Ορισμός

Η οξεία HIV λοίμωξη προκαλείται από τον human immunodeficiency virus (HIV), έναν ιό που καταστρέφει σταδιακά το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Πρωτοπαθής HIV λοίμωξη, σύνδρομο HIV ορομετατροπής, οξύ σύνδρομο ρετροϊού.


Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου

Η πρωτοπαθής ή οξεία HIV λοίμωξη, είναι μία κατάσταση που εμφανίζεται 2 – 4 εβδομάδες μετά την προσβολή (μόλυνση) από τον human immunodeficiency virus (HIV).

Ο ιός μεταδίδεται με:

• Το θηλασμό (σπάνια)
• Μεταγγίσεις μολυσμένου αίματος και παραγώγων του
• Τη λήψη ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών, χρησιμοποιώντας μολυσμένες βελόνες και σύριγγες
• Μεταφορά μέσω (δια) του πλακούντα από τη μητέρα στο έμβρυο
• Τη σεξουαλική επαφή

Μετά την προσβολή ατόμου από τον HIV, εξετάσεις μπορούν να ανιχνεύσουν αντισώματα έναντι του ιού στο αίμα του. Αυτό ονομάζεται HIV ορομετατροπή (μετατροπή από HIV αρνητικό σε HIV θετικό) και συνήθως συμβαίνει μέσα σε 3 μήνες από τη μόλυνση, ενώ σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να συμβεί μέχρι κι ένα χρόνο μετά.

Όταν τελειώσει η πρωτολοίμωξη, οι περισσότεροι ασθενείς δεν εμφανίζουν κανένα ορατό σύμπτωμα για τα επόμενα 10 χρόνια.

Η οξεία HIV λοίμωξη μπορεί, όχι κατά κανόνα ωστόσο, να εξελιχθεί σε πρώιμη συμπτωματική HIV λοίμωξη και σε προχωρημένη HIV νόσο (AIDS).

Παρόλο το γεγονός ότι δεν αποτελεί κανόνα, η πλειοψηφία τω προσβεβλημένων ατόμων με HIV, αναπτύσσουν εν τέλει AIDS. Προς σημείωση, υπάρχει ένας μικρός αριθμός ατόμων, που ενώ αρχικά βρέθηκαν οροθετικοί για HIV, στην πορεία οι εξετάσεις τους αρνητικοποιήθηκαν και δεν εμφανίζουν κανένα σημείο / ένδειξη ύπαρξης της νόσου. Ενώ κάτι τέτοιο είναι σχετικά σπάνιο, αποδεικνύει όμως ότι ο ανθρώπινος οργανισμός, έχει την ικανότητα να απομακρύνει τη νόσο. Τα άτομα αυτά βρίσκονται υπό στενή παρακολούθηση και η περίπτωσή τους ερευνάται.

Ο HIV έχει διαδοθεί σε ολόκληρη την υφήλιο. Τα περισσότερα κρούσματα εντοπίζονται στα μεγάλα αστικά κέντρα, στο κεντρικό τμήμα των πόλεων και μεταξύ συγκεκριμένων πληθυσμών με υψηλού κινδύνου συμπεριφορές.


Συμπτώματα

Σημείωση: συνήθως κατά τη διάγνωση του HIV, πολλοί ασθενείς δεν έχουν παρουσιάζουν κανένα σύμπτωμα.

Η οξεία HIV λοίμωξη μπορεί να έχει όμοια εμφάνιση με τη λοιμώδη μονοπυρήνωση, τη γρίπη ή άλλες ιογενείς ασθένειες.

Οποιοδήποτε από τα παρακάτω συμπτώματα μπορεί να παρουσιαστεί:

• Μειωμένη όρεξη
• Αίσθημα κόπωσης
• Πυρετός
• Κεφαλαλγία
• Κακουχία
• Διογκωμένοι λεμφαδένες
• Μυϊκή δυσκαμψία ή άλγος
• Εξάνθημα
• Πονόλαιμος
• Έλκη στη στοματική κοιλότητα και στον οισοφάγο

Τα συμπτώματα αυτά μπορεί να διαρκέσουν από μερικές μέρες έως και 4 εβδομάδες και στη συνέχεια υποχωρούν.


Σημεία και παρα-κλινικές εξετάσεις

• Διαταραχές / ανωμαλίες σε διάφορες αιματολογικές εξετάσεις
• Δοκιμασία αναζήτησης (HIV) / δοκιμασία καθήλωσης, συνήθως είναι αρνητικές ή μη προσδιορισμένες κατά τη διάρκεια της οξείας φάσης της λοίμωξης και μετατρέπονται σε θετικές μέσα στους επόμενους 3 μήνες
• Η ανίχνευση του HIV – RNA (γενετικό υλικό) μέσω της αλυσιδωτής αντίδρασης πολυμεράσης (PCR) είναι θετική σε ασθενείς με οξεία HIV λοίμωξη
• Προσδιορισμός των υποπληθυσμών λεμφοκυττάρων Τ 4 (CD4) – Τ κύτταρα. Χαμηλότερο του φυσιολογικού τιμές των CD4 υποδεικνύουν την καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος. Οι τιμές αυτές επανέρχονται συνήθως 1 – 2 μήνες, μετά την οξεία φάση της λοίμωξης
• Η ανίχνευση στον ορό του αντιγόνου P24 συνήθως είναι θετική

Θεραπεία

Άτομα με HIV λοίμωξη, οφείλουν να ενημερωθούν σχετικά με τη νόσο και τη θεραπεία της, ούτως ώστε να συμμετέχουν ενεργά στη λήψη αποφάσεων με τον ιατρό τους.

Ακόμη και σήμερα, διχάζονται οι απόψεις για το αν η επιθετική πρώιμη θεραπεία της HIV λοίμωξης με φαρμακευτικά σκευάσματα, επιβραδύνει πράγματι ή όχι την εξέλιξη της νόσου. Θεωρείται σκόπιμο, να συζητήσετε με τον ιατρό σας περί αυτού.

Ακολουθήστε τους παρακάτω κανόνες υγιεινής στα πρώιμα στάδια της HIV λοίμωξης:

• Αποφύγετε να έρθετε σε επαφή με άτομα που παρουσιάζουν οξεία λοιμώδη νόσο
• Αποφύγετε καταστάσεις που ίσως οδηγήσουν σε κατάθλιψη. Διατηρείστε θετικές κοινωνικές επαφές, χόμπι, ενδιαφέροντα και κατοικίδια ζώα
• Ακολουθείστε μια θρεπτική διατροφή αρκετά πλούσια σε θερμίδες
• Ασκηθείτε σωματικά, χωρίς ωστόσο να εξαντλείστε
• Προσπαθήστε να διατηρήσετε το άγχος σας στο ελάχιστο
• Κάνετε πιο ασφαλές σεξ. Η νόσος έχει υψηλή μεταδοτικότητα, ιδιαίτερα κατά τους πρώτους μήνες της μόλυνσης / προσβολής

Πρόγνωση

Η HIV λοίμωξη αποτελεί μια μακροχρόνια ιατρική κατάσταση που υπόκειται σε θεραπευτική αγωγή, ωστόσο δεν υπάρχει ίαση. Ζωτικής σημασίας είναι η πρόληψη των επιπλοκών και η καθυστέρηση (αλλά όχι η πρόληψη) της εξέλιξης σε AIDS. Επί του παρόντος, δεν εξελίσσονται όλες οι περιπτώσεις της λοίμωξης HIV σε AIDS, αν και στην πλειοψηφία τους, εν τέλει επισυμβαίνει.


Επιπλοκές

• AIDS (σύνδρομο επίκτητης ανοσοκαταστολής / ανοσολογικής ανεπάρκειας)
• Αυτοάνοσα νοσήματα
• Καρκίνο, τυπικά το σάρκωμα Καπόζι (KS) και το λέμφωμα
• Ευκαιριακές λοιμώξεις (ασυνήθη στα πρώιμα στάδια της HIV νόσου)
  -Βακιλλική αγγειομάτωση
  -Καντιτίαση
  -Κρυπτοσποριδιακή ή άλλες πρωτοζωικές εντεροκολίτιδες
  -Λοίμωξη από κυτταρομεγαλοϊό
  -Εξελισσόμενη πολλαπλή λευκοεγκεφαλοπάθεια
  -Μικροβιαιμία από salmonella
  -Τοξοπλάσμωση
  -Φυματίωση

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Κλείστε ραντεβού με τον ιατρό σας αν υποπτεύεστε ή αν είχατε σίγουρη έκθεση στον ιό του HIV ή αν ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου και παρουσιάζετε συμπτώματα όμοια με της οξείας HIV λοίμωξης.


Πρόληψη


Ασφαλείς σεξουαλικές συμπεριφορές, μειώνουν την πιθανότητα προσβολής από τη λοίμωξη HIV. Παραμένει ωστόσο ο κίνδυνος προσβολής, ακόμη κι αν κάνετε ασφαλές σεξ, μιας και τα προφυλακτικά μπορεί να σπάσουν. Η αποχή είναι ο μόνος σίγουρος τρόπος πρόληψης της σεξουαλικής μετάδοσης του ιού του HIV.

Γενικές οδηγίες:

• Μην έχετε σεξουαλικές επαφές χωρίς προστασία ή με πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους ή με άτομο που έχει πολλούς ερωτικούς συντρόφους ή με άτομο που κάνει χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών ουσιών ή με άτομο που γνωρίζεται – ή απλά υποπτεύεστε – ότι πάσχει από AIDS
• Αποφύγετε τη χρήση ενδοφλέβιων ναρκωτικών. Αν είστε χρήστης, μη μοιράζεστε βελόνες ή σύριγγες με κανέναν
• Άτομα που πάσχουν από AIDS ή παρουσίασαν θετική ανίχνευση για αντισώματα HIV, μπορούν να μεταδώσουν τη νόσο σε άλλους και δεν πρέπει να γίνονται δότες αίματος, πλάσματος, οργάνων του σώματος ή σπέρματος. Μην ανταλλάσσεται σωματικά υγρά κατά τη σεξουαλική επαφή.

Ορισμός

Η τοξοπλάσμωση πρόκειται για φλεγμονή η οποία οφείλεται στο παράσιτο Toxoplasma gondii.


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Η τοξοπλάσμωση προσβάλλει / ανευρίσκεται σε ανθρώπους, πουλιά και σε αρκετά είδη ζώων. Οι γάτες αποτελούν τον κύριο ξενιστή.

Η μόλυνση του ανθρώπου προκύπτει από:

• Μεταγγίσεις αίματος ή μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων
• Απρόσεκτη διαχείριση των απορριμμάτων γάτας
• Λήψη μολυσμένου χώματος
• Λήψη ωμού ή μη καλά ψημένου κρέατος (πρόβειο, χοιρινό και βόειο)

Η τοξοπλάσμωση προσβάλλει κι άτομα με χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα.

Η λοίμωξη μεταφέρεται από πάσχουσα μητέρα στο έμβρυό της μέσω του πλακούντα. Βλ : Συγγενής τοξοπλάσμωση.


Συμπτώματα

Η πλειοψηφία των πρωτοπαθών λοιμώξεων είναι ασυμπτωματική. Ο χρόνος επώασης (η χρονική διάρκεια από την έκθεση στο παράσιτο έως την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων) κυμαίνεται από 1 – 2 εβδομάδες. Η νόσος αυτή μπορεί να προσβάλει τον εγκέφαλο, τους πνεύμονες, την καρδιά, τους οφθαλμούς ή το ήπαρ.

Τα συμπτώματα που εμφανίζονται σε άτομα με υγιές ανοσοποιητικό σύστημα περιλαμβάνουν:

• Διογκωμένους λεμφαδένες στην κρανιακή και τραχηλική χώρα
• Κεφαλαλγία
• Ήπια αίσθηση ασθένειας με πυρετική κίνηση, παρόμοια με την κλινική εικόνα της μονοπυρήνωσης
• Μυαλγίες
• Πονόλαιμος

Συμπτώματα που εμφανίζονται σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα:

• Σύγχυση
• Πυρετός
• Κεφαλαλγία
• Φλεγμονή του αμφιβληστροειδούς που προκαλεί θολή όραση
• Επιληψία

Για συμπτώματα που εμφανίζονται σε πάσχοντα νεογνά, βλ. συγγενής τοξοπλάσμωση.


Σημεία κι εξετάσεις

Εξετάσεις διαγνωστικές της λοίμωξης ή ανεύρεσης κυστών, είναι:

• Βιοψία εγκεφάλου
• Αξονική τομογραφία εγκεφάλου
• Μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου
• Οροθετικότητα στην τοξοπλάσμωση
• Εξέταση σε σχισμοειδή λυχνία (slit-lamp)

Θεραπεία


Οι ασυμπτωματικοί ασθενείς δε χρήζουν θεραπεία.

Για την αντιμετώπιση της φλεγμονής χορηγούνται φαρμακευτικά σκευάσματα που περιλαμβάνουν τα αντιβιοτικά και αντιελονοσιακά. Άτομα που πάσχουν από AIDS οφείλουν να συνεχίσουν τη θεραπεία για όσο διάστημα το ανοσοποιητικό τους σύστημα παραμένει χαμηλό, ούτως ώστε να αποτρέψουν την επανεργοποίηση της νόσου.


Πρόγνωση

Στα παιδιά η οξεία φλεγμονή προκαλεί οίδημα των αμφιβληστροειδών.

Η τοξοπλάσμωση στους ενήλικες με υγιές ανοσοποιητικό σύστημα, έχει καλή πρόγνωση.


Επιπλοκές

• Μόνιμη ανικανότητα, όπως τύφλωση ή μαθησιακές διαταραχές σε βρέφη με συγγενής τοξοπλάσμωση
• Υποτροπή της λοίμωξης
• Εξάπλωση της λοίμωξης σε άτομα με χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα (ενδέχεται να είναι νοσηρή)

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Καλέστε τον ιατρό σας και κλείστε ραντεβού μαζί του αν παρουσιάσετε συμπτώματα τοξοπλάσμωσης. Σε περίπτωση προσβολής ανοσοκατεσταλμένου άτομου ή βρέφους ή εμφάνιση σοβαρών συμπτωμάτων όπως σύγχυση ή επιληψία, η διαταραχή αυτή αποτελεί επείγουσα κατάσταση,


Πρόληψη


Συμβουλές για πρόληψη της νόσου:

• Αποφύγετε την κατανάλωση μη καλά ψημένου κρέατος
• Καταψύχετε το κρέας στους μείον 20˚ C για δύο ημέρες
• Πλύνετε καλά τα χέρια σας μετά από επαφή με ωμό κρέας
• Προστατεύστε το χώρο δραστηριοτήτων των παιδιών σας από απορρίμματα σκύλου και γάτας
• Πλύνετε καλά τα χέρια σας έπειτα από επαφή με χώμα / έδαφος που μπορεί να έχει μολυνθεί από απορρίμματα ζώων
• Οι εγκυμονούσες γυναίκες οφείλουν να αποφύγουν το καθαρισμό απορριμμάτων γάτας, καθώς και υλικά τα οποία ενδέχεται να έχουν επιμολυνθεί με απορρίμματα γάτας. Θα πρέπει ακόμη να αποφύγουν υλικά τα οποία μπορεί να έχουν μολυνθεί από έντομα, τα οποία έχουν εκτεθεί σε απορρίμματα γάτας (κατσαρίδες, μύγες, κ.τ.λ.)
• Οι εγκυμονούσες θα πρέπει να υποβληθούν σε αιματολογική εξέταση για τοξοπλάσμωση
• Οι πάσχοντες με HIV θα πρέπει να εξεταστούν για ανίχνευση αντισωμάτων της τοξοπλάσμωσης. Οι οροθετικοί και με μέτρηση των CD4 λιγότερο των 100, οφείλουν να λάβουν προληπτικά αντιβιοτικά με αντιρετροϊκή αγωγή, έως ότου η μέτρηση CD4 κυττάρων ανέλθει.

Ορισμός

Η λαρυγγίτιδα είναι το οίδημα και η φλεγμονή του λάρυγγα που συχνά συνδέεται με βραχνάδα ή και προσωρινή απώλεια της φωνής.

Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Ο λάρυγγας βρίσκεται στην κορυφή του αναπνευστικού σωλήνα που ξεκινάει από τους πνεύμονες (τραχεία). Ο λάρυγγας περιέχει τις φωνητικές χορδές. Όταν προσβληθούν από φλεγμονή ή λοίμωξη, οι φωνητικές χορδές πρήζονται. Αυτό προξενεί βραχνάδα και μπορεί μερικές φορές να φράξει την αναπνευστική οδό.

Η συνηθέστερη μορφή λαρυγγίτιδας είναι λοίμωξη που προέρχεται από ιό. Μπορεί επίσης να προκληθεί από:

• Αλλεργίες
• Μικρόβια
• Βρογχίτιδα
• Κοινό κρυολόγημα
• Γρίπη
• Τραυματισμό
• Ερεθιστικές ουσίες ή χημικά
• Πνευμονία

Η λαρυγγίτιδα συχνά εμφανίζεται σε περίπτωση λοίμωξης του άνω αναπνευστικού.
Αρκετές μορφές λαρυγγίτιδας εμφανίζονται σε παιδιά και μπορεί να οδηγήσουν σε επικίνδυνη ή μοιραία απόφραξη της αναπνευστικής οδού. Σε αυτές περιλαμβάνονται:

• Υμενογόνος ή ψευδομεμβρανώδης λαρυγγίτιδα
• Επιγλωττίτιδα

Συμπτώματα

• Πυρετός
• Βραχνάδα
• Πρησμένοι λεμφαδένες στον λαιμό

Ενδείξεις και εξετάσεις

Η κλινική εξέταση θα προσδιορίσει αν η βραχνάδα οφείλεται σε λοίμωξη της αναπνευστικής οδού.
Ασθενείς με χρόνια βραχνάδα (ιδιαίτερα οι καπνιστές) θα πρέπει να επισκεφθούν και ωτορινολαρυγγολόγο για εξέταση του λάρυγγα και του άνω αναπνευστικού.


Θεραπεία

Επειδή η κοινή λαρυγγίτιδα οφείλεται σε ιό, τα αντιβιοτικά δεν βοηθούν. Την απόφαση σε κάθε περίπτωση θα τη λάβει ο γιατρός σας.
Η ανάπαυση της φωνής βοηθά στην υποχώρηση της φλεγμονής των φωνητικών χορδών. Ο υγραντήρας αέρα μπορεί να μαλακώσει το αίσθημα του ‘γδαρσίματος’ στον λαιμό που συνοδεύει τη λαρυγγίτιδα. Αποσυμφορητικά και παυσίπονα μπορεί να ανακουφίσουν τα συμπτώματα της λοίμωξης του άνω αναπνευστικού, αν υπάρχει.

Πρόγνωση

Η λαρυγγίτιδα που δεν οφείλεται σε σοβαρότερη πάθηση, θεραπεύεται τελείως.


Επιπλοκές

Σπάνια, μπορεί να συμβεί αναπνευστική καταπόνηση. Η κατάσταση αυτή απαιτεί ιατρική βοήθεια.


Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Καλέστε τον γιατρό σας αν:

• Ένα μικρό παιδάκι, που δεν είναι σε φάση που βγάζει δόντια, παρουσιάζει δυσκολία στην αναπνοή ή την κατάποση ή βγάζει υπερβολικά σάλια
• Ένα παιδάκι μικρότερο των 3 μηνών έχει βραχνάδα
• Η βραχνάδα διαρκεί περισσότερο από 1 εβδομάδα στο παιδί ή τις 2 εβδομάδες στον ενήλικα

Πρόληψη

• Προσπαθήστε να αποφύγετε την επαφή με ανθρώπους που πάσχουν από λοίμωξη του άνω αναπνευστικού κατά την περίοδο έξαρσης της γρίπης και των κρυολογημάτων
• Πλένετε τακτικά τα χέρια σας
• Αποφεύγετε τα πολυσύχναστα μέρη

Η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να συμβάλει στην αποτροπή δημιουργίας όγκου στο κεφάλι, τον λαιμό και τους πνεύμονες, που εκδηλώνεται και με βραχνάδα.

Ορισμός

Η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα προκαλείται από βακτήρια της ομάδας Α του στρεπτόκοκκου. Είναι η συχνότερη μορφή μόλυνσης του φάρυγγα.


Εναλλακτικοί όροι

Φαρυγγίτιδα – στρεπτοκοκκική, Φαρυγγίτιδα από στρεπτόκοκκο


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα είναι συνηθέστερη σε παιδιά μεταξύ 5 και 15 ετών, αν και μπορεί να εμφανιστεί και σε μικρότερα παιδιά αλλά και σε ενήλικες. Παιδιά μικρότερα των 3 χρόνων παθαίνουν μολύνσεις από στρεπτόκοκκο αλλά αυτές δεν επηρεάζουν τον φάρυγγα.
Η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα εκδηλώνεται συνήθως στο τέλος του φθινοπώρου, τον χειμώνα και στις αρχές της άνοιξης. Η μόλυνση μεταδίδεται από άτομο σε άτομο όταν αυτό έρθει σε επαφή με τις εκκρίσεις της μύτης ή τα σάλια κάποιου που είναι μολυσμένος, συχνά μεταξύ των μελών μιας οικογένειας, στο ίδιο σπίτι.

Τα άτομα που προσβάλλονται από στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα συνήθως εκδηλώνουν την ασθένεια 2 -5 ημέρες μετά την έκθεση στο βακτήριο. Συνήθως η ασθένεια εκδηλώνεται ξαφνικά. Ο πυρετός είναι συχνά υψηλότερος τη δεύτερη ημέρα. Πολλοί ασθενείς παρουσιάζουν επίσης πονόλαιμο, πονοκέφαλο, πόνο στο στομάχι, ναυτία ή ρίγη.

Η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα μπορεί να είναι ήπια, με λίγα μόνο από τα παραπάνω συμπτώματα, ή οξεία. Το βακτήριο έχει πολλά στελέχη. Ορισμένα από τα στελέχη μπορεί να προκαλέσουν οστρακιά, ασθένεια που στην προκειμένη περίπτωση θεωρείται αλλεργική αντίδραση στις τοξίνες που δημιουργούνται από το βακτήριο του στρεπτόκοκκου. Σε σπάνιες περιπτώσεις, αν δεν αντιμετωπιστεί με θεραπεία, η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε ρευματοειδή πυρετό. Η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα μπορεί επίσης να είναι αίτιο μιας σπάνιας επιπλοκής στα νεφρά.



Συμπτώματα

• Δυσκολία στην κατάποση
• Πυρετός που εκδηλώνεται ξαφνικά
• Γενική κακουχία και κακή διάθεση
• Απώλεια όρεξης
• Ναυτία
• Εξάνθημα
• Ο φάρυγγας είναι κόκκινος, μερικές φορές με άσπρες ‘πλάκες’
• Πόνος στον φάρυγγα
• Ευαίσθητοι, πρησμένοι λεμφαδένες στην περιοχή του λαιμού

Πρόσθετα συμπτώματα που μπορεί να συνδέονται με την ασθένεια:

• Αφύσικη γεύση
• Πονοκέφαλος
• Δυσκαμψία των αρθρώσεων
• Μυϊκοί πόνοι
• Ρινική συμφόρηση
• Ρινικές εκκρίσεις
• Πόνος στον αυχένα

Ενδείξεις και εξετάσεις

Για να επιβεβαιωθεί η ύπαρξη του στρεπτόκοκκου θα χρειαστεί επίχρισμα από τον φάρυγγα. Υπάρχει άμεσο γρήγορο τεστ που δείχνει αν υπάρχει στρεπτόκοκκος αλλά δεν καλύπτει όλες τις περιπτώσεις. Γι’ αυτό, αν βγει αρνητικό, καλό είναι να ακολουθήσει καλλιέργεια, ώστε να εξακριβωθούν όλες οι περιπτώσεις που πιθανόν να διέφυγαν στο γρήγορο τεστ.


Θεραπεία

Να έχετε υπόψη ότι ο πόνος στον φάρυγγα συνήθως οφείλεται σε ιούς και όχι σε στρεπτόκοκκο. Αν τα τεστ είναι θετικά για στρεπτόκοκκο, η μόνη θεραπεία είναι η αντιβίωση. Ο στρεπτόκοκκος δεν μπορεί να διαγνωστεί επακριβώς μόνο από τα συμπτώματα και την κλινική εξέταση.
Αν και η στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα συνήθως θεραπεύεται από μόνη της, συνιστάται η λήψη αντιβιοτικών ώστε να αποφευχθούν σοβαρότερες επιπλοκές όπως ο ρευματοειδής πυρετός. Παραδοσιακά χορηγούνται πενικιλλίνη ή αμοξικιλλίνη, τα οποία είναι ακόμα πολύ αποτελεσματικά. Εχει παρατηρηθεί αντίσταση του βακτηρίου στην αζιθρομυκίνη και τα συναφή αντιβιοτικά.

Οι περισσότερες φαρυγγίτιδες περνούν γρήγορα. Στο μεταξύ, οι ακόλουθες θεραπείες μπορεί να βοηθήσουν:

• Πίνετε ζεστά ροφήματα. Το τσάι με μέλι ή λεμόνι είναι μια θεραπεία δοκιμασμένη.
• Κάντε πλύσεις (γαργάρες) με αλατόνερο αρκετές φορές την ημέρα (1/2 κουταλάκι αλάτι σε ένα φλιτζάνι νερό)
• Πίνετε κρύα ροφήματα ή τρώτε γρανίτες που ανακουφίζουν τον πόνο.
• Πιπιλάτε καραμέλες ή παστίλιες για τον λαιμό. Αυτό αποδεικνύεται συχνά πολύ πιο αποτελεσματικό από άλλες ακριβές θεραπείες αλλά δεν συνιστάται για μικρά παιδιά λόγω του κινδύνου πνιγμού.
• Χρησιμοποιήστε βαποριζατέρ κρύου ατμού ή υγραντήρα για να υγράνετε και να ανακουφίσετε την ξηρότητα και τον πόνο του λαιμού.
• Δοκιμάστε παυσίπονα που δεν χρειάζονται συνταγή γιατρού, όπως η ακεταμινοφένη (παρακεταμόλη). ΜΗΝ δίνετε ασπιρίνη στα παιδιά.

Πρόγνωση

Η πιθανή εξέλιξη είναι καλή. Σχεδόν όλα τα συμπτώματα υποχωρούν σε μια εβδομάδα. Η θεραπευτική αντιμετώπιση προλαμβάνει όμως σοβαρές επιπλοκές που συνδέονται με τις μολύνσεις από στρεπτόκοκκο.


Επιπλοκές

• Μόλυνση στα αυτιά
• Ιγμορίτιδα
• Μαστοειδίτιδα
• Περιτοναϊκό απόστημα
• Ρευματοειδής πυρετός
• Σπειραματονεφρίδιτα
• Οστρακιά

Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Επισκεφθείτε τον γιατρό σας αν εκδηλώσετε συμπτώματα στρεπτοκοκκικής φαρυγγίτιδας, ασχέτως αν ήρθατε σε επαφή με άτομο που είχε το βακτήριο. Επίσης, δείτε τον γιατρό σας αν - ενώ ήδη κάνετε θεραπεία για στρεπτοκοκκική φαρυγγίτιδα - δεν νιώθετε καλύτερα εντός 24 - 48 ωρών.


Πρόληψη

Τα περισσότερα άτομα με στρεπτόκοκκο είναι μολυσματικά έως ότου πάρουν αντιβίωση για τουλάχιστον 24 – 48 ώρες. Γι’ αυτό θα πρέπει να παραμείνουν στο σπίτι και να μην πάνε το σχολείο ή τη δουλειά μέχρις ότου πάρουν αντιβίωση για τουλάχιστον μία ημέρα.

Πάρτε καινούργια οδοντόβουρτσα αφού πάψετε να είστε μολυσματικοί, αλλά πριν τελειώσετε την αντιβίωση. Αλλιώς, τα βακτήρια μπορεί να παραμείνουν ζωντανά στην οδοντόβουρτσα και να σας ξαναμολύνουν όταν σταματήσετε την αντιβίωση. Επίσης, κρατήστε χωριστά τις οδοντόβουρτσες και τα λοιπά σκεύη της οικογένειας εκτός αν έχουν καθαριστεί σχολαστικά.

Αν σε μια οικογένεια εμφανίζονται συχνά περιστατικά στρεπτόκοκκου, μπορεί να πρέπει να ελέγξετε αν κάποιος είναι φορέας του μικροβίου. Οι φορείς έχουν το μικρόβιο στον φάρυγγά τους αλλά οι ίδιοι δεν νοσούν. Μερικές φορές, αν χορηγηθεί θεραπεία στους φορείς, προλαμβάνεται η μετάδοση της στρεπτοκοκκικής φαρυγγίτιδας σε άλλους.

Ορισμός

Η μέση ωτίτιδα πρόκειται για λοίμωξη του μεσοδιαστήματος του ωτός, το οποίο βρίσκεται στο οπίσθιο τμήμα του τυμπάνου (τυμπανική μεμβράνη). Χαρακτηρίζεται από άλγος, ζάλη και μερική απώλεια ακοής.


Περιγραφή

Μερική γνώση της βασικής ανατομίας του μέσου ωτός, θα φανεί ιδιαίτερα χρήσιμη ως προς την κατανόηση της ανάπτυξης της μέσης ωτίτιδας. Ο έξω ακουστικός πόρος, πρόκειται για έναν αγωγό, ο οποίος συνδέει την εξωτερική οπή του ωτός, με μια δομή που ονομάζεται τυμπανική μεμβράνη. Στο οπίσθιο τμήμα της τυμπανικής μεμβράνης βρίσκεται το διάστημα που ονομάζεται μέσος ωτός. Εντός του μέσου ωτός βρίσκονται τρία πολύ μικρά οστά, τα οποία ονομάζονται οστάρια. Τα οστάρια αυτά είναι η σφύρα, ο άκμων και ο αναβολεύς. Συχνά το σχήμα τους παρομοιάζεται με σφυρί, αμόνι κι αναβολέα. Ο ήχος υπό τη μορφή δόνησης, προκαλεί κίνηση του τυμπάνου κι αυτή με τη σειρά της, προκαλεί αλυσιδωτή κίνηση των οσταρίων. Τα οστάρια μεταφέρουν τον ήχο στον κοχλία, που βρίσκεται στον έσω ωτό, ο οποίος και τον μεταφέρει στη συνέχεια στον εγκέφαλο προς επεξεργασία.

Ο ρινοφάρυγγας είναι η δίοδος οπίσθια της ρινός που μεταφέρει τον εισπνεόμενο αέρα εντός των αγωγών αναπνοής (αεραγωγών), οι οποίοι οδηγούν στους πνεύμονες. Η ευσταχιανή σάλπιγγα αποτελεί έναν αγωγό που συνδέει το μέσο ωτό με το ρινοφάρυγγα. Μία από τις λειτουργίες της, είναι η εξισορρόπηση της πιέσεως του αέρα στο μέσο ωτό με την πίεση του εξωτερικού αέρα. Αυτή η εξισορρόπηση επιτρέπει στο τύμπανο και στα οστάρια να δονούνται καταλλήλως, ούτως ώστε η ακοή να είναι φυσιολογική.

Μέχρι την ηλικία των τριών ετών, το 85% περίπου όλων των παιδιών, θα έχει αναπτύξει τουλάχιστον ένα επεισόδιο μέσης ωτίτιδας. Αποτελεί την πιο κοινή «ενόχληση» της παιδικής ηλικίας. Βρέφη και παιδιά ηλικίας 6 μηνών – 6 ετών είναι ιδιαίτερα επιρρεπή στην ανάπτυξη μέσης ωτίτιδας. Υψηλότερο κίνδυνο ανάπτυξης της συγκεκριμένης πάθησης διατρέχουν τα αγόρια, τα παιδιά χαμηλής οικονομικής τάξης, εκείνα που εμφανίζουν αλλεργίες, οι ιθαγενείς Αμερικανοί, οι ιθαγενείς της Αλάσκας, τα παιδιά που γεννούνται με σχάση της υπερώας ή άλλες γενετικές ανωμαλίες της δομής του προσώπου και της κεφαλής και τα παιδιά που πάσχουν από το σύνδρομο Down. Βρέφη που εμφανίζουν την πρώτη τους ωτική λοίμωξη, πριν την ηλικία των 6 μηνών, είναι πιο επιρρεπή σε χρόνιες διαταραχές μέσης ωτίτιδος. Επί πρόσθετα, φαίνεται να υπάρχει κάποια γενετική προδιάθεση προς τη μέση ωτίτιδα, όσον αφορά τη δομή και λειτουργικότητα εντός και πέριξ του μέσου ωτός. Η έκθεση στον καπνό του τσιγάρου, αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο ανάπτυξης ωτικής λοίμωξης, όπως επίσης κι άλλοι παράγοντες που επηρεάζουν το αναπνευστικό σύστημα. Εν συνεχεία, παιδιά που επισκέπτονται τα κέντρα φροντίδας από πολύ νεαρή ηλικία, παρουσιάζουν περισσότερες λοιμώξεις του ανωτέρου αναπνευστικού (συνάχι ή κρυολόγημα) κι επομένως περισσότερα επεισόδια ωτικής λοίμωξης. Παρά το γεγονός ότι η ωτική λοίμωξη, αυτή καθ’ αυτή δεν είναι μεταδοτική, οι λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού, που προδιαθέτουν τα παιδιά στην ωτική λοίμωξη, σίγουρα είναι μεταδοτικές. Ο χειμώνας και οι πρώτοι μήνες της άνοιξης, αποτελούν τις περιόδους του έτους που εμφανίζεται συχνότερα η μέση ωτίτιδα, περίοδοι που συμπίπτουν με αυξημένη συχνότητα των λοιμώξεων του ανωτέρου αναπνευστικού.

Η μέση ωτίτιδα συνιστά κύριας σημασίας ιατρική πάθηση, μιας κι αρκετά συχνά οδηγεί σε συσσώρευση υγρού στο μέσο ωτό, πάθηση γνωστή ως μέση ωτίτιδα με διάχυση (Ο.Μ.Ε.) Η διάχυση μπορεί να διαρκέσει από εβδομάδες έως και μήνες. Η διάχυση εντός του μέσω ωτός δύναται να προκαλέσει σοβαρές διαταραχές ακοής. Σε περίπτωση ανάπτυξης τέτοιων διαταραχών ακοής σε νεαρά παιδιά, ίσως επηρεαστεί η διαδικασία της φυσιολογικής ανάπτυξης του λόγου και της γλώσσας. Επίσης, η χρόνια διάχυση αυξάνει τον κίνδυνο για μεταγενέστερες λοιμώξεις, αφού το υγρό ευνοεί την ανάπτυξη βακτηριδίων.

Στους ενήλικες, η οξεία μέση ωτίτιδα, μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές, όπως παράλυση των προσωπικών νεύρων. Η αποδρομή ατών των επιπλοκών ίσως χρειαστεί 2 εβδομάδες έως και 3 μήνες.


Αίτια και συμπτώματα

Πρωταρχική προδιαθεσική κατάσταση ανάπτυξης οξείας μέσης ωτίτιδας είναι η έκθεση σε οργανισμό υπεύθυνο για την πρόκληση λοιμώξεων. Η μέση ωτίτιδα προκαλείται είτε από ιούς είτε από βακτήρια. Οι ιογενείς λοιμώξεις αποτελούν το 15% των περιπτώσεων. Τα τρία κύρια αιτιοπαθογόνα βακτήρια είναι ο στρεπτόκοκκος pneumoniae, ο αιμόφιλος influeunzae και / ή ο Moxarella catarrhalis. Από το 2003, το 75% περίπου των ωτικών λοιμώξεων που οφείλονται στο στρεπτόκοκκο pneumoniae, αναφέρονται ως ανθεκτικές στην πενικιλίνη.

Η μέση ωτίτιδα δύναται να προκληθεί κι από άλλους παθογόνους οργανισμούς, συμπεριλαμβανομένου της Bordatella pertussis, που προκαλεί τον κοκίτη και τον Pneumocystis carinii, που συχνά οδηγεί σε ευκαιριακές λοιμώξεις ασθενών που πάσχουν από AIDS.

Υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξη ωτικής λοίμωξης. Λόγω της οριζόντιας θέσης και του σχετικά μικρού μήκους της ευσταχιανής σάλπιγγας, κατά τα πρώτα παιδιά χρόνια, το περιεχόμενο του ρινοφάρυγγα, δύναται να φτάσει στο μέσο ωτό με μεγάλη ευκολία. Οι εκκρίσεις του ρινοφάρυγγα περιλαμβάνουν και τους αιτιοπαθογόνους, για λοίμωξη, οργανισμούς. Επί πρόσθετα, τα παιδιά διαθέτουν περισσότερο λεμφικό ιστό, από τον οποίο και προκύπτουν οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις, στην περιοχή της ευσταχιανής σάλπιγγας. Οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις μπορεί να αυξηθούν σε μέγεθος λόγω επαναλαμβανόμενων λοιμώξεων του αναπνευστικού συστήματος, με τελική κατάληξη την απόφραξη των ευσταχιανών σαλπιγγών. Η απόφραξη της ευσταχιανής σάλπιγγας ευνοεί τη συσσώρευση υγρού στο μέσο ωτό. Το υγρό αυξάνει τον κίνδυνο λοίμωξης και τους αντίστοιχους κινδύνους απώλειας ακοής, καθώς και καθυστερημένης ανάπτυξης λόγου.

Πρόσφατες εξελίξεις στο γενετικό σχεδιασμό, οδήγησαν στην ανακάλυψη γενετικών παραγόντων που αυξάνουν τις πιθανότητες να αναπτύξει ένα παιδί μέση ωτίτιδα. Προσδοκάται, μέσω ερευνών να προκύψουν διαγνωστικές μοριακές αναλύσεις, που θα βοηθήσουν στην ταυτοποίηση παιδιών με κίνδυνο σοβαρών ωτικών λοιμώξεων.

Οι περισσότερες περιπτώσεις οξείας μέσης ωτίτιδας επισυμβαίνει κατά τη διαδρομή μιας λοίμωξης του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Τα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν συμπτώματα κρυολογήματος, πυρετό, ωτικό άλγος, ευερεθιστικότητα και διαταραχές ακοής. Στα βρέφη ενδέχεται να υπάρχει δυσκολία σίτισης. Σε εκσεσημασμένη συλλογή υγρού στο μέσο ωτό, ο πόνος δύναται να αυξομειώνεται ανάλογα με τη θέση. Η κατάκλιση πιθανότατα να προκαλέσει αύξηση του άλγους πιέσεως εντός του μέσου ωτός, με αποτέλεσμα τα βρέφη να ενοχλούνται έως ότου ανασηκωθούν. Τα μεγαλύτερα παιδιά κάποιες φορές παραπονιούνται για αίσθηση πληρότητας του υποκείμενου ωτός. Αν η συσσώρευση υγρού στο οπίσθιο τμήμα του τυμπάνου είναι σημαντική, η τυμπανική μεμβράνη μπορεί να αναπτύξει οπή (διάτρηση), με συνέπεια την παρουσία αιματηρού υγρού ή πράσινο-κίτρινου πύου στην έξοδο του ωτός. Παρά το έντονο άλγος που προκαλείται πριν τη διάτρηση του τυμπανικού υμένα, ο πόνος συνήθως υποχωρεί λόγω της άρσης της πιέσεως που επισυμβαίνει κατά τη διάτρηση.


Διάγνωση

Η διάγνωση τίθεται συνήθως απλά με την επισκόπηση του τυμπάνου, με τη βοήθεια ενός ειδικού εργαλείου με φωτισμό, που ονομάζεται ωτοσκόπιο. Ο τυμπανικός υμένας εμφανίζεται ερυθρός και οιδηματώδης και μπορεί να παρουσιάζει είτε παθολογική εισολκή προς τα έσω είτε προβολή προς τα έξω. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, τα οστάρια συνήθως διαμορφώνουν ένα συγκεκριμένο σχήμα επί του τυμπάνου, γνωστό κι ως «οροθέσιο». Το οροθέσιο αυτό μπορεί να απουσιάζει κατά την πορεία μιας λοίμωξης. Εν συνεχεία, κι αναφερόμενοι σε φυσιολογικές συνθήκες, η λάμψη φωτός του ωτοσκοπίου αντανακλά επί του τυμπάνου με έναν χαρακτηριστικό τρόπο. Αυτό αποκαλείται «κώνος φωτός». Κατά την πορεία μιας λοίμωξης, ο κώνος αυτός φωτός, ίσως να μετατοπίζεται ή και να απουσιάζει.

Μέσω ειδικής προσθήκης του ωτοσκοπίου, δίνεται η δυνατότητα στον εξεταστή ιατρό, να εμφυσήσει απαλά, μια μικρή ποσότητα αέρος εντός του ωτός. Σε φυσιολογικές συνθήκες, ο αέρας αυτός προκαλεί κίνηση του τυμπανικού υμένα. Σε μια λοίμωξη ή εν παρουσία υγρού όπισθεν του τυμπάνου, η κίνηση αυτή είναι ελαττωμένη ή απουσιάζει. Η κίνηση της τυμπανικής μεμβράνης εκτιμάται και μέσω τυμπανογράμματος. Το τελευταίο πρόκειται για μια ταχεία κι ανώδυνη εξέταση. Σε περίπτωση παρουσίας υγρού στο μέσο ωτό, το έπαρμα του τυμπανογράμματος θα εμφανίζεται επίπεδο. Σε πληρότητα του μέσου ωτός με αέρα, όπως φυσιολογικά συμβαίνει, η εξέταση θα αναδείξει αν η πίεση του αέρα που επικρατεί είναι υψηλότερη ή χαμηλότερη του επιθυμητού. Η μέτρηση αυτή θα μπορούσε να αποκαλύψει παθολογική λειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας.

Εξετάσεις ακοής ή ακουογράμματα, χρησιμοποιούνται σε κάποιες περιπτώσεις προς προσδιορισμός της αιτίας πρόκλησης απώλειας ακοής (λόγω λοίμωξης ή επίμονου υγρού) και του βαθμού σοβαρότητάς της. Οπτική μελέτη (επί οθόνης) της ακοής, μπορεί να εφαρμοσθεί σε σχολεία ή παιδιατρικά ιατρεία, σε παιδιά που βρίσκονται σε ηλικία που μπορούν να περιγράψουν την ακουστικής τους αντίληψη. Πιο ακριβής εξέταση εκτελείται σε ηχομονωτικό θάλαμο από ωτορινολαρυγγολόγο (Ω.Ρ.Λ.). Η μέθοδος αυτή χρησιμοποιείται επίσης με παραλλαγή, σε παιδιά που είναι ακόμη πολύ μικρά να εκφράσουν λεκτικά όταν άκουσαν ένα θόρυβο / ήχο, αλλά είναι ικανά να στρέψουν το κεφάλι τους προς την πηγή του ήχου.

Η συλλογή υγρού ή πύου που παροχετεύεται από τον ωτό, είναι εφικτή, δίδοντας τη δυνατότητα λήψης δείγματος προς τον εξέταση σε εργαστήριο. Σε περίπτωση παρουσίας μικροοργανισμών, επιτυγχάνεται στο εργαστήριο, η καλλιέργειά τους (πολλαπλασιασμός τους), η οπτική αποκάλυψή τους μέσω μικροσκοπίου και η ταυτοποίησή τους. Οι καλλιέργειες έχουν εφαρμοσθεί και για τον προσδιορισμό της ευαισθησίας των οργανισμών σε συγκεκριμένα αντιβιοτικά.


Χειροπρακτική

Μια μεμονωμένη χειροπρακτική / χειρονακτική διαδικασία γνωστή κι ως ενδορινική τεχνική, θεωρείται ότι συντελεί στην αποσυμφόρηση της ευσταχιανής σάλπιγγας και συνεπώς στην ικανοποιητική παροχέτευση του μέσου ωτός. Η σάλπιγγα ενίοτε αποφράσσεται λόγω εκκρίσεων ή στοιχεία φλεγμονής. Η ενδορινική τεχνική δύναται να προσφέρει αξιοσημείωτη ανακούφιση από το ωτικό άλγος.




Διατροφή

Πολλοί ιατροί θεωρούν ότι τα διατροφικά αλλεργιογόνα μπορούν να αυξήσουν την πιθανότητα ωτικής λοίμωξης και συστήνουν την ελαχιστοποίηση ύποπτων αλλεργιογόνων τροφών από τη διατροφή. Πρώτα στη λίστα των αλλεργιογόνων τροφών, βρίσκονται τα σιτηρά, τα γαλακτοκομικά, το καλαμπόκι, τα φιστίκια, τα εσπεριδοειδή και τα αυγά. Αποφεύγοντας τη λήψη ζάχαρης και ζαχαρούχων προϊόντων, δίδεται στο ανοσοποιητικό σύστημα, η ικανότητα να λειτουργήσει πιο αποτελεσματικά. Άλλοι διατροφολόγοι πιστεύουν ότι τα παιδιά που θήλαζαν ως βρέφη, διατρέχουν λιγότερες πιθανότητες προσβολής από ωτικές λοιμώξεις.



Φαρμακευτικά σκευάσματα

Η αντιβιοτική αγωγή αποτελεί τη θεραπεία εκλογής προς αντιμετώπιση της οξείας μέσης ωτίτιδας (ΑΟΜ). Χρησιμοποιείται σχήμα αντιβιοτικών αναλόγως τον τύπο των βακτηριδίων που προκαλούν τη λοίμωξη. Η εκλογή του αντιβιοτικού σχήματος, βασίζεται στην εμπειρική γνώση θετικών αποτελεσμάτων σε άλλες ωτικές λοιμώξεις που σημειώθηκαν σε συγκεκριμένες κοινότητες, σε δεδομένες χρονικές περιόδους. Οι επιλογές των σκευασμάτων περιλαμβάνουν αντιβιοτικά με βάση τις σουλφοναμίδες, όπως και διάφορα παράγωγα πενικιλίνης, κεφαλοσπορίνες κι άλλα. Η ευαισθησία του ασθενούς σε συγκεκριμένα φαρμακευτικά σκευάσματα, αλλά και προγενέστερες τάσης ανοχής, συμβάλλουν στην επιλογή του συγκεκριμένου σχήματος αντιβιοτικών. Από το 2003, συστήνεται η χρήση ενός 0,3% τοπικού διαλύματος φλοξασίνης, ως αποτελεσματικότερο φαρμακευτικό σκεύασμα, σε σχέση με άλλα τοπικά αντιβιοτικά ή αντιβιοτικά που λαμβάνονται δια του στόματος.

Παρά την αντιβιοτική αγωγή, σε ένα ποσοστό 40% περίπου των παιδιών, θα εξακολουθεί να υφίσταται υγρό στο οπίσθιο τμήμα του τυμπάνου, το οποίο και θα οδηγήσει σε μέση ωτίτιδα με διάχυση (Ο.Μ.Ε.). Το τύμπανο δεν παραμένει να είναι ερυθυματώδες, αλλά ούτε και φλεγμένων. Το υγρό ίσως χρειαστεί μήνες, προκειμένου να υποχωρήσει. Σε γενικές γραμμές, η κατάσταση αυτή, υπό παρακολούθηση έως και 12 εβδομάδες, δεν εγκυμονεί κινδύνους. Κατά το χρονικό διάστημα της παρακολούθησης, οφείλεται να εξεταστεί η ακοή του ασθενούς. Αν παρατηρηθεί μη σημαντική απώλεια ακοής ή απώλεια μόνον στο ένα αυτί, η παρακολούθηση μπορεί να συνεχιστεί και για 4 – 6 μήνες, διάστημα στο οποίο συστήνεται συνήθως η τοποθέτηση σωλήνων (εξ) αερισμού εντός του τυμπάνου. Ο αγωγός λειτουργεί ως συμπληρωματική σάλπιγγα έως ότου αποβληθεί. Αν η απώλεια ακοής αφορά σε μεγάλο βαθμό και τα δύο αυτιά, σε οποιαδήποτε χρονική στιγμή μετά το πέρας των 6 εβδομάδων από τη διάγνωση της Ο.Μ.Ε, ο ασθενής προφανώς χρήζει αντιβιοτική αγωγή ή τοποθέτηση αγωγών.

Η κατάχρηση αντιβιοτικών φαρμακευτικών σκευασμάτων, συμβάλλει στην ανάπτυξη ανοχής κάποιων τύπων βακτηριδίων – κυρίως του S. Pneumoniae - γεγονός που καθιστά δυσχερής την αντιμετώπισή τους. Διεξάγονται έρευνες προκειμένου να καθοριστεί αν κάποιες ωτικές λοιμώξεις, δύναται να υποχωρήσουν αυτόματα δίχως αντιβιοτική αγωγή. Ένας παιδίατρος έχει συστήσει κάποιες αλλαγές, όσον αφορά τη χρήση των αντιβιοτικών προς αντιμετώπιση της μέσης ωτίτιδας. Περιγράφει 5 παράγοντες που οφείλουν να ληφθούν υπ’ όψιν, ώστε να καθοριστεί αν η αντιβιοτική αγωγή μπορεί να περιοριστεί στις 5 ημέρες ή να παραληφθεί εντελώς. Οι παράγοντες που αναφέρει είναι η ηλικία του παιδιού, η εποχή του χρόνου, η σοβαρότητα της λοίμωξης και η συχνότητά της, καθώς και η ταχύτητα δράσης των αντιβιοτικών. Γενικώς, η μέση ωτίτιδα υποχωρεί πολύ πιο εύκολα στα μεγαλύτερα παιδιά αν εμφανιστεί κατά τους καλοκαιρινούς μήνες και προκαλεί σχετικά ήπια συμπτώματα σε παιδιά που δεν έχουν ιστορικό συχνής προσβολής λοιμώξεων. Δεδομένου των παραγόντων αυτών, η αντιβιοτική αγωγή πιθανώς να παραληφθεί. Ο ασθενής ωστόσο, χρήζει παρακολούθησης, ούτως ώστε να εξακριβωθεί ότι η λοίμωξη υποχωρεί δίχως την εμφάνιση επιπλοκών. Σε περίπτωση που ο ασθενής έχει ξεκινήσει αντιβιοτική αγωγή και η λοίμωξη υποχωρήσει ταχύτατα, μια πενθήμερη χορήγηση αντιβίωσης αρκεί.


Η χρήση αποσυμφοριτικών και αντισταμινικών, δεν αποδεικνύεται ότι μειώνει το χρόνο διαδρομής της λοίμωξης.

Χειρουργική αποκατάσταση

Σε σπάνιες περιπτώσεις απαιτείται η χειρουργική διάτρηση προς παροχέτευση του πύου του μέσου ωτός. Η διαδικασία ονομάζεται μυριγγοτομία. Η οπή που δημιουργείται από τη μυριγγοτομή, γενικώς επουλώνεται αυτόματα εντός 1 εβδομάδας περίπου. Το 2002 παρουσιάστηκε μια νέα αναίμακτη τεχνική, η οποία εκτελεί μυριγγοτομή με τη χρήση λέιζερ. Θετικά στοιχεί αυτής είναι ότι πραγματοποιείται στο ιατρείο του θεράποντος ιατρού και η επούλωση της οπής είναι ταχύτερη απ’ ότι στην κλασική μυριγγοτομία.

Αν και διάφοροι ιατροί έχουν συστήσει την αφαίρεση των αδενοειδών προς αποφυγή υποτροπιάζουσας μέσης ωτίτιδας στα νεαρά παιδιά, πρόσφατες μελέτες υποδεικνύουν ότι η χειρουργική αφαίρεση των αδενοειδών δεν υπερτερεί σε σχέση με τη μυριγγοτομή, ως προληπτικό μέτρο.


Προσδοκώμενα αποτελέσματα

Η πρόγνωση της οξείας μέσης ωτίτιδας, είναι πολύ καλή, αν κι εφόσον ο ασθενής λάβει αγωγή. Ωστόσο, η χρόνια συσσώρευση υγρού εντός του μέσου ωτός, καθιστά τον ασθενή σε υψηλό κίνδυνο ανάπτυξης διαταραχών ακοής κι ομιλίας, όπως και υποτροπιάζουσας ωτικής λοίμωξης. Επί πρόσθετα, η μη λήψη αγωγής για την αντιμετώπιση της μέσης ωτίτιδας, μπορεί να επιφέρει σοβαρές επιπλοκές συμπεριλαμβανομένου λοίμωξης του γειτονικού μαστοειδούς οστού, τη λεγόμενη μαστοειδίτιδα.


Πρόληψη

Παρ’ ότι η προσβολή μέσης ωτίτιδας στην παιδική ηλικία φαίνεται αναπόφευκτη, μπορούν να ληφθούν κάποια μέτρα μείωσης υποτροπιαζόντων λοιμώξεων και συσσώρευσης υγρού. Ο θηλασμός προσφέρει κάποιο βαθμό προστασίας έναντι των λοιμώξεων του ανωτέρου αναπνευστικού συστήματος και συνεπώς προστασία έναντι της μέσης ωτίτιδας. Αν το βρέφος τρέφεται με υποκατάστατα μητρικού γάλακτος, οι γονείς οφείλουν να το σιτίζουν σε κάθετη στάση κι όχι σε κατακεκλιμένη. Οι σωστές τεχνικές υγιεινής εντός της οικίας και στα κέντρων φροντίδας (κυρίως το πλύσιμο των χεριών), βοηθούν στη μείωση του αριθμού των λοιμώξεων του ανωτέρου αναπνευστικού συστήματος. Τα αντισηπτικά χεριών είναι προτιμητέα σε σχέση με τα αντιβακτηριακά σαπούνια. Τα τελευταία ίσως συμβάλλουν στην ανοχή των βακτηριδίων.

Οφείλεται να περιορίζεται ή και να αποφεύγεται η χρήση καταπραϋντικών (pacifiers). Ενδέχεται να δρουν ως φομίτες (fomites), κυρίως σε εγκαταστάσεις κέντρων φροντίδας. Στα παιδιά που είναι πιο επιρρεπή στη μέση ωτίτιδα, η χρήση καταπραϋντικών μπορεί να αυξήσει ως και 50% την πιθανότητα ωτικών λοιμώξεων.

Διατίθενται δύο εμβόλια κατά της μέσης ωτίτιδας, τα οποία αφορούν συγκεκριμένους τύπους βακτηριδίων. Το ένα εμβόλιο αφορά τη μηνιγγίτιδα, καθώς κι άλλες ασθένειες, συμπεριλαμβανομένου της μέσης ωτίτιδας, οι οποίες οφείλονται στον Haemophilus influenzae τύπου Β. Το άλλο εμβόλιο είναι κατά του στρεπτόκοκκου (Streptococcus pneumoniae), που αποτελεί συχνή αιτία μέσης ωτίτιδας. Παιδιά που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου ή αντιμετώπισαν σοβαρές ή χρόνιες λοιμώξεις, αποτελούν υποψήφιους εκλογείς για τη χορήγηση των προαναφερθέντων εμβολίων. Μάλιστα, πρόσφατη επικρατούσα γνώμη των παιδιάτρων, συστήνει τακτική χορήγηση του αντιπνευμονιοκοκκικού εμβολίου σε παιδιά κάτω των 2 ετών, καθώς και σε παιδιά που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για ΑΟΜ (οξεία μέση ωτίτιδα). Οι γονείς οφείλουν να συμβουλευτούν ιατρό όσον αφορά τη διαθεσιμότητα αυτής της θεραπείας.

Άλλο εμβόλιο που φαίνεται να μειώνει τον κίνδυνο προσβολής ΑΟΜ στα παιδιά είναι το ενδορινικό εμβόλιο, που πρόσφατα ανακαλύφθηκε για την πρόληψη της influenza. Αν και το αντιγριππικό εμβόλιο δεν κατασκευάστηκε για άμεση πρόληψη της ΑΟΜ, μια ομάδα ερευνητών ανακάλυψε ότι παιδιά που έχουν εμβολιαστεί με το συγκεκριμένο εμβόλιο πριν την έναρξη της εποχιακής έξαρσης της γρίππης, έχουν 43% λιγότερες πιθανότητες να εμφανίσουν ΑΟΜ, σε σχέση με τα ανεμβολίαστα παιδιά.

Από τις αρχές του 2003, δε διατίθεται αποτελεσματικό εμβόλιο κατά του M. Catarrhalis. Ερευνητές προσπαθούν να δημιουργήσουν ένα τέτοιο εμβόλιο, καθώς και τριβακτηριδιακό εμβόλιο έναντι των 3 κοινών παθογόνων της μέσης ωτίτιδας.

Από τα τέλη του 2002, διενεργούνται κλινικές μελέτες που εστιάζονται στη διατροφή ως προληπτική αγωγή. Η αγωγή αυτή περιλαμβάνει τη χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής από μουρουνέλαιο με γεύση λεμονιού, συν πολυβιταμινούχα παράγωγα με προσθήκη selenium. Σύμφωνα με αυτή την πιλοτική μελέτη, ανευρέθει ότι παιδιά που λαμβάνουν τα παραπάνω συμπληρώματα, παρουσίασαν λιγότερες προσβολές μέσης ωτίτιδας, ενώ τα παιδιά που εμφάνισαν μέση ωτίτιδα, παρουσίασαν ίαση με πολύ μικρότερη δόση αντιβιοτικής αγωγής σε σχέση με παιδιά που δεν έλαβαν τα συγκεκριμένα συμπληρώματα.

Κατόπιν ολοκλήρωσης λήψης αγωγής για τη μέση ωτίτιδα, ένα παιδί οφείλει να επισκεφθεί εκ νέου το θεράποντα ιατρό. Η επίσκεψη αυτή θα πραγματοποιηθεί αφού ολοκληρωθεί η αντιβιοτική αγωγή. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, δίνεται η δυνατότητα στον ιατρό να εκτιμήσει την πιθανότητα επιμονής υγρού στο μέσο ωτό. Παιδιά που αντιμετωπίζουν υποτροπιάζουσα μέση ωτίτιδα, μια μικρή καθημερινή δόση αντιβιοτικού φαρμακευτικού σκευάσματος, ενδέχεται να αποτρέψει επαναλαμβανόμενες προσβολές μέσης ωτίτιδας. Σε παιδιά με επαναλαμβανόμενες προσβολές μέσης ωτίτιδας ή επιμένων υγρό, ίσως απαιτηθεί η τοποθέτηση αγωγών (εξ) αερισμού του τυμπάνου, ώστε να επιτευχθεί η εξισορρόπηση της πιέσεως αέρος του μέσου ωτός και του εξωτερικού περιβάλλοντος και συνεπώς να αποφευχθεί περαιτέρω συσσώρευση υγρού.