Τι είναι η δοκιμασία κοπώσεως;

Η δοκιμασία κοπώσεως παρέχει στον ιατρό σας πληροφορίες σχετικά με την καρδιακή σας λειτουργία κατά τη διάρκεια φυσικής έντασης. Κάποιες καρδιακές διαταραχές διαγιγνώσκονται με μεγαλύτερη ευκολία όταν η καρδιά σας λειτουργεί έντονα και πάλλεται με ταχύ ρυθμό.

Κατά τη διάρκεια μιας δοκιμασίας κοπώσεως, ασκείστε (βαδίζετε ή τρέχετε επί τάπητος ή κάνετε πετάλι σε ποδήλατο) προκειμένου να προκαλέσετε έντονη καρδιακή λειτουργία και ταχυπαλμία, ενώ παράλληλα διεξάγονται εξετάσεις στο καρδιακό σας σύστημα.

Ίσως να πάσχετε από αρθρίτιδα ή κάποια άλλη ιατρική πάθηση που δεν σας επιτρέπει να ασκηθείτε κατά τη διάρκεια μιας δοκιμασίά κοπώσεως. Στην περίπτωση αυτή, ο ιατρός πιθανότατα να σας χορηγήσει κάποιο φαρμακευτικό σκεύασμα, το οποίο να προκαλέσει την έντονη καρδιακή σας λειτουργία, όπως θα γίνονταν φυσιολογικά κατά τη διάρκεια φυσικής άσκησης. Κάτι τέτοιο ονομάζεται φαρμακευτική δοκιμασία κοπώσεως.


Γενική επισκόπηση

Οι ιατροί συνήθως χρησιμοποιούν τη δοκιμασία κοπώσεως ως διαγνωστική εξέταση της στεφανιαίας νόσου (Σ.Ν.) γνωστή κι ως νόσος των στεφανιαίων αγγείων (αρτηριών).

Η Σ.Ν. πρόκειται για μια κατάσταση κατά την οποία λιπώδες υλικό που ονομάζεται πλάκα, εναποτίθεται στο τοίχωμα των στεφανιαίων αρτηριών. Τα αγγεία αυτά παροχετεύουν τον καρδιακό μυ με υψηλής περιεκτικότητας οξυγόνο αίμα.

Η πλάκα προκαλεί στένωση των αρτηριών, μειώνοντας την αιματική παροχή του καρδιακού μυός. Επίσης, ευνοεί το σχηματισμό θρόμβων αίματος εντός των αρτηριών. Οι θρόμβοι αίματος με τη σειρά τους, δύναται να αποφράξουν την αιματική ροή, μερικώς ή ολικώς. Μια τέτοια κατάσταση μπορεί να προκαλέσει θωρακικό άλγος (πόνο στο στήθος) ή καρδιακή προσβολή.

Σε κατάσταση ηρεμίας, η Σ.Ν. ενδέχεται να μην εμφανίζει κανένα σημείο ή σύμπτωμα. Όταν όμως η καρδιά βρεθεί σε κατάσταση έντονης λειτουργίας, όπως κατά τη διάρκεια φυσικής ασκήσεως, ο καρδιακός μυς απαιτεί μεγαλύτερες ποσότητες αίματος κι οξυγόνου. Επομένως, σημεία και συμπτώματα της Σ.Ν. ίσως αναπτυχθούν μόνον κατά τη διάρκεια φυσικής άσκησης.

Η δοκιμασία κοπώσεως δύναται να εντοπίσει τις ακόλουθες διαταραχές, οι οποίες μαρτυρούν το γεγονός ότι ο καρδιακός μυς δεν παροχετεύεται με επαρκή ποσότητα αίματος κατά τη φυσική άσκηση.

• Μη φυσιολογικές διακυμάνσεις του καρδιακού παλμού ή της αρτηριακής πιέσεως
• Συμπτώματα ανάλογα του θωρακικού άλγους ή διακοπές αναπνοής, ιδιαίτερα αν εμφανιστούν κατά τη διάρκεια χαμηλής έντασης φυσικής άσκησης
• Παθολογικές διακυμάνσεις του καρδιακού ρυθμού ή της ηλεκτρικής αγωγιμότητας

Κατά τη διάρκεια της εν λόγο εξέτασης, αν αδυνατείτε να ασκηθείτε για χρονικό διάστημα ανάλογο του φυσιολογικού της ηλικίας σας, ίσως να τεθεί η υποψία ανεπαρκής παροχής αίματος στην καρδιά σας. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχουν κι άλλοι παράγοντες, πέραν της Σ.Ν. που αποτελούν εμπόδιο στη μακράς διάρκειας φυσική άσκηση (όπως για παράδειγμα μια πνευμονική νόσο, αναιμία ή πτωχή γενική φυσική κατάσταση).

Η δοκιμασία κοπώσεως χρησιμοποιείται επίσης στην ανίχνευση κι άλλων διαταραχών, όπως της βαλβιδοπάθειας ή της καρδιακής ανεπάρκειας.


Τύποι Δοκιμασίας Κοπώσεως

Υπάρχουν δύο κύριοι τύποι δοκιμασία κοπώσεως: η κλασική δοκιμασία κοπώσεως και η απεικονιστική δοκιμασία κοπώσεως.


Κλασική δοκιμασία κοπώσεως

Η κλασική δοκιμασία κοπώσεως χρησιμοποιεί το ΗΚΓ (ηλεκτροκαρδιογράφημα) για την ανίχνευση / εντόπιση και καταγραφή της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδιάς.

Το ΗΚΓ καταγράφει την ταχύτητα με την οποία πάλλεται η καρδιά (καρδιακό παλμό), καθώς και τον καρδιακό ρυθμό (σταθερό ή ασταθή). Επί πρόσθετα, καταγράφει το σθένος και το συγχρονισμό των ηλεκτρικών σημάτων κατά τη δίοδό τους δια του καρδιακού μυός.

Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, ελέγχεται η αρτηριακή πίεση του ασθενούς. Επίσης, μπορεί να ζητηθεί από τον ασθενή να αναπνεύσει εντός ειδικού αγωγού, ενώ διεξάγεται η εξέταση. Το τελευταίο δίνει τη δυνατότητα στον ιατρό να ελέγξει την αναπνευστική λειτουργία και να μετρήσει τα αέρια κατά την εκπνοή του ασθενούς.

Μια κλασική δοκιμασία κοπώσεως μπορεί να αναδείξει τυχόν μεταβολές της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδιάς. Μπορεί ακόμη να αναδείξει σημεία ανεπαρκής παροχής αίματος του καρδιακού μυός κατά τη φυσική άσκηση.

Απεικονιστική Δοκιμασία Κοπώσεως

Κάποιες δοκιμασίες κοπώσεως κάνουν λήψη εικόνων της καρδιάς εν άσκηση κι εν ανάπαυση. Η εξέταση αυτή μπορεί να καταγράψει την αιματική ροή ποικίλων τμημάτων της καρδιάς, καθώς και την εξώθηση αίματος κατά τη σύσπαση της καρδιάς.

Ένας τύπος απεικονιστικής δοκιμασίας κοπώσεως περιλαμβάνει τον υπέρηχο (echo) καρδίας. Η εξέταση αυτή χρησιμοποιεί ηχητικά κύματα για να δημιουργήσει μια κινούμενη εικόνα της καρδιάς. Η υπερηχο – καρδιογραφική δοκιμασία κοπώσεως καταγράφει τη λειτουργία των κοιλοτήτων της καρδιάς και των βαλβίδων της υπό συνθήκες έντασης.

Η εξέταση μπορεί να ταυτοποιήσει τμήματα του καρδιακού μυός με χαμηλή αιματική ροή, νεκρούς μυϊκούς ιστούς και μυϊκά τοιχώματα της καρδιάς που δε συσπώνται φυσιολογικά. Ενδεχομένως τα τμήματα αυτά να έχουν υποστεί βλάβη από καρδιακή προσβολή ή να μην παροχετεύονται με επαρκή αιματική ροή.

Άλλες απεικονιστικές δοκιμασίες κοπώσεως χρησιμοποιούν σκιαγραφική ουσία για τη δημιουργία εικόνων της αιματικής ροής της καρδιάς. Η ουσία εκγχύεται εντός της αιματικής κυκλοφορίας πριν τη λήψη των εικόνων. Οι εικόνες αναδεικνύουν την ποσότητα της σκιαγραφικής ουσίας που έλαβαν διάφορα τμήματα της καρδιάς εν άσκηση κι εν ανάπαυση.

Οι εξετάσεις / δοκιμασίες που χρησιμοποιούν σκιαγραφική (ραδιοϊσότοπη) ουσία συμπεριλαμβάνουν την εξέταση με θάλλιο ή ισονιτρίλια - sestamibi, καθώς και την τομογραφία διάχυσης πρωτονίων (PET). Η ποσότητα ακτινοβολίας που χορηγείται με τη σκιαγραφική ουσία, δεν εγκυμονεί κινδύνους σε εσάς και τους γύρω σας. Αν ωστόσο, βρίσκεστε σε εγκυμονούσα κατάσταση, δεν ενδείκνυται η διεξαγωγή αυτής της εξέτασης, διότι θέτετε σε κίνδυνο το έμβρυο.

Οι απεικονιστικές δοκιμασίες κοπώσεως εμφανίζουν μεγαλύτερη ακρίβεια ανίχνευσης / εξακρίβωσης της Σ.Ν., απ’ ότι η κλασική (μη απεικονιστική) δοκιμασία κοπώσεως. Οι απεικονιστικές δοκιμασίες κοπώσεως δύναται να προνοήσουν μια μελλοντική καρδιακή προσβολή ή έναν πρόωρο θάνατο.

Η απεικονιστική δοκιμασία κοπώσεως θεωρείται πρωταρχική εξέταση εκλογής (σε αντίθεση με την κλασική) αν:

• Αδυνατείτε να ασκηθείτε για χρονικό διάστημα, το οποίο ανταποκρίνεται στο μέγιστο της καρδιακής σας λειτουργίας. (Ιατρικές παθήσεις, όπως η αρθρίτιδα ή η αρτηριακή στένωση λόγω πλακών, ίσως να εμποδίσουν την εκτέλεση τόσης έντονης φυσικής άσκησης).
• Αντιμετωπίζετε παθολογικούς καρδιακούς παλμούς ή άλλες διαταραχές που σας καθιστούν ανήμπορους να υποβληθείτε σε μια κλασική δοκιμασία κοπώσεως (τα αποτελέσματα δε θα είναι ξεκάθαρα).
• Έχετε ιστορικό καρδιακής επεμβάσεως, όπως για παράδειγμα αγγειοπλαστικής στεφανιαίων αρτηριών ή τοποθέτησης stent σε στεφανιαία αρτηρία

Άλλες ονομασίες της Δοκιμασίας Κοπώσεως

• Εξέταση υπερηχοκαρδιογραφικής ασκήσεως ή υπερηχογραφική δοκιμασία κοπώσεως
• Δοκιμασία (τεστ) ασκήσεως
• Μυοκαρδιακή απεικόνιση μετά εγχύσεως
• Πυρηνική δοκιμασία κοπώσεως
• PET δοκιμασία κοπώσεως
• Φαρμακευτική δοκιμασία κοπώσεως
• Σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου μετά δοκιμασία κοπώσεως (με χρήση σκιαγραφικής ραδιενεργής ουσίας ισονιτρίλια)
• ΗΚΓ κοπώσεως
• Σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου μετά δοκιμασία κοπώσεως (με χρήση θαλλίου (σκιαγραφική ραδιενεργή ουσία)
• Δοκιμασία επί τάπητος

Ποιο οφείλουν να υποβληθούν σε δοκιμασία κοπώσεως;

Άτομα που οφείλουν να υποβληθούν σε δοκιμασία κοπώσεως, είναι εκείνα που παρουσιάζουν θωρακικό άλγος, διακοπές / δυσκολίες αναπνοής ή άλλα συμπτώματα περιορισμένης αιματικής ροής προς την καρδιά.

Οι απεικονιστικές δοκιμασίες κοπώσεως μπορούν να αναδείξουν αν πάσχετε από Σ.Ν. ή βαλβιδοπάθεια (οι βαλβίδες της καρδιά παρομοιάζονται με πόρτες που επιτρέπουν την αιματική ροή μεταξύ των κοιλοτήτων της καρδιάς κι εντός των αρτηριών της. Έτσι λοιπόν η βαλβιδοπάθεια, όπως και η Σ.Ν. μπορεί να περιορίσει την ποσότητα του αίματος που φθάνει στην καρδιά).

Σε περίπτωση που σας έχει τεθεί η διάγνωση της Σ.Ν. ή πρόσφατα βιώσατε μια καρδιακή προσβολή, η δοκιμασία κοπώσεως μπορεί να αναδείξει την αντοχή σας σε ένα πρόγραμμα ασκήσεως. Αν έχετε υποβληθεί σε αγγειοπλαστική με ή χωρίς την τοποθέτηση stent ή αρτηριογραφία των στεφανιαίων αρτηριών, μια δοκιμασία κοπώσεως μπορεί να αναδείξει την επιτυχία της επεμβάσεως ως προς τα κλινικά συμπτώματα της Σ.Ν.

Άλλες περιπτώσεις ατόμων / ασθενών που χρήζουν να υποβληθούν σε δοκιμασία κοπώσεως είναι εκείνοι που αισθάνονται λιποθυμική τάση ενώ ασκούνται σωματικά ή παρουσιάζουν ταχυπαλμία ή αίσθημα φτερουγίσματος ή εμφανίζουν άλλα συμπτώματα όπως αρρυθμία (μη φυσιολογικό καρδιακό ρυθμό).

Ακόμη κι δεν παρουσιάζετε θωρακικό άλγος (πόνο) κατά τη σωματική άσκηση, αλλά εμφανίζετε δυσκολίες / διακοπές αναπνοής, ίσως κρίνεται αναγκαίο να υποβληθείτε σε δοκιμασία κοπώσεως. Η εξέταση δύναται να αναδείξει αν οι διαταραχές αναπνοής προκαλούνται από κάποια καρδιακή πάθηση παρά σε βλάβη των πνευμόνων ή πτωχή φυσική κατάσταση.

Προκειμένου να υποβληθείτε σε μια τέτοια εξέταση, αναπνέετε εντός ειδικού αγωγού. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, ο τεχνικός δύναται να μετρήσει τα αέριά σας κατά την εκπνοή. Η παράλληλη αναπνοή εντός ειδικού αγωγού κι ο έλεγχος της καρδιακής λειτουργίας, ως μέρος της δοκιμασίας κοπώσεως, εκτελείται και προ μεταμοσχεύσεως, προκειμένου να εξακριβωθεί η αναγκαιότητά σας ως δέκτης.

Η δοκιμασία κοπώσεως δε χρησιμοποιείται ως τυπική διαγνωστική εξέταση της Σ.Ν. Η εξέταση συστήνεται ιατρικά μόνον αν ο ασθενής παρουσιάζει συμπτώματα της Σ.Ν.

Ωστόσο, σε περίπτωση που πάσχετε από σακχαρώδη διαβήτη, ο θεράπων ιατρός σας ενδέχεται να σας συστήσει να υποβληθείτε σε δοκιμασία κοπώσεως, προκειμένου να εξετάσει αν πάσχετε από Σ.Ν. Ο σακχαρώδης διαβήτης αυξάνει τις πιθανότητες να πάσχετε από Σ.Ν.. Έως και σήμερα όμως, η δοκιμασία κοπώσεως δεν έχει δείξει στοιχεία βελτίωσης της κλινικής εικόνας του ασθενούς, σε περίπτωση που πάσχει από σακχαρώδη διαβήτη.


Τι αναμένεται προ της δοκιμασίας κοπώσεως

Η κλασική δοκιμασία κοπώσεως τις περισσότερες φορές εκτελείται στο ιατρείο του θεράποντα ιατρού. Η απεικονιστική δοκιμασία όμως διεξάγεται συνήθως σε νοσοκομείο. Φροντίστε να φοράτε αθλητικά ή ανάλογα παπούτσια, τα οποία σας επιτρέπουν να ασκηθείτε άνετα. Είναι πολύ πιθανόν, να σας ζητηθεί να φοράτε κι άνετα ρούχα ή να σας παραχωρήσουν μια ποδιά, την οποία θα φοράτε κατά τη διάρκεια της εξέτασης.

Ο ιατρός πιθανόν να σας ζητήσει να μην καταναλώσετε υγρά ή τροφή, παρά μόνο νερό, για μικρό χρονικό διάστημα προ της εξέτασης. Στην περίπτωση που είσαστε σακχαρωδιαβητικός, συμβουλευτείτε τον ιατρό σας αν οφείλετε να προσαρμόσετε τη φαρμακευτική σας αγωγή την ημέρα της εξέτασης.

Κάποιες δοκιμασίες κοπώσεως απαιτούν την αποφυγή κατανάλωσης καφέ ή υγρών που περιέχουν καφεϊνη για ένα 24ωρο πριν την εξέταση. Επί πρόσθετα, ορισμένα φαρμακευτικά σκευάσματα που χορηγούνται με ή χωρίς ιατρική συνταγή, ενδέχεται να επηρεάζουν το αποτέλεσμα της δοκιμασίας κοπώσεως. Συζητήστε με τον ιατρό σας, το ενδεχόμενο αποφυγής συγκεκριμένων ποτών ή τροφών ή αλλαγής δοσολογίας της φαρμακευτικής αγωγής προ της εξέτασης.

Αν λαμβάνετε εισπνεόμενα προϊόντα για το άσθμα ή άλλη πνευμονική πάθηση, να τα φέρε μαζί σας. Φροντίστε να ενημερώσετε τον ιατρό σας ότι λαμβάνεται τέτοια σκευάσματα.


Τι αναμένεται κατά τη διάρκεια της δοκιμασίας κοπώσεως

Κατά τη διεξαγωγή όλων των τύπων δοκιμασίας κοπώσεως, τεχνικός ή νοσηλεύτρια παρευρίσκεται κοντά σας, καθ’ όλη τη διάρκεια της εξέτασης, προκειμένου να έχει άμεση παρακολούθηση της κλινικής σας κατάστασης.

Πριν την έναρξη της ασκήσεως, κατά τη δοκιμασία κοπώσεως, ο τεχνικός ή ο / η νοσηλεύτρια τοποθετεί επικολλητικά ηλεκτρόδια στην επιδερμίδα στο θώρακά σας, στα άνω και κάτω άκρα. Προκειμένου να ενισχυθεί η επιδερμική επικόλληση των ηλεκτροδίων, ο τεχνικός ή ο / η νοσηλεύτρια ίσως χρειαστεί να προβεί σε τμηματική αποτρίχωση στην περιοχή του δέρματος όπου θα τοποθετηθούν τα ηλεκτρόδια.

Τα ηλεκτρόδια είναι συνδεδεμένα με μηχάνημα (ηλεκτροκαρδιογράφο). Το μηχάνημα καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα της καρδιάς σας κι αναδεικνύει την ταχύτητα με την οποία πάλλεται ο καρδιακός σας μυς, καθώς και τον καρδιακό σας ρυθμό (σταθερό ή ασταθή). Το ΗΚΓ καταγράφει επίσης και την ένταση και τη χρονική στιγμή που διαπερνούν τα ηλεκτρικά σήματα κάθε τμήμα της καρδιάς σας.

Ο τεχνικός ή νοσοκόμος θα τοποθετήσει περιχειρίδιο (βραχιόλι) μέτρησης της αρτηριακής πίεσης στον βραχίονά σας, προκειμένου να παρακολουθήσει την αρτηριακή σας πίεση κατά τη διάρκεια της εξέτασης. (Το περιχειρίδιο θα διαστέλλεται, κατά διαστήματα μερικών λεπτών, προκαλώντας πίεση στο άκρο σας). Πιθανόν να σας ζητηθεί και να αναπνεύσετε εντός ειδικού αγωγού, ούτως ώστε να καταμετρηθούν τα αέρια που εκπνέετε.

Μετά το πέρας των παραπάνω προετοιμασιών, θα ασκηθείτε πάνω σε κυλιόμενο τάπητα ή στατικό ποδήλατο. Αν μια τέτοιου είδους άσκηση σας δημιουργεί πρόβλημα, λυγίστε τους αγκώνες σας. Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, το επίπεδο ασκήσεως ενδέχεται να αυξηθεί σε ένταση. Οποιαδήποτε στιγμή νιώσετε ότι δεν μπορείτε να αντεπεξέλθετε, μπορείτε να διακόψετε την εξέταση.

Αν αδυνατείτε να ασκηθείτε, υπάρχει δυνατότητα να σας χορηγηθεί ενδοφλέβια στο άνω άκρο σας (χέρι) μια φαρμακευτική ουσία. Η ουσία αυτή θα αυξήσει την αιματική ροή των στεφανιαίων αρτηριών και / ή θα αυξήσει τον καρδιακό σας παλμό, όπως θα γινόταν φυσιολογικά με την άσκηση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, μπορεί να διεξαχθεί η δοκιμασία κοπώσεως.

Η φαρμακευτική ουσία προκαλεί ερύθημα (κοκκίνισμα) κι άγχος, τα οποία υποχωρούν ωστόσο μετά τη λήξη της εξέτασης. Μπορεί ακόμη να προκαλέσει και κεφαλαλγία (πονοκέφαλο).

Ενώ ασκείστε ή λαμβάνετε τη φαρμακευτική ουσία, ο τεχνικός θα σας ρωτά, σε τακτά χρονικά διαστήματα, πώς αισθάνεστε, προκειμένου να αυξηθεί η ένταση της καρδιακής σας λειτουργίας. Στην περίπτωση που νιώσετε θωρακικό άλγος (πόνο στο στήθος), δυσχέρεια αναπνοής ή ζάλη, να το αναφέρετε.

Η άσκηση ή η έγχυση της φαρμακευτικής ουσίας συνεχίζεται έως την επίτευξη του επιθυμητού καρδιακού ρυθμού ή έως:

• Αισθανθείτε μέτριο προς σοβαρό θωρακικό άλγος
• Αντιμετωπίσετε έντονη δυσχέρεια αναπνοής
• Αναπτύξετε παθολογικά υψηλή ή χαμηλή αρτηριακή πίεση ή αρρυθμία (μη φυσιολογικό καρδιακό παλμό)
• Αισθανθείτε ζάλη

Ο τεχνικός εξακολουθεί να ελέγχει την καρδιακή σας λειτουργία και αρτηριακή σας πίεση ακόμη και μετά τη λήξη της εξέτασης, έως ότου επιστρέψουν σε φυσιολογικά επίπεδα.

Η φάση της «κοπώσεως» στην εν λόγο εξέταση (όταν δηλαδή ασκείστε ή λαμβάνεται τη φαρμακευτική ουσία και προκαλείται αύξηση της έντασης της καρδιακής σας λειτουργίας) διαρκεί συνήθως 15 λεπτά περίπου ή και λιγότερο.

Υπάρχει όμως και το χρονικό διάστημα προετοιμασίας προ της εξέτασης και το χρονικό διάστημα της μετέπειτα παρακολούθησης. Συμπεριλαμβανομένου κι αυτών, το συνολικό διάστημα της εξέτασης ανέρχεται στη μία ώρα σχεδόν κι αν πρόκειται για τη κλασική δοκιμασία κοπώσεως σε 3 ώρες ή και περισσότερο στην περίπτωση που διεξάγονται κάποιες απεικονιστικές δοκιμασίες κοπώσεως.


Δοκιμασία κοπώσεως υπό υπερηχοκαρδιογράφο

Για τη διεξαγωγή μιας δοκιμασίας κοπώσεως υπό υπερηχοκαρδιογραφική παρακολούθηση, ο τεχνικός πραγματοποιεί λήψη εικόνων της καρδιάς σας, πριν την έναρξη της ασκήσεως σας, καθώς κι αμέσως μετά.

Ένας υπερηχολόγος (ειδικός επί των τεχνικών των υπερήχων) θα απλώσει στο στήθος του ασθενούς μια στρώση γέλης. Κατόπιν, θα τοποθετήσει επί του στήθους ένα διαμεταβιβαστή (χειρωνακτικό εξάρτημα) και θα το κινεί επί της θωρακικής χώρας.

Το χειρωνακτικό αυτό εξάρτημα δέχεται κι αποστέλλει υπερήχους που εμείς συνήθως δε δύναται να ακούσουμε. Η ηχώ από τα ηχητικά κύματα, μετατρέπεται σε κινούμενες εικόνες της καρδιάς, όπως αυτές απεικονίζονται επί οθόνης.

Προκειμένου να διεξαχθεί η εξέταση, μπορεί να ζητηθεί από τον ασθενή να λάβει πλάγια θέση προς βελτίωση της απεικόνισης. Κάποιες υπερηχο-δοκιμασίες κοπώσεως χρησιμοποιούν σκιαγραφική ουσία, η οποία εκγχύεται ενδοφλέβια στον ασθενή κατά τη διάρκεια της εξέτασης.


Σπινθηρογράφημα μυοκαρδίου μετά δοκιμασία κοπώσεως με χρήση sestamibi ή άλλες απεικονιστικές δοκιμασίες που χρησιμοποιούν ραδιενεργή σκιαγραφική ουσία

Για τη διεξαγωγή των ανωτέρω εξετάσεων, ο τεχνικός χορηγεί ενδοφλέβια στον ασθενή μικρή ποσότητα σκιαγραφικής ουσίας.

Συνήθως, η σκιαγραφική ουσία χορηγείται μισή ώρα πριν την έναρξη της σωματικής ασκήσεως ή πριν τη λήψη φαρμακευτικών σκευασμάτων που εντείνουν την καρδιακή λειτουργία. Η ποσότητα της ραδιενέργειας που περιέχει η σκιαγραφική ουσία δεν εγκυμονεί κινδύνους σε εσάς ή τους γύρω σας. Ωστόσο, αν βρίσκεστε σε εγκυμονούσα κατάσταση, θα ήταν προτιμότερο να αποφύγετε την εξέταση, διότι θέτετε σε κίνδυνο το έμβρυο.

Θα πραγματοποιηθούν τουλάχιστον 2 λήψεις εικόνων της καρδιάς: μία εν ανάπαυση και μία στη μέγιστη λειτουργία της. Ο ασθενής θα κληθεί να λάβει κλινήρης στάση (ξαπλωμένος / η) επί του εξεταστικού κρεβατιού και μια ειδική κάμερα ή σκάνερ - το οποίο έχει τη δυνατότητα να ανιχνεύει τη σκιαγραφική ουσία εντός της αιματικής ροής - θα λάβει εικόνες της καρδιάς.

Εν προκειμένω να ληφθούν ορισμένες εικόνες ίσως χρειαστεί να παραμείνετε σε κατακεκλιμένη στάση (ξαπλωτοί) για μερικές ώρες. Πιθανόν να ζητηθεί από κάποιους ασθενείς να επιστρέψουν εντός της ίδιας ημέρας ή της επομένης, αν κριθεί απαραίτητη η λήψη επί πρόσθετων εικόνων.


Τι αναμένεται μετά τη διεξαγωγή της δοκιμασίας κοπώσεως

Κατόπιν διεξαγωγής μιας δοκιμασίας κοπώσεως, μπορείτε να επιστρέψετε στις καθημερινές σας δραστηριότητες. Αν υποβληθήκατε σε εξέταση που περιλάμβανε ραδιενεργή σκιαγραφική ουσία, ο ιατρός θα σας συστήσει την κατανάλωση άφθονων υγρών, ώστε ο οργανισμός σας να την αποβάλλει. Επίσης, αποφύγετε να υποβληθείτε σε ορισμένες απεικονιστικές εξετάσεις έως ότου έχετε αποβάλλει πλήρως τη σκιαγραφική ουσία. Ακολουθείστε τις συμβουλές του ιατρού σας για το συγκεκριμένο θέμα.


Τι αναδεικνύει η δοκιμασία κοπώσεως;

Η δοκιμασία κοπώσεως παρέχει στον ιατρό σας πληροφορίες σχετικά με την καρδιακή σας λειτουργία κατά τη διάρκεια της φυσικής κοπώσεως (άσκηση), αλλά και για τη φυσική κατάσταση της καρδιά σας.

Η κλασική δοκιμασία κοπώσεως με τη χρήση ΗΚΓ (ηλεκτροκαρδιογραφήματος) παρακολουθεί τις διακυμάνσεις της ηλεκτρικής δραστηριότητας της καρδιάς. Η απεικονιστική δοκιμασία κοπώσεως λαμβάνει εικόνες της αιματικής ροής σε διάφορα τμήματα της καρδιάς σας. Επίσης απεικονίζει τις καρδιακές σας βαλβίδες και τις κινήσεις τους καρδιακού σας μυός.

Και οι δύο τύποι δοκιμασίας κοπώσεως έχουν στόχο την ανίχνευση σημείων που μαρτυρούν ότι η καρδιά σας δε λαμβάνει επαρκή αιματική ροή κατά την άσκηση. Μη φυσιολογικά αποτελέσματα της εξέτασης ίσως και να οφείλονται σε στεφανιαία νόσο (Σ.Ν.) ή σε άλλους παράγοντες, όπως για παράδειγμα στην έλλειψη καλής φυσικής κατάστασης.

Αν υποβληθείτε στη κλασική δοκιμασία κοπώσεως και τα αποτελέσματα είναι φυσιολογικά, το πιθανότερο είναι να μην υποβληθείτε σε περαιτέρω εξετάσεις ή αγωγή. Στην περίπτωση όμως που τα αποτελέσματα είναι παθολογικά ή η φυσική σας κατάσταση δε σας επιτρέπει να ασκηθείτε, ο ιατρός σας ίσως θελήσει να υποβληθείτε σε απεικονιστική δοκιμασία κοπώσεως ή άλλες εξετάσεις.

Ακόμη κι αν τα αποτελέσματα της κλασικής δοκιμασίας κοπώσεως είναι φυσιολογικά, ο ιατρός σας θα θελήσει να υποβληθείτε σε απεικονιστική δοκιμασία κοπώσεως, αν εξακολουθείτε να παρουσιάζετε συμπτώματα (όπως δυσχέρεια αναπνοής ή θωρακικό άλγος).

Οι απεικονιστικές δοκιμασίες κοπώσεως έχουν μεγαλύτερη ακρίβεια απ’ ότι οι κλασικές, κοστίζουν όμως ακριβότερα.

Οι απεικονιστικές δοκιμασίες κοπώσεως αναδεικνύουν κατά πόσον αιματώνεται σωστά ο καρδιακός μυς κι αποκαλύπτουν τμήματα της καρδιάς που δε συσπώνται με επιθυμητή ένταση. Απεικονίζουν ακόμη τα τμήματα της καρδιάς που δεν αιματώνονται επαρκώς, καθώς και νεκρωμένους ιστούς της καρδιάς, στα οποία δεν υπάρχει αιματική ροή. (Η καρδιακή προσβολή μπορεί να προκαλέσει τη νέκρωση σε κάποιους ιστούς της καρδιάς).

Αν η απεικονιστική δοκιμασία κοπώσεως υποδείξει βαρυσήμαντη Σ.Ν. , ο ιατρός σας πιθανόν να σας ζητήσει να υποβληθείτε και σε άλλες εξετάσεις και / ή να σας χορηγήσει θεραπευτική αγωγή.


Ποιους κινδύνους εγκυμονεί η δοκιμασία κοπώσεως;

Κάθε τύπος δοκιμασίας κοπώσεως εμπεριέχει μικρού βαθμού κίνδυνο πρόκλησης σοβαρής βλάβης. Η πιθανότητα, στις εξετάσεις αυτές, πρόκλησης καρδιακής προσβολής ή θανάτου είναι περίπου 1 στις 5.000. Οι συχνότερες παρενέργειες, μικρότερης σοβαρότητας όμως, που σχετίζονται με τη δοκιμασία κοπώσεως, περιλαμβάνουν:

• Αρρυθμία (μη φυσιολογικό καρδιακό παλμό). Συνήθως, μια αρρυθμία υποχωρεί με την ανάπαυση. Αν επιμένει ωστόσο, ίσως χρειαστεί να υποβληθείτε σε παρακολούθηση ή να λάβετε φαρμακευτική αγωγή ενδονοσοκομειακά.
• Χαμηλή αρτηριακή πίεση, η οποία μπορεί να σας προκαλέσει αίσθημα ζάλης ή λιποθυμίας. Η διαταραχή αυτή υποχωρεί συνήθως με τη λήξη της έντονης καρδιακής λειτουργίας και τις περισσότερες φορές δεν απαιτεί αγωγή.
• Νευρικότητα ή δυσφορία κατά τη λήψη φαρμακευτικής ουσίας που προκαλεί αύξηση στην ένταση της καρδιακής λειτουργίας (σας χορηγείτε η ουσία αυτή στην περίπτωση που αδυνατείτε να αθληθείτε). Οι παρενέργειες αυτές υποχωρούν συνήθως λίγο μετά τη λήξη της λήψης της φαρμακευτικής ουσίας. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα συμπτώματα ίσως διαρκέσουν για μερικές ώρες.

Επίσης, ορισμένες από τις φαρμακευτικές ουσίες που χρησιμοποιούνται για τη διεξαγωγή φαρμακευτικής δοκιμασίας κοπώσεως, μπορεί να προκαλέσουν συριγμό, δυσχέρεια αναπνοής, καθώς κι άλλα συμπτώματα τύπου άσθματος. Σε κάποιες περιπτώσεις, τα συμπτώματα αυτά μπορεί να λάβουν σοβαρή μορφή και να απαιτήσουν θεραπευτική αγωγή.

«Σημεία κλειδιά»

• Η δοκιμασία κοπώσεως παρέχει στον ιατρό σας πληροφορίες που αφορούν την καρδιακή σας λειτουργία κατά τη διάρκεια φυσικής κοπώσεως. Κάποιες καρδιολογικές διαταραχές διαγιγνώσκονται με μεγαλύτερη ευχέρεια όταν η καρδιά λειτουργεί έντονα και πάλλεται με γρήγορο ρυθμό.
• Κατά τη διάρκεια μιας δοκιμασίας κοπώσεως, ασκείστε (περπατάτε ή τρέχετε επί τάπητος ή κάνετε πετάλι σε στατικό ποδήλατο) προκειμένου να αυξήσετε την ένταση της καρδιακής σας λειτουργίας και τον καρδιακό σας παλμό. Σε παράλληλο χρόνο με την άσκησή σας, διεξάγονται εξετάσεις στην καρδιά σας.
• Αν δεν μπορείτε να ασκηθείτε, ο ιατρός σας πιθανόν να σας χορηγήσει φαρμακευτική ουσία, η οποία προκαλεί αύξηση της έντασης της καρδιακής σας λειτουργίας, ανάλογη με αυτήν που θα προκαλούσε η κόπωση / άσκηση. Η τεχνική αυτή ονομάζεται φαρμακευτική δοκιμασία κοπώσεως.
• Οι ιατροί χρησιμοποιούν συνήθως τη δοκιμασία κοπώσεως ως διαγνωστική εξέταση της στεφανιαίας καρδιακής νόσου (Σ.Ν.) ή αλλιώς νόσος των στεφανιαίων αγγείων. Χρησιμοποιούν επίσης τη δοκιμασία κοπώσεως για να προσδιορίσουν τη σοβαρότητα της Σ.Ν. σε ασθενείς που είναι ήδη γνωστό ότι πάσχουν από τη συγκεκριμένη πάθηση.
• Κατά τη διάρκεια ορισμένων δοκιμασιών κοπώσεως, γίνεται λήψη εικόνων της καρδιάς και κατά τη φάση της κοπώσεως και τη φάση της αναπαύσεως. Οι απεικονιστικές αυτές δοκιμασίες κοπώσεως αναδεικνύουν αν και κατά πόσο επαρκεί η αιματική ροή σε διάφορα τμήματα της καρδιάς και / ή την ικανοποιητική εξώθηση αίματος κατά τη σύσπαση του καρδιακού μυός. Οι απεικονιστικές δοκιμασίες κοπώσεως τείνουν να εξακριβώνουν με μεγαλύτερη ακρίβεια την πιθανότητα ύπαρξης Σ.Ν. απ’ ότι οι κλασικές (μη απεικονιστικές) δοκιμασίες κοπώσεως.
• Ίσως χρειαστεί να υποβληθείτε σε δοκιμασία κοπώσεως αν έχετε παρουσιάσει θωρακικό άλγος, δυσχέρεια αναπνοής ή άλλα συμπτώματα που να υποδεικνύουν την περιορισμένη αιμάτωση της καρδιάς σας.
• Η κλασική δοκιμασία κοπώσεως εκτελείται συνήθως στο ιατρείο του θεράποντα ιατρού, ενώ η απεικονιστική σε νοσοκομείο. Φροντίστε να φοράτε αθλητικά υποδήματα, που σας επιτρέπουν να ασκηθείτε με άνεση. Ο ιατρός σας προφανώς θα σας ζητήσει να αποφύγετε τη λήψη τροφής ή ποτών για μικρό χρονικό διάστημα προ της εξέτασης. Επίσης μπορεί να χρειαστεί να προσαρμόσετε το σχήμα δοσολογίας κάποιων φαρμακευτικών σκευασμάτων που λαμβάνεται, πριν την εξέταση.
• Κατά τη διεξαγωγή όλων των τύπων δοκιμασίας κοπώσεως, κάποιος τεχνικός ή νοσοκόμος παραμένει κοντά σας, ούτως ώστε να έχει άμεσο έλεγχο της κλινικής σας κατάστασης.
• Στις κλασικές δοκιμασίες κοπώσεως γίνεται χρήση ηλεκτροκαρδιογραφήματος (ΗΚΓ) και παρακολουθείται η αναπνευστική λειτουργία και η αρτηριακή πίεση, προκειμένου να ελεγχθεί η αιματική ροή της καρδιάς. Στις απεικονιστικές δοκιμασίες κοπώσεως, από την άλλη γίνεται χρήση υπερηχοκαρδιογράφου και σκιαγραφικών ουσιών κι απεικονίζεται αν και κατά πόσον αιματώνεται ο καρδιακός μυς ικανοποιητικά.
• Μετά από μια δοκιμασία κοπώσεως, μπορείτε να επιστρέψετε στις καθημερινές σας δραστηριότητες. Στην περίπτωση που υποβληθήκατε σε εξέταση η οποία απαιτεί τη λήψη σκιαγραφικής ουσίας, ο ιατρός σας θα σας συστήσει να καταναλώσετε μεγάλες ποσότητες υγρών, προκειμένου να αποβάλλετε την ουσία συντομότερα από τον οργανισμό σας.
• Εάν τα αποτελέσματα της εξέτασής σας είναι κατά φύση (φυσιολογικά), δεν απαιτούνται περαιτέρω εξετάσεις ούτε και φαρμακευτική αγωγή, παρά μόνον αν επιμένουν τα συμπτώματα της Σ. Ν. Αν όμως τα αποτελέσματά σας είναι παθολογικά, ο ιατρός σας θα σας συστήσει περαιτέρω εξετάσεις.
• Κάθε τύπος δοκιμασία κοπώσεως εγκυμονεί έναν μικρό κίνδυνο πρόκλησης σοβαρής βλάβης. Οι πιθανότητες να προκαλέσει μια τέτοια εξέταση, καρδιακή προσβολή ή και ακόμη θάνατο, είναι 1 στις 5.000. Στις συχνότερες παρενέργειες, με μικρότερη όμως σοβαρότερη, περιλαμβάνονται οι αρρυθμίες (μη φυσιολογικοί καρδιακοί παλμοί), η χαμηλή αρτηριακή πίεση και η νευρικότητα ή η δυσφορία (στην περίπτωση που λάβετε φαρμακευτική ουσία για να προκληθεί αύξηση της έντασης της καρδιακής σας λειτουργίας).