Ορισμός

Ο σακχαρώδης διαβήτης (Σ. Δ.) είναι μια χρόνια πάθηση που χαρακτηρίζεται από υψηλά επίπεδα σακχάρου/ γλυκόζης στο αίμα.

Βλ. επίσης:

• Σακχαρώδης διαβήτης Τύπου 1
• Σακχαρώδης διαβήτης Τύπου 2

Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου

Η ινσουλίνη είναι μία ορμόνη που παράγεται στο πάγκρεας και ρυθμίζει τις τιμές σακχάρου στο αίμα. Ο Σ. Δ. προκαλείται είτε από σχετική έλλειψη ινσουλίνης είτε από κυτταρικές αντιδράσεις στην ινσουλίνη ή και τα δύο μαζί.

Για την πλήρη κατανόηση της πάθησης αυτής, σημαντικό είναι να γνωρίζουμε την ακριβής πορεία της φυσιολογικής διαδικασίας, κατά την οποία η τροφή διαμελίζεται και χρησιμοποιείται από τον οργανισμό για ενέργεια.

Κατά την πέψη της τροφής, πραγματοποιούνται κάποιες διαδικασίες:

• Ένα σάκχαρο, ονομαζόμενο γλυκόζη, εισάγεται στην αιματικά ροή. Η γλυκόζη αποτελεί πηγή ενέργειας για τον οργανισμό.
• Το πάγκρεας παράγει ινσουλίνη. Ο ρόλος της ινσουλίνης είναι η μεταφορά της γλυκόζης από την αιματική ροή στα μυϊκά, λιπώδη και ηπατικά κύτταρα για να χρησιμοποιηθεί εκεί πλέον ως ενέργεια.

Τα άτομα που πάσχουν από Σ. Δ. έχουν υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Αυτό συμβαίνει διότι:

• Το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ποσότητα ινσουλίνης.
• Τα λιπώδη, τα μυϊκά κα και τα ηπατικά κύτταρα δεν αντιδρούν φυσιολογικά στην ινσουλίνη.
• Πραγματοποιούνται και τα δύο παραπάνω

Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι σακχαρώδους διαβήτη:

• Σ. Δ. Τύπου 1, του οποίου η διάγνωση τίθενται συνήθως στην παιδική ηλικία. Πολλά άτομα διαγνώσκονται ότι πάσχουν από Σ. Δ. μετά την ηλικία των είκοσι χρόνων. Στην πάθηση αυτή, ο οργανισμός παράγει ελάχιστη ή σχεδόν καθόλου ινσουλίνη. Για τους πάσχοντες απαιτείται καθημερινά η ενέσιμη ινσουλίνη. Η ακριβής αιτία της νόσου παραμένει άγνωστη. Τα γονίδια, οι ιοί κι άλλες αυτοάνοσες παθήσεις, μπορεί να εμπλέκονται στη νόσο αυτή.
• Σ. Δ. Τύπου 2, ο οποίος εμφανίζεται συχνότερα από τον Σ. Δ. Τύπου 1. Οι περισσότεροι είναι πάσχοντες Σ. Δ. Τύπου 2. Εμφανίζεται συνήθως κατά την ενήλικη ζωή. Ωστόσο, όλο και συχνότερα παρατηρείται άτομα νεαρής ηλικίας να πάσχουν από Σ. Δ. Κατά τη νόσο αυτή, το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη, ώστε να διατηρήσει σε κανονικά επίπεδα το σάκχαρο του αίματος, συχνά διότι ο οργανισμός δεν αντιδρά φυσιολογικά στις δράσεις της ινσουλίνης. Πολλοί άνθρωποι που πάσχουν από Σ. Δ. δεν το γνωρίζουν, αν και πρόκειται για μια κρίσιμη κατάσταση.
• Ο Σ. Δ. που εμφανίζεται κατά την περίοδο της κύησης, σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή αυτής παρουσιάζει αύξηση των επιπέδων της γλυκόζης στο αίμα, σε εγκυμονούσες γυναίκες που ωστόσο δεν πάσχουν από Σ. Δ. Οι τελευταίες είναι άτομα υψηλού κινδύνου για εμφάνιση Σ. Δ. Τύπου 2 και καρδιαγγειακών παθήσεων.

Οι παράγοντες κινδύνου για τον Σ. Δ. Τύπου 2 είναι πολλοί, μερικοί από αυτούς είναι:

• Ηλικία άνω των 45 ετών
• Θετικό οικογενειακό ιστορικό
• Εγκυμοσύνη που εμφανίζει διαβήτη ή γέννηση βρέφους άνω των 4,5 κιλών
• Καρδιακές παθήσεις
• Υψηλά επίπεδα χοληστερόλης στο αίμα
• Παχυσαρκία
• Έλλειψη σωματικής άσκησης
• Πολυκυστικές ωοθήκες
• Προγενέστερη μείωση στην ανοχή του σακχάρου
• Ορισμένες φυλές (όπως οι Αφρο-αμερικανοί, οι ιθαγενείς Αμερικάνοι-ινδιάνοι, Ασιάτες, κάτοικοι νησιών του ειρηνικού ωκεανού και ισπανόφωνοι Αμερικανοί).

Συμπτώματα

Υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, μπορούν να προκαλέσουν κρίσιμες καταστάσεις, όπως:

• Θολή όραση
• Εκσεσημασμένη δίψα
• Κόπωση
• Συχνοουρία
• Πείνα
• Απώλεια βάρους

Ωστόσο, επειδή η εξέλιξη του Σ. Δ. είναι αργή, πολλοί ασθενείς δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα.


Συμπτώματα του Σ. Δ. Τύπου 1:

• Κόπωση
• Εκσεσημασμένη δίψα
• Αυξημένη ούρηση
• Ναυτία
• Έμετος
• Απώλεια βάρους, παρά την αυξημένη όρεξη για φαγητό.

Συνήθως οι πάσχοντες του Σ. Δ. Τύπου 1 εμφανίζουν συμπτώματα σε βραχύ χρονικό διάστημα. Η διάγνωση τους, τις περισσότερες φορές τίθεται στα επείγοντα.


Συμπτώματα Σ. Δ. Τύπου 2:

• Θολή όραση
• Κόπωση
• Αυξημένη δίψα
• Αυξημένη όρεξη
• Αυξημένη ούρηση

Σημεία και παρά-κλινικές εξετάσεις

Μια ανάλυση ούρων, μπορεί να μας αποκαλύψει τη διάσπαση λιπών από την παρουσία γλυκόζης και κετόνων. Ωστόσο, μια γενική ούρων δε μπορεί να θέσει τη διάγνωση του διαβήτη.

Οι ακόλουθες αιματολογικές εξετάσεις είναι διαγνωστικές για το Σ. Δ. :

• Τα επίπεδα γλυκόζης κατά τη νηστεία άνω των 126 mg/dL, σε δύο επανειλημμένες εξετάσεις, συνηγορούν υπέρ του Σ. Δ. Τα επίπεδα μεταξύ των 100 και 126 mg/dL αναφέρονται σε μειωμένα επίπεδα γλυκόζης νηστείας ή ασυμπτωματικό διαβήτη. Τα επίπεδα αυτά αποτελούν παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση του Σ. Δ. Τύπου 2 και των επιπλοκών του.
• Εάν μετά το πέρας δύο ωρών, χορήγησης δια του στόματος σάκχαρις , η εξέταση στην ανοχή της γλυκόζης κατά τη νηστεία, είναι υψηλότερη των 200mg / dL, τίθεται η διάγνωση του διαβήτη. (η εξέταση αυτή χρησιμοποιείται περισσότερο για τον Σ. Δ. Τύπου 2).
• Σε μια τυχαία μέτρηση της γλυκόζης, αν βρεθεί ότι είναι υψηλότερη των 200mg/dL και συνυπάρχουν κλινικά συμπτώματα, όπως αυξημένη δίψα, ούρηση και κόπωση, υπάρχει μεγάλη υποψία ότι ο ασθενής πάσχει από Σ. Δ. (η εξέταση αυτή πρέπει να επιβεβαιωθεί με μια εξέταση γλυκόζης στο αίμα κατά τη νηστεία).

Τα άτομα που πάσχουν από Σ. Δ. οφείλουν να ελέγχουν τα επίπεδα αιμογλοβίνης Α1c (HbA1c) κάθε 3-6 μήνες. Το Α1c (HbA1c) είναι ένα μέτρο μέσης τιμής της γλυκόζης στο αίμα, κατά τη διάρκεια των 2-3 προηγουμένων μηνών. Πρόκειται για ένα πολύ χρήσιμο μέσο όσον αφορά τον καθορισμό της έκβασης της αγωγής.


Θεραπεία

Ο πρωταρχικός σκοπός της θεραπείας είναι η αγωγή της κέτωσης και των αυξημένων επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Επειδή ο Σ. Δ. Τύπου 1 εμφανίζεται αιφνίδια κι έχει σοβαρά συμπτώματα, τα άτομα που έχουν μόλις διαγνωσθεί με αυτή τη νόσο οφείλουν να επισκεφθούν κάποιο νοσοκομείο.

Σκοπός μακροπρόθεσμης αντιμετώπισης:

• Αύξηση ορίου ηλικίας
• Πρόληψη του Σ. Δ. και των σχετικών του επιπλοκών, όπως πλήρη απώλεια όρασης, καρδιακές παθήσεις, έκπτωση νεφρικής λειτουργίας και ακρωτηριασμός άκρων.

Τα παραπάνω μπορούν να επιτευχθούν με:

• Έλεγχο αρτηριακής πίεσης και χοληστερόλης
• Προσεκτική αυτοεξέταση επιπέδων γλυκόζης στο αίμα
• Ενημέρωση-παιδεία
• Σωματική άσκηση
• Σωστή υγιεινή κάτω άκρων
• Προγραμματισμός γεύματος και έλεγχος σωματικού βάρους
• Φαρμακευτική αγωγή ή χρήση ινσουλίνης

Δεν είναι ιάσιμη πάθηση. Η αγωγή περιλαμβάνει αντιδιαβητικά δισκία, δίαιτα, σωματική άσκηση για τον έλεγχο των επιπέδων σακχάρου στο αίμα και την πρόληψη των συμπτωμάτων της νόσου.

ΔΙΔΑΧΗ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΜΕΤΡΩΝ ΚΑΙ ΤΕΧΝΙΚΩΝ

Η διδαχή προληπτικών μέτρων και τεχνικών, βοηθά στην αποφυγή επείγουσας ιατρικής θεραπείας.
Τα μέτρα και οι τεχνικές περιλαμβάνουν:

• Πώς να εντοπίσετε και να αντιμετωπίσετε τα χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα (υπογλυκαιμία), καθώς και τα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα (υπέργλυκαιμία).
• Πώς και πότε να τρέφεστε
• Πώς να λαμβάνετε ινσουλίνη ή αντιδιαβητικά δισκία
• Πώς να εξετάζετε και να καταγράφετε τη γλυκόζη στο αίμα.
• Πώς να κάνετε εξέταση ούρων για κετόνες (μόνον Σ. Δ. Τύπου 1)
• Πώς να προσαρμόσετε την ινσουλίνη ή την εισαγωγή τροφών όταν επέλθει αλλαγή στις διατροφικές συνήθειες και τη σωματική άσκηση
• Πώς να αντιμετωπίσετε τις μέρες που δε νιώθετε καλά.
• Πότε πρέπει να εφοδιαστείτε με διαβητικά υλικά και πώς να τα διατηρήσετε.

Μετά τη διδαχή των βασικών μέτρων για τη θεραπεία της νόσου, ενημερωθείτε για τα μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας και τους καλύτερους τρόπους αποφυγή αυτών. Μείνετε ενημερωμένοι, καθώς υπάρχουν νέες έρευνες και πιο εξελιγμένοι τρόποι αντιμετώπισης της νόσου.


ΑΥΤΟΕΞΕΤΑΣΗ

Αν πάσχετε από Σ. Δ. , ο ιατρός σας θα σας συστήσει να ελέγχεται τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα σας, σε τακτά χρονικά διαστήματα (αυτοεξέταση). Διατίθενται στην αγορά, διάφορες ταινίες (στικ) και χρειάζεται μονάχα μια σταγόνα αίματος. Με την αυτοπαρακολούθηση, ενημερωνόσαστε για το πώς η δίαιτα, τα αντιδιαβητικά χάπια και η σωματική άσκηση, συν-λειτουργούν, επαρκούν και ρυθμίζουν σωστά το Σ. Δ. και συνεπώς βοηθούν στην αποφυγή επιπλοκών.

Η Αμερικανική Ένωση του Διαβήτη (A. D. A ) συνιστά να διατηρείται τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα στην κλίμακα του:

• 80 – 120 mg/dL προ γεύματος
• 100 – 140 mg/ dL πριν τον ύπνο

ο θεράπων ιατρός θα σας ρυθμίσει την κλίμακα αναλόγως με την κλινική σας κατάσταση.

ΠΩΣ ΝΑ ΤΡΕΦΕΣΤΕ

Συμβουλευτείτε τον οικογενειακό σας ιατρό σχετικά με την ποσότητα λιπών, πρωτεΐνης και υδατανθράκων που χρειάζεστε στη δίαιτά σας. Ένας διαιτολόγος θα σας βοηθούσε στις διατροφικές σας ανάγκες.
Οι πάσχοντες από Σ. Δ. πρέπει να γευματίζουν την ίδια ώρα κάθε μέρα και να είναι συνεπής με το είδος της τροφής που επιλέγουν. Αυτό βοηθά στην αποφυγή πολύ υψηλών ή πολύ χαμηλών επιπέδων σακχάρου στο αίμα.
Τα άτομα που από Σ. Δ. πρέπει να ακολουθούν μια καλά-ισορροπημένη και χαμηλή σε λιπαρά δίαιτα.


ΛΗΨΗ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

Η ινσουλίνη, τα αντιδιαβητικά δισκία και τα υπογλυκαιμικά φάρμακα, είναι σκευάσματα προς αντιμετώπιση της νόσου.
Ο οργανισμός των ατόμων που πάσχουν από Σ. Δ. Τύπου 1, δεν μπορεί από μόνος του να παράγει ινσουλίνη. Χρειάζονται καθημερινά ενέσεις ινσουλίνης. Δε διατίθενται ινσουλίνη σε μορφή per os. Χρειάζεται μία έως και τέσσερις ενέσεις ημερησίως. Κάποιοι ασθενείς χρησιμοποιούν αντλία ινσουλίνης. Η τελευταία τοποθετείται μόνιμα στον ασθενή και παρέχει σταθερή ροή ινσουλίνης. Άλλοι ασθενείς λαμβάνουν ινσουλίνη σε εισπνεόμενα σκευάσματα. Βλ. Σ. Δ. Τύπου 1
Σε αντίθεση με το Σ. Δ. Τύπου 1, ο Τύπος 2, μπορεί να αντιδράσει θετικά με τη σωματική άσκηση, τη δίαιτα και τη λήψη φαρμάκων δια του στόματος.
Ενδέχεται να διαφοροποιηθεί ο τύπος της φαρμακευτικής αγωγής, κατά την εγκυμοσύνη και κατά τον θηλασμό.
Ο Σ. Δ. κατά την περίοδο της κύησης μπορεί να αντιμετωπιστεί με σωματική άσκηση κι αλλαγές στη δίαιτά σας.

ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

Η τακτική σωματική είναι σημαντική για τα άτομα που πάσχουν από Σ. Δ. Βοηθά στο έλεγχο του επιπέδου σακχάρου στο αίμα, στην απώλεια βάρους και στην υψηλή αρτηριακή πίεση. Οι πάσχοντες από Σ.Δ. που ασκούνται σωματικά, έχουν μειωμένες πιθανότητες για καρδιακή ανακοπή ή οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο, σε σχέση με αυτούς που δεν ασκούνται τακτικά.
Σημειώσεις άξιες να λάβετε υπ΄ όψην:

• Συμβουλευτείτε τον ιατρό σας πριν προβείτε σε αλλαγή του προγράμματος γυμναστικής σας.
• Ζητείστε ιατρική συμβουλή για την καταλληλότητα των υποδημάτων σας.
• Επιλέξτε μια ευχάριστη δραστηριότητα, κατάλληλη των φυσικών σας δυνατοτήτων
• Ασκηθείτε σωματικά καθημερινά, κι αν είναι δυνατόν την ίδια ώρα κάθε μέρα
• Παρακολουθήστε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας, πριν και μετά την άσκηση
• Να προμηθεύεστε πάντα με τροφές που περιέχουν υδατάνθρακες γρήγορης καύσης για την περίπτωση εμφάνισης υπογλυκαιμίας κατά ή μετά την άσκηση
• Να έχετε πάντα μαζί σας την ταυτότητα του διαβητικού, καθώς και το κινητό σας τηλέφωνο για οποιαδήποτε περίπτωση ανάγκης.
• Να καταναλώνεται πάντα αρκετά υγρά, χωρίς προσθήκη ζάχαρης, πριν, κατά και μετά την άσκηση.

Πιθανός να χρειαστείτε αλλαγή στη δίαιτά σας ή στη δόση των φαρμάκων σας, σε περίπτωση που προβείτε σε αλλαγές εντάσεως της σωματικής σας άσκησης ή διάρκειας, για τη διατήρηση σταθερών των τιμών της γλυκόζης του ορού.

ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ

Οι πάσχοντες του Σ. Δ. συχνά αντιμετωπίζουν προβλήματα στα κάτω άκρα. Ο Σ. Δ. προκαλεί νοσήματα των αγγείων, καθώς και των νεύρων του άκρου ποδός, και μειώνει την ικανότητα του οργανισμού να καταπολεμήσει φλεγμονή στα σημεία αυτά. Μπορεί να μην αντιληφθείτε τον τραυματισμό στο άκρο πόδα έως μόνο, κατά την ανάπτυξη φλεγμονής σε αυτό. Νέκρωση του δέρματος κι άλλων ιστών μπορεί να προκληθεί.
Αν παραμείνει χωρίς αγωγή, ίσως χρειαστεί ο ακρωτηριασμός του. Ο Σ. Δ. είναι η συχνότερη αιτία ακρωτηριασμών.
Προβείτε σε ετήσιες εξετάσεις και φροντίστε τα κάτω άκρα σας, προς αποφυγή τραυματισμού αυτού.




Πρόγνωση

Με μια σωστή ρύθμιση του επιπέδου σακχάρου στο αίμα κι έλεγχο της αρτηριακής πίεσης, πολλές από τις επιπλοκές του διαβήτη μπορούν να αποτραπούν.

Μελέτες έχουν δείξει ότι ένας αυστηρός έλεγχος, από πάσχοντες του Σ.Δ., του επιπέδου σακχάρου στο αίμα, της χοληστερόλης και της αρτηριακής πίεσης, μειώνει τον κίνδυνο νεφρικών παθήσεων, παθήσεων του οφθαλμικού συστήματος, του νευρικού συστήματος, καρδιακής ανακοπή και εγκεφαλικού επεισοδίου.


Επιπλοκές

Οι Επείγουσες επιπλοκές περιλαμβάνουν:

• υπερωσμωτικό κώμα
• διαβητική κετοξέωση.

Οι μακροχρόνιες επιπλοκές περιλαμβάνουν:

• αρτηριοσκλήρυνση
• στεφανιαία νόσο
• Διαβητική νεφροπάθεια
• Διαβητική νευροπάθεια
• διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια
• Προβλήματα στύσης
• Υπερλιπιδαιμία
• Υπέρταση
• Λοιμώξεις του δέρματος, του θηλυκού γεννητικού και ουροποιητικού συστήματοςI
• Περιφερική αγγειοπάθεια
• Εγκεφαλικό επεισόδιο


Επικοινωνία με τον οικογενειακό σας ιατρό

Καλέστε το 166 ή επισκεφθείτε τα επείγοντα, αν έχετε συμπτώματα κετοξέωσης:

• κοιλιακό άλγος
• γρήγορες και βαθιές αναπνοές
• αυξημένη δίψα και ούρηση
• απώλεια αισθήσεων
• ναυτία
• γλυκιά απόπνοια στην αναπνοή

Επισκεφθείτε τα επείγοντα ή καλέστε το 166 αν παρουσιάσετε συμπτώματα υπογλυκαιμίας (υπογλυκαιμικού κόματος ή οξεία αντίδραση στην ινσουλίνη):

• σύγχυση
• σπασμούς ή απώλεια αισθήσεων
• ζάλη
• διπλωπία
• νωχελικότητα
• κεφαλαλγία
• έλλειψη συγκέντρωσης-συντονισμού
• αδυναμία

Πρόληψη

Αν διατηρήσετε ένα ιδανικό σωματικό βάρος κι έναν δραστήριο τρόπο ζωής, βοηθούν στην αποτροπή εμφάνισης του Σ. Δ. Τύπου 2
Έως και σήμερα δεν υπάρχει τρόπος αποφυγής, αλλά και ανίχνευσης του Σ. Δ. Τύπου 1.

Η προσπάθεια ανίχνευσης σε ασυμπτωματικά άτομα για την ήδη ή μελλοντική ύπαρξη, συνίσταται σε :

• Υπέρβαρα παιδιά που διαθέτουν κι άλλους παράγοντες κινδύνου, από την ηλικία των δέκα ετών, κι επανάληψη της προσπάθεια ανίχνευσης ανά δύο έτη.
• Υπέρβαρους ενήλικες (BMI-Ιδανική Μάζα Σώματος υψηλότερη των 25) που διαθέτουν κι άλλους παράγοντες κινδύνου.
• Ενήλικες άνω των 45 ετών, να επαναλάβουν την προσπάθεια ανίχνευσης, κάθε 3 χρόνια.

Προς αποφυγή των επιπλοκών του Σ. Δ. επικοινωνήστε με τον οικογενειακό σας ιατρό τουλάχιστον τέσσερις φορές το χρόνο. Συζητείστε τυχόν προβλήματά σας.

Προβείτε τακτικά στις ακόλουθες εξετάσεις:

• Ελέγξτε την αρτηριακή σας πίεση κάθε χρόνο (ο στόχος της ιδανικής αρτηριακής πίεσης πρέπει να είναι 130 / 80 mm/Hg ή χαμηλότερα)
• Ελέγξτε τη γλυκοζηλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) σας κάθε έξι μήνες, εφόσον οι τιμές της γλυκόζης στο αίμα σας είναι σε ικανοποιητικά επίπεδα, σε αντίθετη περίπτωση, κάθε τρεις μήνες.
• Ελέγξτε ετησίως τα επίπεδα χοληστερόλης και τρυγλικεριδίων ( η LDL χοληστερόλη να είναι χαμηλότερη των 100mg /Dl).
• Ελέγξτε ετησίως τη φυσιολογική νεφρική λειτουργία (τυχόν ύπαρξη μικροαλβουμινουρίας, όπως και τις τιμές κρετινίνης του ορού).
• Επισκεφθείτε τον οφθαλμίατρό σας (και ειδικότερα κάποιον που ειδικεύεται στην διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια )τουλάχιστον μια φορά το χρόνο ή και περισσότερο εάν εμφανίζετε σύμπτωμα διαβητικής αμφιφληστροειδοπάθειας.
• Επισκεφθείτε τον οδοντίατρό σας κάθε έξι μήνες για ένα βαθύ καθαρισμό κι εξέταση. Ενημερώστε τον ότι είσαστε διαβητικοί.
• Φροντίστε ο οικογενειακός σας ιατρός να εξετάζει τα κάτω άκρα σας σε κάθε σας επίσκεψη.
• Φροντίστε να μην παραλείπετε τη δόση των αναγκαίων εμβολίων και κάντε εμβόλιο για τη γρίπη κάθε χρόνο.

Ορισμός

Ο σακχαρώδης διαβήτης Τύπου 1 (Σ.Δ. Τύπου 1) είναι μία χρόνια πάθηση που προκαλείται όταν το πάγκρεας δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη, ώστε να ρυθμίζει σωστά τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα.

Βλ. επίσης:

• Σακχαρώδης διαβήτης
• Σακχαρώδης διαβήτης Τύπου 2

Εναλλακτικοί ορισμοί

Ινσουλινοεξαρτώμενος σακχαρώδης διαβήτης, νεανικός σακχαρώδης διαβήτης, τύπου 1 σακχαρώδης διαβήτης.


Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου

Υπάρχουν διάφοροι τύποι σακχαρώδη διαβήτη. Ο Σ.Δ Τύπου 1, ονομαζόταν και νεανικός ή ινσουλινοεξαρτώμενος σακχαρώδης διαβήτης. Η διάγνωσή του μπορεί να τεθεί σε οποιαδήποτε ηλικία, συνήθως όμως τίθεται στην παιδική ηλικία, στην εφηβεία και στη νεαρά ενηλικίωση.

Η ινσουλίνη είναι μια ορμόνη που παράγεται από ειδικά κύτταρα που λέγονται β - κύτταρα, στο πάγκρεας, ένα όργανο οπισθοπεριτοναϊκό. Η ινσουλίνη είναι απαραίτητη για τη μεταφορά της γλυκόζης από το αίμα στα κύτταρα, όπου αποθηκεύεται και χρησιμοποιείται για ενέργεια. Στο Σ. Δ. Τύπου 1, αυτά τα κύτταρα παράγουν ελάχιστη ή καθόλου ινσουλίνη.

Χωρίς ινσουλίνη, η γλυκόζη πολλαπλασιάζεται εντός της αιματικής ροής, αντί να μεταφέρεται στα κύτταρα. Ο οργανισμός αδυνατεί να χρησιμοποιήσει έτσι τη γλυκόζη για ενέργεια. Αυτό καταλήγει στην εμφάνιση συμπτωμάτων του Σ.Δ Τύπου 1.

Μετά το πέρας των 5 – 10 ετών, τα β – κύτταρα του παγκρέατος που παράγουν την ινσουλίνη, καταστρέφονται πλήρως κι ο οργανισμός αδυνατεί πλέον να παράγει ινσουλίνη.

Η ακριβής αιτία παραμένει άγνωστη, αλλά πιθανότατα να υπάρχει συσχετισμός είτε με ιό είτε με περιβαλλοντολογικούς παράγοντες, στους γενετικά ύποπτους ασθενείς, ο οποίος οδηγεί σε μια αυτοάνοση αντίδραση. Τα λευκά αιμοσφαίρια λαθεμένα προσβάλλουν τα β – κύτταρα του παγκρέατος.


Συμπτώματα

Πολλά άτομα δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα μόνον, έως ότου τεθεί η διάγνωσή τους.

Άλλοι μπορεί να κατανοήσουν τα συμπτώματα ως τα πρώτα σημάδια της πάθησης ή όταν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα είναι υψηλά:

• Κόπωση
• Αίσθηση πείνας
• Εξεσιμασμένη δίψα
• Συχνουρία
• Αθέλητη απώλεια βάρους
• Θολή όραση
• Απώλεια όρασης ή μυρμηγκίασμα στα κάτω άκρα.

Υπάρχουν πολλοί ασυμπτωματικοί ασθενείς και το πρώτο δείγμα ότι πάσχουν από τη νόσο είναι η παθολογική κατάσταση της υγείας τους ή τα πολύ υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα (κετοξέωση):

• Ταχύπνοια
• Ξηροδερμία και ξηροστομία
• Ερυθρότητα προσώπου
• Γλυκιά απόπνοια
• Ναυτία ή έμετος, αδυναμία συγκράτησης ούρων
• Κοιλιακό άλγος

Τα χαμηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα (υπογλυκαιμία) μπορούν να εμφανιστούν πολύ γρήγορα στους διαβητικούς που λαμβάνουν ινσουλίνη.

Γενικά, τα συμπτώματα εμφανίζονται όταν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα μειώνονται κάτω των 70 mg/dL. Έχετε υπ’ όψιν σας:

• Κεφαλαλγίες
• Πείνα
• Νευρικότητα
• Ταχυπαλμία
• Ρίγη
• Εφίδρωση
• Αδυναμία

Σημεία και παρα-κλινικές εξετάσεις


Η διάγνωση του Σ. Δ. τίθεται με τις ακόλουθες αιματολογικές εξετάσεις:

• Επίπεδα γλυκόζης κατά τη νηστεία – αν υψηλότερα των 126 mg/dL σε δύο επανειλημμένες μετρήσεις, επαληθεύεται ότι πάσχετε από τη νόσο.
• Τυχαία μέτρηση των επιπέδων γλυκόζης – ύποπτο ότι πάσχετε από Σ.Δ. αν υψηλότερη από 200 mg/Dl κι έχετε αυξημένη δίψα, ούρηση και κόπωση (η εξέταση αυτή πρέπει να επαληθευτεί με εξέταση των επιπέδων γλυκόζης κατά τη νηστεία).
• Εξέταση, δια του στόματος, ανοχής στη γλυκόζη. Η διάγνωση είναι θετική στο Σ.Δ. αν τα επίπεδα γλυκόζης αυξάνονται μετά το πέρας των δύο ωρών.

Στον Τύπο 1 του Σ. Δ., γίνεται κι εξέταση για την ύπαρξη κετόνων. Οι κετόνες παράγονται από τη διάλυση των λιπών και των μυών. Η υψηλή τους τιμή είναι βλαπτικός παράγοντας. Η εξέταση πραγματοποιείται με δείγμα ούρων και στις περιπτώσεις κατά τις οποίες:

• Τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα είναι υψηλότερα των 240 mg/Dl
• Κατά τη διάρκεια μιας νόσου, όπως πνευμονία, οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου ή οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο
• Κατά τη διάρκεια της κύησης.

Οι ακόλουθες εξετάσεις θα βοηθήσουν εσάς και τον ιατρό σας να παρακολουθήσετε την εξέλιξη της νόσου, καθώς και την αποφυγή επιπλοκών της.

• Ελέγξτε το δέρμα και τα οστά των κάτω άκρων σας.
• Ελέγξτε την αισθητικότητα των κάτω άκρων σας
• Ελέγξτε την αρτηριακή σας πίεση, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο (στόχος πρέπει να είναι τα 130 / 80 mm/Hg ή χαμηλότερα).
• Ελέγξτε κάθε έξι μήνες τη γλυκοζηλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) σαν μέτρο σύγκρισης ότι ρυθμίζεται σωστά το Σ. Δ. , διαφορετικά κάθε τρεις μήνες.
• Ελέγξτε ετησίως τα επίπεδα χοληστερόλης και τριγλυκεριδίων (στόχος η LDL χοληστερόλη να είναι χαμηλότερη των 100 mg/dL).
• Ετήσια εξέταση για τη σωστή νεφρική λειτουργία (μικροαλμπουμινουρία και κρεατίνη ορού).
• Επισκεφθείτε τον οφθαλμίατρό σας τουλάχιστον μια φορά το χρόνο ή και συχνότερα, αν εμφανίζετε δείγματα διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας.
• Επισκεφθείτε τον οδοντίατρο σας κάθε έξι μήνες για σωστό καθαρισμό κι εξέταση κι ενημερώστε τον για την πάθησή σας.

Θεραπεία

Άμεσος στόχος της θεραπείας, είναι η αντιμετώπιση της διαβητικής κετοξέωσης και των υψηλών επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Επειδή αυτός ο τύπος Σ. Δ. μπορεί να εμφανιστεί αιφνίδια και τα συμπτώματα να είναι έντονα, οι πρόσφατα διαγνωσμένοι με Σ. Δ. Τύπου 1, μπορεί να χρειαστεί να νοσηλευθούν.

Η μακροπρόθεσμη αντιμετώπιση σκοπό έχει:

• Να μειώσει τα συμπτώματα
• Πρόληψη της νόσου και των σχετικών επιπλοκών της, όπως τύφλωση, νεφρική ανεπάρκεια, ακρωτηριασμός των κάτω άκρων και καρδιακές παθήσεις.

Οι ασθενείς παίζουν τον πρωταρχικό ρόλο όσον αφορά την εξέλιξη της νόσους τους. Θα πρέπει να γνωρίζουν τα βασικά βήματα διαχείρισης του Σ. Δ. :

• Πώς να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν την υπογλυκαιμία
• Πώς να αναγνωρίζουν και να αντιμετωπίζουν την υπεργλυκαιμία
• Προγραμματισμό γευμάτων για διαβητικούς
• Πώς να παρακολουθούν τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα και τους κετόνες των ούρων.
• Πώς να προσαρμόζουν την ινσουλίνη και τη λήψη των τροφών όταν ασκούνται σωματικά.
• Πώς να αντιμετωπίζουν τις μέρες που δε νιώθουν καλά.
• Πού να προμηθευτούν υλικά για διαβητικούς και πώς να τα αποθηκεύσουν.

ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ

Η ινσουλίνη μειώνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, επιτρέποντάς την να αποχωρήσει από την αιματική ροή και να εισχωρήσει στα κύτταρα. Κάθε οργανισμός χρειάζεται ινσουλίνη. Ο οργανισμός των διαβητικών όμως δε μπορεί να παράγει ινσουλίνη. Έχουν την ανάγκη καθημερινής εξωγενής λήψης της.

Συνήθως η ινσουλίνη λαμβάνεται με υποδόρια έγχυση. Σε άλλες περιπτώσεις, μια αντλία παρέχει συνεχώς ινσουλίνη. Η τελευταία ωστόσο δε διατίθεται σε μορφή δισκίων.

Τα σκευάσματα ινσουλίνης διαφέρουν ως προς την ταχύτητα και χρονική διάρκεια δράσης τους. Ο θεράπων ιατρό σας, κατόπιν εξετάσεων των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα σας, θα καθορίσει τον τύπο ινσουλίνης που χρειάζεστε να λάβετε. Προκειμένου να επιτευχθεί ο καλύτερος έλεγχος των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, ίσως χρειαστεί να συνδυάσετε περισσότερο του ενός τύπου ινσουλίνης μαζί στην ίδια ένεση.

Γενικά, οι ασθενείς χρειάζονται 1 έως 4 ενέσεις ημερησίως. Ο ιατρός σας θα σας επιδείξει τον τρόπο με τον οποίο γίνονται. Όταν πρόκειται για παιδί μικρής ηλικίας, ο γονέας ή κάποιος άλλος ενήλικας κάνει την ένεση. Από την ηλικία των 14 ετών, ενδέχεται ο νεαρός ασθενείς να κάνει την ένεση μόνος του (χωρίς αυτό να είναι απαραίτητο).

Οι άνθρωποι που πάσχουν από Σ. Δ. οφείλουν να γνωρίζουν πώς να προσαρμόζουν την ποσότητα ινσουλίνης που λαμβάνουν, στις ακόλουθες περιπτώσεις:

• Όταν ασκούνται σωματικά
• Τις μέρες που δεν αισθάνονται καλά
• Όταν τρέφονται με περισσότερες ή λιγότερες θερμίδες και τροφή.
• Όταν ταξιδεύουν.

ΔΙΑΙΤΑ

Οι διαβητικοί Τύπου 1 θα πρέπει να γευματίζουν κάθε μέρα την ίδια ώρα και να είναι συνεπής με το είδος της τροφής που καταναλώνουν.
Η Αμερικανική Ένωση του Διαβήτη (A. D. A) παρέχει πληροφορίες για τον προγραμματισμό υγιεινών και καλά ισορροπημένων γευμάτων. Πολύ χρήσιμο θα ήταν να συμβουλευτείτε έναν διατροφολόγο, όσον αφορά τις διατροφικές σας ανάγκες.

ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ

Η τακτική σωματική άσκηση βοηθά στον έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Επίσης βοηθά στην καύση του υπερβολικού λίπους και των θερμίδων, ώστε να αποκτήσει ο οργανισμός ένα υγιές σωματικό βάρος.
Συμβουλευτείτε τον ιατρό σας προτού ξεκινήσετε οποιοδήποτε πρόγραμμα σωματικής άσκησης. Οι διαβητικοί Τύπου 1 οφείλουν να λάβουν ιδιαίτερα μέτρα προφύλαξης πριν, κατά τη διάρκεια και μετά την εκτέλεση έντονης σωματικής δραστηριότητας.

• Συμβουλευτείτε τον ιατρό σας πριν ξεκινήσετε ένα νέο πρόγραμμα σωματικής άσκησης.
• Ζητείστε ιατρική συμβουλή για την καταλληλότητα των υποδημάτων σας.
• Επιλέξτε μια ευχάριστη δραστηριότητα, κατάλληλη των φυσικών σας δυνατοτήτων.
• Ασκηθείτε σωματικά καθημερινά, κι αν είναι δυνατόν την ίδια ώρα κάθε μέρα.
• Παρακολουθήστε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας, πριν και μετά την άσκηση
• Να προμηθεύεστε πάντα με τροφές που περιέχουν υδατάνθρακες γρήγορης καύσης για την περίπτωση εμφάνισης υπογλυκαιμίας, κατά ή μετά την άσκηση
• Να έχετε πάντα μαζί σας την ταυτότητα του διαβητικού, καθώς και το κινητό σας τηλέφωνο για οποιαδήποτε περίπτωση ανάγκης.
• Να καταναλώνεται πάντα αρκετά υγρά, χωρίς προσθήκη ζάχαρης, πριν, κατά και μετά την άσκηση.
• Σε περίπτωση που προβείτε σε αλλαγή της διάρκειας ή της έντασης της σωματική σας άσκησης, ίσως χρειαστεί να αλλάξετε τη δίαιτα που ακολουθείτε ή τη φαρμακευτική αγωγή, ώστε να διατηρήσετε στην κατάλληλη κλίμακα τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα.

ΑΥΤΟΕΞΕΤΑΣΗ

Η αυτοεξέταση είναι η ικανότητα των διαβητικών να ελέγχουν μόνοι τους στο σπίτι, τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα. Με τακτική αυτοεξέταση, ενημερωνόσαστε εσείς και ο ιατρός σας, για το πώς η δίαιτα, τα αντιδιαβητικά χάπια και η σωματική άσκηση, συν-λειτουργούν, επαρκούν και ρυθμίζουν σωστά το Σ. Δ. Το τελευταίο ονομάζεται και αυτοπαρακολούθηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα.
Ο ιατρός σας, θα σας βοηθήσει να δημιουργήσετε ένα πρόγραμμα εξέτασης στο σπίτι.
Ο ιατρός σας, θα σας βοηθήσει να θέσετε το στόχο των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, κατά τη διάρκεια της μέρας
Τα αποτελέσματα της αυτοεξέτασης, βοηθούν στην προσαρμογή των γευμάτων σας, τη σωματική άσκηση ή τη φαρμακευτική αγωγή, ώστε να διατηρείτε σε μια κατάλληλη κλίμακα, τα επίπεδα της γλυκόζης στο αίμα. Η αυτοεξέταση πραγματοποιείται πριν τα γεύματα και πριν τον ύπνο. Πολλές φορές ωστόσο, απαιτείται κι εξέταση τις μέρες που δε νιώθετε καλά, που έχετε πολύ άγχος ή όταν προσαρμόζετε τις δόσεις ινσουλίνης.
Η εξέταση παρέχει πολύτιμες πληροφορίες στον ιατρό σας, ο οποίος βάση αυτών μπορεί να σας συστήσει τρόπους βελτίωσης της θεραπευτικής σας αγωγής. Η εξέταση εντοπίζει τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα, πριν την εμφάνιση σοβαρών επιπλοκών.
Το ζαχαρόμετρο είναι ειδική συσκευή που μετρά τη γλυκόζη στο αίμα. Υπάρχουν διάφοροι τύποι ζαχαρόμετρου. Η διαδικασία είναι απλή, τρυπάτε την άκρη του δακτύλου σας με μια μικρή βελόνα για να λάβετε μια σταγόνα αίμα. Την τοποθετείτε επάνω στο στικ και το στικ στο ζαχαρόμετρο και σε 30 – 45 δευτερόλεπτα αναγράφονται τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα.
Η διατήρηση σε ένα αρχείο των αποτελεσμάτων της εξέτασης, βοηθούν εσάς και τον ιατρό σας, στον προγραμματισμό καλύτερης ρύθμισης της νόσου.
Η Αμερικανική Ένωση του Διαβήτη (A. D. A ) συνιστά να διατηρείται τα επίπεδα του σακχάρου στο αίμα στην κλίμακα του:

• 80 – 120 mg/dL προ γεύματος
• 100 – 140 mg/ dL πριν τον ύπνο.

ΠΕΡΙΠΟΙΗΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΩ ΑΚΡΩΝ

Ο Σ. Δ. προκαλεί νοσήματα των αγγείων, καθώς και των νεύρων του άκρου ποδός και μειώνει την ικανότητα αίσθησης του τραυματισμού ή της αρτηριακής πίεσης στο άκρο πόδα. Μικρές πληγές ή εκδορές του δέρματος σε διάφορα σημεία, μπορεί να εξελιχθούν σε βαθύτερα έλκη του δέρματος. Σε περίπτωση που τα τελευταία, γίνονται όλο και μεγαλύτερα ή βαθύτερα, ίσως χρειαστεί ο ακρωτηριασμός.

Για να αποτρέψετε επιπλοκές στα κάτω άκρα, θα πρέπει:

• Να διακόψετε το κάπνισμα
• Να ελέγχετε καλύτερα τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας
• Να ελέγχει ο ιατρός τα κάτω σας άκρα τουλάχιστον δύο φορές το χρόνο κι ενημερωθείτε αν πάσχετε από κάποια νευροπάθεια στον άκρο πόδα.
• Να ελέγχετε και να περιποιείστε τα πόδια σας ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ, ιδίως στην περίπτωση που πάσχετε από νοσήματα αγγείων ή νεύρων ή άλλες παθήσεις στον άκρο πόδα.
• Σιγουρευτείτε για την καταλληλότητα των υποδημάτων σας.

Βλ. περιποίηση διαβητικού ποδιού.


ΡΥΘΜΙΣΗ ΤΟΥ ΧΑΜΗΛΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΣΑΚΧΑΡΟΥ ΣΤΟ ΑΙΜΑ

Στους διαβητικούς, η εμφάνιση της υπογλυκαιμίας είναι ταχεία. Συνήθως τα συμπτώματα παρουσιάζονται όταν το επίπεδο σακχάρου στο αίμα μειωθεί κάτω του 70 mg/dL. Αν έχετε συμπτώματα:

• Ελέγξτε τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα σας.
• Αν τα επίπεδα σακχάρου είναι πολύ χαμηλά κι έχετε υπογλυκαιμία, καταναλώστε τροφή που περιέχει ζάχαρη: 1 ποτήρι χυμό φρούτων, 3 – 4 καραμέλες με μεγάλη περιεκτικότητα γλυκόζης ή 1 ποτήρι σόδας. Αν τρέφεστε περισσότερο από το κανονικό, μια ήπια αντίδραση του χαμηλού επιπέδου σακχάρου, μπορεί να προκαλέσει επιπλοκές που οδηγούν σε αυξημένα επίπεδά του και επιπλοκές ρυθμίσεως στον ορό του αίματος σας.
• Με την πάροδο των 15 λεπτών τα συμπτώματα εξαφανίζονται. Αν τα συμπτώματα επιμείνουν, ακολουθείστε τις παραπάνω διατροφικές οδηγίες κι επαναλάβετε την εξέταση των επιπέδων σακχάρου. Όταν τα επίπεδα σακχάρου ρυθμιστούν σε μια ασφαλή κλίμακα (άνω των 70 mg/dL), ίσως χρειαστεί να καταναλώσετε ένα σνακ που περιέχει υδατάνθρακες και πρωτεΐνες, όπως τυρί με κράκερ ή ένα ποτήρι γάλα.
• Ρωτήστε τον ιατρό σας αν χρειάζεστε σε περίπτωση ανάγκης, για την ταχύτατη αύξηση των επιπέδων γλυκόζης, μια ένεση άμεσης εφόδου γλυκόζης.

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΣΚΕΥΑΣΜΑΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΦΥΓΗ ΕΠΙΠΛΟΚΩΝ

Ο ιατρός σας θα σας συνταγογραφήσει φαρμακευτική αγωγή, με σκοπό τη μείωση των πιθανοτήτων εμφάνισης οφθαλμιατρικών, νεφρικών κι άλλες παθήσεων, που αρκετά συχνά παρουσιάζονται σε διαβητικά άτομα.
Ένας ACE αναστολέας (ή ARB), συνήθως είναι η πρώτη επιλογή σε άτομα με υψηλή αρτηριακή πίεση και σε αυτούς με σημάδια νεφρικών παθήσεων. Οι ACE αναστολείς περιλαμβάνουν

• Καπτοπρίλη
• Εναλαπρίλη
• Γκουιναπρίλη
• Βεναζεπρίλη
• Ραμιπρίλη
• Περιντοπρίλη
• Λισινοπρίλη

Για τη ρύθμιση του μη φυσιολογικού επιπέδου χοληστερόλης, η πρώτη λύση επιλογής είναι οι στατίνες. Στόχος είναι το επίπεδο της LDL χοληστερόλης να είναι 100 mg/dL ή και λιγότερο.
Συνήθως συνίσταται η χορήγηση ασπιρίνης για την αποφυγή καρδιακών παθήσεων, σε διαβητικά άτομα που:

• Είναι άνω των 40 ετών
• Έχουν θετικό οικογενειακό ιστορικό καρδιακών παθήσεων
• Έχουν υψηλή αρτηριακή πίεση και υψηλή χοληστερόλη
• Καπνίζουν

ΡΥΘΜΙΣΗ ΥΨΗΛΟΥ ΕΠΙΠΕΔΟΥ ΚΕΤΟΝΩΝ

Βλ.: διαβητική κετοξέωση

Ομάδες υποστήριξης

Για περισσότερες πληροφορίες και πηγές, βλ. ομάδες υποστήριξης για το Σ.Δ.


Πρόγνωση

Ο Σ.Δ. είναι μια χρόνια πάθηση και θεραπεία της νόσου, τουλάχιστον μέχρι σήμερα, δεν υπάρχει. Η εξέλιξη της νόσου όμως διαφέρει από ασθενή σε ασθενή. Μελέτες έχουν δείξει ότι ο αυστηρός έλεγχος των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, μπορεί να αποτρέψει ή να καθυστερήσει την εμφάνιση επιπλοκών στους οφθαλμούς, στους νεφρούς, στο νευρικό σύστημα και στο καρδιαγγειακό σύστημα, στους διαβητικούς Τύπου 1. Βέβαια, υπάρχει πάντα η πιθανότητα εμφάνισης επιπλοκών ακόμα και στα άτομα που ρυθμίζουν σωστά το επίπεδο γλυκόζης στο αίμα τους.


Επιπλοκές

Με την πάροδο του χρόνου, η εξέλιξη της νόσου μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές στους οφθαλμούς, στο νεφροποιητικό σύστημα, στο καρδιαγγειακό σύστημα, στα αγγεία και να προσβάλλει κι άλλα σημεία του οργανισμού.
Ένας διαβητικός διατρέχει τον ίδιο κίνδυνο να πάθει έμφραγμα του μυοκαρδίου, με κάποιον ασθενή που ήδη έχει υποστεί κάτι ανάλογο. Ο κίνδυνος είναι ίδιος για τις γυναίκες, όσο και για τους άνδρες. Υπάρχει περίπτωση να μην παρουσιάσετε καν τα σημεία σημάδια του εμφράγματος μυοκαρδίου.

Γενικά οι επιπλοκές περιλαμβάνουν:

• Υψηλή αρτηριακή πίεση
• Παθήσεις των αγγείων του ποδός και άκρου ποδός (περιφερική αγγειοπάθεια)
• Οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο
• Υψηλή χοληστερόλη
• Παθήσεις του νευρικού συστήματος, που προκαλούν άλγος και μούδιασμα των κάτω άκρων , καθώς κι άλλες επιπλοκές στην κοιλιακή χώρα και του εντέρου, στο καρδιαγγειακό σύστημα κι σε άλλα όργανα (διαβητική νευροπάθεια)
• Έλκη ή πληγές του άκρου ποδός, που μπορούν να καταλήξουν σε ακρωτηριασμό
• Επιδείνωση της όρασης ή τύφλωση, οφειλόμενη στη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια
• Κιληδώδες οίδημα
• Καταρράκτη
• Γλαύκωμα
• Παθήσεις νεφρικής λειτουργίας και νεφρική ανεπάρκεια (διαβητική νεφροπάθεια)

Άλλες επιπλοκές περιλαμβάνουν:

• Προβλήματα στύσης
• Μολύνσεις του δέρματος, του θηλυκού γενετικού ουροποιητικού συστήματος, καθώς και του ουροποιητικού

Επικοινωνία με τον οικογενειακό σας ιατρό

Εάν είσαστε πρόσφατα διαγνωσμένος ως ζαχαρωδιαβητικός, πιθανός να χρειαστείτε να συνεχή ιατρική παρακολούθηση, έως ότου ρυθμίζετε σωστά τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα σας. Ο ιατρός θα ελέγξει προσεκτικά τα καταγεγραμμένα αποτελέσματα της αυτοεξέτασης και της γενικής ούρων. Θα ελέγξει επίσης τα καταγεγραμμένα σας στοιχεία παρακολούθησης των γευμάτων, των σνακ και τις ενέσεις ινσουλίνης.
Οι επισκέψεις στον ιατρό σας, θα γίνουν όλο και λιγότερο συχνές, μιας η εξέλιξη της νόσου σταθεροποιηθεί. Ωστόσο οι επισκέψεις στον ιατρό σας είναι πολύ σημαντικές όσον αφορά την παρακολούθηση των πιθανών μακροχρόνιων επιπλοκών του διαβήτη.

Καλέστε το 166 αν:

• Έχετε θωρακικό άλγος, κοφτές αναπνοές ή άλλα σημάδια στηθάγχης
• Απώλεια αισθήσεων
• Επιληπτικό παροξυσμό

Καλέστε τον οικογενειακό σας ιατρό ή επισκεφθείτε τα επείγοντα αν εμφανίζετε συμπτώματα κετοξέωσης:

• Ταχύπνοια
• Εξεσιμασμένη δίψα, υπερβολική κατανάλωση υγρών και συχνοουρία
• Γλυκιά απόπνοια
• Διακοπές αναπνοής
• Σύγχυση
• Έντονο κοιλιακό άλγος
• Υψηλά επίπεδα γλυκόζης ή κετόνων στα ούρα
• Πολύ υψηλά επίπεδα γλυκόζης στο αίμα

Επίσης καλέστε τον ιατρό αν:

• Έχετε συμπτώματα ότι τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα αυξάνουν πάρα πολύ (αυξημένη δίψα, θολή όραση, ξηροδερμία, αδυναμία ή κόπωση, ανάγκη συχνοουρίας)
• Τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα να κυμαίνονται σε κλίμακα υψηλότερη, την οποία εσείς κι ο ιατρό σας θέσατε.
• Έχετε συμπτώματα ότι τα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα μειώνονται πάρα πολύ (αδυναμία ή κόπωση, τρέμουλο, εφίδρωση, εκνευρισμός, σύγχυση σκέψης, ταχυπαλμία, διπλωπία ή θολή όραση, ανησυχία).
• Αν οι μετρήσεις τω επιπέδων σακχάρου μειωθούν κάτω των 70 mg/dL.
• Μούδιασμα, μυρμηγκίασμα, πόνος στο κάτω σκέλος και στον άκρο πόδα.
• Μολύνσεις ή πληγές των κάτω άκρων
• Διαταραχές όρασης

Μπορείτε να αντιμετωπίσετε τα πρώτα σημάδια της υπογλυκαιμίας αν βρίσκεται στο σπίτι σας, με την κατανάλωση ζάχαρης ή καραμελών ή δισκίων γλυκόζης. Σε περίπτωση που τα σημάδια της υπογλυκαιμίας επιμείνουν και τα επίπεδα γλυκόζης παραμένουν κάτω των 70 mg/dL, επισκεφθείτε τα επείγοντα.


Πρόληψη

Δεν υπάρχει τρόπος πρόληψης εμφάνισης της νόσου, όπως και δεν υπάρχουν διαγνωστικές εξετάσεις πρόληψής της.
Για να αποφύγετε επιπλοκές της πάθησης, επισκεφθείτε τον ιατρό ας τουλάχιστον 4 φορές το χρόνο.
Μην παραλείπετε τα εμβόλια σας, όπως και το εμβόλιο της γρίπης κάθε φθινόπωρο.

Ουρολοίμωξη (λοίμωξη των ουροφόρων οδών) στους ενήλικες


Ορισμός

Η ουρολοίμωξη αποτελεί λοίμωξη που μπορεί να συμβεί σε οποιοδήποτε τμήμα των ουροφόρων οδών. Οι φλεγμονές, λοιμώδους αιτιολογίας, των ουροφόρων οδών έχουν διαφορετικές ονομασίες ανάλογα με την εντόπισή τους.

• Ουροδόχος κύστη -- η φλεγμονή λόγω λοίμωξης που εντοπίζεται στην ουροδόχο κύστη ονομάζεται κυστίτιδα.
• Νεφροί -- η φλεγμονή λόγω λοίμωξης ενός ή αμφότερων των νεφρών ονομάζεται πυελονεφρίτιδα.
• Ουρητήρες – οι σωλήνες που μεταφέρουν τα ούρα από τους νεφρούς στην ουροδόχο κύστη σπάνια αποτελούν σημείο εντόπισης λοιμώξεων.
• Ουρήθρα – η φλεγμονή λόγω λοίμωξης που εντοπίζεται στην ουρήθρα, τον σωλήνα μέσω του οποίου εξέρχονται τα ούρα από την ουροδόχο κύστη στο εξωτερικό περιβάλλον, ονομάζεται ουρηθρίτιδα.

Βλέπε επίσης : Ουρολοίμωξη στα παιδιά

Εναλλακτικές ονομασίες

Λοίμωξη της ουροδόχου κύστης στους ενήλικες, μικροβιακή κυστίτιδα, πυελονεφρίτιδα, λοιμώξεις του ουροποιητικού στους ενήλικες.


Αίτια, επίπτωση, και παράγοντες κινδύνου

Οι ουρολοιμώξεις προκαλούνται από μικρόβια, συνήθως βακτήρια, που εισέρχονται στην ουρήθρα και κατόπιν μεταφέρονται στην ουροδόχο κύστη. Με αυτόν τον τρόπο αναπτύσσεται λοίμωξη στην ίδια την κύστη, η οποία μπορεί να επεκταθεί στους νεφρούς.

Στις περισσότερες περιπτώσεις το σώμα μπορεί να αντιμετωπίσει αυτά τα βακτήρια. Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένες συνθήκες που αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης ουρολοιμώξεων.

Οι γυναίκες τείνουν να προσβάλλονται συχνότερα από ουρολοιμώξεις καθότι η ουρήθρα τους είναι βραχύτερη και εγγύτερα στον πρωκτό, σε σχέση με τους άνδρες. Για τον λόγο αυτό οι γυναίκες είναι πιθανότερο να προσβληθούν από ουρολοίμωξη συνεπεία της σεξουαλικής τους δραστηριότητας ή όταν χρησιμοποιούν διάφραγμα ως μέθοδο αντισύλληψης. Η εμμηνόπαυση, επίσης, αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης ουρολοιμώξεων.

Οι ακόλουθες καταστάσεις, επίσης, αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης ουρολοιμώξεων:

• σακχαρώδης διαβήτης
• προχωρημένη ηλικία ( ιδιαίτερα σε άτομα υπο νοσηλεία)
• προβληματική κένωση της ουροδόχου κύστης (επίσχεση ούρων) λόγω νευρολογικών διαταραχών
• τοποθέτηση ουροκαθετήρα
• ακράτεια κοπράνων
• υπερπλασία του προστάτη, στένωση της ουρήθρας, ή οποιαδήποτε αιτία που εμποδίζει τη ροή των ούρων
• νεφρολιθίαση (λίθοι στους νεφρούς)
• ακινητοποίηση για μακρά χρονική περίοδο ( για παράδειγμα, κατά την ανάρρωση από κάταγμα του ισχίου)
• εγκυμοσύνη

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα σε λοίμωξη της ουροδόχου κύστης περιλαμβάνουν:

• θολά ή αιματηρά ούρα, τα οποία μπορεί να είναι δύσοσμα
• χαμηλό πυρετό (δεν είναι σταθερό εύρημα)
• πόνο ή αίσθημα καύσου κατά την ούρηση
• πίεση ή αίσθημα βάρους στην κάτω κοιλία (συνήθως υπερηβικά) ή στην οσφυϊκή χώρα
• συχνή έπειξη για ούρηση, ακόμη και μετά την κένωση της ουροδόχου κύστης

Στην περίπτωση που η λοίμωξη επεκταθεί στους νεφρούς, η συμπτωματολογία περιλαμβάνει:

• ρίγη και νυχτερινούς ιδρώτες
• αίσθημα κόπωσης και κακουχίας
• πυρετό μεγαλύτερο από 38.3 βαθμούς κελσίου
• πόνο στην πλάγια κοιλιακή χώρα, την οσφύ, ή τη βουβωνική χώρα
• θερμό, ή εξέρυθρο δέρμα
• ψυχικές μεταβολές ή συγχυτικά φαινόμενα (στις μεγάλες ηλικίες αυτά μπορεί να είναι τα μοναδικά συμπτώματα επί ουρολοίμωξης)
• ναυτία και εμέτους
• σοβαρό κοιλιακό πόνο (σε ορισμένες περιπτώσεις)

Σημεία και διαγνωστικός έλεγχος

Συνήθως συλλέγεται δείγμα ούρων για την παραγματοποίηση των ακόλουθων δοκιμασιών:

• Γενική εξέταση ούρων, διενεργείται για την αναζήτηση λευκοκυττάρων, ερυθροκυττάρων, βακτηρίων, καθώς και για τον έλεγχο συγκεκριμένων χημικών ουσιών στα ούρα. Στις πλείστες των περιπτώσεων, ο ιατρός μπορεί να διαγνώσει την ύπαρξη ουρολοίμωξης με βάση την κλινική εικόνα και τα αποτελέσματα της γενική εξέτασης ούρων.
• Καλλιέργεια ούρων μέσου ρεύματος πραγματοποιείται για την ταυτοποίηση του παθογόνου βακτηρίου. Με αυτόν τον τρόπο θα επιλεγεί η κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή.

Γενική εξέταση αίματος και καλλιέργεια αίματος ενδέχεται να πραγματοποιηθούν.

Οι ακόλουθες διαγνωστικές δοκιμασίες συνεισφέρουν στη διερεύνηση παθήσεων του ουροποιητικού συστήματος. Οι παθήσεις αυτές μπορούν να επιφέρουν την ανάπτυξη ουρολοιμώξεων ή να δυσχεραίνουν τη θεραπευτική τους αντιμετώπιση.

• υπολογιστική τομογραφία κοιλίας
• ενδοφλέβια πυελογραφία
• σπινθηρογράφημα νεφρών
• υπερηχογράφημα νεφρών
• διουρητική κυστεοουρηθρογραφία

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Ο ιατρός καλείται πρωταρχικά να προσδιορίσει τη βαρύτητα της λοίμωξης στην ουροδόχο κύστη ή τους νεφρούς.


Ήπιες λοιμώξεις της ουροδόχου κύστης και των νεφρών

Συνήθως συστήνεται η χορήγηση αντιβιοτικής αγωγής από το στόμα προκειμένου να αποφευχθεί ο κίνδυνος επέκτασης της λοίμωξης στους νεφρούς.

• η απλή λοίμωξη της ουροδόχου κύστης αντιμετωπίζεται με χορήγηση αντιβίωσης επί 3 ημέρες για τις γυναίκες ή 7-14 ημέρες για τους άνδρες. Σε περίπτωση επιπλεγμένης λοίμωξης της κύστης, όπως επί κύησης ή σε σακχαρώδη διαβήτη, καθώς και επί ήπιας λοίμωξης των νεφρών, χορηγούνται αντιβιοτικά,συνήθως, για 7-14 ημέρες.
• είναι μείζονος σημασίας να ολοκληρώσετε την αντιβιοτική αγωγή, ακόμη και αν διαπιστώσετε ταχεία αποδρομή των συμπτωμάτων. Ασθενείς που διακόπτουν την αγωγή πριν την ολοκλήρωσή της ενδέχεται να αναπτύξουν λοιμώξεις δυσχερέστερες στην αντιμετώπιση.

Στα χορηγούμενα αντιβιοτικά περιλαμβάνονται η τριμεθοπρίμη-σουλφομεθοξαζόλη, η αμοξυκιλλίνη, η δοξυκυκλίνη, συνδυασμός αμοξυκιλλίνης και κλαβουλανικού οξέος, και οι φθοριοκινολόνες.

Ο ιατρός θα διερευνήσει το ενδεχόμενο κύησης.

Επιπρόσθετα, μπορεί να συστήσει τη χορήγηση φαρμάκων για την ανακούφιση του ασθενούς από τον πόνο και τη βασανιστική έπειξη για ούρηση. Η φαιναζοπυριδίνη είναι το πλέον σύνηθες φάρμακο που χρησιμοποιείται για αυτόν τον σκοπό.

Όλοι οι πάσχοντες από ουρολοίμωξη πρέπει να πίνουν άφθονη ποσότητα νερού.

Ορισμένες γυναίκες αναπτύσσουν επαναλαμβανόμενες ή υποτροπιάζουσες λοιμώξεις της ουροδόχου κύστης. Η θεραπευτική αντιμετώπισή τους ενδέχεται να περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

• Η λήψη μιας δόσης αντιβιοτικού μετά τη σεξουαλική επαφή ενδέχεται να αποτρέψει την ανάπτυξη λοίμωξης που σχετίζεται με τη σεξουαλική δραστηριότητα.
• Η λήψη τριήμερης αντιβιοτικής αγωγής στο σπίτι, για ουρολοιμώξεις των οποίων η διάγνωση βασίζεται στα κλινικά συμπτώματα, ενδέχεται να καταστεί βοηθητική σε ορισμένες περιπτώσεις.
• Ορισμένες γυναίκες ενδέχεται να λάβουν μόνο μια ημερήσια δόση αντιβιοτικού προκειμένου να αποτρέψουν τη λοίμωξη.

Σοβαρές λοιμώξεις των νεφρών

Αν η λοίμωξη είναι σοβαρή και ο ασθενής αδυνατεί να λάβει φαρμακευτική αγωγή από το στόμα ή να καταναλώσει επαρκείς ποσότητες υγρών, τότε απαιτείται εισαγωγή σε νοσοκομειακό περιβάλλον. Εισαγωγή στο νοσοκομείο μπορεί, επίσης, να παραγματοποιηθεί στην περίπτωση που ο ασθενής:

• είναι προχωρημένης ηλικίας
• έχει νεφρικούς λίθους ή ανατομικές ανωμαλίες στις ουροφόρες οδούς
• έχει υποβληθεί πρόσφατα σε χειρουργική επέμβαση επί του ουροποιητικού συστήματος
• νοσεί από καρκίνο, σακχαρώδη διαβήτη, πολλαπλή σκλήρυνση, τραυματισμό της σπονδυλικής στήλης, ή άλλο ιατρικό νόσημα
• κυοφορεί και εκδηλώνει πυρετό

Κατά τη νοσηλεία θα χορηγηθούν υγρά και αντιβιοτική αγωγή ενδοφλεβίως.

Σε ορισμένους ασθενείς η ουρολοίμωξη υποτροπιάζει ή δεν ανταποκρίνεται στη θεραπευτική αγωγή, οπότε αποκτά χρονιότητα. Αν πάσχετε από χρόνια λοίμωξη του ουροποιητικού ενδέχεται να απαιτηθεί η χορήγηση αντιβιοτικής αγωγής για μακρό χρονικό διάστημα (από 6 μήνες ως 2 έτη).

Στην περίπτωση που η ανάπτυξη της λοίμωξης ευνοείται από την ύπαρξη κάποιου ανατομικού προβλήματος στις ουροφόρες οδούς, η θεραπεία μπορεί να περιλαμβάνει χειρουργική παρέμβαση.


Πρόγνωση

Οι ουρολοιμώξεις συνήθως ανταποκρίνονται στη θεραπευτική αντιμετώπιση. Τα συμπτώματα από την ουροδόχο κύστη αποδράμουν εντός 24-48 ωρών μετά την έναρξη της θεραπείας. Στην περίπτωση που η λοίμωξη εντοπίζεται σε κάποιον από τους νεφρούς, μπορεί να χρειασθεί 1 εβδομάδα ή περισσότερο για την αποδρομή τους.


Επιπλοκές

• σηψαιμία- ο κίνδυνος είναι υψηλότερος στους νεαρούς ενήλικες, στα άτομα προχωρημένης ηλικίας, και στους ανοσοκατεσταλμένους (για παράδειγμα σε πάσχοντες από HIV λοίμωξη, ή σε καρκινοπαθείς υπό χημειοθεραπεία)
• καταστροφή και ουλοποίηση του νεφρικού παρεγχύματος
• λοίμωξη του νεφρού

Πότε να επικοινωνήσετε με τον ιατρό σας

Αποταθείτε στον ιατρό σας αν εμφανίσετε οποιοδήποτε σύμπτωμα που υποδηλώνει την ύπαρξη ουρολοίμωξης. Αναζητήστε άμεσα ιατρική γνωμάτευση αν εκδηλώσετε κάποιο από τα ακόλουθα:

• πόνο στην περιοχή της οσφύος ή την πλάγια κοιλιακή χώρα
• ρίγη
• πυρετό
• εμέτους

Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να αποτελούν ένδειξη ότι η λοίμωξη εντοπίζεται στους νεφρούς.

Επικοινωνήστε με τον ιατρό σας αν έχετε ήδη διαγνωσθεί με ουρολοίμωξη και εμφανίσετε υποτροπή της νόσου, μετά τη θεραπεία με αντιβιοτικά.



Πρόληψη

Αλλαγές στον τρόπο ζωής ενδέχεται να συνδράμουν στην πρόληψη ανάπτυξης ουρολοιμώξεων.

Μετά την εμμηνόπαυση, μπορούν να χρησιμοποιηθούν κολπικές κρέμες οιστρογόνων. Αυτές μειώνουν την πιθανότητα ανάπτυξης λοίμωξης.


Ατομική υγιεινή

• διατηρείτε καθαρή την περιοχή των γεννητικών οργάνων
• να ουρείτε πριν και μετά τη σεξουαλική επαφή

Ένδυση

• να αποφεύγετε τη χρήση στενών εσωρούχων
• να αλλάζετε τα εσώρουχά σας τουλάχιστον μια φορά την ημέρα

Διαιτολογικές συνήθειες

• να καταναλώνετε άφθονη πασότητα υγρών
• να πίνετε χυμό φίγγι ή να λαμβάνετε δισκία φίγγι, ΟΧΙ όμως στην περίπτωση που έχετε θετικό ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό νεφρολιθίασης
• αποφεύγετε να καταναλώνετε μεγάλες ποσότητες υγρών που δρουν ερεθιστικά στο επιθήλιο της ουροδόχου κύστης, όπως το αλκοόλ και η καφεΐνη.