ΟΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΥΓΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΙΜΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΦΑΡΜΑΚΩΝ


Τις αποφάσεις του υπουργείου Υγείας όσον αφορά στην τιμολόγηση φαρμάκων ανακοίνωσε σήμερα ο αναπληρωτής υπουργός Υγείας Μάριος Σαλμάς:

Άρθρο 1
Ορισμοί



1. Ανώτατη Χονδρική τιμή των φαρμάκων είναι η τιμή πώλησης προς τα φαρμακεία. Στην τιμή αυτή περιλαμβάνεται το ποσοστό μικτού κέρδους του φαρμακέμπορου το οποίο υπολογίζεται ως ποσοστό επί της καθαρής τιμής παραγωγού ή εισαγωγέα.


2. Ανώτατη Λιανική τιμή των φαρμάκων είναι η τιμή που δια­τίθενται τα φάρμακα στο κοινό από τα φαρμακεία και καθορίζεται από την χονδρική τιμή, προσθέτοντας το νόμιμο κέρδος του φαρμακείου και τον Φόρο Προστι­θέμενης Αξίας (ΦΠΑ). Οι ανώτατες λιανικές τιμές είναι ενιαίες σε όλη τη χώρα, με εξαίρεση τις περιοχές που ισχύει μειωμένος συντελεστής ΦΠΑ.


3. Καθαρή τιμή παραγωγού ή εισαγωγέα (ex factory) είναι η τιμή πώλησης από τους εισαγωγείς, παρασκευαστές, συσκευαστές προς τους φαρμακέμπορους. Η καθαρή τιμή καθορίζεται με βάση την χονδρική τιμή μειωμένη α) για τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα (ΜΗΣΥΦΑ) κατά 7,24 %, β) για τα συνταγογραφούμενα φάρμακα τα οποία δεν αποζημιώνονται από τους ΦΚΑ κατά 5,12 % και γ) για τα αποζημιούμενα φάρμακα από τους ΦΚΑ κατά 4,67 %.


4. Ανώτατη νοσοκομειακή τιμή των φαρμάκων είναι η τιμή πώλησης από τους εισαγωγείς, παρασκευαστές, συσκευαστές προς το Δημόσιο, τα Δημόσια νοσοκομεία, τις Μονάδες Κοινωνικής Φροντίδας, φαρμακεία Ε.Ο.Π.Υ.Υ. και τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου της παρ. 1 του άρθρου 37, του Ν. 3918/2011, τα φαρμακεία των ιδιωτικών κλινικών άνω των 60 κλινών και προς τα φαρμακεία και φαρμακαποθήκες των φαρμάκων της παρ. 2 του άρθρου 12 του Ν. 3816/2010. Η ανώτατη νο­σοκομειακή τιμή καθορίζεται με βάση τη χονδρική τιμή μειωμένη κατά 13%.


5. Ειδικά για τα φάρμακα της παραγράφου 2, του άρθρου 12, του ν. 3816/2010 εφαρμόζεται ειδικός τρόπος υπολογισμού και διαμόρφωσης της χονδρικής και λιανικής τιμής ως εξής : α) επί της νοσοκομειακής τιμής του φαρμάκου προστίθεται 2% ως ποσοστό κέρδους του φαρμακέμπορου και διαμορφώνεται η Ειδική Χονδρική Τιμή. Επί της τιμής που προκύπτει προστίθεται το ποσό των 30,0 ευρώ ως κέρδος του ιδιωτικού φαρμακείου, για τη διαμόρφωση της λιανικής τιμής. Στην τελική τιμή προστίθεται ο ΦΠΑ.


6. Ως «φάρμακο αναφοράς» νοείται ένα φάρμακο το οποίο εγκρίνεται δυνάμει του άρθρου 6 της Κοινής Υπουργικής Απόφασης ΔΥΓ3α/οικ.82161/24.8.2012 (ΦΕΚ 2374/Β΄/24.8.2012), σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 8 αυτής.


7. Ως «γενόσημο φάρμακο» νοείται ένα φάρμακο με την ίδια ποιοτική και ποσοτική σύνθεση σε δραστικές ουσίες, την ίδια φαρμακοτεχνική μορφή με το φάρμακο αναφοράς και του οποίου η βιοϊσοδυναμία με το φάρμακο αναφοράς έχει αποδειχθεί βάσει των κατάλληλων μελετών βιοδιαθεσιμότητας. Τα διάφορα άλατα, εστέρες, αιθέρες, ισομερή, μείγματα ισομερών, σύμπλοκα ή παράγωγα μιας δραστικής ουσίας θεωρούνται ως μία και η αυτή δραστική ουσία, εκτός εάν οι ιδιότητές τους διαφέρουν σημαντικά από απόψεως ασφαλείας ή/και αποτελεσματικότητας. Οι διάφορες φαρμακοτεχνικές μορφές που λαμβάνονται από το στόμα και είναι άμεσης απελευθέρωσης θεωρούνται ως μία και η αυτή φαρμακοτεχνική μορφή.


8. Ο χαρακτηρισμός ενός φαρμάκου ως φαρμάκου αναφοράς ή γενόσημου φαρμάκου, αναγράφεται στην άδεια κυκλοφο­ρίας του φαρμάκου

Άρθρο 2
Ποσοστά κέρδους




1. Για τους φαρμακέμπορους το ποσοστό μικτού κέρδους καθορίζεται ως εξής :

α) για τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα (ΜΗΣΥΦΑ) ως ποσοστό 7,8% επί της ex factory τιμής

β) για τα συνταγογραφούμενα φάρμακα τα οποία δεν αποζημιώνονται από τους ΦΚΑ ως ποσοστό 5,4 % επί της ex factory τιμής

γ) για τα αποζημιούμενα φάρμακα από τους ΦΚΑ ως ποσοστό 4,9% επί της ex factory τιμής, και

δ) για τα φάρμακα της παραγράφου 2, του άρθρου 12 του Ν. 3816/2010 ως ποσοστό 2% επί της νοσοκομειακής τιμής των φαρμάκων. Η διαμορφωθείσα αυτή τιμή ονομάζεται ειδική χονδρική τιμή.



2. Για τα φαρμακεία το ποσοστό μικτού κέρδους καθορίζεται ως εξής :

α) για τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα (ΜΗΣΥΦΑ) ως ποσοστό 35 % επί της χονδρικής τιμής

β) για τα συνταγογραφούμενα φάρμακα τα οποία δεν αποζημιώνονται από τους ΦΚΑ ως ποσοστό 35% επί της χονδρικής τιμής

γ) για τα αποζημιούμενα φάρμακα από τους ΦΚΑ και με Χονδρική Τιμή μέχρι 200€ , ως ποσοστό 32,4% επί της χονδρικής τιμής, και

δ) για τα αποζημιούμενα φάρμακα με Χονδρική Τιμή ή Ειδική Χονδρική Τιμή ανώτερη των 200,00 € το κέρδος των ιδιωτικών φαρμακείων ισούται με το πάγιο ποσό των 30,00 €

ε) για τα αποζημιούμενα φάρμακα που περιλαμβάνονται στον κατάλογο της παρ.2 του άρθρου 12 του Ν. 3816/10 και έχουν Ειδική Χονδρική Τιμή μέχρι 200,00 € το ποσοστό κέρδους του ιδιωτικού φαρμακείου καθορίζεται σε 16% επί της Ειδικής Χονδρικής Τιμής.



Άρθρο 3
Εκπτώσεις-Πιστώσεις


1. Οι παρασκευαστές, συσκευαστές και εισαγωγείς μπο­ρούν να παρέχουν πρόσθετη έκπτωση επί της νοσο­κομειακής τιμής χωρίς περιορισμό μόνο στο Δημόσιο, τα Κρατικά νοσοκομεία, τις Μονάδες Κοινωνικής Φροντίδας που αναφέρονται στο άρθρο 37 του Ν. 3918/2011 και στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ, με την προϋπόθεση αναγραφής στο τιμολόγιο πώλησης.

2. Οι παρασκευαστές, συσκευαστές και εισαγωγείς μπορούν να παρέχουν έκπτωση επί της χονδρικής τιμής χωρίς περιορισμό για τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, καθώς και για τα φάρμακα της παραγράφου 2 του άρθρου 12 του Ν.3816/2010. Γι όλα τα υπόλοιπα φάρμακα οι παρασκευαστές, συσκευαστές και εισαγωγείς δύναται να παρέχουν έκπτωση μέχρι 5% προς τους φαρμακέμπορους, τα φαρμακεία και τους συνεταιρισμούς, με την προϋπόθεση της αναγραφής του ποσού της έκπτωσης στο τιμολόγιο πώλησης.

3. Οι παρασκευαστές, συσκευαστές και εισαγωγείς οφείλουν να παρέχουν στα φαρμακεία, φαρμακέμπορους και συνεταιρισμούς πίστωση, με την προϋπόθεση αναγραφής της στο τιμολόγιο πώλησης. Η παρεχόμενη πίστωση θα έχει διάρκεια τουλάχιστον δύο μηνών.

4. Η δυνατότητα των ίδιων ποσοστών έκπτωσης και του χρόνου της πίστωσης ισχύει και για τις φαρμακαποθήκες προς τα φαρμακεία με την προϋπόθεση αναγραφής στο τιμολόγιο πώλησης.

5. Στα φαρμακεία των ιδιωτικών κλινικών άνω των 60 κλινών, η προαναφερόμενη στην παράγραφο 1 πρόσθετη έκπτωση παρέχεται επί της νοσοκομειακής τιμής. Προϋπόθεση είναι η αναγραφή των παραπάνω πρόσθετων εκπτώσεων στο τιμολόγιο πώλησης.

6. Η διαπίστωση της υπέρβασης του ορίου των εκπτώσεων ή η μη τήρηση των προϋποθέσεων της παραγράφου 2 του άρθρου αυτού, από τα κατατεθέντα στο Ε.Ο.Φ. τιμολόγια πώλησης των εταιρειών έχει ως συνέπεια εκτός από τις κυρώσεις που προβλέπονται στον Αγορανομικό Κώδικα, την άμεση μείωση της τιμής του φαρμάκου σε ποσοστό ανάλογο της επί πλέον έκπτωσης που χορηγείται.




Άρθρο 4
Τιμολόγηση φαρμάκων αναφοράς




1. Για τον καθορισμό των τιμών των φαρμάκων αναφοράς, διεξάγεται από το αρμόδιο τμήμα του ΕΟΦ, έρευνα στα κράτη μέλη της Ε.Ε. στα οποία υφίστανται και ανακοινώνονται στοιχεία από τις αρμόδιες αρχές, σε φορείς των χωρών αυτών ή σε επίσημους και έγκριτους Ευρωπαϊκούς φορείς. Η πρόσβαση στις εν λόγω πηγές συλλογής στοιχείων γίνεται μέσω εξειδικευμένων ηλεκτρονικών ιστοτόπων των επίσημων πηγών κάθε κράτους μέλους της Ε.Ε ή/και μέσω επίσημων και έγκριτων φορέων όπως το EURIPID και το OBIG και το αρμόδιο τμήμα του ΕΟΦ οφείλει να ανακοινώνει κάθε φορά τις πηγές αυτές. Στην έρευνα αναζητείται κάθε διαθέσιμη τιμή (ex factory, χονδρική, λιανική, νοσοκομειακή, ασφαλιστική, κ.λ.π.). Η μετατροπή τιμών από λιανική ή χονδρική σε ex factory γίνεται με μεθοδολογία και συντελεστές που ανακοινώνονται από το αρμόδιο τμήμα του ΕΟΦ, όπως και κάθε άλλη χρήσιμη πληροφορία και στοιχείο που χρησιμοποιήθηκε στον προσδιορισμό των τιμών.


2. Απαραίτητα στοιχεία για τον καθορισμό της τιμής των φαρμάκων είναι: α) το όνομα του φαρμάκου, β) η δραστική ουσία, γ) η περιεκτικότητα σε δραστική ουσία, δ) η φαρμακοτεχνική μορφή, ε) η συσκευασία, στ) η κατηγοριοποίηση κατά ATC, ζ) ο υπεύθυνος κυκλοφορίας, οι τιμές (χονδρική ή/και λιανική ή/και νοσοκομειακή ή/και ex factory) και η ημερομηνία λήξης της δεκαετούς ή κατά περίπτωση ενδεκαετούς προστασίας που προβλέπεται στο άρθρο 10 παρ. 1 εδ. β΄ της Κοινής Υπουργικής Απόφασης ΔΥΓ3α/οικ.82161/24.8.2012 (ΦΕΚ Β΄ 2374) και εξαετούς για τα φάρμακα των οποίων η άδεια κυκλοφορίας εκδόθηκε την προ της ενάρξεως ισχύος της Κοινής Υπουργικής Απόφασης ΔΥΓ3α/83567/2005 (ΦΕΚ Β΄59) σύμφωνα με το άρθρο 150 αυτής. Για τον καθορισμό της τιμής είναι απαραίτητο το φάρμακο να έχει λάβει τιμή και άδεια κυκλοφορίας σε τρία τουλάχιστον κράτη της Ε.Ε.


3. Οι τιμές των φαρμάκων αναφοράς που βρίσκονται υπό καθεστώς προστασίας των δεδομένων τους, σύμφωνα με τη φαρμακευτική νομοθεσία, προκύπτουν από το μέσο όρο των τριών χαμηλότερων αντίστοιχων τιμών των φαρμάκων στα κράτη – μέλη της Ε.Ε.


4. Επικουρικά λαμβάνονται υπ όψιν και τα στοιχεία που προέρχονται από τις φαρμακευτικές εταιρείες και που δηλώνονται στα Φύλλα Έρευνας Στοιχείων και Τιμών. Δεν θεωρούνται ως δικαιολογητικά τα τιμολόγια πωλήσεων. Το Φύλλο Έρευνας Στοιχείων και Τιμών Φαρμάκων διαμορφώνεται αρμοδίως σε ηλεκτρονική φόρμα και παραδίδεται σε όλες τις φαρμακευτικές εταιρείες. Συμπληρώνεται και υπογρά­φεται από τον υπεύθυνο κυκλοφορίας κάθε φαρμάκου και ενέχει θέση υπεύθυνης δήλωσης, βάση του νόμου 1599/86. Στο Δελτίο περιλαμβάνονται οπωσδήποτε: α) Τα κράτη της Ε.Ε. στα οποία κυκλοφορεί το φάρμακο, β) η ονομασία (ίδια ή διαφορετική από της Ελλάδας), η δραστική ουσία, όλες οι μορφές, συσκευασίες, οι περιεκτικότητες και οι τι­μές για κάθε είδος, η κατηγοριοποίηση σύμφωνα με το ATC, ο κωδικός ΕΟΦ, και η ημερομηνία έναρξης και λήξης της ισχύος του πρώτου Εθνικού ή Ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας της δραστικής ουσίας του φαρμάκου. Η συμπλήρωση του Φύλλου γίνεται δύο φορές το χρόνο. Οι συγκεκριμένοι χρόνοι κατάθεσης καθορίζονται από το αρμόδιο τμήμα του ΕΟΦ. Τα εν λόγω φύλλα έρευνας που κατατίθενται αποκλειστικά στο αρμόδιο τμήμα, μπορούν να διαβιβάζονται από την αρμόδια υπηρεσία ή από τις εταιρείες για περαιτέρω επεξεργασία στην Η.ΔΙ.Κ.Α., η οποία για το σκοπό αυτό διαθέτει σχετικό πρόγραμμα. Μετά από γνωμοδότηση της Επιτροπής Τιμών δύναται να μην εκδοθούν τιμές για όσα φάρμακα δεν έχουν υποβληθεί τα άνω στοιχεία.


5. Το αρμόδιο τμήμα ελέγχει την ακρίβεια των στοιχείων του Φύλλου με διασταύρωση από το Μητρώο του ΕΟΦ, ο οποίος οφείλει να τηρεί και να επικαιροποιεί το μητρώο του, λαμβάνοντας οποιαδήποτε χρήσιμη πληροφορία από κάθε επίσημη διαθέσιμη πηγή, καθώς και από άλλες πηγές κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, επίσημων ή έγκριτων φορέων και δικτύων.


6. Όποιες επιχειρήσεις αποκρύπτουν ή για οποιοδήπο­τε λόγο δεν παράσχουν ή παρέχουν ανακριβή ή αναληθή στοιχεία και πληροφορίες και αυτά διαπιστωθούν, μετά από γνώμη της Επιτροπής Τιμών Φαρμάκων επιβάλλεται πρόστιμο με απόφαση του Υπουργού Υγείας σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 69 του ν. 3984/2011, από την αρμόδια υπηρεσία.


7. Η κατάθεση αιτήσεων, φύλλων, ερωτημάτων, στοι­χείων καθώς και κάθε άλλη επικοινωνία των φαρμακευ­τικών εταιρειών με το Τμήμα Τιμών Φαρμάκων του ΕΟΦ γίνεται και μέσω της ηλεκτρονικής διεύθυνσης price_list@eof.gr.


8. Δεν θα εκδίδονται τιμές για φάρμακα που παρότι είναι εγκεκριμένα δεν έχουν πωλήσεις στην διάρκεια των τριών τελευταίων ετών από την έκδοση του καταλόγου ή δεν έχουν πωλήσεις για τρία συνεχή έτη μετά την έκδοση της άδειας κυκλοφορίας τους, ανεξάρτητα από τον εάν δεν έχει ανακληθεί η άδεια με διαπιστωτική πράξη του ΕΟΦ. Για τα φάρμακα αυτά δύναται να εκδοθεί συμπληρωματικό δελτίο τιμών μετά από αίτηση των επιχειρήσεων.


9. Μετά από αίτηση η οποία υποβάλλεται στην αρμόδια υπηρεσία ο κάτοχος αδείας κυκλοφορίας δύναται να αιτηθεί χαμηλότερη τιμή, χωρίς κανένα περιορισμό, η οποία εγκρίνεται άμεσα σε συμπληρωματικό/διορθωτικό δελτίο τιμών.




Άρθρο 5

Τιμολόγηση φαρμάκων αναφοράς μετά τη λήξη της προβλεπόμενης στο άρθρο 10 παρ. 1 εδ. β΄ της Κοινής Υπουργικής Απόφασης ΔΥΓ3α/οικ.82161/24.8.2012 (ΦΕΚ 2374/Β΄/24.8.2012) περιόδου προστασίας




1. Οι χονδρικές τιμές των φαρμάκων αναφοράς μετά την πι­στοποίηση με κάθε πρόσφορο τρόπο της λήξης της προβλεπόμενης δεκαετούς ή ενδεχομένως ενδεκαετούς περιόδου προστασίας που προβλέπεται από τη διάταξη του άρθρου 10 παρ. 1 εδ. β΄ της Κοινής Υπουργικής Απόφασης ΔΥΓ3α/οικ.82161/ 24.8.2012 (ΦΕΚ Β΄ 2374) και αντίστοιχα της εξαετούς περιόδου προστασίας για όσα έλαβαν άδεια κυκλοφορίας προ της έναρξης ισχύος της ΚΥΑ ΔΥΓ3α/83657/2005 (ΦΕΚ Β΄ 59), μειώνονται σε ποσοστό 50%, χωρίς αίτηση του κατόχου άδειας κυκλοφορίας.

2. Οι φαρμακευτικές εταιρείες υποχρεούνται να περιλαμβάνουν στο Φύλλο Έρευνας και στοιχεία που αφορούν τα συγκεκριμένα φάρμακα και ειδικότερα τον πλήρη κωδικό ΕΟΦ του σκευάσματος, την ημερομηνία έναρξης και λήξης της ισχύος του πρώτου Εθνικού ή Ευρωπαϊκού διπλώματος ευρεσιτεχνίας της δραστικής ουσίας του φαρμάκου, καθώς και την αιτούμενη τιμή. Σε διαφορετική περίπτωση επιβάλλεται, με απόφαση του Υπουργού Υγείας, πρόστιμο σύμφωνα με τις δια­τάξεις του Ν. 3557/2007 και του άρθρου 69 του Ν. 3984/2011. Μετά από γνωμοδότηση της Επιτροπής Τιμών δύναται να μην εκδοθούν τιμές για όσα φάρμακα δεν έχουν υποβληθεί τα άνω στοιχεία.

3. Οι τιμές των φαρμάκων εκτός προστασίας (όπως αυτή ορίζεται ανωτέρω στην παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου) οι οποίες στο τελευταίο δελτίο τιμών μειώθηκαν στο 50% της τελευταίας λιανικής τιμής υπό καθεστώς προστασίας υπόκεινται σε περαιτέρω μείωση 5% για τα φάρμακα του παρόντος άρθρου που στο ισχύον δελτίο τιμών έχουν λάβει λιανική τιμή από 5 έως 10 ευρώ, ενώ για όσα έχουν λάβει λιανική τιμή από 10 ευρώ και πάνω η μείωση επί της λιανικής είναι 10%. Η περαιτέρω αυτή μείωση της παρούσας παραγράφου δεν εφαρμόζεται στα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα. Για τα φάρμακα που έληξε η περίοδος προστασίας αλλά για τα οποία δεν κυκλοφορούν γενόσημα προϊόντα ο ΕΟΦ δύναται να προτείνει κατόπιν και της σύμφωνης γνώμης της επιτροπής τιμών η τιμή του φαρμάκου να προκύπτει από το μέσο όρο των τριών χαμηλότερων αντίστοιχων τιμών του φαρμακευτικού προϊόντος στα κράτη – μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (Ε.Ε.), στα οποία υφίστανται και ανακοινώνονται επίσημα στοιχεία.

4. Δύναται να υπάρξουν μετά από εισήγηση του ΕΟΦ και σύμφωνη γνώμη της Επιτροπής Τιμών πλαφόν στις μειώσεις τιμών φθηνών ή άλλων ειδικών περιπτώσεων φαρμάκων για λόγους προστασίας και διατήρησης τους στην αγορά.


5. Μετά από αίτηση η οποία υποβάλλεται στην αρμόδια υπηρεσία ο κάτοχος αδείας κυκλοφορίας δύναται να αιτηθεί χαμηλότερη τιμή, χωρίς κανένα περιορισμό, η οποία εγκρίνεται άμεσα σε συμπληρωματικό/διορθωτικό δελτίο τιμών.



Άρθρο 6
Γενόσημα Φάρμακα


1. Οι τιμές πώλησης των γενοσήμων φαρμάκων, οι οποίες μειώθηκαν στο ισχύον δελτίο τιμών στο 40% της τελευταίας τιμής του φαρμάκου αναφοράς υπό καθεστώς προστασίας της δραστικής ουσίας, μειώνονται περαιτέρω επί της λιανικής τιμής κατά 5% για όσα φάρμακα έχουν λάβει λιανική τιμή στο ισχύον δελτίο τιμών από 5 έως 10 ευρώ και κατά 10% για όσα έχουν λάβει λιανική τιμή στο ισχύον δελτίο τιμών από 10 ευρώ και άνω. Της περαιτέρω αυτής απομείωσης εξαιρούνται τα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα.

2. Τα γενόσημα προϊόντα δεν δύνανται να λάβουν τιμή μεγαλύτερη του 80% της τιμής που λαμβάνουν τα προϊόντα αναφοράς μετά τη λήξη της περιόδου προστασίας των.

3. Στην περίπτωση που το Φάρμακο Αναφοράς έχει διαφορετική συσκευασία ή περιεκτικότητα, γίνεται αναγωγή της συσκευασίας ή περιεκτικότητας του σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 12 της απόφασης αυτής. Ανάλογη αναγωγή γίνεται και στην περίπτωση που το πρωτότυπο έχει τιμή σε άλλη μορφή ή άλλη περιεκτικότητα. Στην περίπτωση αυτή εξετάζονται και τα λοιπά στοιχεία κόστους. Εάν γενόσημο φάρμακο, αντιστοιχίζεται σε φάρμακο αναφοράς που δεν κυκλοφορεί στη χώρα, η τιμή του προσδιορίζεται με βάση τις διατάξεις των άρθρων 5, 6 και 7 της απόφασης αυτής, μετά από εισήγηση τους αρμόδιου τμήματος και γνώμη της Επιτροπής Τιμών.

4. Στα παρεντερικά διαλύματα (οροί) καθορίζονται ενιαίες τιμές με βάση τις δραστικές ουσίες, τις πε­ριεκτικότητες, τις συσκευασίες και τα λοιπά στοιχεία κόστους.

5. Μετά από αίτηση η οποία υποβάλλεται στην αρμόδια υπηρεσία ο κάτοχος άδειας κυκλοφορίας δύναται να αιτηθεί χαμηλότερη τιμή, χωρίς κανένα περιορισμό, η οποία εγκρίνεται άμεσα σε συμπληρωματικό/διορθωτικό δελτίο τιμών.




Άρθρο 7
Φαρμακευτικά προϊόντα παραγόμενα στην Ελλάδα



1. Για φάρμακα που έχουν εγκριθεί και τιμολογούνται για την εγχώρια φαρμακευτική αγορά και δεν κυκλοφορούν σε άλ­λες χώρες τις Ε.Ε., η τιμή τους θα καθορίζεται βάσει κοστολογίου στο οποίο περιλαμβάνονται οι δαπάνες παραγωγής και συσκευασίας για κάθε μορφή και συ­σκευασία, οι δαπάνες Διοίκησης - Διάθεσης – Διάδοσης καθοριζόμενες από αντίστοιχους επικαιροποιημένους ανά διετία πίνακες, οι οποίοι υπολογίζονται με βάση τα αντίστοιχα μέσα έξοδα του κλάδου.

2. Δεν θεωρούνται στοιχεία κόστους: α) τόκοι υπε­ρημερίας, β) φόροι προσωπικοί (φόροι εισοδήματος κ.λπ.), γ) έξοδα για παραβάσεις διατάξεων που ισχύουν, δ) τιμές δραστικών από οποιονδήποτε προμηθευτή υψηλότερες της τιμής πώλησης του ερευνητικού οίκου, ε) Προμήθειες τρίτων και λοιπά έξοδα που δεν συσχετίζονται με την παραγωγή και διάθεση των φαρμακευ­τικών προϊόντων.


3. Για εκείνα τα φάρμακα για τα οποία έχει ανα­πτυχθεί έρευνα δραστικής ουσίας ή φαρμακοτεχνικής μορφής ελληνικής κατοχυρωμένης ευρεσιτεχνίας και για τα οποία υφίστανται κλινικές φαρμακοκινητικές μελέτες και άδεια κυκλοφορίας του ΕΟΦ, στη διαμόρφωση του κοστολογίου θα λαμβάνεται επί πλέον υπ όψιν και η αξία νέων επενδύσεων, το κόστος έρευνας και ανάπτυξης της δραστικής ουσίας ή φαρμακοτεχνικής μορφής καθώς και η αποτίμηση της τεχνογνωσίας. Εξαιρούνται οι πε­ριπτώσεις παρεμφερών φαρμακοτεχνικών μορφών.


4. Το ανώτατο ποσοστό καθαρού κέρδους ορίζεται σε 8,5% και υπολογίζεται στο συνολικό κόστος εκτός αποσβέσεων, τόκων και κέρδους υπέρ τρίτων για φασόν.



Άρθρο 8
Διαδικαστικά θέματα καθορισμού τιμών


1. Με βάση τα στοιχεία του άρθρου 4, το αρμόδιο τμήμα του ΕΟΦ προβαίνει σε αντιστοίχηση των τιμών των φαρμάκων για τα οποία λαμβάνονται υπ όψιν σωρευτικά τα κριτήρια των παραγράφων 2 και 3, όπου αυτό είναι δυνατόν.

2. Για τη μετατροπή τιμών των φαρμάκων από άλλα νομίσματα σε Ευρώ, το Τμήμα Τιμών Φαρμάκων χρησι­μοποιεί τις επίσημες συναλλαγματικές ισοτιμίες από τα στοιχεία που ανακοινώνει η Τράπεζα της Ελλάδος (ΤτΕ) την πρώτη εργάσιμη ημέρα του διμήνου που προηγείται του σχετικού Δελτίου Τιμών.

3. Σε εξαιρετικές και πολύ ειδικές περιπτώσεις κατόπιν τεκμηριωμένης και εμπεριστατωμένης εισήγησης του αρμόδιου τμήματος του ΕΟΦ και σύμφωνης γνώμης της Επιτροπής Τιμών, δύναται να εισάγονται ειδικά κριτήρια απόδοσης τιμών.

4. Τα δελτία τιμών φαρμάκων επισυνάπτονται στην Υπουργική Απόφαση έκδοσης Δελτίου τιμών και αναρτώνται στην Ιστοσελίδα του Υπουργείου Υγείας, μετά από την εισήγηση του αρμόδιου τμήματος και τη γνώμη μετά τον έλεγχο των τιμών από την Επιτροπή Τιμών Φαρμάκων. Οι τιμές δύναται να επικαιροποιούνται μέχρι τέσσερις φορές τον χρόνο. Κατά την πρώτη εφαρμογή της παρούσας απόφασης δε δύναται να υπάρξουν αυξήσεις σε σχέση με το προηγούμενο δελτίο τιμών, παρά μόνο εφόσον υπάρξει αιτιολογημένη και τεκμηριωμένη εισήγηση από το αρμόδιο τμήμα του ΕΟΦ



Άρθρο 9
Υποχρεώσεις φαρμακευτικών επιχειρήσεων


1. Μετά τη λήξη κάθε διαχειριστικής περιόδου οι φαρ­μακευτικές επιχειρήσεις υποχρεούνται να υποβάλλουν στη Δ/νση Φαρμάκων και Φαρμακείων, Τιμών Φαρμάκων τα εξής:

1.1. Σε προθεσμία ενός μηνός, τις πωλήσεις κατά ποσό­τητα και αξία για την εν λόγω διαχειριστική περίοδο.

1.2. Σε προθεσμία τεσσάρων μηνών, τον ισολογισμό και τις καταστάσεις δαπανών (αναλυτικά και συγκε­ντρωτικά).

Η υποβολή των ανωτέρων στοιχείων αποτελεί απα­ραίτητη προϋπόθεση για την εξέταση οποιουδήποτε αιτήματος έγκρισης ή και επανεξέτασης τιμής.


2. Κοστολογικός έλεγχος ή έλεγχος επί μέρους στοι­χείων των επιχειρήσεων διενεργείται, εφόσον απαιτηθεί, ανεξάρτητα από το φορολογικό ή άλλο έλεγχο, από υπαλλήλους του Υπουργείου Υγείας στην έδρα της επι­χείρησης, η οποία υποχρεούται να θέσει στη διάθεση τους όλα τα βιβλία και στοιχεία που τηρεί. Η αρμόδια Υπηρεσία, εφόσον κρίνει αναγκαίο, μπορεί να χρησιμοποιεί στοιχεία συναφών επιχειρήσεων και άλλα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της.


3. Οι επιχειρήσεις που παράγουν ή εισάγουν και άλλα είδη, εκτός των φαρμάκων, πρέπει να τηρούν χωριστούς λογαριασμούς για τον κλάδο φαρμάκων. Την ίδια υποχρέωση έχουν και οι επιχειρήσεις που πα­ράγουν ή συσκευάζουν φάρμακα για λογαριασμό τρίτων (ΦΑΣΟΝ), σε ότι αφορά τα φάρμακα αυτά.


4. Οι φαρμακοβιομηχανίες υποχρεούνται να τηρούν βιβλίο για τα φάρμακα που παράγουν ή συσκευάζουν. Στο βιβλίο αυτό θα καταχωρούνται, για κάθε μορφή φαρμάκου αναλυτικά και κατά παρτίδα, οι ποσότητες και αξίες των πρώτων και βοηθητικών υλών, των υλικών συσκευασίας που χρησιμοποιήθηκαν, καθώς και τα έξο­δα παραγωγής και συσκευασίας του φαρμάκου. Ακόμα θα καταχωρούνται οι ποσότητες που έχουν παραχθεί και η αξίας τους με βάση την εργοστασιακή τιμή πώλη­σης. Στο τέλος του έτους θα καταχωρούνται τα Γενικά Βιομηχανικά Έξοδα που αναλογούν για την παραγωγή του φαρμάκου. Το βιβλίο κόστους θα θεωρείται, πριν χρησιμοποιηθεί, από την αρμόδια Υπηρεσία. Επιχειρήσεις, που έχουν την υποχρέωση να τηρούν τα στοιχεία αυτά σε βιβλίο ή καρτέλες από τον Κώδικα Φορολογικών Στοιχείων ή άλλο νόμο, απαλλάσσονται από την υποχρέωση για τήρηση βιβλίων κόστους.


5. Οι φαρμακοβιομηχανίες, αντιπρόσωποι-εισαγωγείς, φαρμακέμποροι και φαρμακοποιοί υποχρεούνται να παρέχουν στην αρμόδια Υπηρεσία κάθε σχετική με τα φάρμακα πληροφορία που τους ζητείται, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 30 του ν.δ. 136/1946 (περί Αγορανομικού Κώδικα).


6. Οι φαρμακευτικές οφείλουν να διαθέτουν αποθέματα φαρμάκων τριών (3) μηνών ανά κωδικό σε σχέση με τις πωλήσεις του αμέσως προηγούμενου έτους.



Άρθρο 10
Υποβολή Δικαιολογητικών και Προθεσμίες Καθορισμού τιμών



1. Για τον καθορισμό της τιμής των φαρμάκων για τα οποία έχει εκδοθεί άδεια κυκλοφορίας από τον Ε.Ο.Φ. ή τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΕΑ), δύναται να αιτηθεί μεταβολή της τιμής τους για την οποία απαιτείται η υποβολή σχετι­κής αίτησης. Οι εν λόγω αιτήσεις, υποβάλλονται στην αρμόδια Υπηρεσία ή αποστέλλονται ηλεκτρονικά στην ηλεκτρονική διεύθυνση price_list@eof.gr.


2. Για όλα τα φάρμακα προέλευσης εξωτερικού (πα­ρασκευαζόμενα, συσκευαζόμενα, εισαγόμενα) πρέπει να υποβάλλεται στην αρμόδια Υπηρεσία βεβαίωση του οίκου του εξωτερικού, θεωρημένη από τις αρμόδιες αρχές, στην οποία να αναγράφεται η τιμή εργοστασί­ου, η χονδρική και λιανική στη χώρα προέλευσης του φαρμάκου.


3. Σε περίπτωση αίτησης για καθορισμό τιμής νέου φαρμάκου, η αρμόδια Υπηρεσία εκδίδει σχετικό Δελτίο Τιμών μέσα σε 90 ημέρες από την υποβολή αίτησης. Αν τα στοιχεία που θα υποβληθούν με την αίτηση είναι ανεπαρκή, τότε η παραπάνω προθεσμία αρχίζει από την ημερομηνία που θα υποβληθούν από τον ενδιαφερόμε­νο όλα τα προβλεπόμενα στοιχεία. Εφόσον η τιμή που καθορίζεται διαφέρει σημαντικά από την αιτούμενη, η Υπηρεσία θα αιτιολογεί την τιμή που καθόρισε στον εν­διαφερόμενο, ο οποίος μπορεί να ζητήσει επανεξέταση. Σε περίπτωση που με την αίτηση για καθορισμό τιμής νέου φαρμάκου δεν συνυποβάλλεται η σχετική άδεια κυκλοφορίας, η αίτηση τίθεται στο αρχείο.


4. Σε περιπτώσεις εξαιρετικά μεγάλου αριθμού αιτήσεων ή για ειδικούς λόγους, η προθεσμία μπορεί να παραταθεί για περισσότερες ημέρες. Σε περίπτωση αίτησης για αύξηση τιμής ισχύουν όσα περιγράφονται στα άρθρα 4, 5, 6, 7 και 8 της απόφασης αυτής . Στην αίτησή του ο ενδιαφερόμενος πρέπει να αποδεικνύει τις μεταβολές που έχουν επέλθει και δικαιολογούν την αύξηση που ζητάει. Σε περίπτωση μεγάλου αριθμού αιτήσεων η προ­θεσμία μπορεί να παραταθεί για 90 ημέρες.


5. Ο κάτοχος άδειας κυκλοφορίας δύναται να ζητήσει, με αίτησή του, διαγραφή φαρμακευτικού προϊόντος από το Δελτίο Τιμών Φαρμάκων, εφόσον προσκομίσει βεβαίωση ότι έχει ενημερώσει τον Ε.Ο.Φ. τρεις (3) μήνες νωρίτερα για τη διακοπή της κυκλοφορίας του. Στις περιπτώσεις αυτές λαμβάνονται υπ όψιν οι διατάξεις των άρθρων 5 και 6 της απόφασης αυτής.


6. Για τον καθορισμό της τιμής των φαρμάκων για τα οποία έχει εκδοθεί άδεια παράλληλης εισαγωγής από τον Ε.Ο.Φ., ή για τη μεταβολή της τιμής τους, απαιτείται η υποβολή σχετικής αίτησης. Οι εν λόγω αιτήσεις υποβάλλονται στην αρμόδια υπηρεσία ή και αποστέλλονται ηλεκτρονικά στην ηλεκτρονική διεύθυνση price_list@eof.gr. Επίσης υποβάλλεται Υπεύθυνη Δήλωση του Ν.1599/86 στην οποία αναφέρεται η τιμή αγοράς από τον προμηθευτή, με συνημμένο θεωρημένο τιμολόγιο πώλησης για την ποσότητα εισαγωγής.




Άρθρο 11
Γενικές Διατάξεις

1. Οι τιμές των φαρμάκων καθορίζονται για τις συσκευ­ασίες που εγκρίνονται από τον ΕΟΦ και τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΕΑ). Οι μεγάλες (νοσοκομει­ακές) συσκευασίες δεν επιτρέπεται να πωλούνται τμη­ματικά από τα φαρμακεία.



2. Φάρμακα των οποίων η άδεια κυκλοφορίας έχει την ένδειξη «ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΑ ΓΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ», υποχρεούνται να αναγράφουν στην εξωτερική συσκευ­ασία και στην εσώκλειστη οδηγία καθαρά και μέσα σε ειδικό πλαίσιο την ένδειξη «ΜΟΝΟ ΓΙΑ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΑΚΗ ΧΡΗΣΗ».


3. Στην εξωτερική συσκευασία των φαρμάκων πρέπει να αναγράφεται η λιανική τιμή πώλησης.


4. Το κόστος μεταφοράς των φαρμάκων, μέχρι την έδρα των επαρχιακών φαρμακαποθηκών και φαρμα­κείων βαρύνει τις βιομηχανικές ή εισαγωγικές επιχειρήσεις. Το ίδιο κόστος βαρύνει τους φαρμακέμπορους, για πωλήσεις τους προς επαρχιακά φαρμακεία. Κατ’ εξαίρεση δεν βαρύνει τους φαρμακέμπορους το κόστος μεταφοράς για εκτέλεση παραγγελίας που η αξία της δεν υπερβαίνει τα 10 Ευρώ.


5. Στην περίπτωση που οι αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους επιβάλλουν καθήλωση των τιμών των φαρμάκων ή ορισμένων κατηγοριών φαρμάκων, εξετάζεται, τουλάχιστον μία φορά το χρόνο, αν οι μακροοικονομικές συνθήκες δικαιολογούν τη συνέχιση της καθήλωσης των τιμών χωρίς μεταβολή.


6. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ο κάτοχος άδειας κυκλοφορίας φαρμάκου μπορεί να ζητήσει παρέκκλιση από την καθήλωση των τιμών αν υπάρχουν ιδιαίτεροι λόγοι που να τη δικαιολογούν. Η αίτηση πρέπει να περιλαμβάνει επαρκή περιγραφή των λόγων αυτών. Τα κράτη μέλη εξασφαλίζουν ότι λαμβάνεται αιτιολογημένη απόφαση για κάθε τέτοια αίτηση και ανακοινώνεται στον αιτούντα εντός ενενήντα ημερών.


7. Τα φαρμακευτικά σκευάσματα που παράγονται και συσκευάζονται στην Ελλάδα και προορίζονται για εξαγωγή δεν ελέγχονται αγορανομικά. Οι ταινίες γνησιότητας των συσκευασιών που προορίζονται για εξαγωγή καταστρέφονται κατά τρόπο ανεξίτηλο και κατατίθενται στον ΕΟΦ.


8. Οι παρασκευαστές, συσκευαστές και εισαγωγείς φαρμάκων υποχρεούνται για τις πωλήσεις τους, προς φαρμακαποθήκες και φαρμακεία, να παρακρατούν την εισφορά υπέρ του Πανελλήνιου Φαρμακευτικού Συλλό­γου (4 τοις χιλίοις επί της χονδρικής τιμής πωλήσεως). Η εισφορά υπέρ ΠΦΣ εισπράττεται και αποδίδεται σε αυτόν μέσω του ΤΣΑΥ. Οι φαρμακαποθήκες θα παρα­κρατούν αντίστοιχα την εισφορά από τους φαρμακο­ποιούς. Για εξαγωγές φαρμάκων από φαρμακαποθήκες, το ποσό της εισφοράς που αντιστοιχεί σε αυτές (και το οποίο έχει ήδη παρακρατηθεί από τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις) θα επιστρέφεται στις φαρμακαποθήκες με την ίδια διαδικασία που επιστρέφονται οι λοιπές υπέρ τρίτων κρατήσεις σε ανάλογες περιπτώσεις. Το ποσοστό αυτό βαρύνει αποκλειστικά τους αγοραστές φαρμακοποιούς που διατηρούν σε λειτουργία φαρμακείο και εισπράττεται και αποδίδεται στον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο από τους ανωτέρω πωλητές εκδότες των τιμολογίων.

9. Σε περιπτώσεις συνεκμετάλλευσης φαρμάκων (CO – MARKETING) καθορίζεται ίδια τιμή. Στην περίπτωση που προκύπτουν διαφορετικές τιμές λαμβάνεται υπόψη η χαμηλότερη.


Άρθρο 12

Τιμές σε περιπτώσεις αλλαγής του παρασκευαστή ή συσκευαστή φαρμάκου ή σε περίπτωση αλλαγής ή προσθήκης νέας συσκευασίας φαρμάκου κλπ.



1. Σε περίπτωση αλλαγής του παρασκευαστή ενός φαρμάκου ή του συσκευαστή ή και των δύο, λαμβάνεται, ως ανώτατο όριο, η τιμή που είχε πριν την αλλαγή.


2. Σε περίπτωση αλλαγής ή προσθήκης νέας συσκευ­ασίας φαρμάκου ή περιεκτικότητας καθώς και σε περί­πτωση προσθήκης νέας παρεμφερούς μορφής (με την προϋπόθεση η νέα μορφή να αναφέρεται στην ίδια οδό χορήγησης) για τον καθορισμό της τιμής τους γίνεται συσχετισμός με τις τιμές που καθορίστηκαν σύμφωνα με τα προαναφερόμενα άρθρα της παρούσας. Όσον αφορά το συσχετισμό των τιμών των φαρμάκων που η τιμή τους καθορίστηκε σύμφωνα με το άρθρο 8 της παρούσας, λαμβάνονται υπόψη και συνυπολογίζο­νται τυχόν διαφοροποίηση κόστους συσκευασίας και βιομηχανοποίησης.


3. Η μετατροπή των συσκευασιών και περιεκτικοτήτων θα γίνεται ως εξής:

α) Από τη μικρή στη μεγάλη συσκευασία και περιεκτι­κότητα η τιμή ανά μονάδα θα βαίνει μειούμενη, με ανώτατο όριο 12%, ως κα­τωτέρω:

Άρθρο 12     Τιμές σε περιπτώσεις αλλαγής του παρασκευαστή ή συσκευαστή φαρμάκου ή σε περίπτωση αλλαγής ή προσθήκης νέας συσκευασίας φαρμάκου κλπ.     1.    Σε περίπτωση αλλαγής του παρασκευαστή ενός φαρμάκου ή του συσκευαστή ή και των δύο, λαμβάνεται, ως ανώτατο όριο, η τιμή που είχε πριν την αλλαγή.     2.    Σε περίπτωση αλλαγής ή προσθήκης νέας συσκευ­ασίας φαρμάκου ή περιεκτικότητας καθώς και σε περί­πτωση προσθήκης νέας παρεμφερούς μορφής (με την προϋπόθεση η νέα μορφή να αναφέρεται στην ίδια οδό χορήγησης) για τον καθορισμό της τιμής τους γίνεται συσχετισμός με τις τιμές που καθορίστηκαν σύμφωνα με τα προαναφερόμενα άρθρα της παρούσας. Όσον αφορά το συσχετισμό των τιμών των φαρμάκων που η τιμή τους καθορίστηκε σύμφωνα με το άρθρο 8 της παρούσας, λαμβάνονται υπόψη και συνυπολογίζο­νται τυχόν διαφοροποίηση κόστους συσκευασίας και βιομηχανοποίησης.     3.    Η μετατροπή των συσκευασιών και περιεκτικοτήτων θα γίνεται ως εξής:  α) Από τη μικρή στη μεγάλη συσκευασία και περιεκτι­κότητα η τιμή ανά μονάδα θα βαίνει μειούμενη, με ανώτατο όριο 12%, ως κα­τωτέρω:





β) Από τη μεγάλη στη μικρή συσκευασία και περιεκτι­κότητα η τιμή ανά μονάδα θα βαίνει αυξανόμενη με ανώτατο όριο 12%:

 β) Από τη μεγάλη στη μικρή συσκευασία και περιεκτι­κότητα η τιμή ανά μονάδα θα βαίνει αυξανόμενη με ανώτατο όριο 12%:


γ) Εξαιρούνται οι μορφές των ενεσίμων μιας δόσης, φακελίσκων και οφθαλμικών διαλυμάτων σε μεμονωμέ­νες δόσεις, οι οποίες υπολογίζονται αναλογικά.


4. Σε περίπτωση καθορισμού τιμής δύο ή περισσότε­ρων περιεκτικοτήτων του ιδίου φαρμάκου, εφόσον προ­κύπτουν τιμές δυσανάλογες μεταξύ τους, λαμβάνεται υπόψη η χαμηλότερη τιμή.

5. Οι τιμές των φαρμάκων που καθορίζονται με τη διαδικασία της παρούσας απόφασης, δημοσιεύονται σε Δελτίο Τιμών Φαρμάκων, μετά από γνώμη και τον έλεγχο των τιμών από την επιτροπή Τιμών Φαρμάκων. Τα Δελτία Τιμών επισυνάπτονται στην Υπουργική Απόφαση έκδοσης Δελτίου Τιμών και αναρτώνται στην ιστοσελίδα του υπουργείου Υγείας.

6. Παρέχεται η δυνατότητα στους ενδιαφερομένους αφού λάβουν γνώση των προτεινό­μενων τιμών, εντός τριών (3) εργάσιμων ημερών από την επομένη της συνεδρίασης της Επιτροπής Τιμών, να υποβάλουν τις παρατηρήσεις τους για τις προκύπτου­σες τιμές των φαρμακευτικών προϊόντων. Το διάστημα αυτό παρατείνεται κατά δύο (2) εργάσιμες ημέρες στα Δελτία Τιμών Φαρμάκων κατά τα οποία επανεξετάζο­νται και ανατιμολογούνται οι τιμές των φαρμακευτι­κών προϊόντων. Οι παρατηρήσεις των ενδιαφερομένων εξετάζονται και λαμβάνονται υπόψη κατά την έκδοση τυχόν διορθωτικού Δελτίου Τιμών Φαρμάκων, μέσα σε είκοσι (20) ημέρες».

7. Εφόσον η αρμόδια πρωτοβάθμια ή δευτεροβάθμια Επιτροπή το κρίνει απαραίτητο ορισμένες συσκευασίες, μορφές ή περιεκτικότητες φαρμάκου δύναται μετά από τεκμηρίωση να εξαιρεθούν από τον θετικό κατάλογο φαρμάκων που αποζημιώνονται.



Άρθρο 13
Ταινία γνησιότητας ή γραμμωτός κώδικας φαρμάκων



Η υποχρέωση της αναγραφής των στοιχείων που προβλέπονται στην ταινία γνησιότητας ή το γραμμωτό κώδικα δεν αναιρεί την υποχρέωση αναγραφής αυτών των στοιχείων και σε άλλα σημεία της συσκευασίας, όπως προβλέπεται από άλλες διατάξεις.

Οι υπ΄ αριθ.ΔΥΓ3(α)/οικ.97018/8.10.2012 (ΦΕΚ Β΄ 2719), ΔΥ3(α)οικ.100500/ 16.10.2012 (ΦΕΚ Β΄ 2793) και υπ΄ αριθ. οικ.101933/19.10.2012 (ΦΕΚ Β΄ 2825) απόφαση καταργούνται.





    Στην κορυφή