Ορισμός

Γαστρίτιδα είναι η φλεγμονή (ερεθισμός και πρήξιμο) του βλεννογόνου του στομάχου.

Αιτίες, περιστατικά και παράγοντες κινδύνου

Υπάρχουν πολλές αιτίες που δημιουργούν γαστρίτιδα. Οι συνηθέστερες είναι:

• To αλκοόλ
• Η διάβρωση (απώλεια) του προστατευτικού στρώματος του βλεννογόνου του στομάχου
• Η μόλυνση του στομάχου από ένα βακτηρίδιο που ονομάζεται ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (Ηelicobacter pylori)
• Φάρμακα όπως η ασπιρίνη ή άλλα μη στερινοειδή αντιφλεγμονώδη (NSAIDs)
• Το κάπνισμα


Λιγότερες συχνές αιτίες είναι:

• Αυτοάνοσες διαταραχές (όπως η κακοήθης αναιμία)
• Επιστροφή χολής στο στομάχι
• Κατάποση καυστικών ή διαβρωτικών ουσιών (όπως τα δηλητήρια)
• Αυξημένη παραγωγή οξέος από το στομάχι
• Ιογενής μόλυνση, ιδιαίτερα σε ανθρώπους με αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα
Η γαστρίτιδα μπορεί να διαρκέσει για σύντομο χρονικό διάστημα (οξεία γαστρίτιδα) ή από μήνες μέχρι χρόνια (χρόνια γαστρίτιδα).



Συμπτώματα

• Πόνος στην κοιλιακή χώρα
• Δυσπεψία
• Σκούρα κόπρανα
• Απώλεια της όρεξης
• Ναυτία
• Εμετοί
• Εμετοί με αίμα ή εμετοί που μοιάζουν με αλεσμένο καφέ


Σημάδια και εξετάσεις

Οι διαγνωστικές εξετάσεις ποικίλλουν ανάλογα με την αιτία της νόσου. Είναι πιθανόν να ζητηθούν ακτινογραφία του άνω πεπτικού συστήματος, γαστροσκόπηση ή άλλες εξετάσεις.


Θεραπεία

Η θεραπεία εξαρτάται από την αιτία της νόσου. Κάποιες αιτίες εξαφανίζονται με τον χρόνο. Μπορεί να συσταθούν φάρμακα που ουδετεροποιούν τα οξέα του στομάχου ή μειώνουν την έκκρισή τους.


Πρόγνωση

Η εξέλιξη εξαρτάται από την αιτία αλλά συνήθως είναι καλή.


Επιπλοκές

Δείτε τον συγκεκριμένο τύπο γαστρίτιδας.


Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας

Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν εμφανίσετε συμπτώματα γαστρίτιδας.



Πρόληψη
Αποφύγετε μακροχρόνια χρήση ερεθιστικών ουσιών (όπως η ασπιρίνη, τα αντιφλεγμονώδη φάρμακα ή το αλκοόλ).

Ορισμός

Το πεπτικό έλκος είναι η διάβρωση του βλεννογόνου του στομάχου ή του πρώτου τμήματος του λεπτού εντέρου, που ονομάζεται δωδεκαδάκτυλος.

Στην περίπτωση που το πεπτικό έλκος εντοπίζεται στο στομάχι, τότε ονομάζεται γαστρικό έλκος.

Εναλλακτικοί ορισμοί

Έλκος-πεπτικό, έλκος-δωδεκαδάκτυλου, έλκος-γαστρικό, δωδεκαδακτυλικό έλκος, γαστρικό έλκος, δυσπεψία.- έλκη



Αιτίες, περιστατικά και παράγοντες κινδύνου

Συνήθως, ο βλεννογόνος και ο υποβλεννογόνος, προστατεύουν τον στόμαχο και το λεπτό έντερο από το οξύ γαστρικό υγρό που παράγεται στον στόμαχο. Αν για κάποιο λόγο ο προστατευτικός βλεννογόνος πάψει να αντιστέκεται στην επίδραση του γαστρικού υγρού, δημιουργείται αδυναμία και ρήξη περιοχών του, με αποτέλεσμα την ανάπτυξη φλεγμονής (γαστρίτης) ή έλκους σ’ αυτά τα σημεία.

Τα περισσότερα έλκη βρίσκονται στο πρώτο χιτώνα στον υποβλεννογόνου. Βλάβη-έλκος που διαπερνά όλο το τοίχωμα του στομάχου ή του δωδεκαδάκτυλου,
ονομάζεται διάτρηση .Η διάτρηση χρίζει επείγουσας ιατρικής αντιμετώπισης.

Η πιο συχνή αιτία φλεγμονής του στομάχου είναι ένα βακτήριο που ονομάζεται Helicobacter pylori (H pylori). Το βακτήριο αυτό ζει στη γαστρεντερική οδό των περισσοτέρων ανθρώπων που πάσχουν από πεπτικό έλκος. Ωστόσο σε πολλούς ανθρώπους με παρουσία του βακτηρίου δεν αναπτύσσουν έλκος.

Διαθεσικοί παράγοντες:

• Μεγάλη κατανάλωση αλκοόλ
• Συχνή χρήση ασπιρίνης, ιμπουπροφένης, ναπροξένης ή άλλα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ)
• Κάπνισμα ή το μάσημα καπνού
• Βαριές νόσοι, για παράδειγμα χρήση αναπνευστικού μηχανήματος
• Θεραπείες ακτινοβολίας


Μια σπάνια περίπτωση που μπορεί να προκαλέσει έλκος στομάχου και δωδεκαδάκτυλου, είναι το σύνδρομο Zollinger – Ellison. Οι ασθενείς που πάσχουν από αυτό το σύνδρομο, έχουν έναν όγκο στο πάγκρεας που απελευθερώνει υψηλά επίπεδα ορμόνης, η οποία με τη σειρά της διεγείρει την έκκριση του γαστρικού υγρού.

Πολλοί πιστεύουν ότι και το άγχος μπορεί να προκαλέσει έλκος. Ωστόσο δεν έχει διευκρινιστεί ακόμη αν πρόκειται για αλήθεια ή όχι, τουλάχιστον για το καθημερινό άγχος στο σπίτι.


Συμπτώματα

Τα μικρά έλκη δεν εμφανίζουν κανένα σύμπτωμα. Άλλα έλκη βέβαια μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή αιμορραγία.

Το κοιλιακό άλγος είναι συχνό σύμπτωμα, αν και δεν εμφανίζεται πάντα. Ο πόνος είναι υποκειμενικός, διαφέρει από ασθενή σε ασθενή.

• Αίσθημα πληρότητας-ανίκανοι να πιούμε πολλά υγρά
• Πείνα κι αίσθηση άδειου στομάχου, συνήθως 1-3 ώρες μετά γεύματος
• Ήπια ναυτία (με τον έμετο μπορεί να ανακουφιστεί το σύμπτωμα)
• Άλγος ή δυσφορία στο επιγάστριο
• Επιγαστρικό υγρό που εμφανίζεται κατά τη διάρκεια της νύχτας, αφυπνίζοντας τον ασθενή.


Άλλα πιθανά συμπτώματα

• Αιματηρά ή σκουρόχρωμα κόπρανα
• Θωρακικό άλγος
• Κόπωση
• Έμετος, πιθανή παρουσία αίματος
• Απώλεια βάρους


Σημάδια και εξετάσεις

Για τη διάγνωση του έλκους, ο ιατρός σας ζητά μία από τις ακόλουθες εξετάσεις:


1. Η γαστροσκόπηση είναι μία ειδική εξέταση που εκτελείται από γαστρεντερολόγο με τη χρήση ενός λεπτού σωλήνα, στη μία άκρη του οποίου είναι ενσωματωμένη μία κάμερα. Ο σωλήνας αυτός εισέρχεται μέσω του στόματος στη γαστρεντερική οδό, με σκοπό τη λήψη εικόνων από τον στόμαχο και του λεπτού εντέρου. Κατά τη διάρκεια της γαστροσκόπησης, ο γαστρεντερολόγος, μπορεί να λάβει υλικό για βιοψία από τα τοιχώματα του στομάχου και να το εξετάσει για παρουσία H pylori.
2. Βαριούχο γεύμα. Μετά την πόση ενός παχύρρευστου υγρού που ονομάζεται βάριο, λαμβάνεται μια σειρά από ακτινογραφίες.


Ο ιατρός σας μπορεί επίσης να ζητήσει κι άλλες εξετάσεις:

• Εξέταση αιματοκρίτη, αιμογλουβίνης, για την παρουσία αναιμίας
• Εξέταση κοπράνων για παρουσία αίματος


Θεραπεία

Η θεραπεία περιλαμβάνει έναν συνδυασμό φαρμακευτικών σκευασμάτων με σκοπό την εξόντωση του H.pylori ,αν υπάρχει, και τη μείωση της οξύτητας του γαστρικού υγρού στον στόμαχο. Με τη στρατηγική αυτή δίνεται η δυνατότητα να ιανθεί το έλκος και να αποτραπεί η επανεμφάνιση του.

Να λαμβάνεται όλα τα φάρμακά σας σύμφωνα με τις οδηγίες.

Αν έχετε πεπτικό έλκος, παρουσία H.pylori, η συνήθης φαρμακευτική αγωγή, είναι ο συνδυασμός των παρακάτω σκευασμάτων για 5-14 ημέρες:
• Δύο διαφορετικά αντιβιοτικά για την εξόντωση του H.pylori, όπως κλαριφρομικίνη, αμοξικιλίνη, τετρακιλίνη ή μετρονινταζόλη (Flagyl).
• Αντιόξινα, όπως ομεπραζόλη, λανσοπραζόλη, εσομεπραζόλη.
• Βισμούθιο (το κύριο συστατικό στη πεπτο-βιζμόλη) μπορεί να προστεθεί για να σκοτώσει το βακτήριο.

Αν έχετε έλκος δίχως την παρουσία H.pylori φλεγμονής ή έλκος που προκλήθηκε από τη λήψη ασπιρίνης / ΜΣΑΦ, ο ιατρός σας θα σας συνταγογραφήσει ένα αντιόξινμο σκεύασμα για 8 εβδομάδες. Μπορεί επίσης να σας συνταγογραφήσει αντιόξινα σκευάσματα αν πρέπει να λαμβάνεται συνεχόμενη θεραπεία με ασπιρίνη ή άλλα ΜΣΑΦ που προορίζονται για άλλες παθήσεις.

Άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη νόσο ή τα συμπτώματα:
• Μισοπροστόλη, φάρμακο το οποίο δρα γαστροπροστατευικά στην περίπτωση καθημερινής λήψης ΜΣΑΦ.
• Φαρμακευτικά σκευάσματα που προστατεύουν τον βλεννογόνο ιστό (όπως σουκραλφάτη).

Στη περίπτωση έντονου αιμορραγικού πεπτικού έλκους, ίσως χρειαστεί θεραπευτικά η γαστροσκόπηση προκειμένου να σταματήσει την αιμορραγία. Στην περίπτωση αποτυχίας επιπωματισμού της αιμορραγίας με το γαστροσκόπιο, ο ασθενείς οδηγείται στο χειρουργείο, όπως και στην περίπτωση της διάτρησης.


Πρόγνωση

Το πεπτικό έλκος αν μείνει χωρίς θεραπευτική αγωγή, θα επανεμφανιστεί. Αν ακολουθήσετε τις οδηγίες του ιατρού σας και λαμβάνεται τα φάρμακά σας σωστά, το βακτήριο H. pylori θα ιαθεί και οι πιθανότητες να αναπτύξετε άλλο έλκος θα είναι πολύ μικρότερες.

Επιπλοκές

• Εσωτερική αιμορραγία
• Απόφραξη γαστρικής εξόδου
• Φλεγμονή του ιστού που περικλείει το κοιλιακό τοίχωμα (περιτονίτιδα)
• Διάτρηση στομάχου κι εντέρου

Καλέστε το 166 σε περίπτωση που:

• Εμφανιστεί απότομο, οξύ κοιλιακό άλγος
• Η κοιλιά σας είναι σανιδώδης, σκληρή κι ευαίσθητη στην ψηλάφηση
• Παρουσιαστούν συμπτώματα του σοκ, όπως λιποθυμία, υπερβολικός ιδρώτας, παραισθήσεις
• Αιματέμεση ή παρουσία αίματος στα κόπρανα, κυρίως αν είναι σκουρόχρωμα , μοβ ή εντελώς μαύρα



Καλέστε τον ιατρό σας αν:

• Αισθάνεστε ζάλη
• Έχετε συμπτώματα έλκους



Πρόληψη


Αποφύγετε την ασπιρίνη, την ιμπουπροφένη, την ναπροξένη κι άλλα ΜΣΑΦ. Προτιμήστε ακεταμινοφένη. Αν χρειάζεστε να λαμβάνεται τέτοιου είδους φάρμακα, ρωτήστε τον ιατρό σας. Ο ιατρός σας μπορεί :

• Να σας εξετάσει για H.pylori
• Να σας δώσει πρώτα αντιόξινα
• Να σας δώσει ένα σκεύασμα που λέγεται μισοπροστόλη

Οι ακόλουθες αλλαγές συνηθειών μπορούν να βοηθήσουν στην πρόληψη εμφάνισης πεπτικού έλκους:

• Μην καπνίζεται ή μασάτε καπνό
• Περιορίστε την κατανάλωση αλκοόλ στα δύο ποτήρια ημερησίως

Ορισμός

Κολίτιδα είναι η φλεγμονή του παχέος εντέρου (κόλον).


Αίτια, επίπτωση, και παράγοντες κινδύνου


Η κολίτιδα μπορεί να οφείλεται σε πληθώρα αιτίων. Σε αυτά περιλαμβάνονται:

• οξείες και χρόνιες λοιμώξεις, συμπεριλαμβανομένων των τροφικών δηλητηριάσεων
• φλεγμονώδεις διαταραχές (ελκώδης κολίτιδα, νόσος του Crohn, λεμφοκυτταρική και κολλαγονική κολίτιδα)
• σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
• ανεπαρκής αιμάτωση (ισχαιμική κολίτιδα)
• έκθεση του παχέος εντέρου σε ακτινοβολία


Για περισσότερες πληροφορίες αναφορικά με τον ειδικό τύπο κολίτιδας, δείτε:

• κολίτιδα από κυτταρομεγαλοϊό CMV (ιογενής λοίμωξη του παχέος εντέρου)
• νόσος του Crohn ( τμηματική εντερίτιδα)
• εντεροκολίτιδα απο κρυπτοσπορίδιο
• ισχαιμική κολίτιδα
• νεκρωτική εντεροκολίτιδα
• ψευδομεμβρανώδης κολίτιδα
• ελκώδης κολίτιδα


Συμπτώματα

Στα συμπτώματα περιλαμβάνονται:

• μετεωρισμός
• κοιλιακός πόνος συνεχής ή διαλείπων
• αιματηρά κόπρανα
• ρίγη
• τεινεσμός (αναποτελεσματική και επώδυνη έπειξη προς αφόδευση)
• αφυδάτωση
• διάρροια
• πυρετός
• αυξημένη παραγωγή εντερικών αερίων


Σημεία και διαγνωστικές εξετάσεις

Ο ιατρός θα προβεί στην πραγματοποίηση φυσικής εξέτασης και θα σας υποβάλει ερωτήσεις για τα συμπτώματα που εμφανίζετε. Σε αυτές περιλαμβάνονται οι εξής;

• πότε εμφανίστηκαν τα συμπτώματα
• πόσο έντονος είναι ο πόνος
• πόσο συχνά συμβαίνει
• πόσο διαρκεί
• πόσο συχνά εκδηλώνετε διάρροια
• αν προσφάτως ταξιδέψατε

Ο ιατρός μπορεί να διαγνώσει την ύπαρξη κολίτιδας με την εισαγωγή ενός εύκαμπτου σωλήνα στο ορθό (σιγμοειδοσκόπηση ή κολονοσκόπηση) και να εκτιμήσει συγκεκριμένες περιοχές του παχέος εντέρου. Η βιοψία που διενεργείται κατά την εξέταση αυτή ενδέχεται να καταδείξει αλλαγές που σχετίζονται με φλεγμονή.

Άλλες διαγνωστικές εξετάσεις για την ταυτοποίηση της κολίτιδας περιλαμβάνουν:

• αξονική τομογραφία κοιλίας
• μαγνητική τομογραφία κοιλίας
• ακτινογραφία κοιλίας
• βαριούχος υποκλυσμός


Θεραπεία

Η θεραπευτική αντιμετώπιση κατευθύνεται προς τους αιτιολογικούς περάγοντες της νόσου (λοίμωξη, φλεγμονή, ανεπαρκής αιμάτωση, ή οποιοδήποτε άλλο αίτιο). Δείτε τις νοσολογικές καταστάσεις που προαναφέρθηκαν για συγκεκριμένες συστάσεις.


Πορεία/ πρόγνωση

Η πρόγνωση ποικίλει ανάλογα με το είδος της υποκείμενης νόσου. Δείτε τις ειδικές νοσολογικές καταστάσεις που προαναφέρθηκαν.


Επιπλοκές

• αιμορραγία
• διάτρηση του παχέος εντέρου
• τοξικό μεγάκολο
• ελκωτικές βλάβες (εξέλκωση)


Πότε να επικοινωνήσετε με τον ιατρό σας

Επικοινωνήστε με τον ιατρό σας αν εμφανίσετε συμπτώματα, όπως;
• κοιλιακό πόνο που δε βελτιώνεται
• αιματηρά κόπρανα ή μέλαινες κενώσεις (μαύρα κόπρανα)
• διάρροια ή έμετοι που παρατείνονται
• κοιλιακή διάταση


Πρόληψη

Η πρόληψη εξαρτάται από το υποκείμενο αίτιο της κολίτιδας.

Ορισμός

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου, ή ορθοκολικός καρκίνος, αποτελεί κακοήθη νεοπλασία που ξεκινά στο κόλον ή το ορθό (τελικό τμήμα του παχέος εντέρου). Διάφοροι τύποι καρκίνου μπορούν να προσβάλουν το παχύ έντερο, όπως λεμφώματα, καρκινοειδείς όγκοι, μελανώματα, και σαρκώματα. Αυτοί οι τύποι καρκίνου είναι σπάνιοι. Σε αυτό το άρθρο, η χρήση του όρου “καρκίνος του παχέος εντέρου” αφορά μόνο σε αδενοκαρκίνωμα.


Εναλλακτικές ονομασίες

Ορθοκολικός καρκίνος, καρκίνος του ορθού, αδενοκαρκίνωμα του παχέος εντέρου, παχύ έντερο-αδενοκαρκίνωμα


Αίτια, επίπτωση, και παράγοντες κινδύνου

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι μία από πρώτες αιτίες θανάτου σχετιζόμενου με κακοήθη νεοπλασία. Ωστόσο, η πρώιμη διάγνωση συχνά οδηγεί σε πλήρη ίαση.
Σχεδόν το σύνολο των αδενοκαρκινωμάτων του παχέος εντέρου ξεκινούν σε αδένες του βλεννογόνου του.

Δεν υπάρχει μόνο ένας αιτιολογικός παράγοντας για την πρόκληση καρκίνου του παχέος εντέρου. Σχεδόν όλοι οι καρκίνοι στο παχύ έντερο ξεκινούν ως μη καρκινωματώδεις (καλοήθεις) πολύποδες, οι οποίοι αναπτύσσονται βραδέως σε καρκίνο.

Έχετε υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου αν:

• είστε ηλικίας άνω των 60 ετών
• έχετε αφροαμερικανική ή ανατολικοευρωπαϊκή καταγωγή
• η δίαιτά σας έχει υψηλή περιεκτικότητα σε κόκκινο ή επεξεργασμένο κρέας
• έχετε καρκίνο σε άλλο σημείο του σώματος
• έχετε πολύποδες του παχέος εντέρου
• έχετε φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (νόσος Crohn ή ελκώδης κολίτιδα)
• έχετε οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του παχέος εντέρου
• έχετε ατομικό ιστορικό καρκίνου του μαστού

Ορισμένα γενετικά σύνδρομα επίσης αυξάνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου. Δύο από τα πλέον συνήθη είναι ο κληρονομικός μη πολυποδιασικός καρκίνος του παχέος εντέρου, επίσης γνωστός και ως σύνδρομο Lynch, και η οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση.

Το είδος της διατροφής σας ενδέχεται να αποτελεί σημαντικό παράγοντα κινδύνου στην ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου. Αυτός μπορεί να σχετίζεται με δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε λίπη και κόκκινο κρέας, και χαμηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες. Ωστόσο, ορισμένες μελέτες έχουν δείξει ότι η μετάβαση σε δίαιτα υψηλής περιεκτικότητας σε φυτικές ίνες δεν ελαττώνει τον κίνδυνο καρκίνου, με συνέπεια η σύνδεση διατροφής και καρκίνου του παχέος εντέρου να μην είναι απόλυτα διακριβωμένη.

Το κάπνισμα και η κατάχρηση οινοπνεύματος αποτελούν επιπλέον παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου.

Συμπτώματα

Πληθώρα περιπτώσεων καρκίνου του παχέος εντέρου δεν εκδηλώνουν συμπτώματα. Τα ακόλουθα συμπτώματα, ωστόσο, μπορεί να υποδηλώνουν την ύπαρξη καρκίνου του παχέος εντέρου:

• κοιλιακός πόνος και ευαισθησία στην κάτω κοιλία
• αίμα στα κόπρανα
• διάρροια, δυσκοιλιότητα, ή άλλες διαταραχές των κενώσεων
• εντερική απόφραξη
• ανεξήγητη αναιμία
• απώλεια βάρους

Σημεία και διαγνωστικός έλεγχος

Με τον κατάλληλο έλεγχο, ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί να εντοπιστεί πριν την ανάπτυξη συμπτωμάτων, ώστε να είναι αποτελεσματικότερη η θεραπεία του.

Ο ιατρός θα πραγματοποιήσει φυσική εξέταση και θα ψηλαφήσει την περιοχή της κοιλίας σας. Η φυσική εξέταση σπανίως αποκαλύπτει κάποιο πρόβλημα. Ωστόσο, είναι πιθανό ο ιατρός να διαπιστώσει την ύπαρξη ψηλαφητής μάζας στην κοιλιακή χώρα. Η εξέταση του ορθού ενδέχεται να αποκαλύψει την ύπαρξη μάζας σε ασθενείς με καρκίνο του ορθού.

Ο έλεγχος λανθάνουσας αιμορραγίας στα κόπρανα μπορεί να ανιχνεύσει μικρές ποσότητες αίματος σε αυτά. Η θετική δοκιμασία θέτει την υποψία για ύπαρξη καρκίνου του παχέος εντέρου. Για το λόγο αυτό ο έλεγχος θα πρέπει να πραγματοποιείται μαζί με ορθοσιγμοειδοσκόπηση ή ολική κολονοσκόπηση. Είναι επίσης σημαντικό να σημειωθεί ότι μια θετική δοκιμασία δε σημαίνει απαραιτήτως την ύπαρξη καρκίνου.

Ο απεικονιστικός έλεγχος για τη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου, περιλαμβάνει:

• ολική κολονοσκόπηση
• ορθοσιγμοειδοσκόπηση

Σημειώστε ότι μόνο η ολική κολονοσκόπηση μπορεί να απεικονίσει ολόκληρο το παχύ έντερο.

Αιματολογικές εξετάσεις που μπορούν να πραγματοποιηθούν περιλαμβάνουν:

• γενική αίματος για τον έλεγχο ενδεχόμενης αναιμίας
• ηπατικά ένζυμα για τον έλεγχο της ηπατικής λειτουργίας

Αν ο ιατρός διαπιστώσει ότι πάσχετε από καρκίνο του παχέος εντέρου, θα ζητήσει τη διενέργεια περισσότερων εξετάσεων για τον καθορισμό της ενδεχόμενης διασποράς του. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται σταδιοποίηση. Η υπολογιστική και η μαγνητική τομογραφία της κοιλίας, της πυέλου, του θώρακα, ή του εγκεφάλου ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν για τη σταδιοποίηση του καρκίνου. Ορισμένες φορές χρησιμοποιείται και η τομογραφία εκπομπής ποζιτρονίων .

Τα στάδια του καρκίνου του παχέος εντέρου είναι:

• στάδιο 0: πολύ πρώιμος καρκίνος στην επιφάνεια του βλεννογόνου του εντέρου
• στάδιο Ι: ο καρκίνος διηθεί τον βλεννογόνο και υποβλεννογόνιο χιτώνα
• στάδιο ΙΙ: ο καρκίνος διηθεί τη μυϊκή στιβάδα αλλά όχι τους επιχώριους λεμφαδένες
• στάδιο ΙΙΙ: ο καρκίνος διηθεί τους επιχώριους λεμφαδένες
• στάδιο ΙV: ο καρκίνος εμφανίζει διασπορά σε άλλα όργανα

Εξετάσεις αίματος για την ανίχνευση νεοπλασματικών δεικτών, συμπεριλαμβανομένων του καρκινοεμβρυϊκού αντιγόνου (CEA) και του CA 19-9, μπορούν να βοηθήσουν τον ιατρό στην παρακολούθησή σας μετά την εφαρμογή της θεραπείας.


Θεραπεία

Η θεραπευτική αντιμετώπιση εξαρτάται μερικώς από το στάδιο του καρκίνου. Γενικά, οι θεραπείες ενδέχεται να περιλαμβάνουν:

• χημειοθεραπεία για την εξολόθρευση των καρκινικών κυττάρων
• χειρουργική αφαίρεση των καρκινικών κυττάρων (συχνότερα κολεκτομή)
• ακτινοθεραπεία για την καταστροφή του καρκινικού ιστού

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου σταδίου 0 μπορεί να αντιμετωπισθεί με αφαίρεση των καρκινικών κυττάρων, συχνά κατά τη διενέργεια κολονοσκόπησης. Για τους καρκίνους σταδίου Ι,ΙΙ, και ΙΙΙ, απαιτείται πιο εκτεταμένη χειρουργική παρέμβαση ώστε να αφαιρεθεί το τμήμα του παχέος εντέρου που είναι καρκινωματώδες (δείτε: κολεκτομή).

Υπάρχει διχογνωμία για το αν οι ασθενείς με καρκίνο παχέος εντέρου σταδίου ΙΙ πρέπει να υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία μετά τη χειρουργική επέμβαση. Αυτό θα πρέπει να το συζητήσετε με τον ογκολόγο σας.

Σχεδόν όλοι οι ασθενείς με καρκίνο παχέος εντέρου σταδίου ΙΙΙ πρέπει να υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία, μετά τη χειρουργική επέμβαση, για περίπου 6-8 μήνες. Το χημειοθεραπευτικό φάρμακο 5-φθοριοουρακόλη έχει δείξει ότι αυξάνει τις πιθανότητες ίασης σε ορισμένους ασθενείς.

Χημειοθεραπεία χρησιμοποιείται, επίσης, για τη θεραπευτική αντιμετώπιση καρκίνου του παχέος εντέρου σταδίου ΙV, με σκοπό τη βελτίωση των συμπτωμάτων και την παράταση της επιβίωσης.

• η ιρινοτεκάνη, η οξαλιπλατίνη, η καπεσιταμπίνη, και η 5-φθοριοουρακίλη αποτελούν τα τρία συνηθέστερα χρησιμοποιούμενα φάρμακα.
• Μονοκλωνικά αντισώματα, συμπεριλαμβανομένων των cetuximab (Erbitux), panitumumab (Vectibix), και bevacizumab (Avastin) έχουν χρησιμοποιηθεί μεμονωμένα ή σε συνδυασμούς με χημειοθεραπευτική αγωγή.

Μπορείτε να λάβετε μόνο έναν τύπο ή συνδυασμούς φαρμάκων.

Σε ασθενείς με νόσο σταδίου ΙV που εμφανίζουν διασπορά στο ήπαρ, διάφορες ειδικές θεραπείες μπορούν να χρησιμοποιηθούν. Αυτές ενδέχεται να περιλαμβάνουν:

• τήξη του καρκινικού όγκου (θερμοκαυτηρίαση)
• εκτομή του καρκινικού όγκου
• χορήγηση χημειοθεραπείας ή ακτινοβολίας κατευθείαν μέσα στο ήπαρ
• καταστροφή του καρκινικού ιστού με την εφαρμογή υπερβολικού ψύχους (κρυοθεραπεία)

Η ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται περιστασιακά σε ασθενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου. Συνήθως εφαρμόζεται σε συνδυασμό με χημειοθεραπεία σε ασθενείς με καρκίνο του ορθού σταδίου ΙΙΙ.


Πρόγνωση

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι σε πολλές περιπτώσεις θεραπεύσιμος αν διαγνωσθεί πρώιμα.

Το πόσο καλή θα είναι η έκβαση εξαρτάται από πολλές παραμέτρους, συμπεριλαμβανομένου του σταδίου του καρκίνου. Γενικά, όταν αντιμετωπίζεται θεραπευτικά σε πρώιμο στάδιο, η μεγάλη πλειονότητα των ασθενών επιβιώνει τουλάχιστον πέντε χρόνια μετά τη διάγνωση (ποσοστό πενταετούς επιβίωσης). Ωστόσο, το ποσοστό πενταετούς επιβίωσης πέφτει σημαντικά από τη στιγμή που ο καρκίνος εμφανίζει διασπορά.

Αν ο καρκίνος του παχέος εντέρου δεν υποτροπιάσει μέσα σε πέντε έτη, θεωρείται ότι έχει ιαθεί. Οι καρκίνοι σταδίου Ι, ΙΙ, και ΙΙΙ θεωρούνται δυνητικά θεραπεύσιμοι. Στις περισσότερες περιπτώσεις ο καρκίνος σταδίου IV δεν είναι ιάσιμος.


Επιπλοκές

• απόφραξη του παχέος εντέρου
• υποτροπή του καρκίνου στο παχύ έντερο
• διασπορά του καρκίνου σε άλλα όργανα ή ιστούς (μετάσταση)
• ανάπτυξη ενός δεύτερου πρωτοπαθούς καρκίνου στο παχύ έντερο

Πότε να επικοινωνήσετε με τον ιατρό σας

Επικοινωνήστε με τον ιατρό σας αν έχετε:

• μαύρα, σαν πίσσα, κόπρανα
• αιματηρές κενώσεις
• διαταραχές των κενώσεων

Πρόληψη

Το ποσοστό θανάτων από καρκίνο του παχέος εντέρου έχει μειωθεί την τελευταία δεκαπενταετία. Αυτό ενδέχεται να έχει προκύψει λόγω του αυξημένου ελέγχου με τη χρήση της κολονοσκόπησης και της ευαισθητοποίησης του πληθυσμού.

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου μπορεί σχεδόν πάντα να εντοπισθεί στα πιο πρώιμα και θεραπεύσιμα στάδια με την κολονοσκόπηση. Σχεδόν όλοι οι άνδρες και οι γυναίκες άνω των 50 ετών πρέπει να ελέγχονται για καρκίνο του παχέος εντέρου. Άτομα με υψηλότερο κίνδυνο ενδέχεται να χρειάζονται έλεγχο νωρίτερα.

Ο προσυμπτωματικός έλεγχος μπορεί να διαπιστώσει την ύπαρξη προκαρκινωματωδών πολυπόδων. Η αφαίρεσή τους ενδεχομένως να προλάβει την ανάπτυξη του καρκίνου του παχέος εντέρου.

Τροποποιήσεις στη δίαιτα και στον τρόπο ζωής είναι σημαντικές. Ορισμένες μελέτες προτείνουν ότι δίαιτες με χαμηλή περιεκτικότητα σε λίπος και υψηλή σε φυτικές ίνες μπορούν να ελαττώσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου.

Άλλες μελέτες αναφέρουν ότι τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ασπιρίνη, ιβουπροφένη, ναπροξένη, σελεκοξίμπη) ενδέχεται να βοηθούν στη μείωση του κινδύνου του ορθοκολικού καρκίνου. Ωστόσο, δε συστήνεται η λήψη ασπιρίνης ή άλλων αντιφλεγονωδών φαρμάκων για την πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου αν διατρέχετε μέσο κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, ή ακόμη και αν κάποιο μέλος της οικογένειάς σας έχει αναπτύξει την κατάσταση. Η λήψη περισσότερων από 300mg ασπιρίνης και παρόμοιων φαρμάκων ημερησίως μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνη αιμορραγία στο γαστρεντερικό καθώς και καρδιολογικά προβλήματα σε ορισμένα άτομα.

Ορισμός

Οι αιμορροΐδες είναι επώδυνα, διογκωμένα αγγεία στο χαμηλότερο σημείο του ορθού ή του πρωκτού.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Ογκίδια του ορθού, Ζοχάδες


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Η πάθηση είναι πολύ διαδεδομένη, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια εγκυμοσύνης και μετά από τοκετό. Οι αιμορροΐδες είναι αποτέλεσμα αυξημένης πίεσης στα αγγεία του πρωκτού. Η πίεση κάνει τα αγγεία να διογκώνονται, κάτι που προξενεί πόνο, ιδιαίτερα όταν κάθεται κανείς.

Το συνηθέστερο αίτιο είναι η διάταση (σφίξιμο) κατά τη διάρκεια της αφόδευσης. Οι αιμορροΐδες μπορεί να είναι αποτέλεσμα δυσκοιλιότητας, καθιστικής ζωής αλλά και τοπικών μολύνσεων. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να προκαλούνται από άλλες ασθένειες όπως η κίρρωση του ήπατος.

Οι εσωτερικές αιμορροΐδες εμφανίζονται στο εσωτερικό του πρωκτικού σωλήνα, στην αρχή του ορθού. Οι εξωτερικές αιμορροΐδες εμφανίζονται στην έξοδο του πρωκτού και μπορεί να κρέμονται και έξω από αυτόν.


Συμπτώματα

Στα συμπτώματα των αιμορροΐδων περιλαμβάνονται:

• Κνησμός
• Πόνος, ιδιαίτερα όταν κάθεται κανείς
• Ζωηρόχρωμο αίμα στο χαρτί της τουαλέτας, στα κόπρανα ή στη λεκάνη
• Πόνος κατά την αφόδευση
• Ένα ή περισσότερα μαλακά ογκίδια στην περιοχή του πρωκτού

Ενδείξεις και εξετάσεις

Ο γιατρός μπορεί να διαπιστώσει την ύπαρξη αιμορροΐδων με απλή κλινική εξέταση. Αν κριθεί απαραίτητο, εξετάσεις που βοηθούν στη διάγνωση του προβλήματος είναι:

• Εξέταση κοπράνων
• Σιγμοειδοσκόπηση
• Ορθοσκόπηση

Θεραπεία

Τοπική εφαρμογή κορτικοστεροειδών αλοιφών που χορηγούνται χωρίς συνταγή, βοηθά στην ανακούφιση από τον πόνο και το πρήξιμο. Αλοιφές λιδοκαΐνης μπορούν επίσης να ελαττώσουν τον πόνο. Η αμαμηλίς (witch hazel) κάνει καλό στη φαγούρα (επιθέματα με βαμβάκι).

Άλλα μέτρα που μπορείτε να λάβετε για τη φαγούρα είναι:

• Να προτιμάτε τα βαμβακερά εσώρουχα
• Να αποφεύγετε τα αρωματισμένα ή χρωματιστά τουαλέτας
• Να προσπαθήσετε να μην ξύνεστε

Λουτρά με sitz σάς βοηθούν να νιώσετε καλύτερα. Καθίστε σε ζεστό νερό 10-15 λεπτά. Τα μαλακτικά κοπράνων βοηθούν επίσης στη μείωση της πίεσης των αγγείων και στην αποφυγή της δυσκοιλιότητας.

Για περιπτώσεις που δεν ανταποκρίνονται στη συντηρητική θεραπεία, ο χειρουργός ή ο γαστρεντερολόγος μπορεί να επιλέξει τη θεραπεία με ακτίνες laser (infrared coagulation) που συρρικνώνει τις εσωτερικές αιμορροΐδες. Η μέθοδος αυτή βοηθά στην αποφυγή χειρουργικής επέμβασης. Η χειρουργική επέμβαση για τη θεραπεία των αιμορροΐδων περιλαμβάνει την εφαρμογή διατατικών ελαστικών δακτυλίων ή την αφαίρεση των αιμορροΐδων. Οι μέθοδοι αυτές εφαρμόζονται κυρίως σε ασθενείς που υποφέρουν από πόνο ή αιμορραγία και δεν έχουν ανταποκριθεί σε άλλες θεραπείες.


Πρόγνωση

Οι περισσότερες θεραπείες είναι αποτελεσματικές αλλά για να αποφύγετε την επανεμφάνιση των αιμορροΐδων, χρειάζεστε μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες και πολλά υγρά.


Επιπλοκές

Το αίμα στα διογκωμένα αγγεία μπορεί να δημιουργήσει θρόμβους και οι ιστοί γύρω από τις αιμορροΐδες να νεκρωθούν. Γενικά οι αιμορροΐδες με θρόμβους απαιτούν χειρουργική αφαίρεση.
Πιθανόν είναι επίσης να προκληθεί σοβαρή αιμορραγία που μπορεί να οδηγήσει σε σιδηροπενική αναιμία. Ωστόσο, σημαντική αιμορραγία από αιμορροΐδες δεν είναι συνήθης.


Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Δείτε τον γιατρό σας αν τα συμπτώματα των αιμορροΐδων δεν υποχωρούν με τη συντηρητική θεραπεία. Το ίδιο και αν αιμορραγείτε από τον πρωκτό. Ο γιατρός μπορεί να χρειαστεί να ελέγξει αν υπάρχουν άλλα σοβαρότερα αίτια για την αιμορραγία, ιδιαίτερα αν δεν είχατε στο παρελθόν αιμορραγήσει από αιμορροΐδες.
Καλέστε το 166 αν η απώλεια αίματος είναι σοβαρή ή αν νιώσετε ζάλη ή λιποθυμική τάση.


Πρόληψη

Μη σφίγγεστε υπερβολικά κατά την αφόδευση. Μπορείτε να προλάβετε τη δημιουργία αιμορροΐδων με την πρόληψη της δυσκοιλιότητας. Πίνετε άφθονα υγρά, τουλάχιστον 8 ποτήρια την ημέρα. Υιοθετήστε μια διατροφή πλούσια σε φυτικές ίνες, φρούτα, λαχανικά και καρπούς. Θεωρήστε τις φυτικές ίνες ως συμπλήρωμα διατροφής.

Ορισμός

Ο πολύποδας του παχέος εντέρου είναι μια νεοπλασία που αναπτύσσεται στη βλεννώδη εσωτερική επιφάνεια του εντέρου.


Εναλλακτικές ονομασίες

Εντερικός πολύποδας, Ορθοκολικός πολύποδας, Αδενωματώδης πολύποδας, Υπερπλαστικός πολύποδας, Λαχνωτό αδένωμα


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Οι πολύποδες του παχέος εντέρου είναι συνήθως καλοήθεις. Μπορεί να βρεθεί μόνο ένας ή περισσότεροι, και δημιουργούνται πιο συχνά όσο μεγαλώνουμε.
Με την πάροδο του χρόνου, κάποιοι τύποι πολυπόδων, που ονομάζονται αδενωματώδεις πολύποδες, μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο του παχέος εντέρου. Ένας άλλος τύπος πολύποδα που δημιουργείται στο παχύ έντερο ονομάζεται υπερπλαστικός πολύποδας, που όμως δεν εξελίσσεται συνήθως σε καρκίνο του παχέος εντέρου.
Οι πολύποδες μεγαλύτεροι του 1 εκατοστού έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο να εξελιχθούν σε καρκίνο από ότι οι μικρότεροι.

Στους παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνονται:

• Ηλικία
• Οικογενειακό ιστορικό καρκίνου ή πολυπόδων του παχέος εντέρου
• Ένας τύπος πολύποδα που ονομάζεται λαχνωτό αδένωμα

Οι πολύποδες μπορεί επίσης να συνδέονται με κάποιες κληρονομικές διαταραχές όπως:

• Οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση
• Σύνδρομο Gardner
• Νεανική πολυποδίαση
• Σύνδρομο Lynch
• Σύνδρομο Peutz-Jehgers

Συμπτώματα

Συνήθως δεν υπάρχουν συμπτώματα. Ωστόσο, μπορεί να εκδηλωθούν τα εξής:

• Πόνος στην κοιλιά (σπάνιο)
• Αίμα στα κόπρανα
• Κόπωση σε συνδυασμό με αναιμία
• Αιμορραγία από τον πρωκτό

Ενδείξεις και εξετάσεις

H κλινική εξέταση μπορεί, σπάνια, να αποκαλύψει την ύπαρξη πολύποδα στον πρωκτό. Ωστόσο, τις περισσότερες φορές δείχνει φυσιολογική.
Εξετάσεις για τη διαγνωστική απεικόνιση των πολυπόδων:

• Βαριούχος υποκλυσμός
• Κολονοσκόπηση
• Σιγμοειδοσκόπηση
• Αξονική κολονοσκόπηση

Θεραπεία

Με την πάροδο του χρόνου, οι αδενωματώδεις πολύποδες του παχέος εντέρου μπορούν να εξελιχθούν σε καρκίνο αν δεν αφαιρεθούν. Στις περισσότερες περιπτώσεις αφαιρούνται, ταυτόχρονα με την πραγματοποίηση κολονοσκόπησης. Για ασθενείς με πολύποδες συνιστάται η επανάληψη της κολονοσκόπησης κάθε 3-5 χρόνια μετά την αφαίρεση, για την περίπτωση υποτροπής.
Σπάνια, για πολύποδες με μεγάλες πιθανότητες να εξελιχθούν σε καρκινικούς, ο γιατρός σας μπορεί συστήσει κολεκτομή (αφαίρεση μέρους του παχέος εντέρου).


Πρόγνωση

Η εξέλιξη των ασθενών με πολύποδες του παχέος εντέρου είναι εξαίρετη, υπό την προϋπόθεση ότι οι πολύποδες θα αφαιρεθούν. Οι πολύποδες που δεν χειρουργούνται μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνο με την πάροδο των ετών.


Επιπλοκές

Οι πολύποδες δημιουργούν αιμορραγίες και, με τα χρόνια, μπορεί να εξελιχθούν σε καρκίνους.


Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Δείτε τον γιατρό σας αν έχετε:

• Μαύρα κόπρανα σαν πίσσα
• Αίμα στην αφόδευση
• Αλλαγή στη λειτουργία του εντέρου

Πρόληψη

Για τη μείωση της πιθανότητας να εμφανίσετε πολύποδες

• Ακολουθείστε μια διατροφή φτωχή σε λίπη και πλούσια σε φρούτα, λαχανικά και φυτικές ίνες
• Αποφύγετε το κάπνισμα και την υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
• Διατηρήστε ένα φυσιολογικό βάρος

Η κολονοσκόπηση προλαμβάνει τον καρκίνο του παχέος εντέρου, με την αφαίρεση των πολυπόδων πριν εξελιχθούν σε κακοήθεις. Οι άνθρωποι πάνω από τα 50, πρέπει να κάνουν μια κολονοσκόπηση, ώστε να διαγνωστεί έγκαιρα το πρόβλημα – αν υπάρχει – και να γίνει η κατάλληλη θεραπεία. Κάτι τέτοιο μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του παχέος εντέρου ή τουλάχιστον βοηθά στη διάγνωσή του σε στάδιο που είναι θεραπεύσιμος. Άτομα με οικογενειακό ιστορικό ή καρκίνο ή πολύποδες του παχέος εντέρου μπορεί να χρειάζονται εξετάσεις από νεότερη ηλικία.

Ορισμός

Τα γαστρικά και τα δωδεκαδακτυλικά έλκη πρόκειται για ανωμαλίες του τοιχώματος του στομάχου ή του δωδεκαδακτύλου, οι οποίες δημιουργούνται όταν το γαστρικό υγρό κατακλύζει τους φυσιολογικούς προστατευτικούς μηχανισμούς.

Τα περισσότερα έλκη προκαλούνται από το βακτήριο Helicobacter pylori ή από την ασπιρίνη ή παρόμοια με αυτήν φαρμακευτικά σκευάσματα, τα οποία μειώνουν τις άμυνες του στομάχου έναντι στο γαστρικό υγρό.

Κάποια σπάνια έλκη προκαλούνται από νεοπλάσματα που παράγουν γαστρίνη, μία ορμόνη που διεγείρει την έκκριση γαστρικού υγρού. Οι πάσχοντες συνήθως υποφέρουν από δυσπεψία και περίπου το 20% των ασθενών εμφανίζουν επιπλοκές, όπως αιμορραγία.


Θεραπεία

Για την συγκεκριμένη πάθηση υπάρχει θεραπεία, η οποία περιλαμβάνει φαρμακευτικά σκευάσματα, τα οποία καταστέλλουν την έκκριση του γαστρικού υγρού ή εκριζώνουν το βακτήριο Helicobacter pylori.

Ορισμός

Η τροφική δηλητηρίαση είναι το αποτέλεσμα κατανάλωσης μολυσμένης τροφής από διάφορους οργανισμούς ή τοξίνες. Στις περισσότερες περιπτώσεις, η τροφική δηλητηρίαση προκύπτει από κοινά βακτήρια, όπως ο Staphylococcus ή η E. Coli


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Η τροφική δηλητηρίαση μπορεί να εμφανιστεί μεμονωμένα, σε ένα άτομο ή να εμφανιστεί ξαφνικά σε μια ομάδα ατόμων, τα οποία όλα έχουν καταναλώσει την ίδια μολυσμένη τροφή.

Κρούσματα τροφικής δηλητηρίασης εμφανίζονται αρκετά συχνά στα κυλικεία σχολείων, στα πικνίκ και σε μεγάλες κοινωνικές εκδηλώσεις κι αυτό διότι στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, η τροφή παραμένει εκτός ψυγείου για αρκετό χρόνο ή δεν τηρούνται οι κανόνες υγιεινής στην προετοιμασία του φαγητού. Σε άλλες περιπτώσεις, η τροφική δηλητηρίαση προκύπτει από την κατανάλωση μη καλά ψημένου κρέατος, γαλακτοκομικών προϊόντων ή τροφών που περιέχουν μαγιονέζα (για παράδειγμα λαχανοσαλάτα ή πατατοσαλάτα) κι έχουν παραμείνει εκτός ψυγείου για πολύ ώρα.

Αίτια τροφικής δηλητηρίασης είναι:

• Βακτήριο Bacillus cereus
• Aλλαντίαση
• Βακτήριο Campylobacter
• Χολέρα
• Βακτηριακή εντερίτιδα (E. Coli)
• Δηλητηρίαση από ψάρια
• Μικρόβιο Listeria
• Δηλητηρίαση από μανιτάρια
• Βακτηρίδιο Salmonella
• Βακτηρίδιο Shigella
• Βακτηρίδιο Yersinia

Η αλλαντίαση αποτελεί μια σοβαρότατη περίπτωση τροφικής δηλητηρίασης, η οποία μπορεί να αποδειχθεί και νοσηρή. Προκύπτει από την ακατάλληλη κατ’ οίκον κονσερβοποίηση.

Τα βρέφη και οι ηλικιωμένοι διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο εμφάνισης τροφικής δηλητηρίασης. Ωστόσο υψηλό κίνδυνο διατρέχουν κι όλοι όσοι:

• Αντιμετωπίζουν μια σοβαρή παθολογική κατάσταση, όπως μια νεφρική πάθηση ή σακχαρώδη διαβήτη
• Έχουν αδύναμο ανοσοποιητικό σύστημα

Οι εγκυμονούσες και οι γυναίκες που θηλάζουν οφείλουν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικές προς αποφυγή τροφικής δηλητηρίασης


Συμπτώματα

Ο χρόνος εμφάνισης των συμπτωμάτων, εξαρτάται από τον τύπο της τροφικής δηλητηρίασης, συνήθως όμως κυμαίνεται από 2 – 6 ώρες μετά τη λήψη της μολυσμένης τροφής. Ο χρόνος αυτός μπορεί να είναι περισσότερος (ακόμη και κάποιες μέρες) ή λιγότερος, αναλόγως πάντα την αιτία πρόκλησης της δηλητηρίασης.

Τα πιθανά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Κράμπες στην κοιλιακή χώρα
• Διάρροια (ενδέχεται να είναι αιματηρή)
• Πυρετός και ρίγος
• Κεφαλαλγία
• Ναυτία κι έμετος
• Αδυναμία / κακουχία (μπορεί να λάβει πολύ σοβαρή μορφή και να οδηγήσει σε παράλυση των αναπνευστικών μυών, όπως στην περίπτωση της αλλαντίασης)

Σημεία κι εξετάσεις

Ο ιατρός σας θα προβεί σε φυσική εξέταση για την πιθανή ανάδειξη σημείων τροφικής δηλητηρίασης, όπως ευαισθησία στην κοιλιακή χώρα κι αφυδάτωση. Θα λάβει επίσης το ιστορικό σας αναφορικά με τις τροφές που καταναλώσατε προσφάτως.

Πιθανές εξετάσεις για την ανάδειξη της αιτίας είναι:

• Αιματολογικές
• Ανάλυση υπολειμμάτων τροφής
• Εξετάσεις κοπράνων
• Ανάλυση εμέτου

Ακόμη κι αντιμετωπίζετε τροφική δηλητηρίαση, οι παραπάνω εξετάσεις ενδέχεται να μην είναι διαγνωστικές.

Αν ο ασθενής παρουσιάζει βαρύτατη κλινική εικόνα, κάτι που συμβαίνει σπάνια, ο ιατρός ίσως χρειαστεί να προβεί στα ακόλουθα:

• Ενδοσκοπική εξέταση του ορθού με τη χρήση ενός λεπτού εργαλείου, σα σωλήνα που τοποθετείται εντός του ορθού προς εντοπισμό της πηγής αιμορραγίας ή λοίμωξης (σιγμοειδοσκόπηση)
• Εξέταση ηλεκτρικής δραστηριότητας των μυών (ηλεκτρομυογράφημα), για να ελεγχθεί αν ο ασθενής πάσχει από αλλαντίαση
• (Οσφυονωτιαία παρακέντηση) λήψη υγρού από τη σπονδυλική στήλη, σε περίπτωση που ο ασθενής παρουσιάζει σημεία διαταραχής του νευρικού συστήματος

Θεραπεία

Συνήθως η νόσος ιάται αυτόματα μέσα σε μερικές ημέρες. Στόχος της θεραπευτικής αγωγής είναι η ανακούφιση των συμπτωμάτων και η αποφυγή της αφυδάτωσης.

• Αποφύγετε τη λήψη στέρεων τροφών, μέχρι την πλήρη αποδρομή της διάρροιας κι αποφύγετε γαλακτοκομικά προϊόντα, τα οποία μπορούν να επιδεινώσουν τη διάρροια (οφειλόμενη σε προσωρινή δυσανεξία στη λακτόζη)
• Πίνετε υγρά (εξαιρουμένου του γάλατος και ποτών που περιέχουν καφεΐνη) προς αντικατάσταση των απολεσθέντων υγρών από τη διάρροια και τον έμετο
• Δώσετε στα παιδιά σας συμπλήρωμα ηλεκτρολυτών που διατίθεται στα φαρμακεία

Αν ασθενής παρουσιάσει διάρροια κι αδυνατεί να λάβει υγρά (λόγω της ναυτίας για παράδειγμα ή του εμέτου), ίσως χρειαστεί ενδονοσοκομειακή περίθαλψη και ενδοφλέβια λήψη υγρών. Η κατάσταση αυτή είναι ιδιαίτερα συχνή όσον αφορά τα παιδιά.

Σε περίπτωση που λαμβάνεται διουρητικά, οφείλετε να αντιμετωπίσετε με προσοχή τη διάρροια. Συμβουλευτείτε τον ιατρό σας – μπορεί να χρειαστεί η διακοπή λήψης διουρητικών. Προτού αλλάξετε ή διακόψετε τη φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνετε, συμβουλεύεστε πάντα τον ιατρό σας, ο οποίος θα σας δώσει συγκεκριμένες οδηγίες.

Για τους κοινούς τύπους τροφικής δηλητηρίασης, ο ιατρό σας ΔΕ θα σας συνταγογραφήσει αντιβιοτική αγωγή.

Αν έχετε καταναλώσει τοξίνες από μανιτάρια ή οστρακοειδή, θα χρειαστείτε άμεση ιατρική περίθαλψη. Στα επείγοντα, ο ιατρός θα προβεί σε πλύση στομάχου κι απομάκρυνση της τοξίνης.



Πρόγνωση

Οι περισσότεροι ασθενείς που αντιμετωπίζουν έναν από τους κοινούς τύπους τροφικής δηλητηρίασης, επανέρχονται πλήρως μέσα σε 12 – 48 ώρες. Μπορεί να εμφανιστούν σοβαρές επιπλοκές, οι οποίες όμως προέρχονται από συγκεκριμένους τύπους τροφικής δηλητηρίασης.


Επιπλοκές

Η αφυδάτωση αποτελεί τη πιο συνηθέστερη επιπλοκή και μπορεί να επέλθει από οποιαδήποτε τροφική δηλητηρίαση.

Λιγότερο συχνές, αλλά πιο σοβαρές επιπλοκές είναι:

• Αρθρίτιδα (Salmonella, Yersinia)
• Διαταραχές αιμορραγίας (E. coli κι άλλα βακτήρια)
• Θάνατος (από μανιτάρια, κάποιες δηλητηριάσεις από ψάρια ή αλλαντίαση)
• Νεφρικές διαταραχές (Shigella, E. coli)
• Διαταραχές του νευρικού συστήματος (αλλαντίαση, Campylobacter)
• Περικαρδίτιδα (Salmonella)
• Αναπνευστική δυσχέρεια, συμπεριλαμβανομένου της ανάγκης τεχνικής υποστήριξης αναπνοής (αλλαντίαση)

Επικοινωνία με τον οικογενειακό σας ιατρό

Καλέστε τον ιατρό σας αν παρουσιάσετε:

• διάρροια που επιμένει άνω των 2 – 3 ημερών
• πρόσμιξη αίματος στα κόπρανα
• διάρροια, ναυτία ή έμετο και λαμβάνετε διουρητικά
• διάρροια κι αδυνατείτε να λάβετε υγρά λόγω ναυτίας ή εμέτου
• πυρετό άνω των 38,3˚ C

Καλέστε το 166 ή το ΕΚΑΒ αν:

• έχετε υπερβολική αιμορραγία ή τα κόπρανά σας είναι πολύ σκουρόχρωμα ή μαύρα
• έχετε δυσκολίες αναπνοής
• εμφανίσετε συμπτώματα νευρικής διαταραχής, όπως αδυναμία, διπλωπία, δυσκολίες ομιλίας ή παράλυση
• εμφανίσετε σημεία αφυδάτωσης (δίψα, ζάλη, τάση λιποθυμίας, αίσθηση ελαφρύς κεφαλής)
• έχετε δυσκολίες κατάποσης
• έχετε πιθανή τροφική δηλητηρίαση από μανιτάρια, ψάρια ή αλλαντίαση
• ο ρυθμός ης καρδιάς σας είναι παραλείπων, ταχύς ή αισθητός

Πρόληψη

Προς αποφυγή τροφικής δηλητηρίασης, λάβετε τα παρακάτω μέτρα κατά την προετοιμασία του φαγητού:

• Πλύνετε καλά τα χέρια σας, τα πιάτα και τα οικιακά σκεύη
• Χρησιμοποιήστε ένα θερμόμετρο όταν μαγειρεύετε. Μαγειρέψετε το βόειο κρέας τουλάχιστον στους 70˚C, τα πουλερικά στους 80˚C και τα ψάρια στους 60˚C
• ΜΗΝ τοποθετείτε το κρέας ή το ψάρι στο ίδιο σκεύος, που προηγουμένως ήταν τοποθετημένο ωμό, εκτός κι το σκεύος έχει πλυθεί πλήρως
• Διατηρείτε την τροφή που δε θα καταναλώσετε άμεσα, εντός ψυγείου. Ρυθμίστε τη θερμοκρασία του ψυγείου στους 4,5˚C περίπου και τον καταψύκτη στους -17˚C ή και χαμηλότερα. ΜΗΝ καταναλώσετε κρέας, πουλερικά ή ψάρια, τα οποία δεν ήταν μαγειρεμένα και παρέμειναν στο ψυγείο πέραν των 1 -2 ημερών
• ΜΗΝ καταναλώνετε ληγμένες τροφές, συσκευασμένες τροφές με χαλασμένη συσκευασία ή κονσέρβες που είναι φουσκωμένες ή έχουν χτυπήματα
• ΜΗΝ καταναλώνετε τροφές που έχουν ασυνήθιστη οσμή ή παράξενη γεύση

Άλλα μέτρα που οφείλεται να λάβετε:

• Αν φροντίζετε μικρά παιδιά, πλύνετε καλά και συχνά τα χέρια σας και πετάτε προσεκτικά τις πάνες, έτσι ώστε τα βακτήρια να μην διασκορπιστούν σε άλλες επιφάνειες ή άτομα
• Αν κονσερβοποιείτε τροφές κατ’ οίκον, σιγουρευτείτε ότι ακολουθείτε τις κατάλληλες τεχνικές κονσερβοποίησης, προς αποφυγή της αλλαντίασης
• ΜΗ δίνετε μέλι σε παιδιά κάτω του 1 έτους
• ΜΗΝ τρώτε άγρια μανιτάρια
• Αν ταξιδεύετε σε περιοχές που οι τροφές ενδέχεται να έχουν επιμολυνθεί, καταναλώστε μόνον ζεστή, φρέσκια μαγειρεμένη τροφή. Πίνετε νερό, μόνον αφού έχει βραστεί. ΜΗΝ καταναλώνετε ωμά λαχανικά ή μη ξεφλουδισμένα φρούτα
• ΜΗΝ καταναλώνετε οστρακοειδή που έχουν εκτεθεί σε «κόκκινες παλίρροιες»
• Αν είστε έγκυος ή αν έχετε χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα, ΜΗΝ καταναλώνετε μαλακό τυρί, ιδίως εισαγόμενο από χώρες εκτός των Η.Π.Α.

Αν αντιμετωπίζετε τροφική δηλητηρίαση, ενημερώστε τα άτομα που ενδέχεται να κατανάλωσαν την ίδια τροφή με εσάς, για την κατάστασή σας. Αν υποπτεύεστε ότι η μολυσμένη τροφή, είναι τροφή που αγοράσατε από τοπικό κατάστημα ή καταναλώσατε σε κάποιο εστιατόριο, ενημερώστε τους υπευθύνους τους καταστήματος / εστιατορίου, καθώς και το τοπικό κέντρο υγείας.

Ορισμός

Η βακτηριακή γαστρεντερίτιδα είναι η φλεγμονή του στομάχου και του εντέρου, η οποία προκαλείται από βακτηρίδια.


Βλ. επίσης:

• Τροφική δηλητηρίαση

• Ιογενής γαστρεντερίτιδα

Εναλλακτικοί ορισμοί

Λοιμώδης διάρροια – βακτηριακή γαστρεντερίτιδα, Οξεία γαστρεντερίτιδα, Γαστρεντερίτιδα – βακτηριακή.


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Διάφοροι τύποι βακτηριδίων μπορούν να προκαλέσουν συμπτώματα που σχετίζονται με τη βακτηριακή γαστρεντερίτιδα, μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται:

• Campylobacter jejuni
• Clostridium
• E. coli
• Salmonella
• Shigella
• Σταφυλόκοκκος
• Yersinia

Ορισμένες πηγές μόλυνσης είναι:

• Προϊόντα άρτου
• Γαλακτοκομικά προϊόντα
• Η ακατάλληλη προετοιμασία τροφής
• Η κατανάλωση επαναζεστανόμενου κρέατος
• Θαλασσινά

Οι παράγοντες κινδύνου περιλαμβάνουν:

• Την κατανάλωση ακατάλληλα προετοιμασμένου φαγητού ή την πόση μολυσμένου νερού
• Ταξιδεύοντας ή κατοικώντας σε περιοχές με ελλιπείς εγκαταστάσεις υγιεινής

Κάθε χρόνο 1 στα 1.000 άτομα περίπου εμφανίζουν βακτηριακή γαστρεντερίτιδα.


Συμπτώματα

Κάθε βακτηριακός οργανισμός προκαλεί ελαφρώς διαφοροποιημένα συμπτώματα, με κοινό όμως σε όλους τη διάρροια. Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Κράμπες / μυϊκές συσπάσεις στην κοιλιακή χώρα
• Κοιλιακό άλγος
• Πρόσμιξη αίματος στα κόπρανα
• Απώλεια όρεξης
• Ναυτία κι έμετος

Σημεία κι εξετάσεις

• Εξέταση της τροφής για βακτήρια
• Καλλιέργεια κοπράνων – θετική για βακτήρια που προκαλούν τη λοίμωξη
• Λευκά αιμοσφαίρια στα κόπρανα

Η νόσος μπορεί να μεταβάλλει και τα αποτελέσματα των παρακάτω εξετάσεων:

• Περιττωματικό επίχρισμα
• Χρώση gram των κοπράνων

Θεραπεία

Η θεραπεία περιλαμβάνει την αντικατάσταση των υγρών και ηλεκτρολυτών (άλατα και μέταλλα) που χάνει ο οργανισμός κατά τη διάρκεια της διάρροιας. Σε σπάνιες περιπτώσεις, απαιτείται μετάγγιση αίματος.

Τα μέτρα αυτό-φροντίδας προς αποφυγή της αφυδάτωσης, περιλαμβάνουν:

• Την πόση διαλυμάτων ηλεκτρολυτών προς αντικατάσταση των απολεσθέντων υγρών κατά τη διάρροια
• Αποφυγή κατανάλωσης στέρεας τροφής έως την πλήρη αποδρομή της διάρροιας

Τα άτομα που εμφανίζουν διάρροια, κυρίως τα παιδιά, κι αδυνατούν να λάβουν υγρά λόγω ναυτίας, ίσως χρειαστούν ιατρική περίθαλψή κι ενδοφλέβια χορήγηση υγρών.

Σε περίπτωση που λαμβάνετε διουρητικά χάπια, ενδέχεται να διακόψετε τη λήψη των χαπιών, κατά τη διάρκεια οξύ επεισοδίου διάρροιας, σύμφωνα πάντα με τις οδηγίες του ιατρού σας.

Συμβουλευτείτε τον ιατρό σας πριν τη λήψη οποιουδήποτε αντιδιαρροϊκού φαρμακευτικού σκευάσματος.

Η αντιβιοτική και αντιμικροβιακή θεραπεία δεν αποτελεί θεραπεία εκλογής, παρά μόνον στην περίπτωση που η μόλυνση επεκταθεί κι σε άλλα συστήματα του οργανισμού.


Πρόγνωση

Συνήθως, η κλινική εικόνα παρουσιάζει βελτίωση μετά την αντικατάσταση των υγρών κι ηλεκτρολυτών, μέσα σε μία εβδομάδα. Αν και σε μεμονωμένες περιπτώσεις – σπάνια – έχουν αναφερθεί θάνατοι ή νεφρική ανεπάρκεια που σχετίζονται με τη βακτηριακή γαστρεντερίτιδα.

Ολοένα κι αυξάνονται τα κρούσματα, σε τοπικό επίπεδο, σοβαρής λοίμωξης με συγκεκριμένα μικροβιακά στελέχη του E. coli βακτηριδίου. Τα κρούσματα αυτά ενδέχεται να κρύβουν αυξημένο κίνδυνο, τόσο για τους ηλικιωμένους, όσο και για τα μικρά παιδιά.


Επιπλοκές

• Αρθρίτιδα
• Θάνατος (σπάνια)
• Αφυδάτωση
• Νεφρική ανεπάρκεια
• Σύνδρομο ευερέθιστου εντέρου
• Χαμηλά επίπεδα ερυθρών (αναιμία)
• Συστημική λοίμωξη (που καταλαμβάνει σχεδόν όλο το σώμα)

Επικοινωνία με τον οικογενειακό σας ιατρό

Κλείστε ραντεβού με τον ιατρό σας σε περίπτωση που:

• Έχετε πρόσμιξη αίματος ή πύου στα κόπρανά σας ή αν τα κόπρανά σας είναι πολύ σκουρόχρωμα (μαύρα)
• Έχετε κοιλιακό άλγος, το οποίο δεν υποχωρεί έπειτα από μια εντερική κίνηση
• Έχετε συμπτώματα αφυδάτωσης
• Έχετε πυρετό άνω των 38,3˚C ή αν το παιδί σας έχει πυρετό άνω των 38˚C συνοδευόμενο από διάρροια
• Έχετε ταξιδέψει πρόσφατα σε ξένη χώρα κι εμφανίσατε διάρροια
• Εμφανίσατε διάρροια μετά την κατανάλωση τροφής μαζί με άτομα που εμφάνισαν επίσης διάρροια
• Ξεκινήσατε τη λήψη ενός νέου φαρμακευτικού σκευάσματος κι εμφανίσατε διάρροια
• Έχετε διάρροια που δε βελτιώνεται μετά από 5 ημέρες (2 ημέρες για βρέφος ή παιδί) ή επιδεινώνεται πριν το πέρας των 5 ημερών
• Το παιδί σας έχει έμετο για περισσότερο των 12 ωρών (αν πρόκειται για νεογνό κάτω των 3 μηνών, επικοινωνήστε άμεσα με τον ιατρό σας μόλις εμφανίσει διάρροια ή έμετο)

Πρόληψη

Η κατάλληλη διαχείριση, αποθήκευση και προετοιμασία της τροφής – σε συνδυασμό με σωστές εγκαταστάσεις / τεχνικές υγιεινής - θεωρούνται τα βασικότερα μέτρα πρόληψης.

Ορισμός

Η κοιλιοκάκη αποτελεί μια κληρονομική, αυτοάνοση νόσο, σύμφωνα με την οποία έχει υποστεί βλάβη ο βλεννογόνος του λεπτού εντέρου, λόγω κατανάλωσης γλουτένης κι άλλων πρωτεϊνών που ανευρίσκονται στο σιτάρι, στο κριθάρι, στη σίκαλη και πιθανόν στη βρώμη.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Ιδιοπαθής στεατόρροια, Μη τροπική σπρου, Δυσανεξία στη γλουτένη, Γλουτενοευαίσθητη εντεροπάθεια.

Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Παραμένει άγνωστη η αιτία πρόκλησης της κοιλιοκάκης. Το εντερικό τοίχωμα διαθέτει προεκβολές (που ονομάζονται λαχνοί / λαχνώδες προεκβολές), οι οποίες απορροφούν τα θρεπτικά συστατικά. Σε μια αδιάγνωστη ή δίχως αγωγή κοιλιοκάκη, οι λαχνωτές αυτές προεκβολές επιδεινώνονται, με αποτέλεσμα τη διαταραχή της φυσιολογικής απορρόφησης των θρεπτικών ουσιών.

Η νόσος μπορεί να αναπτυχθεί καθ’ όλη τη διάρκεια ενός ατόμου, από τη βρεφική ηλικία έως τα βαθιά γεράματα.

Όσοι έχουν οικογενειακό ιστορικό της νόσου, διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης της πάθησης. Η διαταραχή είναι πιο συχνή στους Καυκάσιους και στα άτομα με ευρωπαϊκή καταγωγή, ενώ οι γυναίκες φαίνεται να είναι πιο ευάλωτες απ’ ότι οι άνδρες.

Αρκετές είναι οι παθήσεις και οι καταστάσεις που συνοδεύουν την κοιλιοκάκη, συμπεριλαμβανομένου τις παρακάτω:

• Αναιμία
• Αυτοάνοσες διαταραχές, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα κι ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος
• Κάποιοι συγκεκριμένοι τύποι καρκίνου του εντέρου
• Ερπητοειδής δερματίτιδα
• Σύνδρομο Down
• Δυσανεξία στη λακτόζη
• Αποβολή ή ανεξήγητη στειρότητα
• Νευρολογικές καταστάσεις
• Οστεοπόρωση ή οστεοπενία
• Θυρεοειδική πάθηση
• Σακχαρώδης διαβήτη τύπου I

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της κοιλιοκάκης διαφέρουν αξιοσημείωτα από άτομο σε άτομο. Αυτή είναι και η αιτία που καθυστερεί πολλές φορές να τεθεί η διάγνωση. Για παράδειγμα, ένας ασθενής μπορεί να παρουσιάσει δυσκοιλιότητα, ένας άλλος διάρροια κι ένας τρίτος ασθενής να μην παρουσιάζει καμία διαταραχή του εντερικού συστήματος.

Μια μερική κατανομή των γααστρεντερικών συμπτωμάτων:

• Κοιλιακό άλγος
• Κοιλιακή διάταση, μετεωρισμός, αέρια, δυσπεψία
• Δυσκοιλιότητα
• Μειωμένη όρεξη (ίσως αυξημένη ή χωρίς μεταβολές)
• Διάρροια - χρόνια ή περιστασιακή
• Δυσανεξία στη λακτόζη (αποτελεί πάθηση που χρήζει διαφοροδιάγνωση, συνήθως υποχωρεί μετά τη λήψη θεραπευτικής αγωγής)
• Ναυτία κι έμετος
• Κόπρανα που επιπλέον, έντονης οσμής, αιματηρά ή με πρόσμιξη λίπους
• Ανεξήγητη απώλεια βάρους (αν και δεν αποκλείεται ασθενής κατά τη διάγνωση να είναι υπέρβαρος ή φυσιολογικού σωματικού βάρους)

Μια μερική κατανομή των μη γαστρεντερικών συμπτωμάτων:

• Αναιμία (χαμηλός ποσοτικός προσδιορισμός αίματος)
• Οστικό κι αρθρικό άλγος
• Πάθηση του οστίτη ιστού (οστεοπόρωση, κυφωσκολίωση, κάταγμα)
• Δύσπνοια / άπνοια (που οφείλεται στην αναιμία)
• Ταχεία / εύκολη πρόκληση εκχυμώσεων
• Διαταραχές της αδαμαντίνης των οδόντων κι αποχρωματισμός
• Κατάθλιψη
• Κόπωση
• Καθυστερημένη ανάπτυξη των παιδιών (στα παιδιά)
• Απώλεια τριχών
• Υπογλυκαιμία (χαμηλή τιμή σακχάρου αίματος)
• Οξυθυμία κι αλλαγές στη συμπεριφορά
• Υποσιτισμός
• Στοματικά έλκη
• Επώδυνες μυϊκές συσπάσεις
• Ρινορραγία
• Επιληπτικοί παροξυσμοί
• Κοντό ανάστημα, ανεξήγητο
• Δερματικές παθήσεις (ερπητοειδής δερματίτιδα)
• Οίδημα / διόγκωση γενικευμένη ή κοιλιακή
• Ένδεια βιταμινών ή μετάλλων, ενός ή περισσοτέρων θρεπτικών συστατικών (για παράδειγμα σιδήρου, φυλλικού οξέος, βιταμίνης Κ)

Σημεία κι εξετάσεις

• Ο ποσοτικός προσδιορισμός του αίματος (CBC), ίσως αναδείξει σημεία αναιμίας. Στην περίπτωση που διαπιστωθεί αναιμία, είναι πολύ σημαντικό να προσδιοριστεί η αιτία.
• Η αύξηση του επιπέδου της αλκαλικής φωσφατάσης θέτει την υπόνοια απώλειας οστίτη ιστού
• Χαμηλές τιμές χοληστερόλης κι αλβουμίνης, ίσως αποτελούν σημεία δυσαπορρόφησης και υποσιτισμού
• Ίσως σημειωθεί και ήπια αύξηση των τιμών των ηπατικών ενζύμων και πηξιολογικές διαταραχές αίματος.

Κάποια ειδικά αντισώματα ανιχνεύονται με αιματολογικές εξετάσεις, οι οποίες διεξάγονται μετά από ιατρική εντολή, στην περίπτωση υποψίας της κοιλιοκάκης. Σε θετικό αποτέλεσμα των παραπάνω εξετάσεων διεξάγεται εν συνεχεία μια γαστροσκόπηση με σκοπό τη λήψη δείγματος ιστού για βιοψία από το πρώτο τμήμα του λεπτού εντέρου (από το δωδεκαδάκτυλο).

Υπάρχει επίσης δυνατότητα προσδιορισμού μέσω γενετικών εξετάσεων αίματος, της πιθανότητας που διατρέχει κάποιος να αναπτύξει την πάθηση της κοιλιοκάκης.

Μια ενδοσκοπική εντεροσκόπηση (κολονοσκόπηση) των κατωτέρων τμημάτων του εντέρου που παρουσιάζουν και τη μεγαλύτερη συχνότητα εντόπισης της νόσου, αναδεικνύει την επιπέδωση των λαχνών.

Μια επαναληπτική βιοψία ή κύκλος αιματολογικών εξετάσεων, διεξάγεται συνήθως μερικούς μήνες αφού τεθεί η διάγνωση και ληφθεί αγωγή. Κατ’ αυτόν τον τρόπο επιβεβαιώνεται η διάγνωση. Φυσιολογικά αποτελέσματα των παραπάνω εξετάσεων, αντιστοιχούν σε θετική αντίδραση στη θεραπεία, επιβεβαιώνοντας και πάλι τη διάγνωση. Κάτι τέτοιο ωστόσο, δεν επισημαίνει και την ίαση της πάθησης.



Θεραπεία

Απαιτείται εφ’ όρου ζωής η λήψη τροφής / διατροφή χωρίς γλουτένη. Με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η επούλωση των εντερικών λαχνών. Περιορίστε τις τροφές, τα ποτά και τα φαρμακευτικά σκευάσματα που περιέχουν σιτάρι, κριθάρι, σίκαλη και πιθανόν βρώμη.

Οφείλεται να διαβάζετε προσεκτικά τις ετικέτες των τροφών και των φαρμάκων για πιθανές κρυφές πηγές ιχνών των προαναφερθέντων, καθώς και παραγώγων τους. Δεν θα ήταν προτιμητέο να συνεχίζετε να ακολουθείτε την αμερικανική δίαιτα, μιας και η τελευταία περιέχει πολλά ίχνη από σιτάρι και κριθάρι. Με την κατάλληλη μόρφωση και προγραμματισμό, μπορείτε να επιτύχετε το στόχο της επούλωσης.

ΜΗ ξεκινήσετε μια διατροφή που δεν περιέχει γλουτένη προτού τεθεί η διάγνωση. Κάτι τέτοιο θα επηρεάσει μελλοντικές εξετάσεις προσδιορισμού της νόσου.

Ο ιατρός σας, ίσως σας συστήσει συμπληρώματα βιταμινών και μετάλλων προς διόρθωση των θρεπτικών διαταραχών. Περιστασιακά, ίσως συστηθούν και κορτικοστεροειδή (όπως πρεδνιζόνη) για μικρό χρονικό διάστημα ή για αντιμετώπιση της αποφρακτικής κοιλιοκάκης. Ακολουθώντας μια καλά ισορροπημένη διατροφή που δεν περιέχει γλουτένη, αποτελεί σε γενικές γραμμές, τη μόνη απαραίτητη αγωγή για μια φυσιολογική κλινική κατάσταση.

Αφού τεθεί η διάγνωση, αναζητήστε βοήθεια από αναγνωρισμένο διατροφολόγο με ειδικότητα στην κοιλιοκάκη και στη διατροφή που δεν περιέχει γλουτένη. Μια ομάδα υποστήριξης μπορεί επίσης να σας βοηθήσει να αντιμετωπίσετε την πάθηση και τις διατροφικές σας συνήθειες.


Πρόγνωση

Το πιο σημαντικό μέτρο λήψης για τη βελτίωση της υγείας σας είναι να αφαιρέσετε από τη διατροφή σας όλα τα βλαβερά συστατικά. Ακολουθώντας μια αυστηρή διατροφή έχετε πολλές πιθανότητες να ζήσετε μια μακρόχρονη, γεμάτη υγεία ζωή, εκτός κι αν ήδη είχατε υποστεί μόνιμες βλάβες προτού τεθεί η διάγνωση.


Επιπλοκές

Οφείλετε να ακολουθείτε προσεκτικά κι αδιάκοπα μια διατροφή χωρίς γλουτένη. Εάν η νόσος παραμείνει δίχως αγωγή μπορεί να προκαλέσει νοσηρές επιπλοκές.

Η καθυστερημένη διάγνωση ή η άρνηση να ακολουθήσετε συγκεκριμένη διατροφή, θέτει τον κίνδυνο να παρουσιάσετε μία από τις παρακάτω καταστάσεις:

• Αυτοάνοσες διαταραχές
• Συγκεκριμένους τύπους καρκίνου του εντέρου
• Κατάγματα
• Στειρότητα
• Αποβολή
• Οστεοπόρωση

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Καλέστε τον ιατρό σας αν παρουσιάσετε συμπτώματα κοιλιοκάκης.


Πρόληψη

Καθ’ ότι παραμένει άγνωστη η αιτία πρόκλησης της πάθησης, δεν υπάρχει τρόπος πρόληψής της. Γνωρίζοντας ωστόσο τους παράγοντες κινδύνου (όπως η ύπαρξη οικογενειακού μέλους με αυτή τη νόσο), αυξάνονται οι πιθανότητες πρώιμης διάγνωσης κι ενός μακροχρόνιου βίου.