Ορισμός

Εξάρθρωση είναι όταν δύο οστά φεύγουν από τη θέση τους στο σημείο που συναντώνται, δηλαδή στην άρθρωση. Ένα εξαρθρωμένο οστό δεν είναι πλέον στη φυσιολογική του θέση. Επίσης, η εξάρθρωση μπορεί να προκαλέσει βλάβη και στους συνδέσμους και τα νεύρα.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Μετατόπιση άρθρωσης


Τι πρέπει να προσέξετε

Είναι μάλλον δύσκολο να ξεχωρίσει κανείς το εξαρθρωμένο από το σπασμένο οστό. Και τα δύο αποτελούν επείγοντα ιατρικά περιστατικά και απαιτούν τις ίδιες πρώτες βοήθειες. Οι βλάβες στους πέριξ συνδέσμους γενικά χρειάζονται 3 με 6 εβδομάδες για να αποκατασταθούν.

Αίτια

Οι εξαρθρώσεις συνήθως προκαλούνται από απότομη πρόσκρουση . Αυτό συμβαίνει μετά από χτύπημα, πτώση ή άλλο τραυματισμό της άρθρωσης.


Συμπτώματα

Μια μετατοπισμένη άρθρωση μπορεί να είναι:

• Εμφανώς εκτός κανονικής θέσης, αλλοιωμένη σε χρώμα ή παραμορφωμένη
• Περιορισμένης κινητικότητας
• Πρησμένη ή μελανιασμένη
• Πολύ επώδυνη, ιδιαίτερα αν προσπαθήσετε να την χρησιμοποιήσετε ή ρίξετε βάρος σε αυτήν

Το υπεξάρθρημα της κεφαλής της κερκίδας (nursemaid’s elbow) είναι μια μερική εξάρθρωση συνήθης στα νήπια. Η κύρια ένδειξη είναι η άρνηση να χρησιμοποιήσει το νήπιο τον βραχίονά του. Το περιστατικό αυτό μπορεί εύκολα να αντιμετωπιστεί στο ιατρείο χωρίς να είναι απαραίτητα το ακόλουθα βήματα πρώτων βοηθειών.



Πρώτες βοήθειες

1. Καλέστε ασθενοφόρο πριν αποφασίσετε να προσφέρετε τις πρώτες βοήθειες σε κάποιον με πιθανή εξάρθρωση, ιδιαίτερα αν το ατύχημα που προκάλεσε τη βλάβη αποτελεί απειλή για τη ζωή.
2. Αν υπήρξε σοβαρός τραυματισμός, ελέγξτε την αναπνοή και την κυκλοφορία του αίματος του τραυματία. Αν είναι απαραίτητο, αρχίστε ασκήσεις αναπνοής, ανάνηψης ή περιορισμού της αιμορραγίας.
3. Μην μετακινήσετε τον τραυματία αν πιστεύετε ότι έχει τραυματιστεί στο κεφάλι, την πλάτη ή τα πόδια. Κρατήστε τον ακίνητο και καθησυχάστε τον.
4. Αν το δέρμα έχει σχιστεί, λάβετε μέτρα ώστε να αποφευχθεί τυχόν μόλυνση. Μην αναπνέετε πάνω από την πληγή και μην την ψηλαφείτε. Αν είναι δυνατόν, ξεπλύνετε ελαφρά το τραύμα για να αφαιρέσετε τυχόν βρώμα (χώμα κλπ.), αλλά μην τρίβετε ή αγγίζετε. Καλύψτε την με αποστειρωμένους επιδέσμους.
5. Χρησιμοποιήστε νάρθηκα ή αναρτήρα στο τραύμα στη θέση που το βρήκατε. Μην μετατοπίζετε την άρθρωση. Ακινητοποιήστε τις περιοχές ψηλότερα και χαμηλότερα από την τραυματισμένη άρθρωση.
6. Ελέγξτε την κυκλοφορία του αίματος γύρω από το τραύμα, πιέζοντας σταθερά το δέρμα στο σημείο του τραύματος. Στην αρχή πρέπει να είναι άσπρο και σε δύο δευτερόλεπτα περίπου να ανακτήσει το χρώμα του.
7. Εφαρμόστε παγοκύστες για την ανακούφιση του πόνου και του πρηξίματος.
8. Λάβετε μέτρα για να προλάβετε τυχόν σοκ. Εκτός αν υπάρχει τραύμα στο κεφάλι, τον αυχένα ή την πλάτη, ξαπλώστε κάτω τον τραυματία, ανασηκώστε του τα πόδια ώστε να είναι περίπου 30 εκ. ψηλότερα από το κεφάλι και καλύψτε τον με ένα παλτό ή μια κουβέρτα.

Τι να ΜΗΝ κάνετε

• ΜΗΝ μετακινείτε τον τραυματία πριν σταθεροποιήσετε το τραύμα.
• ΜΗΝ μετακινείτε άτομο με τραυματισμένο ισχίο, λεκάνη ή μηρό εκτός κι αν απολύτως απαραίτητο. Αν είστε ο μοναδικός διασώστης και πρέπει να μετακινήσετε τον τραυματία σε ασφαλές σημείο, τραβήξτε τον από τα ρούχα.
• ΜΗΝ αποπειραθείτε να ισιώσετε ένα παραμορφωμένο οστό ή άρθρωση ή να του αλλάξετε θέση.
• ΜΗΝ δοκιμάσετε τη λειτουργικότητα ενός παραμορφωμένου οστού ή άρθρωσης.
• ΜΗΝ δώσετε στον τραυματία τίποτα από το στόμα.

Καλέστε αμέσως ιατρική βοήθεια

Καλέστε ασθενοφόρο αν το άτομο παρουσιάζει τα εξής:

• Εξακριβωμένη ή πιθανή εξάρθρωση ή σπασμένο οστό
• Εκτεταμένη αιμορραγία
• Μια περιοχή κάτω από το σημείο του τραύματος είναι ωχρή, κρύα, ιδρωμένη ή κυανή
• Σημάδια μόλυνσης όπως θερμότητα και ερυθρότητα στην περιοχή του τραύματος, πύον ή πυρετός
• Οστό που προεξέχει από το δέρμα

Πρόληψη

Πρόληψη ατυχημάτων στα παιδιά:

• Διδάξτε τα παιδιά πώς να φροντίζουν μόνα για την ατομική τους ασφάλεια.
• Δημιουργήστε ασφαλές περιβάλλον σε όλο το σπίτι.
• Προλάβετε τα πεσίματα, τοποθετώντας πορτάκια στις σκάλες και κρατώντας τα παράθυρα κλειστά και ασφαλισμένα.
• Επιβλέπετε προσεκτικά τα παιδιά. Δεν υπάρχει υποκατάστατο της επίβλεψης, όσο ασφαλές κι αν είναι το περιβάλλον ή η περίσταση.

Για την πρόληψη εξαρθρώσεων στους ενήλικες:

• Φοράτε προστατευτικά ενδύματα όταν συμμετέχετε σε σπορ που συνεπάγονται επαφή με άλλους.
• Μην στέκεστε όρθιοι πάνω σε καρέκλες, πάγκους ή άλλα ασταθή αντικείμενα.
• Απομακρύνετε τα χαλάκια από τα πάτωμα, ιδιαίτερα για τους ηλικιωμένους.

Για όλες τις ηλικιακές ομάδες:

• Έχετε πάντα πρόχειρο ένα κουτί πρώτων βοηθειών.
• Χρησιμοποιείτε αντιολισθητικά χαλάκια στο μπάνιο και αποφύγετε τα διάφορα έλαια για το μπάνιο.
• Βάλτε χειρολαβές στις σκάλες.
• Απομακρύνετε τα ηλεκτρικά καλώδια από τα πατώματα.

Ορισμός

Αρθρίτιδα είναι η φλεγμονή μιας ή περισσοτέρων αρθρώσεων, που έχει ως αποτέλεσμα πόνο, πρήξιμο, δυσκαμψία και περιορισμό στις κινήσεις. Υπάρχουν πάνω από 100 διαφορετικά είδη αρθρίτιδας.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Φλεγμονή των αρθρώσεων


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Η αρθρίτιδα προϋποθέτει ρήξη του χόνδρου. Ο χόνδρος είναι εκείνος που προστατεύει την άρθρωση, εξομαλύνοντας την κίνηση. Ο χόνδρος επίσης απορροφά το σοκ από την πίεση που ασκείται στην άρθρωση, όπως για παράδειγμα, κατά το βάδισμα. Χωρίς τους χόνδρους, τα οστά θα τρίβονταν μεταξύ τους, γεγονός που θα προκαλούσε πόνο, πρήξιμο (φλεγμονή) και δυσκαμψία.

Μπορεί να υποστείτε φλεγμονή στις αρθρώσεις από διάφορες αιτίες, όπως:

• Αυτοάνοσο νόσημα (το ανοσοποιητικό σύστημα επιτίθεται σε ένα μέρος του σώματος εκλαμβάνοντάς το ως ‘ξένο’)
• Κάταγμα
• Γενική φθορά των αρθρώσεων
• Λοίμωξη (συνήθως προκαλούμενη από βακτηρίδια ή ιούς)

Συχνά, η φλεγμονή υποχωρεί μετά την ίαση του τραύματος, ή τη θεραπεία της ασθένειας ή της λοίμωξης.

Σε κάποιους τραυματισμούς ή ασθένειες, η φλεγμονή δεν υποχωρεί ή η καταστροφή που έχει επέλθει καταλήγει σε μακροχρόνιο πόνο και παραμόρφωση. Οταν συμβεί αυτό, πάσχετε από χρόνια αρθρίτιδα. Η οστεοαρθρίτιδα είναι ο πιο κοινός τύπος και εμφανίζεται περισσότερο σε ηλικιωμένα άτομα. Μπορεί να προσβληθεί οποιαδήποτε άρθρωσή σας αλλά συνηθέστερα τα ισχία, τα γόνατα ή τα δάχτυλα. Στους παράγοντες κινδύνου για οστεοαρθρίτιδα περιλαμβάνονται:

• Βάρος μεγαλύτερο του κανονικού
• Προϋπάρχων τραυματισμός της άρθρωσης που πάσχει
• Επαναλαμβανόμενη και συχνή χρήση της πάσχουσας άρθρωσης που την καταπονεί (παίκτες μπέιζμπολ κλπ., χορευτές μπαλέτου και οικοδόμοι κινδυνεύουν περισσότερο)

Η αρθρίτιδα μπορεί να εμφανιστεί σε άνδρες και γυναίκες κάθε ηλικίας. Περίπου 37 εκατομμύρια άνθρωποι στην Αμερική υποφέρουν από κάποιας μορφής αρθρίτιδα, που σημαίνει σχεδόν 1 στα 7 άτομα.

Αλλοι τύποι ή αίτια αρθρίτιδας είναι:

• Νόσος του Still ενηλίκων
• Αγκυλοποιητική σπονδυλίτιδα
• Mυκητιάσεις όπως η blastomycosis
• Γονοκοκκική αρθρίτιδα
• Ουρική αρθρίτιδα
• Νεανική ρευματοειδής αρθρίτιδα
• Άλλες βακτηριδιακές λοιμώξεις (βακτηριδιακή αρθρίτιδα)
• Ψωριασική αρθρίτιδα
• Αντιδραστική αρθρίτιδα (σύνδρομο Reiter)
• Ρευματοειδής αρθρίτιδα (σε ενήλικες)
• Σκληρόδερμα
• Συστηματικός ερυθηματώδης λύκος (SLE)
• Τριτογενής ασθένεια του Lyme
• Φυματιώδης αρθρίτιδα
• Ιογενής αρθρίτιδα

Συμπτώματα

Αν πάσχετε από αρθρίτιδα, μπορεί να εμφανίσετε:

• Πόνο σε άρθρωση
• Πρήξιμο σε άρθρωση
• Μειωμένη δυνατότητα κίνησης της άρθρωσης
• Κοκκίνισμα του δέρματος γύρω από την άρθρωση
• Δυσκαμψία, ιδιαίτερα το πρωί
• Αυξημένη θερμότητα γύρω από την άρθρωση

Σημάδια και εξετάσεις

Κατ’ αρχάς, ο γιατρός σας θα πάρει ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό για να διαπιστώσει αν πιθανή αιτία των συμπτωμάτων σας είναι η αρθρίτιδα ή άλλο μυοσκελετικό πρόβλημα.

Στη συνέχεια, μια σχολαστική φυσική εξέταση μπορεί να αποκαλύψει συγκέντρωση υγρού στην άρθρωση. (Αυτό ονομάζεται ‘έκχυση’.) Οταν πιεστεί απαλά, η άρθρωση μπορεί να είναι μαλακή, ζεστή και κόκκινη (ιδιαίτερα στις περιπτώσεις της λοιμώδους και της αυτοάνοσης αρθρίτιδας). Η άρθρωση μπορεί να πονάει ή να δυσκολεύεται να στρέψει προς κάποια κατεύθυνση. Αυτό είναι γνωστό ως ‘περιορισμένο εύρος της κίνησης’.

Σε κάποιες αυτοάνοσες μορφές αρθρίτιδας, οι αρθρώσεις μπορεί να παραμορφωθούν αν δεν αντιμετωπισθεί η ασθένεια. Τέτοιες παραμορφώσεις αρθρώσεων είναι το χαρακτηριστικό γνώρισμα της μη θεραπευθείσας οξείας ρευματοειδούς αρθρίτιδας.

Οι εξετάσεις ποικίλλουν ανάλογα με την εικαζόμενη αιτία. Συχνά περιλαμβάνουν εξετάσεις αίματος και ακτινογραφίες των αρθρώσεων. Για τον έλεγχο λοιμώξεων και άλλων αιτίων (όπως η ουρική αρθρίτιδα που προκαλείται από κρυστάλλους), με μια βελόνα λαμβάνεται υγρό από την άρθρωση και εξετάζεται στο μικροσκόπιο.


Θεραπεία

H θεραπεία της αρθρίτιδας εξαρτάται από τη συγκεκριμένη αιτία που την προκάλεσε, από την άρθρωση που έχει προσβληθεί και από τον βαθμό που η πάθηση επηρεάζει τις καθημερινές δραστηριότητές σας. Η ηλικία και το επάγγελμά σας επίσης θα ληφθούν υπόψη από τον γιατρό προκειμένου να καταλήξει στο θεραπευτικό σχήμα.

Αν είναι δυνατόν, η θεραπεία θα στοχεύσει στην εξάλειψη της υποκείμενης αιτίας της αρθρίτιδας. Εν τούτοις, η αιτία ΔΕΝ είναι πάντα θεραπεύσιμη, όπως π.χ. στις περιπτώσεις της οστεοαρθρίτιδας και της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Η θεραπεία, για τον λόγο αυτό, αποσκοπεί στην ελάττωση του πόνου και της δυσφορίας και στην αποτροπή επιδείνωσης της αναπηρίας.

Είναι δυνατόν να αντιμετωπίσετε σε μεγάλο βαθμό τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας και άλλων χρόνιων τύπων αρθρίτιδας χωρίς φάρμακα. Πράγματι, οι αλλαγές στον τρόπο ζωής αντί των φαρμάκων είναι προτιμητέες στην οστεοαρθρίτιδα και άλλες μορφές φλεγμονής των αρθρώσεων. Αν χρειαστεί, τα φάρμακα πρέπει να λαμβάνονται ως βοηθητικά των αλλαγών στον τρόπο ζωής.

Η άσκηση στην περίπτωση της αρθρίτιδας είναι απαραίτητη για τη διατήρηση υγιών αρθρώσεων, για την ανακούφιση από τη δυσκαμψία, για την ελάττωση του πόνου και την κόπωσης και για την ενίσχυση μυών και οστών. Το πρόγραμμα ασκήσεων θα πρέπει να σχεδιασθεί ατομικά για σας. Συνεργαστείτε με έναν φυσικοθεραπευτή γι’ αυτό και σιγουρευτείτε ότι το πρόγραμμα θα περιλαμβάνει:

• Χαμηλής απόδοσης αεροβική γυμναστική (ονομάζεται και άσκηση αντοχής)
• Σειρά ασκήσεων για ευλυγισία
• Ασκήσεις ενδυνάμωσης του μυϊκού τόνου

Ο φυσικοθεραπευτής μπορεί να χρησιμοποιήσει ζεστά ή κρύα επιθέματα όπου χρειάζεται αλλά και νάρθηκες ή ορθωτικά βοηθήματα για να στηρίξει ή να ‘ισιώσει’ τις αρθρώσεις. Κάτι τέτοιο είναι ιδιαίτερα απαραίτητο στη ρευματοειδή αρθρίτιδα. Ο φυσικοθεραπευτής σας μπορεί επίσης να συστήσει υδροθεραπεία, μασάζ με πάγο ή διαδερμική νευρική διέγερση (TENS).

Η ανάπαυση είναι εξίσου σημαντική με την άσκηση. Να κοιμάστε 8–10 ώρες τη νύχτα και να παίρνετε κανέναν υπνάκο κατά τη διάρκεια της ημέρας. Αυτό σας βοηθά να ανακάμψετε από μια κρίση πιο γρήγορα αλλά ακόμα και να προλάβετε τυχόν επιδείνωση. Επίσης καλό είναι:

• Να αποφεύγετε να μένετε στην ίδια στάση για πολύ.
• Να αποφεύγετε τις στάσεις ή τις κινήσεις που επιφέρουν μεγάλη πίεση στις πάσχουσες αρθρώσεις.
• Να κάνετε τροποποιήσεις στο σπίτι σας ώστε να κάνετε τις κινήσεις ευκολότερες. Για παράδειγμα, βάλτε χειρολαβές στην ντουσιέρα ή την μπανιέρα και κοντά στην λεκάνη της τουαλέτας.
• Να μειώσετε το στρες που μπορεί να επιδεινώσει τα συμπτώματα. Δοκιμάστε διαλογισμό ή την ψυχοθεραπευτική μέθοδο GIM (guided imagery and music). Ρωτήστε τον φυσικοθεραπευτή σας για τη γιόγκα και το τάι τσι.

Αλλα μέτρα που μπορείτε να δοκιμάσετε είναι:

• Κάντε επαλείψεις με κρέμα καπσαϊσίνης (προέρχεται από τις καυτές κόκκινες πιπεριές) στο δέρμα πάνω από τις αρθρώσεις. Μπορεί να παρουσιάσετε βελτίωση μετά από 3-7 ημέρες εφαρμογής της κρέμας.
• Εφαρμόστε μια διατροφή πλούσια σε βιταμίνες και μέταλλα, ιδιαίτερα αντιοξειδωτικά όπως η βιταμίνη Ε. Αυτά βρίσκονται στα φρούτα και στα λαχανικά. Πάρτε σελήνιο από τη μαγιά της μπύρας, το σιτάρι, το σκόρδο, τα δημητριακά, τους ηλιόσπορους και τα καρύδια Βραζιλίας. Πάρτε ωμέγα 3 λιπαρά από τα ψάρια του κρύου νερού (όπως ο σολωμός, το σκουμπρί και η ρέγκα), τον λιναρόσπορο, το λάδι κράμβης, τους σπόρους και το λάδι σόγιας, τους σπόρους της κολοκύθας και τα καρύδια.
• Πάρτε γλυκοζαμίνη και χονδροϊτίνη – είναι οι ουσίες που σχηματίζουν τον χόνδρο που περιβάλει τις αρθρώσεις. Τα συμπληρώματα αυτά διατίθενται στα καταστήματα υγιεινής διατροφής και στα supermarkets. Ενώ κάποιες μελέτες δείχνουν ότι τα συμπληρώματα αυτά μπορεί να μειώσουν τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας, άλλες δείχνουν ότι δεν έχουν κανένα αποτέλεσμα. Ωστόσο, εφόσον τα συμπληρώματα αυτά θεωρούνται ασφαλή, συνιστώνται για δοκιμή αφού ορισμένοι ασθενείς διαπίστωσαν βελτίωση των συμπτωμάτων.

ΦΑΡΜΑΚΑ

Ο γιατρός σας θα επιλέξει από μια ποικιλία φαρμάκων κατά περίπτωση. Γενικά, τα πρώτα φάρμακα που θα δοκιμάσετε δεν χρειάζονται συνταγή. Αυτά είναι:

• Ακεταμινοφένη (Τylenol) – συνιστάται από το Αμερικανικό Κολλέγιο Ρευματολογίας και την Αμερικανική Εταιρεία Γηριατρικής ως πρώτης γραμμής θεραπεία για την οστεοαρθρίτιδα. Παίρνετε 2-4 γρ. την ημέρα (δύο ενισχυμένα για αρθρίτιδα Tylenol κάθε 8 ώρες). Αυτό μπορεί να επιτύχει σημαντική ανακούφιση από τον πόνο την αρθρίτιδας χωρίς πολλές από τις παρενέργειες των συνταγογραφούμενων φαρμάκων. ΜΗΝ υπερβαίνετε την συνιστώμενη δόση ακεταμινοφένης και μην καταναλώνετε παράλληλα μεγάλη ποσότητα αλκοόλ γιατί μπορεί να βλάψετε το συκώτι σας.
• Ασπιρίνη, ιβουπροφένη ή ναπροξένη – αυτά τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (NSAIDs) συχνά είναι αποτελεσματικά στην καταπολέμηση του πόνου της αρθρίτιδας. Εν τούτοις, παρουσιάζουν πιθανούς κινδύνους, ιδιαίτερα αν λαμβάνονται για μεγάλα διαστήματα. Δεν πρέπει να λαμβάνονται σε καμία δοσολογία χωρίς τη συμβουλή του γιατρού σας. Στις πιθανές παρενέργειες περιλαμβάνονται το έμφραγμα, το εγκεφαλικό, το έλκος στομάχου, η αιμορραγία από τον πεπτικό σωλήνα και η βλάβη στα νεφρά. Το 2005 ο Αμερικανικός Οργανισμός Φαρμάκων ζήτησε από τους κατασκευαστές τέτοιων φαρμάκων να περιλάβουν προειδοποίηση στη συσκευασία των προϊόντων τους για αυξημένο κίνδυνο εμφράγματος, εγκεφαλικού και γαστρεντερικής αιμορραγίας. Αν πάσχετε από ασθένεια του ήπατος ή των νεφρών ή έχετε ιστορικό γαστρεντερικής αιμορραγίας, δεν πρέπει να πάρετε τα φάρμακα αυτά εκτός κι αν ο γιατρός σας τα συστήσει.

Στα συνταγογραφούμενα φάρμακα περιλαμβάνονται ακόμα:

• Οι βιολογικοί τροποποιητές – αποτελούν την πιο πρόσφατη ανακάλυψη στη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας. Τέτοια φάρμακα, που περιλαμβάνουν την ετανερσέπτη (Εnbrel), το infliximab (Remicade) και το adalimumab (Humira) είναι ενέσιμα και μπορεί να βελτιώσουν δραματικά την ποιότητα της ζωής σας. Νεότερα τέτοια φάρμακα είναι το Orencia (abatacept) και το Rituxan (rituximab).
• Τα κορτικοστεροειδή (‘στεροειδή’) – είναι φάρμακα που καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα και τα συμπτώματα της φλεγμονής. Συχνά διοχετεύονται με ένεση σε αρθρώσεις με πόνους οστεοαρθρίτιδας. Τα στεροειδή χορηγούνται σε περιπτώσεις αυτοάνοσης αρθρίτιδας αλλά πρέπει να αποφεύγονται στη λοιμώδη αρθρίτιδα. Τα στεροειδή έχουν πολλαπλές παρενέργειες, που περιλαμβάνουν στομαχικές διαταραχές και γαστρεντερική αιμορραγία, υψηλή αρτηριακή πίεση, απώλεια οστικής μάζας, καταρράκτη και αυξημένο κίνδυνο λοιμώξεων. Οι κίνδυνοι αυξάνονται όταν τα στεροειδή λαμβάνονται για μεγάλα διαστήματα ή σε υψηλές δόσεις. Η στενή παρακολούθηση από τον γιατρό είναι άκρως απαραίτητη.
• Οι αναστολείς της κυκλοοξυγενάσης- 2 (COX-2) – τα φάρμακα αυτά μπλοκάρουν ένα ένζυμο που είναι υπεύθυνο για τη δημιουργία φλεγμονής και ονομάζεται COX-2. Αυτή η σειρά φαρμάκων αρχικά θεωρήθηκε ότι ανήκε στην κατηγορία των κλασικών μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων (NSAIDs), αλλά χωρίς τις στομαχικές διαταραχές. Ωστόσο, πολυάριθμες αναφορές για εμφράγματα και εγκεφαλικά οδήγησαν τον Αμερικανικό Οργανισμό Φαρμάκων να επανεξετάσει τους κινδύνους και τα οφέλη των COX-2 αναστολέων. Το Celecoxib (Celebrex) κυκλοφορεί ακόμα αλλά φέρει έντονη προειδοποίηση και σύσταση να χορηγείται στη χαμηλότερη δυνατή δοσολογία για το μικρότερο δυνατό διάστημα. Συζητήστε με τον γιατρό σας για το κατά πόσον οι αναστολείς COX-2 ενδείκνυνται στην περίπτωσή σας.
• Τα τροποποιητικά της νόσου αντιρευματικά φάρμακα – αυτά χρησιμοποιούνται παραδοσιακά για τη θεραπεία της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και άλλων αυτοάνοσων αιτίων αρθρίτιδας. Στα φάρμακα αυτά εντάσσονται τα άλατα χρυσού, η πενικιλλαμίνη, η σουλφασαλαζίνη και η υδροξυχλωροκίνη. Πιο πρόσφατα, η μεθοτρεξάτη αποδείχθηκε ότι επιβραδύνει την εξέλιξη της ρευματοειδούς αρθρίτιδας και βελτιώνει την ποιότητα της ζωής σας. Η ίδια η μεθοτρεξάτη μπορεί να είναι άκρως τοξική και απαιτεί συχνές αναλύσεις αίματος των ασθενών που τη λαμβάνουν.
• Τα ανοσοκατασταλτικά – αυτά τα φάρμακα όπως η αζαθειοπρίνη ή η κυκλοφωσφαμίδη, χορηγούνται σε σοβαρές περιπτώσεις ρευματοειδούς αρθρίτιδας, όταν τα άλλα φάρμακα έχουν αποτύχει.

Εϊναι πολύ σημαντικό να παίρνετε τα φάρμακά σας σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σας. Αν έχετε δυσκολία (για παράδειγμα λόγω ανυπόφορων παρενεργειών), συζητήστε με τον γιατρό σας.


ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΚΑΙ ΑΛΛΕΣ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ

Σε ορισμένες περιπτώσεις, η χειρουργική για την ανασύσταση της άρθρωσης (αρθροπλαστική) ή την αντικατάσταση της άρθρωσης (όπως ολόκληρης της άρθρωσης του γονάτου) μπορεί να συμβάλει στη διατήρηση μιας πιο ομαλής ζωής. Η απόφαση για χειρουργική επέμβαση συνήθως λαμβάνεται όταν οι εναλλακτικές λύσεις, όπως οι αλλαγές στον τρόπο ζωής και τα φάρμακα, δεν είναι πλέον αποτελεσματικά.

Οι φυσιολογικές αρθρώσεις περιέχουν ένα λιπαντικό που ονομάζεται αρθρικό υγρό. Στις αρθρώσεις με αρθρίτιδα, το υγρό αυτό δεν παράγεται σε επαρκείς ποσότητες. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί ο γιατρός να εισάγει με ένεση στην πάσχουσα άρθρωση μια συνθετική εκδοχή αυτού του υγρού. Το συνθετικό υγρό μπορεί να καθυστερήσει την ανάγκη για χειρουργική επέμβαση τουλάχιστον προσωρινά και να βελτιώσει τη ζωή των ανθρώπων που υποφέρουν από αρθρίτιδα.


Πρόγνωση

Μερικές διαταραχές που συνδέονται με την αρθρίτιδα μπορούν να θεραπευτούν πλήρως. Ωστόσο οι περισσότερες είναι χρόνιες παθήσεις και ο στόχος της θεραπείας είναι να ελεγχθεί ο πόνος και να ελαχιστοποιηθεί η βλάβη στην άρθρωση. Η χρόνια αρθρίτιδα συχνά εναλλάσσεται από έξαρση σε ύφεση.


Επιπλοκές

• Χρόνιος πόνος
• Περιορισμοί στον τρόπο ζωής και αναπηρία

Πότε να καλέσετε τον γιατρό σας

Καλέστε τον γιατρό σας αν:

• Ο πόνος στην άρθρωσή σας επιμένει πέραν των 3 ημερών.
• Υποφέρετε από οξύ ανεξήγητο πόνο στην άρθρωση.
• Η πάσχουσα άρθρωση είναι εμφανώς πρησμένη,
• Δυσκολεύεστε πολύ να κινήσετε την άρθρωση.
• Το δέρμα σας γύρω από την άρθρωση είναι κόκκινο ή ζεστό στην επαφή.
• Παρουσιάζετε πυρετό ή χάσατε βάρος χωρίς να το επιδιώξετε.

Πρόληψη

Αν η αρθρίτιδα διαγνωστεί και αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να προλάβετε τη βλάβη στην άρθρωση. Μάθετε αν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό αρθρίτιδας και μοιραστείτε την πληροφορία με τον γιατρό σας, ακόμα κι αν δεν παρουσιάζετε συμπτώματα.

Η οστεοαρθρίτιδα είναι πιθανότερο να αναπτυχθεί αν ‘κακομεταχειρίζεστε’ τις αρθρώσεις σας (τις τραυματίζετε συχνά ή τις κουράζετε υπερβολικά ενώ είναι τραυματισμένες). Φροντίστε να μην χρησιμοποιείτε πολύ μια τραυματισμένη ή πονεμένη άρθρωση. Παρομοίως, αποφύγετε τις επαναλαμβανόμενες υπερβολικές κινήσεις.

Το πλεονάζον βάρος επίσης αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης οστεοαρθρίτιδας στα γόνατα και πιθανόν στα ισχία. Δείτε το άρθρο για τον δείκτη σωματικής μάζας για να εξακριβώσετε αν το βάρος σας θεωρείται φυσιολογικό.

Ορισμός

Η οστεοαρθρίτιδα είναι η πιο συνηθισμένη διαταραχή των αρθρώσεων.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Υπερτροφική οστεοαρθρίτιδα, Οστεοάρθρωση, Εκφυλιστική αρθροπάθεια, Αρθρίτιδα – Οστεοαρθρίτιδα


Αίτια, συχνότητα εμφάνισης και παράγοντες κινδύνου

Στην οστεοαρθρίτιδα, το ‘μαξιλαράκι’ (χόνδρος) μεταξύ των οστών φθείρεται στο σημείο των αρθρώσεων. Καθώς η οστεοαρθρίτιδα προχωρεί, ο χόνδρος εξαφανίζεται με αποτέλεσμα τα οστά να τρίβονται μεταξύ τους. Συνήθως γύρω από την άρθρωση σχηματίζονται οστεόφυτα ή οστικές υπερπλασίες. Οι σύνδεσμοι και οι μύες γύρω από την άρθρωση χαλαρώνουν και αδυνατίζουν.

Συχνά, το αίτιο της οστεοαρθρίτιδας είναι άγνωστο. Κυρίως συνδέεται με την προχωρημένη ηλικία αλλά και άλλοι παράγοντες μπορεί να προκαλέσουν οστεροαρθρίτιδα.

• Η οστεοαρθρίτιδα τείνει να είναι κληρονομική
• Το πάχος αυξάνει τον κίνδυνο
• Τα κατάγματα ή άλλοι τραυματισμοί στις αρθρώσεις μπορεί να οδηγήσουν σε οστεοαρθρίτιδα κατά τη πάροδο της ηλικίας
• Υπερβολική χρήση μιας άρθρωσης από το είδος της εργασίας ή από άθλημα μπορεί να οδηγήσει σε οστεοαρθρίτιδα

Ασθένειες που μπορεί να οδηγήσουν σε οστεοαρθρίτιδα είναι:

• Αιμορραγικές διαταραχές που συνεπάγονται αιμορραγία και στην άρθρωση, όπως η αιμοφιλία
• Διαταραχές που εμποδίζουν την αιμάτωση της άρθρωσης, όπως η αγγειακή νέκρωση
• Άλλες μορφές αρθρίτιδας, όπως η χρόνια ουρική αρθρίτιδα, η ψευδοουρική αρθρίτιδα ή η ρευματοειδής αρθρίτιδα

Τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας συνήθως εμφανίζονται στη μέση ηλικία και σχεδόν όλοι οι άνθρωποι υποφέρουν από αυτά όταν φτάσουν την ηλικία των 70 χρόνων. Πριν από την ηλικία των 55 χρόνων, η ασθένεια εμφανίζεται εξίσου συχνά σε άνδρες και γυναίκες. Μετά τα 55, είναι συνηθέστερη στις γυναίκες.


Συμπτώματα

Στα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας περιλαμβάνονται:

• Έντονος πόνος στην άρθρωση που επιδεινώνεται μετά από άσκηση ή εναπόθεση βάρους, και ανακουφίζεται με την ανάπαυση
• Πόνος που χειροτερεύει κατά την έναρξη μιας δραστηριότητας μετά από ανάπαυση
• Με τον καιρό, ο πόνος υπάρχει ακόμα και κατά την ανάπαυση
• ‘Τρίξιμο’ της άρθρωσης κατά την κίνηση
• Επιδείνωση του πόνου με την υγρασία
• Πρήξιμο στην άρθρωση
• Περιορισμένη κινητικότητα
• Αδυνάτισμα των μυών γύρω από την πάσχουσα άρθρωση

Μερικοί άνθρωποι μπορεί να μην εμφανίζουν συμπτώματα.



Σημάδια και εξετάσεις

Τι μπορεί να δείξει η φυσική εξέταση:

• Η κίνηση της άρθρωσης μπορεί να παράγει έναν ήχο σαν ‘τρίξιμο’
• Πρήξιμο στην άρθρωση (το οστά γύρω από την άρθρωση μπορεί να δείχνουν μεγαλύτερα από το φυσιολογικό)
• Περιορισμένο εύρος κινήσεων
• Ευαισθησία κατά την άσκηση πίεσης στην άρθρωση
• Η φυσιολογική κίνηση είναι συνήθως επώδυνη

Οι εξετάσεις αίματος δεν είναι χρήσιμες για τη διάγνωση της οστεοαρθρίτιδας.

Η ακτινογραφία των αρθρώσεων που πάσχουν θα δείξει στένωση της άρθρωσης. Σε προχωρημένες περιπτώσεις, θα δείξει εκφύλιση των άκρων του οστού και οστεόφυτα.


Θεραπεία

Στόχοι της θεραπείας είναι:

• Η ενδυνάμωση των αρθρώσεων
• Η διατήρηση ή η βελτίωση της κινητικότητας των αρθρώσεων
• Ο περιορισμός της δυσκινησίας που προκαλεί η ασθένεια
• Η ανακούφιση του πόνου

Η θεραπεία εξαρτάται από τις συγκεκριμένες αρθρώσεις που πάσχουν:

ΦΑΡΜΑΚΑ

Παυσίπονα που δεν απαιτούν συνταγή γιατρού μπορεί να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα.

Αν ο πόνος επιμένει, ο γιατρός σας μπορεί να συστήσει μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα . Tα φάρμακα αυτά βοηθούν στην ανακούφιση του πόνου και του πρηξίματος. Τέτοια φάρμακα είναι η ασπιρίνη, η ιμπουπροφένη και η ναπροξένη.

Ωστόσο, η μακροχρόνια λήψη αντιφλεγμονωδών φαρμάκων μπορεί να προκαλέσει στομαχικές διαταραχές, όπως έλκος και αιμορραγίες. Τα φάρμακα αυτά επίσης αυξάνουν τον κίνδυνο εμφράγματος και εγκεφαλικού.


Πολλοί ασθενείς χρησιμοποιούν παρασκευάσματα που πωλούνται στα φαρμακεία, όπως άλατα γλυκοσαμίνης και χονδροϊτίνης. Υπάρχουν ενδείξεις ότι τα συμπληρώματα αυτά ανακουφίζουν τον πόνο, αν και δεν φαίνεται να βοηθούν στην ανάπλαση του χόνδρου. Ορισμένοι γιατροί συνιστούν μια δοκιμαστική περίοδο 3 μηνών προκειμένου να διαπιστώσουν αν η γλυκοσαμίνη και η χονδροϊτίνη έχουν αποτέλεσμα.

Η κρέμα καπσαϊσίνης μπορεί να βοηθήσει στην ανακούφιση του πόνου. Μπορεί να νιώσετε ένα ζεστό κάψιμο όταν αλείψετε την κρέμα στο δέρμα την πρώτη φορά. Η αίσθηση αυτή εξαφανίζεται μετά από μερικές ημέρες χρήσης. Η ανακούφιση του πόνου συνήθως ξεκινά μέσα σε 1-2 εβδομάδες.

Δυνατή επίσης είναι η έκχυση τεχνητού αρθρικού υγρού (Synvisc, Hyalgan) στην άρθρωση με ένεση. Μπορεί να ανακουφίσει τον πόνο για 3-6 μήνες.


ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟΝ ΤΡΟΠΟ ΖΩΗΣ

Η άσκηση βοηθά στη διατήρηση της κινητικότητας της άρθρωσης. Ζητήστε από τον γιατρό σας να σας συστήσει το κατάλληλο πρόγραμμα για ασκήσεις στο σπίτι. Ασκήσεις στο νερό, όπως το κολύμπι, βοηθούν ιδιαίτερα.

Άλλες αλλαγές στον τρόπο ζωής είναι:

• Ζεστά και κρύα επιθέματα
• Υγιεινή, ισορροπημένη διατροφή
• Ανάπαυση
• Απώλεια βάρους αν χρειάζεται
• Προστασία των αρθρώσεων

Άτομα των οποίων η εργασία συνεπάγεται ιδιαίτερη πίεση σε συγκεκριμένες αρθρώσεις, θα πρέπει να βρουν τρόπους να μειώσουν την πίεση αυτή. Μπορεί να χρειαστεί να κάνετε αλλαγές στην εργασία σας ή να αλλάξετε καθήκοντα.


ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ

Η φυσικοθεραπεία μπορεί να ενισχύσει τους μυς και την κινητικότητα στις άκαμπτες αρθρώσεις. Οι φυσικοθεραπευτές διαθέτουν πολλές τεχνικές για τη θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας. Αν η αγωγή δεν σας βελτιώσει μετά από 3-6 εβδομάδες, το πιθανότερο είναι ότι δεν αποδώσει ποτέ.

ΟΡΘΟΠΑΙΔΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ

Νάρθηκες και επίδεσμοι μπορεί σε κάποιες περιπτώσεις να προσφέρουν στήριξη στις αδύναμες αρθρώσεις. Κάποια τέτοια βοηθήματα ακινητοποιούν τις αρθρώσεις. Άλλα επιτρέπουν ορισμένες μόνο κινήσεις. Δεν πρέπει όμως να τα χρησιμοποιείτε παρά μόνο αν το έχει συστήσει ο γιατρός ή ο φυσικοθεραπευτής σας, επειδή αν τα χρησιμοποιήσετε με τον λάθος τρόπο μπορεί να προκαλέσετε βλάβη στην άρθρωση, δυσκαμψία και πόνο.

ΧΕΙΡΟΥΡΓΙΚΗ ΘΕΡΑΠΕΙΑ

• Αρθροσκόπηση για την αφαίρεση του ελαττωματικού χόνδρου
• Αλλαγή της ευθυγράμμισης ενός οστού για τη μετατόπιση του σημείου πίεσης (οστεοτομία)
• Χειρουργική σύμπτυξη οστών, συνήθως στη σπονδυλική στήλη (σπονδυλοδεσία)
• Ολική ή μερική αντικατάσταση της πάσχουσας άρθρωσης με τεχνητή (αρθροπλαστική γόνατος, αρθροπλαστική ισχίου)

Πρόγνωση

Η κινητικότητά σας μπορεί περιοριστεί κατά πολύ. Η θεραπεία συνήθως βελτιώνει τη φυσική κατάσταση.


Επιπλοκές

• Σοβαρές αντιδράσεις σε φάρμακα που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία
• Μειούμενη δυνατότητα στην εκτέλεση των καθημερινών δραστηριοτήτων, όπως η προσωπική υγιεινή, οι δουλειές του σπιτιού ή το μαγείρεμα
• Μειωμένη δυνατότητα για περπάτημα
• Χειρουργικές επιπλοκές

Πότε να καλέσετε τον γιατρό σας

Καλέστε τον γιατρό σας αν παρουσιάζετε συμπτώματα οστεοαρθρίτιδας.


Πρόληψη

Η απώλεια βάρους μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο οστεοαρθρίτιδας στα γόνατα στις υπέρβαρες γυναίκες.