Ορισμός

Καρκίνος του ενδομητρίου είναι ο καρκίνος που ξεκινά στο ενδομήτριο, τoν εσωτερικό χιτώνα της μήτρας.

Εναλλακτικές ονομασίες

Αδενοκαρκίνωμα ενδομητρίου/μήτρας, Καρκίνος της μήτρας, Καρκίνος – μήτρα, Καρκίνος – Ενδομήτριο, Καρκίνος – Ενδομητρικός, Καρκίνος του σώματος της μήτρας



Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι ο συνηθέστερος τύπος καρκίνου της μήτρας. Αν και το ακριβές αίτιο του καρκίνου του ενδομητρίου είναι άγνωστο, τα αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων φαίνεται να παίζουν έναν ρόλο. Τα οιστρογόνα προκαλούν διόγκωση του εσωτερικού της μήτρας. Μελέτες έχουν δείξει ότι υψηλά επίπεδα οιστρογόνων στα ζώα έχουν ως αποτέλεσμα την υπερπλασία του ενδομητρίου και την ανάπτυξη καρκίνου.

Οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του ενδομητρίου εμφανίζονται στις ηλικίες μεταξύ 60 και 70 χρόνων, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν και πριν τα 40.


Παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του ενδομητρίου:

• Διαβήτης
• Θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης μόνο με οιστρογόνα χωρίς τη χορήγηση προγεστερόνης
• Ιστορικό ενδομητρικού πολύποδα ή άλλων καλοήθων υπερπλασιών στην κοιλότητα της μήτρας
• Στειρότητα
• Χορήγηση ταμοξιφαίνης, φαρμάκου για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού
• Aπουσία εγκυμοσύνης
• Παχυσαρκία
• Πρόωρη εμμηναρχή (περίοδος) (πριν τα 12)
• Καθυστερημένη εμμηνόπαυση (μετά τα 50)

Παθήσεις που σχετίζονται με τον καρκίνο του ενδομητρίου:

• Καρκίνος του μαστού ή του παχέος εντέρου
• Υπέρταση
• Πολυκυστικές ωοθήκες

Συμπτώματα

• Αιμορραγία εκτός περιόδου ή ανωμαλίες στον κύκλο της περιόδου

- Αιμορραγία μεταξύ κανονικών περιόδων πριν την εμμηνόπαυση
- Αιμορραγία έστω και σταγόνες αίμα μετά την εμμηνόπαυση

• Μεγάλης διάρκειας, έντονη ή συχνή αιμορραγία μετά τα 40
• Πόνος χαμηλά στην κοιλιά ή κράμπες στην περιοχή της πυέλου
• Υπόλευκες ή διάφανες κολπικές εκκρίσεις μετά την εμμηνόπαυση

Ενδείξεις και εξετάσεις

Η εξέταση της πυέλου συχνά δεν δείχνει κάτι αφύσικο, ιδιαίτερα στα πρώτα στάδια της ασθένειας. Μεταβολές στο μέγεθος, σχήμα ή υφή της μήτρας ή των γύρω δομών γίνονται ορατές μόνο όταν η ασθένεια έχει προχωρήσει.

Εξετάσεις που συνιστώνται:

• Παρακέντηση ή βιοψία ενδομητρίου
• Διαστολή και απόξεση
• Τεστ Παπ (μπορεί να ανιχνεύσει ύποπτα για καρκίνο του ενδομητρίου σημάδια αλλά δεν μπορεί να τον διαγνώσει)
• Αν διαγνωστεί καρκίνος, γίνονται κι άλλες εξετάσεις για να διαπιστωθεί πόσο εκτεταμένος είναι και αν έχει εξαπλωθεί σε άλλα όργανα του σώματος.

Η διαδικασία αυτή λέγεται σταδιοποίηση.

Στάδια του καρκίνου του ενδομητρίου:
1. Ο καρκίνος περιορίζεται στο σώμα της μήτρας.
2. Ο καρκίνος έχει επεκταθεί στον τράχηλο.
3. Ο καρκίνος έχει επεκταθεί πέρα από τη μήτρα αλλά όχι και εκτός της πυελικής κοιλότητας. Μπορεί να έχει προσβάλει τους λεμφαδένες στην πυελική κοιλότητα ή κοντά στην κοιλιακή αορτή.
4. Ο καρκίνος έχει επεκταθεί στο εσωτερικό του εντέρου, της ουροδόχου κύστης, της κοιλιάς ή άλλων οργάνων εντός της πυέλου.
Ο καρκίνος περιγράφεται επίσης και ως Στάδιο 1, 2 ή 3. Το Στάδιο 1 είναι τα λιγότερο επιθετικό ενώ το 3 είναι το πιο επιθετικό.


Θεραπεία

Η θεραπεία περιλαμβάνει τρεις επιλογές: χειρουργική επέμβαση, ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία.
Υστερεκτομή μπορεί να εφαρμοστεί σε γυναίκες με καρκίνο στο 1ο στάδιο. Επίσης συνήθως συνιστάται η αφαίρεση σαλπίγγων και ωοθηκών (αμφοτερόπλευρη σαλπιγγο-ωοθηκεκτομή).

Η κοιλιακή υστερεκτομή προτιμάται έναντι της κολπικής υστερεκτομής, γιατί επιτρέπει στον χειρουργό να δει από μέσα την περιοχή της κοιλιάς και να πάρει ιστούς για βιοψία.

Η χειρουργική επέμβαση σε συνδυασμό με ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται συχνά στην θεραπεία γυναικών με καρκίνο στο 1ο στάδιο που έχει όμως μεγάλες πιθανότητες να επανέλθει ή έχει επεκταθεί στους λεμφαδένες, ή είναι στο 2ο ή 3ο στάδιο.
Η χημειοθεραπεία εξετάζεται ως αγωγή για ορισμένες περιπτώσεις, ιδιαίτερα σε ασθενείς στο 3ο και 4ο στάδιο της ασθένειας.


Πρόγνωση

Η διάγνωση του καρκίνου του ενδομητρίου γίνεται συνήθως σε αρχικό στάδιο. Η μονοετής επιβίωση είναι περίπου 92%.
Η 5ετής επιβίωση για καρκίνο του ενδομητρίου που δεν έχει επεκταθεί είναι 95%. Αν ο καρκίνος έχει επεκταθεί σε απομακρυσμένα όργανα, η 5ετής επιβίωση πέφτει στο 23%.


Επιπλοκές

Στις πιθανές επιπλοκές περιλαμβάνεται η αναιμία λόγω απώλειας αίματος. Eπίσης κατά τη διαστολή και απόξεση (D and C) μπορεί να επέλθει διάτρηση της μήτρας.
Επιπλοκές πιθανόν επίσης να υπάρξουν από την υστερεκτομή, την ακτινοθεραπεία και τη χημειοθεραπεία.



Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Επιδιώξτε να δείτε τον γιατρό σας αν παρατηρήσετε ανώμαλη κολπική αιμορραγία ή άλλο σύμπτωμα του καρκίνου του ενδομητρίου. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό αν ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου ή δεν κάνετε τακτικά εξετάσεις της πυέλου.

Για οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα πρέπει αμέσως να ενημερώσετε τον γιατρό σας:

• Αιμορραγία ακόμα και σταγόνες αίμα μετά από σεξουαλική επαφή ή μετά από το ντους.
• Αιμορραγία που διαρκεί περισσότερο από 7 ημέρες.
• Περίοδοι που έρχονται κάθε 21 ημέρες ή συχνότερα.
• Αιμορραγία ή σταγόνες αίμα μετά από 6 μήνες χωρίς καθόλου αιμορραγία.

Πρόληψη

Ολες οι γυναίκες πρέπει να υποβάλλονται τακτικά σε εξετάσεις της πυέλου από την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας (ή από την ηλικία των 21 ετών αν δεν είναι σεξουαλικά ενεργές) ώστε να ανιχνευτούν έγκαιρα σημάδια λοίμωξης ή υπερπλασίας. Οι γυναίκες πρέπει να κάνουν το τεστ Pap ξεκινώντας 3 χρόνια μετά την πρώτη σεξουαλική επαφή.

Οι γυναίκες που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου θα πρέπει να παρακολουθούνται πιο στενά από τον γιατρό τους. Συχνές εξετάσεις της πυέλου και απεικονιστικές εξετάσεις όπως το τεστ Παπ και η βιοψία ενδομητρίου συνιστώνται.

Οι γυναίκες που υποβάλλονται σε θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης με οιστρογόνα θα πρέπει να κάνουν τακτικά εξετάσεις της πυέλου και τεστ Παπ.