Το κάπνισμα εξακολουθεί να παραμένει η πρώτη αιτία νοσηρότητας και θνησιμότητας σχεδόν σε παγκόσμια κλίμακα, η οποία όμως μπορεί να προληφθεί.

Το κάπνισμα δεν προκαλεί προβλήματα μόνο στο αναπνευστικό σύστημα με την αύξηση των βρογχίτιδων, των χρόνιων αποφρακτικών παθήσεων και του καρκίνου του πνεύμονα, αλλά προκαλεί σημαντικά προβλήματα και σε ολόκληρο το
καρδιαγγειακό σύστημα αυξάνοντας την επίπτωση του εμφράγματος, της περιφερικής αγγειοπάθειας και του αγγειακού εγκεφαλικού.
Όλες αυτές οι παθήσεις μπορεί να προκαλέσουν σημαντική αναπηρία και είναι δυνητικά θανατηφόρες.

Αν και τα παραπάνω είναι λίγο πολύ γνωστά και μάλλον έχει γίνει πια αντιληπτό από μεγάλη μερίδα των καπνιστών, ότι το κάπνισμα μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες στην υγεία τους, η διακοπή του καπνίσματος αναμφισβήτητα δεν είναι εύκολη υπόθεση για κανέναν μακροχρόνιο καπνιστή.

Γι’ αυτό τον λόγο, κατά διαστήματα έχουν προταθεί διάφορες μέθοδοι, για να βοηθήσουν στην σταδιακή απεξάρτηση και τελικά στην διακοπή του καπνίσματος, όπως οι τσίχλες και τα αυτοκόλλητα νικοτίνης και η χορήγηση φαρμακευτικών ουσιών (π.χ. της βουπροπιόνης και της βαρενικλίνης).
Παρά τις σημαντικές προσπάθειες που γίνονται από τα κέντρα διακοπής του καπνίσματος, καμιά μέθοδος δεν έχει αποδειχτεί απολύτως αποτελεσματική, ενώ κάποιες από αυτές μπορεί να είναι ιδιαίτερα δαπανηρές.
Με αυτό το δεδομένο, γίνονται ακόμα εκτεταμένες ερευνητικές προσπάθειες για να βρεθεί ένας τρόπος, ο οποίος να μπορεί να καθοδηγήσει με επιτυχία έναν καπνιστή στην οριστική διακοπή του καπνίσματος.

Στα πλαίσια αυτής της προσπάθειας, δημοσιεύτηκε σε ένα από τα εγκυρότερα ιατρικά περιοδικά (το New England Journal of Medicine), μια μελέτη, η οποία διερεύνησε την επίδραση στην διακοπή του καπνίσματος ενός νέου φαρμάκου που ονομάζεται κυτισίνη.
Η κυτισίνη είναι ένα είδος φαρμακευτικού υποκατάστατου της νικοτίνης και προέρχεται από τους σπόρους ενός φυτού.

Με την δράση της η κυτισίνη προκαλεί το ίδιο αίσθημα που προκαλεί η νικοτίνη και με αυτό τον τρόπο βοηθάει τους καπνιστές σταδιακά να απεξαρτηθούν από το κάπνισμα τσιγάρων.

Επιπλέον, το συγκεκριμένο φάρμακο έχει το πλεονέκτημα, ότι είναι φθηνό, γεγονός που το καθιστά ιδιαιτέρως ενδιαφέρων στις δύσκολες οικονομικές εποχές που διανύουμε.
Στην μελέτη συμπεριελήφθησαν συνολικά 740 ενήλικες, οι οποίοι είχαν αποφασίσει να διακόψουν το κάπνισμα.
Με την διακοπή του καπνίσματος, όλα τα άτομα της μελέτης μπήκαν σε ένα συμβουλευτικό πρόγραμμα υποστήριξης για 25 ημέρες, ενώ οι μισοί κατά την διάρκεια αυτού του διαστήματος έλαβαν το φάρμακο κυτισίνη. Κατά την δωδεκάμηνη περίοδο της παρακολούθησης, οι ερευνητές διαπίστωσαν, ότι τα άτομα που έλαβαν την αγωγή με κυτισίνη είχαν τρεις φορές μεγαλύτερη πιθανότητα να παραμείνουν μη καπνιστές σε σχέση με τα άτομα στα οποία δεν χορηγήθηκε το φάρμακο.

Τα παραπάνω αποτελέσματα είναι πολύ ενθαρρυντικά γιατί δείχνουν, ότι η κυτισίνη μπορεί να είναι αποτελεσματική στην απεξάρτηση από το κάπνισμα με σχετικά λίγες παρενέργειες, όπως είναι η εμφάνιση γαστρεντερικών διαταραχών.

Περισσότερες μελέτες είναι απαραίτητες για να διερευνηθεί πόσο αποτελεσματική είναι σε σχέση με τα παλαιότερα φαρμακευτικά σκευάσματα. Ακόμα, όμως και αν αποδειχτεί, ότι η κυτισίνη είναι εξίσου αποτελεσματική, και πάλι είναι μια ελκυστική λύση γιατί είναι πολύ πιο φθηνή.

Η κυτισίνη, λόγω του χαμηλού της κόστους, μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε ευρεία κλίμακα ακόμα και σε κοινωνίες με έντονα οικονομικά προβλήματα, βοηθώντας στην μείωση των δυσμενών επιδράσεων του καπνίσματος και στην βελτίωση της υγείας των ατόμων που αποφασίζουν να διακόψουν το κάπνισμα.

Φυσικά, πρέπει να τονιστεί, ότι ο καλύτερος τρόπος διατήρησης της καλής υγείας των ατόμων είναι η μη έναρξη του καπνίσματος και αυτός πρέπει να είναι ο βασικός προσανατολισμός και ο κεντρικός στόχος των προγραμμάτων ενημέρωσης της πολιτείας και των επιστημονικών ιατρικών εταιρειών.

Χριστόδουλος Στεφανάδης
Καθηγητής Καρδιολογίας
Διευθυντής Α΄ Καρδιολογικής Κλινικής Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών, «Ιπποκράτειο» Γ.Ν.Α..
Clinical Professor of Medicine, Emory University School of Medicine, Atlanta, Georgia, USA