Ορισμός

Η καούρα είναι ένα επώδυνο αίσθημα καψίματος στον οισοφάγο, ακριβώς κάτω ή πίσω από το στέρνο. Ο πόνος συχνά ανεβαίνει στο στήθος και μπορεί να διαχέεται στον λαιμό ή τον λάρυγγα.



Εναλλακτικοί ορισμοί

Πύρωση, Μη καρδιακός θωρακικός πόνος



Συνήθεις αιτίες

Σχεδόν κάθε άνθρωπος υποφέρει κατά καιρούς από καούρα. Εάν όμως έχετε συχνά, συνεχή καούρα, μπορεί να πάσχετε από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (Γ.Ο.Π.).

Φυσιολογικά, όταν τροφή ή υγρό εισέλθει στο στομάχι, ένας μυϊκός δακτύλιος στην απόληξη του οισοφάγου (που ονομάζεται κάτω οισοφαγικός σφιγκτήρας) φράζει τον οισοφάγο. Αν ο μυς αυτός δεν κλείσει καλά, το περιεχόμενο του στομαχιού μπορεί να επιστρέψει (παλινδρομήσει) στον οισοφάγο. Αυτό το περιεχόμενο που δεν έχει χωνευθεί καλά είναι συνήθως όξινο και μπορεί να ερεθίσει τον οισοφάγο, προκαλώντας καούρα και άλλα συμπτώματα.

Η καούρα είναι πιθανότερο να εκδηλωθεί αν πάσχετε από διαφραγματοκήλη, που συμβαίνει όταν το πάνω μέρος του στομαχιού επεκτείνεται προς τη θωρακική κοιλότητα. Κάτι τέτοιο αδυνατίζει τον κάτω οισοφαγικό σφιγκτήρα και καθιστά ευκολότερη την παλινδρόμηση των οξέων από το στομάχι στον οισοφάγο.

Η καούρα μπορεί να είναι αποτέλεσμα μιας εγκυμοσύνης ή να επιδεινωθεί από αυτήν ή από χρήση διαφόρων φαρμάκων.

Τέτοια φάρμακα είναι:

• Αποκλειστές ασβεστίου για την υψηλή αρτηριακή πίεση
• Προγεστίνη για ανωμαλίες στην έμμηνο ρύση ή για αντισύλληψη
• Αντιχολινεργικά (π.χ. για τη ναυτία)
• Ορισμένα βρογχοδιασταλτικά για το άσθμα
• Τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά
• Ντοπαμίνη για τη νόσο του Πάρκινσον
• Ηρεμιστικά για την αϋπνία ή τη νευρικότητα
• Β-αναστολείς για την υψηλή αρτηριακή πίεση ή για καρδιοπάθεια

Αν υποψιάζεστε ότι κάποιο από τα φάρμακα που παίρνετε μπορεί να σας προκαλεί καούρα, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. ΠΟΤΕ μην αλλάζετε ή σταματάτε ένα φάρμακο που παίρνετε τακτικά χωρίς να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.

Αγωγή στο σπίτι

Προσέξτε την καούρα και θεραπεύστε την, ιδιαίτερα αν έχετε συχνά συμπτώματα. Συν τω χρόνω, η συνεχόμενη παλινδρόμηση μπορεί να βλάψει τον βλεννογόνο του οισοφάγου και να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα. Το καλό νέο είναι ότι με ορισμένες αλλαγές στις καθημερινές σας συνήθειες, θα αποτρέψετε την καούρα και άλλα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.

Οι ακόλουθες συμβουλές θα σας βοηθήσουν να αποφύγετε την καούρα και άλλα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Αν τα μέτρα αυτά δεν αποδώσουν, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.

Κατ’ αρχάς, αποφύγετε τροφές και ποτά που ευνοούν την εκδήλωση τροφικής παλινδρόμησης, όπως:

• Αλκοόλ
• Καφεΐνη, αναψυκτικά με ανθρακικό
• Σοκολάτα
• Φρούτα και χυμούς με βάση το κίτρο
• Τομάτες και σάλτσες τομάτας
• Πικάντικα ή λιπαρά φαγητά, πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα
• Μέντα και δυόσμο

Στη συνέχεια, δοκιμάστε να αλλάξετε τις διατροφικές σας συνήθειες:

• Τρώτε μικρότερα γεύματα. Ένα γεμάτο στομάχι ασκεί μεγαλύτερη πίεση στον κάτω οισοφαγικό σφιγκτήρα (LES), αυξάνοντας την πιθανότητα να παλινδρομήσει η τροφή στον οισοφάγο.
• Αποφύγετε να τρώτε 2-3 ώρες πριν τον ύπνο. Η ύπτια θέση με γεμάτο στομάχι οδηγεί σε μεγαλύτερη πίεση του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα από το περιεχόμενο του στομαχιού.
• Αποφύγετε να σκύβετε ή να γυμνάζεστε αμέσως μετά το φαγητό.

Κάντε άλλες αλλαγές στον τρόπο ζωής σας όπου χρειάζεται:

• Χάστε βάρος αν είστε υπέρβαροι. Η παχυσαρκία αυξάνει την πίεση στην κοιλιακή χώρα και σπρώχνει το περιεχόμενο του στομαχιού προς τον οισοφάγο. Σε ορισμένες περιπτώσεις, τα συμπτώματα της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης υποχωρούν αμέσως όταν το υπέρβαρο άτομο χάσει 5-7 κιλά.
• Σταματήστε το κάπνισμα. Τα χημικά που περιέχουν τα τσιγάρα αδυνατίζουν τον κάτω οισοφαγικό σφιγκτήρα.
• Να κοιμάστε με το κεφάλι ψηλότερα από το σώμα, κατά 15 εκατοστά περίπου. Αν κοιμάστε με το κεφάλι ψηλότερα από το στομάχι, μειώνεται η πιθανότητα παλινδρόμησης στον οισοφάγο τροφής που δεν έχει επαρκώς χωνευθεί. Βάλτε βιβλία, τούβλα ή ξύλα κάτω από το πόδια στο πάνω μέρος του κρεβατιού. Ή χρησιμοποιήστε ένα μαξιλάρι σε σχήμα σφήνας κάτω από το στρώμα. Η ύπνος με το κεφάλι σε πολλά μαξιλάρια μόνο ΔΕΝ έχει αποτέλεσμα στην ανακούφιση από την καούρα.
• Αποφύγετε τα στενά ρούχα ή τις σφιχτές ζώνες στη μέση. Πιέζουν το στομάχι και μπορεί να προκαλέσουν παλινδρόμηση της τροφής.
• Μειώστε το άγχος. Δοκιμάστε γιόγκα, Τάι Τσι ή διαλογισμό.

Καλέστε το 166 αν:

• Κάνετε εμετό με αίμα ή με όψη κόκκων καφέ.
• Τα κόπρανά σας είναι μαύρα (σαν πίσσα) ή καφέ.
• Το αίσθημα του καψίματος συνοδεύεται από σφίξιμο στο στήθος, πίεση ή βάρος. Μερικές φορές τα συμπτώματα του εμφράγματος αποδίδονται εσφαλμένα σε καούρα.

Καλέστε τον γιατρό σας αν:

• Το πρόβλημα επανέρχεται συχνά ή δεν αποκαθίσταται με λίγες βδομάδας θεραπείας στο σπίτι.
• Αρχίζετε να χάνετε βάρος, χωρίς λόγο.
• Έχετε δυσκολία στην κατάποση (σας ‘κάθεται’ το φαγητό στον λαιμό καθώς καταπίνετε).
• Έχετε έναν επίμονο, ανεξήγητο βήχα ή σφύριγμα στην αναπνοή.
• Τα συμπτώματά σας επιδεινώνονται με τα αντιόξινα ή τους αναστολείς Η2.
• Πιστεύετε ότι ένα από τα φάρμακα που παίρνετε σάς δημιουργεί την καούρα. ΜΗΝ αλλάζετε ή διακόπτετε ένα φάρμακο, χωρίς να το συζητήσετε πρώτα με τον γιατρό σας.

Τι να περιμένετε από την επίσκεψη στον γιατρό

Η καούρα είναι εύκολο να διαγνωσθεί από τα συμπτώματα που θα περιγράψετε στον γιατρό σας. Μερικές φορές όμως συγχέεται με ένα άλλο στομαχικό πρόβλημα, που ονομάζεται δυσπεψία. Αν η διάγνωση δεν είναι εύκολη, μπορεί ο γιατρός σας να σας συστήσει να επισκεφθείτε έναν γαστρεντερολόγο για περαιτέρω εξετάσεις.

Κατ’ αρχάς ο γιατρός σας θα σας εξετάσει και θα σας κάνει ερωτήσεις όπως:

• Πότε άρχισε;
• Πόσο κρατά κάθε επεισόδιο;
• Είναι η πρώτη φορά που παθαίνετε καούρα;
• Τι τρώτε συνήθως στα γεύματά σας; Πριν αισθανθείτε καούρα, είχατε φάει κάτι πικάντικο ή λιπαρό;
• Καταναλώνετε πολύ καφέ, άλλα καφεϊνούχα ποτά ή αλκοόλ; Καπνίζετε;
• Φοράτε ρούχα που είναι στενά γύρω από τη μέση, το στήθος ή την κοιλιά;
• Ο πόνος διαχέεται και στο στέρνο, το σαγόνι, το χέρι ή και αλλού;
• Τι φάρμακα παίρνετε;
• Κάνετε εμετό με αίμα ή μαύρου χρώματος;
• Βλέπετε αίμα στα κόπρανα;
• Έχετε κόπρανα μαύρα, σαν πίσσα;
• Έχετε κι άλλα συμπτώματα παράλληλα με την καούρα;

Μπορεί να χρειαστούν οι εξής εξετάσεις:

• Σειρά ακτινογραφιών με χρήση βαρίου
• Κινητικότητα οισοφάγου για τη μέτρηση της πίεσης του κάτω οισοφαγικού σφιγκτήρα
• Ενδοσκόπηση για την εξέταση του βλεννογόνου του οισοφάγου και του στομαχιού

Αν η αγωγή στο σπίτι δεν έχει επιτυχία, ο γιατρός σας μπορεί να σας γράψει κάποια φάρμακα που μειώνουν την έκκριση οξέων. Αυτά είναι ισχυρότερα από τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα. Οποιοδήποτε ίχνος αιμορραγίας απαιτεί πιο σύνθετη μέθοδο θεραπείας.

Ορισμός


Η οισοφαγίτιδα αποτελεί γενικό όρο για οποιαδήποτε μορφή φλεγμονής του οισοφάγου, του σωλήνα που οδηγεί από τη στοματική κοιλότητα στο στόμαχο.



Εναλλακτικές ονομασίες

Φλεγμονή του οισοφάγου


Αίτια, επίπτωση, και παράγοντες κινδύνου

Οισοφαγίτιδα προκαλείται συχνά από την ανάρροια του όξινου περιεχομένου του στομάχου προς τον οισοφάγο, κατάσταση που ονομάζεται γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Μια αυτοάνοση διαταραχή που ονομάζεται ηωσινοφιλική οισοφαγίτιδα επιφέρει, επίσης, ανάλογα προβλήματα.

• Οι ακόλουθες καταστάσεις αυξάνουν τον κίνδυνο οισοφαγίτιδας:
• οι συχνοί έμετοι
• φάρμακα όπως η ασπιρίνη, η ιβουπροφένη, το κάλιο, η αλενδρονάτη, η τετρακυκλίνη, και η δοξυκυκλίνη
• τα συμπληρώματα βιταμίνης C
• εγχείρηση ή ακτινοβολία στο θώρακα (για παράδειγμα, ακτινοθεραπεία καρκίνου του πνεύμονα)

Ασθενείς με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα λόγω HIV λοίμωξης ή λήψης ορισμένων φαρμάκων (όπως τα κορτικοστεροειδή), ενδέχεται να αναπτύξουν λοιμώξεις που οδηγούν σε οισοφαγίτιδα.

Η οισοφαγίτιδα μπορεί να οφείλεται σε λοίμωξη από μύκητες (ιδιαίτερα Candida), ή ιούς, όπως τον ιό του απλού έρπητα ή τον κυτταρομεγαλοϊό.


Συμπτώματα

Η λοίμωξη ή ο ερεθισμός μπορεί να προκαλέσει φλεγμονή των ιστών και σε ορισμένες περιπτώσεις το σχηματισμό εξελκώσεων στο βλεννογόνο του οισοφάγου.

Στα συμπτώματα περιλαμβάνονται:

• δυσφαγία
• οδυνοφαγία
• οπισθοστερνικό αίσθημα καύσου (λόγω ανάρροιας του όξινου περιεχομένου του στομάχου)
• στοματικές βλάβες (ερπητική λοίμωξη)


Σημεία και διαγνωστικές εξετάσεις

Ο ιατρός μπορεί να διενεργήσει τις ακόλουθες εξετάσεις:

• ενδοσκόπηση
• ακτινοσκόπηση του ανώτερου γαστρεντερικού συστήματος με βάριο
• βιοψία


Θεραπευτική αντιμετώπιση

Η θεραπευτική αντιμετώπιση εξαρτάται από την εκάστοτε ειδική αιτία της οισοφαγίτιδας. Η νόσος από γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ενδέχεται να απαιτεί τη χορήγηση αντιόξινων ή φαρμάκων που μειώνουν τη γαστρική έκκριση οξέος. Οι ενδεχόμενες λοιμώξεις θα χρειαστούν τη λήψη αντιβιοτικών.


Πορεία – πρόγνωση

Οι διαταραχές που προκαλούν οισοφαγίτιδα συνήθως ανταποκρίνονται στη θεραπευτική αγωγή.


Επιπλοκές

Αν δεν αντιμετωπισθεί κατάλληλα, η οισοφαγίτιδα μπορεί να επιφέρει ουλοποίηση του οισοφάγου και σοβαρή δυσφαγία, σε βαθμό που ο ασθενής να υποσιτίζεται ή να αφυδατωθεί. Η ουλοποίηση αυτή, μπορεί να οδηγήσει σε στένωση του οισοφάγου, με συνέπεια οι τροφές ή τα φάρμακα να αδυνατούν να προωθηθούν προς το στόμαχο.

Μια κατάσταση που ονομάζεται οισοφάγος Barrett ενδέχεται να αναπτυχθεί μετά από χρόνια γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Σπάνια, ο οισοφάγος Barrett μπορεί να εξελιχθεί σε καρκίνο του οισοφάγου.


Πότε να επικοινωνήσετε με τον ιατρό σας;

Επικοινωνήστε με τον ιατρό σας αν έχετε συμπτώματα οισοφαγίτιδας.

Ορισμός

Ουλίτιδα είναι η φλεγμονή των ούλων.

Εναλλακτικοί όροι

Ασθένεια των ούλων, Περιοδοντίτιδα


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Η ουλίτιδα είναι μια μορφή περιοδοντικής νόσου. Η περιοδοντική νόσος συνεπάγεται φλεγμονή και μόλυνση που καταστρέφει τους ιστούς που συγκρατούν τα δόντια, αλλά και τα ούλα, τους περιοδοντικούς συνδέσμους και τα φατνία των δοντιών (φατνιακό οστό).

Η ουλίτιδα είναι αποτέλεσμα της επίδρασης χρόνιας εναπόθεσης πλάκας. Η πλάκα είναι ένα κολλώδες υλικό που σχηματίζεται από βακτηρίδια, βλέννα, και υπολείμματα τροφών που επικάθονται στα ορατά σημεία των δοντιών. Αποτελεί το κυριότερο αίτιο της φθοράς των δοντιών. Αν δεν αφαιρέσετε την πλάκα, μετατρέπεται σε ένα σκληρό επίθεμα που ονομάζεται τρυγία, η γνωστή πέτρα των δοντιών, που εγκλωβίζεται στη βάση του δοντιού. Η πλάκα και η πέτρα ερεθίζουν τα ούλα και δημιουργούν φλεγμονή. Τα βακτηρίδια και οι τοξίνες που παράγουν έχουν ως αποτέλεσμα τα ούλα να μολύνονται, να πρήζονται και να πονάνε.

Τραυματισμός των ούλων από οποιαδήποτε αιτία, συμπεριλαμβανομένου του βουρτσίσματος με σκληρή βούρτσα ή χρήσης οδοντιατρικού νήματος, μπορεί να προκαλέσει ουλίτιδα.

Τα ακόλουθα αυξάνουν τον κίνδυνο να παρουσιάσετε ουλίτιδα:

• Γενική ασθένεια
• Ελλιπής οδοντική υγιεινή
• Εγκυμοσύνη (οι ορμονικές αλλαγές αυξάνουν την ευαισθησία των ούλων)
• Αρρύθμιστος διαβήτης

Ασύμμετρα δόντια, κακότεχνα σφραγίσματα και κατασκευές στο στόμα (όπως σιδεράκια, γέφυρες, θήκες και μασέλες) μπορεί να ερεθίσουν τα ούλα και να αυξήσουν τον κίνδυνο δημιουργίας ουλίτιδας.

Φάρμακα όπως η φαινυτοΐνη (αντιεπιληπτικό) και τα αντισυλληπτικά, καθώς και βαρέα μέταλλα όπως ο μόλυβδος και το βισμούθιο συνδέονται επίσης με την ουλίτιδα.

Πολλοί άνθρωποι πάσχουν από ουλίτιδα έως ένα βαθμό. Συνήθως δημιουργείται κατά την εφηβεία ή νωρίς στην ενηλικίωση, εξαιτίας των ορμονικών αλλαγών που επέρχονται και μπορεί να επιμείνει ή να επανέρχεται συχνά, ανάλογα με την γενικότερη κατάσταση των δοντιών και των ούλων σας.


Συμπτώματα

• Oύλα που αιμορραγούν (παρουσία αίματος στην οδοντόβουρτσα ακόμα και μετά από ήπιο βούρτσισμα των δοντιών)
• Κόκκινα ή σκουρόχρωμα ούλα αντί του φυσιολογικού ροζ
• Ούλα που έχουν ευαισθησία μόνο όταν τα ακουμπάτε
• Στοματικές πληγές
• Πρησμένα ούλα
• Oύλα που γυαλίζουν

Ενδείξεις και εξετάσεις

Ο οδοντίατρος θα εξετάσει το στόμα και τα δόντια σας και θα ελέγξει για πρησμένα, κόκκινα σκουρόχρωμα ούλα. Μπορεί να παρουσιάζεται απόθεση πλάκας και πέτρας στη βάση των δοντιών. Τα ούλα συνήθως δεν πονάνε ή είναι ευαίσθητα.
Συνήθως δεν χρειάζονται άλλες εξετάσεις, αν και μπορούν να γίνουν ακτινογραφίες των δοντιών και του φατνιακού οστού ώστε να διαπιστωθεί αν η φλεγμονή έχει επεκταθεί στα σημεία στήριξης των δοντιών.



Θεραπεία

Στόχος είναι η μείωση της φλεγμονής. Τα δόντια καθαρίζονται προσεκτικά από τον οδοντίατρο. Για τον σκοπό αυτό χρησιμοποιούνται διάφορα εργαλεία ή μηχανήματα προκειμένου να απομακρυνθούν οι αποθέσεις πλάκας από τα δόντια.

Η προσεκτική υγιεινή του στόματος είναι απαραίτητη μετά τον επαγγελματικό καθαρισμό των δοντιών. Ο οδοντίατρος θα σας δείξει πώς πρέπει να τα βουρτσίζετε και πώς να χρησιμοποιείτε το οδοντιατρικό νήμα. Ο επαγγελματικός καθαρισμός των δοντιών συνιστάται να γίνεται δύο φορές τον χρόνο ή και συχνότερα για οξείες περιπτώσεις. Αντιβακτηριδιακά στοματικά διαλύματα ή άλλα βοηθήματα συνιστώνται μόνο συμπληρωματικά προς το συχνό, προσεκτικό βούρτσισμα των δοντιών και τη χρήση οδοντιατρικού νήματος.

Μπορεί να χρειάζεται να διορθώσετε τυχόν ασύμμετρα δόντια ή να αντικαταστήσετε οδοντικές ή ορθοδοντικές κατασκευές. Επίσης, πρέπει να αντιμετωπιστεί οποιαδήποτε σχετική άλλη ασθένεια ή ανωμαλία.


Πρόγνωση

Η αφαίρεση της πλάκας από τα δόντια μπορεί να είναι μια δυσάρεστη διαδικασία. Η αιμορραγία και η ευαισθησία των ούλων λογικά υποχωρεί εντός 1 – 2 εβδομάδων μετά τον επαγγελματικό καθαρισμό και τη σχολαστική υγιεινή στόματος. Ζεστό αλατόνερο ή αντιβακτηριδιακά στοματικά διαλύματα μπορεί να μειώσουν το πρήξιμο. Αντιφλεγμονώδη φάρμακα που χορηγούνται χωρίς συνταγή γιατρού ανακουφίζουν τη δυσφορία που μπορεί να προκαλέσει ένας βαθύς καθαρισμός.

Τα υγιή δόντια είναι χρώματος ροζ και σφιχτά. Η σχολαστική στοματική υγιεινή πρέπει να ακολουθείται ισοβίως αλλιώς η ουλίτιδα θα επανέλθει.


Επιπλοκές

• Επιστροφή της ουλίτιδας
• Περιοδοντίτιδα
• Μόλυνση ή απόστημα των ούλων ή των γνάθων
• Στοματικά έλκη (trench mouth)

Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Δείτε τον οδοντίατρό σας αν παρουσιάζετε συμπτώματα ουλίτιδας, ιδιαίτερα αν δεν έχετε κάνει οδοντιατρικό έλεγχο και καθαρισμό τους τελευταίους 6 μήνες.
Δείτε τον γιατρό σας αν ο οδοντίατρός σας συστήσει να καταφύγετε σε θεραπεία τυχόν υποκείμενων ασθενειών που συμβάλλουν στην ανάπτυξη ουλίτιδας.


Πρόληψη

Η καλή στοματική υγιεινή είναι η καλύτερη πρόληψη ενάντια στην ουλίτιδα διότι αφαιρεί την πλάκα που δημιουργεί την ανωμαλία. Τα δόντια πρέπει να βουρτσίζονται τουλάχιστον δύο φορές την ημέρα και να καθαρίζονται με οδοντιατρικό νήμα μαλακά τουλάχιστον μια φορά την ημέρα. Για ανθρώπους με τάση για ουλίτιδα, ο παραπάνω καθαρισμός συνιστάται μετά από κάθε γεύμα και πριν τον ύπνο. Συμβουλευτείτε τον οδοντίατρό σας για τον σωστό τρόπο βουρτσίσματος και χρήσης του οδοντιατρικού νήματος.

Ο οδοντίατρος μπορεί να συστήσει ειδικές συσκευές ή εργαλεία στα άτομα που είναι ιδιαίτερα επιρρεπή στη δημιουργία πλάκας. Η χρήση συμπληρωμάτων δεν υποκαθιστά το βούρτσισμα και τη χρήση νήματος. Οι συσκευές μπορεί να περιλαμβάνουν ειδικές οδοντογλυφίδες, οδοντόβουρτσες, νερό με πίεση κ.ά.

Ο οδοντίατρος μπορεί επίσης να σας συστήσει οδοντόπαστες ειδικές στην καταπολέμηση της πλάκας ή της πέτρας, αντίστοιχα στοματικά διαλύματα και άλλα.

Ο τακτικός επαγγελματικός καθαρισμός είναι σημαντικός για την αφαίρεση της πλάκας που μπορεί να δημιουργηθεί παρά το προσεκτικό βούρτσισμα και τη χρήση νήματος. Πολλοί οδοντίατροι συνιστούν επαγγελματικό καθαρισμό των δοντιών τουλάχιστον κάθε 6 μήνες.

Ορισμός

Οι κοιλότητες πρόκειται για οπές ή δομικές βλάβες των οδόντων.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Τερηδόνα, Οδοντική αποσύνθεση, Κοιλότητες – οδόντων.


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Η οδοντική αποσύνθεση αποτελεί τη δεύτερη συχνότερη παθολογική διαταραχή, μετά του κοινού κρυολογήματος. Η πάθηση μπορεί να προσβάλλει τον οποιοδήποτε, αν κι εμφανίζεται συνήθως σε παιδιά κι ενήλικες νεαρής ηλικίας. Αποτελεί τις περισσότερες φορές, την αιτία οδοντικής απώλειας σε νεαρά άτομα.

Η παρουσία βακτηρίων στη στοματική κοιλότητα, συνιστά μια φυσική κατάσταση. Τα βακτηρίδια μετατρέπουν τις τροφές – κυρίως τα σάκχαρα και τις αμυλώδες τροφές – σε οξέα. Τα βακτηρίδια, τα οξέα, τα υπολείμματα τροφών και το σάλιο συνενώνονται, εντός της στοματικής κοιλότητας, προς σχηματισμό μιας κολλώδους ουσίας που ονομάζεται πλάκα και η οποία προσκολλάται στα δόντια. Είναι πιο χαρακτηριστική στους οπίσθιους γομφίους, άνωθεν της νοητής γραμμής συνένωσης όλων των οδόντων, χωρίς εξαίρεση, με τα ούλα και στις παρυφές των σφραγισμάτων. Η πλάκα που δεν αφαιρείται, μεταλλοποιείται σε τρυγία. Η πλάκα και η τρυγία προκαλούν ερεθισμό των ούλων, που οδηγεί σε ουλίτιδα κι εν τέλει περιοδοντίτιδα.

Εντός μιας χρονικής περιόδου είκοσι λεπτών, μετά τη λήψη τροφής, ξεκινά ο σχηματισμός και η εναπόθεση της πλάκας επί των οδόντων (χρόνος που απαιτείται για τη δραστηριοποίηση των βακτηριδίων). Εάν δεν ακολουθήσει σχολαστική και τακτική αφαίρεση της πλάκας, η οδοντική αποσύνθεση θα αρχίζει να εμφανίζεται, αλλά και να αναπτύσσεται.

Τα οξέα της πλάκας διαλύουν την αδαμαντίνη ουσία της επιφάνειας των οδόντων και δημιουργούν παράλληλα οδοντικές οπές (κοιλότητες). Οι κοιλότητες συνήθως δεν προκαλούν πόνο, παρά μόνον όταν η έκταση του βάθους τους επηρεάζει νεύρα ή προκληθεί οδοντικό κάταγμα. Σε περίπτωση μη αντιμετώπισης τέτοιας κατάστασης, είναι πολύ πιθανόν να αναπτυχθεί κάποιο απόστημα. Η παραμελημένη οδοντική αποσύνθεση, καταστρέφει επίσης την εσωτερική δομή τον οδόντων (πολφό), προκαλώντας τελικά οδοντική απώλεια.

Οι υδατάνθρακες (σάκχαρο κι άμυλο) αυξάνουν τον κίνδυνο για οδοντική αποσύνθεση. Οι κολλώδεις τροφές είναι πιο επιβλαβείς, απ’ ότι οι μη κολλώδεις, αφού προσκολλούνται στην οδοντική επιφάνεια. Τα συχνά «τσιμπολογήματα» αυξάνουν τη χρονική διάρκεια επαφής των οξέων με την επιφάνεια των οδόντων.


Συμπτώματα

• Πονόδοντος – συγκεκριμένα μετά τη λήψη γλυκών, ζεστών ή κρύων τροφών και ποτών
• Ορατά κοιλώματα ή οπές των δοντιών

Σημεία κι εξετάσεις

Η πλειοψηφία των κοιλοτήτων αναδεικνύονται σε πρώιμα στάδια κατά τη διεξαγωγή τακτικών επισκέψεων στον οδοντίατρο. Η επιφάνεια των οδόντων πιθανόν να έχει μαλακή σύσταση, γεγονός που διαπιστώνεται κατά την απόξεσή τους με αιχμηρό εργαλείο. Άλγος συνήθως εκλύεται μόνο στα ήδη προχωρημένα στάδια της οδοντικής αποσύνθεσης. Οι ακτινογραφίες των οδόντων, ίσως αναδείξουν την ύπαρξη κοιλοτήτων, μη ορατές στο γυμνό μάτι.


Θεραπεία

Με κατάλληλη αγωγή, προλαμβάνεται ο σχηματισμός κοιλοτήτων λόγω της οδοντικής βλάβης.

Η θεραπευτική αγωγή περιλαμβάνει:

• Σφραγίσματα
• Στεφάνη
• Ριζικούς πόρους

Οι οδοντίατροι καλύπτουν τα κενά από την αφαίρεση της ουσίας σε αποσύνθεση των οδόντων με τρυπάνι κι αντικαθιστώντας το με υλικά όπως κράμα από ασήμι, χρυσό, πορσελάνη ή συνθετική ρεσίνη. Η πορσελάνη και η συνθετική ρεσίνη μοιάζουν περισσότερο στην εμφάνιση με τα φυσικά δόντια, γι’ αυτό άλλωστε και προτιμούνται για τα πρόσθια δόντια. Πολλοί οδοντίατροι θεωρούν πιο ανθεκτικό υλικό το κράμα από χρυσό ή ασήμι, τα οποία και χρησιμοποιούνται συχνότερα στα οπίσθια δόντια. Αν κι επικρατεί μια τάση να τοποθετείται υψηλής αντοχής συνθετικής ρεσίνης στα οπίσθια δόντια.

Τα στεφάνια ή οι θήκες χρησιμοποιούνται στην περίπτωση της εκτεταμένης οδοντικής αποσύνθεσης, κατά την οποία η οδοντική δομή είναι περιορισμένη και συνεπώς τα δόντια αδύναμα. Ευμεγέθη σφραγίσματα κι αδύναμα δόντια αυξάνουν τον κίνδυνο για απόσπαση δοντιών. Η αποσυντιθεμένη ή αδύναμη περιοχή αφαιρείται κι επιδιορθώνεται. Μια στεφάνη τοποθετείται με τρόπο ώστε καλύπτει το τμήμα του δοντιού που απέμεινε. Τα στεφάνια συνήθως είναι από χρυσό, πορσελάνη ή πορσελάνη ενωμένη με μέταλλο.

Ένας ριζικός πόρος συστήνεται στην περίπτωση που το νεύρο ενός δοντιού νεκρωθεί λόγω αποσύνθεσης ή τραυματισμού. Αφαιρείται το κεντρικό τμήμα του δοντιού, μαζί με το σύστοιχο νεύρο κι αιμοφόρο αγγειακό ιστό (πολφό), όπως επίσης και τα αποσυντηθέμενα λοιπά τμήματα του δοντιού. Στο κενό διάστημα των ριζών, εναποτίθεται υλικό στεγανοποίησης. Το δόντι σφραγίζεται, κι αν κριθεί απαραίτητο, τοποθετείται και στεφάνη επί του οδόντος.


Πρόγνωση

Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, η θεραπευτική αγωγή αποβαίνει σωτήρια για τα δόντια. Η πρώιμη αγωγή προκαλεί λιγότερο πόνο και δεν είναι τόσο δαπανηρή, όσο η αγωγή της εκτεταμένης αποσύνθεσης.

Ίσως χρειαστεί να λάβετε, υπό τη μορφή «πιπιλίσματος» κάποια φαρμακευτικά σκευάσματα (όπως λιδοκαϊνη), υποξείδιο του αζώτου (αέριο που προκαλεί το γέλιο) ή άλλες φαρμακευτικές συστάσεις, προκειμένου να ανακουφιστείτε από τον πόνο που εκλύεται κατά ή μετά από μία οδοντιατρική πράξη.

Το υποξείδιο του αζώτου συνδυασμένο με νοβοκαϊνη, αποτελεί αγωγή εκλογής όταν επικρατεί φόβος οδοντιατρικής φαρμακευτικής αγωγής.


Επιπλοκές

• Δυσφορία ή άλγος
• Κάταγμα οδόντος
• Ανικανότητα πλήρης μάσησης
• Οδοντική ευαισθησία

Επικοινωνία με τον οδοντίατρό σας


Καλέστε τον οδοντίατρό σας αν παρουσιάσετε πονόδοντο.

Επισκεφθείτε τον οδοντίατρο για έναν τυπικό καθαρισμό κι εξέταση, αν δεν το έχετε κάνει μέσα στους τελευταίους 6 ή 12 μήνες.


Πρόληψη

Η στοματική υγιεινή είναι αναγκαία για την πρόληψη σχηματισμού κοιλοτήτων. Αυτή περιλαμβάνει εξειδικευμένο καθαρισμό (κάθε 6 μήνες), βούρτσισμα των δοντιών, τουλάχιστον 2 φορές την ημέρα και χρήση νήματος καθημερινά. Ακτινογραφίες των οδόντων μπορούν να διεξάγονται ετησίως, προκειμένου να αποκαλυφθεί πιθανός σχηματισμός κοιλοτήτων σε υψηλού κινδύνου περιοχές του στόματος.

Κολλώδεις τροφές που χρειάζονται πολύ μάσημα (όπως τα αποξηραμένα φρούτα ή τα ζαχαρωτά), είναι προτιμητέο να καταναλώνονται κατά τη διάρκεια ενός γεύματος, παρά μεμονωμένα. Εάν είναι δυνατόν, βουρτσίστε τα δόντια σας ή ξεπλύνετε τη στοματική κοιλότητα με νερό, μετά τη λήψη τέτοιων τροφών. Περιορίστε τα «τσιμπολογήματα», τα οποία δημιουργούν μια συνεχή προμήθεια οξέων εντός της στοματικής κοιλότητας. Αποφύγετε τη συχνή κατανάλωση σακχαρωδών ποτών η τις πολλές καραμέλες και τα ζαχαρωτά.

Η οδοντική στεγανοποίηση επίσης συντελεί στην πρόληψη σχηματισμού κοιλοτήτων. Η στεγανοποίηση περιλαμβάνει μια λεπτή, σαν πλαστικοποιημένη στρώση, η οποία εναποτίθεται στην επιφάνεια μάσησης των γομφίων. Η στρώση αυτή αποτρέπει τη συσσώρευση πλάκας στις βαθιές οπές των ευαίσθητων αυτών επιφανειών. Ο οδοντική στεγανοποίηση εκτελείται συνήθως στα δόντια των παιδιών, άμεσα μετά ην εμφάνιση της οδοντοφυΐας των γομφίων. Άτομα μεγάλης ηλικίας επίσης επωφελούνται με την οδοντική στεγανοποίηση.

Το φθοριούχο άλας συστήνεται συχνά ως πρόληψη ανάπτυξης τερηδόνας. Υπάρχει δημοσίευση που αναφέρει ότι άνθρωποι που καταναλώνουν φθοριούχο άλας παράλληλα με το νερό ή λαμβάνουν φθοριούχα συμπληρώματα, παρουσιάζουν λιγότερη τερηδόνα των δοντιών. Η απορρόφηση φθοριούχου άλατος κατά την περίοδο ανάπτυξης των οδόντων, οδηγεί σε συμμετοχή αυτού στη σύσταση της αδαμάντινης ουσίας των δοντιών και στη προστασία της έναντι της βλαπτικής δράσης των οξέων.

Η τοπική χρήση φθοριούχων επίσης συστήνεται ως προστασία της επιφάνειας των δοντιών. Αυτό περιλαμβάνει τη χρήση φθοριούχας οδοντόπαστας ή στοματικού διαλύματος. Αρκετοί οδοντίατροι, σε τακτικές επισκέψεις των ασθενών τους, περιλαμβάνουν στην αγωγή που εφαρμόζουν, την τοπική εναπόθεση φθοριούχων ουσιών (η εναπόθεση γίνεται σε συγκεκριμένη περιοχή των οδόντων).

Ορισμός

Η κήλη του οισαφαγείου τρήματος (διαφραγματοκήλη) πρόκειται για μια κατάσταση όπου τμήμα του στομάχου διέρχεται μέσω ανοίγματος στο διάφραγμα εντός της θωρακικής κοιλότητας. Το διάφραγμα αποτελεί το λεπτό μυϊκό στρώμα που διαχωρίζει το θώρακα από την κοιλία. Χρησιμοποιείται στην αναπνοή.

Εναλλακτικοί ορισμοί

Οισοφάγειου τρήματος – κήλη / Διαφραγματοκήλη.


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Η αιτία πρόκλησης της νόσου παραμένει άγνωστη, αν και ενδέχεται να είναι το αποτέλεσμα της αποδυνάμωσης του στηρικτικού ιστού. Η αύξηση της βιολογικής ηλικίας, η παχυσαρκία και το κάπνισμα, είναι πολύ γνωστοί παράγοντες κινδύνου στα ενήλικα άτομα.

Όσον αφορά τα παιδιά, συνήθως γεννιούνται με αυτήν την πάθηση (κληρονομική). Αρκετά συχνά σχετίζεται με τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση στα νεογνά.

Η διαφραγματοκήλη αποτελεί συχνή πάθηση, κυρίως σε άτομα άνω των 50 ετών. Η κατάσταση αυτή μπορεί να προκαλέσει παλινδρόμηση του γαστρικού οξέως από τον στόμαχο στον οισοφάγο.


Συμπτώματα

• Θωρακικό άλγος
• Αίσθημα καύσου αριστερού ημιθωρακίου ή στερνικής χώρας, που επιτείνεται όταν ο ασθενής σκύβει προς τα εμπρός ή κατά την κατάκλιση.
• Δυσκολία κατάποσης

Η κήλη του οισοφαγείου τρήματος είναι συνήθως ασυμπτωματική – το άλγος και η δυσφορία οφείλονται συνήθως στην παλινδρόμηση του γαστρικού υγρού, σε αέρια ή στη χολή. Η παλινδρόμηση παρουσιάζεται πολύ πιο συχνά σε ασθενή που φέρει κήλη του οισοφαγείου τρήματος, αν και η κήλη αυτή δεν αποτελεί τη μόνη αιτία της παλινδρόμησης.



Σημεία κι εξετάσεις

• Ακτινοσκόπηση μετά βαριούχου γεύματος
• Οισοφαγογαστροδωδεκαδακτυλοσκόπηση

Θεραπεία

Στόχος της θεραπείας είναι η ανακούφιση των συμπτωμάτων και η πρόληψη των επιπλοκών.

Η μείωση της παλινδρόμησης των περιεχομένων του στομάχου στον οισοφάγο (γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση) θα ανακουφίσει τον πόνο. Μπορούν να χορηγηθούν φαρμακευτικά σκευάσματα που ουδετεροποιούν την οξύτητα του στομάχου, ελαττώνουν την παραγωγή οξέος ή ενδυναμώνουν τον κάτω οισοφαγικό σφιγκτήρα (το μυ που αποτρέπει την παλινδρόμηση / διέλευση του οξέος στον οισοφάγο).

Άλλα μέτρα ανακούφισης των συμπτωμάτων περιλαμβάνουν:

• Αποφυγή κατανάλωσης μεγάλων και βαρεών γευμάτων
• Αποφυγή κατάκλισης ή κλίσης του κορμού προς τα εμπρός, αμέσως μετά τη λήψη τροφής
• Απώλεια σωματικού βάρους και διακοπή καπνίσματος

Σε αποτυχία των παραπάνω να εξομαλύνουν τη συμπτωματολογία ή σε εμφάνιση επιπλοκών, ίσως χρειαστεί χειρουργική αποκατάσταση της κήλης.


Πρόγνωση

Τα περισσότερα συμπτώματα αντιμετωπίζονται ικανοποιητικά με θεραπευτική αγωγή.


Επιπλοκές

• Πνευμονική εισρόφηση
• Ήπια αιμορραγία και σιδηροπενική αναιμία (λόγω ευμεγέθους κήλης)
• Περίσφιξη και στραγγαλισμός της κήλης

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Επικοινωνήστε με τον ιατρό σας, αν τα συμπτώματά σας υποδεικνύουν ότι έχετε εμφανίσει κήλη του οισοφαγείου τρήματος.

Καλέστε τον ιατρό σας αν πάσχετε από κήλη του οισοφαγείου τρήματος και τα συμπτώματά σας επιδεινώνονται ή δεν παρουσιάζουν βελτίωση με τη θεραπευτική αγωγή ή παρουσιάσετε νέα συμπτώματα.


Πρόληψη

Ο έλεγχος και η ρύθμιση των παραγόντων κινδύνου, όπως η παχυσαρκία, μπορούν να αποτελέσουν προληπτικά μέτρα εμφάνισης της κήλης του οισοφάγειου τρήματος.

Ορισμός

Με τον όρο κήλη περιγράφεται, στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, ο σχηματισμός σάκου από τα τοιχώματα της κοιλιακής κοιλότητας (περιτόνεο). Ο σάκος διέρχεται μέσω οπής ή αδύναμης περιοχής της περιτονίας, πρόκειται για το πιο ανθεκτικό στρώμα του κοιλιακού τοιχώματος και η οποία περιβάλλει τους μυς.

Οι τύποι της κήλης βασίζονται στο σημείο εμφάνισής τους:

• Η βουβωνοκήλη, που εμφανίζεται ως ένα εξόγκωμα / όγκωμα στη βουβωνική χώρα. Ο τύπος αυτός είναι συνηθέστερος στους άνδρες παρά στις γυναίκες. Το όγκωμα ενδέχεται να εκτείνεται προς τα κάτω, εντός του όσχεου.
• Η μηροκήλη, που εμφανίζεται στο άνω τμήμα του μηρού. Ο τύπος αυτός είναι πιο κοινός στις γυναίκες, απ’ ότι στους άνδρες.
• Η μετεγχειρητική κήλη, η οποία μπορεί να εμφανιστεί μέσω μιας ουλής, κατάλοιπο χειρουργικής επέμβασης στην κοιλιακή χώρα.
• Η ομφαλοκήλη, που εμφανίζεται ως όγκωμα στη γύρω περιοχή του ομφαλού. Η κήλη εμφανίζεται όταν οι μυς τη περιοχής γύρω από τον ομφαλό δε συγκληθούν πλήρως.

Εναλλακτικοί ορισμοί

Κήλη – βουβωνική, Βουβωνική κήλη, Ρήξις.


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Συνήθως, η αιτία πρόκλησης της κήλης δεν είναι εμφανής. Πολλές φορές εμφανίζεται κατά την προσπάθεια άρσης βαριών αντικειμένων. Υπάρχει περίπτωση, ακόμη κι ένα νεογνό, κατά τη γέννησή του να έχει κήλη, αν και η κλινική αποκάλυψη του εξογκώματος να επέλθει πολλά χρόνια μετά. Αρκετοί ασθενείς έχουν οικογενειακό ιστορικό κήλης.

Ωστόσο, σε πολλά βρέφη και παιδιά, η κήλη είναι εμφανής διότι τα τοιχώματα που περιβάλλουν τα ενδοκοιλιακά όργανα δεν ολοκληρώνουν την ανάπτυξη και σύγκλησή τους προ γεννήσεως του εμβρύου. Περίπου 5 στα 100 παιδιά εμφανίζουν βουβωνοκήλη (περισσότερα αγόρια παρά κορίτσια). Πολλά παιδιά δεν παρουσιάζουν κανένα κλινικό σύμπτωμα έως ότου ενηλικιωθούν.

Οποιαδήποτε δραστηριότητα ή (ιατρικής φύσεως) διαταραχή που προκαλεί αυξημένη πίεση στον ιστό και στους μύες του κοιλιακού τοιχώματος, μπορεί να είναι υπεύθυνη για τη δημιουργία κήλης, όπως:

• Χρόνια δυσκοιλιότητα, που απαιτεί προσπάθεια στην πρόκληση εντερικών κινήσεων
• Χρόνιος βήχας
• Κυστική ίνωση
• Υπερτροφία του προστάτη, που απαιτεί προσπάθεια ουρήσεως
• Παχυσαρκία
• Άρση βαρών
• Μη κάθοδος των όρχεων (κρυψορχία)

Συμπτώματα

Ως επί το πλείστον, δεν παρατηρούνται συμπτώματα. Σε κάποιες περιπτώσεις ωστόσο, εμφανίζεται δυσφορία ή άλγος. Η δυσφορία πιθανόν να επιδεινώνεται με την ορθοστασία, την υπερένταση ή την άρση βαρειών αντικειμένων.

Σημεία κι εξετάσεις

Κατά τη φυσική εξέταση, ο ιατρός δύναται να διαπιστώσει την ύπαρξη κήλης. Η μάζα του περιεχομένου της κήλης έχει την τάση να αυξάνει σε μέγεθος κατά το βήχα, το σκύψιμο, την άρση αντικειμένων ή την υπερένταση. Η κήλη (το όγκωμά της) πιθανόν να μην είναι εμφανής στα βρέφη και τα παιδιά, παρά μόνον όταν αυτά κλαίνε ή βήχουν.


Θεραπεία

Η χειρουργική επέμβαση αποτελεί τη μόνη λύση μόνιμης αποκατάστασης μιας κήλης. Πάρα ταύτα, μικρού μεγέθους κήλες, που δεν προκαλούν συμπτωματολογία, αρκεί να παρακολουθούνται. Από την άλλη, η χειρουργική επέμβαση εγκυμονεί κινδύνους στις περιπτώσεις ασθενών με σοβαρές παθολογικές παθήσεις.

Η χειρουργική αποκατάσταση αποτελεί λύση εκλογής στις ευμεγέθεις κι επίπονες κήλες. Με την επέμβαση ενδυναμώνονται οι ιστοί του κοιλιακού τοιχώματος (η περιτονία) κι αποκαθίστανται οι οποιεσδήποτε οπές.

Μια ομφαλοκήλη, η οποία αδυνατεί να αποκατασταθεί αυτόματα, μέχρι την ηλικία των 5 ετών σ΄ ένα παιδί, δύναται να χειρουργηθεί.

Σημειώνονται δε και κάποιες επείγουσες περιπτώσεις που χρήζουν άμεση χειρουργική επέμβαση. Στις περιπτώσεις αυτές, ο κηλικός σάκος με εντερικό ή μη περιεχόμενο, παρουσιάζει περίσφιξη κατά τη δίοδό του από το κοιλιακό τοίχωμα. Σε μη επιτυχής ανάταξη της κήλης, προκαλείται στραγγαλισμός του περιεχομένου του κηλικού ιστού (που συνήθως πρόκειται για εντερική έλικα). Αν μια τέτοια κατάσταση παραμείνει δίχως αγωγή, οδηγεί σε νέκρωση της εντερικής έλικας λόγω διακοπής της αιμάτωσής της.



Πρόγνωση

Η έκβαση της πλειοψηφίας των περιστατικών με κήλη που υποβάλλονται σε θεραπευτική αποκατάσταση, είναι καλή. Σπάνια παρατηρούνται υποτροπές (1 – 3%).


Επιπλοκές

Σε σπάνιες περιπτώσεις, η αποκατάσταση μιας βουβωνοκήλης, σε άρρεν ασθενή, μπορεί να προκαλέσει βλάβη στη λειτουργική δομή των όρχεων.

Η χειρουργική αποκατάσταση μιας κήλης, εγκυμονεί κι έναν άλλον κίνδυνο, νευρική βλάβη, η οποία μπορεί να οδηγήσει σε αιμωδία της βουβωνικής χώρας.

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Επικοινωνήστε άμεσα με τον ιατρό σας αν:

• Εμφανίσετε επίπονη κήλη, τα περιεχόμενα της οποίας δε δύναται να αναταχθούν με την άσκηση ελαφριάς πίεσης
• Παρουσιάσετε ναυτία, έμετο ή πυρετό συνοδευόμενο από επίπονη κήλη
• Έχετε κήλη που αποκτά απόχρωση ερυθρή, μοβ, σκουρόχρωμη ή αποχρωματιστεί

Επικοινωνήστε με τον ιατρό σας στην περίπτωσης που:

• Εμφανίσετε άλγος στη βουβωνική χώρα, οίδημα ή εξόγκωμα
• Εμφανίσετε εξόγκωμα ή οίδημα στη βουβωνική χώρα ή στον ομφαλό ή σε σημείο που σχετίζεται με προγενέστερη χειρουργική ουλή

Πρόληψη

• Χρησιμοποιήστε σωστές τεχνικές άρσης αντικειμένων
• Αν είστε παχύσαρκος, χάσετε βάρος
• Αποφύγετε ή προσπαθήστε να περιορίσετε τη δυσκοιλιότητα, καταναλώνοντας πολλές φυτικές ίνες και πίνοντας πολλά υγρά και πηγαίνετε στην τουαλέτα μόλις νιώσετε την επιθυμία αφόδευσης, καθώς και να ασκείστε τακτικά
• Οι άνδρες που εντείνουν την προσπάθεια ούρησης, οφείλουν να επισκεφθούν τον ιατρό τους. Η προσπάθεια ούρησης, ενδέχεται να συνιστά κλινικό σύμπτωμα ευμεγέθους προστάτη.