Ορισμός

Ουλίτιδα είναι η φλεγμονή των ούλων.

Εναλλακτικοί όροι

Ασθένεια των ούλων, Περιοδοντίτιδα


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Η ουλίτιδα είναι μια μορφή περιοδοντικής νόσου. Η περιοδοντική νόσος συνεπάγεται φλεγμονή και μόλυνση που καταστρέφει τους ιστούς που συγκρατούν τα δόντια, αλλά και τα ούλα, τους περιοδοντικούς συνδέσμους και τα φατνία των δοντιών (φατνιακό οστό).

Η ουλίτιδα είναι αποτέλεσμα της επίδρασης χρόνιας εναπόθεσης πλάκας. Η πλάκα είναι ένα κολλώδες υλικό που σχηματίζεται από βακτηρίδια, βλέννα, και υπολείμματα τροφών που επικάθονται στα ορατά σημεία των δοντιών. Αποτελεί το κυριότερο αίτιο της φθοράς των δοντιών. Αν δεν αφαιρέσετε την πλάκα, μετατρέπεται σε ένα σκληρό επίθεμα που ονομάζεται τρυγία, η γνωστή πέτρα των δοντιών, που εγκλωβίζεται στη βάση του δοντιού. Η πλάκα και η πέτρα ερεθίζουν τα ούλα και δημιουργούν φλεγμονή. Τα βακτηρίδια και οι τοξίνες που παράγουν έχουν ως αποτέλεσμα τα ούλα να μολύνονται, να πρήζονται και να πονάνε.

Τραυματισμός των ούλων από οποιαδήποτε αιτία, συμπεριλαμβανομένου του βουρτσίσματος με σκληρή βούρτσα ή χρήσης οδοντιατρικού νήματος, μπορεί να προκαλέσει ουλίτιδα.

Τα ακόλουθα αυξάνουν τον κίνδυνο να παρουσιάσετε ουλίτιδα:

• Γενική ασθένεια
• Ελλιπής οδοντική υγιεινή
• Εγκυμοσύνη (οι ορμονικές αλλαγές αυξάνουν την ευαισθησία των ούλων)
• Αρρύθμιστος διαβήτης

Ασύμμετρα δόντια, κακότεχνα σφραγίσματα και κατασκευές στο στόμα (όπως σιδεράκια, γέφυρες, θήκες και μασέλες) μπορεί να ερεθίσουν τα ούλα και να αυξήσουν τον κίνδυνο δημιουργίας ουλίτιδας.

Φάρμακα όπως η φαινυτοΐνη (αντιεπιληπτικό) και τα αντισυλληπτικά, καθώς και βαρέα μέταλλα όπως ο μόλυβδος και το βισμούθιο συνδέονται επίσης με την ουλίτιδα.

Πολλοί άνθρωποι πάσχουν από ουλίτιδα έως ένα βαθμό. Συνήθως δημιουργείται κατά την εφηβεία ή νωρίς στην ενηλικίωση, εξαιτίας των ορμονικών αλλαγών που επέρχονται και μπορεί να επιμείνει ή να επανέρχεται συχνά, ανάλογα με την γενικότερη κατάσταση των δοντιών και των ούλων σας.


Συμπτώματα

• Oύλα που αιμορραγούν (παρουσία αίματος στην οδοντόβουρτσα ακόμα και μετά από ήπιο βούρτσισμα των δοντιών)
• Κόκκινα ή σκουρόχρωμα ούλα αντί του φυσιολογικού ροζ
• Ούλα που έχουν ευαισθησία μόνο όταν τα ακουμπάτε
• Στοματικές πληγές
• Πρησμένα ούλα
• Oύλα που γυαλίζουν

Ενδείξεις και εξετάσεις

Ο οδοντίατρος θα εξετάσει το στόμα και τα δόντια σας και θα ελέγξει για πρησμένα, κόκκινα σκουρόχρωμα ούλα. Μπορεί να παρουσιάζεται απόθεση πλάκας και πέτρας στη βάση των δοντιών. Τα ούλα συνήθως δεν πονάνε ή είναι ευαίσθητα.
Συνήθως δεν χρειάζονται άλλες εξετάσεις, αν και μπορούν να γίνουν ακτινογραφίες των δοντιών και του φατνιακού οστού ώστε να διαπιστωθεί αν η φλεγμονή έχει επεκταθεί στα σημεία στήριξης των δοντιών.



Θεραπεία

Στόχος είναι η μείωση της φλεγμονής. Τα δόντια καθαρίζονται προσεκτικά από τον οδοντίατρο. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται διάφορα εργαλεία ή μηχανήματα προκειμένου να απομακρυνθούν οι αποθέσεις πλάκας από τα δόντια.

Η προσεκτική υγιεινή του στόματος είναι απαραίτητη μετά τον επαγγελματικό καθαρισμό των δοντιών. Ο οδοντίατρος θα σας δείξει πώς πρέπει να τα βουρτσίζετε και πώς να χρησιμοποιείτε το οδοντιατρικό νήμα. Ο επαγγελματικός καθαρισμός των δοντιών συνιστάται να γίνεται δύο φορές τον χρόνο ή και συχνότερα για οξείες περιπτώσεις. Αντιβακτηριδιακά στοματικά διαλύματα ή άλλα βοηθήματα συνιστώνται μόνο συμπληρωματικά προς το συχνό, προσεκτικό βούρτσισμα των δοντιών και τη χρήση οδοντιατρικού νήματος.

Μπορεί να χρειάζεται να διορθώσετε τυχόν ασύμμετρα δόντια ή να αντικαταστήσετε οδοντικές ή ορθοδοντικές κατασκευές. Επίσης, πρέπει να αντιμετωπιστεί οποιαδήποτε σχετική άλλη ασθένεια ή ανωμαλία.


Πρόγνωση

Η αφαίρεση της πλάκας από τα δόντια μπορεί να είναι μια δυσάρεστη διαδικασία. Η αιμορραγία και η ευαισθησία των ούλων λογικά υποχωρεί εντός 1 – 2 εβδομάδων μετά τον επαγγελματικό καθαρισμό και τη σχολαστική υγιεινή στόματος. Ζεστό αλατόνερο ή αντιβακτηριδιακά στοματικά διαλύματα μπορεί να μειώσουν το πρήξιμο. Αντιφλεγμονώδη φάρμακα που χορηγούνται χωρίς συνταγή γιατρού ανακουφίζουν τη δυσφορία που μπορεί να προκαλέσει ένας βαθύς καθαρισμός.

Τα υγιή δόντια είναι χρώματος ροζ και σφιχτά. Η σχολαστική στοματική υγιεινή πρέπει να ακολουθείται ισοβίως αλλιώς η ουλίτιδα θα επανέλθει.


Επιπλοκές

• Επιστροφή της ουλίτιδας
• Περιοδοντίτιδα
• Μόλυνση ή απόστημα των ούλων ή των γνάθων
• Στοματικά έλκη (trench mouth)

Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Δείτε τον οδοντίατρό σας αν παρουσιάζετε συμπτώματα ουλίτιδας, ιδιαίτερα αν δεν έχετε κάνει οδοντιατρικό έλεγχο και καθαρισμό τους τελευταίους 6 μήνες.
Δείτε τον γιατρό σας αν ο οδοντίατρός σας συστήσει να καταφύγετε σε θεραπεία τυχόν υποκείμενων ασθενειών που συμβάλλουν στην ανάπτυξη ουλίτιδας.


Πρόληψη

Η καλή στοματική υγιεινή είναι η καλύτερη πρόληψη ενάντια στην ουλίτιδα διότι αφαιρεί την πλάκα που δημιουργεί την ανωμαλία. Τα δόντια πρέπει να βουρτσίζονται τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα και να καθαρίζονται με οδοντιατρικό νήμα μαλακά τουλάχιστον μια φορά την ημέρα. Για ανθρώπους με τάση για ουλίτιδα, ο παραπάνω καθαρισμός συνιστάται μετά από κάθε γεύμα και πριν τον ύπνο. Συμβουλευτείτε τον οδοντίατρό σας για τον σωστό τρόπο βουρτσίσματος και χρήσης του οδοντιατρικού νήματος.

Ο οδοντίατρος μπορεί να συστήσει ειδικές συσκευές ή εργαλεία στα άτομα που είναι ιδιαίτερα επιρρεπή στη δημιουργία πλάκας. Η χρήση συμπληρωμάτων δεν υποκαθιστά το βούρτσισμα και τη χρήση νήματος. Οι συσκευές μπορεί να περιλαμβάνουν ειδικές οδοντογλυφίδες, οδοντόβουρτσες, νερό με πίεση κ.ά.

Ο οδοντίατρος μπορεί επίσης να σας συστήσει οδοντόπαστες ειδικές στην καταπολέμηση της πλάκας ή της πέτρας, αντίστοιχα στοματικά διαλύματα και άλλα.

Ο τακτικός επαγγελματικός καθαρισμός είναι σημαντικός για την αφαίρεση της πλάκας που μπορεί να δημιουργηθεί παρά το προσεκτικό βούρτσισμα και τη χρήση νήματος. Πολλοί οδοντίατροι συνιστούν επαγγελματικό καθαρισμό των δοντιών τουλάχιστον κάθε 6 μήνες.

Ορισμός

Οι κοιλότητες πρόκειται για οπές ή δομικές βλάβες των οδόντων.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Τερηδόνα, Οδοντική αποσύνθεση, Κοιλότητες – οδόντων.


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Η οδοντική αποσύνθεση αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη παθολογική διαταραχή, μετά του κοινού κρυολογήματος. Η πάθηση μπορεί να προσβάλλει τον οποιοδήποτε, αν κι εμφανίζεται συνήθως σε παιδιά κι ενήλικες νεαρής ηλικίας. Αποτελεί τις περισσότερες φορές, την αιτία οδοντικής απώλειας σε νεαρά άτομα.

Η παρουσία βακτηρίων στη στοματική κοιλότητα, συνιστά μια φυσική κατάσταση. Τα βακτηρίδια μετατρέπουν τις τροφές – κυρίως τα σάκχαρα και τις αμυλώδες τροφές – σε οξέα. Τα βακτηρίδια, τα οξέα, τα υπολείμματα τροφών και το σάλιο συνενώνονται, εντός της στοματικής κοιλότητας, προς σχηματισμό μιας κολλώδους ουσίας που ονομάζεται πλάκα και η οποία προσκολλάται στα δόντια. Είναι πιο χαρακτηριστική στους οπίσθιους γομφίους, άνωθεν της νοητής γραμμής συνένωσης όλων των οδόντων, χωρίς εξαίρεση, με τα ούλα και στις παρυφές των σφραγισμάτων. Η πλάκα που δεν αφαιρείται, μεταλλοποιείται σε τρυγία. Η πλάκα και η τρυγία προκαλούν ερεθισμό των ούλων, που οδηγεί σε ουλίτιδα κι εν τέλει περιοδοντίτιδα.

Εντός μιας χρονικής περιόδου είκοσι λεπτών, μετά τη λήψη τροφής, ξεκινά ο σχηματισμός και η εναπόθεση της πλάκας επί των οδόντων (χρόνος που απαιτείται για τη δραστηριοποίηση των βακτηριδίων). Εάν δεν ακολουθήσει σχολαστική και τακτική αφαίρεση της πλάκας, η οδοντική αποσύνθεση θα αρχίζει να εμφανίζεται, αλλά και να αναπτύσσεται.

Τα οξέα της πλάκας διαλύουν την αδαμαντίνη ουσία της επιφάνειας των οδόντων και δημιουργούν παράλληλα οδοντικές οπές (κοιλότητες). Οι κοιλότητες συνήθως δεν προκαλούν πόνο, παρά μόνον όταν η έκταση του βάθους τους επηρεάζει νεύρα ή προκληθεί οδοντικό κάταγμα. Σε περίπτωση μη αντιμετώπισης τέτοιας κατάστασης, είναι πολύ πιθανόν να αναπτυχθεί κάποιο απόστημα. Η παραμελημένη οδοντική αποσύνθεση, καταστρέφει επίσης την εσωτερική δομή τον οδόντων (πολφό), προκαλώντας τελικά οδοντική απώλεια.

Οι υδατάνθρακες (σάκχαρο κι άμυλο) αυξάνουν τον κίνδυνο για οδοντική αποσύνθεση. Οι κολλώδεις τροφές είναι πιο επιβλαβείς, απ’ ότι οι μη κολλώδεις, αφού προσκολλούνται στην οδοντική επιφάνεια. Τα συχνά «τσιμπολογήματα» αυξάνουν τη χρονική διάρκεια επαφής των οξέων με την επιφάνεια των οδόντων.


Συμπτώματα

• Πονόδοντος – συγκεκριμένα μετά τη λήψη γλυκών, ζεστών ή κρύων τροφών και ποτών
• Ορατά κοιλώματα ή οπές των δοντιών

Σημεία κι εξετάσεις

Η πλειοψηφία των κοιλοτήτων αναδεικνύονται σε πρώιμα στάδια κατά τη διεξαγωγή τακτικών επισκέψεων στον οδοντίατρο. Η επιφάνεια των οδόντων πιθανόν να έχει μαλακή σύσταση, γεγονός που διαπιστώνεται κατά την απόξεσή τους με αιχμηρό εργαλείο. Άλγος συνήθως εκλύεται μόνο στα ήδη προχωρημένα στάδια της οδοντικής αποσύνθεσης. Οι ακτινογραφίες των οδόντων, ίσως αναδείξουν την ύπαρξη κοιλοτήτων, μη ορατές στο γυμνό μάτι.


Θεραπεία

Με κατάλληλη αγωγή, προλαμβάνεται ο σχηματισμός κοιλοτήτων λόγω της οδοντικής βλάβης.

Η θεραπευτική αγωγή περιλαμβάνει:

• Σφραγίσματα
• Στεφάνη
• Ριζικούς πόρους

Οι οδοντίατροι καλύπτουν τα κενά από την αφαίρεση της ουσίας σε αποσύνθεση των οδόντων με τρυπάνι κι αντικαθιστώντας το με υλικά όπως κράμα από ασήμι, χρυσό, πορσελάνη ή συνθετική ρεσίνη. Η πορσελάνη και η συνθετική ρεσίνη μοιάζουν περισσότερο στην εμφάνιση με τα φυσικά δόντια, γι’ αυτό άλλωστε και προτιμούνται για τα πρόσθια δόντια. Πολλοί οδοντίατροι θεωρούν πιο ανθεκτικό υλικό το κράμα από χρυσό ή ασήμι, τα οποία και χρησιμοποιούνται συχνότερα στα οπίσθια δόντια. Αν κι επικρατεί μια τάση να τοποθετείται υψηλής αντοχής συνθετικής ρεσίνης στα οπίσθια δόντια.

Τα στεφάνια ή οι θήκες χρησιμοποιούνται στην περίπτωση της εκτεταμένης οδοντικής αποσύνθεσης, κατά την οποία η οδοντική δομή είναι περιορισμένη και συνεπώς τα δόντια αδύναμα. Ευμεγέθη σφραγίσματα κι αδύναμα δόντια αυξάνουν τον κίνδυνο για απόσπαση δοντιών. Η αποσυντιθεμένη ή αδύναμη περιοχή αφαιρείται κι επιδιορθώνεται. Μια στεφάνη τοποθετείται με τρόπο ώστε καλύπτει το τμήμα του δοντιού που απέμεινε. Τα στεφάνια συνήθως είναι από χρυσό, πορσελάνη ή πορσελάνη ενωμένη με μέταλλο.

Ένας ριζικός πόρος συστήνεται στην περίπτωση που το νεύρο ενός δοντιού νεκρωθεί λόγω αποσύνθεσης ή τραυματισμού. Αφαιρείται το κεντρικό τμήμα του δοντιού, μαζί με το σύστοιχο νεύρο κι αιμοφόρο αγγειακό ιστό (πολφό), όπως επίσης και τα αποσυντηθέμενα λοιπά τμήματα του δοντιού. Στο κενό διάστημα των ριζών, εναποτίθεται υλικό στεγανοποίησης. Το δόντι σφραγίζεται, κι αν κριθεί απαραίτητο, τοποθετείται και στεφάνη επί του οδόντος.


Πρόγνωση

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, η θεραπευτική αγωγή αποβαίνει σωτήρια για τα δόντια. Η πρώιμη αγωγή προκαλεί λιγότερο πόνο και δεν είναι τόσο δαπανηρή, όσο η αγωγή της εκτεταμένης αποσύνθεσης.

Ίσως χρειαστεί να λάβετε, υπό τη μορφή «πιπιλίσματος» κάποια φαρμακευτικά σκευάσματα (όπως λιδοκαϊνη), υποξείδιο του αζώτου (αέριο που προκαλεί το γέλιο) ή άλλες φαρμακευτικές συστάσεις, προκειμένου να ανακουφιστείτε από τον πόνο που εκλύεται κατά ή μετά από μία οδοντιατρική πράξη.

Το υποξείδιο του αζώτου συνδυασμένο με νοβοκαϊνη, αποτελεί αγωγή εκλογής όταν επικρατεί φόβος οδοντιατρικής φαρμακευτικής αγωγής.


Επιπλοκές

• Δυσφορία ή άλγος
• Κάταγμα οδόντος
• Ανικανότητα πλήρης μάσησης
• Οδοντική ευαισθησία

Επικοινωνία με τον οδοντίατρό σας


Καλέστε τον οδοντίατρό σας αν παρουσιάσετε πονόδοντο.

Επισκεφθείτε τον οδοντίατρο για έναν τυπικό καθαρισμό κι εξέταση, αν δεν το έχετε κάνει μέσα στους τελευταίους 6 ή 12 μήνες.


Πρόληψη

Η στοματική υγιεινή είναι αναγκαία για την πρόληψη σχηματισμού κοιλοτήτων. Αυτή περιλαμβάνει εξειδικευμένο καθαρισμό (κάθε 6 μήνες), βούρτσισμα των δοντιών, τουλάχιστον 2 φορές την ημέρα και χρήση νήματος καθημερινά. Ακτινογραφίες των οδόντων μπορούν να διεξάγονται ετησίως, προκειμένου να αποκαλυφθεί πιθανός σχηματισμός κοιλοτήτων σε υψηλού κινδύνου περιοχές του στόματος.

Κολλώδεις τροφές που χρειάζονται πολύ μάσημα (όπως τα αποξηραμένα φρούτα ή τα ζαχαρωτά), είναι προτιμητέο να καταναλώνονται κατά τη διάρκεια ενός γεύματος, παρά μεμονωμένα. Εάν είναι δυνατόν, βουρτσίστε τα δόντια σας ή ξεπλύνετε τη στοματική κοιλότητα με νερό, μετά τη λήψη τέτοιων τροφών. Περιορίστε τα «τσιμπολογήματα», τα οποία δημιουργούν μια συνεχή προμήθεια οξέων εντός της στοματικής κοιλότητας. Αποφύγετε τη συχνή κατανάλωση σακχαρωδών ποτών η τις πολλές καραμέλες και τα ζαχαρωτά.

Η οδοντική στεγανοποίηση επίσης συντελεί στην πρόληψη σχηματισμού κοιλοτήτων. Η στεγανοποίηση περιλαμβάνει μια λεπτή, σαν πλαστικοποιημένη στρώση, η οποία εναποτίθεται στην επιφάνεια μάσησης των γομφίων. Η στρώση αυτή αποτρέπει τη συσσώρευση πλάκας στις βαθιές οπές των ευαίσθητων αυτών επιφανειών. Ο οδοντική στεγανοποίηση εκτελείται συνήθως στα δόντια των παιδιών, άμεσα μετά ην εμφάνιση της οδοντοφυΐας των γομφίων. Άτομα μεγάλης ηλικίας επίσης επωφελούνται με την οδοντική στεγανοποίηση.

Το φθοριούχο άλας συστήνεται συχνά ως πρόληψη ανάπτυξης τερηδόνας. Υπάρχει δημοσίευση που αναφέρει ότι άνθρωποι που καταναλώνουν φθοριούχο άλας παράλληλα με το νερό ή λαμβάνουν φθοριούχα συμπληρώματα, παρουσιάζουν λιγότερη τερηδόνα των δοντιών. Η απορρόφηση φθοριούχου άλατος κατά την περίοδο ανάπτυξης των οδόντων, οδηγεί σε συμμετοχή αυτού στη σύσταση της αδαμάντινης ουσίας των δοντιών και στη προστασία της έναντι της βλαπτικής δράσης των οξέων.

Η τοπική χρήση φθοριούχων επίσης συστήνεται ως προστασία της επιφάνειας των δοντιών. Αυτό περιλαμβάνει τη χρήση φθοριούχας οδοντόπαστας ή στοματικού διαλύματος. Αρκετοί οδοντίατροι, σε τακτικές επισκέψεις των ασθενών τους, περιλαμβάνουν στην αγωγή που εφαρμόζουν, την τοπική εναπόθεση φθοριούχων ουσιών (η εναπόθεση γίνεται σε συγκεκριμένη περιοχή των οδόντων).

Ορισμός

Η παραρρινοκολπίτια πρόκειται για φλεγμονή των παραρρινίων κόλπων που οφείλεται σε ιογενής, βακτηριακή ή μυκητιασική λοίμωξη.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Οξεία παραρρινοκολπίτιδα, Φλεγμονή παραρρινίων κόλπων, Παραρρινοκολπίτιδα – οξεία, Παραρρινοκοπίτιδα – χρόνια, Ρινικολπίτιδα.

Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου

Οι παραρίνοι κόλποι αποτελούν αεροφόρες κοιλότητες του κρανίου (στο οπίσθιο τμήμα της μετωπιαίας χώρας, των ρινικών οστών, των ζυγωματικών και των οφθαλμών), οι οποίες φέρουν στο τοίχωμά τους βλεννώδη μεμβράνη. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, οι παραρρίνιοι κόλποι είναι ελεύθεροι από οποιοδήποτε βακτήριο ή άλλους μικροοργανισμούς. Συνήθως, η βλέννη παροχετεύεται, έτσι ώστε να επιτρέπεται η ελεύθερη κυκλοφορία του αέρα.

Όταν όμως επισυμβεί απόφραξη των διοδών των κόλπων ή υπερπαραγωγή / υπερσυσσώρευση βλέννης, τα βακτηρίδια, καθώς κι άλλοι μικροοργανισμοί, αναπτύσσονται με μεγάλη ευκολία.

Η παραρρινοκολπίτιδα προκαλείται λόγω των τριών παρακάτω καταστάσεων:

• Μικρές τρίχες (κροσσοί) των παραρρίνιων κόλπων, οι οποίες βοηθούν στην απομάκρυνση της βλέννης, παύουν να λειτουργούν κατά φύση λόγω φαρμακευτικών συνθηκών
• Κρυολογήματα κι αλλεργίες που προκαλούν υπερπαραγωγή βλέννης και συνεπώς απόφραξη των διοδών των παραρρινίων κόλπων
• Η παρεκτόπιση του ρινικού διαγράμματος, προεξέχον τμήμα ρινικού οστού ή ρινικοί πολύποδες, συχνά συντελεί στην απόφραξη των διόδων των παραρρίνιων κόλπων

Η παραρρινοκολπίτιδα μπορεί να είναι:

• Οξεία – η διάρκεια των συμπτωμάτων είναι 2 – 8 εβδομάδες
• Χρόνια – τα συμπτώματα διαρκούν πολύ περισσότερο

Η οξεία παραρρινοκολπίτιδα προκαλείται από βλάβη των τοιχωμάτων των παραρρίνιων κόλπων, χειρουργικής ή λοιμώδους αιτιολογίας. Η χρόνια παραρρινοκολπίτιδα οφείλεται σε βακτηρίδια ή μύκητες.

Τα παρακάτω αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης παραρρινοκολπίτιδας σε παιδιά:

• Αλλεργική ρινίτιδα ή υψηλός πυρετός
• Κυστική ίνωση
• Κέντρα ημερήσια φροντίδας για παιδιά
• Παθήσεις που προκαλούν δυσλειτουργία των κροσσών, όπως το σύνδρομο Kartagener και το σύνδρομο ακίνητων κροσσών
• Αλλαγές υψομέτρου (πτήση ή κατάδυση με αναπνευστική συσκευή)
• Ευμεγέθεις αδενοειδείς
• Οδοντικές λοιμώξεις (σπάνια)
• Ανεπάρκεια του ανοσοποιητικού συστήματος λόγω HIV ή χημειοθεραπείας

Συμπτώματα

Η κλασική συμπτωματολογία της οξείας παραρρινοκολπίτιδας στους ενήλικες, αποτελεί συνήθως ακολουθία ενός κρυολογήματος που δεν παρουσιάζει βελτίωση ή αντίθετα επιδεινώνεται 5 – 7 ημέρες μετά την έναρξη των πρώτων συμπτωμάτων. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Κακοσμία αναπνοής ή απώλεια όσφρησης
• Βήχας, συνήθως πιο έντονος τη νύχτα
• Κόπωση και γενική κακουχία
• Πυρετός
• Κεφαλαλγία – άλγος τάσης, οπισθοφθαλμικό άλγος, πονόδοντος ή ευαισθησία προσώπου
• Ρινική συμφόρηση κι αποφόρτιση
• Πονόλαιμος και οπισθορινική στάλαξη

Τα συμπτώματα της χρόνιας παραρρινοκολπίτιδας είναι όμοια με αυτά της οξείας, μόνο με ηπιότερο χαρακτήρα και μεγαλύτερη διάρκεια από 8 εβδομάδες.

Τα συμπτώματα της παραρρινοκολπίτιδας σε παιδιά, περιλαμβάνουν:

• Συνάχι ή αναπνευστική λοίμωξη, η οποία ενώ παρουσιάζει βελτίωση, υποτροπιάζει και με πιο βαριά κλινική μορφή
• Υψηλός πυρετός με ταυτόχρονες σκουρόχρωμες ρινικές εκκρίσεις, για τουλάχιστον 3 ημέρες
• Ρινικέ εκκρίσεις, με ή χωρίς βήχα, που εγκαθίσταται για περισσότερο από 10 ημέρες και δεν παρουσιάζει βελτίωση

Σημεία κι εξετάσεις

Ο ιατρός προχωρεί σε εξέταση (δική σας ή του παιδιού σας) με:

• Επισκόπηση της ρινός για σημεία ύπαρξης πολύποδων
• Ανίχνευση με χρήση διαφανοσκοπίου των παραρρίνιων κόλπων, για σημεία φλεγμονής
• Παρακέντηση της παραρρινοκολπικήςε χώρας για ανίχνευση πιθανής λοίμωξης

Οι απλές ακτινογραφίες των παραρρινίων κόλπων, δεν αποτελούν αξιόλογη βάση διάγνωσης.

Η εξέταση των παραρρίνιων κόλπων με τη χρήση ρινικού ενδοσκοπίου ή ρινοσκοπίου, αναδεικνύει την ύπαρξη παραρρινοκολπίτιδας. Κάτι τέτοιο ωστόσο, διεξάγεται συνήθως από εξειδικευμένο για οφθαλμούς, λαρυγγική και ρινική χώρα, ιατρό (Ω.Ρ.Λ.).

Παρόλα αυτά, όλες οι παραπάνω εξετάσεις, λόγω της μειωμένης διαγνωστικής τους σημασίας, αρκετά συχνά θεωρούνται μη απαραίτητες.

Η αξονική τομογραφία των παραρρίνιων κόλπων, σε μερικές περιπτώσεις ίσως αποβεί διαγνωστική. Αν ωστόσο υπάρχει υπόνοια ότι η παραρρινοκολπίτιδα σχετίζεται με κάποιο μόρφωμα ή μυκητιασική λοίμωξη, κρίνεται απαραίτητη η διεξαγωγή μαγνητικής τομογραφίας των παραρρίνιων κόλπων.

Εάν το παιδί σας παρουσιάζει χρόνια υποτροπιάζουσα παραρρινοκολπίτιδα, συμπληρωματικές εξετάσεις που διεξάγονται είναι:

• Τεστ αλλεργίας
• Αιματολογικός έλεγχος για HIV ή διεύρυνσης της ανεπαρκής ανοσολογικής λειτουργίας (ανοσοκαταστολής)
• Εξέταση λειτουργίας των κροσσών
• Κυτταρολογική εξέταση της ρινός
• Προσδιορισμός χλωριούχου άλατος στον ιδρώτα, για εντόπιση πιθανής κυστικής ίνωσης

Θεραπεία

Ακολουθήστε τα παρακάτω μέτρα προς αποφυγή παραρρινοκολπικής συμφόρησης:

• Τοποθετείστε μια θερμή, υγρή πετσέτα στο πρόσωπό σας αρκετές φορές την ημέρα
• Καταναλώστε αρκετές ποσότητες υγρών προς ρευστοποίησης της βλέννης
• Εισπνέετε ατμό 2 – 4 φορές την ημέρα (για παράδειγμα καθίστε στο μπάνιο κι αφήστε τη ντουζιέρα ανοικτή να τρέχει νερό)
• Εφαρμόστε ρινικούς ψεκασμούς με φυσιολογικό ορό κατά τη διάρκεια της ημέρας
• Χρησιμοποιείστε υγραντήρα / νεφελοποιητή

Μείνετε επιφυλακτικοί ως προς τα σκευάσματα ρινικής αποσυμφόρησης που κυκλοφορούν ευρέως. Πολύ πιθανόν να συντελέσουν σε μια παροδική βελτίωση, η οποία έπειτα από 3 – 5 ημέρες, ακολουθείται από επιδείνωση της ρινικής συμφόρησης.

Επίσης, ως πρόληψη του άγχους ή της τάσης που προκαλείται κατά την παραρρινοκολπίτιδα:

• Αποφύγετε την πραγματοποίηση πτήσεων σε περιόδους που αντιμετωπίζετε συμφόρηση
• Αποφύγετε ακραίες διακυμάνσεις και ξαφνικές αλλαγές της θερμοκρασίας, καθώς κι αποφύγετε να σκύβετε προς τα εμπρός, με χαμηλή θέση της κεφαλής
• Δοκιμάστε τη λήψη ακεταμινοφαίνης ή ιμπουπροφαίνης

Η αντιβιοτική αγωγή δεν είναι αναγκαία στην οξεία παραρρινοκολπίτιδα. Οι περισσότερες περιπτώσεις υποχωρούν αυτόματα. Ακόμη κι αν γίνει λήψη αντιβιοτικής αγωγής, το όφελος είναι μόνον μια μικρή μείωση της διάρκειας των συμπτωμάτων / της κλινικής συμπτωματολογίας. Περιστασιακά, συστήνεται αντιβιοτική αγωγή όταν:

• Υπάρχει ρινική συμφόρηση σε παιδί, με πιθανότατα ταυτόχρονο βήχα, που δεν υποχωρεί, ούτε παρουσιάζει βελτίωση ακόμη και μετά από 2 – 3 εβδομάδες
• Πυρετό άνω των 39˚C
• Έντονο περιοφθαλμικό οίδημα (περικογχικό)
• Κεφαλαλγία ή άλγος του προσώπου

Αναλόγως με τη σοβαρότητα της κατάστασής σας, ο ιατρός θα λάβει υπ’ όψιν ην πιθανότητα λήψης φαρμακευτικής αγωγής, αντιβιοτικών, διεξαγωγής συμπληρωματικών εξετάσεων ή παραπομπής σας σε Ω.Ρ.Λ.

Άλλα θεραπευτικά σχήματα της παραρρινοκολπίτιδας περιλαμβάνουν:

• Ανοσοθεραπεία σε ενέσιμη μορφή (με «ενέσεις αλλεργίας»), προς αποφυγή υποτροπής της νόσου
• Αποφυγή αλλεργιογόνων παραγόντων
• Χρήση κορτικοστεροειδών ρινικών ψεκασμών κι αντισταμινικών για μείωση του οιδήματος, κυρίως στην περίπτωση παρουσίας διογκωμένων δομών (όπως οι ρινικοί πολύποδες) ή στην περίπτωση αλλεργίας

Η αγωγή της οξείας παραρρινοκολπίτιδας οφείλει να έχει διάρκεια 10 με 14 ημέρες. Η χρόνια παραρινοκολπίτιδα απαιτεί αγωγή 3 – 4 εβδομάδων. Ορισμένοι ασθενείς με χρόνια παραρρινοκολπίτιδα λόγω μυκητιασικών λοιμώξεων, χρήζουν αγωγής με ειδικά φαρμακευτικά σκευάσματα.

Υπάρχει πάντα η πιθανότητα να χρειαστεί χειρουργικός καθαρισμός και παροχέτευση της βλέννης, κυρίως σε ασθενείς των οποίων η φλεγμονή υποτροπιάζει παρά τη φαρμακευτική αγωγή. Η χειρουργική αυτή πράξη εκτελείται από Ω.Ρ.Λ.

Η πλειοψηφία των μυκητιασικών πααραρρινοκολπικών λοιμώξεων απαιτούν χειρουργική επέμβαση. Η χειρουργική αποκατάσταση παρεκτοπισμένου διαφράγματος ή ρινικών πολυπόδων προλαμβάνει την υποτροπή της πάθησης.


Πρόγνωση

Οι παραρρινοκολπικές λοιμώξεις στην πλειονότητά τους, παρουσιάζουν πλήρη ίαση, αυτόματα ή μετά από συντηρητική αγωγή. Αν ωστόσο, αντιμετωπίζετε επαναλαμβανόμενες υποτροπές της νόσου, οφείλεται να εξεταστείτε για υποκρύπτουσες καταστάσεις που να πυροδοτούν τη νόσο, όπως ρινικοί πολύποδες ή αλλεργίες.


Επιπλοκές

Αν και σπάνια, στις επιπλοκές περιλαμβάνονται:

• Αποστήματα
• Οστική λοίμωξη (οστεομυελίτιδα)
• Μηνιγγίτιδα
• Δερματική λοίμωξη περικογχικά (κογχική κυτταρίτις)

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Καλέστε τον ιατρό σας αν:

• Τα συμπτώματά σας διαρκέσουν για περισσότερο από 10 – 14 ημέρες ή αντιμετωπίζετε ένα συνάχι που επιδεινώνεται μετά από 7 ημέρες
• Έχετε ισχυρή κεφαλαλγία που δεν ανακουφίζεται με τη λήψη κοινών αναλγητικών
• Αναπτύξετε πυρετό
• Τα συμπτώματά σας επιμένουν ακόμη και μετά το πέρας της φαρμακευτικής αγωγής με αντιβιοτικά

Μια πρασινοκίτρινη έκκριση δεν αποτελεί απαραίτητα ένδειξη παραρρινοκολπικής λοίμωξης ή ανάγκης λήψης αντιβιοτικών


Πρόληψη

Ο καλύτερος τρόπος πρόληψης της παραρρινοκολπίτιδας είναι η αποφυγή ή η έγκαιρη αντιμετώπιση κρυολογημάτων και γρίπης.

• Καταναλώστε άφθονα φρούτα και λαχανικά που έχουν μεγάλη περιεκτικότητα σε αντιοξειδωτικά, καθώς κι άλλα χημικά παράγωγα ενίσχυσης του ανοσοποιητικού συστήματος, που θα ενισχύσουν την άμυνα του οργανισμού έναντι των λοιμώξεων
• Υποβληθείτε ετησίως σε αντιγριππικό εμβόλιο
• Μειώστε το άγχος
• Πλένετε συχνά τα χέρια σας, κυρίως μετά από χειραψίες

Άλλες συμβουλές αποφυγής της παραρρινοκολπίτιδας:

• Αποφύγετε τον καπνό και τους ρύπους
• Καταναλώνετε μεγάλες ποσότητες υγρών προς ενίσχυση της σωματικής υγρότητας
• Λάβετε αποσυμφορητικά κατά τη διάρκεια μιας λοίμωξης του ανωτέρου αναπνευστικού
• Αντιμετωπίστε έγκαιρα κι ορθά τις αλλεργίες σας
• Χρησιμοποιείστε έναν υγραντήρα / νεφελοποιητή για αύξηση της υγρασίας της ρινός και των παραρρίνιων κόλπων