντα να σκουπίζονται από τα εμπρός προς τα πίσω, αποφεύγοντας έτσι τη μετάδοση βακτηρίων από τον ορθό στην κολπική περιοχή).
Τα χέρια σας οφείλεται να τα πλένεται πολύ καλά πριν και μετά τη χρήση της τουαλέτας.
Η αιδοιοκολπίτιδα είναι η φλεγμονή ή η λοίμωξη του αιδοίου και του κόλπου.
Εναλλακτικοί ορισμοί
Κολπίτις, κολπική φλεγμονή, φλεγμονή του κόλπου.
Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου
Η αιδοικολπίτιδα μπορεί να προσβάλλει γυναίκες οποιασδήποτε ηλικίας και είναι ευρέως διαδεδομένη. Προκαλείται από βακτηρίδια, ζυμομύκητες, ιούς κι άλλα παράσιτα. Κάποια σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα, μπορούν επίσης να προκαλέσουν αιδοικολπίτιδα, όπως και κάποιες χημικές ουσίες που βρίσκονται σε αφρόλουτρα, σαπούνια κι αρώματα. Περιβαλλοντικοί παράγοντες, όπως η πτωχή υγιεινή κι τα αλλεργειογόνα, μπορούν κι αυτά να συμβάλλουν στην εμφάνιση της φλεγμονής του κόλπου.
O Candida albicans, που είναι υπεύθυνος για τη λοίμωξη από ζυμομύκητες, αποτελεί μία από τις συχνότερες αιτίες εμφάνισης της αιδοικολπίτιδας σε γυναίκες κάθε ηλικίας. Η λήψη αντιβιοτικών μπορεί σε οδηγήσει σε λοιμώξεις από ζυμομύκητες, καταστρέφοντας τα αντιμυκητισιακά βακτήρια, που ζουν υπό φυσιολογικές συνθήκες, στον κόλπο. Οι λοιμώξεις από ζυμομύκητες, τυπικά παρουσιάζουν κνησμό των γεννητικών οργάνων και λευκή, παχύρρευστη, κολπική έκκριση, καθώς κι άλλα συμπτώματα. Για περισσότερες πληροφορίες βλ.: κολπική λοίμωξη από ζυμομύκητες.
Άλλη μια αιτία πρόκλησης της αιδοικολπίτιδας είναι η βακτηριακή vaginosis, η υπερανάπτυξη δηλαδή συγκεκριμένων ειδών βακτηριδίων στον κόλπο. Η βακτηριακή vaginosis προκαλεί μια λεπτή, γκρι χρώματος, κολπική έκκριση κι οσμή ψαριού.
Η σεξουαλικά μεταδιδόμενη νόσο της κολπικής μόλυνσης από τριχομονάδες, επίσης αποτελεί συχνή αιτία πρόκλησης της κολπικής φλεγμονής. Η μόλυνση αυτή προκαλεί κνησμό των γεννητικών οργάνων, οσμή του κόλπου κι έντονη κολπική έκκριση, χρώματος πράσινο ή κίτρινο-γκρι.
Αφρόλουτρα, σαπούνια, κολπικά αντισυλληπτικά, γυναικεία αποσμητικά κι αρώματα, μπορούν να προκαλέσουν ερειστικό κνησμώδες ερύθημα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, ενώ στενά ή μη απορροφητικά ρούχα, ενίοτε επιφέρουν ερύθημα λόγω αυξημένης θερμότητας.
Ένας ερεθισμένος ιστός είναι πολύ πιο ευάλωτος σε λοιμώξεις, απ’ ότι ένας φυσιολογικός ιστός και πλήθος οργανισμών που είναι υπεύθυνα για την πρόκληση λοίμωξης, ευδοκιμούν σε περιβάλλον θερμό, υγρό και σκοτεινό. Οι παραπάνω παράγοντες συμβάλλουν στην πρόκληση της αιδοικολπίτιδας, καθώς κι επιτείνουν την περίοδο ανάρρωσης της ασθενούς.
Η μείωση των οιστρογόνων στις μετεμμηνοπαυσιακές γυναίκες, συνήθως οδηγεί σε κολπική αφύγρανση και λέπτυνση του κολπικού και του αιδοιικού δέρματος, που με τη σειρά του μπορεί να προκαλέσει ή να επιδεινώσει τον κνησμό και τον καύσο των γεννητικών οργάνων.
Η μη ειδική / ιδιοπαθής αοδοικολπίτδα (εκείνη στη οποία δεν ταυτοποιείται η αιτία πρόκλησης), συναντάται σε γυναίκες ανεξαρτήτου ηλικίας, κυρίως όμως στα νεαρά κορίτσια προ εφηβικής ηλικίας. Με την έναρξη της εφηβείας, ο κόλπος αποκτά πλέον πιο όξινο περιβάλλον, γεγονός που παίζει προστατευτικό ρόλο έναντι των λοιμώξεων.
Η ιδιοπαθής αιδοικολπίτιδα μπορεί να εμφανιστεί σε κορίτσια με πτωχή υγιεινή της γεννητικής χώρας και χαρακτηρίζεται από κακοσμία, εκκρίσεις χρώματος καφέ-πράσινο κι ερεθισμό των οπών των χειλέων και του κόλπου. Η κατάσταση αυτή έχει άμεση σχέση με την υπεραύξηση ενός είδους βακτηριδίου που τυπικά ανευρίσκεται στα κόπρανα. Τα βακτηρίδια αυτά συνήθως μεταφέρονται από τον ορθό στην περιοχή του κόλπου, με το σκούπισμα από πίσω προς τα εμπρός, μετά τη χρήση της τουαλέτας.
Η σεξουαλική κακοποίηση πρέπει να θεωρείται ύποπτη στην περίπτωση των παιδιών με ασυνήθεις λοιμώξεις κι επαναλαμβανόμενα επεισόδια αδιευκρίνιστης αιδοικολπίτιδας. Η Neissseria gonorrhoeae, ο οργανισμός που είναι υπεύθυνος για τη γονόρροια, προκαλεί γονοκοκκική αιδοικολπίτιδα σε νεαρά κορίτσια. Η κολπίτιδα που σχετίζεται με τη γονόρροια θεωρείται σεξουαλικά μεταδιδόμενο νόσημα. Αν τεθεί εργαστηριακή τεκμηρίωση αυτής της διάγνωσης, στα νεαρά κορίτσια, οφείλεται να γίνεται εκτίμηση για την πιθανότητα σεξουαλικής κακοποίησης.
Συμπτώματα
- Ερεθισμός και κνησμός της γεννητικής χώρας
- Φλεγμονή (ερεθισμός, ερύθημα και οίδημα) των μεγάλων χειλέων, των μικρών χειλέων ή της περινεϊκής χώρας
- Κολπική έκκριση
- Κακοσμία κόλπου
- Δυσφορία ή καύσος κατά την ούρηση
Σημεία και παρα-κλινικές εξετάσεις
Η διάγνωση των κολπικών συμπτωμάτων οφείλει να τίθεται από επαγγελματία ιατρό. Αν ωστόσο, στο παρελθόν σας είχαν διαγνώσει λοίμωξη από ζυμομύκητες, μπορείτε να δοκιμάσετε τη χρήση προϊόντων και χωρίς ιατρική συνταγή. Στην περίπτωση όμως που τα συμπτώματά σας δεν υποχωρήσουν πλήρως, μετά από μία εβδομάδα περίπου, επικοινωνήστε εκ νέου με τον ιατρό σας. Πολλές άλλες λοιμώξεις παρουσιάζουν παρόμοια συμπτώματα.
Ο ιατρός σας θα προβεί σε εξέταση της πυέλου (γυναικολογική εξέταση). Αυτή προφανώς θα αναδείξει ερυθρό κι ευαίσθητο δέρμα του αιδοίου και του κόλπου. Οποιαδήποτε αλλοίωση / βλάβη ή έλκος πρέπει να ερευνάται.
Η μικροσκοπική εξέταση νωπού παρασκευάσματος (εκτίμηση της κολπικής έκκρισης) – wet prep test -, γίνεται συνήθως για τεκμηρίωση της κολπικής λοίμωξης ή της υπερ-ανάπτυξης των μυκήτων ή των βακτηρίων. Σε κάποιες περιπτώσεις, με την καλλιέργεια της κολπικής έκκρισης, είναι δυνατή η ταυτοποίηση του αιτιοπαθογόνου οργανισμού.
Θεραπεία
Η κατάλληλη αγωγή της λοίμωξης βασίζεται στην αιτία πρόκλησής της. Μπορεί να περιλαμβάνει per os ή τοπικά αντιβιοτικά και / ή αντιμυκητιακές αλοιφές, αντιβατηριακές αλοιφές ή παρόμοια φαρμακευτικά σκευάσματα. Ακόμη και αλοιφές που περιέχουν κορτιζόνη, ίσως απαιτηθούν, για την ανακούφιση του ερεθισμού. Στην περίπτωση που εμπλέκεται αλλεργική αντίδραση, προφανώς συστήνεται κάποιο αντισταμινικό. Ενώ στην περίπτωση ερεθισμού και φλεγμονής γυναικών, οφειλόμενα στα χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων (μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών), συστήνεται τοπική οιστρογονική αλοιφή.
Βελτίωση της περινεϊκής υγιεινής απαιτείται για την επούλωση και πρόληψη μελλοντικών αναμολύνσεων, όσον αφορά τις λοιμώξεις με αιτία πρόκλησης βακτήρια που ανήκουν στη φυσιολογική χλωρίδα των κοπράνων. Τα μπάνια Sitz ίσως συστηθούν μιας και επιτρέπουν μεγαλύτερη επαφή της γεννητικής χώρας με τον ατμοσφαιρικό αέρα. Η χρήση βαμβακερών εσωρούχων (αντί για νάιλον) ή εσωρούχων με βαμβακερή επένδυση, επιτρέπει μεγαλύτερη διείσδυση αέρος, άρα και μείωση της ποσότητας υγρασίας στην περιοχή. Η μη χρήση εσωρούχων κατά τη διάρκεια του ύπνου, θεωρείται επίσης ευεργετική.
Σημείωση: στην περίπτωση διάγνωσης κάποιου σεξουαλικά μεταδιδόμενου νοσήματος, σημαντικό ρόλο παίζει και η λήψη αγωγής από τον ερωτικό σας σύντροφο / ους, ακόμη κι αν δεν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα. Αρκετοί οργανισμοί δεν προκαλούν εμφανή συμπτώματα. Η μη αποδοχή λήψης αγωγής από τον σύντροφό σας, ίσως οδηγήσει σε συνεχή / επαναλαμβανόμενη επιλοίμωξη, η οποία με τη σειρά της (αν δεν γίνει περίθαλψη) μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερα προβλήματα, πιθανή μείωση της γονιμότητας κι εν τέλη, αρνητικές επιπτώσεις στην υγείας σας.
Πρόγνωση
Η κατάλληλη θεραπευτική αγωγή μιας λοίμωξης, τις περισσότερες φορές, αποβαίνει σε θετική εξέλιξη.
Επιπλοκές
- Συνεχής δυσφορία
- Δερματική λοίμωξη / φλεγμονή (λόγω εκδοράς)
- Επιπλοκές οφειλόμενες στην αιτίας πρόκλησης της κατάστασης (όπως γονόρροια και λοίμωξη από Candida).
Επικοινωνία με τον ιατρό σας
Καλέστε τον ιατρός αν σας παρουσιαστούν συμπτώματα αιδοικολπίτιδας ή αν η νόσος δεν ανταποκρίνεται στη θεραπευτική αγωγή.
Πρόληψη
Η χρήση προφυλακτικού κατά τη συνουσία, αποτελεί μέτρο πρόληψης για τις περισσότερες σεξουαλικά μεταδιδόμενες κολπικές λοιμώξεις. Ο κατάλληλος κι επαρκώς απορροφητικός ρουχισμός, συνδυασμένη με καλή υγιεινή της γεννητικής χώρας, αποτελεί κι αυτό μέτρο πρόληψης για πολλές μη μεταδιδόμενες αιδοικολπίτιδες.
Οι κοπέλες πρέπει να διδαχθούν πώς να καθαρίζουν σωστά τη γεννητική τους περιοχή καθώς πλένονται (στο μπάνιο ή στο ντους). Το σωστό σκούπισμα μετά τη χρήση της τουαλέτας (οι κοπέλες θα πρέπει πάντα να σκουπίζονται από τα εμπρός προς τα πίσω, αποφεύγοντας έτσι τη μετάδοση βακτηρίων από τον ορθό στην κολπική περιοχή).
Τα χέρια σας οφείλεται να τα πλένεται πολύ καλά πριν και μετά τη χρήση της τουαλέτας.
Φθειρίαση
Οι ψείρες του εφηβαίου μεταδίδονται μέσω της σεξουαλικής επαφής και της στενής σωματικής επαφής από το τριχωτό του εφηβαίου του ενός στον άλλο. Επίσης, μεταδίδονται από μολυσμένα εσώρουχα, σεντόνια, κουβέρτες, κλπ.
Συμπτώματα
Οι ψείρες επειδή τρέφονται με αίμα, προκαλούν ερεθισμό του δέρματος, που εξελίσσεται σε φαγούρα.
Οι ψείρες και τα αυγά τους (κονίδια), μπορούν να διακριθούν πάνω στις τρίχες.
Θεραπεία
Η θεραπεία γίνεται με ειδικά φάρμακα και πρέπει να περιλαμβάνει όλους όσους ζούνε στον ίδιο χώρο και πιθανόν να έχουν προσβληθεί , ενώ είναι αναγκαία και ο καλός καθαρισμός όλου του ρουχισμού.
Απο το βιβλίο AIDS και Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα (Σ.Μ.Ν)
Υπο την επιστημονική επιμέλεια του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας
Έρπης γεννητικών οργάνων
Στους άνδρες ο ιός HSV τύπου 2 προσβάλλει την επιδερμίδα στη βάλανο του πέους, στην ακροποσθία (πετσάκι) και στον κορμό του πέους. Μπορεί να εμφανιστεί στον πρωκτό ή και στους γλουτούς. Από την επιδερμίδα ο ιός μπαίνει μέσα στα νεύρα και παραμένει εκεί για πάντα σε κατάσταση «χειμερίας νάρκης». Ακόμη μπορεί να εμφανιστεί στην εσωτερική επιφάνεια του στόματος και του φάρυγγα.
Όταν ο ιός HSV προσβάλει τον οργανισμό παραμένει για πάντα και όταν η άμυνα του οργανισμού έχει πέσει ξανακάνει άλλο ένα επεισόδιο της νόσου (αναζωπύρωση). Πριν από την αναζωπύρωση το άτομο αισθάνεται επί μέρες ή ώρες τσιμπήματα, φαγούρα, κάψιμο ή γαργάλημα στην περιοχή όπου θα εμφανιστούν οι φυσαλίδες. Με τα χρόνια τα επεισόδια γίνονται πιο αραιά και λιγότερο σοβαρά. Περίπου το 80% των ατόμων που έχουν εκδηλώσει για πρώτη φορά έρπητα γεννητικών οργάνων θα εμφανίσουν τουλάχιστον μία αναζωπύρωση.
Παράγοντες που προκαλούν την αναζωπύρωση είναι το παρατεταμένο στρες, η κατάχρηση αλκοόλ, το δυνατό ηλιακό φως, καθώς και όλες οι παθήσεις που ελαττώνουν την άμυνα του οργανισμού. Η λοίμωξη είναι αρκετά επικίνδυνη κατά την διάρκεια της κύησης, γιατί μπορεί να προκαλέσει διαταραχές της ανάπτυξης του εμβρύου και αποβολές .
Η μετάδοση μπορεί να γίνει με άμεση δερματική επαφή, κάνοντας σεξ χωρίς προφυλακτικό, με στοματικό σεξ ή με πρωκτική επαφή. Οι φορείς μπορούν να μεταδώσουν τον ιό ακόμη και χωρίς να παρουσιάζουν συμπτώματα.
Συμπτώματα και διάγνωση
Τα πρώτα συμπτώματα εκδηλώνονται συνήθως μετά από 2 εβδομάδες. Αρχικά εμφανίζονται μικρές φουσκάλες πάνω στα γεννητικά όργανα ή στην περιοχή του πρωκτού. Στη συνέχεια σπάνε και δημιουργούνται τοπικά έλκη του δέρματος που συνοδεύονται από πόνο και κνησμό ή από διόγκωση των βουβωνικών λεμφαδένων.
Ένα κυτταρολογικό επίχρισμα από τις φυσαλίδες μπορεί να επιβεβαιώσει την προσβολή από τον ιό. Η δυνατότητα αυτή υφίσταται σε περιοχές της επιδερμίδας μόνο για 2-3 ημέρες, όσο δηλαδή υπάρχουν φυσαλίδες και εξελκώσεις. Οι κυτταρολογικές αλλοιώσεις στον τράχηλο της μήτρας διατηρούνται καμιά φορά για εβδομάδες μετά την διάγνωση.
Θεραπεία
Ο ιός καταπολεμάται με ειδικά φάρμακα, τα ιοστατικά. Δεδομένου ότι ο ιός δεν είναι δυνατόν να εκριζωθεί, αλλά παραμένει στον οργανισμό για πάντα, στόχος την θεραπείας είναι να ελαττώσει τη διάρκεια του κάθε επεισοδίου και τον αριθμό των αναζωπυρώσεων. Όταν υπάρχει το ερπητικό εξάνθημα που διαρκεί περίπου από 3-6 μέρες, οι σύντροφοι πρέπει να απέχουν από την σεξουαλική επαφή, μπορούν βέβαια να έχουν σεξουαλικά παιγνίδια, αποφεύγοντας την επαφή στα σημεία που είναι το εξάνθημα και που ακόμη είναι σε πλήρη εξέλιξη οι φυσαλίδες, γεμάτες από τα στελέχη του ιού, άρα και με επικινδυνότητα μόλυνσης με το απλό άγγιγμα.
Απο το βιβλίο AIDS και Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα (Σ.Μ.Ν)
Υπο την επιστημονική επιμέλεια του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας
Τριχομονάδες
Το παράσιτο αυτό μεταδίδεται κατά τη διάρκεια της κολπικής σεξουαλικής επαφής με άτομο που είναι ήδη μολυσμένο με τριχομονάδες. Ωστόσο, μπορεί επίσης να μεταδοθεί και μέσω στενής σωματικής επαφής, καθώς και μέσω προσωπικών αντικειμένων, όταν οι γεννητικές περιοχές έρθουν σε επαφή με υγρά ή βρεγμένα αντικείμενα, όπως πετσέτες ή μουσκεμένα ρούχα και καθίσματα αποχωρητηρίου στα οποία υπάρχουν τριχομονάδες. Το παράσιτο αυτό δεν επιβιώνει στο στόμα ή στον πρωκτό. Εκτός του ανθρωπίνου σώματος οι τριχομονάδες μπορούν να επιβιώνουν για 45 λεπτά.
Συμπτώματα και διάγνωση
Όταν υπάρχουν συμπτώματα, εμφανίζονται σε 4 έως 20 ημέρες μετά τη μόλυνση. Στις γυναίκες περιλαμβάνουν ενόχληση, κνησμό, περίεργη μυρωδιά, πόνο κατά την επαφή και την ούρηση, μερικές φορές μικρή αιμορραγία, που διαπιστώνεται ως αλλαγή χρώματος στα υγρά του κόλπου (ροζ υγρά). Η αιμορραγία από τον τράχηλο δεν είναι συχνή. Στους άνδρες τα συμπτώματα είναι σπάνια και μπορεί να είναι μικρή έκκριση από το πέος και επίπονη ή δύσκολη ούρηση και εκσπερμάτιση.
Θεραπεία
H metronidazole είναι αρκετά αποτελεσματική για τη θεραπεία. Χρησιμοποιείται ως τοπική θεραπεία ή σαν κάψουλες από το στόμα. Με την έναρξη της θεραπείας θα πρέπει να αποφεύγεται το αλκοόλ, γιατί δημιουργεί παρενέργειες. Οι έγκυες θα πρέπει να αποφεύγουν το Metronidazole, ή να συμβουλεύονται οπωσδήποτε το γιατρό τους. Η θεραπεία περιλαμβάνει και το σύντροφο για να εκριζώσει το μικρόβιο από το ζευγάρι.
Απο το βιβλίο AIDS και Σεξουαλικά Μεταδιδόμενα Νοσήματα (Σ.Μ.Ν)
Υπο την επιστημονική επιμέλεια του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας
Σοβαρή Υπενθύμιση:
Οι πληροφορίες που περιέχονται στο www.eumedline.eu έχουν σαν μοναδικό σκοπό την ενημέρωση και δεν αποτελούν πρόταση για οποιαδήποτε ιατρική-διαγνωστική εξέταση ή θεραπεία. Προτείνεται τα ανωτέρω να γίνονται σε συνεννόηση με τον γιατρό σας η άλλους επαγγελματίες υγείας.
Η ιατρική είναι μια συνεχώς μεταβαλλόμενη επιστήμη και η θεραπεία δεν είναι πάντα σαφώς καθορισμένη. Η νέα έρευνα αλλάζει καθημερινά τις διαγνωστικές και θεραπευτικές ενδείξεις. Το euMEDLINE προσπαθεί να παρέχει ενημερωμένες και ακριβείς πληροφορίες που είναι αποδεκτές γενικά μέσα στα ιατρικά πρότυπα κατά την διάρκεια της δημοσίευσης. Εντούτοις, δεδομένου ότι η ιατρική επιστήμη αλλάζει συνεχώς και το ανθρώπινο λάθος είναι πάντα δυνατό, το euMEDLINE δεν μπορεί να διαβεβαιώσει ότι οι πληροφορίες που περιέχονται σε αυτό είναι ακριβείς ή πλήρεις, ούτε είναι υπεύθυνο για τυχόν παραλείψεις, λάθη ή για τα αποτελέσματα της χρησιμοποίησης αυτών των πληροφοριών.
Ο αναγνώστης πρέπει να επιβεβαιώσει τις πληροφορίες που περιέχονται στο euMEDLINE από άλλες πηγές πριν από τη χρήση και ιδιαίτερα από τους επαγγελματίες υγείας. Ειδικότερα, όλες οι δόσεις, οι ενδείξεις, και οι αντενδείξεις των φαρμάκων πρέπει να επιβεβαιωθούν στο πληροφοριακό ένθετο των συσκευασιών των φαρμάκων. Η χρήση των εμπορικών ονομασιών των φαρμάκων γίνεται αποκλειστικά για ενημερωτικούς-πληροφοριακούς λόγους και δεν υποδηλώνει μεροληψία υπέρ αυτών.
Το euMEDLINE δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνο, άμεσα ή έμμεσα, για τη ζημιά ή την επιπλοκή που μπορεί να προκύψει με την εφαρμογή των πληροφοριών που περιέχονται στις σελίδες του. Για κάθε απορία επικοινωνήστε μαζί μας μέσω e-mail.
