Ορισμός

Ο προστάτης είναι ένας αδένας του αναπαραγωγικού συστήματος του άρρεν φύλου, το οποίο παράγει το υγρό εκείνο που μεταφέρει το σπέρμα κατά την εκσπερμάτωση. Περιβάλλει την ουρήθρα, τον πόρο μέσω του οποίου, αποβάλλονται τα ούρα από τον οργανισμό.

Με τον όρο ευμεγέθης προστάτης εννοούμε ότι ο αδένας έχει αναπτυχθεί σε όγκο. Ο προστάτης αναπτύσσεται σε όγκο, σχεδόν σε όλους τους άνδρες με το πέρασμα του χρόνου. Κατά την ανάπτυξη του όγκου του αδένα, ο τελευταίος μπορεί να συμπιέζει την ουρήθρα, προκαλώντας διαταραχές στην ούρηση και την ουροδόχο κύστη.

Ο ευμεγέθης προστάτης συχνά καλείται και καλοήθης υπερπλασία του προστάτη ή καλοήθης υπερτροφία του προστάτη. Δεν πρόκειται για καρκίνο, ούτε αυξάνει τον κίνδυνο για αναπτύξει καρκίνου του προστάτη.



Εναλλακτικοί ορισμοί

ΒPH, Καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (υπερτροφία), Προστάτης – ευμεγέθης



Αίτια, συχνότητα, παράγοντες κινδύνου

Μέχρι σήμερα, τα πραγματικά αίτια της υπερτροφίας του προστάτη, παραμένουν άγνωστα. Παράγοντες που σχετίζονται με την ηλικία και τους ίδιους τους όρχεις, ίσως να παίζουν κάποιο ρόλο στην υπερτροφία του αδένα. Άνδρες οι οποίοι έχουν υποβληθεί σε ορχεκτομή σε νεαρή ηλικία (για παράδειγμα λόγω καρκίνου των όρχεων), δεν αναπτύσσουν υπερπλασία του προστάτη.

Παρομοίως, αν κάποιος υποβληθεί σε ορχεκτομή μετά την εμφάνιση υπερπλασία του προστάτη, ο προστάτης ξεκινά να μειώνεται σε μέγεθος.

Σχετικά γεγονότα με την υπερτροφία του προστάτη:

• Οι πιθανότητες ανάπτυξης υπερτροφικού προστάτη αυξάνουν με την ηλικία.
• Η υπερπλασία του προστάτη είναι τόσο συχνή που έχει ειπωθεί ότι όλοι οι άνδρες θα την αναπτύξουν, αν κι εφόσον ζήσουν για αρκετά χρόνια.
• Η υπερπλασία του προστάτη εμφανίζεται σ’ ένα μικρό ποσοστό των ανδρών άνω των 40 ετών, ενώ το 90% των ανδρών την παρουσιάζουν μετά την ηλικία των 80 ετών.
• Δεν έχει αναγνωριστεί κανένας παράγοντας κινδύνου, εκτός από το να έχει κάποιος φυσιολογικούς όρχεις.

Συμπτώματα

Λιγότερο από τους μισούς άνδρες με υπερπλασία του προστάτη, παρουσιάζουν συμπτώματα της πάθησης, τα οποία περιλαμβάνουν:

• Λίγες σταγόνες ούρων μετά το πέρας της ούρησης
• Ανικανότητα ουρήσεως (κατακράτηση ούρων)
• Αδυναμία πλήρους αποβολής της ποσότητας των ούρων που περιέχονται στην ουροδόχη κύστη.
• Ακράτεια ούρων
• Η ανάγκη ουρήσεως δύο ή και περισσότερες φορές, κατά τη διάρκεια της νύχτας
• Άλγος κατά την ούρηση ή αιματηρά ούρα (αυτό ίσως να αποτελεί ένδειξη φλεγμονής).
• Καθυστερημένη εκκίνηση ουρήσεως
• Προσπάθεια ουρήσεως
• Έντονη κι αιφνίδια ανάγκη προς ούρηση
• Αδύναμη ροή ούρων

Σημεία και παρα-κλινικές εξετάσεις


Μετά τη λήψη πλήρους ατομικού ιστορικού, ο ιατρός σας, θα σας υποβάλλει σε δακτυλική εξέταση του ορθού, προκειμένου να ψηλαφίσει τον προστάτη αδένα.

Επίσης μπορεί να διεξαχθούν οι ακόλουθες εξετάσεις:

• Ο μέσος όρος (αναλογία) της ροής των ούρων.
• Εξέταση υπολειπόμενων ούρων μετά την ούρηση, ούτως ώστε να υπολογιστεί η ποσότητα των ούρων που παραμένει στην ουροδόχο κύστη μετά την ούρηση.
• Η μελέτη της πίεσης ροής, εξετάζει την πίεση της κύστεως κατά την ούρηση
• Γενική ούρων για ανάδειξη πιθανών ερυθρών αιμοσφαιρίων ή πυοσφαιρίων
• Ουροκαλλιέργεια για έλεγχο πιθανής λοίμωξης
• Προσδιορισμός του ειδικού για τον προστάτη αντιγόνου στον ορό του αίματος, ενδεικτικό για καρκίνο του προστάτη
• Κυστεοσκόπηση.

Ίσως σας ζητηθεί να συμπληρώσετε κάποιο ερωτηματολόγιο που να αφορά τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων σας και της επιρροής τους στην καθημερινή σας ζωή. Το παρόν αποτέλεσμα ίσως να συγκριθεί με παλαιότερο, ώστε να διευκρινιστεί αν η κατάστασή σας επιδεινώθηκε ή όχι.


Θεραπεία

Η επιλογή της θεραπείας βασίζεται στη σοβαρότητα και την έκταση που έχουν τα συμπτώματα στην καθημερινή σας ζωή και την παρουσία ή μη της παθολογική σας κατάστασης. Η επιλογή της θεραπευτικής αγωγής περιλαμβάνει την «αδιάκοπη παρακολούθηση», αλλαγές στις καθημερινές σας συνήθειες, φαρμακευτική αγωγή ή χειρουργική επέμβαση.

Αν είστε άνω των 60 ετών, έχετε μεγάλες πιθανότητες να παρουσιάσετε συμπτώματα. Ωστόσο πολλές περιπτώσεις ανδρών με ευμεγέθη προστάτη, παρουσιάζουν ελάχιστα συμπτώματα. Πολύ χρήσιμο θα ήταν να προβείτε σε βήματα αυτό-φροντίδας.

Αν έχετε ευμεγέθης προστάτη οφείλετε να εξετάζεστε ετησίως, ώστε να παρακολουθείτε την εξέλιξη των συμπτωμάτων σας και να κρίνει ο ιατρός σας αν είναι πρέπει να προβείτε σε αλλαγή της θεραπευτικής σας αγωγής.

ΑΥΤΟ – ΦΡΟΝΤΙΔΑ

Για ήπια συμπτώματα:

• Να ουρείτε εφόσον νιώθετε επιτακτική ανάγκη. Ακόμη, επισκεφθείτε την τουαλέτα, όποτε σας δοθεί η ευκαιρία, ακόμη κι αν δεν έχετε έπειξη προς ούρηση.
• Αποφύγετε το αλκοόλ και την καφεΐνη, ιδίως μετά από γεύμα. Μην καταναλώνετε πολλά υγρά. Κάνετε κατανομή των υγρών που καταναλώνεται καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας. Αποφύγετε την κατανάλωση υγρών το τελευταίο δίωρο πριν τον ύπνο.
• Προσπαθήστε να μην προμηθεύεστε φαρμακευτικά σκευάσματα για συνάχι ή την παρραρινοκολπίτιδα, που περιέχουν αποσυμφορητικά και αντισταμινικά. Τα σκευάσματα αυτά μπορεί να αυξήσουν τα συμπτώματα του υπερπλασία του προστάτη.
• Προσπαθήστε να διατηρείτε ζεστή τη θερμοκρασία του σώματός σας και να ασκείστε τακτικά. Το κρύο περιβάλλον και η έλλειψη σωματικής άσκησης, επιδεινώνουν τα συμπτώματα.
• Μάθετε κι εκτελέστε ασκήσεις ενδυνάμωσης της λεκάνης
• Ελαττώστε το στρες. Τα νεύρα και η ένταση οδηγούν σε πιο συχνή ούρηση.

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ

Η χειρουργική εκτομή του προστάτη συστήνεται στις περιπτώσεις που παρουσιάζετε:

• Ακράτεια ούρων
• Υποτροπιάζουσα αιματουρία
• Αδυναμία πλήρους αποβολής ούρων από την ουροδόχο κύστη (κατακράτηση ούρων)
• Υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις
• Έκπτωση νεφρικής λειτουργίας
• Ουρολιθίαση

Η επιλογή της χειρουργικής τεχνικής, βασίζεται συνήθως στη σοβαρότητα των συμπτωμάτων και στο μέγεθος, καθώς και σχήμα του προστάτη αδένα

• Διαουρηθρική εκτομή του προστάτη: αυτή είναι η πιο κοινή κι αποδεδειγμένη χειρουργική τεχνική για την αντιμετώπιση της υπερπλασία του προστάτη. Η Διαουρηθρική εκτομή του προστάτη συνίσταται στην εισαγωγή ενός ξέστρου, μέσω του πέους, και στην εκτομή του προστάτη «κομμάτι-κομμάτι».
• Διαουρηθρική διάνοιξη του προστάτη : η διαδικασία είναι παρόμοια με την Διαουρηθρική εκτομή του προστάτη, αλλά συνήθως χρησιμοποιείται σε άνδρες με μικρότερο μέγεθος προστάτη. Η τεχνική αυτή πολλές φορές δε χρήζει ενδονοσοκομειακή νοσηλεία. Όπως και στην Διαουρηθρική εκτομή του προστάτη, εισάγουμε, μέσω του πέους, στον προστάτη ένα ξέστρο. Στην τεχνική αυτή όμως, αντί να αφαιρείται ο προστάτης, εκτελείται μια τομή (διάνοιξη / σχάση) των ιστών του προστάτη, ούτως ώστε να μεγεθύνεται η έξοδο της ουρήθρας και συνεπώς διευκολύνεται η κυστική αποβολή.
• Απλή προστατεκτομή: μια «ανοιχτή» προστατεκτομή διεξάγεται με γενική ή ραχιαία αναισθησία. Εκτελείται μια τομή στην κοιλιακή χώρα ή περινεϊκή (η περιοχή πίσω από το όσχεο). Αφαιρείται μόνο το εσωτερικό τμήμα του προστάτη αδένα. Το εξωτερικό τμήμα (περίβλημα) παραμένει. Η τεχνική αυτή είναι χρονοβόρα και συνήθως απαιτεί 5 – 10 μέρες νοσηλείας.

Οι περισσότεροι άνδρες που έχουν υποβληθεί σε χειρουργείο για τον προστάτη, παρουσίασαν βελτίωση της αναλογίας ροής ούρων και των συμπτωμάτων τους.
Υπάρχουν ωστόσο, κι άλλες λιγότερο αιματηρές τεχνικές. Αυτές χρησιμοποιούν διάφορες μορφές θερμότητας, προκειμένου να καταστρέψουν τον ιστό του προστάτη, περιλαμβάνοντας:

• Ενέργεια ραδιοσυχνότητας – διαουρηθρική εξαίρεση δια βελόνας
• Ενέργεια μικροκυμάτων – διαουρηθρική θερμοθεραπεία με μικροκύματα
• Ηλεκτρικό ρεύμα – διαουρηθρική ηλεκτροεξάτμιση
• Ζεστό νερό – θερμοθεραπεία εισάγοντας νερό
• Λέιζερ – πήξη με λέιζερ του διάμεσου ιστού και εκπυρήνωση του προστάτη με όλμιο λέιζερ .

Καμία ωστόσο από τις παραπάνω τεχνικές δεν αποδείχθηκε καλύτερη της Διαουρηθρικής εκτομής του προστάτη. Ασθενείς που υποβάλλονται σε τέτοιου είδους λιγότερο αιματηρές επεμβάσεις, έχουν μεγάλη πιθανότητα να ξαναχρειαστούν χειρουργείο μετά από 5 ή 10 χρόνια. Ωστόσο αυτές οι τεχνικές προτιμώνται:

• Ασθενείς Νεαρής ηλικίας (πολλές εκ των λιγότερο αιματηρών επεμβάσεων έχουν χαμηλότερο κίνδυνο να οδηγήσουν σε ανικανότητα και ακράτεια ούρων, απ΄ ότι η Διαουρηθρική εκτομή του προστάτη, παρ’ ότι η τελευταία δεν κρύβει τόσο μεγάλο κίνδυνο για κάτι τέτοιο).
• Ηλικιωμένους ασθενείς
• Ασθενείς με σοβαρές παθολογικές καταστάσεις, συμπεριλαμβάνοντας τον αρρύθμιστο σακχαρώδη διαβήτη, την κίρρωση, τον αλκοολισμό, τη ψύχωση και σοβαρές αναπνευστικές, νεφρικές ή καρδιακές παθήσεις
• Άνδρες υπό αντιπηκτική αγωγή.

Πιο εξελιγμένη τεχνική αποτελεί η ρομποτική προστεκτομή. Ωστόσο η τεχνολογία στον τομέα αυτό, είναι ακόμη περιορισμένη και θα πρέπει να ληφθεί υπ’ όψιν η ανάλογη εμπειρία του ιατρού. Προς το παρόν, δεν έχουν διεξαχθεί μακροχρόνιες μελέτες αυτής της τεχνικής.

Άλλη μορφή θεραπείας αποτελεί και ο προστατευτικός διαστολέας (stent).



Επιπλοκές


Άνδρες με χρόνια Ευμεγέθη προστάτη και σταδιακή επιδείνωση των συμπτωμάτων, μπορεί να παρουσιάσουν:

• Αιφνίδια ανικανότητα ουρήσεως
• Λοιμώξεις του ουροποιητικού συστήματος
• Ουρολιθίαση
• Βλάβη των νεφρών
• Αιματουρία

Ακόμη και μετά τη χειρουργική αποκατάσταση, η επανεμφάνιση του Ευμεγέθη προστάτη μπορεί να επέλθει με το πέραμα του χρόνου.


Επικοινωνία με τον οικογενειακό σας ιατρό


Καλέστε αμέσως τον ιατρό σας αν παρουσιάσετε:

• Μειωμένη ποσότητα ούρων
• Πυρετό ή ρίγη
• Άλγος στη ράχη, στην κοιλιακή χώρα ή στην πλάγια επιφάνεια του σώματος
• Παρουσία αίματος ή πύου στα ούρα σας.

Επίσης καλέστε τον ιατρό σας αν:

• Η ουροδόχος κύστη σας, δεν σας δίνει την εντύπωση της πλήρους κένωσης, μετά την ούρηση.
• Λαμβάνεται φαρμακευτικά σκευάσματα που μπορεί να οδηγήσουν σε διαταραχές του ουροποιητικού, όπως διουρητικά, αντισταμινικά, αντικαταθλιπτικά ή ηρεμιστικά. Μη σταματήσετε ή τροποποιήσετε την αγωγή σας, χωρίς τη συμβουλή του ιατρού σας.
• Αν ήδη παίρνεται μέτρα «αυτό-φροντίδας», εδώ και 2 μήνες, χωρίς αποτέλεσμα.

Δείτε εδώ σχετικά Βίντεο για τον προστάτη

Ορισμός

Ο καρκίνος της νεφρικής πυέλου ή του ουρητήρα αναπτύσσεται στην περιοχή της νεφρικής πυέλου ή στο σωλήνα που μεταφέρει τα ούρα απο τους νεφρούς στην ουροδόχο κύστη.



Εναλλακτικές ονομασίες

Καρκίνος του μεταβατικού επιθηλίου της νεφρικής πυέλου ή του ουρητήρα


Αίτια, επίπτωση, και παράγοντες κινδύνου

Καρκίνος μπορεί να αναπτυχθεί στο σύστημα συλλογής των ούρων, αλλά είναι ασυνήθης. Συνολικά, ο καρκίνος της νεφρικής πυέλου και του ουρητήρα υπολογίζεται ότι δεν υπερβαίνει το 5% όλων των καρκίνων των νεφρών και των ανώτερης αποχετευτικής μοίρας του ουροποιητικού συστήματος. Προσβάλλει συχνότερα τους άνδρες από ότι τις γυναίκες, και εμφανίζεται πιο συχνά σε ηλικία μεγαλύτερη των 65 ετών.

Οι όγκοι της νεφρικής πυέλου και του ουρητήρα είναι συνήθως καρκίνοι του μεταβατικού επιθηλίου. Περίπου 10% αποτελούν καρκινώματα από πλακώδη κύτταρα.

Τα αίτια αυτού του τύπου καρκίνου δεν είναι πλήρως γνωστά. Ο μακροχρόνιος ερεθισμός των νεφρών από επιβλαβείς ουσίες που αποβάλλονται με τα ούρα ενδέχεται να αποτελεί έναν αιτιολογικό παράγοντα. Αυτός ο ερεθισμός μπορεί να προκληθεί από:
• διάμεση νεφροπάθεια οφειλόμενη σε αναλγητικά
• έκθεση σε συγκεκριμένες χρωστικές και χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στη βυρσοδεψία, την υφαντουργία, την παραγωγή πλαστικών και προϊόντων από καουτσούκ
• το κάπνισμα
• ασθενείς με ιστορικό καρκίνου της ουροδόχου κύστης βρίσκονται, επίσης, σε κίνδυνο.



Συμπτώματα

• πόνος στη νεφρική χώρα
• αιματουρία
• αίσθημα καύσου, πόνος, ή δυσφορία κατά την ούρηση
• σκοτεινόχρωμα, ή καστανόχρωμα ούρα
• καταβολή
• οσφυαλγία (οσφυϊκός πόνος)
• νυχτουρία
• απώλεια βάρους
• συχνουρία ή τεινεσμός
• δυσουρία
• καθυστέρηση στην έναρξη της ούρησης



Σημεία και διαγνωστικές εξετάσεις

Ο ιατρός θα προβεί σε ψηλάφηση την κοιλίας. Σπάνια ανευρίσκεται όγκος (μάζα) ή διογκωμένος νεφρός. Ο ασθενής ενδέχεται να έχει αιματουρία. Η γενική εξέταση αίματος μπορεί να δείξει την ύπαρξη αναιμίας.

Καρκινικά κύτταρα ενδέχεται να διαπιστωθούν στις ακόλουθες εξετάσεις:
• κυτταρολογική εξέταση ούρων που πραγματοποιείται μετά λήψη δείγματος με κυστεοσκόπηση
• κυτταρολογική εξέταση δείγματος ούρων από ελεύθερη ούρηση

Όγκοι, ή σημεία απόφραξης των ουροφόρων οδών, μπορούν να εμφανιστούν σε:
• υπολογιστική τομογραφία (αξονική) κοιλίας
• ενδοφλέβια πυελογραφία
• υπερηχογράφημα
• μαγνητική τομογραφία κοιλίας
• σπινθηρογράφημα νεφρών

Η απλή ακτινογραφία, η υπολογιστική ή η μαγνητική τομογραφία άλλων περιοχών του σώματος ενδέχεται να καταδείξουν διασπορά του καρκίνου από τους νεφρούς.



Θεραπεία

Τον θεραπευτικό στόχο αποτελεί η εξάλειψη του καρκίνου.

Η χειρουργική αφαίρεση ολόκληρου ή τμήματος του νεφρού (νεφρεκτομή) συστήνεται, συνήθως, σε περίπτωση καρκινώματος. Ενδέχεται να περιλαμβάνει την αφαίρεση μέρους της ουροδόχου κύστης και των ιστών που την περιβάλλουν, ή των περιοχικών λεμφαδένων. Αν ο όγκος εντοπίζεται στον ουρητήρα, είναι πιθανό να αφαιρεθεί με διατήρηση του σύστοιχου νεφρού.

Σε περίπτωση διασποράς του καρκίνου εκτός του νεφρού ή του ουρητήρα, χρησιμοποιείται συχνά χημειοθεραπεία. Καθότι αυτοί οι όγκοι είναι συχνά όμοιοι με μορφές καρκίνου της ουροδόχου κύστης, αντιμετωπίζονται θεραπευτικά με τον ίδιο τύπο χημειοθεραπείας.


Πορεία- πρόγνωση

Η έκβαση ποικίλει ανάλογα με την εντόπιση του όγκου και από την ενδεχόμενη διασπορά του. Καρκίνος που περιορίζεται εντός του νεφρού ή του ουρητήρα μπορεί να θεραπευτεί χειρουργικά.

Καρκίνος που έχει επεκταθεί και σε άλλα όργανα είναι, συνήθως, ανίατος. Υπάρχουν, ωστόσο, εξαιρέσεις.



Επιπλοκές

• νεφρική ανεπάρκεια
• τοπική επέκταση του όγκου με επιδείνωση του πόνου
• διασπορά του καρκίνου


Πότε να επικοινωνήσετε με τον ιατρό σας

Επικοινωνήστε με τον ιατρό σας αν εμφανίσετε κάποιο από τα συμπτώματα που προαναφέρθηκαν.



Πρόληψη

• Ακολουθείτε πιστά τις συμβουλές του ιατρού σας αναφορικά με τη φαρμακευτική αγωγή, συμπεριλαμβανομένων των σκευασμάτων που χορηγούνται άνευ ιατρικής συνταγής.
• Διακόψτε το κάπνισμα.
• Χρησιμοποιείτε προστατευτικό εξοπλισμό αν πρόκειται να εκτεθείτε σε νεφροτοξικές ουσίες.

Ορισμός

Η σκλήρυνση κατά πλάκας (Σκ.Π) πρόκειται για αυτοάνοση πάθηση που προσβάλλει τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Απομυελωνιτική ασθένεια.

Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Η σκλήρυνση κατά πλάκας προσβάλλει περισσότερο το γυναικείο φύλο απ’ ότι το ανδρικό. Η διαταραχή πρωτοεμφανίζεται συνήθως μεταξύ των 20 – 40 ετών, αν και μπορεί να εκδηλωθεί σε οποιαδήποτε ηλικία.

Η Σκ.Π προκαλείται από βλάβη του ελύτρου / θήκη της μυελίνης, του προστατευτικού περιβλήματος των νευρικών κυττάρων. Όταν η θήκη αυτή υποστεί βλάβη, οι νευρικές ώσεις επιβραδύνονται ή σταματούν.

Η Σκ. Π πρόκειται για μια εξελισσόμενη πάθηση, εννοώντας ότι η νευρική βλάβη (νευροεκφυλισμός) επιδεινώνεται με τη πάροδο του χρόνου. Ο βαθμός επιδείνωσης διαφέρει από ασθενή σε ασθενή.

Η νευρική βλάβη οφείλεται σε φλεγμονή. Η φλεγμονή αναπτύσσεται όταν τα ίδια τα ανοσοκύτταρα επιτίθενται στο νευρικό σύστημα. Επανειλημμένα επεισόδια φλεγμονής, μπορούν να αναπτυχθούν σε οποιοδήποτε τμήμα του εγκεφάλου και νωτιαίου μυελού.

Οι επιστήμονες αδυνατούν να δώσουν ακριβή απάντηση στο ερώτημα των παραγόντων που προκαλούν τη φλεγμονή. Οι περισσότερες απόψεις επισημαίνουν ότι μπορεί να ενοχοποιείται κάποιος ιός ή γενετική ανωμαλία ή και συνδυασμός των δύο.

Η Σκ.Π. εμφανίζεται συχνά στη βόρεια Ευρώπη, τις βόρειες πολιτείες των Η.Π.Α, τη νότια Αυστραλία και Νέα Ζηλανδία. Γεωγραφικές μελέτες υποδεικνύουν ότι μπορεί να εμπλέκονται και περιβαλλοντικοί παράγοντες.

Άτομα με ιστορικό Σκ.Π. κι άτομα που κατοικούν σε περιοχές με υψηλότερο δείκτη εμφάνισης Σκ.Π, έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα προσβολής της ασθένειας.


Συμπτώματα

Τα συμπτώματα ποικίλλουν ανάλογα την εστία εντόπισης της επίθεσης και τον βαθμό σοβαρότητάς της. Τα επεισόδια δύναται να διαρκέσουν από μέρες, εβδομάδες έως και μήνες. Τα επεισόδια αυτά σημειώνουν εναλλαγές με περιόδους ύφεσης .

Διάφοροι παράγοντες όπως πυρετός, ζεστά λουτρά, έκθεση στον ήλιο κι άγχος, ενδέχεται να προξενήσουν ή να επιδεινώσουν τις επιθέσεις.

Η υποτροπή είναι σύνηθες. Ωστόσο, η πάθηση μπορεί να επιδεινωθεί και δίχως περιόδους απουσίας συμπτωμάτων.

Καθ΄ ότι τα νεύρα μπορούν να υποστούν βλάβη σε οποιοδήποτε σημείο του εγκεφάλου ή νωτιαίου μυελού, οι πάσχοντες από Σκ.Π. μπορεί να εμφανίζουν συμπτώματα σε οποιοδήποτε σημείου του σώματος.

Μυϊκά συμπτώματα:

• Απώλεια ισορροπίας
• Μυϊκοί σπασμοί
• Αιμωδία ή περιοχικές διαταραχές της αισθητικότητας
• Κινητικά προβλήματα στα άνω και κάτω άκρα
• Προβλήματα βάδισης
• Προβλήματα συντονισμού και μικρών βημάτων
• Τρέμουλο / Τρόμο στο ένα ή και τα δύο χέρια ή πόδια
• Αδυναμία ενός ή και των δύο άνω ή κάτω άκρων .

Εντερικά και κυστικά συμπτώματα:

• Δυσκοιλιότητα κι ακράτεια κοπράνων
• Δυσκολίες έναρξης ούρησης
• Συχνή επιθυμία ούρησης
• Έντονη επιθυμία ούρησης
• Ακράτεια ούρων

Οφθαλμικά συμπτώματα:

• Διπλωπία
• Οφθαλμική ενόχληση
• Μη ελεγχόμενο/ ακούσιο βλεφαρόσπασμα
• Απώλεια όρασης (συνήθως επισυμβαίνει ομόπλευρα)

Αιμωδία, μυρμηκίαση ή άλγος

• Άλγος προσώπου
• Επίπονοι μυϊκοί σπασμοί
• Μυρμηκίαση ή αίσθημα καύσου στα χέρια και στα πόδια

Άλλα εγκεφαλικά και νευρικά συμπτώματα:

• Μειωμένη συγκέντρωση, πτωχή κρίση κι απώλεια μνήμης
• Δυσκολία εκλογίκευσης και ικανότητας επίλυσης προβλημάτων
• Κατάθλιψη ή αίσθημα στενοχώριας
• Ζάλη και προβλήματα ισορροπίας
• Απώλεια ακοής

Σεξουαλικά συμπτώματα:

• Προβλήματα στύσης
• Προβλήματα κολπικής εφύγρανσης

Συμπτώματα ομιλίας και κατάποσης:

• Σύγχυση / σύντμηση συλλαβών ή δυσκολία κατανόησης του λόγου
• Προβλήματα μάσησης και κατάποσης

Η κόπωση συνιστά ένα αρκετά ενοχλητικό σύμπτωμα, καθώς εξελίσσεται η νόσος. Παρουσιάζει επιδείνωση κατά τις απογευματινές ώρες.


Σημεία κι εξετάσεις

Τα συμπτώματα της πολλαπλής σκλήρυνσης, μπορεί να μιμούνται συμπτώματα άλλων διαταραχών του νευρικού συστήματος. Η διάγνωση της πάθησης βασίζεται στη διαφοροδιάγνωση.

Άτομα που πάσχουν από μια μορφή της Σκ.Π. που έχει ονομαστεί δευτεροπαθής εξελισσόμενη σκλήρυνση κατά πλάκας (υποτροπιάζουσα – υφέσιμη), ενδέχεται να έχουν ιστορικό τουλάχιστον δύο επιθέσεων, οι οποίες διαχωρίζονται μεταξύ τους από περιόδους ύφεσης ή απουσίας συμπτωμάτων.

Ο θεράπων ιατρός μπορεί να υποπτευθεί Σκ.Π. αν υπάρχει μειωμένη λειτουργία σε δύο διαφορετικά τμήματα του κεντρικού νευρικού συστήματος (όπως μη φυσιολογικά αντανακλαστικά) σε διαφορετικές χρονικές περιόδους.

Μια νευρολογική εξέταση μπορεί να αναδείξει μειωμένη νευρική λειτουργία σε μια περιοχή του σώματος ή σε πολλές (εξάπλωση μειωμένης νευρικής λειτουργίας).
Η εξέταση περιλαμβάνει:

• Μη φυσιολογικά νευρικά αντανακλαστικά
• Μειωμένη ικανότητα κίνησης τμήματος του σώματος
• Μειωμένη ή μη φυσιολογική αισθητικότητα
• Άλλες απώλειες του κεντρικού νευρικού συστήματος

Μια οφθαλμική εξέταση μπορεί να αναδείξει:

• Μη φυσιολογική ανταπόκριση της κόρης του οφθαλμού
• Αλλαγές στα οπτικά πεδία ή στις οφθαλμικές κινήσεις
• Μειωμένη οξύτητα οράσεως
• Προβλήματα στα εσωτερικά τμήματα του οφθαλμού
• Ταχείες οφθαλμικές κινήσεις προκληθείσες από κίνηση του οφθαλμού

Οι διαγνωστικές εξετάσεις της πολλαπλής σκλήρυνσης περιλαμβάνουν:

• Οσφυϊκή παρακέντηση (νωτιαία / σπονδυλική προσπέλαση – ήπια και στιγμιαία-) για εξετάσεις εγκεφαλονωτιαίου υγρού, συμπεριλαμβανομένου ολιγικλωνικές ζώνες στο εγκεφαλονωτιαίο υγρό (ΕΝΥ – CSF)
• Μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης, οι οποίες είναι σημαντικές για τη διάγνωση και τη παρακολούθηση της Σκ.Π
• Μελέτη νευρικής λειτουργίας (προκλητά οπτικά δυναμικά)

Θεραπεία

Έως και σήμερα δεν υπάρχει γνωστή θεραπεία / ίαση με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα για την εν λόγο πάθηση. Ωστόσο, υπάρχουν θεραπευτικές αγωγές που επιβραδύνουν τα συμπτώματα / εξέλιξη της νόσου. Στόχος της θεραπείας είναι ο έλεγχος των συμπτωμάτων, καθώς και να διατηρήσει ο ασθενής μια φυσιολογική ποιότητα ζωής.

Τα φαρμακευτικά σκευάσματα που χρησιμοποιούνται για να επιβραδύνουν την εξέλιξη της πάθησης και λαμβάνονται μακροχρόνια, περιλαμβάνουν:

• Ιντερφερόνες, οξικό άλας γλατιραμέρης, μιτοξαντρόνη και ναταλιζουμάβη, τα οποία είναι εγκεκριμένα για τη θεραπεία της Σκ.Π
• Μεθοτρεξάτη, αζαθιοπρίνη, ανοσογλοβουλίνη ενδοφλεβίως (IVIg) και κυκλοφωσφαμίδη (Cytoxan), μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν σε περίπτωση που τα ανωτέρω φαρμακευτικά σκευάσματα δε λειτουργούν επαρκώς

Τα στεροειδή μπορούν κι αυτά να χρησιμοποιηθούν για τη μείωση της σοβαρότητας των επιθέσεων.

Τα φαρμακευτικά σκευάσματα που χορηγούνται για τον έλεγχο των συμπτωμάτων περιλαμβάνουν:

• Φάρμακα για την αντιμετώπιση των μυϊκών σπασμών, όπως Lioresal, τιζανιδίνη ή βενζοδιαζεπίνη
• Χολινεργικά φάρμακα για μείωση των προβλημάτων ούρησης
• Αντικαταθλιπτικά για την αντιμετώπιση των συμπτωμάτων συμπεριφοράς και διάθεσης
• Αμανταδίνη για την αντιμετώπιση της κούρασης

Τα παρακάτω ενδέχεται να βοηθήσουν τους πάσχοντες από Σκ.Π:

• Φυσικοθεραπεία, λογοθεραπεία, εργασιοθεραπεία κι ομάδες υποστήριξης
• Υποβοηθητικά εξαρτήματα, όπως πατερίτσες, ανυψωτήρες κλίνης, καθίσματα εντός το λουτρού, βοηθήματα βάδισης και μπάρες τοίχου
• Ένα συγκεκριμένο πρόγραμμα σωματικής άσκησης, εκτελούμενο στα αρχικά στάδια της νόσου
• Υιοθέτηση υγιεινού τρόπου ζωής κι επαρκής ξεκούραση κι ανάπαυση
• Αποφυγή κόπωσης, άγχους, έκθεσης σε υπερβολική θερμοκρασία και προσβολής από παθολογικές καταστάσεις (π.χ. συνάχι)

Συχνά απαιτούνται μετατροπές στην οικία προς εξασφάλιση της ασφάλειας κι ευκολίας κίνησης εντός αυτής.



Πρόγνωση

Η πρόγνωση της πάθησης ποικίλλει και είναι αρκετά δυσχερής να προβλεφθεί. Αν και πρόκειται για χρόνια νόσο και μη ιάσιμη, το προσδόκιμο ζωής μπορεί να είναι ανάλογη του φυσιολογικού ή σχεδόν του φυσιολογικού. Οι περισσότεροι ασθενείς με Σκ.Π. συνεχίζουν να περπατούν και να λειτουργούν στην εργασία τους, με ελάχιστη ανικανότητα, για περισσότερο από 20 έτη.

Οι ασθενείς με τα παρακάτω χαρακτηριστικά, διαθέτουν την καλύτερη πρόγνωση:

• Γυναικείο φύλο
• Άτομα που είχαν ηλικία μικρότερη των 30 ετών όταν προσβληθήκαν από τη νόσο
• Άτομα που δεν έχουν συχνές επιθέσεις
• Άτομα που η πάθηση έχει διαδρομή εξάρσεων και υφέσεων
• Άτομα των οποίων η πάθησή τους είναι περιορισμένη, όπως αποδεικνύεται από απεικονιστικές εξετάσεις

Ο βαθμός ανικανότητας κι ενόχλησης εξαρτάται από:

• Τη συχνότητα των επιθέσεων
• Τη σοβαρότητα των επιθέσεων
• Το τμήμα του κεντρικού νευρικού συστήματος που προσβάλλεται σε κάθε επίθεση

Οι περισσότεροι ασθενείς επανακτούν φυσιολογική ή σχεδόν φυσιολογική δραστηριότητα, στο διάστημα μεταξύ των επιθέσεων. Σιγά – σιγά, η απώλεια των λειτουργιών γίνεται μεγαλύτερη και σημειώνεται μικρότερη βελτίωση στα μεσοδιαστήματα των επιθέσεων. Με τη πάροδο του χρόνου, πολλοί ασθενείς χρήζουν τη βοήθεια αναπηρικού αμαξιδίου για να κινηθούν και παρουσιάζουν όλο και μεγαλύτερη δυσκολία στη μεταφορά τους εκτός αυτού.

Τα άτομα που διαθέτουν σύστημα υποστήριξης, συχνά, είναι ικανά να παραμείνουν εντός της οικίας τους αυτόνομοι.


Επιπλοκές

• Κατάθλιψη
• Δυσκολία κατάποσης
• Δυσκολία σκέψης
• Όλο και περισσότερη απώλεια ικανότητας αυτοφροντίδας
• Οστεοπόρωση
• Ανάγκη εισαγωγής καθετήρα
• Έλκη πίεσης
• Παρενέργειες φαρμακευτικών σκευασμάτων που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της πάθησης
• Λοιμώξεις ουροδόχου οδού

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Καλέστε τον ιατρό σας αν:

• Εμφανίσετε οποιοδήποτε σύμπτωμα Σκ Π.
• Τα συμπτώματα επιδεινωθούν παρά τη θεραπευτική αγωγή
• Η κατάστασή σας επιδεινωθεί στο βαθμό που η αυτοφροντίδα στην οικίας σας δεν είναι πια εφικτή