Ορισμός

Αρθρίτιδα είναι η φλεγμονή μιας ή περισσοτέρων αρθρώσεων, που έχει ως αποτέλεσμα πόνο, πρήξιμο, δυσκαμψία και περιορισμό στις κινήσεις. Υπάρχουν πάνω από 100 διαφορετικά είδη αρθρίτιδας.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Φλεγμονή των αρθρώσεων


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Η αρθρίτιδα προϋποθέτει ρήξη του χόνδρου. Ο χόνδρος είναι εκείνος που προστατεύει την άρθρωση, εξομαλύνοντας την κίνηση. Ο χόνδρος επίσης απορροφά το σοκ από την πίεση που ασκείται στην άρθρωση, όπως για παράδειγμα, κατά το βάδισμα. Χωρίς τους χόνδρους, τα οστά θα τρίβονταν μεταξύ τους, γεγονός που θα προκαλούσε πόνο, πρήξιμο (φλεγμονή) και δυσκαμψία.

Μπορεί να υποστείτε φλεγμονή στις αρθρώσεις από διάφορες αιτίες, όπως:

• Αυτοάνοσο νόσημα (το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται σε ένα μέρος του σώματος εκλαμβάνοντάς το ως ‘ξένο’)
• Κάταγμα
• Γενική φθορά των αρθρώσεων
• Λοίμωξη (συνήθως προκαλούμενη από βακτηρίδια ή ιούς)

Συχνά, η φλεγμονή υποχωρεί μετά την ίαση του τραύματος, ή τη θεραπεία της ασθένειας ή της λοίμωξης.

Σε κάποιους τραυματισμούς ή ασθένειες, η φλεγμονή δεν υποχωρεί ή η καταστροφή που έχει επέλθει καταλήγει σε μακροχρόνιο πόνο και παραμόρφωση. Οταν συμβεί αυτό, πάσχετε από χρόνια αρθρίτιδα. Η οστεοαρθρίτιδα είναι ο πιο κοινός τύπος και εμφανίζεται περισσότερο σε ηλικιωμένα άτομα. Μπορεί να προσβληθεί οποιαδήποτε άρθρωσή σας αλλά συνηθέστερα τα ισχία, τα γόνατα ή τα δάχτυλα. Στους παράγοντες κινδύνου για οστεοαρθρίτιδα περιλαμβάνονται:

• Βάρος μεγαλύτερο του κανονικού
• Προϋπάρχων τραυματισμός της άρθρωσης που πάσχει
• Επαναλαμβανόμενη και συχνή χρήση της πάσχουσας άρθρωσης που την καταπονεί (παίκτες μπέιζμπολ κλπ., χορευτές μπαλέτου και οικοδόμοι κινδυνεύουν περισσότερο)

Η αρθρίτιδα μπορεί να εμφανιστεί σε άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικίας. Περίπου 37 εκατομμύρια άνθρωποι στην Αμερική υποφέρουν από κάποιας μορφής αρθρίτιδα, που σημαίνει σχεδόν 1 στα 7 άτομα.

Αλλοι τύποι ή αίτια αρθρίτιδας είναι:

• Νόσος του Still ενηλίκων
• Αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα
• Mυκητιάσεις όπως η blastomycosis
• Γονοκοκκική αρθρίτιδα
• Ουρική αρθρίτιδα
• Νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα
• Άλλες βακτηριδιακές λοιμώξεις (βακτηριδιακή αρθρίτιδα)
• Ψωριασική αρθρίτιδα
• Αντιδραστική αρθρίτιδα (σύνδρομο Reiter)
• Ρευματοειδής αρθρίτιδα (σε ενήλικες)
• Σκληρόδερμα
• Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (SLE)
• Τριτογενής ασθένεια του Lyme
• Φυματιώδης αρθρίτιδα
• Ιογενής αρθρίτιδα

Συμπτώματα

Αν πάσχετε από αρθρίτιδα, μπορεί να εμφανίσετε:

• Πόνο σε άρθρωση
• Πρήξιμο σε άρθρωση
• Μειωμένη δυνατότητα κίνησης της άρθρωσης
• Κοκκίνισμα του δέρματος γύρω από την άρθρωση
• Δυσκαμψία, ιδιαίτερα το πρωί
• Αυξημένη θερμότητα γύρω από την άρθρωση

Σημάδια και εξετάσεις

Κατ’ αρχάς, ο γιατρός σας θα πάρει ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό για να διαπιστώσει αν πιθανή αιτία των συμπτωμάτων σας είναι η αρθρίτιδα ή άλλο μυοσκελετικό πρόβλημα.

Στη συνέχεια, μια σχολαστική φυσική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει συγκέντρωση υγρού στην άρθρωση. (Αυτό ονομάζεται ‘έκχυση’.) Οταν πιεστεί απαλά, η άρθρωση μπορεί να είναι μαλακή, ζεστή και κόκκινη (ιδιαίτερα στις περιπτώσεις της λοιμώδους και της αυτοάνοσης αρθρίτιδας). Η άρθρωση μπορεί να πονάει ή να δυσκολεύεται να στρέψει προς κάποια κατεύθυνση. Αυτό είναι γνωστό ως ‘περιορισμένο εύρος της κίνησης’.

Σε κάποιες αυτοάνοσες μορφές αρθρίτιδας, οι αρθρώσεις μπορεί να παραμορφωθούν αν δεν αντιμετωπισθεί η ασθένεια. Τέτοιες παραμορφώσεις αρθρώσεων είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα της μη θεραπευθείσας οξείας ρευματοειδούς αρθρίτιδας.

Οι εξετάσεις ποικίλλουν ανάλογα με την εικαζόμενη αιτία. Συχνά περιλαμβάνουν εξετάσεις αίματος και ακτινογραφίες των αρθρώσεων. Για τον έλεγχο λοιμώξεων και άλλων αιτίων (όπως η ουρική αρθρίτιδα που προκαλείται από κρυστάλλους), με μια βελόνα λαμβάνεται υγρό από την άρθρωση και εξετάζεται στο μικροσκόπιο.


Θεραπεία

H θεραπεία της αρθρίτιδας εξαρτάται από τη συγκεκριμένη αιτία που την προκάλεσε, από την άρθρωση που έχει προσβληθεί και από τον βαθμό που η πάθηση επηρεάζει τις καθημερινές δραστηριότητές σας. Η ηλικία και το επάγγελμά σας επίσης θα ληφθούν υπόψη από τον γιατρό προκειμένου να καταλήξει στο θεραπευτικό σχήμα.

Αν είναι δυνατόν, η θεραπεία θα στοχεύσει στην εξάλειψη της υποκείμενης αιτίας της αρθρίτιδας. Εν τούτοις, η αιτία ΔΕΝ είναι πάντα θεραπεύσιμη, όπως π.χ. στις περιπτώσεις της οστεοαρθρίτιδας και της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Η θεραπεία, για τον λόγο αυτό, αποσκοπεί στην ελάττωση του πόνου και της δυσφορίας και στην αποτροπή επιδείνωσης της αναπηρίας.

Είναι δυνατόν να αντιμετωπίσετε σε μεγάλο βαθμό τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας και άλλων χρόνιων τύπων αρθρίτιδας χωρίς φάρμακα. Πράγματι, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής αντί των φαρμάκων είναι προτιμητέες στην οστεοαρθρίτιδα και άλλες μορφές φλεγμονής των αρθρώσεων. Αν χρειαστεί, τα φάρμακα πρέπει να λαμβάνονται ως βοηθητικά των αλλαγών στον τρόπο ζωής.

Η άσκηση στην περίπτωση της αρθρίτιδας είναι απαραίτητη για τη διατήρηση υγιών αρθρώσεων, για την ανακούφιση από τη δυσκαμψία, για την ελάττωση του πόνου και την κόπωσης και για την ενίσχυση μυών και οστών. Το πρόγραμμα ασκήσεων θα πρέπει να σχεδιασθεί ατομικά για σας. Συνεργαστείτε με έναν φυσικοθεραπευτή γι’ αυτό και σιγουρευτείτε ότι το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει:

• Χαμηλής απόδοσης αεροβική γυμναστική (ονομάζεται και άσκηση αντοχής)
• Σειρά ασκήσεων για ευλυγισία
• Ασκήσεις ενδυνάμωσης του μυϊκού τόνου

Ο φυσικοθεραπευτής μπορεί να χρησιμοποιήσει ζεστά ή κρύα επιθέματα όπου χρειάζεται αλλά και νάρθηκες ή ορθωτικά βοηθήματα για να στηρίξει ή να ‘ισιώσει’ τις αρθρώσεις. Κάτι τέτοιο είναι ιδιαίτερα απαραίτητο στη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Ο φυσικοθεραπευτής σας μπορεί επίσης να συστήσει υδροθεραπεία, μασάζ με πάγο ή διαδερμική νευρική διέγερση (TENS).

Η ανάπαυση είναι εξίσου σημαντική με την άσκηση. Να κοιμάστε 8–10 ώρες τη νύχτα και να παίρνετε κανέναν υπνάκο κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό σας βοηθά να ανακάμψετε από μια κρίση πιο γρήγορα αλλά ακόμα και να προλάβετε τυχόν επιδείνωση. Επίσης καλό είναι:

• Να αποφεύγετε να μένετε στην ίδια στάση για πολύ.
• Να αποφεύγετε τις στάσεις ή τις κινήσεις που επιφέρουν μεγάλη πίεση στις πάσχουσες αρθρώσεις.
• Να κάνετε τροποποιήσεις στο σπίτι σας ώστε να κάνετε τις κινήσεις ευκολότερες. Για παράδειγμα, βάλτε χειρολαβές στην ντουσιέρα ή την μπανιέρα και κοντά στην λεκάνη της τουαλέτας.
• Να μειώσετε το στρες που μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα. Δοκιμάστε διαλογισμό ή την ψυχοθεραπευτική μέθοδο GIM (guided imagery and music). Ρωτήστε τον φυσικοθεραπευτή σας για τη γιόγκα και το τάι τσι.

Αλλα μέτρα που μπορείτε να δοκιμάσετε είναι:

• Κάντε επαλείψεις με κρέμα καπσαϊσίνης (προέρχεται από τις καυτές κόκκινες πιπεριές) στο δέρμα πάνω από τις αρθρώσεις. Μπορεί να παρουσιάσετε βελτίωση μετά από 3-7 ημέρες εφαρμογής της κρέμας.
• Εφαρμόστε μια διατροφή πλούσια σε βιταμίνες και μέταλλα, ιδιαίτερα αντιοξειδωτικά όπως η βιταμίνη Ε. Αυτά βρίσκονται στα φρούτα και στα λαχανικά. Πάρτε σελήνιο από τη μαγιά της μπύρας, το σιτάρι, το σκόρδο, τα δημητριακά, τους ηλιόσπορους και τα καρύδια Βραζιλίας. Πάρτε ωμέγα 3 λιπαρά από τα ψάρια του κρύου νερού (όπως ο σολωμός, το σκουμπρί και η ρέγκα), τον λιναρόσπορο, το λάδι κράμβης, τους σπόρους και το λάδι σόγιας, τους σπόρους της κολοκύθας και τα καρύδια.
• Πάρτε γλυκοζαμίνη και χονδροϊτίνη – είναι οι ουσίες που σχηματίζουν τον χόνδρο που περιβάλει τις αρθρώσεις. Τα συμπληρώματα αυτά διατίθενται στα καταστήματα υγιεινής διατροφής και στα supermarkets. Ενώ κάποιες μελέτες δείχνουν ότι τα συμπληρώματα αυτά μπορεί να μειώσουν τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας, άλλες δείχνουν ότι δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα. Ωστόσο, εφόσον τα συμπληρώματα αυτά θεωρούνται ασφαλή, συνιστώνται για δοκιμή αφού ορισμένοι ασθενείς διαπίστωσαν βελτίωση των συμπτωμάτων.

ΦΑΡΜΑΚΑ

Ο γιατρός σας θα επιλέξει από μια ποικιλία φαρμάκων κατά περίπτωση. Γενικά, τα πρώτα φάρμακα που θα δοκιμάσετε δεν χρειάζονται συνταγή. Αυτά είναι:

• Ακεταμινοφένη (Τylenol) – συνιστάται από το Αμερικανικό Κολλέγιο Ρευματολογίας και την Αμερικανική Εταιρεία Γηριατρικής ως πρώτης γραμμής θεραπεία για την οστεοαρθρίτιδα. Παίρνετε 2-4 γρ. την ημέρα (δύο ενισχυμένα για αρθρίτιδα Tylenol κάθε 8 ώρες). Αυτό μπορεί να επιτύχει σημαντική ανακούφιση από τον πόνο την αρθρίτιδας χωρίς πολλές από τις παρενέργειες των συνταγογραφούμενων φαρμάκων. ΜΗΝ υπερβαίνετε την συνιστώμενη δόση ακεταμινοφένης και μην καταναλώνετε παράλληλα μεγάλη ποσότητα αλκοόλ γιατί μπορεί να βλάψετε το συκώτι σας.
• Ασπιρίνη, ιβουπροφένη ή ναπροξένη – αυτά τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (NSAIDs) συχνά είναι αποτελεσματικά στην καταπολέμηση του πόνου της αρθρίτιδας. Εν τούτοις, παρουσιάζουν πιθανούς κινδύνους, ιδιαίτερα αν λαμβάνονται για μεγάλα διαστήματα. Δεν πρέπει να λαμβάνονται σε καμία δοσολογία χωρίς τη συμβουλή του γιατρού σας. Στις πιθανές παρενέργειες περιλαμβάνονται το έμφραγμα, το εγκεφαλικό, το έλκος στομάχου, η αιμορραγία από τον πεπτικό σωλήνα και η βλάβη στα νεφρά. Το 2005 ο Αμερικανικός Οργανισμός Φαρμάκων ζήτησε από τους κατασκευαστές τέτοιων φαρμάκων να περιλάβουν προειδοποίηση στη συσκευασία των προϊόντων τους για αυξημένο κίνδυνο εμφράγματος, εγκεφαλικού και γαστρεντερικής αιμορραγίας. Αν πάσχετε από ασθένεια του ήπατος ή των νεφρών ή έχετε ιστορικό γαστρεντερικής αιμορραγίας, δεν πρέπει να πάρετε τα φάρμακα αυτά εκτός κι αν ο γιατρός σας τα συστήσει.

Στα συνταγογραφούμενα φάρμακα περιλαμβάνονται ακόμα:

• Οι βιολογικοί τροποποιητές – αποτελούν την πιο πρόσφατη ανακάλυψη στη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Τέτοια φάρμακα, που περιλαμβάνουν την ετανερσέπτη (Εnbrel), το infliximab (Remicade) και το adalimumab (Humira) είναι ενέσιμα και μπορεί να βελτιώσουν δραματικά την ποιότητα της ζωής σας. Νεότερα τέτοια φάρμακα είναι το Orencia (abatacept) και το Rituxan (rituximab).
• Τα κορτικοστεροειδή (‘στεροειδή’) – είναι φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα και τα συμπτώματα της φλεγμονής. Συχνά διοχετεύονται με ένεση σε αρθρώσεις με πόνους οστεοαρθρίτιδας. Τα στεροειδή χορηγούνται σε περιπτώσεις αυτοάνοσης αρθρίτιδας αλλά πρέπει να αποφεύγονται στη λοιμώδη αρθρίτιδα. Τα στεροειδή έχουν πολλαπλές παρενέργειες, που περιλαμβάνουν στομαχικές διαταραχές και γαστρεντερική αιμορραγία, υψηλή αρτηριακή πίεση, απώλεια οστικής μάζας, καταρράκτη και αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων. Οι κίνδυνοι αυξάνονται όταν τα στεροειδή λαμβάνονται για μεγάλα διαστήματα ή σε υψηλές δόσεις. Η στενή παρακολούθηση από τον γιατρό είναι άκρως απαραίτητη.
• Οι αναστολείς της κυκλοοξυγενάσης- 2 (COX-2) – τα φάρμακα αυτά μπλοκάρουν ένα ένζυμο που είναι υπεύθυνο για τη δημιουργία φλεγμονής και ονομάζεται COX-2. Αυτή η σειρά φαρμάκων αρχικά θεωρήθηκε ότι ανήκε στην κατηγορία των κλασικών μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (NSAIDs), αλλά χωρίς τις στομαχικές διαταραχές. Ωστόσο, πολυάριθμες αναφορές για εμφράγματα και εγκεφαλικά οδήγησαν τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων να επανεξετάσει τους κινδύνους και τα οφέλη των COX-2 αναστολέων. Το Celecoxib (Celebrex) κυκλοφορεί ακόμα αλλά φέρει έντονη προειδοποίηση και σύσταση να χορηγείται στη χαμηλότερη δυνατή δοσολογία για το μικρότερο δυνατό διάστημα. Συζητήστε με τον γιατρό σας για το κατά πόσον οι αναστολείς COX-2 ενδείκνυνται στην περίπτωσή σας.
• Τα τροποποιητικά της νόσου αντιρευματικά φάρμακα – αυτά χρησιμοποιούνται παραδοσιακά για τη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και άλλων αυτοάνοσων αιτίων αρθρίτιδας. Στα φάρμακα αυτά εντάσσονται τα άλατα χρυσού, η πενικιλλαμίνη, η σουλφασαλαζίνη και η υδροξυχλωροκίνη. Πιο πρόσφατα, η μεθοτρεξάτη αποδείχθηκε ότι επιβραδύνει την εξέλιξη της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και βελτιώνει την ποιότητα της ζωής σας. Η ίδια η μεθοτρεξάτη μπορεί να είναι άκρως τοξική και απαιτεί συχνές αναλύσεις αίματος των ασθενών που τη λαμβάνουν.
• Τα ανοσοκατασταλτικά – αυτά τα φάρμακα όπως η αζαθειοπρίνη ή η κυκλοφωσφαμίδη, χορηγούνται σε σοβαρές περιπτώσεις ρευματοειδούς αρθρίτιδας, όταν τα άλλα φάρμακα έχουν αποτύχει.

Εϊναι πολύ σημαντικό να παίρνετε τα φάρμακά σας σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας. Αν έχετε δυσκολία (για παράδειγμα λόγω ανυπόφορων παρενεργειών), συζητήστε με τον γιατρό σας.


ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η χειρουργική για την ανασύσταση της άρθρωσης (αρθροπλαστική) ή την αντικατάσταση της άρθρωσης (όπως ολόκληρης της άρθρωσης του γονάτου) μπορεί να συμβάλει στη διατήρηση μιας πιο ομαλής ζωής. Η απόφαση για χειρουργική επέμβαση συνήθως λαμβάνεται όταν οι εναλλακτικές λύσεις, όπως οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και τα φάρμακα, δεν είναι πλέον αποτελεσματικά.

Οι φυσιολογικές αρθρώσεις περιέχουν ένα λιπαντικό που ονομάζεται αρθρικό υγρό. Στις αρθρώσεις με αρθρίτιδα, το υγρό αυτό δεν παράγεται σε επαρκείς ποσότητες. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί ο γιατρός να εισάγει με ένεση στην πάσχουσα άρθρωση μια συνθετική εκδοχή αυτού του υγρού. Το συνθετικό υγρό μπορεί να καθυστερήσει την ανάγκη για χειρουργική επέμβαση τουλάχιστον προσωρινά και να βελτιώσει τη ζωή των ανθρώπων που υποφέρουν από αρθρίτιδα.


Πρόγνωση

Μερικές διαταραχές που συνδέονται με την αρθρίτιδα μπορούν να θεραπευτούν πλήρως. Ωστόσο οι περισσότερες είναι χρόνιες παθήσεις και ο στόχος της θεραπείας είναι να ελεγχθεί ο πόνος και να ελαχιστοποιηθεί η βλάβη στην άρθρωση. Η χρόνια αρθρίτιδα συχνά εναλλάσσεται από έξαρση σε ύφεση.


Επιπλοκές

• Χρόνιος πόνος
• Περιορισμοί στον τρόπο ζωής και αναπηρία

Πότε να καλέσετε τον γιατρό σας

Καλέστε τον γιατρό σας αν:

• Ο πόνος στην άρθρωσή σας επιμένει πέραν των 3 ημερών.
• Υποφέρετε από οξύ ανεξήγητο πόνο στην άρθρωση.
• Η πάσχουσα άρθρωση είναι εμφανώς πρησμένη,
• Δυσκολεύεστε πολύ να κινήσετε την άρθρωση.
• Το δέρμα σας γύρω από την άρθρωση είναι κόκκινο ή ζεστό στην επαφή.
• Παρουσιάζετε πυρετό ή χάσατε βάρος χωρίς να το επιδιώξετε.

Πρόληψη

Αν η αρθρίτιδα διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να προλάβετε τη βλάβη στην άρθρωση. Μάθετε αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό αρθρίτιδας και μοιραστείτε την πληροφορία με τον γιατρό σας, ακόμα κι αν δεν παρουσιάζετε συμπτώματα.

Η οστεοαρθρίτιδα είναι πιθανότερο να αναπτυχθεί αν ‘κακομεταχειρίζεστε’ τις αρθρώσεις σας (τις τραυματίζετε συχνά ή τις κουράζετε υπερβολικά ενώ είναι τραυματισμένες). Φροντίστε να μην χρησιμοποιείτε πολύ μια τραυματισμένη ή πονεμένη άρθρωση. Παρομοίως, αποφύγετε τις επαναλαμβανόμενες υπερβολικές κινήσεις.

Το πλεονάζον βάρος επίσης αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης οστεοαρθρίτιδας στα γόνατα και πιθανόν στα ισχία. Δείτε το άρθρο για τον δείκτη σωματικής μάζας για να εξακριβώσετε αν το βάρος σας θεωρείται φυσιολογικό.

Ορισμός

Η παιδική ρευματοειδής αρθρίτιδα (Π.Ρ.Α.) είναι ένα όρος που χρησιμοποιείται για την περιγραφή της πιο συνηθισμένης μορφής αρθροπάθειας της παιδικής ηλικίας. Αποτελεί μια χρόνια πάθηση που χαρακτηρίζεται από άλγος και οίδημα των αρθρώσεων.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Χρόνια παιδική πολυαρθρίτιδα, νόσο Still, νεανική ιδιοπαθής αρθρίτιδα.


Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου

Η αιτία της Π.Ρ.Α. παραμένει άγνωστη. Πιστεύεται ότι αποτελεί αυτοάνοση νόσο, στην περίπτωση της οποίας, το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού στρέφεται λαθεμένα (το ανοσιακό σύστημα αντιδρά μη φυσιολογικά, χάνοντας την ικανότητα να διακρίνει τα ξένα στοιχεία από τα δικά του ) κατά τους υγιούς ιστούς του σώματος και τους καταστρέφει. Η Π.Ρ.Α. εμφανίζεται πριν την ηλικία των 16 χρόνων. Υποδιαιρείται στις παρακάτω κατηγορίες:

• Συστηματική Π.Ρ.Α. που περιλαμβάνει άλγος ή οίδημα μιας άρθρωσης, πυρετό κι ερύθημα. Αυτή είναι η πιο σπάνια κατηγορία.
• Πολυαρθρική Π.Ρ.Α. που περιλαμβάνει την προσβολή πολλαπλών αρθρώσεων. Αυτή η μορφή μπορεί να εξελιχθεί σε ρευματοειδής αρθρίτιδα. Μπορεί να αφορά μικρές και μεγάλες αρθρώσεις των άνω και των κάτω άκρων , όπως και την κροταφογναθική άρθρωση και την αυχενική μοίρα της σπονδυλικής στήλης.
• Ολιγοαρθρική Π.Ρ.Α. που περιλαμβάνει μερικές μόνο αρθρώσεις, συνήθως του ισχίου, του γονάτου ή της ποδοκνημικής.

Συμπτώματα παρόμοια με της παιδικής ρευματοειδής αρθρίτιδας, μπορούν να προκαλέσουν κι άλλες παθολογικές καταστάσεις, όπως:

• Νόσο Lyme, ρευματικός πυρετός, οστικές λοιμώξεις (οστεομυελίτιδα) κι άλλες λοιμώξεις
• Σαρκοείδωση, ψωρισιακή αρθρίτιδα, αγγειίτιδα
• Φλεγμονώδη νόσο του εντέρου

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της αρθρίτιδας είναι:

• Δυσκαμψία των αρθρώσεων, χειρότερη κατά τις πρωινές ώρες
• Άλγος αρθρώσεων
• Μειωμένη κινητικότητα
• Αυξημένη θερμοκρασία ή οίδημα μιας άρθρωσης, συνοδευόμενο από ερύθημα αυτής
• Το παιδί ενδεχομένως να αποφεύγει να χρησιμοποιήσει το προσβληθέν ισχίο ή ακόμη και να χωλαίνει (κουτσαίνει)
• Άλγος ράχης

Ευρεία οργανικά σωματικά συμπτώματα της παιδικής ρευματοειδής αρθρίτιδας :

• Πυρετός, συνήθως υψηλός και σε καθημερινή βάση
• Ερύθημα (του κορμού και των κάτω άκρων ), που εμφανίζεται κι εξαφανίζεται, με την κάθοδο του πυρετού
• Οίδημα των λεμφαδένων

Η παιδική ρευματοειδή αρθρίτιδα μπορεί επίσης να προκαλέσει φλεγμονή των οφθαλμών (φλεγμονή του πρόσθιου τμήματος του ραγοειδούς χιτώνα – ο αιμοφόρος χιτώνας του οφθαλμού), που ονομάζεται πρόσθια ραγοειδίτιδα ή ιριδοκυκλίτιδα. Η παθολογική αυτή κατάσταση, μπορεί να εξελίσσεται δίχως συμπτώματα από τους οφθαλμούς ή κάποιος μπορεί να παρουσιάσει:

• Ερυθρότητα οφθαλμών
• Άλγος των οφθαλμών
• Αυξημένο άλγος κατά την εστίαση της όρασης σε έντονο φως (φωτοφοβία)
• Αλλαγές στην όραση

Σημεία και παρα-κλινικές εξετάσεις

Η φυσική εξέταση μπορεί να αναδείξει οιδηματώδης, θερμές κι ευαίσθητες αρθρώσεις, επίπονες κατά την κίνηση. Το παιδί ίσως παρουσιάσει και ερύθημα. Άλλα σημεία περιλαμβάνουν:

• Ηπατομεγαλία
• Σπληνομεγαλία
• Οιδηματώδες λεμφαδένες

Οι αιματολογικές εξετάσεις μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Ρευματοειδή παράγοντα –RF (ίσως να είναι αυξημένος, όχι όμως σε όλους τους ασθενείς)
• Ταχύτητα καθίζησης ερυθρών (ΤΚΕ)
• Αντιπυρηνικά σώματα – ΑΝΑ (μπορεί να έχουν υψηλές τιμές)
• Ποσοτικός προσδιορισμός του αίματος – CBC
• HLA αντιγόνα για HLA B27 (εργαστηριακός δείκτης – σχετίζεται με την ενθεσίτιδα).

Κάποιες ή και ακόμη όλες οι παραπάνω αιματολογικές εξετάσεις, μπορεί να είναι φυσιολογικές σε ασθενείς με παιδική ρευματοειδή αρθρίτιδα

Ο ιατρός ίσως χρειαστεί να παρακεντήσει μια άρθρωση. Αυτό σημαίνει την εισαγωγή μιας βελόνης εντός της άρθρωσης που παρουσιάζει οίδημα. Η μέθοδος αυτή μπορεί να αποβεί διαγνωστική ως προς την αιτία πρόκλησης της αρθρίτιδας. Παροχετεύοντας επίσης τη συλλογή υγρού, η άρθρωση πιθανότατα να ανακουφιστεί. Σε κάποιες περιπτώσεις, ο ιατρός μπορεί να εισάγει στεροειδή ενέσιμα στην άρθρωση, με σκοπό τη μείωση του οιδήματος.

Άλλες εξετάσεις που μπορούν να διεξαχθούν είναι:

• Ακτινογραφία της άρθρωσης
• Ακτινογραφία θώρακος
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα
• Οφθαλμολογική εξέταση από οφθαλμίατρο (ακόμη και στην περίπτωση που δεν υπάρχουν συμπτώματα, θεωρείται σκόπιμο να γίνεται τακτικά)

Θεραπεία

Όταν η νόσος έχει προσβάλλει λίγες μόνο αρθρώσεις, τα μη-στεροειδή αντιφλεγμονώδη σκευάσματα (ΜΣΑΦ), όπως η ιμπουπροφαίνη ή ναπροξένη, αρκούν συνήθως για τον έλεγχο των συμπτωμάτων που οφείλονται σε φλεγμονή. Τα κορτικοστεροειδή χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων πιο σοβαρών καταστάσεων της νόσου.

Τα παιδιά που παρουσιάζουν αρθρίτιδα σε αρκετές αρθρώσεις ή παρουσιάζουν πυρετό, ερύθημα και οίδημα αδένων, ίσως χρειαστούν να λάβουν άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα. Αυτά ονομάζονται νόσο-εξαρτώμενα αντιρευματικά σκευάσματα (DMARDs) και μπορούν να μειώσουν ή να προλάβουν τη δημιουργία οιδήματος ή φλεγμονής στον οργανισμό. Τα DMARDs περιλαμβάνουν :

• Μεθοτρεξάτη, που αποτελεί και το πρώτο φάρμακο επιλογής
• Βιολογικά σκευάσματα, όπως η etanercept, infliximab και συγγενή τους σκευάσματα, που μπλοκάρουν τα υψηλά επίπεδα πρωτεΐνης που είναι υπεύθυνα για τη φλεγμονή (τα αντι –TNF δεσμεύουν επιλεκτικά τον παράγοντα νέκρωσης όγκων - TNF- απαραίτητο διαμεσολαβητή στη διαδικασία της φλεγμονής).

Είναι πολύ σημαντικό τα παιδιά που πάσχουν από Π.Ρ.Α. να παραμείνουν δραστήρια, ώστε να διατηρούν τη μυϊκή τους δύναμη. Το περπάτημα, η ποδηλασία και το κολύμπι, αποτελούν ενδεικτικές δραστηριότητες. Θεωρείται σκόπιμο, τα παιδιά να μάθουν να κάνουν σωστή προθέρμανση πριν αθληθούν. Σημαντικό είναι επίσης να δοθεί ψυχολογική υποστήριξη και βοήθεια στα παιδιά που πάσχουν από Π.Ρ.Α. κι αντιμετωπίζουν την ασθένειά τους με λύπη και θυμό. Κάποια παιδιά, ίσως χρειαστούν χειρουργική επέμβαση, συμπεριλαμβανομένου της αρθρικής αναδόμησης.


Πρόγνωση

Η παιδική ρευματοειδή αρθρίτιδα είναι μια νόσος που σπάνια είναι νοσηρή. Τα παιδιά, στα οποία η νόσος έχει προσβάλλει αρκετές αρθρώσεις ή τα οποία παρουσιάζουν θετικό ρευματοειδή παράγοντα, είναι πιο επιρρεπείς να αποκτήσουν χρόνιο άλγος, μειωμένη σχολική παρουσία και μελλοντική ανικανότητα. Μακροχρόνιες περίοδοι δίχως συμπτώματα, συναντάται συνήθως στα άτομα που η νόσος έχει προσβάλλει λίγες μόνο αρθρώσεις. Αρκετοί ασθενείς με Π.Ρ.Α., μετά την αποδρομή της νόσου, παραμένουν με μικρές μόνο απώλειες κινητικότητας και ανατομικές δυσμορφίες.


Επιπλοκές

• Διάλυση ή αποδόμηση των αρθρώσεων (μπορεί να συμβεί σε ασθενείς με σοβαρή μορφή Π.Ρ.Α.)
• Μειωμένος ρυθμός ανάπτυξης
• Άνισο μήκος άνω ή κάτω σκελών
• Απώλεια ή μειωμένη όραση, λόγω της χρόνιας ραγοειδίτιδας ή ιριδοκυκλίτιδας( η διαταραχή αυτή μπορεί να πάρει σοβαρές μορφές, ακόμη κι αν η αρθρίτιδα είναι ήπια)
• Αναιμία
• Οίδημα πέριξ της καρδιάς (περικαρδίτιδα)
• Χρόνιο άλγος, μειωμένη σχολική παρουσία.

Επικοινωνία με τον οικογενειακό σας ιατρό


Καλέστε τον ιατρό σας και κλείστε ένα ραντεβού σε περίπτωση που:

• Παρατηρήσετε συμπτώματα της Π.Ρ.Α.
• Τα συμπτώματα επιδεινώνονται ή δεν παρουσιάζουν βελτίωση παρά τη λήψη θεραπείας
• Εμφανιστούν νέα συμπτώματα

Πρόληψη

Τα προληπτικά μέτρα της νόσου, παραμένουν άγνωστα.

Ορισμός

Ιογενής γαστρεντερίτις ονομάζεται η φλεγμονή του στομάχου και του εντέρου, που οφείλεται σε ιό. Η λοίμωξη μπορεί να οδηγήσει σε διαρροϊκές κενώσεις κι έμετο. Αποκαλείται κάποιες φορές και «γρίπη του στομάχου».


Εναλλακτικοί ορισμοί

Ρετροϊογενής λοίμωξη, Ιός του Norwalk, Γαστρεντερίτιδα – ιογενής, Γρίπη του στομάχου.


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Η ιογενής γαστρεντερίτις αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες πρόκλησης κρίσιμης διάρροιας, τόσο σε ενήλικες, όσο και σε παιδιά. Αρκετοί είναι οι τύποι ιών που μπορούν να οδηγήσουν σε γαστρεντερίτιδα. Οι πιο συχνοί είναι:

• Astrovirus
• Αδενοϊός του εντέρου
• Norovirus (γνωστός κι ως ιός που μιμείται τον ιό Norwalk). Συναντάται συχνά σε παιδιά σχολικής ηλικίας.
• Ρετροϊός, που είναι και η πιο συχνή αιτία βαριάς γαστρεντερίτιδας στα παιδιά. Δύναται να προσβάλλει κι ενήλικες που έρχονται σε επαφή με προσβεβλημένα παιδιά. Συχνά, αναφέρονται κρούσματα σε κέντρα φύλαξης παιδιών.

Οι προαναφερόμενοι ιοί ανευρίσκονται, όχι σπάνια, σε μολυσμένες τροφές και πόσιμο νερό. Τα συμπτώματα της ιογενής γαστρεντερίτιδας κάνουν την εμφάνισή τους 4 με 48 ώρες μετά την έκθεση στη μολυσμένη τροφή ή νερό.

Αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης βαριάς γαστρεντερίτιδας, διατρέχουν οι ενήλικες νεαρής ηλικίας, οι ηλικιωμένοι, καθώς και οι ανοσοκατεσταλμένοι.


Συμπτώματα

• Μυϊκή σύσπαση της κοιλιακής χώρας
• Κοιλιακό άλγος
• Διάρροια
• Ναυτία
• Έμετος

Πρόσθετα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Ρίγη
• Υγρή/ ιδρωμένη επιδερμίδα
• Εκσεσημασμένη εφίδρωση
• Πυρετός
• Δυσκαμψία αρθρώσεων
• Απώλεια / ακράτεια κοπράνων
• Μυϊκό άλγος
• Πτωχή θρέψη
• Αιμορραγία ανωτέρου πεπτικού (με τον έμετο – σπάνια)
• Απώλεια σωματικού βάρους

Σημεία κι εξετάσεις

Ο ιατρός σας θα αναζητήσει σημεία ένδειξης αφυδάτωσης του σώματός σας. Αυτά περιλαμβάνουν:

• Ξηρή ή κολλώδης στοματική κοιλότητα
• Ληθαργική ή κωματώδη κατάσταση (σε βαριά αφυδάτωση)
• Υπόταση (χαμηλή αρτηριακή πίεση)
• Ολιγουρία ή πλήρης ανουρία; τα συμπηκνωμένα ούρα λαμβάνουν σκουρόχρωμη όψη
• Ευπίεστα σκαμμένα εντυπώματα στην κορυφή του κρανίου νηπίων (ανατομικό χαρακτηριστικό γνώρισμα στο κρανίο νηπίου γνωστή ως fontanelles)
• Απουσία δακρύων
• «Σκαμμένες» περικογχικές χώρες («σκαμμένα» μάτια)

Η εξέταση δείγματος κοπράνων αποσκοπεί στην ταυτοποίηση του συγκεκριμένου ιού, αν και στην ιογενής γαστρεντερίτιδα δεν εκτελείται απαραίτητα. Η καλλιέργεια κοπράνων ίσως αποβεί χρήσιμη για τη διαφοροδιάγνωση βακτηριακής αιτιολογίας των διαρροϊκών κενώσεων.


Θεραπεία

Στόχος της θεραπευτικής αγωγής αποτελεί η πρόληψη της αφυδάτωσης και η εξασφάλιση των απαραίτητων υγρών στον οργανισμό. Η απώλεια των υγρών και ηλεκτρολυτών (άλατα και μέταλλα) λόγω των διαρροϊκών κενώσεων ή εμέτων, οφείλεται να αναπληρώνεται με την πόση μεγάλων δόσεων υγρών. Ακόμη και αν είστε σε θέση να λάβετε κανονικά τροφή, οφείλετε να καταναλώσετε περίσσειες ποσότητες υγρών στα διαστήματα μεταξύ των γευμάτων.

• Παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας κι ενήλικες, μπορούν να καταναλώνουν ισοτονικά ποτά, όπως το Gatorade (ευρεία χρήση στον αθλητισμό), όχι όμως τα παιδιά μικρότερης ηλικίας. Αντιθέτως στη περίπτωσή τους, ικανοποιητικό αποτέλεσμα προσφέρουν διαλύματα αντικατάστασης υγρών και ηλεκτρολυτών όπως παγωμένα γλειφιτζούρια που διατίθενται σε καταστήματα πώλησης τροφίμων και φαρμακεία.
• ΜΗΝ καταναλώνετε χυμούς φρούτων (συμπεριλαμβανομένου χυμό μήλου), σόδες ή κόκα κόλα (με ή χωρίς ανθρακικό), Jell – O ή και τα δύο. Όλα τα παραπάνω περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης, η οποία επιδεινώνει τη διαρροϊκή κατάσταση, ενώ παράλληλα αδυνατούν να αναπληρώσουν τα απολεσθέντα μέταλλα.
• Πίνετε μικρές ποσότητες υγρών (2 – 4 oz) κάθε 30 – 60 λεπτά κι όχι βεβιασμένα μεγάλες ποσότητες εφ’ άπαξ, κάτι που θα προκαλούσε έπειξη προς έμετο. Για τα βρέφη ή τα πολύ μικρά παιδιά, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα κουταλάκι ή μια σύριγγα.
• Το μητρικό γάλα ή φόρμουλα μητρικού γάλατος (κατά την περίοδο θηλασμού), μπορεί να χορηγείται και παράλληλα με συμπληρωματικά υγρά. ΜΗΝ προχωράτε σε αντικατάσταση με γάλα σόγιας φόρμουλας.

Τροφές μπορούν να καταναλώνονται συχνά, σε μικρές ποσότητες όμως. Προτεινόμενες τροφές είναι:

• Δημητριακά, ψωμί, πατάτες, άπαχο κρέας
• Απλό γιαούρτι, μπανάνες, φρέσκα μήλα
• Λαχανικά

Άτομα που πάσχουν από διάρροια κι αδυνατούν να λάβουν υγρά από το στόμα, λόγω ναυτίας, προφανώς χρήζουν ενδοφλέβια χορήγηση υγρών. Κάτι τέτοιο συναντάται αρκετά συχνά στην περίπτωση μικρών παιδιών.

Τα αντιβιοτικά σκευάσματα δεν έχουν εφαρμογή στους ιούς.

Σκευάσματα μείωσης της συχνότητας και της ποσότητας των διαρροϊκών κενώσεων (αντιδιαρροϊκά σκευάσματα), οφείλονται να χορηγούνται μονάχα μετά από ιατρική συμβουλή. Δύναται να οδηγήσουν σε παράταση του χρόνου διάρκειας της διάρροιας. ΜΗΝ τα χορηγείται σε παιδιά, παρά μόνον κατόπιν ιατρικής εντολής.

Άτομα υπό διουρητική αγωγή, που εμφανίζουν διάρροια, ενδέχεται να τη διακόψουν σύμφωνα με ιατρική οδηγία, κυρίως κατά την οξεία φάσης της διαρροϊκής κατάστασης. Παρά ταύτα, ΜΗ διακόψετε τη φαρμακευτική αγωγή σας, προτού δε συμβουλευτείτε τον ιατρό σας.

Ο κίνδυνος για αφυδάτωση είναι πολύ μεγαλύτερος στα βρέφη και στα μικρά παιδιά, γι’ αυτό και οι γονείς οφείλουν να παρακολουθούν με προσοχή τον ακριβή αριθμό αλλαγών βρεγμένων πάνων του παιδιού τους, σε περίοδο ασθενείας του.

Πρόγνωση

Στην πλειοψηφία τους οι λοιμώξεις υποχωρούν αυτόματα. Τα παιδιά ωστόσο διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σοβαρής παθολογικής κατάστασης λόγω αφυδάτωσης προκληθείσα από διάρροια.

Επιπλοκές

Ο ρετροϊός είναι υπεύθυνος για κρίσιμες καταστάσεις γαστρεντερίτιδας σε βρέφη και παιδιά νεαρής ηλικίας. Βαριά αφυδάτωση, ακόμη και θάνατος, είναι δυνατόν να επέλθει στις ηλικίες αυτές).


Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Καλέστε τον ιατρό σας αν η διάρροιά σας επιμένει για περισσότερο από μερικές ημέρες ή αν παρουσιάσετε σημεία αφυδάτωσης. Επίσης οφείλεται να επικοινωνήσετε με τον ιατρό σας στην περίπτωση που εσείς ή το παιδί σας εμφανίσει:

• Πρόσμιξη αίματος στα κόπρανα
• Σύγχυση
• Ζάλη
• Ξηρότητα στοματικής κοιλότητας
• Τάση λιποθυμίας
• Ναυτία
• Απουσία δακρύων
• Ανουρία για διάστημα άνω των 8 ωρών
• Εικόνα εμβάθυνσης των οφθαλμών
• Μαλακής σύστασης εντύπωμα στο κρανίου βρέφους (fontanelle)

Πρόληψη

Η πλειοψηφία των παθογόνων μικροοργανισμών μεταδίδονται με τα άπλυτα χέρια. Ο καλύτερος τρόπος πρόληψης της ιογενής γαστρεντερίτιδας είναι ο κατάλληλος χειρισμός τροφίμων και η προσεκτική πλύση των χεριών μετά τη χρήση τουαλέτας.

Διατίθενται για χορήγηση σε παιδιά, δύο είδη εμβολίων για ρετροϊούς. Ο εμβολιασμός έναντι των ρετροϊών συστήνεται από την Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία. Το Rota Teq αποτελεί ένα από αυτά τα εμβόλια. Μια βαριά, ωστόσο, εντερική διαταραχή γνωστή ως εγκολεασμός, έχει αναφερθεί ως παρενέργεια σε μικρό αριθμό βρεφών που είχαν λάβει αυτό το εμβόλιο. Καλέστε άμεσα τον ιατρό σας αν το παιδί σας, μετά τη λήψη αυτού του εμβολίου, παρουσιάσει άλγος στομάχου, έμετο, διάρροια, πρόσμιξη αίματος στα κόπρανα ή αλλαγή των εντερικών συνηθειών.