Ορισμός

Η αρρυθμία είναι μια διαταραχή στον ρυθμό της καρδιάς ή στη συχνότητα των καρδιακών παλμών. Η καρδιά μπορεί να πάλλεται πολύ αργά ή πολύ γρήγορα ή να κάνει παραπάνω παλμούς ή να κάνει διακοπές ή να παρουσιάζει άλλες ανωμαλίες στον ρυθμό της.


Περιγραφή

Οι αρρυθμίες είναι αποκλίσεις από την ομαλή διακύμανση του καρδιακού παλμού, γεγονός που κάνει την καρδιά να κτυπά ανώμαλα. Ο ομαλός παλμός ξεκινά στον δεξιό κόλπο, τον φυσικό βηματοδότη της καρδιάς (φλεβοκόμβο), που στέλνει ένα ηλεκτρικό σήμα στο κέντρο της καρδιάς, στον κολποκοιλιακό κόμβο. Ο κολποκοιλιακός κόμβος στη συνέχεια στέλνει σήματα στον κεντρικό θάλαμο λειτουργίας της καρδιάς για να προκαλέσει συσπάσεις στην κοιλία. Οι αρρυθμίες συμβαίνουν όταν ο καρδιακός παλμός ξεκινά σε άλλο σημείο της καρδιάς και όχι στον κολποκοιλιακό κόμβο ή όταν αναπτύσσεται ανώμαλος ρυθμός παλμών ή όταν ‘μπλοκάρεται’ η μεταφορά του ηλεκτρικού σήματος κατά τη διαδρομή του.

Οι αρρυθμίες είναι συνήθεις στους μεσήλικες. Καθώς οι άνθρωποι μεγαλώνουν, η πιθανότητα να εμφανίσουν αρρυθμία αυξάνει. Οι αρρυθμίες συχνά συμβαίνουν σε ανθρώπους που δεν αντιμετωπίζουν καρδιακές παθήσεις. Στους ανθρώπους αυτούς η ίδια η πάθηση είναι επικίνδυνη, όχι η αρρυθμία. Οι αρρυθμίες συχνά συμβαίνουν κατά τη διάρκεια ενός εμφράγματος και μετά από αυτό. Κάποιοι τύποι αρρυθμίας, όπως η κοιλιακή ταχυκαρδία, είναι σοβαρές και πολλές φορές αποτελούν απειλή για τη ζωή του ανθρώπου.

Οι αργοί καρδιακοί παλμοί (λιγότεροι από 60 το λεπτό) ονομάζονται βραδυκαρδίες, ενώ γρήγοροι παλμοί (περισσότεροι από 100 το λεπτό) ονομάζονται ταχυκαρδίες. Η βραδυκαρδία μπορεί να έχει ως αποτέλεσμα την επιβράδυνση της κυκλοφορίας του αίματος που συνεπάγεται ελλιπή οξυγόνωση του σώματος και κυρίως του εγκεφάλου. Οι ταχυκαρδίες μπορεί επίσης να μειώσουν την ικανότητα της καρδιάς να πάλλεται αποτελεσματικά επειδή οι κοιλίες δεν έχουν αρκετό χρόνο ώστε να γεμίσουν εντελώς.

Οι αρρυθμίες χαρακτηρίζονται από το σημείο προέλευσής τους. Τους κόλπους ή τις κοιλίες. Υπερκοιλιακές αρρυθμίες συμβαίνουν στις άνω περιοχές της καρδιάς και είναι λιγότερο σοβαρές από τις κοιλιακές αρρυθμίες. Η κοιλιακή μαρμαρυγή είναι η πλέον σοβαρή αρρυθμία και μπορεί να αποβεί θανατηφόρα αν δεν υπάρξει άμεση ιατρική βοήθεια.

Αιτίες και συμπτώματα

Σε πολλές περιπτώσεις, η αιτία της αρρυθμίας είναι άγνωστη. Στις γνωστές αιτίες αρρυθμίας περιλαμβάνονται οι καρδιακές παθήσεις, το stress, η κατανάλωση καφεΐνης, το κάπνισμα, το αλκοόλ, τα διαιτητικά χάπια, τα αντιβηχικά και τα φάρμακα για το κρυολόγημα.


Συμπτώματα της αρρυθμίας:

• Γρήγορος ή ακανόνιστος καρδιακός παλμός,
• Σκίρτημα ή ‘φτερούγισμα’ στο στήθος,
• Ζάλη,
• Λιποθυμία
• Δύσπνοια και πόνοι στο στήθος


Διάγνωση

Η διάγνωση της αρρυθμίας γίνεται με στηθοσκοπική εξέταση, ηλεκτροκαρδιογράφημα και ηλεκτροφυσιολογικές μελέτες. Μερικές φορές οι αρρυθμίες εντοπίζονται με τη στηθοσκοπική εξέταση του ασθενούς αλλά, δεδομένου ότι οι αρρυθμίες δεν είναι συνεχείς, μπορεί να μην εντοπισθούν κατά την εξέταση.

Το ηλεκτροκαρδιογράφημα απεικονίζει τη δραστηριότητα της καρδιάς και μπορεί να αποκαλύψει έλλειψη οξυγόνου από κακή κυκλοφορία (ισχαιμία). Ηλεκτρόδια καλυμμένα με διαγώγιμο ζελέ τοποθετούνται στο στήθος, τους βραχίονες και τις κνήμες του ασθενούς. Στέλνουν τη διέγερση από την καρδιακή δραστηριότητα διαμέσου ενός μόνιτορ (ταλαντοσκόπιο) σε ένα μηχάνημα εγγραφής που τις αποτυπώνει σε χαρτί. Η εξέταση διαρκεί περίπου 10 λεπτά και πραγματοποιείται στο ιατρείο. Ένας άλλος τύπος ηλεκτροκαρδιογραφήματος, το γνωστό ως τεστ κοπώσεως, μετρά την αντίδραση της καρδιάς και των αιμοφόρων αγγείων στη σωματική διέγερση ενώ ο ασθενής ασκείται σε κυλιόμενο διάδρομο ή ποδήλατο. Αυτό το τεστ πραγματοποιείται είτε σε ιατρείο είτε σε εργαστήριο και κρατάει από 15 έως 30 λεπτά. Άλλοι τύποι ηλεκτροκαρδιογραφημάτων είναι η 24ωρη καταγραφή του ηλεκτροκαρδιογραφήματος (holter), μέσω μιας φορητής συσκευής που συνδέεται στον ασθενή και καταγράφει τον καρδιακό ρυθμό για ένα 24ωρο. Στην περίπτωση αυτή ο ασθενής φορά έναν ‘μαγνητοφωνάκι’ στο στήθος του, που καταγράφει τον ρυθμό της καρδιάς του κατά τη διάρκεια των καθημερινών δραστηριοτήτων του. Η τηλεφωνική παρακολούθηση μπορεί να εντοπίσει αρρυθμίες που εμφανίζονται σποραδικά. Παρόμοια με το holter, η τηλεφωνική παρακολούθηση μπορεί να συνεχιστεί για μέρες ή και βδομάδες και δίνει τη δυνατότητα στον ασθενή να στέλνει ένα ηλεκτροκαρδιογράφημα μέσω τηλεφώνου σε ένα σταθμό παρακολούθησης όταν νιώθει αρρυθμία ή εναλλακτικά να αποθηκεύει την πληροφορία σε ένα μαγνητόφωνο και να τη στέλνει αργότερα.

Οι ηλεκτροφυσιολογικές μελέτες είναι επεμβατικές διαδικασίες που πραγματοποιούνται σε νοσοκομείο προκειμένου να βρεθεί η αιτία των σοβαρών αρρυθμιών και η ανταπόκριση σε διαφορετικές θεραπείες. Περιλαμβάνουν τον καρδιακό καθετηριασμό, κατά τον οποίο καθετήρες οι οποίοι καταλήγουν σε ηλεκτρόδια, περνούν από μια φλέβα στον βραχίονα ή στο πόδι και – δια μέσου των αιμοφόρων αγγείων - στην καρδιά. Τα ηλεκτρόδια καταγράφουν αντιδράσεις της καρδιάς, εντοπίζοντας από πού ξεκινά η αρρυθμία. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας αυτής, οι γιατροί μπορούν να ελέγξουν την επίδραση διαφόρων φαρμάκων, προκαλώντας αρρυθμία μέσω των ηλεκτροδίων, ή να δοκιμάσουν διαφορετικά φάρμακα. Η διαδικασία διαρκεί μία με δύο ώρες και στη διάρκειά της ο ασθενής είναι ξύπνιος αλλά ελαφρά ναρκωμένος. Τοπική αναισθησία χορηγείται με ένεση στις περιοχές εισόδου του καθετήρα.

Θεραπεία

Πολλές αρρυθμίες δεν απαιτούν καμία θεραπεία. Για τις σοβαρές αρρυθμίες , η θεραπευτική αγωγή για υπάρχουσα καρδιοπάθεια, μερικές φορές αντιμετωπίζει και την αρρυθμία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, η ίδια η αρρυθμία αντιμετωπίζεται με φάρμακα, ηλεκτροσόκ (απινιδισμό), αυτόματους απινιδωτές, τεχνητούς βηματοδότες, καθετηριασμό, ή χειρουργική επέμβαση. Οι υπερκοιλιακές αρρυθμίες συχνά μπορούν να αντιμετωπισθούν με φαρμακευτική αγωγή. Αντίθετα, οι κοιλιακές αρρυθμίες είναι πιο περίπλοκες στη θεραπεία τους.
H θεραπεία με φάρμακα μπορεί να ρυθμίσει τις αρρυθμίες, αλλά η εξεύρεση του σωστού φαρμάκου και της σωστής δοσολογίας απαιτεί προσοχή και μπορεί να πάρει χρόνο. Στα κοινά φάρμακα για την καταπολέμηση της αρρυθμίας περιλαμβάνονται οι β-αναστολείς, οι αποκλειστές ασβεστίου , η quinnidine, φυτικά παρασκευάσματα και η procanaimide. Εξαιτίας των ισχυρών παρενεργειών που μπορεί να έχουν, ισχυρότερα αναισθητοποιητικά φάρμακα χορηγούνται μόνο σε αρρυθμίες που απειλούν τη ζωή του ασθενούς. Όλα τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της αρρυθμίας έχουν πιθανές παρενέργειες, που κυμαίνονται από ήπιες επιπλοκές όπως με τους β-καταστολείς και τους αποκλειστές ασβεστίου, σε πιο σοβαρές όπως με τα αναισθητοποιητικά φάρμακα που παραδόξως μπορεί τα ίδια να προκαλέσουν αρρυθμίες ή να τις επιδεινώσουν. Η ανταπόκριση στα φάρμακα μετριέται συνήθως με το ηλεκτροκαρδιογράφημα, το holter ή την ηλεκτροφυσιολογική μελέτη.

Σε περιπτώσεις εκτάκτου ανάγκης εφαρμόζεται ο απινιδισμός (defibrillation), δηλαδή το ηλεκτροσόκ στο θωρακικό τοίχωμα. Ο απινιδισμός αποκαθιστά τον κανονικό ρυθμό της καρδιάς. Ακολουθείται από φαρμακευτική αγωγή ώστε να προληφθεί η επανεμφάνιση της αρρυθμίας.
Τεχνητοί βηματοδότες που αποκαθιστούν τον ομαλό ρυθμό της καρδιάς μπορούν να τοποθετηθούν κάτω από το δέρμα με μια απλή επέμβαση. Απολήξεις του βηματοδότη εγκαθίστανται στη δεξιά πλευρά της καρδιάς. Οι βηματοδότες χρησιμοποιούνται για τη διόρθωση της βραδυκαρδίας και μερικές φορές μετά από χειρουργική επέμβαση ή καθετηριασμό.

Εμφυτεύσιμοι αυτόματοι απινιδωτές διορθώνουν τις απειλητικές για τη ζωή κοιλιακές αρρυθμίες, εντοπίζοντάς τις και στη συνέχεια αποκαθιστώντας τον παλμό ή προκαλώντας ένα ηλεκτροσόκ στην καρδιά. Εμφυτεύονται μέσα στο θωρακικό τοίχωμα χωρίς να απαιτείται μείζον χειρουργείο και αποθηκεύουν πληροφορίες για μελλοντική αξιολόγηση από τους γιατρούς. Οι εμφυτεύσιμοι αυτόματοι απινιδωτές έχουν αποδειχθεί πιο αποτελεσματικοί από ότι μόνο τα φάρμακα, επειδή σώζουν ζωές. Συχνά χρησιμοποιούνται παράλληλα με φαρμακευτική αγωγή.
Η μέθοδος της κατάλυσης, δηλ. της ηλεκτρικής καταστροφής του κέντρου παραγωγής της αρρυθμίας ή των ηλεκτρικών της διαδρομών με χορήγηση ηλεκτρικού ρεύματος υψηλής τάσης, γνωστό ως ‘Αblation’, εφαρμόζεται είτε με καθετήρα είτε χειρουργικά. Η υπερκοιλιακή ταχυκαρδία μπορεί να αντιμετωπισθεί επιτυχώς με το Ablation. To Ablation με καθετήρα πραγματοποιείται σε ειδικό εργαστήριο με τον ασθενή ελαφρώς ναρκωμένο. Ενας καθετήρας εφοδιασμένο με μηχανισμό που χαρτογραφεί τις ηλεκτρικές διαδρομές εισάγεται σε μια φλέβα και οδηγείται μέσα στην καρδιά. Υψηλής συχνότητας ραδιοκύματα χρησιμοποιούνται για να αφαιρέσουν τη διαδρομή ή τις διαδρομές που προκαλούν την αρρυθμία. To χειρουργικό Ablation είναι παρόμοιο κατ’ αρχήν αλλά πραγματοποιείται σε νοσοκομείο, με τη χρήση ‘κρύας’ μήλης αντί των ραδιοκυμάτων για την καταστροφή των ιστών. Το Αblation εφαρμόζεται όπου η φαρμακευτική αντιμετώπιση έχει αποτύχει.
Μια άλλη μορφή χειρουργικής επέμβασης για την απινίδωση των κόλπων συνίσταται σε πολλαπλές τομές στον κόλπο που επιτρέπουν τα ηλεκτρικά κύματα να κινηθούν αποτελεσματικά. Αυτή η μέθοδος συχνά συνιστάται σε ασθενείς που δεν έχουν ανταποκριθεί σε φάρμακα ή στον απινιδισμό.

Εναλλακτική θεραπεία

Από τη στιγμή που κάποιες αρρυθμίες μπορεί να είναι απειλητικές για τη ζωή, ο ασθενής θα πρέπει πρώτα να συμβουλευθεί ένα συμβατικό γιατρό. Ο βελονισμός μπορεί να διορθώσει έναν ελάχιστο αριθμό (1,5%) περιπτώσεων κολπικής μαρμαρυγής. Για νέες, ήσσονος σημασίας αρρυθμίες, ο βελονισμός μπορεί να είναι αποτελεσματικός σε ποσοστό 70% των περιπτώσεων, αλλά αυτό το νούμερο μπορεί να μη διαφέρει πολύ από τη θεραπεία με placebo. Tόσο οι δυτικές όσο και οι κινεζικές θεραπείες με βότανα χρησιμοποιούνται επίσης για τη θεραπεία της αρρυθμίας. Δεδομένου ότι η ‘μπερκιά’ (Crataegus laevigata) διαστέλλει τα αιμοφόρα αγγεία και διεγείρει τους μυς της καρδιάς, μπορεί να βοηθά στη σταθεροποίηση των αρρυθμιών. Είναι ήπιο και κατάλληλο για οικιακή χρήση, αντίθετα με το ‘κορακόχορτο’ (Digitalis purpurea), ένα βότανο του οποίου η επίδραση στην καρδιά είναι τόσο ισχυρή που δεν πρέπει να χορηγείται χωρίς την επίβλεψη ειδικού. Οι ομοιοπαθητικοί συνήθως προτείνουν θεραπείες με βότανα όπως η Λάχεσις, το ακόνιτο ή ψιάκι (Aconitum napellus) για την αντιμετώπιση των ήπιων αρρυθμιών.


Πρόγνωση

Η εξέλιξη στις διαγνωστικές τεχνικές, τα νέα φάρμακα και η ιατρική τεχνολογία έχουν παρατείνει τη ζωή πολλών ασθενών με σοβαρές αρρυθμίες. Οι διαγνωστικές τεχνικές δίνουν τη δυνατότητα στους επιστήμονες να διαπιστώνουν με ακρίβεια το είδος της αρρυθμίας, ενώ τα καινούρια φάρμακα, η πρόοδος στην τεχνολογία των βηματοδοτών, η ανάπτυξη των εμφυτεύσιμων απινιδωτών και η πρόοδος στις τεχνικές απινίδωσης προσφέρουν αποτελεσματικές θεραπείες για πολλούς τύπους αρρυθμίας.

Πρόληψη

Ορισμένες αρρυθμίες μπορεί να προληφθούν με τον έλεγχο του στρες και της νευρικότητας όπως επίσης με την αποφυγή κατανάλωσης καφεΐνης, αλκοόλ, αποσυμφορητικών φαρμάκων, κοκαΐνης και καπνίσματος.


Όροι – Κλειδιά

Βραδυκαρδία: Αργός καρδιακός παλμός. Ο ένας από τους δύο τύπους αρρυθμίας.
Ηλεκτροκαρδιογράφημα: Εξέταση που καταγράφει τον καρδιακό παλμό με τη χρήση
ηλεκτροδίων
Ηλεκτροφυσιολογική μελέτη: Εξέταση με καρδιακό καθετηριασμό και έκλυση ηλεκτρικού
ρεύματος με σκοπό την πρόκληση αρρυθμίας. Η εξέταση αυτή εξακριβώνει την πηγή της αρρυθμίας και χρησιμεύει ως τεστ για την αποτελεσματικότητα των αντιαρρυθμικών φαρμάκων.
Ταχυκαρδία: Γρήγορος καρδιακός παλμός. Ο ένας από τους δύο τύπους αρρυθμίας.

Ορισμός

Αναιμία είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από παθολογικά χαμηλά επίπεδα υγιών ερυθροκυττάρων ή αιμοσφαιρίνης.


Περιγραφή

Οι ιστοί του ανθρώπινου σώματος χρειάζονται τακτική/ συνεχή παροχή οξυγόνου για να διατηρηθούν υγιείς. Τα ερυθροκύτταρα (ερυθρά αιμοσφαίρια) , τα οποία περιέχουν αιμοσφαιρίνη που τους επιτρέπει να μεταφέρουν οξυγόνο σε ολόκληρο το σώμα, ζουν μόνο για περίπου 120 ημέρες. Όταν πεθαίνουν , ο σίδηρος που περιέχουν επιστρέφεται στο μυελό των οστών και χρησιμοποιείται για τη δημιουργία νέων ερυθροκυττάρων. Αναιμία μπορεί να αναπτυχθεί όταν βαριά/ σοβαρή αιμορραγία προκαλεί σημαντική απώλεια σιδήρου. Επίσης συμβαίνει όταν κάποια αιτία επιβραδύνει την παραγωγή ερυθροκυττάρων ή αυξάνει το ρυθμό καταστροφής τους.

Η αναιμία μπορεί να είναι ήπια, μέτρια, ή αρκετά σοβαρή ώστε να οδηγήσει σε απειλητικές για τη ζωή επιπλοκές. Έχουν ταυτοποιηθεί περισσότεροι από 400 τύποι αναιμίας. Πολλοί από αυτούς είναι σπάνιοι.

Οι πλέον συχνοί τύποι αναιμίας περιλαμβάνουν:

• σιδηροπενική αναιμία (αναιμία από έλλειψη σιδήρου)
• αναιμία από έλλειψη φυλλικού οξέος
• αναιμία από έλλειψη βιταμίνης Β12 (κοβαλαμίνη)
• αναιμία από έλλειψη βιταμίνης C
• αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία
• αιμολυτική αναιμία
• δρεπανοκυτταρική αναιμία
• απλαστική αναιμία
• αναιμία χρονίας νόσου

Αιτίες και συμπτώματα

Αναιμία προκαλείται από αιμορραγία, μειωμένη παραγωγή ερυθροκυττάρων, ή αυξημένη καταστροφή τους. Η πτωχή/πλημμελής διατροφή μπορεί να συνεισφέρει σε αναιμία από ανεπάρκεια βιταμινών και σιδήρου, κατά την οποία παράγονται λιγότερα ερυθροκύτταρα. Κληρονομικές διαταραχές και ορισμένα νοσήματα μπορούν να προκαλέσουν αυξημένη καταστροφή ερυθροκυττάρων. Ωστόσο, η υπέρμετρη αιμορραγία αποτελεί την πλέον συχνή αιτία αναιμίας, και η ταχύτητα με την οποία συμβαίνει η απώλεια αίματος έχει σημαντική επίπτωση στη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Χρόνια απώλεια αίματος μπορεί να οφείλεται σε:

• υπερμηνόρροια (μεγάλη απώλεια αίματος στη διάρκεια κανονικής κατά τα άλλα εμμηνορρυσίας)
• αιμορροϊδες
• ρινορραγίες/ υποτροπιάζουσες επιστάξεις
• καρκίνος
• όγκοι του γαστρεντερικού σωλήνα/συστήματος
• εκκολπωμάτωση παχέος εντέρου
• πολύποδες παχέος εντέρου
• γαστρικά έλκη
• μακροχρόνια κατάχρηση αλκοόλ.

Η οξεία απώλεια αίματος είναι συνήθως αποτέλεσμα:

• τοκετού
• τραυματισμού
• ρήξης αιμοφόρων αγγείων
• χειρουργείου

Αναιμία από έλλειψη σιδήρου (σιδηροπενική αναιμία)

Η σιδηροπενική αναιμία αποτελεί την πλέον συχνή αναιμία παγκοσμίως. Στις ΗΠΑ, προσβάλλει περίπου 240.000 νήπια ηλικίας ενός εως δύο ετών και 3,3 εκατομμύρια γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας. Αυτή η κατάσταση είναι λιγότερο συχνή σε παιδιά μεγαλύτερης ηλικίας και σε ενήλικες άνω των 50 ετών , ενώ σπάνια εμφανίζεται σε έφηβα αγόρια και νεαρούς άρρενες.
Η έναρξη της σιδηροπενικής αναιμίας είναι σταδιακή. Η έλλειψη αρχίζει όταν το σώμα χάνει περισσότερο σίδηρο από ότι κερδίζει από την τροφή και άλλες πηγές. Λόγω του ότι οι εξαντλημένες αποθήκες σιδήρου αδυνατούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες των ερυθροκυττάρων, αναπτύσσονται λιγότερα ερυθροκύτταρα. Σε αυτό το πρώιμο στάδιο της αναιμίας, τα ερυθροκύτταρα φαίνονται φυσιολογικά, αλλά είναι μειωμένα σε αριθμό. Το σώμα προσπαθεί να αντιρροπήσει την έλλειψη σιδήρου με το να παράγει περισσότερα ερυθροκύτταρα, τα οποία έχουν χαρακτηριστικά μικρό μέγεθος.

Αδυναμία, κόπωση, και καταβολή ενδέχεται να αποτελούν εκδηλώσεις ήπιας αναιμίας. Άλλες εκδηλώσεις περιλαμβάνουν δέρμα που είναι ωχρό ή χλωμό, ή ωχρότητα των γραμμών στις παλάμες, των ούλων, των κοιτών στα νύχια, ή των επιπεφυκότων. Κάποιο άτομο που είναι αδύναμο, κουράζεται εύκολα, συχνά εμφανίζει δύσπνοια, και αισθάνεται ατονία ή ζάλη(ίλιγγο) ενδέχεται να είναι σοβαρά αναιμικό.

Άλλα συμπτώματα της αναιμίας είναι:

• στηθάγχη
• κεφαλαλγία
• αδυναμία συγκέντρωσης ή και έκπτωση μνήμης
• φλεγμονή του στόματος (στοματίτιδα) ή της γλώσσας (γλωσσίτιδα)
• αϋπνία
• ακανόνιστος καρδιακός ρυθμός
• απώλεια όρεξης
• νύχια ξηρά, εύθραυστα, με γραμμώσεις
• έλκη στο στόμα, το φάρυγγα, ή το ορθό
• εφιδρώσεις
• οιδήματα των άκρων χειρών και ποδών
• αίσθημα δίψας
• εμβοές των ώτων
• ανεξήγητες αιμορραγίες ή μώλωπες
• pica (έντονη επιθυμία του ατόμου να μασάει πάγο, χρώματα/βαφές, ή χώμα)

Αναιμία από έλλειψη φυλλικού οξέος

Η αναιμία από έλλειψη φυλλικού οξέος αποτελεί το συχνότερο τύπο μεγαλοβλαστικής αναιμίας, στην οποία τα ερυθροκύτταρα είναι μεγαλύτερα σε μέγεθος από το κανονικό. Προκαλείται από ανεπάρκεια του φυλλικού οξέος , μια βιταμίνη την οποία χρειάζεται το σώμα για να παράγει φυσιολογικά κύτταρα.
Η αναιμία από έλλειψη φυλλικού οξέος είναι ιδιαίτερα συχνή σε βρέφη και εφήβους. Μολονότι αυτή η κατάσταση συχνά είναι αποτέλεσμα διαιτητικού ελλείμματος, ορισμένες φορές οφείλεται σε μια ανικανότητα απορρόφησης φυλλικού οξέος από τροφές όπως:

• αυγά
• ψάρια
• πράσινα λαχανικά
• κρέας
• γάλα/ γαλακτοκομικά
• μαγιά

Το κάπνισμα αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης αυτής της κατάστασης με το να παρεμβαίνει στην απορρόφηση της βιταμίνης C, την οποία χρειάζεται το σώμα για την απορρόφηση του φυλλικού οξέος. Η αναιμία από έλλειψη φυλλικού οξέος μπορεί να αποτελέσει επιπλοκή της εγκυμοσύνης, όταν το γυναικείο σώμα χρειάζεται οκτώ φορές περισσότερο φυλλικό οξύ από ότι σε κάθε άλλη περίπτωση.

Αναιμία από έλλειψη βιταμίνης Β12

Μια μακροχρόνια αγωγή με ενέσιμες δόσεις βιταμίνης Β12 είναι αναγκαία για τον έλεγχο των συμπτωμάτων της κακοήθους αναιμίας. Ο ασθενής ενδέχεται να συμβουλευθεί να περιορίσει τη φυσική/ σωματική άσκηση μέχρι η θεραπεία να αποκαταστήσει τη δύναμη και την ισορροπία του οργανισμού του.

Αναιμία από έλλειψη βιταμίνης C

Σπάνια διαταραχή που έχει ως αποτέλεσμα να κατασκευάζει/παράγει ο μυελός των οστών μικρά σε μέγεθος, ανώμαλα ερυθροκύτταρα. Η αναιμία από έλλειψη βιταμίνης C προκύπτει από σοβαρό, μακροχρόνιο διαιτητικό έλλειμμα.

Αιμολυτική αναιμία

Η επίκτητη αιμολυτική αναιμία μπορεί γενικά να θεραπευτεί όταν αρθεί/ απομακρυνθεί ο παράγοντας/το αίτιο που την προκαλεί.

Θαλασσαιμίες

Μια κληρονομική μορφή αιμολυτικής αναιμίας , η θαλασσαιμία, απορρέει από την ανικανότητα του σώματος να παράγει όση φυσιολογική αιμοσφαιρίνη χρειάζεται. Υπάρχουν δύο κατηγορίες θαλασσαιμίας, ανάλογα με ποιά αλυσίδα αμινοξέων επηρεάζεται/ προσβάλλεται. (η αιμοσφαιρίνη συντίθεται από τέσσερις αλυσίδες αμινοξέων). Στην α-θαλασσαιμία, υπάρχει μια ανισορροπία στην παραγωγή της α αλυσίδας αμινοξέων. Στη β-θαλασσαιμία, υπάρχει ανισορροπία στη β αλυσίδα. Οι α-θαλασσαιμίες περισσότερο συχνά προσβάλλουν τη μαύρη φυλή (το 25% έχουν τουλάχιστον ένα γονίδιο). Οι β-θαλασσαιμίες προσβάλλουν πιο συχνά πληθυσμούς της μεσογείου και της νοτιοανατολικής ασίας.
Η θαλασσαιμία χαρακτηρίζεται από την παραγωγή ερυθροκυττάρων που είναι ασυνήθιστα μικρά και εύθραυστα. Προσβάλλει μόνο άτομα που κληρονομούν το γονίδιο για αυτήν και από τους δύο γονείς (αυτοσωμική υπολειπόμενη κληρονομικότητα).

Αυτοάνοση αιμολυτική αναιμία

Η αιμολυτική αναιμία θερμών αντισωμάτων αποτελεί τον πλέον συχνό τύπο αυτής της διαταραχής. Αυτή η κατάσταση συμβαίνει όταν το σώμα παράγει αυτοαντισώματα που περιβάλλουν τα ερυθροκύτταρα. Τα επενδυμένα με αυτοαντισώματα ερυθροκύτταρα καταστρέφονται από το σπλήνα, το ήπαρ, ή το μυελό των οστών.

Η αιμολυτική αναιμία θερμών αντισωμάτων εμφανίζεται συχνότερα στις γυναίκες από ότι στους άνδρες. Περίπου το ένα τρίτο των ασθενών με αιμολυτική αναιμία θερμών αντισωμάτων νοσούν επίσης από λέμφωμα, λευχαιμία, ερυθυματώδη λύκο, ή κάποιο νόσημα του συνδετικού ιστού.
Στην αιμολυτική αναιμία ψυχρών αντισωμάτων, το σώμα επιτίθεται στα ερυθροκύτταρα σε θερμοκρασία αντίστοιχη ή χαμηλότερη από εκείνη του σώματος. Η οξεία μορφή αυτής της κατάστασης συχνά αναπτύσσεται σε άτομα που έχουν προσβληθεί από πνευμονία, λοιμώδη μονοπυρήνωση, ή άλλες οξείες λοιμώξεις. Τείνει να είναι ήπια και βραχυχρόνια, και αποδράμει χωρίς θεραπεία.

Η χρόνια αιμολυτική αναιμία ψυχρών αντισωμάτων είναι συχνότερη στις γυναίκες και πιο συχνά προσβάλλει αυτές που είναι άνω των 40 ετών και πάσχουν από αρθρίτιδα. Αυτή η κατάσταση συνήθως διαρκεί εφ’όρου ζωής, προκαλώντας γενικά λίγα συμπτώματα. Ωστόσο, η έκθεση σε χαμηλές θερμοκρασίες μπορεί να επιταχύνει την καταστροφή των ερυθροκυττάρων, με συνέπεια την εκδήλωση κόπωσης, πόνου στις αρθρώσεις, και αποχρωματισμό/ ωχρότητα των άνω άκρων/ άκρων χειρών.

Δρεπανοκυτταρική αναιμία

Μολονότι η δρεπανοκυτταρική αναιμία δε μπορεί να ιαθεί, αποτελεσματικές θεραπείες επιτρέπουν στους ασθενείς με αυτήν τη νόσο να ζήσουν περισσότερο και πιο παραγωγικά.

Απλαστική αναιμία

Η απλαστική αναιμία μπορεί ενίοτε να θεραπευθεί με μεταμόσχευση μυελού των οστών. Εάν η κατάσταση οφείλεται σε ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, τα συμπτώματα μπορούν να εξαλειφθούν μετά τη διακοπή της αγωγής.

Αναιμία χρόνιας νόσου

Δεν υπάρχει ειδική θεραπεία για την αναιμία που σχετίζεται με χρόνιο νόσημα. Η θεραπευτική αντιμετώπιση της υποκείμενης νόσου μπορεί να διορθώσει αυτήν την κατάσταση. Αυτός ο τύπος αναιμίας σπανίως καθίσταται σοβαρός. Εάν όμως καταστεί, τότε μεταγγίσεις ή ορμονική θεραπεία για τη διέγερση της παραγωγής ερυθροκυττάρων μπορούν να συστηθούν.



Διάγνωση

Το ατομικό και το οικογενειακό ιστορικό ενδεχομένως να προτείνουν τη παρουσία συγκεκριμένων τύπων αναιμίας. Εργαστηριακές εξετάσεις που μετρούν το ποσοστό των ερυθροκυττάρων ή την ποσότητα της αιμοσφαιρίνης στο αίμα, χρησιμοποιούνται για την επιβεβαίωση της διάγνωσης και για τον προσδιορισμό του τύπου της αναιμίας που ευθύνεται για τα συμπτώματα του ασθενούς. Ακτινολογικός έλεγχος και εξετάσεις του μυελού των οστών μπορούν να συνεισφέρουν στη διάγνωση.



Θεραπεία

Οποιοσδήποτε έχει αναιμία που προκαλείται από πλημμελή διατροφή πρέπει να τροποποιήσει τη δίαιτά του προκειμένου αυτή να περιλαμβάνει περισσότερες βιταμίνες, ανόργανα συστατικά/ μέταλλα, και σίδηρο. Τροφές, όπως το άπαχο κόκκινο κρέας, τα ξηρά φασόλια και φρούτα, το συκώτι, τα πουλερικά, και τα εμπλουτισμένα είδη ψωμιού και δημητριακών, αποτελούν καλές πηγές σιδήρου. Επιπρόσθετα, η βρώση (κατανάλωση) τροφών πλούσιων σε βιταμίνη C, όπως τα εσπεριδοειδή και οι διάφοροι χυμοί τους, μπορεί να προάγει την απορρόφηση του (σιδήρου).

Ασθενείς με διάγνωση σιδηροπενικής αναιμίας πρέπει να υποβληθούν σε πλήρη φυσική/ κλινική εξέταση και λήψη ιατρικού ιστορικού για να προσδιοριστεί το αίτιο της αναιμίας, ιδιαίτερα αν υπάρχει υποψία χρόνιας ή οξείας απώλειας αίματος. Η συγκεκριμενοποίηση της αιτίας της αναιμίας θα καθορίσει το είδος της ενδεικνυόμενης θεραπείας.

Αναιμία οφειλόμενη σε πλημμελή διατροφή μπορεί συνήθως να αντιμετωπισθεί με συμπληρώματα σιδήρου ή αυτοχορηγούμενες ενέσεις βιταμίνης Β12. Άτομα με αναιμία από έλλειψη φυλλικού οξέος πρέπει να λάβουν φυλλικό οξύ από το στόμα. Η αναιμία από έλλειψη βιταμίνης C μπορεί να διορθωθεί με την καθημερινή λήψη συμπληρωμάτων της βιταμίνης.

Πολλές θεραπείες για τη σιδηροπενική αναιμία εστιάζουν στη διαιτητική προσθήκη τροφών πλούσιων σε σίδηρο ή σε τεχνικές που βελτιώνουν την κυκλοφορία και τη λειτουργία του πεπτικού συστήματος (τις διεργασίες της πέψης). Η λήψη συμπληρωμάτων σιδήρου, ιδιαίτερα κιτρικού σιδήρου (λιγότερο πιθανή η πρόκληση δυσκοιλιότητας), μπορεί να συνδυαστεί με βότανα πλούσια σε σίδηρο. Ορισμένα παραδείγματα βοτάνων πλούσιων σε σίδηρο είναι το αγριοραδίκι (Taraxacum officinale), το σέλινο (Petroselinum crispum), και η τσουκνίδα (Urtica dioica). Το ομοιπαθητικό φάρμακο ferrum phosphoricum (θειϊκός σίδηρος) μπορεί επίσης να καταστεί βοηθητικό.

Ένα τονωτικό ρόφημα από βότανα πλούσια σε σίδηρο μπορεί επίσης να παρασκευασθεί με την ακόλουθη συνταγή:

• βάζετε ¼ της ουγκιάς ρίζα αγριολάπαθου και ½ της ουγκιάς ρίζα αγριοραδικιού σε ένα τέταρτο βρασμένο νερό για 4-8 ώρες
• σιγοβράζετε το μίγμα μέχρι η ποσότητα του υγρού να μειωθεί στο 1 φλιτζάνι.
• απομακρύνετε από τη θέρμανση και προσθέστε μισό φλιτζάνι μαύρη strap μέλασσα, ανακατέψτε καλά.
• διατηρήστε το ρόφημα στο ψυγείο, πίνετε ¼ του φλιτζανιού καθημερινά.

Άλλα θεραπευτικά βότανα γνωστά για τις ιδιότητές τους να προάγουν τις διεργασίες της πέψης συστήνονται για την αντιμετώπιση της σιδηροπενικής αναιμίας. Η γεντιανή ( Gentiana lutea) χρησιμοποιείται ευρέως στην Ευρώπη για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της αναιμίας καθώς και άλλων διαταραχών που προκαλούνται από πλημμελή διατροφή. Η γεντιοπικρίνη που περιέχει, εμφανίζει την ιδιότητα να διεγείρει το πεπτικό σύστημα, καθιστώντας το σίδηρο και άλλα θρεπτικά συστατικά περισσότερο διαθέσιμα για απορρόφηση. Το πικρό αυτό βότανο μπορεί να βρασθεί σε μορφή τσαγιού ή να αγορασθεί ως αλκοολικό εκχύλισμα (βάμμα).


Επιπλέον βότανα που συστήνονται για την προαγωγή των διεργασιών της πέψης περιλαμβάνουν:

• άνισον το κοινόν (Pimpinella anisum)
• κάρον το κυμινοειδές (Carum carvi)
• κύμινο (Cuminum cyminum)
• τιλία ή φιλύρα (Tilia spp.)
• γλυκόριζα (Glycyrrhiza glabra)

Παραδοσιακές κινέζικες θεραπείες για την αναιμία περιλαμβάνουν:

• βελονισμό για τον ερεθισμό εξασθενημένου σπληνός
• ασιατικό ginseng (Panax ginseng) για την αποκατάσταση της ενεργητικότητας
• dong quai (Angelica sinensis) για τον έλεγχο της υπερμηνόρροιας (υπερβολικής εμμηνορρυσίας).
• Μίγμα dong quai και κινέζικου κορακόχορτου (Rehmannia glutinosa) για την αντιμετώπιση της ωχρής επιδερμίδας.
• Aστράγαλος/astragalus (Astragalus membranaceus) για τη αντιμετώπιση της ωχρότητας και της ζαλάδας.

Αλλοπαθητική θεραπεία

Χειρουργική παρέμβαση μπορεί να είναι απαραίτητη για την αντιμετώπιση αναιμίας οφειλόμενης σε υπερβολική απώλεια αίματος. Μεταγγίσεις ερυθροκυττάρων μπορεί να χρησιμοποιηθούν για να επιταχύνουν την παραγωγή νέων ερυθροκυττάρων.
Φαρμακευτική αγωγή ή χειρουργική θεραπεία ενδέχεται να είναι επίσης αναγκαία για τον έλεγχο υπερμηνόρροιας , την αποκατάσταση αιμορραγούντος έλκους, ή την αφαίρεση πολυπόδων (νεοπλασιών ή όζων) από τον εντερικό σωλήνα.
Ασθενείς με θαλασσαιμία συνήθως δε χρειάζονται θεραπεία. Ωστόσο, άτομα με σοβαρή μορφή θαλασσαιμίας χρειάζονται περιοδική νοσηλεία για μεταγγίσεις αίματος ή και μεταμόσχευση μυελού.

Αναιμία από έλλειψη φυλλικού οξέος και σιδηροπενική αναιμία

Συνήθως απαιτούνται τρεις ως έξι εβδομάδες για τη διόρθωση της σιδηροπενικής και της αναιμίας από έλλειψη φυλλικού οξέος. Οι ασθενείς πρέπει να συνεχίσουν τη λήψη συμπληρωμάτων για επιπλέον έξι μήνες προκειμένου να αναπληρώσουν τα αποθέματα σιδήρου. Επίσης πρέπει να υποβάλλονται σε περιοδικούς αιματολογικούς ελέγχους για να επιβεβαιώσουν ότι η αιμορραγία έχει σταματήσει και ότι η αναιμία δεν έχει υποτροπιάσει.

Κακοήθης αναιμία

Μολονότι η κακοήθης αναιμία θεωρείται μη θεραπεύσιμη, τακτικές λήψεις ενέσιμης βιταμίνης Β12 θα εξαλείψουν τα συμπτώματα και τις ανεπιθύμητες επιπλοκές. Ορισμένα συμπτώματα θα εξαφανισθούν μόλις αρχίσει η θεραπεία.

Θαλασσαιμία

Άτομα με ήπια θαλασσαιμία (στίγμα α-θαλασσαιμίας ή ελάσσων β-θαλασσαιμία) βιώνουν φυσιολογική ζωή και δε χρήζουν θεραπευτικής αντιμετώπισης. Άτομα με σοβαρή θαλασσαιμία μπορεί να χρειάζονται μεταμόσχευση μυελού των οστών. Γονιδιακή θεραπεία βρίσκεται υπό έρευνα και ενδέχεται σύντομα να καταστεί διαθέσιμη.


Πρόληψη

Η κληρονομική αναιμία δεν προλαμβάνεται. Η γενετική συμβουλευτική μπορεί να συνδράμει τους γονείς να απαντήσουν σε ερωτήματα και ανησυχίες για τη μεταβίβαση παθολογικών γονιδίων στα παιδιά τους.
Η αποφυγή υπερβολικής χρήσης αλκοόλ, η ισορροπημένη διατροφή που περιέχει τροφές πλούσιες σε σίδηρο, και η πρόσληψη καθημερινά ενός πολυβιταμινούχου συμπληρώματος μπορεί να βοηθήσουν στην πρόληψη της αναιμίας.
Μέθοδοι για την πρόληψη ειδικών τύπων αναιμίας περιλαμβάνουν:
-αποφυγή μακροχρόνιας έκθεσης σε βιομηχανικούς χημικούς παράγοντες και φάρμακα που διαπιστευμένα προκαλούν απλαστική αναιμία.
-μη λήψη φαρμακευτικής αγωγής που έχει πυροδοτήσει αιμολυτική αναιμία και μη κατανάλωση τροφών που έχουν επιφέρει αιμόλυση (καταστροφή/κατάτμηση ερυθροκυττάρων).
- τακτική λήψη ενέσιμης βιταμίνης Β12 για την πρόληψη κακοήθους αναιμίας λόγω γαστρίτιδας ή γαστρεκτομής.

Ορισμός

H υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια είναι μια πάθηση κατά την οποία παχαίνει δυσανάλογα το μυοκάρδιο (καρδιακός μυς). Η πάχυνση αυτή δυσκολεύει την έξοδο του αίματος από την καρδιά, αναγκάζοντάς την να συστέλλεται εντονότερα.

Εναλλακτικές ονομασίες

Μυοκαρδιοπάθεια – Υπερτροφική Ιδιοπαθής υπερτροφική στένωση της αορτής, Ασύμμετρη διαφραγματική υπερτροφία, Yπερτροφική αποφρακτική μυοκαρδιοπάθεια.


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης, και παράγοντες κινδύνου

Η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια είναι συχνά ασύμμετρη, δηλαδή το ένα μέρος της καρδιάς είναι παχύτερο από τα υπόλοιπα. Η πάθηση αυτή είναι συνήθως γενετικά μεταβιβαζόμενη (κληρονομική). Πιστεύεται ότι είναι αποτέλεσμα μεταλλάξεων στα γονίδια που ευθύνονται για την ανάπτυξη του μυοκαρδίου.

Άτομα νεότερης ηλικίας είναι πιθανότερο να εμφανίσουν μια οξεία μορφή υπερτροφικής μυοκαρδιοπάθειας. Ωστόσο, η πάθηση εμφανίζεται σε άτομα κάθε ηλικίας.


Συμπτώματα

• Πόνος στο στήθος
• Σκοτοδίνη
• Λιποθυμικά επεισόδια, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια άσκησης
• Καρδιακή ανεπάρκεια (σε μερικούς ασθενείς)
• Υπέρταση
• Ζάλη ή αδιαθεσία (ιδιαίτερα μετά από έντονη δραστηριότητα ή άσκηση)
• Αίσθημα καρδιακών παλμών
• Δυσκολία στην αναπνοή

Άλλα συμπτώματα μπορεί να είναι:

• Αίσθημα κόπωσης, χαμηλή ανοχή στην άσκηση
• Δύσπνοια στην ύπτια θέση
Κάποιοι ασθενείς δεν εμφανίζουν καθόλου συμπτώματα. Ίσως να μην ανακαλύψουν ότι αντιμετωπίζουν πρόβλημα παρά μόνο τυχαία κατά τη διάρκεια κάποιας ιατρικής εξέτασης ρουτίνας.
Το πρώτο σύμπτωμα της υπερτροφικής μυοκαρδιοπάθειας σε πολλούς, νέους σε ηλικία, ασθενείς είναι η αιφνίδια κατάρρευση και πιθανά ο θάνατος. Αυτό προκαλείται από ανώμαλους καρδιακούς παλμούς (αρρυθμίες). Η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια είναι η συχνότερη αιτία αιφνίδιου θανάτου σε νέους αθλητές, οι οποίοι ενώ φαίνονται απόλυτα υγιείς , πεθαίνουν ξαφνικά κατά τη διάρκεια έντονης άσκησης.

Σημάδια και εξετάσεις

Ο γιατρός, κατά τη διάρκεια κλινικής εξέτασης θα ακροαστεί την καρδιά και τους πνεύμονες χρησιμοποιώντας στηθοσκόπιο. Η στηθοσκοπική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει ανώμαλους καρδιακούς ήχους ή φύσημα. Αυτοί οι ήχοι μεταβάλλονται ανάλογα με τη στάση του σώματος.
Θα ελεγχθούν επίσης οι σφίξεις στο χέρι και τον λαιμό. Ο γιατρός μπορεί να ‘ακούσει’ ανώμαλο καρδιακό παλμό στο στήθος.
Στα τεστ με τα οποία γίνεται η διάγνωση της πάχυνσης του μυοκαρδίου, της ροής του αίματος ή της παλινδρόμησης της μιτροειδούς βαλβίδας, περιλαμβάνονται:
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα Ηolter 24ωρης παρακολούθησης
• Καρδιακός Καθετηριασμός
• Ακτινογραφία θώρακος
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα
• Ηχοκαρδιογραφία (το συνηθέστερο τεστ) με υπέρηχο Doppler
• Mαγνητική τομογραφία της καρδιάς
• Ενδοοισοφαγικό ηχοκαρδιογράφημα

Εξέταση αίματος μπορεί να γίνει ώστε να αποκλειστούν άλλες ασθένειες.
Αν διαγνωστείτε με υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει να εξετασθούν και οι στενοί συγγενείς σας για την πιθανότητα να πάσχουν κι αυτοί.


Θεραπεία

Στόχος της θεραπείας είναι να ελεγχθούν τα συμπτώματα και να προληφθούν οι επιπλοκές. Κάποιοι ασθενείς μπορεί να χρειαστεί να παραμείνουν στο νοσοκομείο έως ότου σταθεροποιηθεί η κατάστασή τους.

Αν έχετε συμπτώματα, μπορεί να χρειαστεί φαρμακευτική αγωγή με στόχο να μειωθεί η ένταση της συστολής της καρδιάς ώστε να δουλεύει κανονικά. Τα φάρμακα για την περίπτωση αυτή είναι οι β-αναστολείς και οι αποκλειστές ασβεστίου. Αυτά μειώνουν τον πόνο στο στήθος και τον πόνο κατά τη διάρκεια άσκησης. Τα φάρμακα συχνά ανακουφίζουν από τα συμπτώματα κι έτσι οι ασθενείς δεν χρειάζονται άλλες επεμβατικές θεραπείες.

Μερικοί άνθρωποι με αρρυθμία μπορεί να χρειάζονται αντιαρρυθμικά. Αν η αρρυθμία οφείλεται σε κολπική μαρμαρυγή, μπορεί επίσης να χορηγηθούν αντιπηκτικά ώστε να αποφευχθεί ο κίνδυνος δημιουργίας θρόμβων.
Σε κάποιους ασθενείς μπορεί να τοποθετηθεί μόνιμος βηματοδότης. Ωστόσο οι βηματοδότες χρησιμοποιούνται σπανιότερα σήμερα από ότι στο παρελθόν.
Όταν υπάρχει σοβαρή απόφραξη στη ροή του αίματος από την καρδιά, απαιτείται χειρουργική επέμβαση που ονομάζεται μυεκτομή, με την οποία επιχειρείται αφαίρεση του υπερτροφικού τμήματος της καρδιάς που συμμετέχει στη δημιουργία της απόφραξης. Ασθενείς που υποβάλλονται σε αυτή την επέμβαση συχνά παρουσιάζουν σημαντική βελτίωση. Αν υπάρχει βλάβη στη μιτροειδή βαλβίδα, με χειρουργική επέμβαση είτε αποκαθίσταται η βλάβη είτε αντικαθίσταται η βαλβίδα.
Σε μερικές περιπτώσεις, χορηγείται στους ασθενείς μια ένεση με οινόπνευμα στις αρτηρίες που ‘τρέφουν’ το υπερτροφικό σημείο της καρδιάς (κατάλυση του μεσοκοιλιακού διαφράγματος με αιθανόλη).

Για να αποφευχθεί αιφνίδιος θάνατος, σε ασθενείς υψηλού κινδύνου εμφυτεύεται ένας απινιδωτής καρδιοανάταξης. Σημάδια υψηλού κινδύνου είναι:
• Εμφάνιση υπότασης κατά τη διάρκεια άσκησης
• Οικογενειακό ιστορικό καρδιακής ανακοπής
• Ιστορικό καρδιακής ανακοπής ή κοιλιακής αρρυθμίας
• Ιστορικό ανεξήγητων λιποθυμιών
• Απειλητικοί για τη ζωή καρδιακοί παλμοί στην οθόνη του Holter
• Σοβαρή υπερτροφία του μυοκαρδίου


Πρόγνωση

Μερικά άτομα με υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια μπορεί να μην εμφανίσουν συμπτώματα και να ζήσουν μια ομαλή ζωή. Άλλοι μπορεί εμφανίσουν σταδιακή ή ραγδαία επιδείνωση. Η νόσος μπορεί να εξελιχθεί σε διατατική μυοκαρδιοπάθεια σε ορισμένους ασθενείς.
Τα άτομα με υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο αιφνίδιου θανάτου από ότι ο λοιπός πληθυσμός. Ο αιφνίδιος θάνατος μπορεί να επέλθει σε νεαρή ηλικία.
Η υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια είναι συνηθέστατος λόγος αιφνιδίου θανάτου για τους αθλητές. Σχεδόν οι μισοί θάνατοι από υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια επέρχονται μετά από έντονη φυσική άσκηση.
Αν πάσχετε από υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, να ακολουθείτε πάντα τις οδηγίες του γιατρού, όσον αφορά την άσκηση και την ιατρική παρακολούθηση. Να περιορίσετε τη σωματική δραστηριότητα.

Επιπλοκές

• Διατατική μυοκαρδιοπάθεια
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Απειλητικές για τη ζωή αρρυθμίες
• Σοβαρός τραυματισμός σε περίπτωση λιποθυμίας

Πότε χρειάζεστε γιατρό

Ζητήστε ραντεβού από τον γιατρό σας αν:
• Εμφανίσετε οποιοδήποτε σύμπτωμα που συνδέεται με υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια
• Αισθανθείτε πόνο στο στήθος, έντονους καρδιακούς παλμούς, λιποθυμική τάση ή άλλα πρωτόγνωρα ή ανεξήγητα συμπτώματα


Πρόληψη
Αν διαγνωστείτε με υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει να εξετασθούν και οι στενοί συγγενείς σας (μέλη της οικογένειας) για την πιθανότητα να πάσχουν κι αυτοί.
Σε ασθενείς με ήπιας μορφής υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια η διάγνωση γίνεται με απλό ηχωκαρδιογράφημα, αφού είναι γνωστό το οικογενειακό ιστορικό τους.
Εν πάσχετε από υπέρταση, βεβαιωθείτε ότι παίρνετε τα φάρμακά σας και ακολουθήστε τις οδηγίες του γιατρού σας.

Ορισμός

Έμφραγμα έχουμε όταν τα αιμοφόρα αγγεία που τροφοδοτούν την καρδιά με αίμα φράζουν, με αποτέλεσμα να μην φθάνει αρκετό οξυγόνο στην καρδιά. Το μυοκάρδιο νεκρώνεται ή υφίσταται μόνιμη βλάβη. Ο γιατρός σας το ονομάζει έμφραγμα του μυοκαρδίου.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Έμφραγμα μυοκαρδίου, MI, Οξύ ΜI, έμφραγμα μυοκαρδίου με ανάσπαση του ST, έμφραγμα μυοκαρδίου χωρίς ανάσπαση του ST, καρδιακό επεισόδιο


Αιτίες, περιστατικά και παράγοντες κινδύνου

Τα περισσότερα εμφράγματα προκαλούνται από ένα θρόμβο που φράζει μία από τις στεφανιαίες αρτηρίες. Οι στεφανιαίες αρτηρίες είναι αυτές που τροφοδοτούν με αίμα την καρδιά. Αν η ροή του αίματος εμποδιστεί, η καρδιά αγωνίζεται για οξυγόνο και τα καρδιακά κύτταρα νεκρώνονται.

Στην αθηροσκλήρωση, εμφανίζονται στο τοίχωμα των αρτηριών πλάκες (οι λεγόμενες αθηρωματικές πλάκες) που σχηματίζονται από χοληστερόλη και άλλα κύτταρα. Το έμφραγμα μπορεί να αποτέλεσμα των εξής:
• Ο αργός σχηματισμός πλάκας μπορεί επίσης να φράξει μία από τις στεφανιαίες αρτηρίες. Το έμφραγμα πιθανό να προκληθεί όταν το αίμα (που περιέχει οξυγόνο) δεν μπορεί να περάσει μέσα από το φράξιμο της αρτηρίας. Αυτό είναι πιθανότερο να συμβεί κατά τη διάρκεια άσκησης.
• Η ίδια η πλάκα αναπτύσσει ρωγμές ή σχισίματα. Αιμοπετάλια κολλάνε στα σχισίματα αυτά και σχηματίζουν έναν θρόμβο. Έμφραγμα μπορεί να προκληθεί αν ο θρόμβος αυτός φράξει εντελώς τον δρόμο του αίματος που περιέχει οξυγόνο προς την καρδιά.
Κατά περίπτωση, κρίση άγχους μπορεί να προκαλέσει ένα έμφραγμα.

Παράγοντες κινδύνου για έμφραγμα και στεφανιαία νόσο είναι:

• Ηλικία πάνω από 65
• Άντρας
• Διαβήτης
• Οικογενειακό ιστορικό στεφανιαίας νόσου (γενετικοί ή κληρονομικοί παράγοντες)
• Υψηλή αρτηριακή πίεση
• Κάπνισμα
• Υπερβολική κατανάλωση λιπαρών στη διατροφή
• Eπικίνδυνα επίπεδα χοληστερίνης, ειδικά της υψηλής (κακής) χοληστερίνης (LDL) και της χαμηλής (καλής) χοληστερίνης (ΗDL)
• Χρόνια ηπατική νόσος



Συμπτώματα

Ο πόνος στο στήθος είναι το μείζον σύμπτωμα του εμφράγματος. Μπορεί να αισθανθείτε τον πόνο μόνο στη μία πλευρά του σώματος, ή μπορεί να διαχέεται από το στήθος στα χέρια, τον ώμο, τον λαιμό, τα δόντια, το σαγόνι, την περιοχή της κοιλιάς ή την πλάτη.
Ο πόνος μπορεί να είναι έντονος ή ήπιος. Μπορεί να μοιάζει με:
• Έντονο σφίξιμο γύρω από το στήθος
• Βαριά δυσπεψία
• Βάρος στο στήθος
• Έντονη πίεση

Ο πόνος συνήθως διαρκεί περισσότερο από 20 λεπτά. Ανάπαυση και ένα φάρμακο που ονομάζεται τρινιτρική γλυκερόλη (νιτρογλυκερίνη) δεν εξαλείφουν εντελώς τον πόνο του εμφράγματος. Τα συμπτώματα μπορεί να φεύγουν και να έρχονται.

Άλλα συμπτώματα εμφράγματος είναι:

• Νευρικότητα
• Βήχας
• Λιποθυμία
• Ελαφρά ζάλη
• Ναυτία ή εμετοί
• Αίσθηση παλμών (νιώθετε την καρδιά σας να χτυπά δυνατά)
• Λαχάνιασμα
• Εφίδρωση, που μπορεί να είναι έντονη

Κάποια άτομα (οι ηλικιωμένοι, οι διαβητικοί και οι γυναίκες) μπορεί να μην αισθανθούν καθόλου πόνο στο στήθος, ή μπορεί να νιώσουν ασυνήθιστα συμπτώματα.

Σημάδια και εξετάσεις

Το έμφραγμα είναι ένα επείγον ιατρικό περιστατικό. Αν έχετε συμπτώματα εμφράγματος, αναζητήστε αμέσως ιατρική βοήθεια. Καλέστε το 166 (ή όποιο άλλο τυχόν τοπικό αριθμό σας εξυπηρετεί). ΜΗΝ ΔΟΚΙΜΑΣΕΤΕ να οδηγήσετε μόνοι σας για να πάτε σε νοσοκομείο. ΜΗΝ ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΕΤΕ ΚΑΘΟΛΟΥ, γιατί οι πρώτες ώρες του εμφράγματος μπορούν να αποβούν μοιραίες για τη ζωή.

Ο γιατρός θα σας εξετάσει και θα σας ακροαστεί με στηθοσκόπιο, οπότε μπορεί να ακούσει αφύσικους ήχους στους πνεύμονες (κροταλίσματα), ήχους σαν να μουρμουρίζει η καρδιά ή άλλους ανώμαλους ήχους.
Μπορεί να έχετε γρήγορους παλμούς. Η αρτηριακή σας πίεση μπορεί να είναι φυσιολογική, υψηλή ή χαμηλή.

Στις εξετάσεις για την καρδιά περιλαμβάνονται οι εξής:

• Στεφανιογραφία
• Αξονική τομογραφία
• Ηχοκαρδιογράφημα
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα – μία φορά ή επαναλαμβανόμενο για αρκετές ώρες
• Μαγνητική τομογραφία
• Σπινθηρογράφημα

Οι εξετάσεις αίματος μπορεί να αποκαλύψουν την ύπαρξη μυοκαρδιακών ενζύμων που υποδηλώνουν την ύπαρξη ή την απειλή εκδήλωσης εμφράγματος. Οι εξετάσεις αυτές περιλαμβάνουν:

• Τροπονίνη Ι και τροπονίνη Τ
• Μυοσφαιρίνη



Θεραπεία

Εάν πάθατε έμφραγμα θα χρειαστεί να νοσηλευτείτε σε νοσοκομείο, πιθανόν σε μονάδα εντατικής θεραπείας (ΜΕΘ). Θα είστε συνδεδεμένος με ηλεκτροκαρδιογράφο, ώστε οι γιατροί να παρακολουθούν τη λειτουργία της καρδιάς σας.
Οι απειλητικές για τη ζωή αρρυθμίες είναι η συνηθέστερη αιτία θανάτου τις πρώτες ώρες μετά το έμφραγμα. Αυτές οι αρρυθμίες αντιμετωπίζονται με φάρμακα ή ηλεκτρικό απινιδισμό.

Οι θεράποντες γιατροί θα σας χορηγήσουν οξυγόνο, ακόμα κι αν τα επίπεδα του οξυγόνου στο αίμα σας είναι φυσιολογικά. Αυτό γίνεται για να έχουν οι συνδετικοί ιστοί του σώματος επάρκεια οξυγόνου ώστε να μην χρειάζεται να εργάζεται εντατικά η καρδιά.
Ενδοφλέβιος ορός θα τοποθετηθεί σε μια φλέβα σας. Τα φάρμακα και τα υγρά διοχετεύονται μέσα από τον ορό αυτό. Μπορεί επίσης να χρειαστεί να σας τοποθετήσουν καθετήρα στην ουροδόχο κύστη, για να μπορούν οι γιατροί να ελέγχουν την ποσότητα των υγρών που αποβάλλει το σώμα σας.


ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΚΑΙ ΤΟΠΟΘΕΤΗΣΗ STENT

Η αγγειοπλαστική, ονομάζεται και διαδερμική στεφανιαία αγγειοπλαστική (PCI), είναι η προτιμώμενη μέθοδος άμεσης αντιμετώπισης διάνοιξης των αρτηριών, σε ορισμένες περιπτώσεις εμφράγματος. Κατά προτίμηση θα πρέπει να πραγματοποιηθεί εντός 90 λεπτών από τη διακομιδή στο νοσοκομείο και όχι αργότερα από 12 ώρες μετά το έμφραγμα.

Αγγειοπλαστική είναι η διαδικασία μέσω της οποίας επιτυγχάνεται η διαστολή των στενωμένων ή αποφραγμένων αιμοφόρων αγγείων που τροφοδοτούν την καρδιά με αίμα. Το stent είναι ένας ειδικός καθετήρας που στην άκρη του φέρει διατάσιμο μπαλόνι με προσθήκη ή όχι υποστηρικτικού προθέματος . Το stent τοποθετείται συχνά μετά από αγγειοπλαστική και εμποδίζει την αρτηρία να κλείσει ξανά. Τα επικαλυμμένα με διάφορες ουσίες stent δρουν τοπικά στο αγγείο και αποτρέπουν την επαναστένωση.


ΘΡΟΜΒΟΛΥΤΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ (ΑΝΤΙΠΗΚΤΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ)

Ανάλογα με τα αποτελέσματα του ηλεκτροκαρδιογραφήματος, σε ορισμένους ασθενείς χορηγούνται αντιπηκτικά φάρμακα για να διαλυθεί ο θρόμβος. Είναι προτιμότερο τα φάρμακα αυτά να χορηγούνται εντός 3 ωρών από τη στιγμή που ο ασθενής αισθανθεί τον πρώτο πόνο στο στήθος. Η θεραπεία αυτή ονομάζεται θρομβολυτική. Το φάρμακο κατ’ αρχάς χορηγείται μέσω ενδοφλέβιου ορού. Τα αντιπηκτικά που λαμβάνονται από το στόμα μπορεί να συνταγογραφηθούν αργότερα για να εμποδίσουν την επαναδημιουργία θρόμβων.


Η θρομβολυτική θεραπεία δεν συνιστάται σε άτομα που πάσχουν από:
• Εγκεφαλική αιμορραγία
• Εγκεφαλικές ανωμαλίες όπως όγκοι ή δυσπλασίες των αιμοφόρων αγγείων
• Εγκεφαλικό επεισόδιο τους προηγούμενους 3 μήνες (ή και παλιότερα)
• Τραύμα στο κεφάλι τους προηγούμενους 3 μήνες


Η θρομβολυτική θεραπεία είναι εξαιρετικά επικίνδυνη για τις εγκύους γυναίκες και για άτομα που:
• Έχουν ιστορικό χρήσης αντιπηκτικών όπως το Coumadin
• Υποβλήθηκαν σε σοβαρή χειρουργική επέμβαση ή υπέστησαν σοβαρό τραυματισμό τις προηγούμενες 3 εβδομάδες
• Είχαν εσωτερική αιμορραγία τις προηγούμενες 2-4 εβδομάδες
• Πάσχουν από έλκος
• Παρουσιάζουν υψηλή αρτηριακή πίεση

ΑΛΛΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΓΙΑ ΤΟ ΕΜΦΡΑΓΜΑ

Για τη θεραπεία την πρόληψη του εμφράγματος χρησιμοποιούνται πολλά διαφορετικά φάρμακα. Η νιτρογλυκερίνη (τρινιτρική γλυκερόλη) βοηθά στην ανακούφιση από τους πόνους στο στήθος. Για τον πόνο υπάρχουν και άλλα ισχυρά φάρμακα.
Τα αντι-αιματοπεταλιακά φάρμακα εμποδίζουν τον σχηματισμό θρόμβων. Η ασπιρίνη είναι ένα τέτοιο φάρμακο. Ένα άλλο είναι η κλοπιδογρέλη (Plavix). Ρωτήστε τον γιατρό σας ποιο από αυτά τα φάρμακα επιτρέπεται να πάρετε. Και πάντα να συμβουλεύεστε τον γιατρό σας πριν διακόψετε οποιοδήποτε από αυτά.

• Για τον πρώτο χρόνο μετά το έμφραγμα, πιθανότατα θα παίρνετε και ασπιρίνη και κλοπιδογρέλη κάθε μέρα. Στη συνέχεια, μπορεί ο γιατρός σας να σας δίνει μόνο ασπιρίνη.
• Αν μετά το έμφραγμα υποβληθήκατε σε αγγειοπλαστική και τοποθέτηση stent, μπορεί να χρειαστεί να παίρνετε κλοπιδογρέλη με την ασπιρίνη σας για διάστημα μεγαλύτερο του ενός χρόνου.
Άλλα φάρμακα που μπορεί να λαμβάνετε κατά τη διάρκεια ή μετά από ένα έμφραγμα είναι:
• Οι β- αναστολείς (όπως το metoprolol, το atenolol και το propranolol) που ξεκουράζουν την καρδιά και μειώνουν την αρτηριακή πίεση.
• Oι αναστολείς του ACE (ενζύμου μετατροπής της αγγειοτασίνης), (όπως το ramipril, το lisinopril, το enalapril και το captopril) που χρησιμοποιούνται για να εμποδίσουν την καρδιακή ανεπάρκεια και να μειώσουν την αρτηριακή πίεση.
• Οι στατίνες (όπως το lovastatin, το pravastatin, το simvastatin, το atorvastatin και το rosuvastatin) που μειώνουν τα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίμα και εμποδίζουν την επέκταση της αθηρωματικής πλάκας. Μπορεί να μειώσουν τον κίνδυνο ενός άλλου εμφράγματος ή και θανάτου.


ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΑΡΤΟΣΤΕΦΑΝΙΑΙΑΣ ΠΑΡΑΚΑΜΨΗΣ – ΒΥ PASS

Η στεφανιογραφία μπορεί να αποκαλύψει σοβαρή στεφανιαία βλάβη σε πολλά αγγεία, ή στένωση στην αριστερή κύρια στεφανιαία αρτηρία (το αγγείο που τροφοδοτεί με το περισσότερο είμαι την καρδιά). Σε αυτές τις περιπτώσεις, ο καρδιολόγος μπορεί να συστήσει άμεση χειρουργική επέμβαση αορτοστεφανιαίας παράκαμψης, αλλιώς by-pass (CABG). Αυτή η διαδικασία ονομάζεται επίσης «εγχείριση ανοικτής καρδιάς». Ο χειρουργός παίρνει φλέβα ή αρτηρία από άλλο σημείο του σώματος και το χρησιμοποιεί για να παρακάμψει το σημείο της αποφραγμένης στεφανιαίας αρτηρίας.



Πρόγνωση

Το πόσο καλά θα πάει κανείς μετά από ένα έμφραγμα, εξαρτάται από την έκταση και το σημείο του ιστού που υπέστη τη βλάβη. Η εξέλιξη είναι δυσμενέστερη αν το έμφραγμα προκάλεσε ζημιά στο σημείο που στέλνει το σήμα στην καρδιά να συσταλεί.
Περίπου το ένα τρίτο των εμφραγμάτων είναι θανατηφόρο. Αν ζήσει κανείς 2 ώρες μετά το έμφραγμα είναι πολύ πιθανό να επιβιώσει αλλά θα υπάρξουν επιπλοκές. Οσοι δεν παρουσιάζουν επιπλοκές, αναρρώνουν πλήρως.
Συνήθως ένα άτομο που υπέστη έμφραγμα μπορεί σταδιακά να επιστρέψει στις φυσιολογικές του δραστηριότητες, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής.

Επιπλοκές

• Καρδιογενής καταπληξία
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Επέκταση του εμφράγματος στους καρδιακούς ιστούς, που πιθανότατα οδηγεί σε διάρρηξη της καρδιάς
• Βλάβη στις καρδιακές βαλβίδες ή στα τοιχώματα ανάμεσα στις δύο πλευρές της καρδιάς
• Φλεγμονή γύρω από τον λεπτό υμένα που καλύπτει την καρδιά (περικαρδίτιδα)
• Ανώμαλοι καρδιακοί παλμοί, συμπεριλαμβανομένης της κοιλιακής ταχυκαρδίας και της κοιλιακής μαρμαρυγής.
• Θρόμβος στους πνεύμονες (πνευμονική εμβολή)
• Θρόμβος στον εγκέφαλο (εγκεφαλικό)
• Παρενέργειες από τη φαρμακευτική αγωγή

Πότε να καλέσετε τον γιατρό σας

Για να προλάβετε το έμφραγμα:

• Ελέγχετε τακτικά την αρτηριακή σας πίεση, το σάκχαρο και την χοληστερόλη σας.
• Μην καπνίζετε.
• Πίνετε 1-2 ποτήρια αλκοόλ ή κρασιού κάθε μέρα. Λογική ποσότητα αλκοόλ μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών προβλημάτων. Ωστόσο, η κατανάλωση μεγάλης ποσότητας αλκοόλ προξενεί περισσότερο κακό παρά καλό.
• Ακολουθείτε μια δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά.
• Τρώτε ψάρι δύο φορές την εβδομάδα. Το ψητό ή το ψάρι σχάρας είναι προτιμότερο από το τηγανητό. Το τηγάνισμα καταστρέφει τις υγιεινές του ουσίες.
• Ασκήστε καθημερινά ή αρκετές φορές την εβδομάδα. Το περπάτημα είναι καλός τρόπος άσκησης. Πριν ξεκινήσετε οποιαδήποτε μορφή άσκησης συμβουλευτείτε τον γιατρό σας.
• Χάστε βάρος αν είστε υπέρβαρος.

Αν έχετε ένα ή περισσότερους παράγοντες κινδύνους για έμφραγμα, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας για την πιθανότητα να παίρνετε ασπιρίνη προληπτικά. Η θεραπεία με ασπιρίνη (75-325 mg ημερησίως) ή με ένα φάρμακο που λέγεται κλοπιδογρέλη μπορεί να χορηγηθούν στις γυναίκες που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο για καρδιακή νόσο.

Η θεραπεία με ασπιρίνη συνιστάται στις γυναίκες άνω των 65 ετών για την πρόληψη εμφράγματος ή εγκεφαλικού. Ωστόσο, συνιστάται μόνο αν η αρτηριακή πίεση είναι υπό έλεγχο και το πλεονέκτημά της υπερτερεί του κινδύνου για γαστρεντερικές παρενέργειες. Τακτική χρήση ασπιρίνης για την πρόληψη εμφράγματος δεν συνιστάται σε υγιείς γυναίκες κάτω των 65.

Οι νέες κατευθυντήριες γραμμές στην ιατρική δεν συνιστούν πλέον θεραπεία με ορμονικά υποκατάστατα, βιταμίνες E και C, αντιοξειδωτικά, ή φυλλικό οξύ (βιταμίνη Β9) για την πρόληψη του εμφράγματος.

Μετά από έμφραγμα, θα χρειαστείτε τακτικούς ιατρικούς επανελέγχους για να περιορίσετε τον κίνδυνο δεύτερου εμφράγματος. Συχνά, ένα πρόγραμμα ‘καρδιακής επανένταξης’ συνιστάται προκειμένου να σας βοηθήσει να επανέλθετε σταδιακά σε ένα φυσιολογικό τρόπο ζωής. Πάντα πρέπει να ακολουθείτε την άσκηση, το διαιτολόγιο και τη φαρμακευτικό διάγραμμα που σας συνέστησε ο γιατρός σας.

Ορισμός

Καρδιακός επιπωματισμός ονομάζεται η συμπίεση της καρδιάς που επισυμβαίνει όταν το αίμα ή το υγρό συσσωρεύεται στο διάμεσο χώρο μεταξύ του μυοκαρδίου (τους μύα της καρδιάς) και του περικαρδίου (το πέταλο που περιβάλλει την καρδιά).


Εναλλακτικοί ορισμοί

Επιπωματισμός, περικαρδιακός επιπωματισμός.


Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου

Στην κατάσταση αυτή, αίμα ή υγρό συλλέγεται μεταξύ του περικαρδίου, γεγονός που αποτρέπει (εμποδίζει) την πλήρη διαστολή των κοιλίων. Οι τελευταίες αδυνατούν να γεμίσουν ή να εξωθήσουν ικανές ποσότητες αίματος.


Ο καρδιακός επιπωματισμός μπορεί να προκληθεί από:

• Διαχωριστικό ανεύρυσμα αορτής (θωρακική μοίρα)
• Καρκίνο του πνεύμονα τελικού σταδίου
• Καρδιακό επεισόδιο (οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου)
• Χειρουργική επέμβαση καρδιάς
• Περικαρδίτιδα οφειλόμενη σε βακτηριακή ή ιογενής λοίμωξη
• Πληγές / τραύματα κοντά / προς την καρδιακή χώρα.

Άλλες πιθανές αιτίες είναι:

• Όγκοι καρδιάς
• Υποθυρεοειδισμός
• Έκπτωση νεφρικής λειτουργίας
• Ακτινοθεραπεία της θωρακικής χώρας
• Πρόσφατοι χειρισμοί εισβολής στην καρδιά
• Πρόσφατο χειρουργείο ανοικτής καρδιάς
• Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος

Ο καρδιακός επιπωματισμός συναντάται σε 2 άτομα ανά των 10.000 ατόμων.


Συμπτώματα

• Άγχος, ανησυχία
• Θωρακικό άλγος,
  με αντανάκλαση στον τράχηλο, στον ώμο, στη ράχη ή στην κοιλιακή χώρα
  οξύ, διαξιφιστικό
  με επιδείνωση κατά τη βαθιά εισπνοή ή το βήχα
• δυσκολία αναπνοής
• δυσφορία, η οποία ίσως σημειώσει βελτίωση με την ανάρροπη (όρθια, ευθυτενής) στάση ή κλίση προς τα εμπρός
• λιποθυμία, αίσθημα ελαφρύς κεφαλής
• ωχρό, σταχύ ή κυανό χρώμα δέρματος
• ταχυπαλμία
• ταχύπνοια
• μετεωρισμός της κοιλιακής χώρας ή άλλων περιοχών

Επί πρόσθετα συμπτώματα που μπορεί να συνοδεύσουν την πάθηση είναι:

• ζάλη
• νωθρότητα / νυσταγμός
• υπόταση
• αδύναμοι παλμοί ή απουσία παλμών

Σημεία και παρα-κλινικές εξετάσεις


Δεν υπάρχουν ειδικές διαγνωστικές εξετάσεις για τον επιπωματισμό. Ο υπέρηχος καρδίας, αποτελεί το πρώτο βήμα που θα βοηθήσει ώστε να τεθεί η διάγνωση.


Σημεία:

• πτώση της αρτηριακής πίεσης κατά τη βαθιά εισπνοή (παράδοξοι παλμοί)
• ταχύπνοια (άνω των 12 αναπνοών ανά λεπτό για τον ενήλικα)
• καρδιακός ρυθμός –ταχυκαρδία- άνω των 100 (υπό φυσιολογικές συνθήκες οι καρδιακοί χτύποι κυμαίνονται από 60 έως 100 ανά λεπτό)
• οι καρδιακοί ήχοι εξασθενούν κατά την διάρκεια ακρόασης / εξέτασης με στηθοσκόπιο
• οι τραχηλικές φλέβες μπορεί να παρουσιάσουν παθολογική διόγκωση (διαστολή) παρά τη χαμηλή αρτηριακή πίεση
• οι περιφερικοί παλμοί μπορεί να είναι αδύναμοι ή ακόμη και να απουσιάζουν

Άλλες εξετάσεις που μπορούν να διεξαχθούν:

• αξονική τομογραφία ή μαγνητική τομογραφία θώρακος
• ακτινογραφία θώρακος
• αγγειογραφία στεφανιαίων αγγείων
• ΗΛΚ (ηλεκτροκαρδιογράφημα)

Θεραπεία

Ο καρδιακός επιπωματισμός αποτελεί μια επείγουσα κατάσταση που χρήζει νοσηλεία. Στόχος της θεραπευτικής αγωγής είναι:

• Εξασφάλιση της ζωής του ασθενούς
• Βελτίωση της καρδιακής λειτουργίας
• Ανακούφιση από τα συμπτώματα
• Θεραπεία / αντιμετώπιση του επιπωματισμού

Η θεραπεία συνήθως περιλαμβάνει μια διαδικασία παροχέτευσης του υγρού που περιβάλλει την καρδιά (περικαρδιοκέντηση) ή την αφαίρεση τμήματος του περικαρδίου (χειρουργική περικαρδιεκτομή ή παράθυρο περικαρδίου).

Αναπλήρωση υγρών γίνεται, ούτως ώστε να διατηρείται φυσιολογική η αρτηριακή πίεση, μέχρι να είναι εφικτή η περικαρδιοκέντηση. Φαρμακευτικά σκευάσματα που αυξάνουν την αρτηριακή πίεση, επίσης μπορούν να χρησιμοποιηθούν, προκειμένου να εξασφαλιστεί η ζωτικότητα του ασθενούς, έως ότου παροχετευτεί το υγρό.

Μπορεί να χορηγηθεί οξυγόνο στον ασθενή. Με τον τρόπο αυτόν, μειώνεται το φορτίο της καρδιάς, αφού ελαχιστοποιούνται οι απαιτήσεις των ιστών για αιματική ροή.

Η αιτία πρόκλησης του επιπωματισμού, πρέπει να εντοπιστεί και να θεραπευτεί. Η θεραπευτική αγωγή της αιτίας περιλαμβάνει φαρμακευτικά σκευάσματα, όπως τα αντιβιοτικά, αλλά και χειρουργική αποκατάσταση της βλάβης.


Πρόγνωση

Ο επιπωματισμός μπορεί να αποβεί απειλητικός για τη ζωή του ασθενούς, αν παραμείνει χωρίς θεραπεία. Η έκβαση είναι συνήθως καλή, αν κι εφόσον η κατάσταση αντιμετωπιστεί εγκαίρως. Ωστόσο ο επιπωματισμός μπορεί να υποτροπιάσει.


Επιπλοκές

• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Πνευμονικό οίδημα

Επικοινωνία με τον οικογενειακό σας ιατρό

Επισκεφθείτε άμεσα τα επείγοντα ή καλέστε το 166 αν εμφανίσετε συμπτώματα. Ο καρδιακός επιπωματισμός αποτελεί μια επείγουσα κατάσταση που χρήζει άμεση αντιμετώπιση.


Πρόληψη

Πολλές περιπτώσεις δεν μπορούν να προληφθούν. Η γνώση και η επαγρύπνηση των προσωπικών για τον καθένα παραγόντων κινδύνου, επιτρέπει την έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.

Ορισμός

Υπεραερισμός είναι η γρήγορη, βαθειά αναπνοή που συνοδεύει την ταραχή ή τον πανικό και μπορεί να αφήσει κάποιον ξέπνοο.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Γρήγορη βαθειά αναπνοή, Αναπνοή – γρήγορη και βαθειά,Γρήγορη αναπνοή, ޡυθμߌς αναπνοής – γρήγορος και βαθύς


Τι πρέπει να έχετε υπόψη

Όταν αναπνέετε, εΩσπνέετε οξυγόνο και εκπνέαιτε Το διοξίδι του άνθρακα. Όταν παίρνετε περισσότερες ανάσες απ’ όσες χρειάζεστε, ρίχνετε τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα σας. Αυτό προξενεί πολλά από τα συμπτώματα που μπορεί να έχετε ότι υπεραερίζεστε.

Το αίσθημα έντονης πίεσης ή η κρίση πανικού είναι τα συνήθη αίτια του υπεραερισμού. Ωστόσο, η γρήγορη αναπνοή μπορεί να είναι σύμπτωμα κάποιας διαταραχής, όπως:

Καρδιακής ή πνευμονικής διαταραχής

Λοίμωξης

Ο γιατρός είναι αυτός που θα προσδιορίσει το αίτιο του υπεραερισμού. Η γρήγορη αναπνοή μπορεί να αποτελεί ένδειξη επείγοντος ιατρικού περιστατικού, εκτός και αν σας έχει ξανασυμβεί στο παρελθόν και ο γιατρός σας σάς διαβεβαίωσε οτι θα περάσει από μόνο του.
Συχνά, ο πανικός και ο υπεραερισμός μετατρέπονται σε φαύλο κύκλο. Ο πανικός οδηγεί σε γρήγορη αναπνοή και η γρήγορη αναπνοή σας οδηγεί σε πανικό.

Αν κάτι τέτοιο σας συμβαίνει συχνά, μπορεί να πάσχετε από το σύνδρομο του υπεραερισμού, που ενεργοποιείται από συναισθήματα όπως το στρες, η αγωνία, η κατάθλιψη ή ο θυμός. Ο περιστασιακός υπεραερισμός από πανικό συνήθως συνδέεται με συγκεκριμένο φόβο ή φοβία, όπως η υψοφοβία, η κλειστοφοβία ή ο φόβος του θανάτου.

Αν παρουσιάζετε το σύνδρομο του υπεραερισμού, μποει είτε να την Αντιλαμβάνεστε ότι ανπνέετε γρήγορα. Ωστόσο, θα παρατηρήσετε άλλα πολλά συμπτώματα, όπως:

• Ρεψίματα
• Τυμπανισό
• Πόνο στο θώρακα
• Σύγχυση
• Ζάλη
• Ξηροστομία
• Αδιαθεσία
• Μυϊκούς σπασμούς στα χέρια και τα πόδια
• Μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στους βραχίονες ή γύρω από το στόμα
• Ταχυσφυγμία
• Λαχάνιασμα
• Διαταραχές ύπνου
• Αδυναμία

Συνήθη αίτια
Συντηρητική αγωγή,/h4>
Ο γιατρός σας θα ερευνήσει για άλλες ασθένειες προτού καταλήξει στη διάγνωση του συνδρόμου υπεραερισμού.
Αφού σας εχει εξηγήσει ότι αναπνέετε γρήγορα αγωνία, στρες ή πανικό, υπάρχουν βήματα που μπορείτε να κάνετε στο σπίτι. Εσείς, οι φίλοι και η οικογένειά σας, μπορείτε να μάθετε τεχνικές που θα σας βοηθήσουν ώστε, όταν το παθαίνετε, να το καταπολεμάτε αλλά και να το αποφεύγετε στο μέλλον.

Αν αρχίσετε να υπεραερίζεστε, στόχος είναι να αυξήσετε τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα σας, πράγμα που αυτόματα θα θέσει τέρμα σε όλα τα συμπτώματά σας. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να το πετύχετε:

1. Λάβετε διαβεβαίωση από έναν φίλο ή συγγενή που θα σας βοηθήσει να χαλαρώσετε την αναπνοή σας. Φράσεις όπως «μια χαρά είσαι», «δεν έπαθες έμφραγμα» και «δεν πρόκειται να πεθάνεις» είναι πολύ χρήσιμες. Είναι εξαιρετικά σημαντικό να είναι ήρεμο το πρόσωπο που σας βοηθά και που πρέπει να μιλάει χαμηλόφωνα και με σιγουριά.
2. Προκειμένου να αυξήσετε τα επίπεδα του διοξειδίου του άνθρακα στο αίμα, πρέπει αντίστοιχα να μειώσετε το οξυγόνο. Για να το πετύχετε, μπορείτε να αναπνέετε με τα χείλη σε θέση όπως όταν φυσάτε για να σβήσετε ένα κερί ή μπορείτε να καλύψετε το στόμα σας και το ένα ρουθούνι, και να αναπνέετε από το άλλο.

Μακροπρόθεσμα, υπάρχουν αρκετά σημαντικά βήματα που θα σας βοηθήσουν να πάψετε να αναπνέετε γρήγορα:

1. Αν έχετε διαγνωστεί με άγχος ή πανικό, δείτε έναν ψυχολόγο ή ψυχίατρο που θα σας βοηθήσει να καταλάβετε και να αντιμετωπίσετε το πρόβλημά σας.
2. Μάθετε ασκήσεις αναπνοής που θα σας βοηθήσουν να χαλαρώνετε και να αναπνέετε από το διάφραγμα και την κοιλιά, παρά από το στήθος.
3. Κάντε τακτικά ασκήσεις χαλάρωσης, όπως η προοδευτική μυϊκή χαλάρωση και ο διαλογισμός.
4. Γυμνάζεστε τακτικά.

Αν οι μέθοδοι αυτές από μόνες τους δεν αρκούν για να ελέγξουν το σύνδρομο του υπεραερισμού, μπορεί ο γιατρός σας να σας συστήσει φαρμακευτική αγωγή με β-αναστολείς.


Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Απευθυνθείτε στον γιατρό σας αν:

• Νιώσετε ότι αναπνέετε πολύ γρήγορα για πρώτη φορά (αυτό αποτελεί επείγον ιατρικό περιστατικό και θα πρέπει να μεταφερθείτε στα επείγοντα νοσοκομείου αμέσως).
• Πονάτε, έχετε πυρετό ή παρατηρήσετε οποιαδήποτε αιμορραγία.
• Ο υπεραερισμός σας συνεχίζεται ή χειροτερεύει, παρά την αγωγή στο σπίτι.
• Έχετε παράλληλα και άλλα συμπτώματα.

Τι να αναμένετε από την επίσκεψη στον γιατρό

Ο γιατρός κατ’ αρχήν θα σας εξετάσει κλινικά.

Για να πάρει το ιατρικό ιστορικό σας, θα σας κάνει για τα συμπτώματα που έχετε, ερωτήσεις όπως:

• Λαχανιάζετε;
• Τι άλλα συμπτώματα έχετε όταν αναπνέετε γρήγορα; Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται και σε άλλες στιγμές (για παράδειγμα, όταν βαδίζετε ή κάνετε γυμναστική);
• Πάσχετε από άλλη ασθένεια, όπως υπέρταση, διαβήτη ή υψηλή χοληστερίνη;
• Τι φάρμακα παίρνετε;
• Πώς είναι γενικά η ζωή σας; Μήπως περνάτε μια περίοδο με πολύ στρες;
• Νιώθετε πιεσμένος ή αγχωμένος, ειδικά πριν αρχίσετε να αναπνέετε γρήγορα;
• Πονάτε; Πώς είναι αυτός ο πόνος; Πόσο έντονος είναι ο πόνος; Πού εντοπίζεται;
• Τι άλλα συμπτώματα έχετε (για παράδειγμα, είχατε κάποια αιμορραγία; Ζαλίζεστε;)

Ο γιατρός θα λάβει υπόψη τον ρυθμό της αναπνοής σας την ώρα της επίσκεψης. Αν δεν αναπνέετε γρήγορα, μπορεί να το προκαλέσει δίνοντάς σας οδηγίες να αναπνέετε με συγκεκριμένο τρόπο.

Όσο υπεραερίζεστε, ο γιατρός θα σας ρωτήσει πώς αισθάνεστε και θα παρατηρήσει πώς αναπνέετε – προσέχοντας ποιους μυς χρησιμοποιείτε στο θωρακικό τοίχωμα και στις υπόλοιπες περιοχές του σώματος.


Εξετάσεις που μπορεί να υποδειχτούν είναι:

• Εξετάσεις αίματος για τη μέτρηση των τιμών οξυγόνου και διοξειδίου του άνθρακα
• Αξονική τομογραφία θώρακα
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα
• Απεικόνιση σχέσης αερισμού/αιμάτωσης των πνευμόνων
• Ακτινογραφίες θώρακα

Ορισμός

Η κολπική μαρμαρυγή / κολπικός πτερυγισμός (A-fib) αποτελεί μια διαταραχή του καρδιακού ρυθμού (αρρυθμία). Συνήθως περιλαμβάνει έναν πολύ γρήγορο καρδιακό παλμό, κατά τον οποίο οι άνω καρδιακές κοιλότητες (κόλποι) δέχονται διέγερση προς σύσπαση κατά έναν μη φυσιολογικό και αδιοργάνωτο ρυθμό.



Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου

Οι αρρυθμίες προκαλούνται κατά κανόνα από κάποια διακοπή της φυσιολογικής ηλεκτρικής αγωγιμότητας της καρδιάς.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες οι τέσσερις κοιλότητες της καρδιάς (οι δύο κόλποι και οι δύο κοιλίες) συσπώνται κατά πολύ ειδικό ρυθμό συνεργίας. Η ηλεκτρική ώση που ενεργοποιεί τη συνεργική σύσπαση της καρδιάς, ξεκινά από το φλεβοκολπικό κόμβο (βηματοδότης). Ο κόμβος αυτός είναι ο φυσικός βηματοδότης της καρδιάς.

Το ερέθισμα ξεκινώντας από το φλεβοκολπικό κόμβο (βηματοδότης), πορεύεται δια μέσου και των δύο άνω κοιλοτήτων (κόλπων). Στη συνέχεια διαπερνά έναν άλλο κόμβο (τον κολποκοιλιακό κόμβο – AV node) και τέλος διασχίζει και τις δύο κατώτερες κοιλότητες ( κοιλίες). Με την πορεία αυτή, αγωγής του ηλεκτρικού ερεθίσματος, δύναται στις κοιλότητες να μπορούν να συσπώνται συνεργικά μεταξύ τους.

Στην κολπική μαρμαρυγή, ο κόλπος ενεργοποιείται και συσπάται με πολύ γρήγορο και διαφορετικό από το φυσιολογικό ρυθμό. Οι ηλεκτρικές ώσεις μεταφέρονται στις κοιλίες κατά παράδοξο τρόπο. Το γεγονός αυτό οδηγεί στη μη φυσιολογική σύσπαση των κοιλιών και συνεπώς σε παράδοξο (συνήθως γρήγορο) παλμό.

Στον κολπικό πτερυγισμό, παρά την πολύ γρήγορη σύσπαση των κοιλιών, διατηρείται ο φυσιολογικός ρυθμός.

Όταν η κολπική μαρμαρυγή / κολπικός πτερυγισμός συνοδεύει μια κατάσταση γνωστή ως σύνδρομο νοσούντος φλεβοκόμβου, ο κολπικός κόμβος πιθανότατα δε λειτουργεί φυσιολογικά. Ο καρδιακός ρυθμός μπορεί να κυμαίνεται από πολύ αργός, έως πολύ γρήγορος. Η κατάσταση αυτή, ίσως και να οδηγήσει σε ανεπαρκή αιματική τροφοδοσία του οργανισμού.

Η κολπική μαρμαρυγή επηρεάζει τόσο τους άνδρες, όσο και τις γυναίκες. Με την ηλικία, αυξάνονται και οι πιθανότητες εμφάνισής της.

Τα αίτια της κολπικής μαρμαρυγής περιλαμβάνουν:

• Κατανάλωση αλκοόλ (κυρίως το μεθύσι)
• Συμφορητική καρδιακή ανεπάρκεια
• Στεφανιαία νόσο (ιδίως μετά από καρδιακό επεισόδιο ή bypass στεφανιαίων αρτηριών)
• Χειρουργική επέμβαση καρδιάς
• Υψηλή αρτηριακή πίεση (υπέρταση)
• Υπερτροφική μυοκαρδιοπάθεια
• Φάρμακα
• Υπερενεργητικός θυροειδής αδένας (υπερθυρεοειδισμός)
• Περικαρδίτιδα
• Καρδιακή βαλβιδοπάθεια (ιδίως η στένωση μιτροειδούς και η μιτροειδική παλινδρόμηση)

Συμπτώματα

Είναι δυνατόν να μην αντιλαμβάνεται κάποιος ότι δεν έχει φυσιολογικό καρδιακό ρυθμό, ιδίως εάν αυτό συμβαίνει για αρκετό χρονικό διάστημα.

Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Παλμός με χαρακτήρα τραχύ, κτυπητό, άγχους, πτερυγίματος ή υπερβολικά αργό
• Παλμός με χαρακτήρα φυσιολογικού ή μη ρυθμού
• Αίσθημα παλμών
• Διακοπές αναπνοής κατά την κατάκλιση
• Σύγχυση
• Ζάλη, αίσθημα ελαφροκεφαλιάς
• Λιποθυμία
• Αίσθημα κόπωσης

Υποσημείωση: τα συμπτώματα ίσως παρουσιαστούν ή εξαφανιστούν απότομα.


Σημεία και παρα-κλινικές εξετάσεις

Ο οικογενειακός σας ιατρός, ίσως με τη βοήθεια στηθοσκοπίου, ακροαστεί έναν ταχύ καρδιακό ρυθμό. Ο παλμός μπορεί να έχει χαρακτήρα γρήγορο, παράδοξο ή και τα δύο μαζί. Ο φυσιολογικός ρυθμός κυμαίνεται από 60 – 100 χτύπους το λεπτό, ενώ στην κοιλιακή μαρμαρυγή μπορεί να φτάσει 100 – 175. Η αρτηριακή πίεση συνήθως είναι φυσιολογική ή ίσως και λίγο χαμηλότερη.

Με το ΗΛΚ (ηλεκτροκαρδιογράφημα) είναι φανερή η κολπική μαρμαρυγή ή ο κολπικός πτερυγισμός. Σε κάποιες μεμονωμένες περιπτώσεις (σποραδικά), ίσως και να χρειαστεί η συνεχής περιπατητική καρδιακή παρακολούθηση με τη βοήθεια του Holter monitor (24ώρου).

Εξετάσεις που μπορούν να αποκαλύψουν την αιτιοπαθογόνο καρδιακή νόσο είναι:

• Στεφανιαία αγγειογραφία
• Υπέρηχος καρδίας
• Ηλεκτροφυσιολογική μελέτη (ΗΦΜ)
• Συστήματα Δοκιμασίας Κοπώσεως
• Εξετάσεις πυρηνικής απεικόνισης

Θεραπεία

Σε κάποιες περιπτώσεις, η κολπική μαρμαρυγή χρήζει άμεσης αγωγής, προκειμένου να επανέλθει ο φυσιολογικός καρδιακός ρυθμός. Η αγωγή αυτή περιλαμβάνει ηλεκτρική καρδιοανάταξη ή τη χρήση ενδοφλέβιων ( IV ) σκευασμάτων, όπως το dofetilide, την amiodarone ή το ibutilide. Γενικά, η χρήση φαρμακευτικών σκευασμάτων απαιτείται ώστε να διατηρείται σε φυσιολογικά επίπεδα ο καρδιακός ρυθμός.

Οι μακροχρόνιες αγωγές εξαρτώνται από την αιτία πρόκλησης της κολπικής μαρμαρυγής ή κολπικού πτερυγίσματος. Φαρμακευτικά σκευάσματα που μειώνουν τον καρδιακό ρυθμό είναι:

• Τα beta-blockers
• Οι ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου
• Δακτυλίτιδα

Τα αντιαρρυθμικά σκευάσματα ίσως βοηθήσουν στην επαναφορά του φυσιολογικού καρδιακού ρυθμού. Παρά την πετυχημένη δράση των σκευασμάτων αυτών, σε αρκετούς ασθενείς, προκαλούν σοβαρές παρενέργειες. Σε πολλούς πάσχοντες, οι οποίοι βρίσκονται υπό αγωγή με αντιαρρυθμικά, η κολπική μαρμαρυγή υποτροπιάζει.

Αντιπηκτικά, όπως η ηπαρίνη και η βαρφαρίνη (κουμαρικά), μειώνουν τον κίνδυνο κυκλοφορίας θρόμβου αίματος στον οργανισμό (όπως για παράδειγμα πρόκλησης εγκεφαλικού). Ωστόσο, επειδή τα σκευάσματα αυτά αυξάνουν και την πιθανότητα αιμορραγιών, δεν μπορούν να ληφθούν από όλους τους ασθενείς. Αντιαιμοπεταλιακά σκευάσματα, όπως η ασπιρίνη ή το clopidogrel, μπορούν επίσης να συνταγογραφηθούν. Ο ιατρός σας θα αποφανθεί, αφού λάβει υπ’ όψιν την ηλικία σας κι άλλες πιθανές παθολογικές σας καταστάσεις, ποια σκευάσματα ταιριάζουν στην αγωγή σας.

Κάποιοι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή, με ταχύτατους καρδιακούς παλμούς και μη ανοχή στη φαρμακευτική αγωγή, προφανώς χρήζουν μια διαδικασία κολπικού καθετηριασμού, γνωστή ως (χειρουργική εξαίρεση) εκτομή με την εφαρμογή ραδιοσυχνοτήτων.

Σε αρκετούς ασθενείς με κολπικό πτερυγισμό, αυτή η χειρουργική εξαίρεση με την εφαρμογή ραδιοσυχνοτήτων, είναι ικανή να θεραπεύσει την αρρυθμία και να θεωρείται ως αγωγή εκλογής. Κάποιοι ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή και πολύ γρήγορο καρδιακό ρυθμό, ίσως χρειαστούν άμεση εξαίρεση ραδιοσυχνοτήτων, με καθετηριασμό απ΄ ευθείας στην κολποκοιλιακή συνένωση (την περιοχή, όπου υπό φυσιολογικές συνθήκες, γίνεται η διήθηση των ερεθισμάτων ερχόμενα από τους κόλπους, προτού συνεχίσουν την πορεία τους προς τις κοιλίες).

Κάτι τέτοιο όμως οδηγεί σε απόλυτο καρδιακό block, που με τη σειρά του, χρήζει αγωγής με μόνιμο βηματοδότη.


Πρόγνωση

Η διαταραχή αυτή τίθεται συνήθως υπό τον έλεγχο, με αγωγή. Πολλοί από τους ασθενείς με κολπική μαρμαρυγή, ακολουθούν αρκετά ικανοποιητική πορεία.

Η κολπική μαρμαρυγή ωστόσο παρουσιάζει την τάση να παίρνει χρόνια μορφή. Μπορεί να υποτροπιάζει, ακόμη και σε ασθενείς υπό αγωγή.


Επιπλοκές

• Λιποθυμία (συγκοπή) εάν η κολπική μαρμαρυγή κι ο κολπικός πτερυγισμός προκαλέσουν υπερβολικά γρήγορο ή αργό παλμό
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Εγκεφαλικό επεισόδιο, εάν θρόμβοι / πήγματα αίματος, αποκολλήσουν και μεταφερθούν στον εγκέφαλο (αντιπηκτικά, όπως η ηπαρίνη και η βαρφαρίνη, μειώνουν αυτόν τον κίνδυνο).

Επικοινωνία με τον οικογενειακό σας ιατρό

Καλέστε τον οικογενειακό σας ιατρό αν εμφανίσετε συμπτώματα κολπικής μαρμαρυγής ή πτερυγισμού.


Πρόληψη

Ακολουθήστε τις συστάσεις του οικογενειακού σας ιατρού, όσον αφορά την αγωγή και την αντιμετώπιση αιτιοπαθογόνων διαταραχών. Αποφύγετε τη κατανάλωση αλκοόλ που καταλήγει σε μεθύσι.

Ορισμός

Ως φαρμακογενείς αλλεργίες ορίζουμε το σύνολο των συμπτωμάτων που προκαλούνται από αλλεργική αντίδραση σε κάποιο φαρμακευτικό σκεύασμα.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Αλλεργική αντίδραση σε φάρμακα


Αίτια, συχνότητα και παράγοντες κινδύνου

Οι ανεπιθύμητες αντιδράσεις σε φάρμακα είναι ένα σύνηθες φαινόμενο, αφού σχεδόν οποιοδήποτε φάρμακο μπορεί να προκαλέσει κάποια ανεπιθύμητη αντίδραση. Οι αντιδράσεις αυτές καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα, από ερεθισμό ή ήπιες παρενέργειες, όπως ναυτία κι έμετο, έως και αναφυλαξία, μία ιδιαίτερα νοσηρή αλλεργική αντίδραση.

Μία αυθεντική φαρμακογενείς αλλεργική αντίδραση προκύπτει μετά από μια σειρά χημικών αλληλεπιδράσεων που γίνονται από τον οργανισμό και οι οποίες παράγουν την αλλεργική αντίδραση στο φαρμακευτικό σκεύασμα. Συνήθως, όταν λαμβάνουμε κάποιο φάρμακο για πρώτη φορά, το ανοσοποιητικό μας σύστημα εξαπολύει μία λανθασμένη αντίδραση, η οποία δεν γίνεται αντιληπτή. Την επόμενη φορά που θα λάβουμε το ίδιο φάρμακο, το ανοσοποιητικό σύστημα θα παράγει αντισώματα και ισταμίνη.

Οι περισσότερες φαρμακογενείς αλλεργίες προκαλούν ήπιας μορφής δερματικά εξανθήματα και κνίδωση. Η ορονοσία είναι ένας τύπος φαρμακογενής αλλεργίας που εκδηλώνεται με καθυστέρηση μίας εβδομάδας ή και περισσότερο, μετά τη χορήγηση κάποιου φαρμάκου ή εμβολίου.

Η πενικιλίνη και τα συναφή αντιβιοτικά είναι οι πιο συνηθισμένες αιτίες φαρμακογενούς αλλεργίας. Άλλα φάρμακα που συχνά προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις είναι:

• Τα φάρμακα σουλφονίου
• Τα αντιεπιληπτικά
• Σκευάσματα ινσουλίνης (κυρίως ινσουλίνη ζωικής προελεύσεως)
• Ιωδιωμένες (που περιέχουν ιώδιο) χρωστικές βαφές που χρησιμοποιούνται για τη λήψη ακτινογραφιών (μπορούν να προκαλέσουν αναφυλακτοειδείς αντιδράσεις όμοιες με τις αλλεργικές αντιδράσεις)

Οι περισσότερες παρενέργειες που προκαλούν τα φαρμακευτικά σκευάσματα δεν οφείλονται σε φαρμακογενείς αλλεργίες. Για παράδειγμα, η ασπιρίνη μπορεί να προκαλέσει μη-αλλεργικά εξανθήματα και να ενεργοποιήσει την εκδήλωση άσθματος. Μερικές από τις παρενέργειες των φαρμάκων θεωρούνται “ιδιοσυγκρασιακές”. Αυτό σημαίνει πως η αντίδραση είναι μια ασυνήθιστη επίδραση του φαρμάκου, η οποία δεν οφείλεται σε κάποια προβλεπόμενη χημική αλληλεπίδραση. Πολλοί άνθρωποι παρερμηνεύουν μια ενοχλητική, αλλά ακίνδυνη παρενέργεια ενός φαρμάκου (όπως τη ναυτία) με μια αυθεντική φαρμακευτική αλλεργική αντίδραση, που μπορεί να αποβεί μοιραία.


Συμπτώματα

• Αναφυλαξία ή οξεία αλλεργική αντίδραση
• Ερυθρά εξανθήματα (λιγότερο συχνό από το ερύθημα)
• Κνησμός (φαγούρα) των ματιών και του δέρματος (συχνό εύρημα)
• Ερύθημα (συχνό εύρημα)
• Οίδημα στα χείλη, τη γλώσσα ή το πρόσωπο
• Συριγμός

Τα συμπτώματα της αναφυλαξίας περιλαμβάνουν:

• Πόνοι ή κράμπες στην κοιλιακή χώρα
• Σύγχυση
• Διάρροια
• Δυσκολία στην αναπνοή που συνοδεύεται από συριγμό ή βράγχος φωνής
• Ζάλη
• Αίσθηση αδυναμίας και λιποθυμίας
• Ερυθρά εξανθήματα σε διάφορα σημεία του σώματος
• Ναυτία, τάση για έμετο
• Ταχυπαλμία
• Αίσθηση παλμών

Σημεία και παρα-κλινικές εξετάσεις

Μια επισκόπηση του δέρματος του προσώπου και του σώματος μπορεί να αποκαλύψει κνίδωση, εξανθήματα, ή αγγειοοιδήματα (οίδημα στα χείλη, το πρόσωπο και τη γλώσσα). Η χαμηλή αρτηριακή πίεση, ο συριγμός κι άλλα συμπτώματα μπορεί να υποδεικνύουν μια αναφυλακτική αντίδραση.

Η επισκόπηση του δέρματος μπορεί να επιβεβαιώσει την αλλεργική ευαισθησία σε φάρμακα τύπου πενικιλίνης. Αυτή η εξέταση όμως δεν είναι αποτελεσματική όσον αφορά άλλους τύπους φαρμακευτικών σκευασμάτων, ενώ μπορεί να αποδειχθεί ακόμη κι επικίνδυνη. Η ύπαρξη ιστορικού αλλεργικών αντιδράσεων μετά τη χορήγηση ενός φαρμάκου εκλαμβάνεται συνήθως ως επαρκής απόδειξη φαρμακευτικής αλλεργίας και δεν απαιτείται περαιτέρω διερεύνηση. Η ίδια διαδικασία ισχύει και για τις υπόλοιπες ουσίες που δεν θεωρούνται φαρμακευτικά σκευάσματα αλλά χρησιμοποιούνται σε νοσοκομεία, όπως οι ειδικές χρωστικές βαφές που χρησιμοποιούνται σε ακτινογραφίες.


Θεραπεία

Στόχος της θεραπευτικής αγωγής είναι η ανακούφιση των συμπτωμάτων και η αποφυγή οξέων αντιδράσεων.

Η θεραπευτική αγωγή ενδέχεται να περιλαμβάνει:

• Αντιισταμινικά για την ανακούφιση των ήπιων συμπτωμάτων, όπως τα εξανθήματα, το ερύθημα και τη κνίδωση.
• Βρογχοδιασταλτικά, όπως το albuterol, για την μείωση των συμπτωμάτων τύπου άσθματος (μέτριος συριγμός ή βήχας)
• Κορτικοστεροειδή, τα οποία χορηγούνται είτε μέσω επάλειψης, κατάποσης ή ενδοφλεβίως.
• Επινεφρίνη σε ενέσιμη έκγχυση για την αγωγή κατά της αναφυλαξίας

Θα πρέπει να αποφεύγετε η λήψη του φαρμακευτικού σκευάσματος που ενεργοποίησε την αντίδραση όσο και τα συγγενή σε αυτό φάρμακα, ενώ θα πρέπει να ενημερώσετε τους ιατρούς που επισκέπτεστε, εσείς και τα παιδιά σας (συμπεριλαμβανομένου και του οδοντίατρού σας και του νοσηλευτικού προσωπικού) σχετικά με τα σκευάσματα στα οποία παρουσιάζεται αλλεργικές αντιδράσεις.

Κάποια ταυτότητα, τύπου κοσμήματος ή πλαστικοποιημένης κάρτας, συστήνεται για ενημέρωση της φαρμακογενούς σας αλλεργίας.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η αλλεργία στην πενικιλίνη (ή σε συγγενή φάρμακα) ανταποκρίνεται στην διαδικασία απευαισθητοποίησης, κατά την οποία χορηγούνται αυξανόμενες δόσεις του φαρμάκου ώστε να καταστεί πιο ανεκτό. Η διαδικασία αυτή θα πρέπει να πραγματοποιείται από ειδικευμένο αλλεργιολόγο.


Πρόγνωση

Οι περισσότερες φαρμακογενείς αλλεργίες ανταποκρίνονται άμεσα στη θεραπευτική αγωγή. Λίγες περιπτώσεις είναι αυτές που εξελίσσονται σε οξύ άσθμα, αναφυλαξία, ή κατάληξη (θάνατο).


Επιπλοκές

• Αναφυλαξία
• Άσθμα
• Κατάληξη

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Καλέστε τον ιατρό σας εάν μετά την χορήγηση κάποιου φαρμάκου παρουσιάσετε παρενέργειες.

Απευθυνθείτε στο πλησιέστερο εφημερεύων νοσοκομείων ή καλέστε το ΕΚΑΒ στο 166 εάν αναπτύξετε δύσπνοια ή άλλα συμπτώματα που συνδέονται με το οξύ άσθμα ή την αναφυλαξία, καθώς τα ανωτέρω χαρακτηρίζονται ως επείγουσα περίπτωση.


Πρόληψη

Γενικά δεν υπάρχει κάποια μέθοδος που να προλαμβάνει την ανάπτυξη των φαρμακογενών αλλεργιών.

Εάν γνωρίζεται πως είστε αλλεργικός / η σε κάποιο φάρμακο, η αποφυγή της χρήσης του συγκεκριμένου φαρμάκου αποτελεί την καλύτερη μέθοδο πρόληψης ενώ ο ιατρός σας ενδέχεται να σας συμβουλέψει να αποφεύγετε και τη λήψη συγγενών σε αυτό φάρμακα. Για παράδειγμα, εάν είστε αλλεργικός στην πενικιλίνη, συνιστάται να αποφεύγετε την αμοξυκιλλίνη ή την αμπικιλλίνη.

Σε κάποιες περιπτώσεις, ο ιατρός σας δύναται να εγκρίνει την χρήση ενός φαρμάκου που ενεργοποιεί μια αλλεργική αντίδραση εάν έχει προηγηθεί θεραπευτική αγωγή με κορτικοστεροειδή (όπως η πρεδνιζόνη) και αντιισταμινικά (όπως διφαινυδραμίνη). Μην επιχειρήσετε κάτι τέτοιο χωρίς την επίβλεψη του ιατρού σας. Η πρώιμη αγωγή με κορτικοστεροειδή και αντισταμινικά βοηθά στην πρόληψη της αναφυλαξίας σε άτομα που πρέπει να λάβουν ιωδιωμένη χρωστική ουσία (που χρησιμοποιείτε για τη λήψη ακτινογραφιών).

Ορισμός

Η χαμηλή πίεση, ή αλλιώς υπόταση, εμφανίζεται όταν η πίεση του αίματος κατά τη διάρκεια και μετά από κάθε κτύπο της καρδιάς είναι πολύ χαμηλότερη από ότι συνήθως. Αυτό σημαίνει ότι η καρδιά, ο εγκέφαλος και άλλα μέρη του σώματος δεν αιματώνονται αρκετά.


Εναλλακτικοί όροι

Χαμηλή πίεση του αίματος, Πίεση του αίματος – χαμηλή, Επιδόρπια υπόταση, Ορθοστατική υπόταση, Νευρογενής Ορθοστατική Υπόταση


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Η πίεση του αίματος που είναι οριακά χαμηλή για ένα άτομο μπορεί να είναι φυσιολογική για ένα άλλο. Ο σοβαρότερος παράγοντας είναι ο λόγος για τον οποίο η πίεση αλλάζει από το φυσιολογικό.

Οι φυσιολογικές μετρήσεις της πίεσης κυμαίνονται μεταξύ 90/60 mm Hg (χιλιοστόμετρων του υδραργύρου) και 130/80 mm Hg. Αλλά μια σημαντική πτώση, ακόμη και κατά 20 mm Hg, μπορεί να προκαλέσει προβλήματα σε ορισμένους ανθρώπους.

Υπάρχουν τρεις κύριοι τύποι υπότασης:

• H oρθοστατική υπόταση, συμπεριλαμβανομένης της επιδόρπιας ορθοστατικής υπότασης
• Η νευρογενής ορθοστατική υπόταση
• H oξεία υπόταση που παρουσιάζεται μετά από ξαφνική απώλεια αίματος (σοκ)

Η ορθοστατική υπόταση παρουσιάζεται μετά από ξαφνική αλλαγή στη στάση του σώματος, συνήθως όταν κάποιος ήταν ξαπλωμένος και σηκωθεί απότομα. Αυτός ο τύπος υπότασης διαρκεί συνήθως μόνο μερικά δευτερόλεπτα ή λεπτά. Εάν η υπόταση αυτή παρατηρείται μετά το φαγητό, ονομάζεται επιδόρπια ορθοστατική υπόταση. Αυτή η μορφή προσβάλλει συνηθέστερα ηλικιωμένους, άτομα με υπέρταση και όσους πάσχουν από τη Νόσο του Parkinson.

Η νευρογενής ορθοστατική υπόταση συχνά παρατηρείται σε νέους ενήλικες και παιδιά. Συμβαίνει όταν σταθεί κανείς όρθιος για πολλή ώρα. Τα παιδιά συνήθως ξεπερνούν αυτόν τον τύπο υπότασης.

Η χαμηλή πίεση προκαλείται συνήθως από ουσίες όπως:

• Αλκοόλ
• Αγχολυτικά φάρμακα
• Ορισμένα αντικαταθλιπτικά φάρμακα
• Διουρητικά
• Καρδιολογικά φάρμακα, συμπεριλαμβανομένων των αντιυπερτασικών και των φαρμάκων για τη στεφανιαία νόσο
• Φάρμακα που χρησιμοποιούνται στις χειρουργικές επεμβάσεις
• Παυσίπονα

Άλλα αίτια χαμηλής πίεσης του αίματος είναι:

• Προχωρημένος διαβήτης
• Αναφυλαξία (μια απειλητική για τη ζωή αλλεργική αντίδραση)
• Καρδιακές αρρυθμίες
• Αφυδάτωση
• Λιποθυμία
• Έμφραγμα
• Καρδιακή ανεπάρκεια
• Σοκ (από βαριάς μορφής μόλυνση, εγκεφαλικό επεισόδιο, αναφυλαξία, σοβαρό τραυματισμό ή έμφραγμα)

Συμπτώματα

Στα συμπτώματα περιλαμβάνονται:

• Συσκότιση όρασης
• Σύγχυση
• Ζαλάδα
• Λιποθυμία
• Αδιαθεσία
• Υπνηλία
• Αδυναμία

Ενδείξεις και εξετάσεις

Ο γιατρός σας θα σας εξετάσει για να διαπιστώσει τι προκαλεί τη χαμηλή πίεση. Πρέπει να ελέγξει αρκετές φορές τη θερμοκρασία σας, τον σφυγμό σας, τον ρυθμό αναπνοής, την αρτηριακή σας πίεση. Μπορεί να χρειαστεί να νοσηλευτείτε για λίγο.

Ο γιατρός σας, μεταξύ άλλων, θα ρωτήσει:

• Ποια είναι η κανονική σας πίεση;
• Ποια φάρμακα παίρνετε;
• Τρώτε και πίνετε κανονικά;
• Είχατε πρόσφατα κάποια ασθένεια, ατύχημα ή τραυματισμό;
• Τι άλλα συμπτώματα έχετε;
• Έχετε λιποθυμικές τάσεις ή προσωρινή απώλεια συνείδησης;
• Νιώθετε ζάλη ή αστάθεια όταν είστε ξαπλωμένοι και πάτε να σηκωθείτε ή να ανακαθίσετε;

Μπορεί να χρειαστούν οι ακόλουθες εξετάσεις:

• Καλλιέργειες αίματος για πιθανή μόλυνση/λοίμωξη
• Γενική και άλλες εξετάσεις αίματος, συμπεριλαμβανομένης της κυτταρικής διαφοροποίησης αίματος
• Ηλεκτροκαρδιογράφημα
• Ανάλυση ούρων
• Ακτινογραφία κοιλιάς
• Ακτινογραφία θώρακος

Θεραπεία

Η υπόταση σε ένα υγιές πρόσωπο, που δεν προκαλεί προβλήματα, συνήθως δεν απαιτεί θεραπεία.

Εάν έχετε ενδείξεις ή συμπτώματα χαμηλής πίεσης, μπορεί να χρειάζεστε θεραπεία. Η θεραπεία εξαρτάται από το αίτιο της χαμηλής πίεσης. Η οξεία υπόταση που προκαλείται από σοκ είναι έκτακτο ιατρικό περιστατικό. Μπορεί να χρειαστείτε ενδοφλέβια μετάγγιση αίματος, να σας χορηγηθούν φάρμακα για να ανέβει η πίεση και να δυναμώσει η καρδιά, ή και άλλα φάρμακα όπως τα αντιβιοτικά. Για περισσότερες λεπτομέρειες, δείτε το άρθρο σχετικά με το σοκ.

Εάν υποφέρετε από ορθοστατική υπόταση που οφείλεται σε κάποιο φάρμακο, ο γιατρός σας μπορεί να σας αλλάξει τη δόση ή να σας χορηγήσει διαφορετικό φάρμακο. ΜΗΝ διακόψετε οποιοδήποτε φάρμακο χωρίς να συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Άλλοι τρόποι για την αντιμετώπιση της ορθοστατικής υπότασης είναι να αυξήσετε τα υγρά που παίρνετε για την περίπτωση της αφυδάτωσης ή οι ειδικές κάλτσες συμπίεσης που ενισχύουν την πίεση του αίματος στα χαμηλότερα σημεία του σώματος.

Όσοι υποφέρουν από νευρογενή ορθοστατική υπόταση πρέπει να αποφεύγουν ό,τι την προκαλεί, όπως το να στέκονται για πολλή ώρα όρθιοι. Άλλοι τρόποι αντιμετώπισης είναι η λήψη άφθονων υγρών και η αύξηση του αλατιού στη διατροφή. (Ζητήστε από τον γιατρό σας συγκεκριμένες οδηγίες.) Σε σοβαρές περιπτώσεις, μπορεί να χορηγηθούν φάρμακα όπως το fludrocortisone.


Πρόγνωση

Η χαμηλή πίεση του αίματος μπορεί συνήθως να αντιμετωπιστεί επιτυχώς.


Επιπλοκές

• Σοκ
• Τραυματισμός από πτώση λόγω λιποθυμίας

Οι πτώσεις είναι ιδιαίτερα επικίνδυνες για τους ηλικιωμένους. Οι σχετικοί με πτώση τραυματισμοί, όπως το κάταγμα ισχίου, μπορεί να έχουν δραματική επίπτωση στην ποιότητα ζωής ενός ανθρώπου.

Η οξεία υπόταση στερεί το οξυγόνο από το σώμα, πράγμα που μπορεί να βλάψει την καρδιά, τον εγκέφαλο και άλλα όργανα. Αυτός ο τύπος υπότασης μπορεί να είναι απειλητικός για τη ζωή εάν δεν αντιμετωπιστεί αμέσως.

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας

Όταν παρουσιάσετε συμπτώματα από την πτώση της πίεσης του αίματος, πρέπει αμέσως να καθίσετε ή να ξαπλώσετε με τα πόδια ελαφρώς ανυψωμένα (ψηλότερα από το επίπεδο της καρδιάς).

Εάν η χαμηλή πίεση του αίματος προκαλέσει λιποθυμία, ζητήστε άμεση ιατρική βοήθεια ή καλέστε το 166. Εάν ο ασθενής δεν αναπνέει ή δεν παρουσιάζει σφυγμό, εφαρμόστε τεχνητή αναπνοή.

Καλέστε τον γιατρό σας αμέσως εάν παρουσιάζετε οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα:

• Κόπρανα μαύρου ή καστανέρυθρου χρώματος
• Πόνο στο στήθος
• Ζαλάδα, αστάθεια
• Λιποθυμία
• Πυρετό υψηλότερο από 38 C
• Αρρυθμία
• Δύσπνοια

Επίσης καλέστε τον γιατρό σας εάν έχετε:

• Κάψιμο κατά την ούρηση ή άλλα ουρολογικά συμπτώματα
• Βήχα με φλέγματα
• Αδυναμία να φάτε ή να πιείτε
• Παρατεταμένη διάρροια ή εμετό

Πρόληψη

Εάν έχετε χαμηλή πίεση, ο γιατρός σας μπορεί να σας δώσει ορισμένες συμβουλές για να προλάβετε ή να μειώσετε τα συμπτώματα. Όπως:

• Να αποφεύγετε το αλκοόλ
• Να αποφεύγετε να στέκεστε πολλή ώρα όρθιοι (εάν έχετε νευρική υπόταση)
• Να καταναλώνετε άφθονα υγρά
• Να μην σηκώνεστε απότομα όταν είστε ξαπλωμένος
• Να χρησιμοποιείτε τις ειδικές κάλτσες συμπίεσης για να αυξάνετε την πίεση του αίματος στα πόδια

Ορισμός

Η περιφερική νευροπάθεια πρόκειται για διαταραχή των νεύρων που μεταφέρουν πληροφορίες από και προς τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Η διαταραχή αυτή είναι ικανή να προκαλέσει άλγος, απώλεια της αισθητικότητας κι ανικανότητα ελέγχου των μυών.

- Ο όρος «περιφερική» αποδίδεται στα νεύρα τα οποία επεκτείνονται εκτός του κέντρου του σώματος, μακριά από τον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό.
- Με τον όρο «νεύρο» αναφερόμαστε στα νεύρα.
- Και με τον όρο «πάθεια» αντίστοιχα, αναφερόμαστε σε μη φυσιολογική, παθολογική κατάσταση.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Περιφερική νευρίτιδα, Νευροπάθεια – περιφερική, Νευρίτιδα – περιφερική.

Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Μια πρώτη ομάδα νεύρων είναι υπεύθυνη για την αναμετάδοση πληροφοριών από το κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλο και νωτιαίο μυελό) στους μυς κι άλλα όργανα. Μια δεύτερη ομάδα είναι υπεύθυνη για την αναμετάδοση πληροφοριών από την επιδερμίδα / δέρμα, τις αρθρώσεις κι από άλλα όργανα πίσω στον εγκέφαλο.

Περιφερική νευροπάθεια εμφανίζεται όταν τα παραπάνω νεύρα δυσλειτουργούν, γεγονός που οδηγεί σε πρόκληση άλγους, απώλεια της αισθητικότητας, ανικανότητα ελέγχου των μυών κι άλλες πιθανές διαταραχές.

Σε κάποιες περιπτώσεις, η λειτουργική έκπτωση των νεύρων που ελέγχουν τα αιμοφόρα αγγεία, το έντερο κι άλλα όργανα, καταλήγει σε παθολογική αρτηριακή πίεση, πεπτικές διαταραχές κι απώλεια άλλων βασικών διαδικασιών του σώματος. Η περιφερική νευροπάθεια μπορεί να αφορά τη βλάβη ενός μόνο νεύρου ή μιας μόνο ομάδας νεύρων (μονονευροπάθεια) ή τη βλάβη πολλαπλών νεύρων (πολυνευροπάθεια).

Η δυσλειτουργία των νεύρων οφείλεται σε διάφορους λόγους. Ωστόσο σε πολλές περιπτώσεις δεν ενοχοποιείται κάποιο αίτιο. Η βλάβη των νεύρων μπορεί να προκληθεί από:

Κληρονομικές παθήσεις (κληρονομικές διαταραχές) όπως:

• Νόσο Charcot – Marie – Tooth
• Αταξία του Friedreich

Παθήσεις που επηρεάζουν ολόκληρο τον οργανισμό (συστημικές ή μεταβολικές διαταραχές) όπως:

• Σακχαρώδης διαβήτης (διαβητική νευροπάθεια)
• Διατροφικές ελλείψεις (κυρίως βιταμίνης Β-12)
• Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ (αλκοολική νευροπάθεια)
• Ουραιμία (νεφρική ανεπάρκεια)
• Καρκίνος

Λοιμώξεις ή φλεγμονές, συμπεριλαμβανομένου:

• AIDS
• Ηπατίτιδα
• Πυρετός του Colorado (από τσιμπούρι)
• Διφθερίτιδα
• Σύνδρομο του Cauillain – Barre
• Λοίμωξη του HIV χωρίς εξέλιξη στο σύνδρομο του AIDS
• Λέπρα
• Νόσος του Lymme
• Οζώδης πολυαρτηρίτιδα
• Ρευματοειδής αρθρίτιδα
• Σαρκοείδωση
• Σύνδρομο του Sjogren
• Σύφιλη
• Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος
• Αμυλοείδοση

Έκθεση σε δηλητηριώδες ουσίες όπως:

• Εισπνοή κόλλας ή άλλων τοξικών παρασκευασμάτων
• Νιτρώδες οξείδιο
• Βιομηχανικά χημικά – κυρίως διαλυτικά
• Βαρέα μέταλλα (μόλυβδος, αρσενικό, υδράργυρος. κ.τ.λ.)

Δευτεροπαθής νευροπάθεια σε ναρκωτικές ουσίες (πολλά ναρκωτικά, συμπεριλαμβανομένου κι κάποιων που χρησιμοποιούνται στη χημειοθεραπεία κι ενδέχεται να προκαλέσουν νευροπάθεια)

Ετερόκλητες αιτίες

• Σύνθλιψη νεύρων από βολές, υποστηρίγματα, πατερίτσες ή μηχανήματα / συσκευές
• Μειωμένη παροχή οξυγόνου και αιματικής ροής (ισχαιμία)
• Άμεσος τραυματισμός νεύρου από πλήξη / κτύπημα νεύρου
• Παρατεταμένη έκθεση σε χαμηλή θερμοκρασία
• Παρατεταμένη πίεση του νεύρου (μακράς διάρκειας χειρουργική επέμβαση ή μακράς διάρκειας παθολογική κατάσταση)

Η περιφερική νευροπάθεια είναι μια πάθηση αρκετά συχνή. Καθ’ ότι υπάρχουν διάφοροι τύποι κι αιτίες πρόκλησης της νόσου κι επειδή οι επιστήμονες διαφωνούν ως προς την έννοια της νευροπάθειας, η ακριβής επίπτωση δεν μπορεί να καθοριστεί επ ’ ακριβώς.

Πολλά άτομα διαθέτουν κληρονομική προδιάθεση εμφάνισης της νευροπάθειας.


Συμπτώματα

Τα συμπτώματα εξαρτώνται από τον τύπο των νεύρων που έχουν υποστεί βλάβη. Οι τρεις κύριοι τύποι νεύρων είναι:

• Τα νεύρα που μεταφέρουν την αίσθηση (αισθητήρια)
• Τα νεύρα που ελέγχουν τους μυς (κινητήρια)
• Τα νεύρα που μεταφέρουν πληροφορίες στα όργανα και στους αδένες (αυτόνομα)

Η νευροπάθεια μπορεί να προσβάλει έναν ή και συνδυασμό των άνωθεν τύπων νεύρων. Επίσης, τα συμπτώματα εξαρτώνται κι αν η κατάσταση προσβάλλει ολόκληρο το σώμα ή μόνον ένα νεύρο (όπως για παράδειγμα λόγω τραυματισμού).

Τα νεύρα με μακρύτερη πορεία είναι πιο επιρρεπής σε τραυματισμούς, απ’ ότι τα μη εκτεταμένα και καθ΄’ αυτού ο ασθενής ενδέχεται να παρουσιάζει σοβαρότερα συμπτώματα στα κάτω παρά στα άνω άκρα.


ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΗΝ ΑΙΣΘΗΤΙΚΟΤΗΤΑ

Αν οι αισθητήριες ίνες υποστούν βλάβη, το αποτέλεσμα είναι αλλαγές στην αισθητικότητα, αίσθημα καύσου, άλγος των νεύρων, αιμωδία ή μυρμηκίασμα ή ένας βαθμός ανικανότητας προσδιορισμού της θέσης των αρθρώσεων, το οποίο οδηγεί και σε διαταραχή συντονισμού.

Σε αρκετές νευροπάθειες, οι αλλαγές στην αισθητικότητα ξεκινούν συνήθως από τους άκρους πόδες κι εξελίσσονται / προοδεύουν / επεκτείνονται προς το κέντρο του σώματος, επηρεάζοντας κι άλλα τμήματα, καθώς επιδεινώνεται η κατάσταση. Ο σακχαρώδης διαβήτης συνιστά αρκετά συχνή αιτία αισθητικής νευροπάθειας.


ΚΙΝΗΤΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ

Η βλάβη των κινητήριων ινών επηρεάζει το μυϊκό έλεγχο και μπορεί να προκαλέσει αδυναμία, απώλεια μυϊκής μάζας κι απώλεια ευκινησίας (λεπτών κινήσεων). Σε κάποιες περιπτώσεις, οι σπασμοί / συσπάσεις ενδέχεται να αποτελούν σημείο εμπλοκής των κινητήριων νεύρων.

Άλλα συμπτώματα που σχετίζονται με τους μυς, περιλαμβάνουν:

• Δυσκολία στην αναπνοή ή κατάποση
• Δυσκολία ή ανικανότητα κινήσεως τμήματος του σώματος (παράλυση)
• Πτώσεις (από στραβοπατήματα ή ελαφρά βήματα)
• Απώλεια ευκινησίας (για παράδειγμα ανικανότητας να κουμπώσουμε ένα κουμπί)
• Απώλεια μυϊκού ελέγχου
• Απώλεια μυϊκού ιστού (μυϊκή ατροφία)
• Σπασμωδική κίνηση μυών ή συσπάσεις

ΑΥΤΟΝΟΜΙΚΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ

Τα αυτονομικά νεύρα ελέγχουν ακούσιες ή ημι-εκούσιες λειτουργίες, όπως τον έλεγχο εσωτερικών οργάνων και την αρτηριακή πίεση. Βλάβη των νεύρων αυτών μπορούν να προκαλέσουν τα παρακάτω:

• Μετεωρισμός
• Θολή όραση
• Δυσκοιλιότητα
• Μειωμένη ικανότητα εφίδρωσης
• Διάρροια
• Δυσκολία έναρξης ούρησης (διστακτική ούρηση)
• Ζάλη που προκύπτει όταν λαμβάνουμε όρθια στάση ή λιποθυμία που σχετίζεται με πτώση της αρτηριακής πίεσης
• Αίσθηση πληρότητας μετά από λήψη μικρής ποσότητας τροφής (πρόωρος κορεσμός)
• Αίσθηση μη πλήρους κένωσης της ουροδόχου κύστεως
• Μη ανοχή της θερμότητας συνοδευόμενη από έξαψη
• Ανδρική ανικανότητα
• Ναυτία ή έμετος μετά τη λήψη γευμάτων
• Ακούσια απώλεια βάρους (περισσότερο από 5% του συνολικού σωματικού βάρους)
• Ακράτεια ούρων

Σημεία κι εξετάσεις

Ένα λεπτομερές ιστορικό του ασθενούς απαιτείται προκειμένου να καθοριστεί η αιτία πρόκλησης. Η νευρολογική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει διαταραχές στην κίνηση, στην αισθητικότητα ή στη λειτουργία οργάνων. Μπορούν να παρατηρηθούν κι αλλαγές των αντανακλαστικών και της μυϊκής μάζας.

Μπορούν να διεξαχθούν κι αιματολογικές εξετάσεις, για προσδιορισμό τυχόν παθολογικών καταστάσεων όπως του σακχαρώδη διαβήτη κι της ένδειας βιταμινών.

Εξετάσεις που μπορούν να αποκαλύψουν νευροπάθεια, περιλαμβάνουν:

• Ηλεκτρομυογράφημα (καταγραφή ηλεκτρικής δραστηριότητας των μυών)
• Εξέταση νευρικής αγωγιμότητας
• Βιοψία νεύρων

Ανάλογα με την αιτία πρόκλησης της διαταραχής, διεξάγονται και οι ανάλογες εξετάσεις νευροπάθειας, συναρτήσει του ιστορικού του ασθενούς, των συμπτωμάτων και του τρόπου εξέλιξής τους. Οι εξετάσεις αυτές μπορεί να περιλαμβάνουν διάφορες αιματολογικές εξετάσεις, ακτινογραφίες, υπολογιστικές τομογραφίες, καθώς κι άλλες εξετάσεις και διαδικασίες.



Θεραπεία

Η θεραπευτική αγωγή περιλαμβάνει:

• Την ταυτοποίηση και θεραπεία οποιασδήποτε επικείμενης ιατρικής κατάστασης (όπως του σακχαρώδη διαβήτη) ή την απομάκρυνση / εξάλειψη της αιτίας (όπως της χρήσης αλκοόλ)
• Τον έλεγχο των συμπτωμάτων
• Την ίαση της διαταραχής, αν είναι εφικτό
• Βοήθεια / υποστήριξη προς τον ασθενή να αποκτήσει τη μέγιστη ανεξαρτησία και ικανότητα αυτό-φροντίδας

Συστήνονται η φυσικοθεραπεία, η εργασιοθεραπεία και οι ορθοπεδικές παρεμβάσεις. Για παράδειγμα, η εκγύμναση και η προπόνηση μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την αύξηση τη μυϊκής δύναμης κι του ελέγχου. Τα αναπηρικά αμαξίδια και οι πατερίτσες, ενδέχεται να βελτιώσουν την κινητικότητα ή την ικανότητα του ασθενούς να χρησιμοποιήσει το προσβεβληθέν άνω ή κάτω άκρο.

Η ασφάλεια των νευροπαθών συνιστά ένα πολύ σημαντικό ζήτημα. Η απώλεια του μυϊκού ελέγχου και η μειωμένη αισθητικότητα, αυξάνουν την πιθανότητα πτώσεων ή άλλων τραυματισμών. Υπάρχει περίπτωση, ο ασθενής να μην αντιληφθεί την πηγή του τραυματισμού, λόγω απουσίας αισθήσεώς της. Για παράδειγμα, ένας ασθενής μπορεί να μην νιώθει ότι το νερό στο λουτρό είναι πολύ ζεστό. Κατά συνέπεια, άτομα με μειωμένη αισθητικότητα, οφείλουν να ελέγχουν τακτικά τα κάτω άκρα τους ή άλλες προσβεβλημένες περιοχές, για τυχόν μώλωπες, σχάσεις του δέρματος ή άλλους τραυματισμούς, οι οποίοι μπορούν να γίνουν αντιληπτοί, παρά μόνον αφού επιμολυνθούν σοβαρά. Αρκετά συχνά, χρειάζεται η συμβουλή ενός ποδιάτρου για τον καθορισμό των απαιτούμενων ειδικών μηχανημάτων / συσκευών.

Τα μέτρα ασφαλείας για άτομα που αντιμετωπίζουν κινητικές δυσκολίες, περιλαμβάνουν:

• Την τοποθέτηση κιγκλιδωμάτων
• Την απομάκρυνση εμποδίων στο πάτωμα, όπως χαλιά που γλιστρούν

Τα μέτρα ασφαλείας για άτομα που αντιμετωπίζουν δυσκολίες / μειωμένη αισθητικότητα, περιλαμβάνουν:

• Επαρκή φωτισμό (συμπεριλαμβανομένου το βραδινό φωτισμό)
• Τον έλεγχο της θερμοκρασίας του νερού πριν το λουτρό
• Χρήση προστατευτικών υποδημάτων (μη χρήση υποδημάτων που δεν καλύπτουν τα δάκτυλα, μη χρήση ψηλοτάκουνων)

Τα υποδήματα θα πρέπει να ελέγχονται τακτικά μήπως παρουσιάζουν υφή κόκκου ή τραχιά σημεία, τα οποία μπορούν να προκαλέσουν τραυματισμό στο πόδι.

Οι νευροπαθείς (κυρίως αυτοί που πάσχουν από πολυνευροπάθεια ή πολλαπλή μονονευροπάθεια) είναι επιρρεπής σε νέους τραυματισμούς σε σημεία άσκησης πίεσης, όπως στα γόνατα και στους αγκώνες. Οφείλουν να αποφεύγουν παρατεταμένη πίεση σε αυτές τις περιοχές, όπως τη στήριξη του σώματος στους αγκώνες, τη διασταύρωση των γονάτων ή ανάληψη παρόμοιων στάσεων.

Ενδέχεται ο ιατρός να συνταγογραφήσει αναλγητικά φαρμακευτικά σκευάσματα, προκειμένου να ελεγχθεί το νευρικό άλγος. Αντισπασμωδικά (φενιτοϊνη, ψαρβαμαζεπίνη, γκαβαπεντίνη και πρεγκαβαλίνη), αντικαταθλιπτικά τρυκικλίνης (ντουλοξετίνη) κι άλλα φαρμακευτικά σκευάσματα, ίσως χρειαστούν για την αντιμετώπιση του σφαγιτικού άλγους. Προκειμένου να αποφευχθούν οι παρενέργειες, λάβετε τις χαμηλότερες δυνατές δοσολογίες.

Η προσαρμογή σωστών στάσεων, χρησιμοποιώντας πλαίσια να για αποφεύγεται η επαφή των κλινοσκεπασμάτων σε ευαίσθητα σημεία του σώματος ή άλλα προστατευτικά μέτρα, ίσως φανούν χρήσιμα για την αντιμετώπιση του άλγους.

Τα συμπτώματα των αυτονομικών αλλαγών είναι ιδιαίτερα δύσκολα να αντιμετωπισθούν ή να ανταποκριθούν στη θεραπευτική αγωγή.

• Χρησιμοποιήστε ειδικές ελαστικές κάλτσες και κοιμηθείτε με το κεφάλι ελαφρώς υπερυψωμένο, το οποίο μπορεί να βοηθήσει τη χαμηλή αρτηριακή πίεση που σημειώνεται όταν ο ασθενής λαμβάνει όρθια στάση (ορθοστατική υπόταση ).Η φλουντροκορτιζόνη ή παρόμοια φαρμακευτικά σκευάσματα, μπορούν να βοηθήσουν.
• Φαρμακευτικά σκευάσματα που αυξάνουν τη γαστρική κινητικότητα (όπως η μετοκλοπραμίδη), η λήψη μικρών γευμάτων, η κλίση με ελαφρώς υπερυψωμένο το κεφάλι ή άλλα μέτρα μπορούν να φανούν πολύ χρήσιμα
• Χειρωνακτική υποβοήθηση ουρήσεως (ασκώντας πίεση επί της ουροδόχου κύστεως), περιοδικός καθετηριασμός, ή η λήψη σκευασμάτων όπως της βεθανεκόλης, ίσως αποβούν ωφέλιμα στα άτομα που παρουσιάζουν δυσλειτουργία της ουροδόχου κύστεως.
• Η σεξουαλική ανικανότητα, η διάρροια, η δυσκοιλιότητα ή άλλα συμπτώματα οφείλουν να αντιμετωπίζονται καταλλήλως.

Πρόγνωση

Η έκβαση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την αιτία πρόκληση της νευροπάθειας. Σε περιπτώσεις που η παθολογική κατάσταση μπορεί να ταυτοποιηθεί και αντιμετωπισθεί θεραπευτικά, η έκβαση / πρόγνωση είναι ιδιαίτερα καλή. Ωστόσο, σε περιπτώσεις σοβαρής νευροπάθειας, η βλάβη των νεύρων ενδέχεται να είναι μόνιμη, ακόμη κι αν η αιτία πρόκλησης της νόσου έχει αντιμετωπισθεί θεραπευτικά.

Για τις περισσότερες κληρονομικές νευροπάθειες δεν υπάρχει ίαση. Αν και πολλές καταστάσεις δεν παρουσιάζουν σοβαρή βλάβη, άλλες εξελίσσονται ταχύτατα και μπορούν να οδηγήσουν σε μόνιμες και σοβαρές επιπλοκές.


Επιπλοκές

Η ανικανότητα να αντιληφθεί ο ασθενής τραυματισμούς, μπορεί να οδηγήσει σε λοιμώξεις ή δομικές βλάβες. Οι αλλαγές που σημειώνονται περιλαμβάνουν πτωχή επούλωση, απώλεια μάζας ιστού, διάβρωση ιστών, ουλές και παραμόρφωση. Άλλες επιπλοκές περιλαμβάνουν:

• Μειωμένη αυτοεκτίμηση
• Δυσκολίες αναπνοής
• Δυσκολία κατάποσης
• Αρρυθμίες
• Ακρωτηριασμός
• Μερική ή πλήρη κινητική απώλεια ή ελέγχου κινήσεως.
• Μερική ή πλήρη απώλεια αισθητικότητας
• Προβλήματα με το σύντροφό τους λόγω ανικανότητας
• Υποτροπιάζοντες ή μη αντιληπτοί τραυματισμοί σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος

Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Καλέστε τον ιατρό σας αν παρουσιάσετε συμπτώματα περιφερικής νευροπάθειας. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπευτική αγωγή, αυξάνουν την πιθανότητα ελέγχου των συμπτωμάτων.

Το νευρικό άλγος που προκαλείται από την εν λόγο πάθηση, μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολο να αντιμετωπισθεί. Αν το άλγος είναι αρκετά έντονο, επικοινωνήστε με κάποιον ειδικό επί αυτού, προκειμένου να σας συμβουλέψει για διαφορετικής προσέγγισης αντιμετώπισης του πόνου.

Τα επείγοντα συμπτώματα περιλαμβάνουν ακανόνιστη και ταχεία αναπνοή, δυσκολίες αναπνοής, δυσκολία κατάποσης και λιποθυμία.


Πρόληψη

Αν αναμένεται παρατεταμένη διαδικασία ακινησίας, μπορούν να ληφθούν προκαταβολικά κατάλληλα μέτρα (όπως οι προσθήκες / γέμισμα ευαίσθητων περιοχών), ώστε να μειωθεί ο κίνδυνος των νευρικών διαταραχών.

Άτομα με κληρονομική προδιάθεση νευροπάθειας, χρήζουν να είναι ιδιαίτερα προσεκτικά στον περιορισμό της κατανάλωσης αλκοόλ και να διαχειρίζονται προσεκτικά ιατρικές διαταραχές.

Όλοι μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο της νευροπάθειας, ακολουθώντας μια καλά ισορροπημένη διατροφή, να καταναλώνουν αλκοόλ με μέτρο και να συντηρούν καλό έλεγχο του σακχαρώδη διαβήτη κι άλλων διαταραχών

Ορισμός

Η γρίπη πρόκειται για μεταδιδόμενη λοίμωξη της ρινός, του φάρυγγα και των πνευμόνων, η οποία οφείλεται στον ιό της γρίππης.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Η γρίππη, Influenza (γρίπη) Α, Influenza (γρίππη) Β,


Αίτια, επιπτώσεις και παράγοντες κινδύνου

Σε ήπιες θερμοκρασίες, η γρίπη Α εμφανίζεται συνήθως κατά τις αρχές του χειμώνα και τις αρχές της άνοιξης. Η γρίππη Β μπορεί να εμφανιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.

Είναι σύνηθες, η γρίπη να μεταδοθεί μέσω εισπνοής σταγονιδίων από βήχα ή φτέρνισμα. Λιγότερο συχνή, είναι η μετάδοση από επαφή με επιφάνεια επιμολυσμένη με ιό (χειρολαβή ή ακουστικό τηλεφώνου) και κατόπιν αγγίξουμε το στόμα μας, τη ρίνη ή τους οφθαλμούς.

Τα συμπτώματα εκδηλώνονται 1 -7 ημέρες αργότερα (συνήθως μεταξύ 2 – 3 ημερών). Η γρίπη έχει μεγάλο βαθμό μεταδοτικότητας, καθ’ ότι μεταδίδεται μέσω του αέρα και πολλές φορές προσβάλλει ολόκληρες κοινότητες, προκαλώντας επιδημία κι αυτό με τη σειρά του, υψηλό βαθμό απουσίας των παιδιών από το σχολείο και των ενηλίκων από την εργασία τους. Πολλά παιδιά νοσούν μέσα σε 2 – 3 εβδομάδες αφού εμφανιστεί ο ιός στο σχολείο.

Οι περισσότεροι σημειώνουν βελτίωση εντός 1- 2 εβδομάδων, αλλά εκατοντάδες, νοσούν σε τέτοιο βαθμό που χρήζουν ενδονοσοκομειακή νοσηλεία. Περίπου 36.000 ασθενείς απεβιώνουν ετησίως από επιπλοκές της γρίππης.

Καθ’ ότι το συνάχι και η γρίπη εμφανίζουν παρόμοια συμπτώματα κι εμφανίζονται συνήθως την ίδια εποχή του χρόνου, πολλά άτομα συγχέουν αυτές τις δύο ασθένειες, αν και διαφέρουν σημαντικά. Πολλοί νοσούν από ένα απλό κρυολόγημα αρκετές φορές μέσα στο χρόνο, αλλά από τη γρίππη μόνον μία φορά μέσα σε λίγα χρόνια.

Πολλοί χρησιμοποιούν τον όρο «γρίπη στομάχου» για να περιγράψουν μια βακτηριακή ασθένεια, της οποίας ο έμετος και η διάρροια είναι τα κυριότερα συμπτώματα. Εσφαλμένα χρησιμοποιείται αυτός ο όρος, μιας και τα στομαχικά συμπτώματα δεν οφείλονται στον ιό της γρίππης. Οι λοιμώξεις που οφείλονται στον ιό της γρίππης είναι πρωτίστως αναπνευστικές λοιμώξεις.


Συμπτώματα

Η γρίπη εμφανίζεται αιφνίδια, με πυρετική κίνηση μεταξύ των 39˚C και 41˚C (ένας ενήλικας συχνά παρουσιάζει χαμηλότερο πυρετό απ’ ότι ένα παιδί). Ο πυρετός συνήθως διαρκεί από μία έως δύο ημέρες, αλλά μπορεί να διαρκέσει κι ως 5 ημέρες.

Άλλα συχνά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Σωματικό άλγος
• Ρίγη
• Ζάλη
• Ερυθρότητα προσώπου
• Κεφαλαλγία
• Έλλειψη ενέργειας
• Ναυτία
• Έμετος

Κατά τη διάρκεια της 2ης – 4ης ημέρας της ασθένειας, τα συμπτώματα «ολόκληρου του σώματος» αρχίζουν να υποχωρούν και να κάνουν πιο έντονη την εμφάνισή τους τα αναπνευστικά συμπτώματα.

Το κυριότερο αναπνευστικό σύμπτωμα, είναι συνήθως ο ξηρός βήχας. Οι περισσότεροι ασθενείς παρουσιάζουν κεφαλαλγία και πονόλαιμο. Η ρινική καταρροή (ρινικές εκκρίσεις) και το φτέρνισμα είναι σύνηθες.

Αυτά τα συμπτώματα (εξαιρουμένου του βήχα) υποχωρούν εντός 4 – 7 ημερών. Κάποιες φορές ο πυρετός επανέρχεται. Ο βήχας και η κόπωση συχνά επιμένουν για αρκετές εβδομάδες μετά την αποδρομή των λοιπών συμπτωμάτων.

Άλλα συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• Απώλεια όρεξης
• Μυαλγίες και δυσκαμψία
• Ρινική συμφόρηση
• Εφίδρωση
• Επιδείνωση ή προσβολή από άλλη ασθένεια, όπως άσθμα ή καρδιακή ανεπάρκεια

Σημεία κι εξετάσεις

Μια λεπτομερής φυσική εξέταση, βοηθά στην εκτίμηση του ασθενούς αν νοσεί ή όχι από τη γρίπη. Σε κάποιες περιπτώσεις που ο ιατρός υποπτεύεται πνευμονία, διεξάγεται ακτινογραφία θώρακος.

Ίσως χρειαστούν περαιτέρω αιματολογικές εξετάσεις, οι οποίες περιλαμβάνουν ποσοτικό προσδιορισμό του αίματος, καλλιέργεια αίματος και πτυέλων.

Η συνηθέστερη μέθοδος διάγνωσης της γρίπης είναι μια εξέταση ανίχνευσης αντιγόνου, η οποία διεξάγεται από συλλογή εκκριμάτων από τη ρίνη και το φάρυγγα κι αποστέλλοντας τη προς εξέταση.

Τα αποτελέσματα αυτών των εξετάσεων διατίθενται ταχύτατα και βοηθούν να καθοριστεί εάν ο ασθενής χρήζει συγκεκριμένη θεραπευτική αγωγή. Ωστόσο, αν ο ιός τη γρίπης έχει εξαπλωθεί εντός μιας κοινότητας, η διάγνωση συχνά τίθεται κατόπιν ταυτοποίησης των συμπτωμάτων δίχως την διεξαγωγή περαιτέρω εξετάσεων.


Θεραπεία

Αν νοσείτε από ήπια ασθένεια και δεν ανήκετε σε ομάδες υψηλού κινδύνου, λάβετε τα παρακάτω μέτρα:

• Αναπαυθείτε
• Λάβετε φαρμακευτικά σκευάσματα που ανακουφίζουν τα συμπτώματα και σας βοηθούν να αναπαυθείτε
• Καταναλώνετε πολλά υγρά
• Αποφύγετε τη λήψη ασπιρίνης (ιδίως οι έφηβοι και τα παιδιά)
• Αποφύγετε την κατανάλωση αλκοόλ και καπνού
• Αποφύγετε τα αντιβιοτικά (μονάχα αν κρίνεται απαραίτητο για την αντιμετώπιση άλλης πάθησης)

Αν η διάγνωση της γρίππης τεθεί εντός 48 ωρών μετά την εμφάνιση των πρώτων συμπτωμάτων, κι ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου εμφάνισης επιπλοκών, τα αντιϊκά φαρμακευτικά σκευάσματα, θα σας βοηθήσουν να μειώσετε τη διάρκεια των συμπτωμάτων σας, κατά μία ημέρα.

Τα παιδιά συνήθως δε χρήζουν θεραπευτικής αγωγής, αν και σε μεμονωμένες περιπτώσεις που η διάγνωση τεθεί έγκαιρα και το παιδί – ασθενής ανήκει σε ομάδα υψηλού κινδύνου, τότε μπορεί να λάβει θεραπευτική αγωγή.

Η αγωγή θα βοηθήσει μονάχα αν λήφθηκε έγκαιρα κι αν η ασθένεια πράγματι πρόκειται για γρίπη. Δε θα βοηθήσει καθόλου αν πρόκειται για ένα απλό κρυολόγημα.


Πρόγνωση

Άτομα οποιασδήποτε ηλικίας μπορούν να παρουσιάσουν επιπλοκές από τη γρίπη, αλλά αυτοί που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου διαθέτουν τα παρακάτω χαρακτηριστικά:

• Ηλικία άνω των 60 ετών
• Παιδιά ηλικίας 6 μηνών έως 2 ετών
• Εγκυμονούσες γυναίκες άνω των τριών μηνών κατά τη περίοδο έξαρσης της γρίπης
• Άτομα που ζουν σε κέντρα φροντίδας επί μακρά χρονική περίοδο
• Άτομα με χρόνια καρδιοπάθεια, διαταραχές των νεφρών ή πνευμόνων, σακχαρώδη διαβήτη ή χαμηλό ανοσοποιητικό σύστημα

Άτομα που δε πάσχουν από άλλες παθολογικές καταστάσεις (υγιής), σημειώνουν υποχώρηση των συμπτωμάτων τους μέσα σε 7 – 10 ημέρες.


Επιπλοκές

Πιθανές επιπλοκές, κυρίως των ασθενών που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου, περιλαμβάνουν:

• Πνευμονία
• Εγκεφαλίτιδα (λοίμωξη του εγκεφάλου)
• Βρογχίτιδα
• Λοιμώξεις των παραρρίνιων κόλπων
• Ωτικές λοιμώξεις

Επικοινωνία με τον οικογενειακό σας ιατρό

Καλέστε τον ιατρό σας αν ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου εμφάνισης συμπτωμάτων της γρίπης ή αν η κατάστασή σας επιδεινωθεί σοβαρά.


Πρόληψη

Συστήνεται ετήσιος εμβολιασμός στα παιδιά άνω των 6 μηνών, στους έφηβους και στους ενήλικες.

Το εμβόλιο διατίθεται σε εφ΄ άπαξ ενέσιμη μορφή ή σε ρινική εισπνεόμενη μορφή.

Ορισμός

Με τον όρο αφυδάτωση αναφερόμαστε στην ανεπαρκή (για την κάλυψη των αναγκών του σώματος) ποσότητα νερού και υγρών, που διαθέτει ο οργανισμός. Προκαλείται από απώλεια μεγάλης ποσότητας υγρών, μη κατανάλωση νερού ή υγρών ή και τα δύο. Η διάρροια κι ο έμετος συνιστούν συνήθης αιτίες πρόκλησης της αφυδάτωσης.

Τα βρέφη και τα παιδιά είναι πιο επιρρεπής σε σχέση με τους ενήλικες, να εμφανίσουν αυτήν την διαταραχή, μιας και διαθέτουν μικρότερο σωματικό βάρος και υψηλότερο ισοζύγιο νερού και ηλεκτρολυτών. Όπως επίσης οι ηλικιωμένοι και οι πάσχοντες από παθολογική κατάσταση έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα εμφάνισης της αφυδάτωσης.

Η πάθηση ταξινομείται ως ήπια, μέτρια ή σοβαρή, αναλόγως του μεγέθους της απώλειας της ποσότητας των υγρών ή της ποσότητας των υγρών που έχει αναπληρωθεί. Η σοβαρή αφυδάτωση, είναι κατάσταση απειλητική για τη ζωή κι αποτελεί επείγον περιστατικό.

Αίτια, επιπτώσεις κα παράγοντες κινδύνου

Η απώλεια υγρών του σώματος μπορεί να οφείλεται σε:

• Διάρροια κι έμετο
• Εκσεσημασμένη ποσότητα ούρων / πολυουρία, όπως για παράδειγμα στην περίπτωση του μη ελεγχόμενου σακχαρώδους διαβήτη ή της χρήσης διουρητικών
• Εκσεσημασμένη εφίδρωση (για παράδειγμα σωματική άσκηση)
• Πυρετός

Μπορεί να μη λαμβάνετε επαρκή ποσότητα υγρών λόγω των ακόλουθων περιπτώσεων:

• Ναυτίας
• Απώλεια όρεξης επειδή νοσείτε από κάποια παθολογική κατάσταση
• Υποφέρετε από πονόλαιμο ή στοματικά έλκη

Σε παιδιά που αντιμετωπίζουν κάποια παθολογική κατάσταση, η αφυδάτωση αρκετά συχνά, ενδέχεται να οφείλεται σε συνδυασμό των δύο – άρνησης λήψης τροφής ή υγρών και απώλεια υγρών λόγω διάρροιας εμέτου ή πυρετού.


Συμπτώματα

• Ξηροστομία
• Ολιγοουρία ή ανουρία. Η συμπύκνωση των ούρων χαρακτηρίζεται από σκούρα κίτρινη χροιά
• Μη παραγωγή δακρύων
• Εμβαθυσμένοι οφθαλμοί
• Χαρακτηριστικά εμβαθυσμένα σημάδια – fontanelles (μαλακά ευπίεστα σημάδια στην κορυφή του κρανίου παιδιού)
• Ληθαργική κωματώδη κατάσταση (με σοβαρή αφυδάτωση)

Τα συμπτώματα της πραγματικής αφυδάτωσης μπορεί να συνοδεύονται κι από έμετο, διάρροια ή την αίσθηση αδυναμίας «να συγκρατήσουμε τροφή ή υγρά», τα οποία ενδεχομένως να προκαλούν την αφυδάτωση.

Σημεία κι εξετάσεις

Μια φυσική εξέταση μπορεί να αναδείξει σημεία:

• Χαμηλής αρτηριακής πίεσης
• Πτώση της αρτηριακής πίεσης κατά την άρση μετά από κλινήρης στάση
• Ταχυκαρδία
• Ελάττωση της σπαργής των ιστών – το δέρμα ενδεχομένως να χάσει την ελαστικότητά του κι έπειτα από προκλητή ανασήκωσή του να επανέλθει αργά –μειωμένη επιστροφή
• Καθυστερημένη αναπλήρωση τριχοειδών
• Σοκ

Οι εξετάσεις περιλαμβάνουν:

• Βιοχημικές εξετάσεις τους αίματος (προς έλεγχο των ηλεκτρολυτών, ιδίως του νατρίου, καλίου και των επιπέδων διττανθρακικού άλατος)
• Ειδικό βάρος των ούρων (υψηλό ειδικό βάρος υποδεικνύει σοβαρή αφυδάτωση)
• BUN (άζωτο ουρίας αίματος – μπορεί να είναι αυξημένο στην αφυδάτωση)
• Κρεατινίνη (αυξημένη στην αφυδάτωση)
• Ποσοτικός προσδιορισμός αίματος (CBC) προς ανίχνευση σημείων συμπυκνωμένου αίματος

Μπορούν να διεξαχθούν κι άλλες εξετάσεις, προκειμένου να εντοπιστεί η αιτία τη αφυδάτωσης (για παράδειγμα επίπεδα σακχάρου του αίματος προς έλεγχο του σακχαρώδους διαβήτη).


Θεραπεία

Προς αντιμετώπιση της ήπιας αφυδάτωσης, η κατανάλωση υγρών είναι επαρκής. Είναι προτιμητέο να καταναλώνετε συχνές και μικρές ποσότητες υγρών (αν πρόκειται για βρέφη ή παιδιά, χρησιμοποιείστε ένα κουτάλι ή μια σύριγγα) εν αντιθέσει να προσπαθείτε να καταναλώνετε μεγάλες ποσότητες υγρών εφ΄ άπαξ. Κάτι τέτοιο ενδέχεται να προκαλέσει αυξημένο έμετο.

Τα διαλύματα ηλεκτρολυτών ή τα παγωμένα γλειφιτζούρια, μπορούν να αποβούν αρκετά αποτελεσματικά. Διατίθενται στα φαρμακεία. Τα υγρά / ποτά ενέργειας περιέχουν αρκετή ποσότητα σακχάρου κι ενδέχεται να επιδεινώσουν ή να προκαλέσουν διάρροια. Όσον αφορά τα βρέφη και τα παιδιά, αποφύγετε να χρησιμοποιήσετε το νερό ως υγρό αναπλήρωσης.

Σε περιπτώσεις μέτριας έως σοβαρής αφυδάτωσης, ίσως χρειαστεί η ενδοφλέβια χορήγηση υγρών και η ενδονοσοκομειακή νοσηλεία. Ο ιατρός κατά πρώτον θα επιχειρήσει να ταυτοποιήσει την αιτία της αφυδάτωσης κι έπειτα θα προχωρήσει στη θεραπεία της.

Οι περισσότερες περιπτώσεις ιών του στομάχου (ονομάζεται και γαστρεντερίτιδα) υποχωρούν αυτόματα εντός κάποιων ημερών.


Πρόγνωση

Αν η διάγνωση της αφυδάτωσης τεθεί έγκαιρα κι αντιμετωπισθεί εν καιρώ, η πρόγνωση είναι συνήθως καλή.


Επιπλοκές

Αν η αφυδάτωση παραμείνει άνευ θεραπείας μπορεί να καταλήξει σε αποπληξία, μόνιμη εγκεφαλική βλάβη ή θάνατο.


Επικοινωνία με τον ιατρό σας

Καλέστε το 166 αν εσείς ή το παιδί σας εμφανίσετε τα παρακάτω συμπτώματα:

• Ζάλη
• Αίσθηση ελαφρής κεφαλής
• Λήθαργο
• Σύγχυση

Επικοινωνήστε άμεσα με τον ιατρό σας αν εσείς ή το παιδί σας παρουσιάσετε τα παρακάτω συμπτώματα:

• Μη παραγωγή δακρύων
• Εμβαθυσμένα μάτια
• Ολιγουρία ή ανουρία άνω των 8 ωρών
• Ξηροδερμία με μειωμένη επιστροφή του δέρματος κατά την ανασήκωσή του.
• Ξηροστομία ή ξηροφθαλμία
• Ευπίεστο εμβαθυσμένο σημείο στην κορυφή του κρανίου του παιδιού
• Ταχυκαρδία
• Πρόσμιξη αίματος στα κόπρανα ή έμετος
• Διάρροια ή έμετος (στα βρέφη κάτω των 2 μηνών)
• Ατονία ή αδράνεια

Καλέστε τον ιατρό σας και στην περίπτωση που δεν είστε σίγουροι ότι οι προσπάθειες χορήγησης υγρών στο παιδί σας είναι σωστές κι αποτελεσματικές.

Επικοινωνήστε με τον ιατρό σας και στις περιπτώσεις που:

• Η ανικανότητα διατήρησης υγρών σχετίζεται με κάποια παθολογική κατάσταση
• Ο έμετος επιμένει άνω των 24 ωρών στους ενήλικες ή άνω των 12 ωρών αν πρόκειται για παιδί
• Η διάρροια επιμένει άνω των 5 ωρών αν πρόκειται για ενήλικα ή παιδί
• Το παιδί σας ή το βρέφος σας παρουσιάζει μειωμένη ενεργητικότητα ή αυξημένη νευρικότητα
• Το παιδί σας εμφανίσει εκσεσημασμένη ούρηση, κυρίως αν υπάρχει ιστορικό σακχαρώδους διαβήτη ή αν λαμβάνετε διουρητικά

Πρόληψη

Ακόμη κι αν διαθέτετε καλή φυσική κατάσταση, καταναλώστε πολλά υγρά ημερησίως. Καταναλώστε πολλά υγρά ιδίως όταν η θερμοκρασία είναι υψηλή ή ασκείστε σωματικά.

Παρακολουθήστε προσεκτικά κάποιον που πάσχει από κάποια παθολογική κατάσταση, ιδίως αν πρόκειται για βρέφος, παιδί ή ηλικιωμένο. Αν νιώθετε ότι πάσχετε από μια κατάσταση που εξελίσσετε σε αφυδάτωση, συμβουλευτείτε έναν ιατρό προτού οδηγηθείτε σε αφυδάτωση μέτριας ή σοβαρής μορφής. Προχωρήστε σε αναπλήρωση υγρών μόλις εμφανίσετε διάρροια κι έμετο – ΜΗΝ ΠΕΡΙΜΕΝΕΤΕ για σημεία αφυδάτωσης.

Αν κάποιο άτομο πάσχει από κάποια παθολογική κατάσταση, ενθαρρύνετέ το να καταναλώσει πολλά υγρά. Έχετε κατά νου, ότι ο οργανισμός έχει περισσότερη ανάγκη από υγρά όταν παρουσιάζετε πυρετός, έμετος ή διάρροια. Το ευκολότερο σημείο παρακολούθησης είναι η ποσότητα ούρων (πολλές βρεγμένες πάνες ή συχνές επισκέψεις στην τουαλέτα) σίελα στο στόμα και παραγωγή δακρύων.