Ορισμός

Λεμφοίδημα ονομάζεται η διόγκωση των ιστών (οίδημα) συνήθως των κάτω άκρων και ποδιών, που οφείλεται σε λεμφική απόφραξη.


Περιγραφή

Το λεμφικό υγρό ξεκινά την πορεία του από την αιματική κυκλοφορία προς τους ιστούς. Επιστρέφει στην καρδιά, μέσω ξεχωριστών καναλιών, που ονομάζονται λεμφαγγεία, μεταφέροντας άχρηστα προϊόντα και μικρόβια. Κατά την πορεία του προς την καρδιά, διαπερνά κόμβους, όπου μολυσμένα μικρόβια (συμπεριλαμβανομένου κάποιων καρκίνων) δέχονται επίθεση από τους μηχανισμούς άμυνας του οργανισμού.

Εάν τα λεμφικά κανάλια παρουσιάζουν απόφραξη ή είναι ανεπαρκή, το υγρό οπισθοχωρεί προκαλώντας οίδημα. Και το υγρό των ιστών ενδέχεται να επανέλθει στην κυκλοφορία μέσω των ιστών, δίχως τη χρήση των λεμφαγγείων, αλλά η βαρύτητα εμποδίζει τη ροή του. Κατ’ αυτού το λεμφοίδημα, περιορίζεται στα πόδια και τα κάτω άκρα.


Αίτια και συμπτώματα

Υπάρχουν διάφοροι τύποι συγγενών ανωμαλιών που σχετίζονται με τις γενετικές ανωμαλίες των λεμφαγγείων, οι οποίοι προκαλούν τη συγκεκριμένη πάθηση. Περισσότεροι των 10.000 ατόμων πάσχουν από αυτόν τον τύπο λεμφοιδήματος.

Τα λεμφαγγεία μπορούν να υποστούν βλάβη ή να αποφραχθούν από διαφορετικούς παράγοντες. Επανειλημμένες προσβολές δηλητηρίασης του αίματος, μπορούν να τα τραυματίσουν. Η χειρουργική αφαίρεση καρκινικών λεμφαγγείων ή η ακτινοθεραπεία, μπορούν να βλάψουν τα λεμφαγγεία. Ο καρκίνος, καθώς κι άλλες λοιμώδεις ή φλεγμονώδεις καταστάσεις, ενώ προσβάλλουν το λεμφικό σύστημα, μπορούν να συντελέσουν στην απόφραξη της λεμφικής ροής. Η συνηθέστερη αιτία πρόκλησης της νόσου παγκοσμίως, συνιστά μια ομάδα σκώληκων, γνωστή κι ως φιλάρια (είδος παρασιτικών σκουληκιών). Η φιλάρια εντοπίζεται στις περισσότερες αναπτυσσόμενες χώρες. Εισχωρεί στον ανθρώπινο οργανισμό μέσω δηγμάτων εντόμων, κυρίως κουνουπιών, κι εγκαθίστανται στα λεμφαγγεία, προκαλώντας ερεθισμό ικανό να τα ουλοποιήσει και να εξασθενίσει την ικανότητά τους να μεταφέρουν τη λέμφο. Η μακροχρόνια λεμφική φιλαρίαση, ενδέχεται να προκαλέσει εκτεταμένο / μαζικό οίδημα των ποδιών, τη λεγόμενη ελεφαντίαση.

Διάγνωση

Καθ’ ότι πολλές περιπτώσεις οιδήματος μοιάζουν με λεμφοίδημα, οφείλεται να χρησιμοποιηθούν τα ακριβή εργαλεία διάγνωσης. Οι υπέρηχοι, οι υπολογιστικές τομογραφίες και οι μαγνητικές απεικονιστικές τομογραφίες, μπορούν να φανούν χρήσιμα για τη διάγνωση. Ενδέχεται να γίνει και λεμφαγγειογραφία, προκειμένου να αποσαφηνιστεί η αιτία της νόσου.


Θεραπεία

Η φυσική δραστηριότητα μπορεί να βοηθήσει στην εξαγωγή μέρους του υγρού από τους ιστούς. Οι ειδικές κάλτσες άσκησης πίεσης, καθώς κι άλλοι μηχανισμοί, μπορούν να συντελέσουν να πιεστεί ενεργά το υγρό εκτός των ιστών. Τα διουρητικά μπορούν να καταπραΰνουν μέρος του οιδήματος. Καθ’ ότι έχει παρεμποδιστεί από το οίδημα, η ικανότητα του δέρματος να αμυνθεί, αναπτύσσονται πολλές λοιμώξεις. Για το λόγο αυτό, είναι πολύ σημαντικό να φροντίζουμε τις πληγές και να αντιμετωπίζουμε έγκαιρα τις λοιμώξεις.

Σε περίπτωση που το λεμφοίδημα έχει προκληθεί από λοίμωξη, η εν λόγο πάθηση μπορεί να αντιμετωπισθεί θεραπευτικά με τη λήψη αντιβιοτικών προς εξάλειψη της λοίμωξης.

Η μικροαγγειακή επέμβαση στις μέρες μας έχει σημειώσει ένα βαθμό επιτυχίας, ως προς την αναδόμηση των λεμφαγγείων.


Πρόγνωση

Αν πρόκειται για συγγενής λεμφοίδημα, αναφερόμαστε σε μια κατάσταση που εξελίσσεται και είναι χρόνια. Αν πρόκειται για δευτεροπαθές ή προκαλούμενο από κάποια πάθηση ή λοίμωξη, η νόσος αντιμετωπίζεται μέσω ίασης της συγκεκριμένης πάθησης ή λοίμωξης.


Πρόληψη

Είναι ζωτικής σημασίας να αποφεύγετε τα τσιμπήματα εντόμων, σε περίπτωση που ταξιδεύετε σε περιοχές που ενδέχεται να παρουσιάζουν κρούσματα φιλάριας. Η έγκαιρη κι αποτελεσματική θεραπεία της λοίμωξης, θα αποτρέψει τις επικείμενες συνέπειες.