Ορισμός

Υπερθυρεοειδισμός είναι η κατάσταση κατά την οποία ο θυρεοειδής αδένας παράγει υπερβολική ποσότητα θυρεοειδικών ορμονών. Η διαταραχή συχνά ονομάζεται και «υπερδραστήριος θυρεοειδής».


Εναλλακτικές ονομασίες

Υπερδραστήριος θυρεοειδής


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένα σημαντικό όργανο του ενδοκρινολογικού συστήματος. Βρίσκεται στη βάση του λαιμού μπροστά από την τραχεία και ακριβώς κάτω από τις φωνητικές χορδές. Ο αδένας παράγει τις ορμόνες θυροξίνη (Τ4) και τριϊωδοθυρονίνη (Τ3), που ουσιαστικά ελέγχουν τον τρόπο με τον οποίο κάθε κύτταρο στο σώμα παράγει και απελευθερώνει ενέργεια. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται μεταβολισμός.
Ο υπερθυρεοειδισμός δημιουργείται όταν ο αδένας απελευθερώνει αυξημένη ποσότητα ορμονών για σύντομο ή μεγάλο διάστημα.
Πολλές ασθένειες ή καταστάσεις μπορεί να είναι το αίτιο του προβλήματος, όπως:

• Λήψη μεγάλης ποσότητας ιωδίου
• Νόσος Graves (είναι υπεύθυνη για τις περισσότερες περιπτώσεις υπερθυρεοειδισμού)
• Φλεγμονή του θυρεοειδούς (θυρεοειδίτιδα) λόγω ιογενούς λοίμωξης ή άλλης αιτίας
• Μη καρκινικές υπερπλασίες του θυρεοειδούς αδένα ή της υπόφυσης
• Λήψη μεγάλης ποσότητας θυρεοειδικών ορμονών
• Όγκοι στους όρχεις ή τις ωοθήκες

Σχετικά θέματα:

• Πλασματικός υπερθυρεοειδισμός
• Υποθυρεοειδισμός
• Σιωπηλή θυρεοειδίτιδα
• Δυσκολία στη συγκέντρωση
• Κόπωση
• Συχνές κενώσεις του εντέρου
• Βρογχοκήλη (εμφανής διόγκωση του θυρεοειδούς αδένα) ή όζοι
• Δυσανεξία στη ζέστη
• Αυξημένη όρεξη
• Αυξημένη εφίδρωση
• Ανώμαλος κύκλος περιόδου στις γυναίκες
• Νευρικότητα
• Ευερεθιστότητα
• Απώλεια βάρους (σπάνια, αύξηση βάρους)

Άλλα συμπτώματα της πάθησης αυτής μπορεί να είναι:

• Μεγαλομαστία στους άντρες
• Υγρές ιδρωμένες παλάμες
• Διάρροια
• Απώλεια μαλλιών
• Τρεμούλα στα χέρια
• Αδυναμία
• Υψηλή πίεση
• Κνησμός (φαγούρα) σε όλο το σώμα
• Διαταραχές της περιόδου στις γυναίκες
• Ναυτία και εμετοί
• Αίσθηση γρήγορων ή ανώμαλων σφυγμών
• Εξόφθαλμος (προβολή των ματιών)
• Γρήγορος, δυνατός ή ανώμαλος καρδιακός παλμός
• Έξαψη, κοκκίνισμα του δέρματος
• Δυσκολία στον ύπνο

Ενδείξεις και εξετάσεις

Η φυσική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει διόγκωση του θυρεοειδούς, τρεμούλα, υπερδραστήρια ανακλαστικά, ή αυξημένο καρδιακό παλμό. Η συστολική πίεση του αίματος (η μεγάλη τιμή στη μέτρηση της πίεσης) μπορεί να παρουσιάζεται υψηλή.
Ο υποκλινικός υπερθυρεοειδισμός (θυρεοειδίτιδα Χασιμότο) είναι μια ήπια μορφή υπερθυρεοειδισμού που αποκαλύπτεται από τα αφύσικα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών στο αίμα, και που συχνά δεν δίνει συμπτώματα.
Για τη μέτρηση των επιπέδων των θυρεοειδικών ορμονών γίνονται επίσης εξετάσεις αίματος.

• Η TSH (θυρεοειδοτρόπος ορμόνη που παράγεται στην υπόφυση και διεγείρει τον θυρεοειδή) είναι συνήθως χαμηλή
• Οι ορμόνες Τ3 και ελεύθερη Τ4 είναι συνήθως υψηλές

Η ασθένεια μπορεί επίσης να επηρεάσει τα αποτελέσματα των ακόλουθων εξετάσεων:

• Χοληστερίνης
• Γλυκόζης
• Ανάληψης ραδιενεργού ιωδίου
• Πρόσληψης της τριϊωδοθυρονίνης Τ3RU
• Tριγλυκεριδίων
• Βιταμίνης Β12 (σπανίως)

Θεραπεία

Η θεραπεία της πάθησης εξαρτάται από το αίτιο και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Για τη θεραπεία του υπερθυρεοειδισμού συνήθως χρησιμοποιείται ένα ή περισσότερα από τα ακόλουθα:

• Αντιθυρεοειδικά φάρμακα
• Ραδιενεργό ιώδιο (που καταστρέφει τον θυρεοειδή και σταματά την πλεονάζουσα παραγωγή ορμονών)
• Χειρουργική αφαίρεση του θυρεοειδούς

Αν πρέπει ο θυρεοειδής να αφαιρεθεί χειρουργικά ή να καταστραφεί με ακτινοβολία, θα χρειαστεί να παίρνετε χάπια ορμονικής υποκατάστασης εφ’ όρου ζωής.
Σε ορισμένες περιπτώσεις για την αντιμετώπιση συμπτωμάτων, όπως οι ταχυκαρδίες, η έντονη εφίδρωση και η νευρικότητα, έως ότου ελεγχθεί ο υπερθυρεοειδισμός, χορηγούνται β-αναστολείς όπως η προπρανολόλη.


Πρόγνωση

Γενικά ο υπερθυρεοειδισμός θεραπεύεται και σπάνια αποτελεί απειλή για τη ζωή. Ορισμένα από τα αίτιά του μπορεί να υποχωρήσουν χωρίς θεραπεία.
Ο υπερθυρεοειδισμός που οφείλεται στη νόσο Graves συνήθως επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου. Προκαλεί πολλές επιπλοκές, κάποιες από τις οποίες είναι σοβαρές και έχουν επίπτωση στην ποιότητα ζωής του ασθενούς.


Επιπλοκές

Θυρεοτοξική κρίση, ονομάζεται και θυρεοτοξίκωση, είναι η αιφνίδια επιδείνωση των συμπτωμάτων του υπερθυρεοειδισμού που μπορεί να προκληθεί από λοίμωξη ή στρες.
Μπορεί επίσης να εκδηλωθούν πυρετός, μειωμένη πνευματική εγρήγορση και πόνοι στην κοιλιακή χώρα. Στις περιπτώσεις αυτές χρειάζεται άμεση εισαγωγή στο νοσοκομείο.

Άλλες επιπλοκές που συνδέονται με τον υπερθυρεοειδισμό είναι:

• Καρδιακές επιπλοκές, όπως:

-Ταχυκαρδία
- Καρδιακή ανεπάρκεια
- Κολπική μαρμαρυγή

• Αυξημένος κίνδυνος οστεοπόρωσης, αν υπάρχει υπερθυρεοειδισμός για μεγάλο διάστημα
• Χειρουργικές επιπλοκές, όπως:

-Ουλή στον λαιμό
-Βραχνάδα από βλάβη στα νεύρα των φωνητικών χορδών
-Χαμηλά επίπεδα ασβεστίου λόγω βλάβης στους παραθυρεοειδείς αδένες (βρίσκονται κοντά στον θυρεοειδή αδένα)

• Θεραπείες για τον υπερθυρεοειδισμό, όπως η χορήγηση ραδιενεργού ιωδίου, η χειρουργική επέμβαση και η ορμονική υποκατάσταση, μπορεί να προκαλέσουν επιπλοκές.

Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Επισκεφθείτε τον γιατρό σας αν παρουσιάζετε συμπτώματα που μπορεί να οφείλονται σε υπερπαραγωγή θυρεοειδικών ορμονών. Πηγαίνετε στο τμήμα επειγόντων περιστατικών νοσοκομείου ή καλέστε το 166 αν παρουσιάζετε:

• Απώλεια συνείδησης
• Ζαλάδα
• Ταχυκαρδία ή αρρυθμία

Καλέστε τον γιατρό σας αν ενώ υποβάλλεστε σε θεραπεία για υπερθυρεοειδισμό, παρουσιάζετε συμπτώματα υπολειτουργίας του θυρεοειδούς, όπως:

• Κατάθλιψη
• Πνευματική και φυσική νωθρότητα
• Αύξηση βάρους

Πρόληψη

Δεν υπάρχουν γνωστοί τρόποι πρόληψης του υπερθυρεοειδισμού.

Ορισμός

Καρκίνος του ενδομητρίου είναι ο καρκίνος που ξεκινά στο ενδομήτριο, τoν εσωτερικό χιτώνα της μήτρας.

Εναλλακτικές ονομασίες

Αδενοκαρκίνωμα ενδομητρίου/μήτρας, Καρκίνος της μήτρας, Καρκίνος – μήτρα, Καρκίνος – Ενδομήτριο, Καρκίνος – Ενδομητρικός, Καρκίνος του σώματος της μήτρας



Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Ο καρκίνος του ενδομητρίου είναι ο συνηθέστερος τύπος καρκίνου της μήτρας. Αν και το ακριβές αίτιο του καρκίνου του ενδομητρίου είναι άγνωστο, τα αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων φαίνεται να παίζουν έναν ρόλο. Τα οιστρογόνα προκαλούν διόγκωση του εσωτερικού της μήτρας. Μελέτες έχουν δείξει ότι υψηλά επίπεδα οιστρογόνων στα ζώα έχουν ως αποτέλεσμα την υπερπλασία του ενδομητρίου και την ανάπτυξη καρκίνου.

Οι περισσότερες περιπτώσεις καρκίνου του ενδομητρίου εμφανίζονται στις ηλικίες μεταξύ 60 και 70 χρόνων, αλλά σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν και πριν τα 40.


Παράγοντες που αυξάνουν την πιθανότητα ανάπτυξης καρκίνου του ενδομητρίου:

• Διαβήτης
• Θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης μόνο με οιστρογόνα χωρίς τη χορήγηση προγεστερόνης
• Ιστορικό ενδομητρικού πολύποδα ή άλλων καλοήθων υπερπλασιών στην κοιλότητα της μήτρας
• Στειρότητα
• Χορήγηση ταμοξιφαίνης, φαρμάκου για τη θεραπεία του καρκίνου του μαστού
• Aπουσία εγκυμοσύνης
• Παχυσαρκία
• Πρόωρη εμμηναρχή (περίοδος) (πριν τα 12)
• Καθυστερημένη εμμηνόπαυση (μετά τα 50)

Παθήσεις που σχετίζονται με τον καρκίνο του ενδομητρίου:

• Καρκίνος του μαστού ή του παχέος εντέρου
• Υπέρταση
• Πολυκυστικές ωοθήκες

Συμπτώματα

• Αιμορραγία εκτός περιόδου ή ανωμαλίες στον κύκλο της περιόδου

- Αιμορραγία μεταξύ κανονικών περιόδων πριν την εμμηνόπαυση
- Αιμορραγία έστω και σταγόνες αίμα μετά την εμμηνόπαυση

• Μεγάλης διάρκειας, έντονη ή συχνή αιμορραγία μετά τα 40
• Πόνος χαμηλά στην κοιλιά ή κράμπες στην περιοχή της πυέλου
• Υπόλευκες ή διάφανες κολπικές εκκρίσεις μετά την εμμηνόπαυση

Ενδείξεις και εξετάσεις

Η εξέταση της πυέλου συχνά δεν δείχνει κάτι αφύσικο, ιδιαίτερα στα πρώτα στάδια της ασθένειας. Μεταβολές στο μέγεθος, σχήμα ή υφή της μήτρας ή των γύρω δομών γίνονται ορατές μόνο όταν η ασθένεια έχει προχωρήσει.

Εξετάσεις που συνιστώνται:

• Παρακέντηση ή βιοψία ενδομητρίου
• Διαστολή και απόξεση
• Τεστ Παπ (μπορεί να ανιχνεύσει ύποπτα για καρκίνο του ενδομητρίου σημάδια αλλά δεν μπορεί να τον διαγνώσει)
• Αν διαγνωστεί καρκίνος, γίνονται κι άλλες εξετάσεις για να διαπιστωθεί πόσο εκτεταμένος είναι και αν έχει εξαπλωθεί σε άλλα όργανα του σώματος.

Η διαδικασία αυτή λέγεται σταδιοποίηση.

Στάδια του καρκίνου του ενδομητρίου:
1. Ο καρκίνος περιορίζεται στο σώμα της μήτρας.
2. Ο καρκίνος έχει επεκταθεί στον τράχηλο.
3. Ο καρκίνος έχει επεκταθεί πέρα από τη μήτρα αλλά όχι και εκτός της πυελικής κοιλότητας. Μπορεί να έχει προσβάλει τους λεμφαδένες στην πυελική κοιλότητα ή κοντά στην κοιλιακή αορτή.
4. Ο καρκίνος έχει επεκταθεί στο εσωτερικό του εντέρου, της ουροδόχου κύστης, της κοιλιάς ή άλλων οργάνων εντός της πυέλου.
Ο καρκίνος περιγράφεται επίσης και ως Στάδιο 1, 2 ή 3. Το Στάδιο 1 είναι τα λιγότερο επιθετικό ενώ το 3 είναι το πιο επιθετικό.


Θεραπεία

Η θεραπεία περιλαμβάνει τρεις επιλογές: χειρουργική επέμβαση, ακτινοθεραπεία και χημειοθεραπεία.
Υστερεκτομή μπορεί να εφαρμοστεί σε γυναίκες με καρκίνο στο 1ο στάδιο. Επίσης συνήθως συνιστάται η αφαίρεση σαλπίγγων και ωοθηκών (αμφοτερόπλευρη σαλπιγγο-ωοθηκεκτομή).

Η κοιλιακή υστερεκτομή προτιμάται έναντι της κολπικής υστερεκτομής, γιατί επιτρέπει στον χειρουργό να δει από μέσα την περιοχή της κοιλιάς και να πάρει ιστούς για βιοψία.

Η χειρουργική επέμβαση σε συνδυασμό με ακτινοθεραπεία χρησιμοποιείται συχνά στην θεραπεία γυναικών με καρκίνο στο 1ο στάδιο που έχει όμως μεγάλες πιθανότητες να επανέλθει ή έχει επεκταθεί στους λεμφαδένες, ή είναι στο 2ο ή 3ο στάδιο.
Η χημειοθεραπεία εξετάζεται ως αγωγή για ορισμένες περιπτώσεις, ιδιαίτερα σε ασθενείς στο 3ο και 4ο στάδιο της ασθένειας.


Πρόγνωση

Η διάγνωση του καρκίνου του ενδομητρίου γίνεται συνήθως σε αρχικό στάδιο. Η μονοετής επιβίωση είναι περίπου 92%.
Η 5ετής επιβίωση για καρκίνο του ενδομητρίου που δεν έχει επεκταθεί είναι 95%. Αν ο καρκίνος έχει επεκταθεί σε απομακρυσμένα όργανα, η 5ετής επιβίωση πέφτει στο 23%.


Επιπλοκές

Στις πιθανές επιπλοκές περιλαμβάνεται η αναιμία λόγω απώλειας αίματος. Eπίσης κατά τη διαστολή και απόξεση (D and C) μπορεί να επέλθει διάτρηση της μήτρας.
Επιπλοκές πιθανόν επίσης να υπάρξουν από την υστερεκτομή, την ακτινοθεραπεία και τη χημειοθεραπεία.



Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Επιδιώξτε να δείτε τον γιατρό σας αν παρατηρήσετε ανώμαλη κολπική αιμορραγία ή άλλο σύμπτωμα του καρκίνου του ενδομητρίου. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό αν ανήκετε σε ομάδα υψηλού κινδύνου ή δεν κάνετε τακτικά εξετάσεις της πυέλου.

Για οποιοδήποτε από τα ακόλουθα συμπτώματα πρέπει αμέσως να ενημερώσετε τον γιατρό σας:

• Αιμορραγία ακόμα και σταγόνες αίμα μετά από σεξουαλική επαφή ή μετά από το ντους.
• Αιμορραγία που διαρκεί περισσότερο από 7 ημέρες.
• Περίοδοι που έρχονται κάθε 21 ημέρες ή συχνότερα.
• Αιμορραγία ή σταγόνες αίμα μετά από 6 μήνες χωρίς καθόλου αιμορραγία.

Πρόληψη

Ολες οι γυναίκες πρέπει να υποβάλλονται τακτικά σε εξετάσεις της πυέλου από την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας (ή από την ηλικία των 21 ετών αν δεν είναι σεξουαλικά ενεργές) ώστε να ανιχνευτούν έγκαιρα σημάδια λοίμωξης ή υπερπλασίας. Οι γυναίκες πρέπει να κάνουν το τεστ Pap ξεκινώντας 3 χρόνια μετά την πρώτη σεξουαλική επαφή.

Οι γυναίκες που ανήκουν σε ομάδα υψηλού κινδύνου θα πρέπει να παρακολουθούνται πιο στενά από τον γιατρό τους. Συχνές εξετάσεις της πυέλου και απεικονιστικές εξετάσεις όπως το τεστ Παπ και η βιοψία ενδομητρίου συνιστώνται.

Οι γυναίκες που υποβάλλονται σε θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης με οιστρογόνα θα πρέπει να κάνουν τακτικά εξετάσεις της πυέλου και τεστ Παπ.

Ορισμός

Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι ένας καρκίνος που ξεκινά από τις ωοθήκες, τα γυναικεία όργανα αναπαραγωγής που παράγουν τα ωάρια.


Εναλλακτικοί όροι

Καρκίνος – ωοθήκες

Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Ο καρκίνος των ωοθηκών είναι ο πέμπτος σε συχνότητα γυναικείος καρκίνος και προκαλεί περισσότερους θανάτους από οποιονδήποτε άλλο τύπου γυναικολογικού καρκίνου.

Το αίτιο είναι άγνωστο.

Ο κίνδυνος εμφάνισης καρκίνου ωοθηκών φαίνεται ότι επηρεάζεται από αρκετούς παράγοντες. Οσο περισσότερα παιδιά κάνει μια γυναίκα και όσο πιο νέα γεννήσει, τόσο μικρότερος ο κίνδυνος να προσβληθεί από καρκίνο των ωοθηκών. Συγκεκριμένα γονίδια (ΒRCA1 και ΒRCA2) ευθύνονται για έναν μικρό αριθμό περιπτώσεων καρκίνου ωοθηκών. Γυναίκες με προσωπικό ιστορικό καρκίνου του μαστού ή οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του μαστού ή των ωοθηκών διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να προσβληθούν από καρκίνο ωοθηκών.

Οι μεγαλύτερες σε ηλικία γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο. Περίπου τα 2/3 των θανάτων από καρκίνο των ωοθηκών συμβαίνουν σε γυναίκες 55 ετών και πάνω. Περίπου το 25% των θανάτων από καρκίνο ωοθηκών συμβαίνει σε γυναίκες ηλικίας μεταξύ 35-54 ετών.

Ορμονικές θεραπείες και καρκίνος των ωοθηκών:

• Γυναίκες που κάνουν ορμονική υποκατάσταση με οιστρογόνα (χωρίς προγεστερόνη) για περισσότερο από 5 χρόνια φαίνεται πως διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο.
• Τα αντισυλληπτικά χάπια φαίνεται ότι μειώνουν τον κίνδυνο καρκίνου ωοθηκών.
• Πιο πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι τα φάρμακα γονιμότητας δεν αυξάνουν τον κίνδυνο για καρκίνο των ωοθηκών.

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα του καρκίνου των ωοθηκών είναι συχνά ασαφή. Γυναίκες και γιατροί συχνά αποδίδουν τα συμπτώματα σε άλλες, κοινότερες ασθένειες. Μέχρι να διαγνωστεί ο καρκίνος, ο όγκος έχει ήδη επεκταθεί και έξω από τις ωοθήκες.

Ο καρκίνος ωοθηκών στο πρώτο στάδιο μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα, αν και τα συμπτώματα αυτά συνοδεύουν και πολλές άλλες αιτίες.

Θα πρέπει να δείτε τον γιατρό σας αν παρουσιάζετε τα ακόλουθα συμπτώματα σε καθημερινή βάση για περισσότερες από λίγες εβδομάδες:

• Τυμπανισμός
• Δυσκολία να φάτε ή αίσθημα πληρότητας πολύ γρήγορα
• Πόνος στην κοιλιά ή τη λεκάνη

Αλλα συμπτώματα που συνοδεύουν τον καρκίνο των ωοθηκών αλλά μπορεί να εκδηλωθούν και σε γυναίκες που δεν πάσχουν από καρκίνο είναι:

• Ανωμαλίες στον κύκλο της περιόδου
• Γαστρεντερικά προβλήματα

- Δυσκοιλιότητα
- Αυξημένα αέρια
- Δυσπεψία
- Απώλεια όρεξης
- Ναυτία και εμετοί

• Αίσθημα βάρους στη λεκάνη
• Πρήξιμο στην κοιλιά ή το υπογάστριο
• Ανεξήγητος πόνος στην πλάτη που χειροτερεύει με τον καιρό
• Κολπική αιμορραγία
• Ελαφρά δυσφορία χαμηλά στην κοιλιά
• Απώλεια ή αύξηση βάρους

Αλλα συμπτώματα που μπορεί να συνοδεύουν την ασθένεια είναι:

• Αυξημένη τριχοφυΐα
• Συχνουρία ή έντονη ανάγκη για ούρηση

Ενδείξεις και εξετάσεις

Κατά τη φυσική εξέταση διαπιστώνεται διογκωμένη κοιλιά και υγρό στην κοιλιακή χώρα (ασκίτης). Η εξέταση της λεκάνης μπορεί να αποκαλύψει ύπαρξη μάζας στην κοιλιά ή τις ωοθήκες.

Στις εργαστηριακές εξετάσεις που μπορεί να γίνουν περιλαμβάνονται:

• Αλφα-φετοπρωτεΐνη
• Χημεία αίματος
• Καρκινικοί δείκτες CA125 (μπορεί να γίνει αν υπάρχει βάσιμη υποψία για καρκίνο ωοθηκών ή έχει διαγνωστεί καρκίνος ωοθηκών - γίνεται και κατά τη διάρκεια της θεραπείας ή και μετά από αυτήν)
• Γενική αίματος
• Ποσοτική μέτρηση της χοριονικής γοναδοτροπίνης (τεστ εγκυμοσύνης)
• Ανάλυση ούρων

Απεικονιστικές εξετάσεις που μπορούν να γίνουν είναι:

• Αξονική ή μαγνητική τομογραφία κοιλιάς
• Σειρά από ειδικές ακτινογραφίες
• Υπερηχογράφημα

Κοιλιακή λαπαροσκόπηση ή διερευνητική λαπαροσκόπηση μπορεί να πραγματοποιηθεί προκειμένου να αξιολογηθούν τα συμπτώματα και ληφθεί βιοψία για να βγει η διάγνωση.

Καμία μικροβιολογική ή απεικονιστική εξέταση δεν πέτυχε έως τώρα να διαγνώσει τον καρκίνο ωοθηκών στα πρώτα του στάδια.


Θεραπεία

Η χειρουργική επέμβαση αποτελεί μέρος της θεραπείας σε όλα τα στάδια του καρκίνου ωοθηκών. Για τα πρώιμα στάδια, μπορεί να είναι και η μοναδική θεραπεία.
Η επέμβαση αφορά:

• Αφαίρεση της μήτρας (ολική υστερεκτομή)
• Αφαίρεση και των δύο ωοθηκών και των σαλπίγγων (αμφοτερόπλευρη σαλπιγγο-ωοθηκεκτομή)
• Μερική ή ολική αφαίρεση του περιτόναιου, του λιπώδους στρώματος που καλύπτει και προστατεύει τα όργανα στην κοιλιακή χώρα
• Εξέταση, βιοψία ή αφαίρεση των λεμφαδένων και άλλων ιστών στη λεκάνη και την κοιλιά

Mελέτες έχουν δείξει ότι η χειρουργική επέμβαση όταν πραγματοποιείται από ειδικό γυναικολόγο-ογκολόγο έχει τα μεγαλύτερα ποσοστά επιτυχίας.

Η χημειοθεραπεία εφαρμόζεται μετά τη χειρουργική επέμβαση για την αντιμετώπιση τυχόν υπολειμμάτων της ασθένειας. Η χημειοθεραπεία μπορεί επίσης να εφαρμοστεί στην περίπτωση που ο καρκίνος επανέλθει. Η χημειοθεραπεία χορηγείται είτε ενδοφλέβια είτε μερικές φορές απευθείας στην κοιλιά (ενδοπεριτοναϊκά).

Ακτινοθεραπεία σπάνια χρησιμοποιείται στον καρκίνο των ωοθηκών στις ΗΠΑ.

Μετά τη χειρουργική επέμβαση και τη χημειοθεραπεία, οι ασθενείς θα πρέπει να υποβάλλονται σε:

• Φυσική εξέταση (συμπεριλαμβανομένης της λεκάνης) κάθε 2-4 μήνες για τα δύο πρώτα χρόνια, κάθε 6 μήνες για τα επόμενα 3 χρόνια και στη συνέχεια μια φορά τον χρόνο
• Mέτρηση του CA-125 στο αίμα σε κάθε επίσκεψη αν οι τιμές του ήταν υψηλές αρχικά
• Ο γιατρός σας μπορεί να ζητήσει αξονική τομογραφία θώρακα, κοιλιάς και λεκάνης καθώς και ακτινογραφία θώρακα.

Πρόγνωση

Ο καρκίνος των ωοθηκών σπάνια ανακαλύπτεται στα πρώιμα στάδια. Όταν γίνεται η διάγνωση είναι συνήθως προχωρημένος. Η εξέλιξη συχνά είναι κακή.

• Περίπου 76% των γυναικών με καρκίνο ωοθηκών επιβιώνουν 1 χρόνο μετά τη διάγνωση
• Περίπου 45% ζουν περισσότερο από 5 χρόνια μετά τη διάγνωση
• Αν η διάγνωση και η θεραπεία της ασθένειας γίνει νωρίς πριν ο καρκίνος επεκταθεί έξω από τις ωοθήκες, η 5ετής επιβίωση είναι περίπου 94%.

Επιπλοκές

• Εξάπλωση του καρκίνου σε άλλα όργανα
• Απώλεια της λειτουργίας οργάνων
• Συγκέντρωση υγρού στην κοιλιά (ασκίτης)
• Μπλοκάρισμα της λειτουργίας του εντέρου

Πότε να απευθυνθείτε στον γιατρό σας

Επισκεφθείτε τον γιατρό σας αν είστε γυναίκα πάνω από 40 ετών που δεν έχει κάνει πρόσφατα εξέταση λεκάνης. Τακτικές εξετάσεις της λεκάνης συνιστώνται για όλες τις γυναίκες πάνω από 20 ετών.
Επισκεφθείτε τον γιατρό σας αν παρουσιάζετε συμπτώματα καρκίνου των ωοθηκών.


Πρόληψη

Οι τακτικές εξετάσεις της λεκάνης μπορεί να μειώνουν τον συνολικό κίνδυνο. Οι προληπτικές εξετάσεις για τον καρκίνο των ωοθηκών είναι ένας τομέας ο οποίος διερευνάται. Μέχρι τώρα, δεν έχει βρεθεί επωφελής προληπτική εξέταση για τον καρκίνο των ωοθηκών. Περισσότερες από 50% των γυναικών με καρκίνο των ωοθηκών ανακαλύπτουν την ασθένεια σε προχωρημένα στάδια.

Η πρόσφατη έρευνα έχει δείξει ότι η προληπτική χειρουργική αφαίρεση των ωοθηκών σε γυναίκες που παρουσιάζουν μετάλλαξη στα γονίδια BRCA1 και BRCA2 μπορούν να μειώσουν δραματικά τις πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο των ωοθηκών.

Oρισμός

Η εμμηνόπαυση είναι η μεταβατική περίοδος στη ζωή μιας γυναίκας κατά την οποία οι ωοθήκες της παύουν να παράγουν ωάρια, το σώμα της παράγει λιγότερα οιστρογόνα και προγεστερόνη, ενώ η έμμηνος ρύση της γίνεται ολοένα και σπανιότερη μέχρι που διακόπτεται οριστικά.

Εναλλακτικοί όροι

Περιεμμηνόπαυση, Μετεμμηνόπαυση


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Η εμμηνόπαυση είναι ένα φυσικό γεγονός που εμφανίζεται κανονικά στις ηλικίες μεταξύ 45 και 55 χρόνων.
Όταν η εμμηνόπαυση είναι πλήρης (αποκαλούμενη μετεμμηνόπαυση) και δεν είχατε περίοδο για 1 χρόνο, δεν υπάρχει πλέον κίνδυνος εγκυμοσύνης.

Τα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης προκαλούνται από τις αλλαγές στα επίπεδα οιστρογόνων και προγεστερόνης. Οι ωοθήκες παράγουν λιγότερες τέτοιες ορμόνες με την πάροδο του χρόνου. Τα συγκεκριμένα συμπτώματα και πόσο σοβαρά είναι (ήπια, μέτρια ή έντονα) ποικίλλουν από γυναίκα σε γυναίκα.

Μια βαθμιαία μείωση των οιστρογόνων επιτρέπει γενικά στο σώμα σας να προσαρμοστεί βαθμιαία στις ορμονικές αλλαγές. Οι εξάψεις και η εφίδρωση είναι στη χειρότερη φάση τους στα πρώτα 1 - 2 χρόνια. Η εμμηνόπαυση μπορεί να διαρκέσει 5 ή και περισσότερα χρόνια.
Τα επίπεδα οιστρογόνων μπορούν να πέσουν ξαφνικά ως συνέπεια ορισμένων θεραπειών, όπως για παράδειγμα όταν αφαιρούνται χειρουργικά οι ωοθήκες (χειρουργική εμμηνόπαυση). Άλλα παραδείγματα είναι η χημειοθεραπεία και η θεραπεία του καρκίνου του μαστού με αντι-οιστρογόνα. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα συμπτώματα μπορεί να είναι εντονότερα και να αρχίσουν πιο απότομα.

Ως αποτέλεσμα της πτώσης των ορμονικών επιπέδων, εμφανίζονται αλλαγές σε ολόκληρο το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα. Τα τοιχώματα του κόλπου χάνουν την ελαστικότητά τους και λεπταίνουν. Ο κόλπος γίνεται μικρότερος. Οι λιπαντικές εκκρίσεις του κόλπου γίνονται υδαρείς. Ο εξωτερικός γεννητικός ιστός λεπταίνει. Αυτό ονομάζεται ατροφία του αιδοίου.


Συμπτώματα

Σε ορισμένες γυναίκες, η περίοδος διακόπτεται ξαφνικά. Συνηθέστερα, σταματά σταδιακά με την πάροδο του χρόνου. Κατά τη διάρκεια αυτής της φάσης, οι περίοδοι γενικά έρχονται είτε συχνότερα από το κανονικό είτε αραιότερα. Αυτή η ανωμαλία μπορεί να διαρκέσει 1 - 3 χρόνια προτού τελικά παύσει εντελώς η εμμηνόρροια. Πριν από αυτό, ο κύκλος της περιόδου μπορεί να συντομευτεί και να έχει διάρκεια μόνο 3 εβδομάδων.

Τα κοινά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης είναι:

• Ταχυκαρδίες
• Εξάψεις
• Νυχτερινή εφίδρωση
• Αναψοκοκκινίσματα
• Προβλήματα στον ύπνο (αϋπνία)

Άλλα συμπτώματα της εμμηνόπαυσης μπορεί να είναι:

• Μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας, ενδεχομένως μειωμένη ανταπόκριση στη σεξουαλική διέγερση
• Αφηρημάδα (σε μερικές γυναίκες)
• Ανωμαλίες στην περίοδο
• Μεταβολές ψυχολογικής διάθεσης που περιλαμβάνουν ευερεθιστότητα, κατάθλιψη και νευρικότητα
• Διαρροή ούρων
• Κολπική ξηρότητα και πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή
• Κολπικές μολύνσεις
• Πόνοι στις αρθρώσεις και αλλού
• Ανώμαλοι καρδιακοί παλμοί

Ενδείξεις και εξετάσεις

Εξετάσεις αίματος και ούρων μπορούν να χρησιμεύσουν για τη μέτρηση των αλλαγών στα επίπεδα των ορμονών που μπορεί να αποτελούν ενδείξεις για το πότε μια γυναίκα πλησιάζει στην εμμηνόπαυση ή έχει περάσει ήδη στην εμμηνόπαυση. Παραδείγματα τέτοιων εξετάσεων είναι:

• Οιστραδιόλη
• Θυλακιοτρόπος ορμόνη (FSH)
• Ωχρινοτρόπος ορμόνη (LH)

Η εξέταση της πυέλου μπορεί να δείξει μεταβολές στον βλεννογόνο του κόλπου που οφείλεται στα χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων. Ο γιατρός μπορεί να σας κάνει και εξέταση οστικής πυκνότητας, αφού τα χαμηλά επίπεδα οστικής πυκνότητας συνδέονται με την οστεοπόρωση.


Θεραπεία

Η θεραπεία με ορμόνες μπορεί να είναι χρήσιμη εάν έχετε έντονα συμπτώματα όπως είναι οι εξάψεις, η νυχτερινή εφίδρωση, μεταπτώσεις ψυχολογικής διάθεσης ή κολπική ξηρότητα.

Συζητήστε λεπτομερώς με τον γιατρό σας την απόφαση να πάρετε ή όχι ορμόνες, ζυγίζοντας τους κινδύνους σε σχέση με τα πιθανά οφέλη. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή στις πολλές επιλογές που υπάρχουν σήμερα εκτός από τη λήψη ορμονών. Κάθε γυναίκα είναι διαφορετική. Ο γιατρός σας πρέπει να γνωρίζει ολόκληρο το ιατρικό ιστορικό σας όταν εξετάζει την πιθανότητα ορμονικής θεραπείας.

Εάν έχετε μήτρα και αποφασίσετε να πάρετε οιστρογόνα, πρέπει να πάρετε και προγεστερόνη για να αποφύγετε τον καρκίνο του ενδομητρίου. Εάν δεν έχετε μήτρα, η προγεστερόνη δεν είναι απαραίτητη.

ΟΡΜΟΝΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

Διάφορες σημαντικές μελέτες έχουν εξετάσει τα οφέλη για την υγεία και τους κινδύνους της θεραπείας ορμονικής υποκατάστασης, συμπεριλαμβανομένου του κινδύνου για καρκίνο του μαστού, έμφραγμα, εγκεφαλικό και θρόμβωση.

Οι τρέχουσες πρακτικές υποστηρίζουν τη χρήση ορμονικής υποκατάστασης για τη θεραπεία των εξάψεων. Συγκεκριμένες συστάσεις:

• Η θεραπεία μπορεί να αρχίσει μόνο σε γυναίκες που έχουν μπει πρόσφατα στην εμμηνόπαυση.
• Ορμονική θεραπεία δεν πρέπει να γίνεται σε γυναίκες που μπήκαν στην εμμηνόπαυση πριν από πολλά χρόνια.
• Το φάρμακο δεν πρέπει να λαμβάνεται για περισσότερα από 5 χρόνια.
• Οι γυναίκες που κάνουν ορμονική θεραπεία ανήκουν πιθανόν στην ομάδα χαμηλού κινδύνου για εγκεφαλικό, καρδιοπάθεια, θρόμβωση ή καρκίνο του μαστού.

Για να μειώσετε τους κινδύνους της ορμονικής θεραπείας με οιστρογόνα αλλά να αποκομίσετε τα οφέλη από τη θεραπεία, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει:

• Χρήση θεραπευτικών αγωγών οιστρογόνων ή προγεστερόνης που δεν περιέχουν τη μορφή προγεστερόνης που χρησιμοποιείται στη μελέτη
• Χορήγηση χαμηλότερης δόσης οιστρογόνων ή διαφορετικής μορφής οιστρογόνα (για παράδειγμα, κολπική κρέμα αντί για χάπι)
• Συχνές και τακτικές εξετάσεις της πυέλου και τεστ Pap για την ανίχνευση τυχόν προβλημάτων όσο το δυνατό νωρίτερα
• Συχνές και τακτικές φυσικές εξετάσεις, συμπεριλαμβανομένης εξέτασης του στήθους και μαστογραφίας

ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ
Διατίθενται φάρμακα που βοηθούν στις ψυχολογικές μεταπτώσεις, στις εξάψεις και σε άλλα συμπτώματα. Σε αυτά περιλαμβάνεται χαμηλή δοσολογία αντικαταθλιπτικών χαπιών όπως η παροξετίνη, η βενλαφαξίνη, η μπουπροπριόνη και η φλουοξετίνη, ή η κλονιδίνη που συνήθως χορηγείται για τον έλεγχο της υπέρτασης. Η γκαπαπεντίνη είναι επίσης αποτελεσματική για τις εξάψεις.


ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ
Το καλό νέο είναι ότι υπάρχουν πολλοί τρόποι για να μειώσετε τα συμπτώματα που έχετε, χωρίς τη λήψη ορμονών:

• Να αποφεύγετε την καφεΐνη, το οινόπνευμα και τα πικάντικα φαγητά
• Να ντύνεστε ελαφρά
• Να καταναλώνετε προϊόντα σόγιας
• Να λαμβάνετε αρκετό ασβέστιο και βιταμίνη D είτε από τροφές ή/και από συμπληρώματα
• Να ασκήστε πολύ
• Να εκτελείτε καθημερινά τις ασκήσεις Κέγκελ για να ενισχύσετε τους μυς του κόλπου και της λεκάνης σας
• Να μάθετε να αναπνέετε βαθιά την ώρα που ξεκινάει μια έξαψη (δοκιμάστε να παίρνετε 6 αναπνοές ανά λεπτό)
• Να παραμείνετε σεξουαλικά ενεργή
• Να δείτε έναν ειδικό στον βελονισμό
• Να δοκιμάστε τεχνικές χαλάρωσης όπως η γιόγκα, το τάι τσι ή η περισυλλογή
• Να χρησιμοποιείτε λιπαντικά του κόλπου που έχουν βάση το νερό, όταν έχετε σεξουαλική επαφή

Επιπλοκές

Μπορεί να εκδηλωθεί αιμορραγία μετά την εμμηνόπαυση. Αυτή η αιμορραγία συνήθως δεν είναι ανησυχητική. Ωστόσο, ο γιατρός σας πρέπει πάντα να ελέγχει οποιαδήποτε αιμορραγία μετά την εμμηνόπαυση, επειδή μπορεί να αποτελεί ένα πρώτο σημάδι άλλων προβλημάτων, συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου.

Τα μειωμένα επίπεδα οιστρογόνων συνδέονται επίσης με τα ακόλουθα μακροχρόνια αποτελέσματα:

• Απώλεια οστικής μάζας και ενδεχομένως οστεοπόρωση σε μερικές γυναίκες
• Μεταβολές στα επίπεδα χοληστερόλης και μεγαλύτερο κίνδυνο καρδιακών παθήσεων

Πότε να επικοινωνήσετε με τον γιατρό σας

Καλέστε τον γιατρό σας εάν:

• Έχετε σταγόνες αίμα από τον κόλπο μεταξύ των περιόδων
• Είχατε 12 διαδοχικούς μήνες χωρίς περίοδο και ξαφνικά ξεκινά κολπική αιμορραγία ή βλέπετε σταγόνες αίματος από τον κόλπο

Πρόληψη

Η εμμηνόπαυση είναι μια φυσική και αναμενόμενη φάση στη ζωή μιας γυναίκας και δεν πρέπει να εμποδίζεται. Ωστόσο, υπάρχουν τρόποι να μειωθούν ή και να εξαφανιστούν μερικά από τα συμπτώματά της.

Μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο μακροχρόνιων προβλημάτων όπως η οστεοπόρωση και οι καρδιακές παθήσεις με τη λήψη των ακόλουθων μέτρων:

• Ελέγχετε την πίεσή σας, τη χοληστερίνη και άλλους παράγοντες κινδύνου για καρδιακές παθήσεις.
• Μην καπνίζετε. Το κάπνισμα μπορεί να προκαλέσει πρόωρη εμμηνόπαυση.
• Ακολουθείτε μια διατροφή χαμηλής περιεκτικότητας σε λιπαρά.
• Ασκήστε κανονικά. Οι λεγόμενες ασκήσεις αντίστασης ενισχύουν τα οστά και βελτιώνουν την ισορροπία.
• Εάν παρουσιάζετε πρόωρα σημάδια απώλειας οστικής μάζας, συζητήστε με τον γιατρό σας για τα φάρμακα που μπορούν να βοηθήσουν να ανακοπεί η περαιτέρω απώλεια.
• Παίρνετε ασβέστιο και βιταμίνη D.