Η ανάπτυξη ανθεκτικών μικροβίων στα ισχυρότερα αντιβιοτικά αποτελεί σήμερα το μεγαλύτερο κίνδυνο για τη Δημόσια Υγεία. Η μη συνετή χρήση των αντιβιοτικών, η ανεπαρκής λήψη μέτρων προστασίας έναντι της διασποράς των μικροβίων από το νοσηλευτικό και ιατρικό προσωπικό στους νοσοκομειακούς χώρους, έχει δημιουργήσει τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη μικροβιακών στελεχών, ανθεκτικών στα αντιβιοτικά τελευταίας γενεάς.

Τα τελευταία έτη, μεγάλες κλινικές έρευνες στην Ευρώπη και την Αμερική, καταδεικνύουν την αύξηση των νοσοκομειακών λοιμώξεων από μικροβιακά στελέχη ανθεκτικά στα περισσότερα ισχυρά αντιβιοτικά, όπως για παράδειγμα οι καρμπαπενέμες. Έχει αναφερθεί ότι το 50% των αντιβιοτικών τα οποία χρησιμοποιούνται στα νοσοκομεία μπορεί να είναι μη κατάλληλα.1,2

Οι προσπάθειες των επιστημόνων στο πλαίσιο του περιορισμού αλλά και του ελέγχου των λοιμώξεων από μικρόβια ανθεκτικά στη μεθυκιλίνη ( MRSA), αποτελούν κύριο στόχο παγκοσμίως.

Η 18η Νοεμβρίου ορίστηκε από το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επιτήρησης Αντιμικροβιακής Αντίστασης (European Antimicrobial Resistance Surveillance Network), ως «Ευρωπαϊκή Ημέρα Αντιβιοτικής Εγρήγορσης» (European Antibiotic Awareness Day).3

Στην Ευρωπαϊκή Ένωση καταγράφονται ετησίως 400,000 ασθενείς με νοσοκομειακές λοιμώξεις ανθεκτικές στα περισσότερα αντιβιοτικά. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου οι ιατροί ευρίσκονται στο δίλημμα της μη ύπαρξης αντιβιοτικών για τη θεραπεία των παραπάνω λοιμώξεων.3

Η συνετή χρήση των αντιβιοτικών “Prudent Antibiotic Use” αποτελεί τον πρωτεύοντα στόχο της ενημερωτικής εκστρατείας για το 2010, του Ευρωπαϊκού Κέντρου Ελέγχου Λοιμώξεων (ECDC-European Center for Disease Prevention and Control) σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Επιτήρησης Αντιμικροβιακής Αντίστασης (European Antimicrobial Resistance Surveillance Network).4

Ωστόσο μέτρα όπως τα «καθαρά χέρια», και προσφάτως η χρήση του Αντιμικροβιακού Χαλκού στις επιφάνειες αφής, έχουν περιορίσει σε σημαντικό βαθμό την ανάπτυξη μετάδοση μικροβιακών στελεχών, βακτηριδίων ακόμα και ιών στη καθημερινή λειτουργία του ιατρονοσηλευτικού προσωπικού στα νοσοκομεία.

Σε έρευνες σε οποίες έχουν γίνει και αφορούν τις κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις από τις μυοσκελετικές λοιμώξεις στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, έχει καταγραφεί ότι οι περιπτώσεις λοιμώξεων μετά την αρθροπλαστική της κατ’ισχίον αρθρώσεως, από 3,400 που καταγράφηκαν το 2005, πρόκειται να ανέλθουν στις 4,600 το 2030. Αντίστοιχα οι λοιμώξεις μετά την αρθροπλαστική της κατά γόνυ αρθρώσεως, από 6,400 που καταγράφηκαν το 2005, πρόκειται να ανέλθουν στις 175,500 το 2030.5

Στην ίδια έρευνα, έχει υπολογιστεί ότι το κόστος νοσηλείας-θεραπείας σε περιπτώσεις οστεομυελίτιδας ανέρχεται στο ποσό των 35,000 $, για τη σηπτική αθρίτιδα 35,100 και γενικότερα για τις χειρουργικές μολύνσεις 21,800 $ κατά άτομο.5

Στη Γερμανία, σε μελέτη που έγινε σε 11 νοσοκομεία , σε 313,942 περιστατικά, το 1,9% ανέπτυξε λοίμωξη από μικρόβιο ανθεκτικό στη μεθυκιλίνη (MRSA). Η παραμονή στο νοσοκομείο ήταν πλέον των 16 ημερών και το κόστος νοσηλείας πάνω από 40,000 $.5

Σύμφωνα με το Ελληνικό Ινστιτούτο Ανάπτυξης Χαλκού η μικροβιοκτόνος δράση κραμάτων αντιμικροβιακού χαλκού εξουδετερώνει πάνω από το 90% μικροβιών- βακτηριδιών ανθεκτικών στη μεθυκιλίνη (MRSA). Η χρήση του αντιμικροβιακού χαλκού στις επιφάνειες αφής ενδονοσοκομειακά και κυρίως η επιχάλκωση μονάδων εντατικής θεραπείας , έχει τα καλύτερα αποτελέσματα στη μείωση της νοσοκομειακής μικροβιακής χλωρίδας.6
Ήδη παγκοσμίως έχει ξεκινήσει η εφαρμογή των παραπάνω μέτρων και περιγράφονται στις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Ιαπωνία και άλλες χώρες η χρήση του αντιμικροβιακού χαλκού στις επιφάνειες αφής σε ολόκληρα νοσοκομεία.

Αξίζει να σημειωθεί ότι η αξία ενός τόνου χαλκού ανέρχεται σήμερα στα 8,000$ και με την ανωτέρω ποσότητα μπορούν να παραχθούν αντιμικροβιακά κράματα και να επιχαλκωθεί νοσοκομείο 200 κλινών με 10 κλίνες μονάδας εντατικής θεραπείας.6

Στην Ελλάδα, έχουν ξεκινήσει ήδη στο Πανεπιστήμιο Αθηνών στο Εργαστήριο Βιοπαθολογίας του Αρεταίειου Νοσοκομείου, έρευνες για τη δράση του αντιμικροβιακού χαλκού και την αξιοποίηση του κυρίως στο τομέα υγείας αλλά και σε χώρους υψηλής επικινδυνότητας μικροβιακής διασποράς.

Οι τελευταίες οικονομικές εξελίξεις επιβάλλουν την αναγκαιότητα για μια ανοικτή συζήτηση στο τομέα αυτό και την αξιοποίηση όλων εκείνων των νεοτέρων μεθόδων-ανακαλύψεων με στόχο τη μείωση της νοσηλευτικής δαπάνης, την αντιμετώπιση της ανθεκτικής μικροβιακής χλωρίδας και την συνετή χρήση των αντιβιοτικών.


Πάνος Ευσταθίου
Ορθοπαιδικός Χειρουργός
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών




Βιβλιογραφία

1. Davey P, Brown E, Fenelon L, Finch R, Gould I, Hartman G, et al. Interventions to improve antibiotic prescribing practices for hospital inpatients. Cochrane Database Syst Rev. 2005(4):CD003543

2. Willemsen I, Groenhuijzen A, Bogaers D, Stuurman A, van Keulen P, KluytmansJ.Appropriateness of antimicrobial therapy measured by repeated prevalence surveys. Antimicrob Agents Chemother. 2007 Mar;51(3):864-7

3. ΕCDC: Mutlidrug resistant bacteria remain a public health issue in Europe- Brussels, 16 November 2010

4. ΕCDC-EMEA Technical Report:The bacterial Challenge : Time to React, Stockholm, Sept 2009

5. Lazaros A. Poultsides, Lycurgus L. Liaropoulos and Konstantinos N. Malizos: Journal of Borne & Joint Surg Am. 2010;92:13.

6. Ευσταθίου Π. , Η δράση του αντιμικροβιακού χαλκού. 5 Οκτ. 2010, 2nd Copper Day , Thessaloniki. Ελληνικό Ινστιτούτο Ανάπτυξης Χαλκού.