Ορισμός

Γαστρίτιδα είναι η φλεγμονή (ερεθισμός και πρήξιμο) του βλεννογόνου του στομάχου.

Αιτίες, περιστατικά και παράγοντες κινδύνου

Υπάρχουν πολλές αιτίες που δημιουργούν γαστρίτιδα. Οι συνηθέστερες είναι:

• To αλκοόλ
• Η διάβρωση (απώλεια) του προστατευτικού στρώματος του βλεννογόνου του στομάχου
• Η μόλυνση του στομάχου από ένα βακτηρίδιο που ονομάζεται ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Ηelicobacter pylori)
• Φάρμακα όπως η ασπιρίνη ή άλλα μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη (NSAIDs)
• Το κάπνισμα


Λιγότερες συχνές αιτίες είναι:

• Αυτοάνοσες διαταραχές (όπως η κακοήθης αναιμία)
• Επιστροφή χολής στο στομάχι
• Κατάποση καυστικών ή διαβρωτικών ουσιών (όπως τα δηλητήρια)
• Αυξημένη παραγωγή οξέος από το στομάχι
• Ιογενής μόλυνση, ιδιαίτερα σε ανθρώπους με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα
Η γαστρίτιδα μπορεί να διαρκέσει για σύντομο χρονικό διάστημα (οξεία γαστρίτιδα) ή από μήνες μέχρι χρόνια (χρόνια γαστρίτιδα).



Συμπτώματα

• Πόνος στην κοιλιακή χώρα
• Δυσπεψία
• Σκούρα κόπρανα
• Απώλεια της όρεξης
• Ναυτία
• Εμετοί
• Εμετοί με αίμα ή εμετοί που μοιάζουν με αλεσμένο καφέ


Σημάδια και εξετάσεις

Οι διαγνωστικές εξετάσεις ποικίλλουν ανάλογα με την αιτία της νόσου. Είναι πιθανόν να ζητηθούν ακτινογραφία του άνω πεπτικού συστήματος, γαστροσκόπηση ή άλλες εξετάσεις.


Θεραπεία

Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία της νόσου. Κάποιες αιτίες εξαφανίζονται με τον χρόνο. Μπορεί να συσταθούν φάρμακα που ουδετεροποιούν τα οξέα του στομάχου ή μειώνουν την έκκρισή τους.


Πρόγνωση

Η εξέλιξη εξαρτάται από την αιτία αλλά συνήθως είναι καλή.


Επιπλοκές

Δείτε τον συγκεκριμένο τύπο γαστρίτιδας.


Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας

Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν εμφανίσετε συμπτώματα γαστρίτιδας.



Πρόληψη
Αποφύγετε μακροχρόνια χρήση ερεθιστικών ουσιών (όπως η ασπιρίνη, τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα ή το αλκοόλ).

Ορισμός

Το πεπτικό έλκος είναι η διάβρωση του βλεννογόνου του στομάχου ή του πρώτου τμήματος του λεπτού εντέρου, που ονομάζεται δωδεκαδάκτυλος.

Στην περίπτωση που το πεπτικό έλκος εντοπίζεται στο στομάχι, τότε ονομάζεται γαστρικό έλκος.

Εναλλακτικοί ορισμοί

Έλκος-πεπτικό, έλκος-δωδεκαδάκτυλου, έλκος-γαστρικό, δωδεκαδακτυλικό έλκος, γαστρικό έλκος, δυσπεψία.- έλκη



Αιτίες, περιστατικά και παράγοντες κινδύνου

Συνήθως, ο βλεννογόνος και ο υποβλεννογόνος, προστατεύουν τον στόμαχο και το λεπτό έντερο από το οξύ γαστρικό υγρό που παράγεται στον στόμαχο. Αν για κάποιο λόγο ο προστατευτικός βλεννογόνος πάψει να αντιστέκεται στην επίδραση του γαστρικού υγρού, δημιουργείται αδυναμία και ρήξη περιοχών του, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη φλεγμονής (γαστρίτης) ή έλκους σ’ αυτά τα σημεία.

Τα περισσότερα έλκη βρίσκονται στο πρώτο χιτώνα στον υποβλεννογόνου. Βλάβη-έλκος που διαπερνά όλο το τοίχωμα του στομάχου ή του δωδεκαδάκτυλου,
ονομάζεται διάτρηση .Η διάτρηση χρίζει επείγουσας ιατρικής αντιμετώπισης.

Η πιο συχνή αιτία φλεγμονής του στομάχου είναι ένα βακτήριο που ονομάζεται Helicobacter pylori (H pylori). Το βακτήριο αυτό ζει στη γαστρεντερική οδό των περισσοτέρων ανθρώπων που πάσχουν από πεπτικό έλκος. Ωστόσο σε πολλούς ανθρώπους με παρουσία του βακτηρίου δεν αναπτύσσουν έλκος.

Διαθεσικοί παράγοντες:

• Μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ
• Συχνή χρήση ασπιρίνης, ιμπουπροφένης, ναπροξένης ή άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ)
• Κάπνισμα ή το μάσημα καπνού
• Βαριές νόσοι, για παράδειγμα χρήση αναπνευστικού μηχανήματος
• Θεραπείες ακτινοβολίας


Μια σπάνια περίπτωση που μπορεί να προκαλέσει έλκος στομάχου και δωδεκαδάκτυλου, είναι το σύνδρομο Zollinger – Ellison. Οι ασθενείς που πάσχουν από αυτό το σύνδρομο, έχουν έναν όγκο στο πάγκρεας που απελευθερώνει υψηλά επίπεδα ορμόνης, η οποία με τη σειρά της διεγείρει την έκκριση του γαστρικού υγρού.

Πολλοί πιστεύουν ότι και το άγχος μπορεί να προκαλέσει έλκος. Ωστόσο δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη αν πρόκειται για αλήθεια ή όχι, τουλάχιστον για το καθημερινό άγχος στο σπίτι.


Συμπτώματα

Τα μικρά έλκη δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα. Άλλα έλκη βέβαια μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή αιμορραγία.

Το κοιλιακό άλγος είναι συχνό σύμπτωμα, αν και δεν εμφανίζεται πάντα. Ο πόνος είναι υποκειμενικός, διαφέρει από ασθενή σε ασθενή.

• Αίσθημα πληρότητας-ανίκανοι να πιούμε πολλά υγρά
• Πείνα κι αίσθηση άδειου στομάχου, συνήθως 1-3 ώρες μετά γεύματος
• Ήπια ναυτία (με τον έμετο μπορεί να ανακουφιστεί το σύμπτωμα)
• Άλγος ή δυσφορία στο επιγάστριο
• Επιγαστρικό υγρό που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της νύχτας, αφυπνίζοντας τον ασθενή.


Άλλα πιθανά συμπτώματα

• Αιματηρά ή σκουρόχρωμα κόπρανα
• Θωρακικό άλγος
• Κόπωση
• Έμετος, πιθανή παρουσία αίματος
• Απώλεια βάρους


Σημάδια και εξετάσεις

Για τη διάγνωση του έλκους, ο ιατρός σας ζητά μία από τις ακόλουθες εξετάσεις:


1. Η γαστροσκόπηση είναι μία ειδική εξέταση που εκτελείται από γαστρεντερολόγο με τη χρήση ενός λεπτού σωλήνα, στη μία άκρη του οποίου είναι ενσωματωμένη μία κάμερα. Ο σωλήνας αυτός εισέρχεται μέσω του στόματος στη γαστρεντερική οδό, με σκοπό τη λήψη εικόνων από τον στόμαχο και του λεπτού εντέρου. Κατά τη διάρκεια της γαστροσκόπησης, ο γαστρεντερολόγος, μπορεί να λάβει υλικό για βιοψία από τα τοιχώματα του στομάχου και να το εξετάσει για παρουσία H pylori.
2. Βαριούχο γεύμα. Μετά την πόση ενός παχύρρευστου υγρού που ονομάζεται βάριο, λαμβάνεται μια σειρά από ακτινογραφίες.


Ο ιατρός σας μπορεί επίσης να ζητήσει κι άλλες εξετάσεις:

• Εξέταση αιματοκρίτη, αιμογλουβίνης, για την παρουσία αναιμίας
• Εξέταση κοπράνων για παρουσία αίματος


Θεραπεία

Η θεραπεία περιλαμβάνει έναν συνδυασμό φαρμακευτικών σκευασμάτων με σκοπό την εξόντωση του H.pylori ,αν υπάρχει, και τη μείωση της οξύτητας του γαστρικού υγρού στον στόμαχο. Με τη στρατηγική αυτή δίνεται η δυνατότητα να ιανθεί το έλκος και να αποτραπεί η επανεμφάνιση του.

Να λαμβάνεται όλα τα φάρμακά σας σύμφωνα με τις οδηγίες.

Αν έχετε πεπτικό έλκος, παρουσία H.pylori, η συνήθης φαρμακευτική αγωγή, είναι ο συνδυασμός των παρακάτω σκευασμάτων για 5-14 ημέρες:
• Δύο διαφορετικά αντιβιοτικά για την εξόντωση του H.pylori, όπως κλαριφρομικίνη, αμοξικιλίνη, τετρακιλίνη ή μετρονινταζόλη (Flagyl).
• Αντιόξινα, όπως ομεπραζόλη, λανσοπραζόλη, εσομεπραζόλη.
• Βισμούθιο (το κύριο συστατικό στη πεπτο-βιζμόλη) μπορεί να προστεθεί για να σκοτώσει το βακτήριο.

Αν έχετε έλκος δίχως την παρουσία H.pylori φλεγμονής ή έλκος που προκλήθηκε από τη λήψη ασπιρίνης / ΜΣΑΦ, ο ιατρός σας θα σας συνταγογραφήσει ένα αντιόξινμο σκεύασμα για 8 εβδομάδες. Μπορεί επίσης να σας συνταγογραφήσει αντιόξινα σκευάσματα αν πρέπει να λαμβάνεται συνεχόμενη θεραπεία με ασπιρίνη ή άλλα ΜΣΑΦ που προορίζονται για άλλες παθήσεις.

Άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη νόσο ή τα συμπτώματα:
• Μισοπροστόλη, φάρμακο το οποίο δρα γαστροπροστατευικά στην περίπτωση καθημερινής λήψης ΜΣΑΦ.
• Φαρμακευτικά σκευάσματα που προστατεύουν τον βλεννογόνο ιστό (όπως σουκραλφάτη).

Στη περίπτωση έντονου αιμορραγικού πεπτικού έλκους, ίσως χρειαστεί θεραπευτικά η γαστροσκόπηση προκειμένου να σταματήσει την αιμορραγία. Στην περίπτωση αποτυχίας επιπωματισμού της αιμορραγίας με το γαστροσκόπιο, ο ασθενείς οδηγείται στο χειρουργείο, όπως και στην περίπτωση της διάτρησης.


Πρόγνωση

Το πεπτικό έλκος αν μείνει χωρίς θεραπευτική αγωγή, θα επανεμφανιστεί. Αν ακολουθήσετε τις οδηγίες του ιατρού σας και λαμβάνεται τα φάρμακά σας σωστά, το βακτήριο H. pylori θα ιαθεί και οι πιθανότητες να αναπτύξετε άλλο έλκος θα είναι πολύ μικρότερες.

Επιπλοκές

• Εσωτερική αιμορραγία
• Απόφραξη γαστρικής εξόδου
• Φλεγμονή του ιστού που περικλείει το κοιλιακό τοίχωμα (περιτονίτιδα)
• Διάτρηση στομάχου κι εντέρου

Καλέστε το 166 σε περίπτωση που:

• Εμφανιστεί απότομο, οξύ κοιλιακό άλγος
• Η κοιλιά σας είναι σανιδώδης, σκληρή κι ευαίσθητη στην ψηλάφηση
• Παρουσιαστούν συμπτώματα του σοκ, όπως λιποθυμία, υπερβολικός ιδρώτας, παραισθήσεις
• Αιματέμεση ή παρουσία αίματος στα κόπρανα, κυρίως αν είναι σκουρόχρωμα , μοβ ή εντελώς μαύρα



Καλέστε τον ιατρό σας αν:

• Αισθάνεστε ζάλη
• Έχετε συμπτώματα έλκους



Πρόληψη


Αποφύγετε την ασπιρίνη, την ιμπουπροφένη, την ναπροξένη κι άλλα ΜΣΑΦ. Προτιμήστε ακεταμινοφένη. Αν χρειάζεστε να λαμβάνεται τέτοιου είδους φάρμακα, ρωτήστε τον ιατρό σας. Ο ιατρός σας μπορεί :

• Να σας εξετάσει για H.pylori
• Να σας δώσει πρώτα αντιόξινα
• Να σας δώσει ένα σκεύασμα που λέγεται μισοπροστόλη

Οι ακόλουθες αλλαγές συνηθειών μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη εμφάνισης πεπτικού έλκους:

• Μην καπνίζεται ή μασάτε καπνό
• Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ στα δύο ποτήρια ημερησίως

Ορισμός

Ο πολύποδας του παχέος εντέρου είναι μια νεοπλασία που αναπτύσσεται στη βλεννώδη εσωτερική επιφάνεια του εντέρου.


Εναλλακτικές ονομασίες

Εντερικός πολύποδας, Ορθοκολικός πολύποδας, Αδενωματώδης πολύποδας, Υπερπλαστικός πολύποδας, Λαχνωτό αδένωμα


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Οι πολύποδες του παχέος εντέρου είναι συνήθως καλοήθεις. Μπορεί να βρεθεί μόνο ένας ή περισσότεροι, και δημιουργούνται πιο συχνά όσο μεγαλώνουμε.
Με την πάροδο του χρόνου, κάποιοι τύποι πολυπόδων, που ονομάζονται αδενωματώδεις πολύποδες, μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο του παχέος εντέρου. Ένας άλλος τύπος πολύποδα που δημιουργείται στο παχύ έντερο ονομάζεται υπερπλαστικός πολύποδας, που όμως δεν εξελίσσεται συνήθως σε καρκίνο του παχέος εντέρου.
Οι πολύποδες μεγαλύτεροι του 1 εκατοστού έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εξελιχθούν σε καρκίνο από ότι οι μικρότεροι.

Στους παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται:

• Ηλικία
• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου ή πολυπόδων του παχέος εντέρου
• Ένας τύπος πολύποδα που ονομάζεται λαχνωτό αδένωμα

Οι πολύποδες μπορεί επίσης να συνδέονται με κάποιες κληρονομικές διαταραχές όπως:

• Οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση
• Σύνδρομο Gardner
• Νεανική πολυποδίαση
• Σύνδρομο Lynch
• Σύνδρομο Peutz-Jehgers

Συμπτώματα

Συνήθως δεν υπάρχουν συμπτώματα. Ωστόσο, μπορεί να εκδηλωθούν τα εξής:

• Πόνος στην κοιλιά (σπάνιο)
• Αίμα στα κόπρανα
• Κόπωση σε συνδυασμό με αναιμία
• Αιμορραγία από τον πρωκτό

Ενδείξεις και εξετάσεις

H κλινική εξέταση μπορεί, σπάνια, να αποκαλύψει την ύπαρξη πολύποδα στον πρωκτό. Ωστόσο, τις περισσότερες φορές δείχνει φυσιολογική.
Εξετάσεις για τη διαγνωστική απεικόνιση των πολυπόδων:

• Βαριούχος υποκλυσμός
• Κολονοσκόπηση
• Σιγμοειδοσκόπηση
• Αξονική κολονοσκόπηση

Θεραπεία

Με την πάροδο του χρόνου, οι αδενωματώδεις πολύποδες του παχέος εντέρου μπορούν να εξελιχθούν σε καρκίνο αν δεν αφαιρεθούν. Στις περισσότερες περιπτώσεις αφαιρούνται, ταυτόχρονα με την πραγματοποίηση κολονοσκόπησης. Για ασθενείς με πολύποδες συνιστάται η επανάληψη της κολονοσκόπησης κάθε 3-5 χρόνια μετά την αφαίρεση, για την περίπτωση υποτροπής.
Σπάνια, για πολύποδες με μεγάλες πιθανότητες να εξελιχθούν σε καρκινικούς, ο γιατρός σας μπορεί συστήσει κολεκτομή (αφαίρεση μέρους του παχέος εντέρου).


Πρόγνωση

Η εξέλιξη των ασθενών με πολύποδες του παχέος εντέρου είναι εξαίρετη, υπό την προϋπόθεση ότι οι πολύποδες θα αφαιρεθούν. Οι πολύποδες που δεν χειρουργούνται μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο με την πάροδο των ετών.


Επιπλοκές

Οι πολύποδες δημιουργούν αιμορραγίες και, με τα χρόνια, μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνους.


Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Δείτε τον γιατρό σας αν έχετε:

• Μαύρα κόπρανα σαν πίσσα
• Αίμα στην αφόδευση
• Αλλαγή στη λειτουργία του εντέρου

Πρόληψη

Για τη μείωση της πιθανότητας να εμφανίσετε πολύποδες

• Ακολουθείστε μια διατροφή φτωχή σε λίπη και πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και φυτικές ίνες
• Αποφύγετε το κάπνισμα και την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
• Διατηρήστε ένα φυσιολογικό βάρος

Η κολονοσκόπηση προλαμβάνει τον καρκίνο του παχέος εντέρου, με την αφαίρεση των πολυπόδων πριν εξελιχθούν σε κακοήθεις. Οι άνθρωποι πάνω από τα 50, πρέπει να κάνουν μια κολονοσκόπηση, ώστε να διαγνωστεί έγκαιρα το πρόβλημα – αν υπάρχει – και να γίνει η κατάλληλη θεραπεία. Κάτι τέτοιο μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου ή τουλάχιστον βοηθά στη διάγνωσή του σε στάδιο που είναι θεραπεύσιμος. Άτομα με οικογενειακό ιστορικό ή καρκίνο ή πολύποδες του παχέος εντέρου μπορεί να χρειάζονται εξετάσεις από νεότερη ηλικία.

Ορισμός

Τα γαστρικά και τα δωδεκαδακτυλικά έλκη πρόκειται για ανωμαλίες του τοιχώματος του στομάχου ή του δωδεκαδακτύλου, οι οποίες δημιουργούνται όταν το γαστρικό υγρό κατακλύζει τους φυσιολογικούς προστατευτικούς μηχανισμούς.

Τα περισσότερα έλκη προκαλούνται από το βακτήριο Helicobacter pylori ή από την ασπιρίνη ή παρόμοια με αυτήν φαρμακευτικά σκευάσματα, τα οποία μειώνουν τις άμυνες του στομάχου έναντι στο γαστρικό υγρό.

Κάποια σπάνια έλκη προκαλούνται από νεοπλάσματα που παράγουν γαστρίνη, μία ορμόνη που διεγείρει την έκκριση γαστρικού υγρού. Οι πάσχοντες συνήθως υποφέρουν από δυσπεψία και περίπου το 20% των ασθενών εμφανίζουν επιπλοκές, όπως αιμορραγία.


Θεραπεία

Για την συγκεκριμένη πάθηση υπάρχει θεραπεία, η οποία περιλαμβάνει φαρμακευτικά σκευάσματα, τα οποία καταστέλλουν την έκκριση του γαστρικού υγρού ή εκριζώνουν το βακτήριο Helicobacter pylori.

Ορισμός

Ιογενής γαστρεντερίτις ονομάζεται η φλεγμονή του στομάχου και του εντέρου, που οφείλεται σε ιό. Η λοίμωξη μπορεί να οδηγήσει σε διαρροϊκές κενώσεις κι έμετο. Αποκαλείται κάποιες φορές και «γρίπη του στομάχου».


Εναλλακτικοί ορισμοί

Ρετροϊογενής λοίμωξη, Ιός του Norwalk, Γαστρεντερίτιδα – ιογενής, Γρίπη του στομάχου.


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Η ιογενής γαστρεντερίτις αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες πρόκλησης κρίσιμης διάρροιας, τόσο σε ενήλικες, όσο και σε παιδιά. Αρκετοί είναι οι τύποι ιών που μπορούν να οδηγήσουν σε γαστρεντερίτιδα. Οι πιο συχνοί είναι:

• Astrovirus
• Αδενοϊός του εντέρου
• Norovirus (γνωστός κι ως ιός που μιμείται τον ιό Norwalk). Συναντάται συχνά σε παιδιά σχολικής ηλικίας.
• Ρετροϊός, που είναι και η πιο συχνή αιτία βαριάς γαστρεντερίτιδας στα παιδιά. Δύναται να προσβάλλει κι ενήλικες που έρχονται σε επαφή με προσβεβλημένα παιδιά. Συχνά, αναφέρονται κρούσματα σε κέντρα φύλαξης παιδιών.

Οι προαναφερόμενοι ιοί ανευρίσκονται, όχι σπάνια, σε μολυσμένες τροφές και πόσιμο νερό. Τα συμπτώματα της ιογενής γαστρεντερίτιδας κάνουν την εμφάνισή τους 4 με 48 ώρες μετά την έκθεση στη μολυσμένη τροφή ή νερό.

Αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης βαριάς γαστρεντερίτιδας, διατρέχουν οι ενήλικες νεαρής ηλικίας, οι ηλικιωμένοι, καθώς και οι ανοσοκατεσταλμένοι.


Συμπτώματα

• Μυϊκή σύσπαση της κοιλιακής χώρας
• Κοιλιακό άλγος
• Διάρροια
• Ναυτία
• Έμετος

Πρόσθετα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Ρίγη
• Υγρή/ ιδρωμένη επιδερμίδα
• Εκσεσημασμένη εφίδρωση
• Πυρετός
• Δυσκαμψία αρθρώσεων
• Απώλεια / ακράτεια κοπράνων
• Μυϊκό άλγος
• Πτωχή θρέψη
• Αιμορραγία ανωτέρου πεπτικού (με τον έμετο – σπάνια)
• Απώλεια σωματικού βάρους

Σημεία κι εξετάσεις

Ο ιατρός σας θα αναζητήσει σημεία ένδειξης αφυδάτωσης του σώματός σας. Αυτά περιλαμβάνουν:

• Ξηρή ή κολλώδης στοματική κοιλότητα
• Ληθαργική ή κωματώδη κατάσταση (σε βαριά αφυδάτωση)
• Υπόταση (χαμηλή αρτηριακή πίεση)
• Ολιγουρία ή πλήρης ανουρία; τα συμπηκνωμένα ούρα λαμβάνουν σκουρόχρωμη όψη
• Ευπίεστα σκαμμένα εντυπώματα στην κορυφή του κρανίου νηπίων (ανατομικό χαρακτηριστικό γνώρισμα στο κρανίο νηπίου γνωστή ως fontanelles)
• Απουσία δακρύων
• «Σκαμμένες» περικογχικές χώρες («σκαμμένα» μάτια)

Η εξέταση δείγματος κοπράνων αποσκοπεί στην ταυτοποίηση του συγκεκριμένου ιού, αν και στην ιογενής γαστρεντερίτιδα δεν εκτελείται απαραίτητα. Η καλλιέργεια κοπράνων ίσως αποβεί χρήσιμη για τη διαφοροδιάγνωση βακτηριακής αιτιολογίας των διαρροϊκών κενώσεων.


Θεραπεία

Στόχος της θεραπευτικής αγωγής αποτελεί η πρόληψη της αφυδάτωσης και η εξασφάλιση των απαραίτητων υγρών στον οργανισμό. Η απώλεια των υγρών και ηλεκτρολυτών (άλατα και μέταλλα) λόγω των διαρροϊκών κενώσεων ή εμέτων, οφείλεται να αναπληρώνεται με την πόση μεγάλων δόσεων υγρών. Ακόμη και αν είστε σε θέση να λάβετε κανονικά τροφή, οφείλετε να καταναλώσετε περίσσειες ποσότητες υγρών στα διαστήματα μεταξύ των γευμάτων.

• Παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας κι ενήλικες, μπορούν να καταναλώνουν ισοτονικά ποτά, όπως το Gatorade (ευρεία χρήση στον αθλητισμό), όχι όμως τα παιδιά μικρότερης ηλικίας. Αντιθέτως στη περίπτωσή τους, ικανοποιητικό αποτέλεσμα προσφέρουν διαλύματα αντικατάστασης υγρών και ηλεκτρολυτών όπως παγωμένα γλειφιτζούρια που διατίθενται σε καταστήματα πώλησης τροφίμων και φαρμακεία.
• ΜΗΝ καταναλώνετε χυμούς φρούτων (συμπεριλαμβανομένου χυμό μήλου), σόδες ή κόκα κόλα (με ή χωρίς ανθρακικό), Jell – O ή και τα δύο. Όλα τα παραπάνω περιέχουν μεγάλες ποσότητες ζάχαρης, η οποία επιδεινώνει τη διαρροϊκή κατάσταση, ενώ παράλληλα αδυνατούν να αναπληρώσουν τα απολεσθέντα μέταλλα.
• Πίνετε μικρές ποσότητες υγρών (2 – 4 oz) κάθε 30 – 60 λεπτά κι όχι βεβιασμένα μεγάλες ποσότητες εφ’ άπαξ, κάτι που θα προκαλούσε έπειξη προς έμετο. Για τα βρέφη ή τα πολύ μικρά παιδιά, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ένα κουταλάκι ή μια σύριγγα.
• Το μητρικό γάλα ή φόρμουλα μητρικού γάλατος (κατά την περίοδο θηλασμού), μπορεί να χορηγείται και παράλληλα με συμπληρωματικά υγρά. ΜΗΝ προχωράτε σε αντικατάσταση με γάλα σόγιας φόρμουλας.

Τροφές μπορούν να καταναλώνονται συχνά, σε μικρές ποσότητες όμως. Προτεινόμενες τροφές είναι:

• Δημητριακά, ψωμί, πατάτες, άπαχο κρέας
• Απλό γιαούρτι, μπανάνες, φρέσκα μήλα
• Λαχανικά

Άτομα που πάσχουν από διάρροια κι αδυνατούν να λάβουν υγρά από το στόμα, λόγω ναυτίας, προφανώς χρήζουν ενδοφλέβια χορήγηση υγρών. Κάτι τέτοιο συναντάται αρκετά συχνά στην περίπτωση μικρών παιδιών.

Τα αντιβιοτικά σκευάσματα δεν έχουν εφαρμογή στους ιούς.

Σκευάσματα μείωσης της συχνότητας και της ποσότητας των διαρροϊκών κενώσεων (αντιδιαρροϊκά σκευάσματα), οφείλονται να χορηγούνται μονάχα μετά από ιατρική συμβουλή. Δύναται να οδηγήσουν σε παράταση του χρόνου διάρκειας της διάρροιας. ΜΗΝ τα χορηγείται σε παιδιά, παρά μόνον κατόπιν ιατρικής εντολής.

Άτομα υπό διουρητική αγωγή, που εμφανίζουν διάρροια, ενδέχεται να τη διακόψουν σύμφωνα με ιατρική οδηγία, κυρίως κατά την οξεία φάσης της διαρροϊκής κατάστασης. Παρά ταύτα, ΜΗ διακόψετε τη φαρμακευτική αγωγή σας, προτού δε συμβουλευτείτε τον ιατρό σας.

Ο κίνδυνος για αφυδάτωση είναι πολύ μεγαλύτερος στα βρέφη και στα μικρά παιδιά, γι’ αυτό και οι γονείς οφείλουν να παρακολουθούν με προσοχή τον ακριβή αριθμό αλλαγών βρεγμένων πάνων του παιδιού τους, σε περίοδο ασθενείας του.

Πρόγνωση

Στην πλειοψηφία τους οι λοιμώξεις υποχωρούν αυτόματα. Τα παιδιά ωστόσο διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης σοβαρής παθολογικής κατάστασης λόγω αφυδάτωσης προκληθείσα από διάρροια.

Επιπλοκές

Ο ρετροϊός είναι υπεύθυνος για κρίσιμες καταστάσεις γαστρεντερίτιδας σε βρέφη και παιδιά νεαρής ηλικίας. Βαριά αφυδάτωση, ακόμη και θάνατος, είναι δυνατόν να επέλθει στις ηλικίες αυτές).


Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Καλέστε τον ιατρό σας αν η διάρροιά σας επιμένει για περισσότερο από μερικές ημέρες ή αν παρουσιάσετε σημεία αφυδάτωσης. Επίσης οφείλεται να επικοινωνήσετε με τον ιατρό σας στην περίπτωση που εσείς ή το παιδί σας εμφανίσει:

• Πρόσμιξη αίματος στα κόπρανα
• Σύγχυση
• Ζάλη
• Ξηρότητα στοματικής κοιλότητας
• Τάση λιποθυμίας
• Ναυτία
• Απουσία δακρύων
• Ανουρία για διάστημα άνω των 8 ωρών
• Εικόνα εμβάθυνσης των οφθαλμών
• Μαλακής σύστασης εντύπωμα στο κρανίου βρέφους (fontanelle)

Πρόληψη

Η πλειοψηφία των παθογόνων μικροοργανισμών μεταδίδονται με τα άπλυτα χέρια. Ο καλύτερος τρόπος πρόληψης της ιογενής γαστρεντερίτιδας είναι ο κατάλληλος χειρισμός τροφίμων και η προσεκτική πλύση των χεριών μετά τη χρήση τουαλέτας.

Διατίθενται για χορήγηση σε παιδιά, δύο είδη εμβολίων για ρετροϊούς. Ο εμβολιασμός έναντι των ρετροϊών συστήνεται από την Αμερικανική Παιδιατρική Ακαδημία. Το Rota Teq αποτελεί ένα από αυτά τα εμβόλια. Μια βαριά, ωστόσο, εντερική διαταραχή γνωστή ως εγκολεασμός, έχει αναφερθεί ως παρενέργεια σε μικρό αριθμό βρεφών που είχαν λάβει αυτό το εμβόλιο. Καλέστε άμεσα τον ιατρό σας αν το παιδί σας, μετά τη λήψη αυτού του εμβολίου, παρουσιάσει άλγος στομάχου, έμετο, διάρροια, πρόσμιξη αίματος στα κόπρανα ή αλλαγή των εντερικών συνηθειών.

Ορισμός

Η βακτηριακή γαστρεντερίτιδα είναι η φλεγμονή του στομάχου και του εντέρου, η οποία προκαλείται από βακτηρίδια.


Βλ. επίσης:

• Τροφική δηλητηρίαση

• Ιογενής γαστρεντερίτιδα

Εναλλακτικοί ορισμοί

Λοιμώδης διάρροια – βακτηριακή γαστρεντερίτιδα, Οξεία γαστρεντερίτιδα, Γαστρεντερίτιδα – βακτηριακή.


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Διάφοροι τύποι βακτηριδίων μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα που σχετίζονται με τη βακτηριακή γαστρεντερίτιδα, μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται:

• Campylobacter jejuni
• Clostridium
• E. coli
• Salmonella
• Shigella
• Σταφυλόκοκκος
• Yersinia

Ορισμένες πηγές μόλυνσης είναι:

• Προϊόντα άρτου
• Γαλακτοκομικά προϊόντα
• Η ακατάλληλη προετοιμασία τροφής
• Η κατανάλωση επαναζεστανόμενου κρέατος
• Θαλασσινά

Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:

• Την κατανάλωση ακατάλληλα προετοιμασμένου φαγητού ή την πόση μολυσμένου νερού
• Ταξιδεύοντας ή κατοικώντας σε περιοχές με ελλιπείς εγκαταστάσεις υγιεινής

Κάθε χρόνο 1 στα 1.000 άτομα περίπου εμφανίζουν βακτηριακή γαστρεντερίτιδα.


Συμπτώματα

Κάθε βακτηριακός οργανισμός προκαλεί ελαφρώς διαφοροποιημένα συμπτώματα, με κοινό όμως σε όλους τη διάρροια. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Κράμπες / μυϊκές συσπάσεις στην κοιλιακή χώρα
• Κοιλιακό άλγος
• Πρόσμιξη αίματος στα κόπρανα
• Απώλεια όρεξης
• Ναυτία κι έμετος

Σημεία κι εξετάσεις

• Εξέταση της τροφής για βακτήρια
• Καλλιέργεια κοπράνων – θετική για βακτήρια που προκαλούν τη λοίμωξη
• Λευκά αιμοσφαίρια στα κόπρανα

Η νόσος μπορεί να μεταβάλλει και τα αποτελέσματα των παρακάτω εξετάσεων:

• Περιττωματικό επίχρισμα
• Χρώση gram των κοπράνων

Θεραπεία

Η θεραπεία περιλαμβάνει την αντικατάσταση των υγρών και ηλεκτρολυτών (άλατα και μέταλλα) που χάνει ο οργανισμός κατά τη διάρκεια της διάρροιας. Σε σπάνιες περιπτώσεις, απαιτείται μετάγγιση αίματος.

Τα μέτρα αυτό-φροντίδας προς αποφυγή της αφυδάτωσης, περιλαμβάνουν:

• Την πόση διαλυμάτων ηλεκτρολυτών προς αντικατάσταση των απολεσθέντων υγρών κατά τη διάρροια
• Αποφυγή κατανάλωσης στέρεας τροφής έως την πλήρη αποδρομή της διάρροιας

Τα άτομα που εμφανίζουν διάρροια, κυρίως τα παιδιά, κι αδυνατούν να λάβουν υγρά λόγω ναυτίας, ίσως χρειαστούν ιατρική περίθαλψή κι ενδοφλέβια χορήγηση υγρών.

Σε περίπτωση που λαμβάνετε διουρητικά χάπια, ενδέχεται να διακόψετε τη λήψη των χαπιών, κατά τη διάρκεια οξύ επεισοδίου διάρροιας, σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του ιατρού σας.

Συμβουλευτείτε τον ιατρό σας πριν τη λήψη οποιουδήποτε αντιδιαρροϊκού φαρμακευτικού σκευάσματος.

Η αντιβιοτική και αντιμικροβιακή θεραπεία δεν αποτελεί θεραπεία εκλογής, παρά μόνον στην περίπτωση που η μόλυνση επεκταθεί κι σε άλλα συστήματα του οργανισμού.


Πρόγνωση

Συνήθως, η κλινική εικόνα παρουσιάζει βελτίωση μετά την αντικατάσταση των υγρών κι ηλεκτρολυτών, μέσα σε μία εβδομάδα. Αν και σε μεμονωμένες περιπτώσεις – σπάνια – έχουν αναφερθεί θάνατοι ή νεφρική ανεπάρκεια που σχετίζονται με τη βακτηριακή γαστρεντερίτιδα.

Ολοένα κι αυξάνονται τα κρούσματα, σε τοπικό επίπεδο, σοβαρής λοίμωξης με συγκεκριμένα μικροβιακά στελέχη του E. coli βακτηριδίου. Τα κρούσματα αυτά ενδέχεται να κρύβουν αυξημένο κίνδυνο, τόσο για τους ηλικιωμένους, όσο και για τα μικρά παιδιά.


Επιπλοκές

• Αρθρίτιδα
• Θάνατος (σπάνια)
• Αφυδάτωση
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
• Χαμηλά επίπεδα ερυθρών (αναιμία)
• Συστημική λοίμωξη (που καταλαμβάνει σχεδόν όλο το σώμα)

Επικοινωνία με τον οικογενειακό σας ιατρό

Κλείστε ραντεβού με τον ιατρό σας σε περίπτωση που:

• Έχετε πρόσμιξη αίματος ή πύου στα κόπρανά σας ή αν τα κόπρανά σας είναι πολύ σκουρόχρωμα (μαύρα)
• Έχετε κοιλιακό άλγος, το οποίο δεν υποχωρεί έπειτα από μια εντερική κίνηση
• Έχετε συμπτώματα αφυδάτωσης
• Έχετε πυρετό άνω των 38,3˚C ή αν το παιδί σας έχει πυρετό άνω των 38˚C συνοδευόμενο από διάρροια
• Έχετε ταξιδέψει πρόσφατα σε ξένη χώρα κι εμφανίσατε διάρροια
• Εμφανίσατε διάρροια μετά την κατανάλωση τροφής μαζί με άτομα που εμφάνισαν επίσης διάρροια
• Ξεκινήσατε τη λήψη ενός νέου φαρμακευτικού σκευάσματος κι εμφανίσατε διάρροια
• Έχετε διάρροια που δε βελτιώνεται μετά από 5 ημέρες (2 ημέρες για βρέφος ή παιδί) ή επιδεινώνεται πριν το πέρας των 5 ημερών
• Το παιδί σας έχει έμετο για περισσότερο των 12 ωρών (αν πρόκειται για νεογνό κάτω των 3 μηνών, επικοινωνήστε άμεσα με τον ιατρό σας μόλις εμφανίσει διάρροια ή έμετο)

Πρόληψη

Η κατάλληλη διαχείριση, αποθήκευση και προετοιμασία της τροφής – σε συνδυασμό με σωστές εγκαταστάσεις / τεχνικές υγιεινής - θεωρούνται τα βασικότερα μέτρα πρόληψης.