Ορισμός

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση είναι η περίπτωση κατά την οποία το περιεχόμενο του στομάχου (φαγητά ή υγρά) παλινδρομεί από το στομάχι στον οισοφάγο (σωλήνας που συνδέει το στόμα με το στομάχι). Η δραστηριότητα αυτή μπορεί να ερεθίσει τον οισοφάγο, να προκαλέσει καούρα και άλλα συμπτώματα.


Εναλλακτικοί ορισμοί

Πεπτική οισοφαγίτιδα, Παλινδρομική οισοφαγίτιδα, Νυχτερινή Καούρα, Δυσπεψία


Αιτίες, περιστατικά και παράγοντες κινδύνου

Όταν τρώτε, η τροφή περνά από τον λάρυγγα στο στομάχι δια μέσου του οισοφάγου. Από τη στιγμή που η τροφή βρίσκεται στο στομάχι, ένας δακτύλιος από μυϊκές ίνες εμποδίζει την τροφή να παλινδρομήσει στον οισοφάγο. Αυτές οι μυϊκές ίνες αποτελούν έναν μυ που ονομάζεται κάτω οισοφαγικός σφιγκτήρας.

Εάν ο μυς αυτός δεν κλείσει καλά, η τροφή, τα γαστρικά υγρά μπορεί να επιστρέψουν στον οισοφάγο. Αυτό ονομάζεται παλινδρόμηση ή γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση. Η παλινδρόμηση αυτή μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα ή και βλάβη στον οισοφάγο.

Παράγοντες κινδύνου για δημιουργία παλινδρόμησης αποτελούν η διαφραγματοκήλη (περίπτωση κατά την οποία μέρος του στομάχου μετακινείται πάνω από το διάφραγμα, δηλ. τον μυ που χωρίζει τον θώρακα από την κοιλιακή κοιλότητα), η εγκυμοσύνη και η σκληροδερμία.
Η παχυσαρκία, το κάπνισμα και πιθανόν το αλκοόλ μπορεί να αυξήσουν τις πιθανότητες εμφάνισης γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.
Η καούρα και η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση μπορεί να προκληθούν ή να επιδεινωθούν από την εγκυμοσύνη και τη λήψη διαφόρων φαρμάκων.
Εάν υποψιαστείτε ότι κάποιο από αυτά τα φάρμακα μπορεί να σας δημιουργεί καούρα, συμβουλευτείτε τον γιατρό σας. Ποτέ μην αλλάζετε ή σταματάτε ένα φάρμακο που παίρνετε τακτικά χωρίς να μιλήσετε πρώτα με τον γιατρό σας.


Συμπτώματα

Tα πιο κοινά συμπτώματα είναι:
• Αίσθηση ότι το φαγητό έχει παγιδευτεί πίσω από το στέρνο
• Καούρα ή κάψιμο στον θώρακα (πίσω από το στέρνο)
- που αυξάνεται με το σκύψιμο, την κατάκλιση ή το φαγητό
- που πιθανότατα επιδεινώνεται κατά τη διάρκεια της νύχτας
- που ανακουφίζεται με αντιόξινα φάρμακα
• Ναυτία μετά από το φαγητό

Λιγότερα συνήθη συμπτώματα είναι:

• Βήχας ή σφύριγμα κατά την αναπνοή
• Δυσκολία στην κατάποση
• Λόξυγκας
• Τραχύτητα ή άλλη αλλαγή στη φωνή
• Παλινδρόμηση του φαγητού στο στόμα
• Πονόλαιμος


Σημάδια και εξετάσεις

Ενδέχεται να μην χρειαστείτε εξετάσεις εάν τα συμπτώματα δεν είναι έντονα.
Εάν τα συμπτώματα είναι έντονα ή επανέρχονται όταν σταματάτε τη θεραπεία, κάποιες εξετάσεις μπορεί να βοηθήσουν στη διάγνωση και τις επιπλοκές της παλινδρόμησης:
• H οισοφογαστροσκόπηση εφαρμόζεται συχνά για να εξακριβωθεί η αιτία και να εξετασθεί ο οισοφάγος για πιθανή βλάβη. Ο γιατρός εισάγει από το στόμα έναν λεπτό σωλήνα που καταλήγει σε κάμερα. Ο σωλήνας στη συνέχεια περνά από τον οισοφάγο, στο στομάχι και το λεπτό έντερο.
• Ο ακτινολογικός έλεγχος με βάριο
• Η συνεχής πεχαμετρία οισοφάγου (μέτρηση του ph)
• Η μανομετρία του οισοφάγου
Επίσης, η καλλιέργεια κοπράνων μπορεί να διαγνώσει αιμορραγία από ερεθισμό του οισοφάγου.


Θεραπεία

Για να αποφύγετε την καούρα, αποφύγετε τροφές και ποτά που μπορεί να προκαλέσουν τα συμπτώματα. Για πολλά άτομα, αυτά είναι:
• To αλκοόλ
• Η καφεΐνη
• Τα ανθρακούχα ποτά
• Η σοκολάτα
• Τα φρούτα και οι χυμοί με βάση το κίτρο
• Οι τομάτες
• Οι σάλτσες τομάτας
• Τα λιπαρά ή πικάντικα φαγητά
• Τα πλήρη γαλακτοκομικά προϊόντα
• Η μέντα
• Ο δυόσμος

Αν και άλλες τροφές σάς δημιουργούν καούρα, αποφύγετε και αυτές.

Επίσης, δοκιμάστε τις εξής αλλαγές στις διατροφικές σας συνήθειες :

• Αποφύγετε το σκύψιμο ή την άσκηση αμέσως μετά το φαγητό.
• Αποφύγετε τα στενά ρούχα ή τις ζώνες που σφίγγουν τη μέση.
• Μην πηγαίνετε για ύπνο με γεμάτο στομάχι. Για παράδειγμα, αποφύγετε να τρώτε 2-3 ώρες πριν την ώρα του ύπνου.
• Μην καπνίζετε.
• Τρώτε μικρότερα γεύματα.
• Χάστε βάρος εάν είστε υπέρβαροι.
• Μειώστε το στρες.
• Κοιμάστε με το κεφάλι υπερυψωμένο κατά 15 εκ. περίπου. Κάντε το υψώνοντας ολόκληρο το κρεβάτι ή τοποθετώντας ένα είδος σφήνας κάτω από το σώμα σας και όχι απλώς με μαξιλάρια.

Αντιόξινα φάρμακα που τα προμηθεύεται κανείς χωρίς συνταγή μπορεί να χρησιμοποιηθούν μετά τα γεύματα και κατά τον ύπνο, αν και η δράση τους δεν διαρκεί πολύ. Κοινή παρενέργεια των αντιόξινων είναι η διάρροια ή η δυσκοιλιότητα.
Άλλα φάρμακα που χορηγούνται χωρίς συνταγή μπορεί επίσης να δοθούν για τη θεραπεία της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης. Ενεργούν πιο αργά από ότι τα αντιόξινα αλλά προσφέρουν πιο μακροχρόνια ανακούφιση. Ο γιατρός ή η νοσηλεύτριά σας μπορούν να σας συμβουλέψουν πώς θα τα παίρνετε:
• Ανταγωνιστές αντλίας πρωτονίων είναι οι πιο ισχυροί αναστολείς έκκρισης οξέων, όπως οι πραζόλες.
• Ανταγωνιστές των Η2 υποδοχέων ισταμίνης.
• Προκινητικά φάρμακα .

Οι αντιπαλινδρομικές επεμβάσεις μπορούν να δώσουν λύση σε ασθενείς των οποίων τα συμπτώματα δεν υποχωρούν με τις αλλαγές στον τρόπο ζωής και τη λήψη φαρμάκων. Η καούρα και τα άλλα συμπτώματα θεωρητικά αμβλύνονται μετά την επέμβαση αλλά μπορεί να εξακολουθήσετε να χρειάζεστε φάρμακα για την καούρα. Επίσης υπάρχουν νέες θεραπείες για την παλινδρόμηση που εφαρμόζονται με τη χρήση ενδοσκοπίου (ελαστικός σωλήνας που περνάει από το στόμα στο στομάχι).


Πρόγνωση

Τα περισσότερα άτομα ανταποκρίνονται στη μη χειρουργική αντιμετώπιση, με αλλαγές στον τρόπο ζωής και λήψη φαρμάκων. Ωστόσο, πολλοί ασθενείς χρειάζεται να παίρνουν διαρκώς φάρμακα για να ελέγχουν τα συμπτώματά τους.


Επιπλοκές

• Οισοφάγος Barrett (αλλοίωση στον βλεννογόνο του οισοφάγου που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου)
• Βρογχόσπασμος (ερεθισμός και σπασμός των αεραγωγών εξαιτίας των οξέων)
• Χρόνιος βήχας ή βραχνάδα
• Οδοντικά προβλήματα
• Οισοφαγικό έλκος
• Οισοφαγίτιδα
• Στένωση του οισοφάγου λόγω των τραυμάτων από τη φλεγμονή


Επισκεφθείτε τον γιατρό σας

Επισκεφθείτε τον γιατρό σας αν το συμπτώματα χειροτερεύουν ή δεν βελτιώνονται με τις αλλαγές στον τρόπο ζωής και τη λήψη φαρμάκων.
Επίσης συμβουλευτείτε τον αν υπάρχει κάποιο από τα ακόλουθα συμπτώματα:
• Αιμορραγία
• Πνίξιμο (βήχας, δυσχέρεια στην αναπνοή)
• Κορεσμός (φούσκωμα) με λίγο φαγητό
• Συχνοί εμετοί
• Βραχνάδα
• Απώλεια της όρεξης
• Δυσκολία στην κατάποση (δυσφαγία) ή πόνο κατά την κατάποση (οδυνοφαγία)
• Απώλεια βάρους


Πρόληψη

Τεχνικές πρόληψης της καούρας

• Η ενδοσκοπική εξέταση του οισοφάγου και η βιοψία μπορεί να βοηθήσουν στη διάγνωση οισοφάγου Βarrett.
• Επαναληπτική ενδοσκόπηση για τη εξακρίβωση ύπαρξης δυσπλασίας ή καρκίνου συνιστάται συχνά.